                                 79780




ÀI�?�?M LAÅI
CÊÅP NHÊÅT TÒNH HÒNH
PHA�? T TRI�?�? N KINH T�?Ë
VI�?ÅT NAM

Báo cáo của Ngân hàng Thế giới

Hà Nội, tháng 7, 2013
�?IỂM LẠI
CẬP NHẬT TÌNH HÌNH
PH�?T TRIỂN KINH TẾ VIỆT NAM


Báo cáo của Ngân hàng Thế giới

Hà Nội, tháng 7, 2013




     Báo cáo này do Deepak Mishra và �?inh Tuấn Việt soạn thảo với sự đóng góp của James Anderson,
     Reena Badiani, �?oàn Hồng Quang, Sameer Goyal, Phạm Minh �?ức, Habib Rab, Gregory Smith và
     Triệu Quốc Việt, dưới sự chỉ đạo chung của Victoria Kwakwa và Sudhir Shetty. Vũ Thị Anh Linh hỗ
     trợ v�? công tác biên soạn và xuất bản.
                     TỪ VIẾT TẮT




               TỈ GI�? H�?I �?O�?I CH�?NH THỨC: US$ = VND 21.036
               Năm tài khóa của Chính phủ: 1/1 đến 31/12


CDS			         Hợp đồng Hoán đổi Rủi ro Tín dụng
CIT			         Thuế Thu nhập Doanh nghiệp
CPI			         Chỉ số Giá Tiêu dùng
DNVVN 			      Doanh nghiệp vừa và nh�?
DNNN			        Doanh nghiệp Nhà nước
EAP			         �?ông �? và Thái Bình Dương
ECB			         Ngân hàng Trung ương Châu Âu
EU			          Liên minh Châu Âu
FDI			         �?ầu tư Trực tiếp Nước ngoài
GDP			         Tổng Sản phẩm Quốc nội
GI			          Thanh tra Chính phủ
IIP			         Chỉ số Sản xuất Công nghiệp
IMF			         Quỹ Ti�?n tệ Quốc tế
IPO			         Chào bán Cổ phiếu lần đầu
KH PTKT-XH		   Kế hoạch Phát triển Kinh tế-Xã hội
M&A			         Mua lại và Sát nhập
MDG			         Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ
NHNNVN		       Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
NHTG 			       Ngân hàng Thế giới
NPL			         Nợ xấu 	
ODA			         Hỗ trợ Phát triển Chính thức
PMI			         Chỉ số Quản lý Mua hàng
QE			          Nới l�?ng �?ịnh lượng
TCTK			        Tổng cục Thống kê
VAT			         Thuế Giá trị Gia tăng
VAMC			        Công ty Quản lý Tài sản của các tô chức Tín dụng Việt Nam
VHLSS 			      Khảo sát Mức sống Hộ Gia đình Việt Nam
WTO			         Tổ chức Thương mại Thế giới
                                                    MỤC LỤC




PHẦN I: MÔI TRƯỜNG KINH TẾ TOÀN CẦU VÀ KHU VỰC 	                                       5


A.	 Tăng trưởng Toàn cầu đang được Củng cố	                                            5
B.	 �?ã có những Cải thiện �?áng kể v�? �?i�?u kiện của Thị trư�?ng Tài chính	               6
C.	�?p lực Lạm phát Toàn cầu vẫn ở mức nhẹ, có thể khiến các Quốc gia nới l�?ng Chính
	   Sách Ti�?n tệ	                                                                      7
D.	 Thương mại vẫn còn nhi�?u Biến động, mặc dù Giá cả Hàng hóa đang Giảm	              9
E.	 Triển v�?ng tăng trưởng trong Trung hạn	                                            10
F.	 Rủi ro đối với Triển v�?ng Phát triển	                                              12


PHẦN II: NHỮNG THÀNH TỰU PH�?T TRIỂN KINH TẾ VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂN GẦN �?ÂY	          15


A.	 Các �?i�?u kiện Kinh tế Vĩ mô Tiếp tục có Cải thiện, nhưng Tăng trưởng Kinh tế còn chậm 	 15
B.	 Khu vực Sản xuất: Có hay Không việc chậm Tăng trưởng?	                                  17
C.	 Kết quả Hoạt động của Khu vực Ngoại thương tiếp tục gây ấn tượng	                       21
D.	 Lạm phát đã ổn định, nhưng vẫn còn đó các lo ngại v�? lạm phát trong tương lai	          27
E.	 Hiệu quả của Chính sách Ti�?n tệ bị hạn chế bởi những Vấn đ�? của Lĩnh vực Ngân hàng	     28
F.	 Chính sách và Tình hình Tài khóa	                                                       29
G.	 Triển v�?ng gần	                                                                         33
					
PHẦN III: CẬP NHẬT VỀ CHƯƠNG TRÌNH T�?I CẤU TRÚC	                                            35


A.	   Cập nhật v�? Tiến độ Tái Cấu trúc Khu vực Ngân hàng 	                             35
B.	   Cải cách Doanh nghiệp Nhà nước 	                                                 39
01    PHẦN I: MÔI TRƯỜNG KINH TẾ TOÀN CẦU VÀ KHU VỰC



     A.	     TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ TOÀN CẦU �?ANG �?ƯỢC CỦNG C�?
     1.	       N�?n kinh tế toàn cầu có vẻ như đang quá độ sang một giai đoạn tăng trưởng ổn định hơn mặc dù
     tốc độ tăng trưởng còn khiêm tốn. Mức tăng trưởng GDP toàn cầu giảm vào giữa năm 2012 nhưng hiện nay
     đang trên đà phục hồi và theo dự kiến thì GDP hàng quý sẽ tăng một cách khiêm tốn trong năm 2013 (biểu đồ
     trái, hình 1). Ở Mỹ, GDP đã tăng 2,4% trong quý đầu năm 2013, đồng th�?i hỗ trợ cho xu hướng này là sự phục
     hồi của thị trư�?ng nhà ở, việc làm tăng, nhu cầu đầu tư mạnh, đặc biệt là các đơn đặt hàng đối với hàng tiêu
     dùng lâu b�?n. Ở Nhật, việc nới l�?ng một cách đáng kể chính sách kinh tế vĩ mô đã khiến cho GDP tăng mạnh
     trong ngắn hạn, với mức tăng trong quý I năm 2013 quy đổi sang mức tăng bình quân năm là 4,1%. Tuy nhiên
     ở Khu vực đồng Euro, tăng trưởng kinh tế bị kìm hãm do thiếu ni�?m tin cũng như do quá trình tái cấu trúc khu
     vực ngân hàng và tái cấu trúc tài khóa vẫn đang tiếp tục, với GDP giảm 0,8% trong quý đầu năm.

     2.	      Ở các nước đang phát triển, tăng trưởng vẫn vững chắc nhưng có một số dấu hiệu giảm tốc độ.
     Hầu hết các nước đang phát triển đã gần như hoàn toàn phục hồi từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm
     2008 và đang có nhịp độ tăng trưởng đúng với ti�?m năng của mình. Tuy nhiên trong vài tháng đầu năm 2013,
     tốc độ tăng trưởng ở các nước đang phát triển có vẻ như đã chậm lại, đặc biệt ở �?ông �?, với tốc độ tăng trưởng
     của Trung Quốc và In-đô-nê-xi-a giảm và Ma-lai-xi-a và Thái Lan chuyển sang mức tăng trưởng âm. Các khu vực
     khác có dấu hiệu tăng trưởng mang tính hỗn hợp. Ở Chi-lê, Ấn �?ộ, Mê-hi-cô và Nam Phi, tốc độ tăng trưởng đã
     giảm nhưng ở Phi-líp-pin, Thổ Nhĩ Kỳ và U-crai-na, tốc độ tăng trưởng đã và đang tăng lên.

     3.	      Hơn 4 năm sau khi cuộc khủng hoảng tài chính bắt đầu, sản lượng công nghiệp toàn cầu chỉ
     tăng 5,3% so với mức đỉnh điểm của giai đoạn ti�?n khủng hoảng. Sản lượng công nghiệp ở các nước có
     thu nhập cao vẫn giảm 6,5% so với mức của giai đoạn ti�?n khủng hoảng, trong đó sản lượng của Khu vực đồng
     Euro và Nhật Bản thấp hơn rất nhi�?u, còn sản lượng ở Mỹ thì gần như đã lấy lại được mức của giai đoạn ti�?n
     khủng hoảng. Tăng trưởng công nghiệp ở các nước đang phát triển ở khu vực �?ông �? và Thái Bình Dương là
     năng động nhất, chủ yếu phản ánh mức tăng trưởng hai con số ở Trung Quốc, với sản lượng công nghiệp tăng
     67,9% so với mức đỉnh điểm của giai đoạn ti�?n khủng hoảng, còn ở các nước khác trong khu vực thì mức tăng
     là 12%. Sản lượng công nghiệp ở Nam �? tăng 19,6% và ở Châu Âu và Trung �? thì tăng 2% so với mức đỉnh điểm
     của giai đoạn ti�?n khủng hoảng.




                                                                                                              5
              Hình 1: Mặc dù tăng trưởng kinh tế toàn cầu đang ổn định trở lại nhưng
                     tốc độ phục hồi sản xuất công nghiệp còn chưa đồng đ�?u
         Tăng trưởng GDP hàng quý, quy đổi sang mức tăng                  Sản xuất công nghiệp từ sau cuộc khủng hoảng
                       bình quân năm(%)                                                   (Chỉ số = 100)
9                                                                170
8                                                                                                       167.9   Trung quốc

7
                         Các nước đang phát triển                150
                                                                                                                Nam �?
6
5                                                                                                               �?ông �?
4                                                                130                                            (trừ Trung Quốc)
                                  Bình quân thế giới                                                    119.6
3                                                                                                               Toàn cầu
2                                                                                                       112.0
                                                                 110                                    105.3
1                                                                          100                                  Châu Âu và
                                                                                                        102.0   Trung �?
-0
                                                                                                        93.5
1               Các nước có thu nhập cao                           90                                           Các nước có
     2010Q1       2011Q1           2012Q1          2013Q1                Mức đỉnh điểm     2013 (mới nhất)      thu nhập cao
                                                                         trước khủng hoảng

Nguồn: Triển v�?ng Kinh tế Toàn cầu: Tháng 6 năm 2013; Các Xu hướng đang Phát triển: Tháng 6 năm 2013.




B.	�?Ã CÓ NHỮNG CẢI THIỆN �?�?NG KỂ VỀ �?IỀU KIỆN CỦA THỊ TRƯỜNG
    TÀI CH�?NH
4.	      Mặc dù các đi�?u kiện của thị trư�?ng tài chính toàn cầu đang tiếp tục được cải thiện nhưng việc
rút dần quy mô của chính sách nới l�?ng định lượng ở các n�?n kinh tế phát triển đang bắt đầu gây lo ngại
cho các nhà đầu tư. Có thể thấy được sự cải thiện v�? đi�?u kiện tài chính thông qua mức lợi suất thấp hơn đối
với các khoản nợ dài hạn, mức sinh l�?i cao hơn trên thị trư�?ng chứng khoán, và tổng dòng vốn đổ vào các nước
đang phát triển cao ở mức gần kỷ lục. �?i�?u này phản ánh biện pháp nới l�?ng chính sách ti�?n tệ đặc biệt được
đưa ra bởi Ngân hàng Dự trữ Liên bang của Mỹ, Ngân hàng Anh quốc, ECB, và gần đây nhất là Ngân hàng Nhật
Bản, bởi biện pháp này đã làm cho các thị trư�?ng vốn trên toàn cầu tràn ngập thanh khoản. �?ồng th�?i, một tín
hiệu nh�? nhất của việc rút dần quy mô của chương trình kích cầu của Mỹ cũng đã tạo nên sự hoảng loạn ở rất
nhi�?u thị trư�?ng mới nổi vào tháng 6 năm 2013, phản ánh một cách rõ rệt bản chất dễ biến động của các thị
trư�?ng vốn trên toàn cầu.

5.	      Tổng dòng vốn đổ vào các nước đang phát triển rất mạnh. Trong 5 tháng đầu năm 2013, tổng dòng
vốn (gồm phát hành trái phiếu quốc tế, các khoản cho vay hợp vốn ngân hàng xuyên biên giới và đầu tư vốn
góp) đổ vào các nước đang phát triển đã tăng thêm 63% mỗi năm và đạt 306 tỷ USD - mức cao nhất từ trước tới
nay (biểu đồ trái, hình 2). Dòng vốn trái phiếu quốc tế đổ vào các nước đang phát triển đặc biệt là mạnh, đạt
mức kỷ lục là 158 tỉ USD trong 5 tháng đầu năm, với mức phát hành trái phiếu hàng tháng đạt mức kỷ lục 45
tỉ USD vào tháng tư. Tổng mức cho vay hợp vốn cho các nước đang phát triển đạt 91 tỉ USD trong 5 tháng đầu
năm 2013, tăng 69% so với cách đây một năm. �?ồng th�?i dòng vốn góp cũng đã và đang tăng một cách vững
chắc – thông qua chào bán cổ phiếu lần đầu (IPO) và phát hành cổ phiếu bổ sung – do hoạt động phát hành
cổ phiếu bổ sung mạnh từ �?ông �?, Châu Âu và Trung �?, và Mỹ La-tinh cũng như do hoạt động IPO đã phục hồi
từ mức thấp của năm ngoái.

6.	      Mặc dù dòng vốn tăng lên nhưng chi phí vốn cũng đang tăng, phản ánh mức rủi ro đã giảm ở
các nước có thu nhập cao. Lãi suất và lợi suất của các hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng (CDS) của các nước
đang phát triển đã và đang tăng lên (biểu đồ phải, hình 2), mặc dù mức xếp hạng tín dụng của các nước này đã
cải thiện và mặc dù các nhà đầu tư đang rất chuộng trái phiếu của các nước đang phát triển. Trong 5 năm vừa
qua, một phần nguyên nhân dẫn tới mức bù rủi ro ở các nước đang phát triển giảm là do mức rủi ro nợ của các



     6
         Hình 2: Dòng vốn đổ vào các nước đang phát triển tăng, nhưng chi phí vốn cũng
                                     đang bắt đầu tăng lên
     Tổng dòng vốn đổ vào các nước đang phát triển,                  Lợi suất và chênh lệch lãi suất của trái phiếu
     tính bằng tỉ USD                                                quốc gia với kỳ hạn 10 năm, tính bằng điểm cơ bản
                                                              8
70
      Phát hành cổ phần mới       Phát hành trái phiếu        7
60    Các khoản vay                                                                       Lợi suất dự báo của các nước đang phát triển
      Ngân hàng                                               6
50
                                                              5
40
                                                              4
30
                                                              3                                    Chênh lệch lãi suất
20
                                                              2
10
                                                              1
 0                                                                               Lợi suất trái phiếu Mỹ kỳ hạn 10 năm
                                                              0
 M-09 S-09 M-10 S-10 M-11 S-11 M-12 S-12 M-13
                                                                  J-11        D-11          J-12            D-12              J-13

Nguồn: Triển v�?ng Kinh tế Toàn cầu: Tháng 6 năm 2013; Các Xu hướng �?ang Phát triển: Tháng 6 năm 2013.



nước có thu nhập cao tăng lên. �?ến nay khi những rủi ro đó đang giảm dần thì các nhà đầu tư lại quay lại đầu
tư nhi�?u hơn vào các tài sản ở các nước có thu nhập cao, dẫn tới tăng lợi suất và chênh lệch lãi suất ở các nước
đang phát triển và hiệu quả hoạt động của thị trư�?ng chứng khoán ở các nước có thu nhập cao được cải thiện
hơn. Những diễn biến này cũng có thể phản ánh mối quan ngại của các nhà đầu tư v�? tình trạng lạm phát giá
cả tài sản ở một số nước đang phát triển (như là Bra-xin, In-đô-nê-xi-a, Phi-líp-pin, Thái Lan và Thổ Nhĩ Kỳ) và
tình trạng giá cả hàng hóa giảm trong giai đoạn gần đây.



C.	�?P LỰC LẠM PH�?T TOÀN CẦU VẪN Ở MỨC NHẸ, CÓ THỂ KHIẾN C�?C
    QU�?C GIA NỚI LỎNG CH�?NH S�?CH TIỀN TỆ
7.	        Ở hầu hết các nước, áp lực lạm phát toàn cầu vẫn còn ở mức tương đối nhẹ. Lạm phát ở các nước
có thu nhập cao vẫn duy trì ở mức thấp và vẫn ở trong vùng mức kiểm soát của các ngân hàng trung ương, có
lẽ là trừ Vương quốc Anh. �?p lực lạm phát ở Trung Quốc có vẻ như đã giảm nhẹ đôi chút nhưng ở In-đô-nê-xi-a
và CHDCND Lào thì có vẻ đang gia tăng sau nhi�?u năm tăng trưởng với tốc độ nhanh chóng và thực hiện chính
sách kinh tế vĩ mô mang tính thích ứng, và lạm phát lõi ở Việt Nam vẫn còn ở mức cao. Ở Trung �?ông và Bắc
Phi, giá cả cao vừa phản ánh những nỗ lực làm giảm gánh nặng tài khóa của việc trợ giá thông qua biện pháp
tăng giá một số mặt hàng được đi�?u tiết giá, vừa phản ánh tình trạng ngắt quãng cung ứng do xung đột dân
sự và xung đột có vũ trang. Ở Nam �? cũng như ở Việt Nam, việc tăng giá cả các mặt hàng được đi�?u tiết giá
bằng biện pháp hành chính cũng đã có vai trò nhất định, do đi�?u kiện thị trư�?ng thắt chặt mặc dù tốc độ tăng
trưởng tương đối chậm.

8.	       Chính sách ti�?n tệ ở các nước đang phát triển tiếp tục được nới l�?ng, bao gồm các nước An-ba-
ni, A-déc-bai-dan, Bê-la-rút, Cô-lôm-bi-a, Giooc-gia, Ấn �?ộ, Kê-ni-a, Mông Cổ, Mê-hi-cô, Xri-lan-ka, Thái Lan,
Thổ Nhĩ Kỳ, U-gan-đa, và Việt Nam. Chỉ có 5 nước đang phát triển (gồm Bra-xin, Cộng hòa Ai Cập, Găm-bi-a,
Gha-na, và Tuy-ni-di) là đã tăng mức lãi suất vào năm 2013; Xéc-bi-a tăng mức lãi suất nhưng sau đó lại giảm.
Mặc dù áp lực lạm phát toàn cầu vẫn còn ở mức nhẹ do độ trễ th�?i gian trong quá trình truy�?n tải chính sách
ti�?n tệ, việc nới l�?ng như vậy có thể đẩy mạnh các hoạt động kinh tế đang diễn ra, dẫn tới áp lực lạm phát bổ
sung ở các nước đang hoạt động ở mức gần đạt công suất tối đa mà không có sự đ�?n đáp tương xứng v�? sản
lượng tăng thêm.




                                                                                                                            7
                     Hộp 1: Nới l�?ng ti�?n tệ của Nhật Bản và hàm ý cho các nước đang phát triển
    Vào tháng 11 năm 2012, Ngân hàng Nhật Bản (BoJ) đã phát đi tín hiệu sẽ thực hiện các biện pháp nới

    Vào tháng 11 năm 2012, Ngân hàng Nhật Bản (BoJ) đã phát đi tín hiệu sẽ thực hiện các biện pháp nới
    l�?ng ti�?n tệ nhằm chống giảm phát. Ngân hàng Nhật Bản đã công bố các biện pháp nới l�?ng định
    lượng và nới l�?ng định tính vào ngày 4 tháng 4 năm nay. Trong các biện pháp này có biện pháp mua
    trái phiếu Chính phủ Nhật Bản hàng tháng với khối lượng trị giá 7,5 tỉ Yên Nhật (tương đương 75 tỉ
    USD) nhằm tăng gấp đôi nguồn ti�?n trong th�?i gian 2 năm. BoJ cũng sẽ tăng kỳ hạn trung bình của các
    trái phiếu mà Ngân hàng này mua từ 3 năm lên đến 7 năm. Quan tr�?ng hơn nữa là, BoJ công bố rằng
    sẽ tiếp tục thực hiện biện pháp này “chừng nào vẫn còn cần thiết�?. Chương trình nới l�?ng định lượng
    (QE) của BoJ nhìn chung là tương đồng với chương trình QE3 của Mỹ.

    Mặc dù đối tượng hưởng lợi trực tiếp của chương trình là các tài sản trong nước nhưng hiệu ứng lan
    t�?a của chương trình này đối với các thị trư�?ng vốn quốc tế là không thể tránh kh�?i, đặc biệt là vì thị
    trư�?ng trái phiếu của Nhật tương đối nh�? - chỉ bằng 22% thị trư�?ng trái phiếu và 8% thị trư�?ng cổ
    phiếu của Mỹ. Phần lớn dòng vốn này có khả năng sẽ đổ vào các nước có thu nhập cao, mặc dù các
    nhà đầu tư Nhật Bản đã và đang tích cực đầu tư vào trái phiếu bằng đồng nội tệ và vào các thị trư�?ng
    cổ phiếu ở một số nước đang phát triển (xem bảng). Theo Hiệp hội Tín thác �?ầu tư của Nhật, danh mục
    đầu tư của Nhật vào một số loại chứng khoán nợ nội địa đã tăng ở Mê-hi-cô (thêm 34%), Thổ Nhĩ Kỳ
    (28%) và Thái Lan (17%) trong hai tháng đầu năm 2013, và mức tăng ít rõ rệt hơn ở Phi-líp-pin (5,9%)
    và Nam Phi (4,4%).

    Chương trình nới l�?ng định lượng của Nhật cũng có thể làm tăng đầu tư trực tiếp thông qua việc làm
    giảm chi phí vốn cho các công ty đa quốc gia của Nhật. Việc dòng đầu tư trực tiếp của Nhật Bản ra nước
    ngoài tăng trong những năm gần đây đóng vai trò đặc biệt quan tr�?ng đối với Thái Lan và Việt Nam,
    chiếm tỉ lệ 40% tổng FDI ở Thái Lan và 55% ở Việt Nam vào năm 2012.
     Tình hình đầu tư ra nước ngoài của Nhật Bản theo địa chỉ đầu tư năm 2011 (tính bằng tỉ USD)

                                             FDI             �?ầu tư theo Danh mục (PI)                 Tổng dòng vốn
                                                                                                        từ Nhật Bản
                                             935          Tổng        PI: Cổ phần        PI: Nợ
     Tổng
                                                         3.279            647             2632              4.214
     Các nước phát triển                    742          3.203            619            2.585              3.945
     Các nước đang phát triển               193            76              28              47               269
     CHND Trung Hoa                         73,5          10,3             9,8             0,5               84
     Bra-xin                                 30           28,1             5,6            22,4               58
     Thái Lan                                31            2,3             1,5             0,9               33
     In-đô-nê-xi-a                          13,9           5,8             3,3             2,6               20
     Ấn �?ộ                                  13,6            5              3,4             1,6               19
     Ma-lai-xi-a                             9,9           4,3             1,6             2,7               14
     Mê-hi-cô                                2,6          11,6             0,5            11,1               14
     Phi-líp-pin                              9            2,7             0,3             2,5               12
     Việt Nam                                5,6           0,1             0,1              0                6

    Nguồn: Triển v�?ng Kinh tế Toàn cầu: Tháng 6 năm 2013; Các Xu hướng �?ang Phát triển: Tháng 6 năm 2013.




8
D.	THƯƠNG MẠI VẪN CÒN NHIỀU BIẾN �?ỘNG, MẶC DÙ GI�? CẢ HÀNG
    HÓA �?ANG GIẢM
9.	       Sau khi thương mại toàn cầu phục hồi theo chu kỳ, tốc độ mở rộng thương mại lại bắt đầu chậm
lại. Sau giai đoạn đình trệ vào Quý 2 năm 2012, thương mại toàn cầu đã bắt đầu quá trình phục hồi theo chu kỳ
vào Quý 3 nh�? tăng nhập khẩu ở các nước đang phát triển, dẫn tới tăng xuất khẩu từ các nước có thu nhập cao
cũng như từ các nước đang phát triển (biểu đồ trái, hình 3). Thương mại Nam-Nam tiếp tục tăng trưởng nhanh
chóng trong giai đoạn này (hộp 2). Tuy nhiên, phản ánh tình trạng mong manh của sự phục hồi kinh tế toàn
cầu, tốc độ mở rộng thương mại đã chậm lại trong những tháng gần đây. Thực ra, trong 3 tháng của năm 2013,
tốc độ mở rộng thương mại toàn cầu đã giảm xuống còn 0,8% - mức thấp hơn so với xu hướng thông thư�?ng,
trong khi đó vào tháng 3 thì con số này là 10,9%.

10.	     Giá cả hàng hóa đã giảm theo mức công suất mới và theo xu hướng tiêu dùng đang thay đổi.
Mặc dù n�?n kinh tế toàn cầu đã được củng cố nhưng giá cả của hầu hết các mặt hàng công nghiệp và nông
nghiệp đ�?u đã và đang giảm (biểu đồ phải, hình 3). Mặc dù còn quá sớm để khẳng định chắc chắn nhưng có vẻ
như nguyên nhân dẫn tới tình trạng giá cả giảm sút là do tăng cung cũng như do phía cầu tăng cư�?ng sử dụng
các mặt hàng thay thế do giá cả trong vài năm qua ở mức cao. Theo kỳ v�?ng, giá cả sẽ sẽ tiếp tục giảm trong
trung hạn. Ngân hàng Thế giới dự báo rằng giá một thùng dầu sẽ giảm xuống còn 102 USD vào năm 2013 và
còn 101 USD vào năm 2015, phản ánh một giả định kỹ thuật rằng giá dầu sẽ giảm từ từ trong giai đoạn từ nay
đến năm 2015 xuống một mức phù hợp với chi phí sản xuất một thùng dầu từ cát dầu sử dụng công nghệ hiện
có. Theo dự kiến, giá kim loại năm 2013 sẽ giảm khoảng 3,7% và năm 2014 sẽ giảm 1,4%, tính theo giá trị thực
tế, phản ánh tình trạng tăng cung và giảm dần hàm lượng kim loại trong tăng trưởng ở các nước đang phát
triển (đặc biệt là Trung Quốc). Theo dự báo, giá lương thực cũng sẽ giảm (7,7%; 6,0%, và 5,5% trong giai đoạn
2013-2015), phản ánh sự cải thiện dần đi�?u kiện cung ứng và giảm giá thành sản xuất do giá năng lượng và
phân bón giảm.


          Hình 3: Thương mại đã trải qua giai đoạn phục hồi và giảm tốc độ tăng trưởng theo chu kỳ,
                                    còn giá cả hàng hóa thì giảm đ�?u đặn

35         Khối lượng xuất khẩu và nhập khẩu,                                240      Chỉ số giá cả tính bằng tính bằng USD,
           tăng trưởng �nh theo %, 3m/3m saar                                         tháng 1, năm 2005=100
30                                                                           230
                                             Nhập khẩu của các
25              Xuất khẩu của các nước       nước đang phát triển            220
20              có thu nhập cao khác                                                                        Năng lượng
                                                                             210
15                                                                                                                          Các mặt hàng nông nghiệp
                                                                             200
10
                                                                             190
 5
                                                                             180
 0
 -5                                                                          170

-10                                                                          160
                              Xuất khẩu khu vực đồng Euro                                                     Kim loại và khoáng sản
-15                                                                          150
      Jan '11       Jul '11        Jan '12     Jul '12      Jan '13             Jan '11        Jul '11     Jan '12      Jul '12      Jan '13

Nguồn: Tri�?n v�?ng kinh tế Toàn cầu: Tháng 6 năm 2013; Các Xu hướng đang Phát tri�?n: Tháng 6 năm 2013.




                                                                    Tăng trưởng trung bình năm 2000-2001, %

                                                                            Tất cả các nước      Các nước đang phát triển      Nhập khẩu của các nước thu
                                                                    25
                                                                            đang phát triển      (trừ Trung Quốc)
                                                                                              Trung bình (trừ Trung Quốc)
                                                                                                                               nhập cao
                                                                                                                                       9
                                                                                                                                Trung bình xuất khẩu sang
                                                                                                                                các nước thu nhập cao
  Jan '11        Jul '11     Jan '12     Jul '12     Jan '13                         Jan '11            Jul '11            Jan '12          Jul '12    Jan '13

Nguồn: Tri�?n v�?ng kinh tế Toàn cầu: Tháng 6 năm 2013; Các Xu hướng đang Phát tri�?n: Tháng 6 năm 2013.




                     Hộp 2: Thương mại Nam-Nam tăng trưởng nhanh hơn so với thương mại Nam-Bắc
                      Box 2: South-South Trade Grows Faster than South-North Trade By A Wide Margin
                                              với một mức chênh lệch lớn

            Hơn một nửa kim ngạch thương            Tăng trưởng trung bình năm 2000-2001, %
            mại của các nước đang phát triển
                                                             Tất cả các nước     Các nước đang phát triển    Nhập khẩu của các nước thu
                                                   25
            là với các nước đang phát triển                  đang phát triển     (trừ Trung Quốc)            nhập cao
                                                                             Trung bình (trừ Trung Quốc)      Trung bình xuất khẩu sang
            khác, và đã tăng từ mức 37% năm                                                                   các nước thu nhập cao
                                                                  Trung bình tất cả các nước đang phát triển
            2001. Trung Quốc có vai trò lớn        20

            trong quá trình chuyển đổi này,
            với 26% tổng lượng hàng hóa xuất       15

            khẩu từ tất cả các nước đang phát
            triển hiện đang xuất sang Trung        10
            Quốc, tăng từ mức 14% vào năm
            2001. Nhưng kể cả khi đã loại trừ       5
            kim ngạch thương mại của Trung
            Quốc với các nước đang phát triển       0




                                                                                           và Trung �?




                                                                                                                                     Trung �?ông
                                                                                                                                       và Bắc Phi
                                                                   Thái Bình Dương




                                                                                                                                                                        Châu Phi
                                                                                                                                                                 vùng cận Sahara
                                                                                                                                                      Nam �?
            khác thì tăng trưởng thương mại




                                                                                                                       Ca-ri-be
                                                                                            Châu Âu
                                                                         �?ông �? và




                                                                                                                  Mỹ La-tinh và
            giữa các nước đang phát triển
            cũng vẫn cao hơn so với tăng
            trưởng thương mại giữa các nước
            đang phát triển với các nước có
            thu nhập cao, với một mức chênh lệch lớn trong thập kỷ vừa qua (xem hình bên cạnh). Giá trị thương
            mại giữa các nước đang phát triển tính bằng USD đã tăng bình quân 19,3%/năm trong thập kỷ vừa qua
            (nếu loại trừ kim ngạch thương mại với Trung Quốc thì mức tăng này sẽ là 17,5%); trong khi đó tăng
            trưởng thương mại giữa các nước đang phát triển với các nước có thu nhập cao là 11%. Một đi�?u thú vị
            là, tốc độ mở rộng thương mại nhanh chóng giữa các nước đang phát triển với nhau không chỉ phản ánh
            thương mại hàng hóa, trong đó giá trị xuất khẩu các mặt hàng chế tác của các nước đang phát triển tăng
            với tốc độ tương đương với tốc độ tăng giá trị xuất khẩu hàng hóa.

            Nguồn: Triển v�?ng Kinh tế Toàn cầu: Tháng 6 năm 2013




     E.	           TRIỂN VỌNG TĂNG TRƯỞNG TRONG TRUNG HẠN
     11.	     N�?n kinh tế toàn cầu hiện đang dần phục hồi trở lại, mặc dù tốc độ phục hồi vẫn còn chưa chắc
     chắn và chưa đồng đ�?u. GDP toàn cầu được dự báo là sẽ tăng 2,2% trong năm 2013, thấp hơn năm 2012 một
     chút. Theo dự kiến, quá trình phục hồi sẽ tiếp tục được củng cố, với n�?n kinh tế toàn cầu tăng trưởng ở mức
     3,0% vào năm 2014 và 3,3% vào năm 2015 (biểu đồ trái, hình 4). Tuy nhiên, triển v�?ng của từng nước và khu
     vực sẽ rất khác nhau (biểu đồ phải, hình 4). Dưới đây là phần vắn tắt v�? triển v�?ng kinh tế của một số nước
     phát triển và đang phát triển.




      10
Hình 4: Tăng trưởng toàn cầu sẽ ít biến động hơn, nhưng triển v�?ng của các khu vực sẽ khác nhau

            Tăng trưởng GDP hàng năm, tính bằng %                                    Tăng trưởng GDP hàng năm, tính bằng %
                                                            8
8       7.6                                                 7
              Các nước đang phát triển                      6
7               6.2                                                                    2012     2013            2014            2015
                                                            5
                                           5.6      5.7
6                                                           4
                                    5.1                     3
                          4.8
5                                                           2
      4.0                                                   1
4           Các nước thu nhập cao           Thế giới        0
                                                     3.3
                 2.8                       3.0
3                                   2.2
                          2.2
2     2.9
                                                    2.3
                                           2.0




                                                                                                                                                      Châu Phi
                                                                                                                                               vùng cận Sahara
                                                                                                     Ca-ri-be
                                                                 Thái Bình Dương



                                                                                   và Trung �?
1




                                                                                                Mỹ La-tinh và
                                                                       �?ông �? và



                                                                                     Châu Âu




                                                                                                                                       Nam �?
                 1.7




                                                                                                                 Trung �?ông
                                                                                                                   và Bắc Phi
                          1.3       1.2
0
     2010       2011     2012       2013   2014    2015



Nguồn: Triển v�?ng Kinh tế Toàn cầu: Tháng 6 năm 2013; Các Xu hướng đang Phát triển: Tháng 6 năm 2013.



12.	      Ở Mỹ, sự phục hồi của khu vực tư nhân có vẻ tương đối mạnh như được phản ánh qua sự cải thiện
trong thị trư�?ng lao động (tỉ lệ thất nghiệp đã giảm xuống còn 7,6%) và qua sự phục hồi của thị trư�?ng nhà ở.
Các nhà hoạch định chính sách đã nới rộng mức trần vay nợ cũng như mức trần ủy nhiệm chi để áp dụng cho
một th�?i gian tương đối dài trong tương lai, từ đó giảm bớt khả năng xảy ra tình trạng phải đối mặt với mức
trần vay nợ và mối đe d�?a của tình trạng mất khả năng trả nợ. V�? mặt tiêu cực, mức tăng thuế được thống nhất
hồi đầu năm cũng như biện pháp cắt giảm chi tiêu tự động sẽ là yếu tố kìm hãm tăng trưởng trong những quý
tới, bù trừ một phần tăng trưởng có được nh�? quá trình phục hồi của khu vực tư nhân. Nhìn chung, tăng trưởng
GDP trong năm được dự báo là sẽ giảm đôi chút so với năm 2012, xuống còn khoảng 2,0% vào năm 2013 trước
khi tăng lên mức 2,8% vào năm 2014 và 3,0% vào năm 2015.

13.	     N�?n kinh tế của Khu vực đồng Euro vẫn còn yếu mặc dù các đi�?u kiện tài chính đã cải thiện và
đã có một số dấu hiệu được củng cố. Chi phí cấp vốn ở các quốc gia vùng lõi Khu vực đồng Euro đã giảm và
tín dụng đã bắt đầu tăng trở lại. Xuất khẩu, nhập khẩu và sản xuất công nghiệp đ�?u đã chuyển sang giai đoạn
tăng trưởng dương (mặc dù còn khiêm tốn). Tuy nhiên, chi phí vay nợ ở các n�?n kinh tế có chênh lệch lãi suất
cao vẫn còn ở mức rất cao; tỉ lệ thất nghiệp ở các n�?n kinh tế ngoại vi đang ở mức cực kỳ cao; và tăng trưởng
yếu ớt hiện đang làm ảnh hưởng tới những tiến bộ đạt được trong lĩnh vực tài khóa. GDP của Khu vực đồng
Euro được dự báo là sẽ giảm 0,6% vào năm 2013, với mức tăng trưởng bình quân năm tăng lên 0,9% vào năm
2014 và đạt 1,5% vào năm 2015.

14.	     Sức mạnh của n�?n kinh tế Nhật Bản phản ánh tác động của chương trình nới l�?ng định lượng
quy mô lớn, kích cầu tài khóa và cải cách v�? mặt cơ cấu. Các biện pháp v�? mặt cơ cấu mà Nhật đã công bố
bao gồm việc ngưng đi�?u tiết lĩnh vực nông nghiệp và điện, nới l�?ng các quy định trong chăm sóc y tế, áp
dụng các biện pháp khuyến khích đầu tư bằng chính sách thuế (áp dụng cho cả FDI); một số cải cách v�? quản
trị doanh nghiệp; và nới l�?ng một phần những giới hạn v�? đầu tư đối với các quỹ lương hưu. Theo dự báo, tăng
trưởng kinh tế của Nhật sẽ đạt 1,4% trong năm nay và năm 2014 và đạt 1,3% vào năm 2015.

15.	    Triển v�?ng của các nước đang phát triển sẽ rất khác nhau, phản ánh những đi�?u kiện kinh tế và
chính sách trong nước. Nhìn chung, theo dự kiến, tăng trưởng kinh tế của các nước đang phát triển sẽ tương
đối vững chắc trong những năm tới, với GDP tăng trưởng 5,1% vào năm 2013 và tăng dần dần tới mức 5,6%
vào năm 2014 và 5,7% vào năm 2015. Tuy nhiên, đây là câu chuyện ở cấp độ tổng gộp, và không phản ánh được
sự khác nhau đáng kể giữa các khu vực và các nước đang phát triển riêng lẻ. �?t nhất có thể xác định ra 4 nhóm
nước đang phát triển ở 4 cấp độ:


                                                                                                                                                                 11
	            ột vài nước ở �?ông �?, châu Phi vùng cận Sahara và một vài nước ở Mỹ La-tinh đang tăng
             M
             trưởng nhanh chóng và đã gần đạt hoặc đã tăng trưởng vượt mức ti�?m năng, và do đó đang có
             rủi ro tăng trưởng quá nóng.

		Một vài nước lớn với thu nhập trung bình, như là Bra-xin, Ấn �?ộ, Nga, Nam Phi, Thổ Nhĩ Kỳ và
     Việt Nam đã và đang gặp khó khăn trong việc lấy lại tốc độ tăng trưởng của giai đoạn ti�?n khủng
     hoảng mặc dù đã có những chương trình kích cầu đáng kể.

		Một số nước đang phải giải quyết vấn đ�? tỉ lệ thất nghiệp cao và tình trạng ì trệ của n�?n kinh tế
     do tác động khắc nghiệt của suy thoái kinh tế th�?i kỳ hậu khủng hoảng (gồm các nước đang
     phát triển ở châu Âu) hoặc do bất ổn xã hội hoặc bất ổn v�? chính trị (Trung �?ông và Bắc Phi).

		�?a số các nước đang phát triển đang có tăng trưởng tốt, đã hoặc đang khép lại khoảng cách
     chênh lệch giữa GDP thực tế và GDP ti�?m năng.



F.	      RỦI RO �?�?I VỚI TRIỂN VỌNG PH�?T TRIỂN

16.	     Mặc dù rủi ro xảy ra một cuộc khủng hoảng lớn ở châu Âu đã lắng xuống nhưng một loạt những
rủi ro mới đang nổi lên:

		 V
      iệc rút dần gói nới l�?ng định lượng ở Mỹ. Việc rút dần gói nới l�?ng định lượng ở Mỹ và các nước
     có thu nhập cao khác sẽ có khả năng khiến cho lãi suất ở các nước đang phát triển tăng lên. Mức
     lãi suất cao hơn có thể sẽ khiến các nước này phải thực hiện các đi�?u chỉnh khó khăn và có thể
     là có khủng hoảng trong nước, đặc biệt ở những nước mà mức nợ của khu vực công và khu vực
     tư nhân đang có xu hướng tăng.

		 M
      ức giảm giá cả hàng hóa nhanh hơn dự kiến. Trong năm vừa qua, giá năng lượng và kim loại
     đã giảm theo những thay đổi v�? cung ứng và theo mức độ chuyển đổi sang các mặt hàng thay
     thế ở phía cầu do giá cả quá cao (giá kim loại và năng lượng giảm 30% và tiếp đến là giảm 14%
     kể từ giai đoạn đỉnh điểm hồi đầu năm 2011). Nếu giá cả hàng hóa tiếp tục giảm nhanh hơn
     dự kiến theo hướng đạt điểm cân bằng trong dài hạn, các nước đang phát triển xuất khẩu hàng
     hóa có thể sẽ bị thâm hụt tài khóa nghiêm tr�?ng và tăng trưởng GDP sẽ yếu đi, mặc dù các nước
     đang phát triển nhập khẩu hàng hóa sẽ được lợi.

		 T
      ác động của việc nới l�?ng một cách triệt để chính sách tài khóa và ti�?n tệ ở Nhật Bản. Mức
     giảm giá thực tế 21% của đồng Yên trong giai đoạn từ tháng 9 đến tháng 4 có thể ảnh hưởng
     không tốt tới xuất khẩu của các nước đang phát triển sang Nhật Bản cũng như ảnh hưởng tới
     các thị trư�?ng thứ ba, nơi mà hàng hóa xuất khẩu của các nước đang phát triển cạnh tranh với
     hàng hóa xuất khẩu của Nhật Bản. Tuy nhiên, một số nước đang phát triển (đặc biệt là ở �?ông �?)
     có thể lại được lợi từ sự sụt giá (thực tế) của đồng Yên và được lợi do nhu cầu đối với hàng xuất
     khẩu của Nhật Bản tăng cao và do thu hút được dòng FDI lớn hơn do các nước này cung ứng
     phụ tùng và linh kiện cho các mạng lưới sản xuất của Nhật Bản. Cuối cùng, với việc làm gia tăng
     mức độ nới l�?ng của các đi�?u kiện ti�?n tệ toàn cầu, chính sách này có thể khiến cho các dòng vốn
     tăng mạnh và có khả năng sẽ làm tăng thêm áp lực tăng trưởng nóng, đặc biệt là ở �?ông �?.




    12
                                       PHỤ LỤC
                        MÔI TRƯỜNG KINH TẾ TOÀN CẦU VÀ KHU VỰC

                                          Bảng 1: Triển v�?ng Kinh tế Toàn cầu


                                                        2011             2012            2013e            2014f        2015f
 Các �?i�?u kiện trên Toàn cầu
 Khối lượng Thương mại bình quân của thế                   6,2             2,7            4,0              5,0          5,4
 giới (GNFS)
   Giá Tiêu dùng
      Các nước G-7                                         5,3             -0,6          -0,1              0,9          1,0
      Mỹ                                                   2,4             2,1            2,4              2,5          2,5
   Giá cả hàng hóa (tính bằng USD)
      Các mặt hàng phi dầu m�?                           20,7               -9,5          -4,7             -1,1         -1,5
      Giá dầu m�? (USD/thùng)                           104,0             105,0           102,4            101,0        101,0
   Lãi suất
      6 tháng, tính theo USD (%)                           0,8             0,5            0,7              1,1          1,4
 Tăng trưởng GDP thực tế
 Bình quân của thế giới                                    2,8             2,3            2,2              3,0          3,3
   Các nước có thu nhập cao                                1,7             1,3            1,2              2,0          2,3
      Khu vực đồng Euro                                    1,5             -0,5          -0,6              0,9          1,5
      Nhật Bản                                             -0,5            2,0            1,4              1,4          1,3
      Mỹ                                                   1,8             2,2            2,0              2,8          3,0
   Các nước đang phát triển                                6,0             5,0            5,1              5,6          5,7
 �?ông �? và Thái Bình Dương                                 8,3             7,5            7,3              7,6          7,5

Nguồn: Triển v�?ng Kinh tế Toàn cầu: Tháng 6 năm 2013. Ngân hàng Thế giới




                          Bảng 2: �?ông �? và Thái Bình Dương: Dự báo Tăng trưởng GDP

                                                    2010          2011            2012           2013/f      2014/f    2015/f
 Các nước đang phát triển ở �?ông �?                   9,6           8,3            7,5             7,3            7,6     7,5
   Trung Quốc                                       10,4           9,3            7,8             7,7            8,0     7,9
   In-đô-nê-xi-a                                     6,2           6,5            6,2             6,2            6,5     6,2
   Ma-lai-xi-a                                       7,2           5,1            5,6             5,1            5,1     5,3
   Phi-líp-pin                                       7,6           3,9            6,6             6,2            6,4     6,4
   Thái Lan                                          7,8           0,1            6,5             5,0            5,0     5,5
   Việt Nam                                          6,4           6,2            5,2             5,3            5,4     5,4
 Các nước đang phát triển ở �?ông �? và Thái
                                                     6,9           4,6            6,2             5,7            5,9     6,0
 Bình Dương trừ Trung Quốc

 Nguồn: Triển v�?ng Kinh tế Toàn cầu: Tháng 6 năm 2013. Ngân hàng Thế giới




                                                                                                                              13
14
      PHẦN II: NHỮNG THÀNH TỰU PH�?T TRIỂN KINH TẾ VIỆT NAM
02    TRONG NHỮNG NĂM GẦN �?ÂY



     A.	�?IỀU KIỆN KINH TẾ VĨ MÔ VẪN TIẾP TỤC �?ƯỢC CẢI THIỆN, NHƯNG
         TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ CÒN CHẬM
     17.	      Bước vào năm thứ ba ổn định tương đối n�?n kinh tế, các đi�?u kiện kinh tế vĩ mô của Việt Nam
     tiếp tục được cải thiện. Với mức lạm phát vừa phải, tỷ giá hối đoái bình ổn, dự trữ tăng và các rủi ro quốc gia
     được giảm thiểu, Việt Nam đang cố gắng kết thúc một chu kỳ bất ổn kinh tế bắt đầu từ năm 2007. Tỷ lệ lạm phát
     (so sánh theo cùng kỳ năm trước) đã giảm từ mức đỉnh 23% vào T8/2011 xuống 6,7% trong T6/2013 (biểu đồ
     trái, hình 5). Tỷ giá hối đoái chính thức giữ ở mức tương đối ổn định, và trong một động thái phản ứng khi ti�?n
     đồng chịu sức ép gần đây, NHNN VN đã đi�?u chỉnh tỷ giá hối đoái thêm 1% thay vì tiếp tục bảo vệ đồng nội tệ
     (biểu đồ trên cùng bên phải, hình 5). Dự trữ ngoại hối tại Ngân hàng Nhà nước tăng hơn hai lần trong vòng hai
     năm vừa qua, với số dư dự trữ tương đương 2,8 tháng nhập khẩu tính đến th�?i điểm cuối Quý I/2013 (biểu đồ
     trái, hình 5). Chênh lệch lợi suất trái phiếu Chính phủ và mức hoán đổi rủi ro tín dụng đang xoay quanh mức
     thấp nhất kể từ khi bắt đầu khủng hoảng tài chính đến nay (biểu đồ phải, hình 5).

     18.	     Tuy vậy, nếu không thực thi tái cấu trúc sâu rộng thì ổn định kinh tế không thôi là chưa đủ để
     đưa n�?n kinh tế vượt qua một chu kỳ dài tăng trưởng chậm. Những năm gần đây, Nhà nước đã nỗ lực hoạch
     định chính sách để ổn định n�?n kinh tế với hy v�?ng rằng khi kinh tế ổn định, tăng trưởng sẽ tự khắc phục hồi.
     Song, dù cho kinh tế đã bình ổn trở lại, tăng trưởng vẫn đình trệ. Thực tế trong sáu năm liên tiếp gần đây, tăng
     trưởng đ�?u ở dưới mức 7%, và trong 2013 này, dự kiến kinh tế tiếp tục đạt mức tăng trưởng thấp thứ hai kể từ
     sau giai đoạn đầu những năm 1990 (biểu đồ cuối, hình 5). Các nỗ lực kích cầu thông qua giãn thuế và chính
     sách ti�?n tệ thích ứng đã phải đối mặt với tình trạng giảm thu ngân sách, tăng thâm hụt tài khóa và phát sinh
     mới nhi�?u nghĩa vụ nợ ti�?m ẩn (xem Phần F). Nếu không đẩy nhanh tái cấu trúc n�?n kinh tế, đặc biệt trong lĩnh
     vực ngân hàng và doanh nghiệp Nhà nước, Việt Nam sẽ phải đối mặt với nguy cơ kéo dài th�?i kỳ tăng trưởng
     chậm (xem Phần III).

     19.	      Các kết quả gần đây v�? kinh tế vĩ mô sẽ trở nên mong manh nếu Chính phủ không theo đuổi công
     cuộc tái cơ cấu một cách sâu rộng hơn, vì một số lý do. Một là, tăng trưởng chậm hơn có thể tạo sức ép tiếp
     tục nới l�?ng chính sách tài khóa và ti�?n tệ, với rủi ro thổi bùng áp lực lạm phát và đảo ngược các kết quả gần đây
     v�? ổn định kinh tế vi mô. Hai là, nếu còn tiếp tục chậm trễ việc triển khai tái cơ cấu, thì ni�?m tin của nhà đầu tư sẽ
     bị bào mòn và viễn cảnh kinh tế sẽ còn xấu đi. �?ối với các tác động bên ngoài, kinh tế Việt Nam vẫn rất dễ bị tác
     động bởi mức độ suy thoái trầm tr�?ng hơn của kinh tế toàn cầu, phản ánh qua kết quả thu ngân sách sụt giảm
     và nợ công tăng, những nhân tố khiến cho các chính sách chống suy giảm chu kỳ không còn mấy ý nghĩa.




                                                                                                                      15
                      Hình 5: �?i�?u kiện kinh tế vĩ mô ổn định, song tăng trưởng đang suy giảm


                             Tỷ lệ lạm phát (năm, %)                                                         Tỷ giá hối đoái (VND/USD)
25

                                                                                22000
20


15                                                                              20000


10
                                                                                18000

    5    Nghị Quyết 11                                                                  Nghị Quyết 11

                                                                                16000
    0




                                                                                        J-11



                                                                                                             J-11
                                                                                               M-11
                                                                                                      M-11




                                                                                                                                  J-12



                                                                                                                                                       J-12
                                                                                                                           N-11


                                                                                                                                         M-12
                                                                                                                                                M-12




                                                                                                                                                                            J-13


                                                                                                                                                                                          M-13
                                                                                                                    S-11




                                                                                                                                                              S-12
                                                                                                                                                                     N-12


                                                                                                                                                                                   M-13
        J-11 A-11 J-11 O-11 J-12 A-12 J-12 O-12 J-13 A-13 J-13



                Dự trữ ngoại hối (tháng nhập khẩu)                                                           Chi phí vay trên thị trư�?ng vốn quốc tế
3                                                                 2.8            700
                                                           2.7
                                                           2.7
                                                                                 600                                        Chênh lệch lãi suất trái phiếu Chính phủ
                                             2.3    2.3
                                      2.2
                                                                                 500
2               1.9    1.8
         1.6                   1.6                                               400

                                                                                 300

1                                                                                200
                                                                                                                                          CDS, 5 năm
         Nghị Quyết 11                                                           100      Nghị Quyết 11

                                                                                   0
0
                                                                                        J-11



                                                                                                             J-11



                                                                                                                                  J-12



                                                                                                                                                       J-12



                                                                                                                                                                            J-13
                                                                                               M-11
                                                                                                      M-11




                                                                                                                                         M-12
                                                                                                                                                M-12




                                                                                                                                                                                   M-13
                                                                                                                                                                                          M-13
                                                                                                                    S-11
                                                                                                                           N-11




                                                                                                                                                              S-12
                                                                                                                                                                     N-12
        Q1-11         Q3-11          Q1-12         Q3-12         Q1-13




                                                           Tăng trưởng GDP thực tế (%)
10
                                      9.5
                                                                                                                           hàng năm
    9
                                                                                                                           trung bình 3 năm
    8                                                                             7.8

    7
                                                                                                                                     6.4

    6

    5                                                                                                 5.4
          5.1                                                                                                                                                    4
                                                                                                                                                                 4.9
                                                       4.8                        Khủng hoảng Kinh tế Toàn cầu
                Th�?i kỳ Xô Viết tan rã                                                                                                                        ????
    4                                          Khủng hoảng �?ông �?

    3
         1990     1992        1994      1996       1998     2000         2002    2004           2006            2008              2010           2012

Nguồn: Ngân hàng Nhà nước, Tổng cục thống kê, Quỹ ti�?n tệ quốc tế và Ngân hàng thế giới




    16
B. 	            KHU VỰC SẢN XUẤT: CÓ HAY KHÔNG VIỆC CHẬM TĂNG TRƯỞNG?
20.	     N�?n kinh tế Việt Nam đang trải qua giai đoạn tăng trưởng chậm dài nhất kể từ khi bắt đầu cuộc
khủng khoảng kinh tế vào những năm 1980. Năm 2012, GDP thực tế tăng 5%, mức tăng thấp nhất kể từ
năm 19981. Tăng trưởng chậm kéo dài sang cả Quý I và QII/2013 với tỷ lệ tăng trưởng Quý I là 4,9% và Quý II là
5% (biểu đồ trái, hình 6). �?ây là lần đầu tiên Việt Nam trải qua hai năm liên tiếp có mức tăng trưởng dưới 5%
vào nửa đầu tiên của năm kể từ khi Việt Nam bắt đầu công bố GDP theo quý. Trên thực tế, Việt Nam khác biệt
với các nước khác ở khả năng phục hồi nhanh chóng sau khủng hoảng kinh tế - dù có là khủng hoảng �?ông
�? năm 1999 hay khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2009. Tuy vậy, các cơ quan chức năng cũng đã nhận thấy
ngày càng khó đưa ra các quyết định kịp th�?i và quyết đoán để giúp n�?n kinh tế vượt qua trạng thái chậm tăng
trưởng hiện tại.

21.	      Việt Nam là nước đang phát triển lớn đầu tiên trong khu vực �?ông �? - Thái Bình Dương ngoài Trung
Quốc có tỷ lệ tăng trưởng sau khủng hoảng thấp hơn trước khủng hoảng. Các nước Indonesia, Malaysia,
Philippines và Thái Lan đ�?u phát triển kinh tế sau khủng hoảng (2010-13) nhanh hơn giai đoạn trước đó (2005-08)
như thể hiện trên đồ thị bên phải của hình 6. Tốc độ tăng trưởng trước khủng hoảng của Trung Quốc là đặc biệt
cao. Trong khi đó, tốc độ tăng trưởng hậu khủng hoảng của Việt Nam (5,8%) thấp hơn 1 điểm phần trăm so với
th�?i kỳ trước khủng hoảng (6,8%). Indonesia và Philippines – hai nước có tốc độ tăng trưởng chậm hơn so với Việt
Nam trong quá khứ - đã trở thành hai quốc gia tăng trưởng nhanh hơn Việt Nam từ năm 2010.


                                Hình 6: Suy giảm tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam:
                        So sánh với thành tựu trong quá khứ và với các nước trong khu vực

10                                                                                                     Tỷ lệ tăng trưởng GDP thực tế (%)
                                          Tỷ lệ tăng trưởng (quý)                 14
    8                                                                                    11.9
                                         tỷ lệ tăng trưởng (hàng năm)             12                               Trung Quốc            Indonesia
                                                                                                                   Phi-lip-pin           Việt Nam
    6                                                                             10                                           8.8
                                                                                                                   Ma-lai-xia            Thái lan
                                                                                   8                        6.8
    4                                                                                           5.9                                  6.3 6.1 5.8
                                                                                                                  5.4                            5.7
                                                                                   6                  5.2                                              4.8
                                                                                                                        4.3
    2
                                                                                   4

    0                                                                              2
        q1-05

                q1-06

                         q1-07

                                 q1-08

                                          q1-09

                                                  q1-10

                                                          q1-11

                                                                  q1-12

                                                                          q1-13




                                                                                   0
                                                                                          Trước Khủng hoảng                      Sau Khủng hoảng

Nguồn: Tổng cục Thống kê (GDP theo giá 2010): Chỉ số Phát triển Thế giới


22.	     Sự chậm tăng trưởng thể hiện ở tất cả các lĩnh vực, mặc dù nông nghiệp và công nghiệp là hai
lĩnh vực dư�?ng như bị tác động mạnh nhất. Năm 2012, lĩnh vực dịch vụ tăng thêm 5,9% và đóng góp 2,2
điểm phần trăm cho tăng trưởng tổng thể. Tăng trưởng nông nghiệp, lâm nghiệp và ngư nghiệp giảm 2,7% so
với mức tăng 4% năm 2011 do đi�?u kiện th�?i tiết không thuận lợi, bệnh dịch trong chăn nuôi và giảm giá hầu
hết các sản phẩm nông nghiệp. Sản xuất cũng bị đình trệ, phản ánh cầu trong nước giảm dần trong khi hàng
tồn kho lại tăng. Nông nghiệp và công nghiệp, vốn thu hút 70% lực lượng lao động, chỉ đóng góp gần 3% cho
tăng trưởng tổng thể, so với 3,8% trong giai đoạn 2005-2011 (biểu đồ trái, hình 7).




1
    Việt Nam mới sửa đổi các thông số GDP, lấy 2010 làm năm cơ sở. Theo đó, năm 2012 n�?n kinh tế tăng trưởng 5,25%.
    




                                                                                                                                                        17
 23.	    Tất cả các cấu phần v�? tổng cầu của GDP, trừ xuất khẩu ròng, cũng đ�?u tăng chậm. Tiêu dùng
 cá nhân và đầu tư, chiếm trên 90% GDP của Việt Nam, giảm mạnh. Năm 2012, tiêu dùng cá nhân tăng 3,5%
 trong khi đầu tư chỉ tăng có 1,9% so với mức tăng 5,3% năm 2009 và 9,8% năm 2010. Xuất khẩu ròng ở mức
 dương trong năm 2012 do kết quả xuất khẩu tốt và tăng trưởng nhập khẩu chậm. Kim ngạch xuất khẩu hàng
 hóa tăng 18,2% trong năm 2012, chủ yếu do tăng mạnh của khu vực đầu tư nước ngoài (FDI). Tăng trưởng
 tiêu dùng giảm và đầu tư đình trệ dẫn đến kim ngạch nhập khẩu hàng hóa tăng ở mức khiêm tốn, 6,6% trong
 năm 2012 (biểu đồ phải, hình 7).

                Hình 7: Tăng trưởng theo đóng góp của các cấu phần Sản lượng và Tổng cầu

      Sản xuất/cung cấp đóng góp vào tăng trưởng (%)                         Nguồn cầu đóng góp vào tăng trưởng (%)
8                                                               8
                                                                                                         Tăng trưởng GDP
7                                                               7
                                         Tăng trưởng GDP
6      3.2                                                      6
                                                                                                                 Xuất khẩu ròng
5               2.8      2.6                                    5      4.9                4.3
                                                                                                  4.1
                                   2.2                                            3.5                            �?ầu tư
4                                                  Dịch vụ      4                                         3.4
                                            2.3
3      2.9                                                      3                                                Chi tiêu của Chính phủ
                                                                       0.4                0.4
                2.5      2.4                                                                      0.4
2                                  2.0             Công nghiệp & 2                0.3                     0.3
                                            2.0    Xây dựng            2.1                2.3     2.0            Chi tiêu tư nhân
1                                                                1                1.9                     1.6
       1.5      1.2      1.3       1.0      0.6    Cơ bản
0                                                               0      0.1                        -0.2    0.1
                                                                                 -0.4    -0.5
-1                                                              -1
      2005     2010      2011     2012    Q1 -13                      2005       2009    2010    2011    2012e

 Nguồn: Tổng cục Thống kê (GDP theo giá 2010); Chỉ số Phát triển Thế giới




                                 Hộp 3: �?ộng thái của Chính phủ khi Tăng trưởng đình trệ
                                  Box 3: Government’s Response to the Growth Slowdown

      Tháng 1/2013, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 02 công bố một số giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp,
      cá nhân tháo gỡ khó khăn v�? kinh tế. Các giải pháp này bao gồm (i) gia hạn nộp thuế thu nhập doanh
      nghiệp (TNDN): gia hạn 6 tháng đối với số thuế TNDN phải nộp trong Quý I/2013 và 3 tháng đối với số
      thuế TNDN phải nộp trong Quý II và Quý III/2013; (ii) gia hạn nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT): 6 tháng
      đối với số thuế GTGT phải nộp trong QI/2013. Các giải pháp khuyến khích v�? thuế này áp dụng cho (i)
      doanh nghiệp vừa và nh�? (SMEs); (ii) doanh nghiệp sử dụng nhi�?u lao động trong một số lĩnh vực; (iii)
      doanh nghiệp bán, cho thuê, cho thuê tài chính nhà ở; và (iv) doanh nghiệp sản xuất sắt, thép, xi măng,
      vật liệu xây dựng. Theo ước tính của Chính phủ, tổng số thuế gia hạn lên tới khoảng 9.100 tỷ đồng
      trong 4 tháng đầu năm 2013. Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng đã giao Bộ Tài chính trình Quốc hội hạ thuế
      suất thuế TNDN xuống còn 20% đối với doanh nghiệp vừa và nh�? và 10% đối với doanh nghiệp tham
      gia đầu tư, bán hoặc cho thuê nhà ở xã hội (cho hộ thu nhập thấp), bắt đầu từ 01/07/2013. Các giải
      pháp này đã được Quốc hội thông qua.

      Mặc dù các giải pháp này đã được triển khai, khu vực doanh nghiệp vẫn còn gặp nhi�?u khó khăn.
      Trong 4 tháng đầu năm 2013, gần 16.600 doanh nghiệp đã đóng cửa hoặc tạm ngưng hoạt động, tăng
      16,9% so với năm ngoái. �?ồng th�?i, gần 23.800 doanh nghiệp mới được thành lập, giảm 1,2% so với
      cùng kỳ năm ngoái. Chi phí lãi vay cao, môi trư�?ng kinh doanh không thuận lợi và hàng tồn kho cao
      thư�?ng được nêu là các lý do chính dẫn đến đóng cửa hoặc phá sản nhi�?u doanh nghiệp.


      Nguồn: BKH�?T, BTC, các nguồn từ báo chí




     18
24.	     Một trong những dấu hiệu đáng lo ngại là sự suy giảm đ�?u đặn và toàn diện tỷ tr�?ng đầu tư. Dự
tính tổng đầu tư trong Quý I/2013 chiếm 29,6% GDP, thấp hơn gần 13 điểm phần trăm so với mức đỉnh năm
2007 (biểu đồ trái, hình 8). Trong khi mức tăng đầu tư lên đến 40% hoặc cao hơn như vậy (của năm 2007) không
đảm bảo tính b�?n vững và cũng không được mong đợi - chủ yếu do tình trạng ngân hàng cho vay quá mức đối
với các doanh nghiệp Nhà nước không hiệu quả - thì việc giảm gần 10 điểm phần trăm trong th�?i gian 3 năm
dư�?ng như quá nhanh và bất ng�?. Một số khoản đầu tư khu vực doanh nghiệp Nhà nước giảm sút do tác động
của chính sách kích cầu giai đoạn 2009-2010, theo đó các khoản mục chi chỉ mang tính tạm th�?i. Tuy nhiên, tỷ
lệ đầu tư khu vực ngoài Nhà nước (nội địa) giảm sút là rất đáng lo ngại, do khu vực này bị ảnh hưởng nghiêm
tr�?ng bởi giảm cầu nội địa, tăng lãi suất và chậm tăng trưởng tín dụng trong suốt hai năm qua.


        Hình 8: Tăng trưởng kinh tế theo đóng góp của Sản lượng và các cấu phần tổng cầu

            �?ầu tư theo quy�?n sở hữu (% GDP)                                                Thực hiện FDI
50
                                                                  14%      FDI/GDP (trái)                   FDI bằng tỷ     14
     42.7
                                                                                                            USD (phải)
             38.2   39.2   38.5                                                    11.5
40                                                                12%                                11.0    11.0           12
                                                                                                                     10.5
     10.4                         33.3                                             12%        10.0
                                         30.5     Tổng            10% 10%                                                   10
                    10.0   9.9                  29.6
             11.8
30                                                                       8.0                  10%
                                  8.2                                                                10%
                                         7.1                       8%                                                       8
                                                7.8 Nước ngoài
     16.4                                                                                                    8%
                    13.3   13.9
20           13.4                                                  6%                                                       6
                                  12.8                                                                               7%
                                         11.9   10.9 Tư nhân
                                                                   4%                                                       4
                                                     trong nước
10
     15.9           15.9   14.7                                    2%                                                       2
             12.9                 12.3   11.5   10.9 Nhà nước

 0                                                                 0%                                                       0
     2007 2008 2009 2010 2011 2012 q1-13                                   2007    2008      2009    2010   2011     2012

Nguồn: Tổng cục Thống kê (GDP theo giá 2010); Chỉ số Phát triển Thế giới


25.	      Mặc dù giá trị đầu tư trực tiếp nước ngoài vẫn cao, tỷ tr�?ng đầu tư trực tiếp nước ngoài trong n�?n
kinh tế ngày càng giảm. Trong 5 năm qua, giá trị FDI thực hiện (hoặc giải ngân) dao động ở mức 10,5 đến 11,5
tỷ đô la (biểu đồ phải, hình 8). Có thể xem đây là dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư nước ngoài mong muốn tiếp
tục đầu tư tại Việt Nam, rằng h�? không bị cản trở bởi các vấn đ�? v�? bất ổn kinh tế vĩ mô hay chậm triển khai tái
cơ cấu n�?n kinh tế. Tuy nhiên, tỷ tr�?ng FDI thực hiện trong cấu phần của GDP đã giảm đ�?u đặn trong 6 năm
qua, từ mức đỉnh 12% GDP năm 2008 xuống 7% năm 2012. Dù tỷ lệ FDI/GDP giảm và một số vấn đ�? v�? kinh tế
vĩ mô còn tiếp tục diễn ra, Việt Nam vẫn được xem là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất của các nhà đầu
tư nước ngoài tại khu vực �?ông �? (hộp 4), chủ yếu là do chi phí nhân công rẻ, cơ cấu dân số thuận lợi, vị trí địa
lí thuận lợi và ổn định chính trị.




                                                                                                                            19
    Box 4: VietnamHộp 4: Việt
                  Remains     Nam vẫn Destination
                          An Attractive là điểm đến thu
                                                  for   hút các
                                                      Foreign    nhà đầu tư nước ngoài
                                                              Investors


    Hai khảo sát gần đây cho thấy nhà đầu tư nước ngoài vẫn tiếp tục quan tâm đến thị trư�?ng Việt Nam.

    Theo kết quả Khảo sát Triển v�?ng Kinh
    doanh ASEAN 2012/13 do Amcham                                                    Mở rộng kinh doanh ở ASEAN
                                                     57%

    Singapore và Phòng Thương mại công
    nghiệp Mỹ thực hiện, Việt Nam vẫn giữ
    vững vị trí điểm đến ưa chuộng nhất
                                                               11%
    để mở rộng kinh doanh, vượt xa các                                          8%            7%          6%               6%
                                                                                                                                     2%            2%           1%
    nước khác trong khu vực �?ông Nam
    �?. Thái Lan đứng thứ hai, tiếp theo là         Việt Vam   Thái Lan      Singapore     Phi-líp-pin   Indonesia    Myanmar       Cam-pu-chia Ma-lai-xia       Lào


    Singapore và Philippines (xem hình
    bên).
                                                                                     10 điểm đến đầu tư nước ngoài hấp dẫn nhất

    Tương tự, Khảo sát Doanh nghiệp                                        Myanmar                                                                 24%

    Quốc gia của Hiệp hội doanh nghiệp                                      Việt Nam                                                         21%
                                                                                                                                             21%
                                                                                                                                    17%
    Singapore (SBF) cho thấy Việt Nam                                      Indonesia                                                  18%
                                                                             Thái Lan                                     14%
    là điểm đến đầu tư nước ngoài hấp                                                                                 12%
                                                                                                                        15%
                                                                                                                                                         2012
                                                                                  Mỹ                                                                     2011
    dẫn thứ hai của các doanh nghiệp                                     Trung Quốc
                                                                                                            8%
                                                                                                                      12%

    Singapore sau Myanmar (xem hình                                      Cam-pu-chia                                 11%

    bên). Các điểm đến đầu tư truy�?n                                           Ấn �?ộ
                                                                                                                     11%
                                                                                                                                     18%
    thống là Trung Quốc và Ấn �?ộ dư�?ng                                      Malaysia
                                                                                                                     11%
                                                                                                                       12%

    như không còn được ưa chuộng như                                       Phi-líp-pin                         9%


    trước. Indonesia và Thái Lan vẫn bám                                                 0%        5%          10%           15%       20%         25%          30%


    đuổi sát sao Việt Nam cạnh tranh vị
    trí thị trư�?ng nước ngoài thu hút các
    thành viên của SBF

    Nguồn: Khảo sát Triển v�?ng Kinh doanh ASEAN 2012/13; Khảo sát Doanh nghiệp quốc gia SBF 2012/13.




26.	     Khó khăn mà khu vực công nghiệp gặp phải dư�?ng như chủ yếu bắt nguồn từ khối doanh nghiệp
nội địa phục vụ cho thị trư�?ng nội địa. Có thể thấy rõ tình trạng đình trệ sản xuất qua tốc độ tăng khiêm tốn
của Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 1 - tháng 5, 5,2% so với mức 6,2% năm ngoái. Tương tự, Chỉ số nhà
quản trị mua hàng (PMI) cho khu vực sản xuất cũng đã cho thấy bức tranh xác thực hơn với PMI giữ ở mức dưới
ngưỡng trung bình 50 điểm (hàm nghĩa giảm sút) cho cả năm 2012 và 2013. Trong tháng 6/2013, PMI đã giảm
xuống 46,4 điểm, mức thấp nhất kể từ tháng 7/2012 (biểu đồ trái, hình 9). Chỉ số PMI thấp nhất quán với sự sụt
giảm tiêu dùng hộ gia đình, khi mà mức tăng tổng doanh số bán lẻ hàng hóa dịch vụ trong 5 tháng đầu năm
2013 chỉ đạt 4,8% tính theo giá trị thực tế so với mức 6,6% cùng kỳ năm 2012 (biểu đồ phải, hình 9). Mặt khác,
xuất khẩu vẫn tăng ở mức độ khá cao, cho thấy ảnh hưởng của các khó khăn trong sản xuất dư�?ng như chỉ thu
hẹp ở phạm vi đến các doanh nghiệp phục vụ thị trư�?ng nội địa.




 20
       Hình 9: Chỉ số PMI và Tăng trưởng doanh số bán lẻ đ�?u cho thấy sự suy giảm tổng cầu nội địa

54                 Chỉ số Quản lý Mua hàng (PMI)                                                   Bán lẻ và Dịch vụ (%)

                                                                                36
52                                                                                                                               Tăng trưởng thực tế (%)
                                                                                32
                                 Mở rộng
                                                                                28                                               Tăng trưởng danh nghĩa (%)
50
                                                                                24
48                                                                              20
                                                                                16
46                                                                              12
                                                                                 8
44                                               Co hẹp
                                                                                 4
                                                                                 0
42
                                                                                     M-08       M-09         M-10         M-11         M-12         M-13
      M-11     S-11       J-12     M-12       S-12       J-13     M-13

Nguồn: Tổng cục Thống kê (GDP dựa trên chỉ số giá 2010); Chỉ số Phát triển thế giới và HSBC




C. 	KẾT QUẢ HOẠT �?ỘNG CỦA KHU VỰC NGOẠI THƯƠNG TIẾP TỤC GÂY
     ẤN TƯỢNG
	            Xuất khẩu
27.	     Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam tiếp tục tăng và nằm ngoài tác động của các khó khăn trong
nội địa. Kim ngạch tăng 16% trong 4 tháng đầu năm 2013 sau mức tăng 18,2% năm 2012 và 34,2% năm 2011.
Trong khi doanh thu xuất khẩu hàng nông sản và nguyên liệu giảm do giá giảm, kim ngạch xuất khẩu các
ngành hàng thu hút nhi�?u lao động truy�?n thống như dệt may, da giày và đồ gỗ tiếp tục giữ tốc độ tăng trưởng
nhanh. Ngành hàng bổ sung vào cơ cấu hàng hóa xuất khẩu đáng chú ý là sản phẩm công nghệ cao và giá trị
lớn (như điện thoại và linh kiện điện thoại di động, máy tính, thiết bị và phụ kiện điện tử, linh kiện ô tô), ngành
hàng xuất khẩu phát triển nhanh và lớn nhất năm 2012. Như xem tại Bảng 3 dưới đây, trong năm 2012, giá trị
xuất khẩu hàng điện thoại và linh kiện điện thoại lên tới 12,7 tỷ đô la so với 3,7 tỷ kim ngạch xuất khẩu gạo, 6,1
tỷ hải sản và 7,3 tỷ giày da. Trong năm 2013, dự kiến xuất khẩu điện thoại và linh kiện điện thoại sẽ vượt mốc
18 tỷ đô la, vượt qua dệt may trở thành mặt hàng xuất khẩu giá trị cao nhất của Việt Nam. 2




 2	
      Theo
      
            thông tin từ �?ại sứ quán Hàn Quốc tại Việt Nam, với việc mở rộng hoạt động nhanh chóng của Samsung tại Việt Nam, đến năm 2015, kim ngạch
      xuất khẩu điện thoại di động dự kiến sẽ vượt qua con số 30 tỷ đô la. Tiếp theo thành công của Samsung, LG Electronics đang xây dựng nhà máy điện
      thoại di động tại Việt Nam. Với sự tham gia của LG, một số đơn vị phụ thuộc đã bắt đầu được xây dựng lại tại Việt Nam, làm tăng triển v�?ng là Việt Nam
      có thể nổi lên như một nước xuất khẩu điện thoại di động lớn nhất thế giới.




                                                                                                                                                     21
                                        Bảng 3: Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa

                                                    Kim ngạch Xuất khẩu                         % thay đổi v�? giá trị
                                                   Tỷ US$         Tỷ lệ (%)             2011            2012              4M-13
 Tổng kim ngạch xuất khẩu (giá f.o.b)               114,6           100,0               34,2            18,2               16,0
   Dầu thô                                              8,2          7,2                44,2            13,6                2,1
   Ngoài dầu thô                                    106,3           92,8                33,4            18,6               17,0
      Nông nghiệp
         Gạo                                            3,7          3,2                12,6             0,4               -5,2
         Nông sản khác                                  9,9          8,6                39,9             9,2               -11,3
         Thủy hải sản                                   6,1          5,3                21,9             -0,3              -3,5
      Hàng công nghiệp giá trị thấp
         Quần áo                                        15,1        13,2                25,3             7,5               18,0
         Giày dép                                       7,3          6,3                27,9            10,9               14,2
         Sản phẩm gỗ                                    4,7          4,1                13,7            17,9               13,1
      Hàng công nghệ cao
         �?iện tử và máy tính                            7,8          6,8                30,1            68,1               44,5
         �?iện thoại di động và phụ kiện                 12,7        11,1                98,4            98,8               97,0
         Phương tiện đi lại và phụ tùng                 4,6          4,0                49,2            32,2               18,5
      Sản phẩm khác                                     34,6        30,2                34,0             8,7                3,1
   Khu vực kinh tế trong nước                           42,3        36,9                26,5             1,2                3,8
   Khu vực có vốn đầu tư NN                             72,3        63,1                40,8            31,1               23,7
   (bao gồm dầu thô)


Nguồn: Tổng cục Hải quan




    Hình 10: Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đã thay đổi đáng kể trong mư�?i năm gần đây


                            2002                                                                    2012
                                                                                                           Dầu thô
                                                                                                             7%
                                              Dầu thô                                                                Gạo
              Khác                              20%                                                                  3%
              26%
                                                                                 Khác                                     Nông nghiệp
                                                                                 32%                                         9%

                                                    Gạo
                                                    4%                                                                         May mặc
 �?iện tử và                                                                                                                      13%
 máy tính
    3%                                                                      Sản phẩm
                                                                              nhựa
                                                 Nông nghiệp                   3%                                          Da giày
      Da giày                                      20%                      Máy móc và                                        7%
        11%                                                                  phụ tùng
                                                                               4%       Xe cộ                     �?iện tử và
                           May mặc                                                    các loại và �?iện thoại và   máy tính
                                                                                       phụ tùng     Phụ kiện
                             16%                                                                     11%
                                                                                          4%                         7%



Nguồn: Tổng cục Hải quan, Tổng cục Thống kê, Ngân hàng thế giới




 22
28.	     Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đã có sự dịch chuyển âm thầm nhưng đáng kể trong một
thập kỷ qua. Xuất khẩu dầu thô và nông nghiệp, bao gồm xuất khẩu gạo, chiếm 44% tổng kim ngạch xuất khẩu
của Việt Nam năm 2002, đã tụt xuống còn 19% trong năm 2012. Cùng kỳ, tỷ tr�?ng xuất khẩu hàng hóa giá trị
thấp (dệt may và giày da) cũng giảm từ 27% xuống còn 20%. Các mặt hàng xuất khẩu giá trị lớn, vốn chỉ chiếm tỷ
tr�?ng nh�? tổng kim ngạch trong năm 2002, hiện đã chiếm đến hơn 20% tổng kim ngạch xuất khẩu (hình 10).

29.	     Trong khi cơ cấu hàng hóa xuất khẩu có sự dịch chuyển, các thị trư�?ng xuất khẩu không có
nhi�?u thay đổi trong một thập kỷ qua. Năm 2002, ba thị trư�?ng xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam là châu Âu,
Mỹ và Nhật Bản, chiếm 49% kim ngạch xuất khẩu. Năm 2012, con số này là 46% (hình 11). Trong cơ cấu xuất
khẩu, một tỷ tr�?ng nh�? xuất khẩu sang các nước phát triển đã giảm và chuyển sang các nước láng gi�?ng là
Trung Quốc và ASEAN. Do hợp tác thương mại Nam - Nam đang tăng, bằng 1,5 lần tốc độ tăng trưởng của hợp
tác thương mại Bắc - Nam (hộp 2), Việt Nam cần tiếp tục đa dạng hóa các điểm đến xuất khẩu và khai thác các
thị trư�?ng mới như châu Phi, Nam �? và châu Mỹ La tinh.


             Hình 11: Các thị trư�?ng xuất khẩu của Việt Nam ít có thay đổi trong mư�?i năm qua

                                2002                                                          2012
                                           Trung Quốc                                                 Trung Quốc
      Phần còn lại của TG                   9%                        Phần còn lại của TG
                                                                                                         11%
                 18%                                                             18%
                                                      Nhật Bản                                                     Nhật Bản
                                                       15%                                                          11%
     �?ông �?                                                           �?ông �?
 (trừ Nhật Bản)                                                   (trừ Nhật Bản)

      10%                                                              10%

                                                                                                                     Mỹ
                                                         Mỹ                                                         17%
          ASEAN                                         14%
                                                                          ASEAN
           14%                                                             15%


                                 Liên minh Châu Âu                                          Liên minh Châu Âu
                                        20%                                                       18%


Nguồn: Tổng cục Hải quan, Tổng cục Thống kê, Ngân hàng thế giới




	          Nhập khẩu

30.	      Kim ngạch nhập khẩu tăng chậm trong năm 2012, song đang phục hồi trở lại trong năm 2013.
Sự sụt giảm tổng cầu đầu tư vốn và hàng hóa trung gian, cũng như mức tiêu dùng cá nhân khiến cho kim
ngạch xuất khẩu chỉ tăng ở mức khiêm tốn 6,6% trong năm 2012. Nhập khẩu từ khu vực nội địa giảm 7% trong
năm, phản ánh sự cắt giảm đáng kể đầu tư công và giảm sút doanh thu bán lẻ nội địa, trong khi nhập khẩu
của các doanh nghiệp FDI lại tăng 22,7% - đóng góp tới 52,7% tổng kim ngạch. Nhập khẩu có dấu hiệu phục
hồi trong mấy tháng gần đây, đạt mức tăng 17% vào tháng 4/2013 so với cùng kỳ năm ngoái. Sự phục hồi kim
ngạch nhập khẩu, đặc biệt là mức tăng đáng kể tại khu vực nội địa, cho thấy khả năng cải thiện nhu cầu đầu
tư và tiêu dùng trong th�?i gian tới. Nhập khẩu máy móc, thiết bị, nguyên liệu thô và hàng hóa trung gian cũng
đã tăng nhanh trong năm 2013 so với 2012, khẳng định một chu kỳ mới v�? đầu tư và sản xuất có thể lại xuất
hiện - bù lại một phần cho một số quan ngại v�? cầu đầu tư đã đ�? cập trước đây. Nhập khẩu ô tô giảm 2,8% trong
tháng 4/2013 so với mức giảm mạnh 32,2% trong năm 2012.




                                                                                                                       23
                                                 Bảng 4: Nhập khẩu hàng hóa

                                                      Doanh thu nhập khẩu 2012                            Tăng trưởng %
                                                        Tỷ US$       Tỷ lệ (%)                2011            2012           4M-13
 Tổng giá trị nhập khẩu (giá c.i.f )                     113,8         100,0                  25,8             6,6            17,0
     Tư liệu Sản xuất                                     9,0            7,9                  61,6            -9,3            -22,9
          Máy móc và Thiết bị                            16,0           14,1                  13,0             3,2            10,0
     Hàng hóa Trung gian
          Vật liệu may mặc và da giày                    3,2           2,8                    12,5            7,1             13,4
          Máy tính và hàng điện tử                       13,1          11,5                   53,1            67,0            61,0
          �?iện thoại và phụ kiện                         5,0           4,4                    82,0            85,3            92,6
     Nguyên vật liệu
          Thép                                            6,0           5,2                   4,5              -7,2           12,6
          Chất dẻo                                        4,8           4,2                   26,1              0,9           14,5
          Vải                                             7,0           6,2                   25,5              4,6           16,1
          Hóa chất                                        2,8           2,4                   27,2              2,3           -5,0
          Sợi dệt                                         1,4           1,2                   30,4             -8,4            3,9
          Bông                                            0,9           0,8                   56,1            -16,7           37,0
          Phân bón                                        1,7           1,5                   46,1             -4,8           13,2
          Thuốc trừ sâu                                   0,7           0,6                   16,6              8,1           22,1
     Sản phẩm
          Xăng dầu                                       9,0           7,9                    61,6             -9,3           -22,9
          Hóa chất                                       2,4           2,2                    16,6              2,1             9,1
          Dược phẩm                                      1,8           1,6                    19,3            20,7              8,7
          Giấy                                           1,2           1,0                    15,4              9,0           12,7
          Ôtô các loại                                   2,1           1,8                    6,8             -32,2            -2,8
   Khu vực kinh tế trong nước                            53,8          47,3                   21,0             -7,0             6,6
   Khu vực có vốn đầu tư NN                              59,9          52,7                   32,1            22,7            27,0

Nguồn: Tổng cục Hải quan



                                     Hình 12: Cơ cấu nhập khẩu chủ yếu của Việt Nam


                                 2002
                                  2002                                                                 2012
                                                                                                     2012
                                       Xe máy                                                                 Xe máy
                             Hi-tech    6% Motor                                                           Motor
                                                                                                              2%
                           intermediat            Dụng cụ và                      khác                    vehicles     Dụng cụ và
                khác                        vehicles
                                e                                                  29%
                                                                               Hi-tech                      3%           thiết bị
                 27%                          8% thiết bị
                              5%                                              intermediat                                   14%
                                                      19%                          e                                   Machinery
              Textile                                                            23%                                       &
              material                                                                                                 equipment
               22%                                       Machinery                                                       20%Dầu khí
                                                             &                                                                 8%
                                                         equipment
      Hàng công                                             khí
                                                        Dầu26%
       nghệ cao                                          10%                                                               Nông nghiệp
                                                                                                                           Petro
           Plastics                                                   Textile                                                  3%
          3%                                                                                                              products
             4%                                                       material
                                                                      Hàng công                                             11%
                                                    Nông nghiệp        16% cao
                                                                       nghệ                                              Kim loại
              Vật tư
           Chemicals                                   3%                                                                  8%
            may mặc                                                      16%
              6%                                                                                                    Hóa chất
               16%                             Kim loạiPetro                                                      Agricultural
                                                                                                                      5%
                            Nhựa                                                 Plastics
                         Metal 3%   Hóa chất     8% products                       6%
                                                                                                Vật tư             materials
                                                                                                                Nhựa
                         11%           5%
                                  Agricultural         14%                                  Chemicals
                                                                                                may mặc   Metal 4% 4%
                                                                                               6%11%      11%


Nguồn: Tổng Cục Hải quan, Tổng Cục Thống kê, Ngân hàng thế giới




  24
 31.	      Cơ cấu nhập khẩu của Việt Nam có sự thay đổi, chủ yếu phản ánh các thay đổi trong cơ cấu hàng
 hóa xuất khẩu và hướng tới một cơ cấu công nghiệp công nghệ cao hơn. Tỷ tr�?ng máy móc thiết bị, sản
 phẩm dầu m�?, nguyên liệu dệt may, nhựa dẻo và xe máy trong tổng kim ngạch nhập khẩu đã giảm dần, trong
 khi tỷ tr�?ng các sản phẩm trung gian công nghệ cao lại tăng gần năm lần - từ 3% tổng kim ngạch nhập khẩu
 trong năm 2002 lên 16% năm 2012 (hình 12). Tỷ tr�?ng nhi�?u ngành hàng khác như nguyên liệu nông nghiệp,
 kim loại và cơ khí trong tổng kim ngạch không thay đổi trạng thái trong vòng một thập kỷ qua.

 32.	     Nhập khẩu từ Trung Quốc của Việt Nam tăng nhẹ, trong khi tỷ tr�?ng các nước khác trong tổng
 kim ngạch có sụt giảm rõ rệt. Năm 2013, 1/3 lượng hàng hóa có nhu cầu nhập khẩu của Việt Nam đến từ
 Trung Quốc, so với chỉ 11% năm 2012 (hình 13). Xu hướng này cũng giống như những gì chúng tôi quan sát
 được từ các nước đang phát triển, nơi Trung Quốc đã dần thế chỗ các n�?n kinh tế phát triển để thay thế vị trí đối
 tác doanh nghiệp quan tr�?ng. Quy trình này được hỗ trợ thông qua việc phát triển thương mại nội bộ doanh
 nghiệp của các công ty đa quốc gia, giảm thiểu chi phí hậu cần và xu hướng thiết lập nhanh chóng các chuỗi
 cung cấp toàn cầu hiệu quả. Việc tăng tỷ tr�?ng Trung Quốc trong cơ cấu nhập khẩu cũng đồng nghĩa với việc
 giảm tỷ tr�?ng của hầu hết các nước khác, mà chủ yếu là Nhật Bản, EU và ASEAN.


                                  Hình 13: Cơ cấu nhập khẩu của Việt Nam theo nguồn

                                  2002                                                               2012
            Phần còn lại của TG             Trung Quốc                         Phần còn lại của TG
                       12%                     11%                                    13%                          Trung Quốc
                                                                                                                      25%
                                                         Nhật Bản
                                                          13%

   �?ông �?                                                               �?ông �?
(trừ Nhật Bản)                                             Mỹ
                                                           2%       (trừ Nhật Bản)
      28%                                                               22%

                                                          Liên minh                                                          Nhật Bản
                                                                                                                              10%
                                                          Châu Âu
                                                             10%
                                                                                                                        Mỹ
                                                                                     ASEAN                              4%
                                                                                      18%                   Liên minh
                                   ASEAN
                                                                                                            Châu Âu
                                    24%
                                                                                                                8%
 Nguồn: Tổng Cục Hải quan, Tổng Cục Thống kê, Ngân hàng thế giới




 	           Cán cân thương mại

 33.	     Dự kiến Việt Nam sẽ tiếp tục có thặng dư thương mại (tính theo cán cân thanh toán) trong năm
 nay, dù quy mô thặng dư có thể sụt giảm. Việt Nam đã trải qua giai đoạn thâm hụt thương mại tri�?n miên. Mức
 độ thâm hụt lên đến mức đỉnh 18 tỷ đô la, bằng 20% GDP vào năm 2008. Cán cân thương mại được cải thiện dần
 từ đó, và đến năm 2012, Việt Nam đã công bố thặng dư – lần đầu tiên kể từ 1992 - nh�? tăng trưởng xuất khẩu
 mạnh mẽ và nhập khẩu giảm. Cũng cần lưu ý rằng trong khi tổng thể n�?n kinh tế đang chịu thâm hụt thương
 mại, khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài vẫn ghi nhận thặng dư. Khi mà nhập khẩu bắt đầu phục hồi trong nửa
 đầu của năm 2013, dự kiến thặng dư thương mại của Việt Nam sẽ còn giảm đi trong những năm tới.




                                                                                                                             25
                                  Hình 14: Cán cân thương mại của Việt Nam (đơn vị tính: tỷ đô la):
                                                 Khu vực trong nước và nước ngoài

 15                                                                                                                                                  12.3
 10                                                                                                6.5       6.1     6.6                     6.3
                                                                                            4.9                              4.3
                                                   2.5                            3.4                                                                         3.6
  5                                         1.2            1.8   1.2      1.3                                                         2.2
                   0.2     0.0     0.6
  0
        -0.1
  -5    -2.7               -2.4 -2.7 -1.4 -3.6 -3.0
                   -4.0                             -4.2                                                                                                     -4.3
-10                                                                       -6.4
                                                                                  -8.9 -9.4
                                        Khu vực trong nước                                         -11.6                                             -11.5
-15
                                        Khu vực �?ầu tư nước ngoài trực tiếp                                                          -14.8
-20                                                                                                                          -17.2           -16.1
                                        Tổng                                                                 -20.2
-25                                                                                                                  -24.7
       1995               1997             1999           2001         2003                 2005             2007            2009            2011           4m -13


Nguồn: Tổng Cục Hải quan (xuất khẩu tính theo giá f.o.b và nhập khẩu tính theo giá c.i.f )




	          Cán cân tài khoản vãng lai và Dự trữ ngoại hối

34.	     Năm 2012, Việt Nam công bố thặng dư tài khoản vãng lai lớn nhất từ trước đến nay, mặc dù
trong tương lai số thặng dư có nhi�?u khả năng giảm đáng kể. Các yếu tố như xuất khẩu tăng mạnh, dòng
vốn nước ngoài ổn định (tư nhân và chính thức), ki�?u hối cao và nhập khẩu giảm đã góp phần tạo thặng dư cán
cân vãng lai kỷ lục của Việt Nam ở mức 5,9% GDP năm 2012. Thặng dư tài khoản vốn chiếm 5,8% GDP, cán cân
thanh toán đạt mức dương 9,3% GDP với phần số dư còn lại đi�?u chỉnh cho các lỗi và sai sót (hình 15). Thặng
dư cán cân thanh toán giúp bổ sung dự trữ ngoại hối từ mức tương đương 2,2 tháng nhập khẩu vào th�?i điểm
đầu 2012 đến mức tương đương 2,8 tháng nhập khẩu tính đến cuối Quý I/2013. Cải thiện dự trữ ngoại hối là
một trong những nhân tố góp phần tạo ổn định môi trư�?ng kinh tế vĩ mô (hình 16).


           Hình 15: Tài khoản cán cân thanh toán vãng lai                                                             Hình 16: Dự trữ ngoại hối
                              (% GDP)                                                                               (tính theo tháng nhập khẩu)
           15
                                  15                                                                                                                                        2.8
                                                                                                         3                                                           2.7
           10                               13.7
                                  10                 12.1                             5.8 5.9                                                                 2.3
                                                                                                                                              2.2     2.3
              12.6
Thặng dư 5 Thặng                          11.1
                 dư                5                                                                                   1.9
                                                         6.1     6.7
                                                                   5.3                5.9                2                     1.8
                                                                                5.2          6.4               1.6                     1.6
               0                   0
                                                     -3.8           0.2         0.2
                                          -6.0                   -4.1
                          -11.0




            -5                     -5                -6.6
                                                                                                         1
                                                                         Tài khoản vốn
                   Thâm hụt -10                                   Tài khoản vốn
Thâm hụt -10                               -11.9                         Tài khoản vãng lai
                                                                  Tài khoản  vãng lai
                                                                         Overal
                                                                  Cân bằng      balance
                                                                             tổng thể
                                  -15                                                                    0
          -15
                          2008           2009
                                           2008      2010
                                                     2009          2011 2011
                                                                 2010      2012e
                                                                               2012                           Q1-11           Q3-11          Q1-12           Q3-12         Q1-13


Nguồn: NHNN, IMF, ước tính của NHTG




  26
D. 	LẠM PH�?T �?Ã ỔN �?ỊNH, NHƯNG VẪN CÒN �?Ó C�?C LO NGẠI VỀ LẠM
     PH�?T TRONG TƯƠNG LAI
35.	    Lạm phát hiện đang ở mức một con số và tương đối ổn định. Tỷ lệ lạm phát chung trong tháng
6/2013 (so với cùng kỳ năm ngoái) là 6,7%, giảm mạnh so với mức 18,1% vào tháng 12/2011. Lạm phát giảm
chủ yếu là do giảm giá lương thực phẩm và tác động của các giải pháp bình ổn. Giá lương thực phẩm chỉ
tăng 1% (so với cùng kỳ năm ngoái) vào tháng 12/2012 và 1,5% vào tháng 6/2013, chủ yếu do nguồn cung
đầy đủ các sản phẩm nông nghiệp và giảm tăng tiêu dùng hộ gia đình trong suốt cả năm. Tuy vậy, tỷ lệ lạm
phát cơ bản trung bình vào khoảng 10%, phản ánh mức tăng giá hàng loạt hàng hóa dịch vụ được quản lý
hành chính.


                   Hình 17: Lạm phát ở mức thấp và tương đối ổn định trong nhi�?u tháng qua

4.0                                                        25
                                                                     40
                                        Hàng tháng         20                                              Chung
3.0
                                        So cùng kỳ                                                         Lương thực phẩm
                                                                     30
                                                           15                                              Cơ bản
2.0
                                                           10        20
1.0
                                                           5
                                                                     10
0.0
                                                           0

-1.0                                                       -5         0
       May -11   Nov-11       May -12     Nov-12     May -13          May -11     Nov-11    May -12        Nov-12       May -13

Nguồn: Tổng cục Thống kê.




36.	      Nguyên nhân chủ yếu gây ra lạm phát là do những đợt tăng giá hành chính mà trong tương lai sẽ
tiếp tục diễn ra. Trong vòng 6 tháng qua, riêng việc tăng giá của các dịch vụ giáo dục, vận tải và y tế đã chiếm
tới 40% của tỷ lệ lạm phát. Trong khi đó, các lĩnh vực có giá cả chủ yếu quyết định bởi các yếu tố thị trư�?ng thì
lại có hiện tượng tăng nhẹ hoặc giảm (hình 18). Vì phí dịch vụ đánh vào ngư�?i sử dụng nhi�?u dịch vụ do chính
phủ cung cấp vẫn còn ở mức thấp, nên chắc chắn tỉ lệ lạm phát sẽ còn tăng hơn nữa trong những tháng còn lại
của năm 2013 khi các mức giá này được đi�?u chỉnh theo đúng giá cả thị trư�?ng.


                            Hình 18: Lạm phát đối với các Dịch vụ và Hàng hóa khác nhau

60                                                              60
                 Y tế                                                                        �?ồ giải khát và thuốc lá
50                                                              50
                 Giao thông                                                                  Quần áo, mũ và giày dép
                 Giáo dục
40                                                              40                           �?ồ gia dụng

30                                                              30

20                                                              20

10                                                              10

  0                                                              0
   May-10        Feb-11       Nov-11      Aug-12     May-13       May-10        Feb-11     Nov-11       Aug-12          May-13

Nguồn: Tổng cục Thống kê.




                                                                                                                             27
E. 	HIỆU QUẢ CỦA CH�?NH S�?CH TIỀN TỆ BỊ HẠN CHẾ BỞI NHỮNG VẤN
     �?Ề CỦA LĨNH VỰC NGÂN HÀNG
37.	      Những nỗ lực của Chính phủ trong việc hỗ trợ tăng trưởng thông qua nới l�?ng chính sách ti�?n
tệ chưa đem lại hiệu quả như mong muốn. Lạm phát ở mức thấp trong 12 tháng qua giúp Ngân hàng Nhà
nước từng bước nới l�?ng chính sách ti�?n tệ nhằm thúc đẩy tăng trưởng. Ngân hàng Nhà nước đã cắt giảm tới
800 điểm cơ bản lãi suất cho vay và hạ thấp trần tỷ lệ lãi suất ti�?n gửi đồng nội tệ tới 650 điểm cơ bản kể từ
tháng 3 năm 2012 (hình 19). Lãi suất cơ bản hiện đã thấp hơn lãi suất tại th�?i điểm bắt đầu áp dụng thắt chặt
tín dụng và lãi suất ti�?n gửi cũng đã giảm mạnh. Tổng cung ti�?n tăng khá nhanh với tổng lượng ti�?n (M2) tăng
ở mức 25,7% (so với cùng kỳ năm ngoái) vào tháng 5 năm 2013. Mặc dù đã nới l�?ng đáng kể chính sách ti�?n tệ,
nhưng tổng lượng tín dụng của toàn n�?n kinh tế do hệ thống ngân hàng cung cấp ước tính chỉ tăng 2,9% so
với chỉ tiêu đ�? ra là 12% trong tháng 5 năm 2013 (so với cùng kỳ năm ngoái) (hình 20).

               Hình 19: Lãi suất cơ bản                               Hình 20: Diễn biến ti�?n tệ (%)




Nguồn: NHNN



38.	     Có một số nguyên nhân dẫn đến tăng trưởng tín dụng thấp. �?ầu tiên phải kể đến sự mất cân đối
tài sản do nợ xấu tăng, khiến các ngân hàng thương mại trở nên thận tr�?ng trong việc cung cấp thêm tín dụng
cho khu vực sản xuất vốn đã đóng băng. Ngân hàng cũng quyết liệt hơn trong việc thu nợ. Vì thế, theo báo cáo
của NHNN, mặc dù các tổ chức tín dụng đã cho vay 570 nghìn tỉ đồng trong tháng 1 và hơn 400 nghìn tỉ đồng
trong tháng 2, song giá trị thu hồi nợ vẫn đủ để bù đắp mức tăng trưởng này, dẫn tới tăng trưởng tín dụng âm
trong hai tháng đầu năm 2013. Nguyên nhân thứ hai là do thừa thanh khoản, các tổ chức tín dụng quay sang
mua trái phiếu như là một biện pháp thay thế để cho vay khu vực sản xuất. Trong vòng 4 tháng đầu năm, xấp
xỉ 82 nghìn tỉ đồng trái phiếu Chính phủ và trái phiếu Chính phủ bảo lãnh đã được bán ra và chủ yếu là cho các
tổ chức tín dụng (trong tổng mức chỉ tiêu trái phiếu bán ra là 208 nghìn tỉ đồng của năm 2013).

39.	     Hiệu quả của nới lòng chính sách ti�?n tệ sẽ tiếp tục bị hạn chế bởi hệ thống ngân hàng còn nhi�?u
yếu kém. Cắt giảm lãi suất vẫn chưa thể thúc đẩy cho vay và đưa nguồn vốn tới khu vực tư nhân, chủ yếu là
doanh nghiệp vừa và nh�?, hiện vẫn tiếp tục than phi�?n vì khó tiếp cận với tín dụng ngân hàng. Các hoạt động
tín dụng chùng xuống khi ngân hàng không mặn mà với việc cho vay do e sợ những rủi ro ngày càng tăng,
trong khi nhu cầu vốn cũng phập phù vì triển v�?ng kinh doanh thấp hơn. Trong bối cảnh đó, việc nới l�?ng hơn
nữa chính sách ti�?n tệ chỉ có thể làm hạn chế tăng trưởng, đồng th�?i tạo thêm những lo ngại v�? chất lượng tín
dụng và những tác động tiêu cực tới ổn định kinh tế vĩ mô. Vì thế, để khôi phục các chức năng của thị trư�?ng
tín dụng và đảm bảo hiệu quả của các chính sách ti�?n tệ, việc tái cơ cấu lĩnh vực ngân hàng (cũng như tái cơ
cấu các doanh nghiệp Nhà nước) tiếp tục trở nên cấp thiết.




 28
 F. 	           CH�?NH S�?CH VÀ TÌNH HÌNH TÀI KHÓA
 	             Kỷ luật tài khóa tổng thể

 40.	      Trong những năm gần đây, tài chính công của Việt Nam đã chịu nhi�?u áp lực do tốc độ tăng
 trưởng chậm, thu ngân sách giảm sút và chi kích cầu tăng. Trong năm 2012, thâm hụt tài chính tăng lên tới
 4,8% GDP (theo định nghĩa GFS) do tỉ lệ nguồn thu trên GDP giảm xuống mức kỷ lục là 22,8% (biểu đồ trái, hình
 21), bất kể nỗ lực của Chính phủ trong cắt giảm chi tiêu3 . Thâm hụt ngân sách cơ bản (không tính trả lãi vay),
 chưa tính tới ti�?n lãi, đã chiếm gần 3,6% GDP của năm 2012. Hậu quả của việc thâm hụt tăng mạnh là nợ Chính
 phủ tăng từ 48% GDP năm 2011 lên 52% trong năm 2012, với tỉ lệ nợ trong nước trên GDP tăng lên mức kỷ lục
 là 23%. Với kế hoạch vay của Chính phủ gần 208 nghìn tỉ đồng trong năm 2013, nợ trong nước dự kiến sẽ đạt
 lên mức kỷ lục mới trong năm nay.

            Hình 21: Thâm hụt tài chính và Nợ công của Việt Nam đã tăng lên trong những năm gần đây

                  Thâm hụt so với GDP                                                         Nợ công so với GDP
8                                                                        60                                                                                 52
                                7.2                                                                                                                                Tổng nợ
                                                                                                                                              52
7     Thâm hụt ngân sách                                                                                                               47            48
                                  6.1                                    50                                  45 43
6                                                                                                   42 44 43
        Thâm hụt
                                                        4.8                                  35




                                                                                                                                              22
                                                                         40                                                                                        Nợ trong nước




                                                                                                                                                            23
5       ngân sách cơ bản                                        4.5




                                                                                                                                                     20
                                                                                                                                       18
                                                                                                           14
                                                          4.0

                                                                                                    13




                                                                                                                         18
                                                                                      29




                                                                                                                  16


                                                                                                                                17
4               3.6                             3.5               3.3    30
                                                                                             9
                                        3.0                                    23
3                 2.5
                                                                                      8



                        2.2                       2.2
                                          1.8                            20
                                                                               4




2
                          1.1                                                                                                                                      Nợ nước ngoài




                                                                                                                                              30
                                                                                                    30
                                                                                                           29




                                                                                                                                                            29
                                                                                                                                       29


                                                                                                                                                     28
                                                                                                                         27
                                                                                                                  27
                                                                                             26




                                                                                                                                26
1
                                                                                      21




      0.4                                                                10
                                                                               19




0
                                                                          0
-1       -0.4
                                                                               2001
                                                                                      2002
                                                                                             2003
                                                                                                    2004
                                                                                                           2005
                                                                                                                  2006
                                                                                                                         2007
                                                                                                                                2008
                                                                                                                                       2009
                                                                                                                                              2010
                                                                                                                                                     2011
                                                                                                                                                            2012
      2006 2007 2008 2009 2010 2011E 2012E 2013B

Nguồn: Ước tính của NHTG dựa vào những số liệu công bố bởi Bộ Tài chính




 3	
       ác chuẩn mực kế toán của Việt Nam cho rằng mức 4,3% GDP vẫn đang nằm trong mục tiêu trung hạn của Chính phủ là duy trì mức thâm hụt tài chính
      C
      tổng thể dưới 4,5% GDP mỗi năm trong giai đoạn 2011- 2015.




                                                                                                                                                                        29
	           Tổng thu ngân sách giảm dần

41.	     Tổng thu ngân sách đã giảm đ�?u trong 5 năm qua. Việt Nam từng đạt mức tỷ lệ thu thuế trên GDP
cao nhất trong khu vực �?ông �?; nhưng tình hình đã thay đổi trong những năm gần đây. Thu ngân sách đang
trên đà giảm kể từ giữa những năm 2000, th�?i điểm đạt đỉnh cao nhất ở mức 30% GDP và sau đó giảm dần
tới mức thấp nhất là 22,8% GDP vào năm 2012 (biểu đồ trái, hình 22). Mức phục hồi của nguồn thu ngân sách
trong năm 2010 (29,6% GDP) là do sự phục hồi kinh tế nhanh chóng bởi các giải pháp kích cầu hậu khủng
hoảng và giá dầu tăng. Tổng thu ngân sách trong năm 2012 tăng thêm 10% trên giá trị danh nghĩa so với mức
tăng thu bình quân là 20% trong năm 2010 và 2011. Tỷ lệ thu ngân sách năm 2012 ước tính đạt gần 100% so với
dự toán. Xu hướng chung trong các năm trước là kết quả thu ngân sách hàng năm thư�?ng cao hơn kế hoạch
do các dự toán thu ở mức khá dè dặt và khiêm tốn.


                       Hình 22: Kết quả thu ngân sách và các cấu phần nguồn thu từ thuế

35           Thu ngân sách Nhà nước trên GDP (%)                                        Nguồn thu ngân sách từ thuế
     29.7    29.4 29.3                                                 100
                                                              Tổng                                                                                                  Thuế khác




                                                                                                                                                         7.5 11.1
                                                                             11.1 11.3 9.9
30                                27.3
      1.8    2.7    2.2    25.8                                              2.2
                                                                                                                                                                    Thu nhập cá nhân
      2.8           2.0           2.4    24.3                 Viện trợ 80
25           2.7                                22.8 22.1                                                                                                           Thuế tài nguyên thiên nhiên




                                                                                                                                                     4.5
                           2.2    1.9    1.6




                                                                                                                                                           11.1
                           2.5           1.4    1.2
                                                1.0    1.1    Vốn                                                                                                   Thuế xuất nhập khẩu
20                                                     1.2
                                                                       60
                                                                             23.3




15                                                            Phí và




                                                                                                                                                         35.5
                                                              thuế
                    24.4
      24.3




                                                                                                                                                                    Thuế GTGT
             23.5




                                  22.4




                                                                       40
                                         21.1
                           20.6




                                                20.5




10
                                                       19.8




                                                              Thuế
 5
                                                                              42.2




                                                                       20


                                                                                                                                                           30.2
                                                                                                                                                                    Thuế Thu nhập DN
 0
                                                                        0
                                                                                   06             07        08        09        10        11        12        13
                                                                             20              20        20        20        20        20        20        20

Nguồn: Ước tính của NHTG dựa theo số liệu công bố của Bộ Tài chính



42.	     Việc sụt giảm nguồn thu ngân sách có hệ quả từ trì trệ kinh tế kết hợp với động thái giãn thuế
cho các doanh nghiệp vừa và nh�? của Chính phủ. Một trong những nguyên ngân thu ngân sách thấp là do
việc giảm tỷ tr�?ng của các loại phí, lệ phí, nguồn thu ngoài thuế và thuế đánh trên vốn, những nguồn thu này
liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp tới thuế đất và dầu m�?. Tỷ tr�?ng gộp của các nguồn thu này giảm từ 5,4%
GDP năm 2007 xuống 2,2% GDP năm 2012. Tỷ tr�?ng nguồn thu từ thuế trong cơ cấu GDP cũng giảm xuống từ
mức đạt đỉnh là 24,4% GDP năm 2008 xuống còn 20,5% năm 2012, chủ yếu là do n�?n kinh tế trì trệ. Thu thuế
thu nhập doanh nghiệp giảm từ 6,9% GDP xuống mức dự kiến là 6,7% GDP giai đoạn 2010 - 2012 và thu nhập
từ thuế GTGT giảm từ 7,2% GDP xuống 6,6% GDP trong cùng kỳ. Thu thuế từ dầu thô m�? dự kiến giảm từ 3,8%
GDP trong năm 2011 xuống 3,2% GDP trong năm 2012, mặc dù giá trị thu cao hơn so với dự báo - năm 2012,
giá bình quân một thùng dầu thô là 105 đô la so với 85 đô la trong dự toán Ngân sách.



43.	    Khoảng ¼ tổng thu ngân sách dự kiến sẽ thu từ các doanh nghiệp Nhà nước trong khi ¼ khác là
từ các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Nguồn thu từ các doanh nghiệp FDI sẽ giúp duy trì thu nhập
thuế GTGT và thuế thu nhập doanh nghiệp. Mặt khác, như đã lưu ý từ trước, nhi�?u doanh nghiệp tư nhân trong
nước đã phải đóng cửa trong năm 2012. Ngoài ra, nguồn thu từ giao và cho thuê đất để phát triển công nghiệp
giảm, tương tự như thu thuế thương mại vì việc cắt giảm hàng rào thuế quan theo lộ trình và giảm nhập khẩu
trong năm 2012.




  30
	           Cơ cấu chi ngân sách đang ngày càng không cân đối với đầu tư

44.	     �?ể giải quyết hiện trạng trên phù hợp với chính sách đẩy mạnh hiệu quả đầu tư công, Chính
phủ tiếp tục kiện toàn chi đầu tư phát triển. Tổng chi đầu tư (bao gồm cả ngoài ngân sách) ước tính giảm từ
khoảng 12,6% GDP năm 2010 xuống 9,4% GDP năm 2011 và 7,8% GDP năm 2012. Mức chi có khả năng giảm
tiếp khi Chính phủ đã tăng ngân quỹ cho các dự án đầu tư phát triển thông qua các nguồn ngoài ngân sách.
Trong chính sách này, Chính phủ đặt chỉ tiêu sẽ chi tối đa là 225 nghìn tỉ đồng sử dụng nguồn ngoài ngân sách
trong giai đoạn 2011 và 2015, trong đó dự toán chi giai đoạn 2011- 2013 là 180 nghìn tỷ đồng

                      Hình 23: Cấu thành chi ngân sách: chi đầu tư phát triển và chi thư�?ng xuyên


                          Chi ngân sách trên GDP (%)                                            Chi thư�?ng xuyên cho các lĩnh vực Xã hội
35

30                                                                                        Giáo dục     Y tế    An sinh Xã hội    Khác
                                                                                                              0.7
                                 11.8

                                        14.9




25
                                               11.6
                          9.1




                                                                                                                                0.6     0.6
                                                             7.8


                                                                                          0.6
                                                      8.5




                                                                                                                      0.6
                                                                    7.1
                   9.1




                                                                                                                                              0.5
            9.4
     9.2




                                                                           Vốn                       0.6      3.3
20                                                                                                                              2.9     2.9
                                                                                          3.1                         3.0                     2.7
15                                                                                                   3.0
                                                                                                              1.9               1.7     1.7
                                                                                          1.6                         1.6                     1.6
                          20.3




                                                             20.3
                                 19.7




                                                                    19.5
                                                      19.3




10
                                               18.7
                   18.5




                                        18.1
            17.9




                                                                                                     1.2
     16.9




                                                                           Thư�?ng xuyên
 5                                                                                                            4.8
                                                                                          4.4                         4.3       4.6     4.6   4.5
                                                                                                     3.6
0

                                                                                       Ước tính Thực tế Ước tính Thực tế Ước tính Thực tế Thực tế
                                                                                      ngân sách         ngân sách        ngân sách
                                                                                              2010            2011              2012       2013


Nguồn: Ước tính của NHTG dựa trên những số liệu công bố của Bộ Tài chính.




45.	     Mức tăng chi thư�?ng xuyên đã giảm trong năm 2012, tuy nhiên chi cho các lĩnh vực xã hội vẫn
là ưu tiên của Ngân sách Nhà nước. Tỷ lệ vốn trên chi thư�?ng xuyên đã liên tục giảm trong 3 năm qua từ 62%
năm 2010 xuống 44% năm 2011 và 38% năm 2012 (hình 23). �?i�?u này phần nào phản ánh mức độ ưu tiên
tương đối của Chính phủ với các lĩnh vực xã hội. Chi y tế và giáo dục trên tổng ngân sách chi thư�?ng xuyên và
trên GDP đã tăng đ�?u kể từ năm 2010. Chính phủ tiếp tục duy trì chính sách đảm bảo chi ít nhất 20% ngân sách
Nhà nước cho giáo dục và ngân sách cho y tế tăng trưởng ít nhất là bằng mức tăng trưởng tổng ngân sách.

46.	     Bất kể các nhu cầu an sinh xã hội và các nỗ lực hiện tại nhằm kiện toàn chi xây dựng cơ bản,
Chính phủ sẽ vẫn phải tiết kiệm hơn khi chi sự nghiệp. Thặng dư ngân sách cơ bản của Việt Nam đã giảm
trong 2 năm vừa qua xuống mức dự kiến 2,3% GDP năm 2012. Tương tự, thâm hụt ngân sách cơ bản cũng tăng
từ mức dự kiến là 1,4% GDP năm 2011 lên 3,4% năm 2012. �?i�?u này, như đ�? cập dưới đây, cho thấy việc duy trì
ổn định tài chính có thể sẽ đòi h�?i phải tăng cư�?ng hiệu quả chi tiêu ngân sách hơn nữa.




                                                                                                                                              31
	             Ngân sách Nhà nước 2013

47.	     Ngân sách nhà nước 2013 được Quốc hội thông qua vào tháng 12 năm 2012 có mức tăng trưởng
thu và chi ngân sách khiêm tốn hơn so với những năm gần đây. Thu ngân sách dự kiến sẽ tăng ở mức 10%
theo giá trị danh nghĩa (1% tăng trưởng thực so với 5,5% tăng trưởng GDP thực dự báo năm 2013). Chi ngân
sách dự kiến tăng ở mức 8% theo giá trị danh nghĩa (1% giảm theo giá trị thực) so với mức tăng danh nghĩa
bình quân là 15,2% trong 2010- 2012. Việc phân bổ ngân sách Nhà nước 2013 trong quý đầu hầu như đúng
theo chỉ tiêu đ�? ra. Cuối Quý I, thu ngân sách chỉ đạt mức 21% kế hoạch, song dự kiến sẽ tăng trong các tháng
còn lại của năm. Tương tự, chi đầu tư phát triển sẽ ở mức khoảng 20% ngân sách, mặc dù việc giải ngân còn
phụ thuộc vào th�?i điểm bắt đầu dự án.

	             Phân tích tính b�?n vững nợ

48.	     Phân tích chung v�? tính b�?n vững của nợ công (DSA) của Ngân hàng thế giới và Quỹ ti�?n tệ quốc
tế IMF mới đây đã đánh giá Việt Nam có nguy cơ thấp v�? khủng hoảng nợ nhưng vẫn ti�?m ẩn rủi ro. Nợ
công nước ngoài (trong nước và nước ngoài) đã tăng nhẹ tới 51,5% GDP năm 2012 từ mức 47,9% GDP năm
2011. �?ộng lực cải thiện nợ của khu vực công trong trung hạn tới dài hạn đã giảm phần nào so với đánh giá
của năm ngoái, chủ yếu là do dự báo tăng trưởng thấp hơn, thu ngân sách giảm và thâm hụt tài khóa cao hơn.
Các chỉ số b�?n vững nợ công và nợ nước ngoài được dự báo là tiếp tục thấp hơn mức chuẩn nợ đưa ra.

49.	     Mặc dù vậy, Chính phủ vẫn cần duy trì việc kiểm soát tăng trưởng chi tiêu ngân sách để đảm bảo
tính b�?n vững tài khóa trong trung hạn. �?ánh giá DSA trên đây xoay quanh một kịch bản kinh tế vĩ mô cơ sở
theo đó Chính phủ cần phải giảm tốc độ chi tiêu đáng kể so với mức chi trước đây. Thậm chí chỉ một mức tăng
chi tiêu nh�?, hay việc duy trì thâm hụt cơ bản ở mức hiện nay đ�?u có thể dẫn tới việc suy giảm nhanh chóng
khả năng cải thiện nợ. Quan tr�?ng nhất là kịch bản kinh tế cơ sở này đặt giả thuyết là không phát sinh bất cứ
nghĩa vụ nợ ti�?m ẩn nào và các chi phí tái cơ cấu ở mức hạn chế. Do đó, bất cứ một cú sốc hệ thống nào đ�?u có
thể dẫn tới việc tăng nhanh nợ công.


                                               Bảng 5: Các chỉ tiêu gánh nặng v�? nợ4


     Chỉ số nợ                                                                  Chỉ tiêu của CP                                2012
     Nợ công/GDP                                                            < 65 % đến năm 2020                                51,5%
     Nợ công nước ngoài/ kim ngạch xuất khẩu                                          < 25%
     Tổng nợ công/ thu ngân sách                                                      < 25%




4	
       Chỉ tiêu của Chính phủ theo quy định tại Quyết định số 929 của Thủ tướng Chính phủ ngày 17/07/2012 v�? Quản lý nợ công
       




     32
50.	     Với n�?n kinh tế tăng trưởng chậm, Chính phủ cần quản lý chặt hơn các đi�?u kiện tài khóa cũng
như cần tập trung đẩy mạnh tái cơ cấu kinh tế. Tái cơ cấu kinh tế là cần thiết cho tăng trưởng kinh tế b�?n
vững trong trung và dài hạn. Tuy nhiên, việc tái cơ cấu cũng sẽ gặp những thách thức trong ngắn hạn như khả
năng tăng trưởng chậm hơn và các chi phí tài chính phát sinh. Các chi phí này chưa được dự toán trong ngân
sách Nhà nước năm 2013. Một số chính sách tài khóa sẽ đạt được thông qua nỗ lực của Chính phủ để kiện toàn
chi đầu tư phát triển, mặc dù cũng cần chú ý hơn tới tính hiệu quả của các khoản chi thư�?ng xuyên. Tương tự,
bất cứ việc cắt giảm thuế nào cũng cần tính tới việc trung hòa với nguồn thu để đảm bảo Chính phủ có thể tiếp
tục huy động đủ nguồn lực cho việc phát triển hạ tầng và đáp ứng các nhu cầu của lĩnh vực xã hội.


G.	        TRIỂN VỌNG GẦN
51.	     N�?n kinh tế Việt Nam dự kiến sẽ tăng trưởng ở mức khiêm tốn khoảng 5,3% trong năm 2013 và
5,4% năm 2014. Tỷ lệ thấp hơn so với dự báo tăng trưởng như vậy là dựa trên thực tế rằng Việt Nam có thể
mất một vài năm thực hiện tái cơ cấu. Tuy nhiên, trong kịch bản cơ sở (bảng 6), chúng tôi giả định vẫn tiếp tục
duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, tăng trưởng xuất khẩu hợp lý và không có bất kỳ sự đe d�?a nào v�? một cuộc suy
thoái kinh tế hay tài chính có thể xảy ra. Lạm phát dự kiến sẽ tăng trong nửa cuối năm 2013 do việc tăng giá
các hàng hóa được quản lý hành chính theo kế hoạch, tăng lương cán bộ viên chức, và các yếu tố th�?i vụ vào
cuối năm, với mức lạm phát cuối năm là khoảng 8,2%.

                                Bảng 6: Những chỉ tiêu kinh tế chính của Việt Nam


                                                                 2010     2011      2012/e   2013/p   2014/p
 Tăng trưởng GDP (%) /1                                           6,4      6,2       5,2      5,3       5,4
 Chỉ số giá tiêu dùng (%, cuối năm)                              11,7      18,1      6,8      8,2       7,9
 Thân hụt ngân sách (% GDP) /2                                   -2,8      -2,9      -4,8     -4,0     -4,0
 Nợ công (% GDP) /3                                              51,7      47,9      51,5     50,4     50,5
 Cán cân tài khoản vãng lai (% of GDP)                           -3,8      0,2       5,9      5,6       3,3

1/ GDP dựa trên giá 2010
2/ Bao gồm các nguồn ngoài ngân sách
3/ Nợ công và nợ Chính phủ bảo lãnh



52.	     Tuy nhiên, có một số rủi ro tác động đến dự báo của báo cáo này. Một là, tốc độ tăng trưởng thấp
có thể làm tăng nhu cầu nới l�?ng chính sách tài khóa và ti�?n tệ, làm tăng nguy cơ lạm phát và đảo ngược những
thành quả đạt được trong ổn định kinh tế vĩ mô. Hai là, trong trư�?ng hợp tái cơ cấu tiếp tục bị chậm trễ, thì
ni�?m tin của các nhà đầu tư sẽ mai một, làm xấu hơn triển v�?ng tăng trưởng. V�? đối ngoại, n�?n kinh tế Việt Nam
vẫn dễ chịu ảnh hưởng của một cuộc suy thoái sâu hơn của kinh tế toàn cầu, khi tổng thu ngân sách sụt giảm
và nợ công tăng sẽ làm giảm khả năng thực hiện các chính sách chống suy giảm chu kỳ quan tr�?ng.




                                                                                                          33
34
03    PHẦN III: CẬP NHẬT VỀ CHƯƠNG TRÌNH T�?I CẤU TRÚC



     A. 	CẬP NHẬT VỀ TIẾN �?Ộ T�?I CẤU TRÚC KHU VỰC NGÂN HÀNG
     	          hu vực tài chính vẫn còn mong manh, nhưng rủi ro khủng hoảng hệ thống đã được
                K
                giảm thiểu

      53.	    Trong năm 2012 tình hình tài chính và chất lượng tài sản trong khu vực tài chính đã suy giảm
     một cách đáng kể. Theo báo cáo của các ngân hàng thương mại thì từ cuối năm 2011 đến tháng 3 năm 2013,
     nợ xấu đã tăng từ mức 2,9% đến mức 4,5%. Theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tỉ lệ nợ xấu của khu vực ngân
     hàng vào cuối tháng 6 năm 2012 là ở mức 8,6%. Ngân hàng Nhà nước cho biết các ngân hàng đã tích cực trích
     lập dự phòng để xử lý các khoản nợ xấu, và đã giảm mức ước tính nợ xấu xuống còn 7,8% vào tháng 12 năm
     2012 và tiếp tục giảm còn 6% vào tháng 2 năm 20135 . Tuy nhiên, độ tin cậy của các con số này vẫn còn là một
     vấn đ�? đáng quan ngại do chất lượng của dữ liệu tài chính còn thấp. Các ước tính độc lập cho thấy rằng tỉ lệ nợ
     xấu cao hơn nhi�?u so với các số liệu ước tính chính thức6 . Mức lợi nhuận của các ngân hàng cũng đã giảm đáng
     kể vào năm 2012. Tỉ suất sinh l�?i trên tài sản của khu vực ngân hàng đã giảm từ 1,2% vào năm 2011 xuống còn
     0,79% vào năm 2012, trong đó các ngân hàng thương mại cổ phần có mức suy giảm tỉ suất sinh l�?i mạnh hơn
     so với các ngân hàng thương mại nhà nước trong cùng giai đoạn.

     54.	     Những yếu kém v�? mặt cơ cấu trong hệ thống cùng với mức độ biến động ngày càng tăng v�?
     kinh tế và tài chính trong những năm qua đã làm tăng rủi ro của khu vực ngân hàng. Sự kết hợp của một
     vài nhân tố có quan hệ qua lại với nhau – quản trị yếu kém, mức độ sở hữu chéo với các doanh nghiệp nhà
     nước (DNNN) quá cao, khung quy định và giám sát phân tán – đã dần dần làm ảnh hưởng tới sự lành mạnh
     của hệ thống. Như đã biết, những yếu kém v�? quản trị doanh nghiệp, cơ chế kiểm soát nội bộ và quản lý l�?ng
     lẻo, cùng với cơ cấu nắm giữ cổ phần phức tạp ở các ngân hàng thương mại cổ phần vốn là những yếu tố tạo
     đi�?u kiện thúc đẩy việc cho vay vốn một cách thiếu chặt chẽ chính là nguồn gốc gây ra nhi�?u điểm yếu dễ bị
     tổn thương. Ngoài ra, khung quy định và giám sát còn r�?i rạc – với chức năng phân tán ở một số Vụ/Cục thuộc
     Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính - mà không có cơ quan nào chịu trách nhiệm theo dõi những rủi ro của
     hệ thống.


     5	
        Theo báo cáo tài chính của 7 ngân hàng lớn chiếm tỉ tr�?ng khoảng gần bằng 40% tổng dư nợ của toàn hệ thống, có tới 15,5 nghìn tỉ đồng đã được sử
        dụng để trích lập dự phòng cho các khoản nợ được xóa trong năm 2012.
     6	
        Lý do chính dẫn tới sự khác nhau giữa các số liệu ước tính nợ xấu từ các nguồn khác nhau có liên quan đến việc áp dụng các chuẩn mực kế toán và phân
        loại nợ khác nhau cũng như do thiếu minh bạch. Trong một lần công bố gần đây, Fitch, một tổ chức xếp hạng tín dụng, cho biết h�? tin rằng mức nợ xấu
        của toàn hệ thống cao hơn 4 lần so với mức 4,5% theo báo cáo của các ngân hàng.



                                                                                                                                                    35
55.	      Sự phục hồi ổn định kinh tế vĩ mô và chính sách tín dụng thắt chặt của Ngân hàng Nhà nước
đã ngăn chặn sự gia tăng của những điểm yếu này. Sự gia tăng nhanh chóng của các khoản ti�?n gửi và tín
dụng trong hệ thống ngân hàng trong suốt thập kỷ đầu tiên của thế kỷ 21 – với ti�?n gửi tăng từ 44% GDP tới
mức 114% GDP và tín dụng tăng từ 39% đến 115% GDP (biểu đồ trái, hình 24) – mặc dù đã tạo thuận lợi để
n�?n kinh tế đạt tốc độ tăng trưởng nhanh chóng nhưng cũng đã góp phần khiến cho những điểm yếu của
n�?n kinh tế tăng nhanh. Một trong những nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng dễ bị tổn thương là mức độ
cấp tín dụng cho các DNNN hoạt động kém hiệu quả, đặc biệt là ở các ngân hàng thương mại nhà nước. Mặc
dù tỉ tr�?ng tín dụng cấp cho các DNNN đã giảm nhưng đến năm 2009, các DNNN vẫn chiếm tới 29% tổng khối
lượng tín dụng, trong đó 2/3 là tín dụng do các ngân hàng thương mại nhà nước cấp (biểu đồ phải, hình 24).
Cả mức tăng trưởng tín dụng và tỉ tr�?ng tín dụng cấp cho các DNNN đ�?u đã giảm trong giai đoạn 2011-2012,
ngăn chặn sự tiếp tục suy giảm mức độ lành mạnh của các ngân hàng7 . Tương tự, theo báo cáo, các khoản vay
cấp cho các công ty bất động sản và phát triển nhà ở giảm từ mức đỉnh điểm 40% năm 2009 xuống còn dưới
20% vào cuối năm 2011; tuy nhiên, một phần nguyên nhân dẫn tới sự suy giảm này có liên quan tới thay đổi
trong định nghĩa v�? các khoản vay cấp cho lĩnh vực bất động sảnNgân hàng Nhà nước cũng đã buộc 3 ngân
hàng yếu kém phải sát nhập và đưa ra hạn mức cho vay mới đối với các ngân hàng này theo khối lượng nợ thu
hồi được (nghĩa là mức tăng trưởng tín dụng thuần bằng không). Với sự tăng trưởng v�? ti�?n gửi, mức tăng tín
dụng hạn chế và sự hỗ trợ tích cực của Ngân hàng Nhà nước, khả năng thanh khoản của hệ thống đã được khôi
phục. Tuy nhiên, khối lượng nợ xấu vẫn còn chưa được giải quyết và những nguyên nhân gốc rễ dẫn tới tình
trạng mong manh của khu vực tài chính vẫn còn chưa được giải quyết một cách tích cực.

                Hình 24: Khu vực Ngân hàng: Thà tăng trưởng chậm còn hơn là trở nên dễ bị tổn thương hơn

                 Ti�?n tệ gửi và tín dụng trong khu vực nghân hàng                                                  Mức độ cấp tín dụng cho các DNNN
                                 tình theo % của GDP
                                                                                              100%    91%                   94%           Vay nợ của các DNNN từ các ngân hàng
120                                                                     115                                                                              nhà nước
                                                                                                                                         (% trên tổng tín dụng cấp cho các DNNN)
                                                                                      100     80%
                                                                        114
                                                  90                                                                                                              65%
 90                                                                                                                                                                                 60%
                                                                                              60%
                                                                                      95
                                                    86                                                42%                 Tín dụng cấp cho các DNNN
                             59                                                               40%                           34%
 60                                                                    Ti�?n gửi                                                                                   29%
         44                   59
                                                                       Tín dụng               20%                                                                                   17%

         39
 30                                                                                            0%
        2001
               2002
                      2003
                             2004
                                    2005
                                           2006
                                                  2007
                                                         2008
                                                                2009
                                                                        2010
                                                                               2011
                                                                                      2012e




                                                                                                     2001
                                                                                                            2002
                                                                                                                   2003
                                                                                                                           2004
                                                                                                                                  2005
                                                                                                                                          2006
                                                                                                                                                 2007
                                                                                                                                                        2008
                                                                                                                                                               2009
                                                                                                                                                                      2010
                                                                                                                                                                             2011
                                                                                                                                                                                    2012




Lưu ý: Vào năm 2010, Ngân hàng Nhà nước đã thay đổi cách thức phân loại khoản vay theo khách hàng vay nợ
(DNNN và các đối tượng khách hàng vay nợ còn lại); do đó, không thể so sánh một cách trực tiếp dữ liệu năm 2010
với các năm trước.

Nguồn: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam


	             Những Nỗ lực Tái Cấu trúc từ phía Chính phủ

 56.	   Cho đến nay, việc thành lập Công ty Quản lý Tài sản của các tổ chức Tín dụng Việt Nam (VAMC)
là bước đi rõ nhất của Chính phủ nhằm giải quyết vấn đ�? nợ xấu. Sau hơn một năm nghị bàn và tranh luận,
Nghị định 53 v�? thành lập và hoạt động của một công ty mua bán nợ quốc gia đã được Thủ tướng Chính phủ
ban hành vào ngày 18 tháng 5 năm 2013. Nghị định đã trao cho Ngân hàng Nhà nước thẩm quy�?n thành lập
VAMC với tư cách là một công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên phi lợi nhuận hoàn toàn thuộc sở hữu


7	
      Một phần trong mức giảm này thuần túy là do những thay đổi v�? cách phân loại các khoản vay cấp cho các DNNN.




 36
của Nhà nước với vốn đi�?u lệ là 500 tỉ đồng VN (tương đương với 25 triệu USD). Theo dự kiến, VAMC sẽ mua các
khoản nợ xấu của các ngân hàng theo giá sổ sách thông qua trái phiếu đặc biệt với th�?i gian đáo hạn 5 năm,
lãi suất bằng 0 hoặc mua theo giá thị trư�?ng mà không có trái phiếu. Các ngân hàng có thể sử dụng các trái
phiếu đó để tái cấp vốn cho các khoản vay từ Ngân hàng Nhà nước và có nghĩa vụ trích lập dự phòng hàng
năm tính vào chi phí hoạt động với mức trích lập không dưới 20% giá trị của trái phiếu. Tại th�?i điểm đáo hạn
các trái phiếu đặc biệt, các ngân hàng sẽ mua lại các khoản nợ xấu từ VAMC theo giá sổ sách và trả lại các trái
phiếu đặc biệt cho VAMC.

57.	      Mặc dù trực thuộc Ngân hàng Nhà nước nhưng theo dự kiến thì VAMC sẽ có một số thẩm quy�?n
và trách nhiệm. Theo Nghị định, Công ty này sẽ có thể mua và bán các khoản nợ xấu và tài sản thế chấp, tái cấu
trúc nợ, đi�?u chỉnh các đi�?u kiện trả nợ, chuyển đổi các khoản nợ thành vốn của khách hàng vay nợ, đầu tư, sửa
chữa, nâng cấp, sử dụng và cho thuê tài sản thế chấp, tổ chức các phiên đấu giá tài sản và thậm chí còn có thẩm
quy�?n cấp bảo lãnh cho các tổ chức, các doanh nghiệp và cá nhân khác để h�? vay ti�?n từ các tổ chức tín dụng.
Nếu như một tổ chức tín dụng với tỉ lệ nợ xấu hơn 3% từ chối bán nợ xấu cho VAMC thì Ngân hàng Nhà nước có
thể thực hiện một cuộc thanh tra hoặc thuê một công ty kiểm toán hoặc công ty định giá đánh giá chất lượng
và giá trị tài sản của các ngân hàng đó và sử dụng kết quả kiểm toán để quyết định số nợ xấu, việc mua nợ xấu,
quyết định v�? trích lập dự phòng và yêu cầu tuân thủ các chỉ tiêu an toàn vốn do Ngân hàng Nhà nước quy định.
�?ồng th�?i VAMC sẽ công bố các báo cáo tài chính của mình sau khi đã được kiểm toán bởi các công ty kiểm toán
độc lập cũng như công bố quy trình và phương pháp định giá và bán các khoản nợ và tài sản

58.	     Một yếu tố nữa đóng vai trò quan tr�?ng trong quá trình tái cấu trúc chính là sự gia tăng các hoạt
động mua lại và sát nhập (M&A) giữa các ngân hàng và tăng mức nắm giữ cổ phần của các nhà đầu tư
nước ngoài trong khu vực ngân hàng, bao gồm vụ sát nhập 3 ngân hàng yếu kém (Tín Nghĩa, Ficom Bank và
SCB), vụ SH Bank mua lại Habu Bank, vụ Ngân hàng �?ại Tín (Trust Bank) bán 85% cổ phần cho một nhóm các
nhà đầu tư (do Tập đoàn Thiên Thanh đứng đầu), và vụ sát nhập Ngân hàng TMCP Phương Tây (Western Bank)
với Công ty Tài chính Dầu khí (PVFC), Các nhà đầu tư nước ngoài đã tăng cư�?ng sự hiện diện của mình trong
khu vực ngân hàng, với vụ mua lại 20% cổ phần của Ngân hàng Ti�?n Phong của một nhóm các nhà đầu tư do
DOJI đứng đầu. Do những vụ mua lại và sát nhập này mà số lượng các ngân hàng thương mại trong nước đã
giảm từ 43 ngân hàng vào tháng 11 năm 2011 xuống còn 39 ngân hàng vào cuối năm 2012. Trong năm 2013,
có khả năng sẽ có thêm một số vụ mua lại và sát nhập giữa các ngân hàng cũng như một số vụ mua cổ phần
ngân hàng của một số tố chức phi ngân hàng. Một ngân hàng mói đã được thành lập (gần đây Quỹ Tín dụng
Trung ương đã được chuyển đổi thành một Ngân hàng Hợp tác xã). Trước hết, việc sát nhập một vài ngân hàng
yếu kém với nhau không nhất thiết đã tạo ra một ngân hàng mới lành mạnh và do vậy các vấn đ�? ti�?m ẩn của
các ngân hàng đó vẫn chưa được giải quyết. Thứ hai, có một rủi ro là việc các công ty phi ngân hàng kiểm soát
các ngân hàng có thể dẫn tới tình trạng mâu thuẫn lợi ích, khuyến khích tình trạng cho vay giữa các bên có liên
quan và những rủi ro hệ thống khác trong th�?i gian sau này.

59.	     Những nỗ lực đang được triển khai nhằm cải thiện tình hình phân loại khoản vay và trích lập
dự phòng còn chậm trễ. Vào tháng 1 năm 2013, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 02 v�? phân loại
khoản vay và trích lập dự phòng, yêu cầu các ngân hàng tuân thủ các chuẩn mực chặt chẽ hơn, sát hơn với các
thông lệ quốc tế v�? tính toán nợ xấu đối với hầu hết tất cả các loại tài sản ngân hàng, bao gồm cả các loại tài
sản mà Nghị định 493 còn chưa đ�? cập8 . Tuy nhiên, việc thực hiện thông tư lẽ ra sẽ bắt đầu vào ngày 01 tháng
6 năm 2013 theo như kế hoạch ban đầu nhưng lại bị hoãn lại một năm do các ngân hàng chưa sẵn sàng9 . Liên
quan tới đi�?u này, việc tiếp tục thực hiện Quyết định 780 v�? phân loại các khoản vay đã được giãn nợ sẽ tiếp
tục tạo cơ hội cho các ngân hàng (và các khách hàng vay nợ có liên kết) đi�?u khiển/thao túng hệ thống phân
loại khoản vay và báo cáo mức nợ xấu thấp hơn thực tế.


8	
   Thông tư 02 quy định thêm cả những khía cạnh bổ sung như sau: (i) yêu cầu các ngân hàng hạ mức xếp hạng các khoản vay nếu ngân hàng đó xếp khách
   hàng vay nợ ở mức cao hơn so với các ngân hàng khác theo như báo cáo của Trung tâm Thông tin Tín dụng; (ii) thắt chặt các quy tắc v�? khấu trừ tài sản
   thế chấp vào giá trị khoản vay để tính toán mức độ rủi ro phục vụ cho mục đích trích lập dự phòng; và (iii) áp dụng trích lập dự phòng cho các khoản trái
   phiếu công ty mà các ngân hàng nắm giữ.
9	
   Theo một số ý kiến thì một lý do khác nữa dẫn tới việc trì hoãn là do có mối quan ngại rằng mức nợ xấu theo báo cáo sẽ tăng mạnh sau khi Thông tư 02
   được đưa vào thực hiện. �?i�?u này sẽ dẫn tới các vấn đ�? mới cho các ngân hàng mà đang cố gắng giải quyết tình trạng nợ xấu đang ở mức quá cao cũng
   như vấn đ�? cho công ty mua bán nợ quốc gia (VAMC) với nguồn vốn nh�? bé so với quy mô nợ xấu trong khu vực ngân hàng hiện nay.


                                                                                                                                                    37
60.	     Ngân hàng Nhà nước cũng đã cương quyết yêu cầu các ngân hàng hạ lãi suất cho vay đối với cả
các khoản vay mới và các khoản vay hiện hành. Trên 60% danh mục cho vay là theo mức lãi suất dưới 15%,
và các khoản vay mới trong các lĩnh vực ưu tiên được cấp với mức lãi suất 10% hoặc thấp hơn. Mặc dù đã thực
hiện tất cả các nỗ lực như vậy nhưng tăng trưởng tín dụng vẫn còn yếu ớt và với sự tăng trưởng mạnh của ti�?n
gửi, các ngân hàng thương mại đã chuyển sang đầu tư vào trái phiếu chính phủ, coi đó như một kênh đầu tư
an toàn.

	          Sự Thành công sẽ đòi h�?i phải thực hiện cách tiếp cận đa mục tiêu

61.	      Cách tiếp cận của Chính phủ trong tái cấu trúc khu vực ngân hàng khác ở mức đáng kể so với
những gì thư�?ng được coi là thông lệ tốt. Trước hết, việc đánh giá quy mô nợ xấu thông qua các cuộc kiểm
toán đặc biệt đối với các ngân hàng và sử dụng các cuộc kiểm toán đặc biệt để ước tính nhu cầu tái cấp vốn
đóng vai trò quan tr�?ng trong việc đảm bảo thành công của quá trình tái cấu trúc. Ở Việt Nam, đã có một số
cuộc kiểm toán độc lập mang tính bột phát đối với một số ngân hàng yếu kém nhưng chưa có nỗ lực mang
tính hệ thống nào nhằm thực hiện kiểm toán tài chính và kiểm toán danh mục đối với các tổ chức tài chính với
quy mô lớn hơn và có tầm quan tr�?ng đối với toàn hệ thống. Do vậy, quy mô nợ xấu và chi phí tái cấp vốn còn
chưa được xác định rõ ràng. Thứ hai, hầu hết các trư�?ng hợp tái cấu trúc khu vực ngân hàng đ�?u liên quan đến
các khoản chi phí thư�?ng được cấp từ nguồn ngân sách của Nhà nước, và thư�?ng kéo dài nhi�?u nhi�?u năm. Tuy
nhiên Chính phủ Việt Nam đã quyết định không sử dụng ti�?n của ngư�?i đóng thuế cho hoạt động tái cấu trúc,
thay vào đó Chính phủ Việt Nam đã yêu cầu VAMC phát hành trái phiếu đặc biệt với mức lãi suất bằng không.
Ngoài ra, vốn đi�?u lệ của VAMC là rất nh�? so với quy mô của số dư nợ xấu trong n�?n kinh tế hiện nay. Thứ ba,
theo dự kiến thì VAMC sẽ mua các khoản nợ xấu từ các ngân hàng theo giá trị sổ sách của khoản dư nợ trừ đi
các khoản trích lập dự phòng cho các khoản nợ đó mà chưa được sử dụng10 . Tuy nhiên theo thông lệ tốt thì
các tài sản xấu cần phải được mua theo giá thị trư�?ng hoặc mua với giá trị hợp lý dựa trên đánh giá của kiểm
toán đặc biệt. Cuối cùng, vẫn còn tâm lý trông cậy vào các biện pháp hành chính để giải quyết vấn đ�? - như
là đưa ra hạn mức lãi suất ti�?n gửi, hạn mức lãi suất cho vay, độc quy�?n hóa một số giao dịch (như xuất nhập
khẩu vàng), và sát nhập một số ngân hàng yếu kém được lựa ch�?n – mà những biện pháp này thư�?ng tạo ra
những méo mó và đã được chứng minh là gây tốn kém chi phí cho n�?n kinh tế trong trung hạn và dài hạn

62.	       Việc giải quyết nợ xấu sẽ đòi h�?i phải có cách tiếp cận đa mục tiêu và chủ động. Việc giải quyết
nợ xấu thông qua VAMC sẽ phụ thuộc vào mức độ hấp dẫn của VAMC đối với các ngân hàng cũng như mức độ
chủ động của VAMC trong việc giải quyết vấn đ�? nợ xấu (thay vì chỉ đóng vai trò là một kho chứa nợ xấu tạm
th�?i). Theo thiết kế, VAMC sẽ yêu cầu các ngân hàng trích lập dự phòng 20% mỗi năm cho các trái phiếu của
VAMC mà không cho các ngân hàng được nhận tài sản có lãi suất (trái phiếu của VAMC sẽ được dùng để đổi lấy
nợ xấu có lãi suất định kỳ = 0%). Có thể chỉ có một số ít ngân hàng quan tâm đến việc tiếp cận thanh khoản sử
dụng trái phiếu của VAMC. Hơn nữa, nếu như các tài sản được chuyển giao và cho vào lưu kho mà không được
quản lý hoặc xử lý một cách tích cực thì trong thực tế chúng có thể bị mất giá trị trong khi VAMC ch�? đợi để
thoát kh�?i vấn đ�? (đây chính là cách tiếp cận không làm gì cả, và nó có thể dẫn tới tăng chi phí xử lý hơn trong
tương lai). Dù là trong trư�?ng hợp nào đi nữa thì cũng chỉ có một phần trong tổng số nợ xấu được giải quyết
thông qua VAMC. Do vậy các ngân hàng sẽ phải tích cực tự tái cấu trúc và xử lý nợ xấu. Việc không có đầy đủ
các quy định hỗ trợ (v�? xử lý tình trạng mất khả năng thanh toán, vỡ nợ, các phương án giải quyết ngoài tòa
án v.v..) và việc có một hệ thống tư pháp chưa được đào tạo/chưa có kinh nghiệm trong việc giải quyết các vụ
việc như vậy càng làm tăng thêm khó khăn cho quá trình tái cấu trúc doanh nghiệp và xử lý nợ xấu. �?ặc biệt
với mức tín dụng cấp cho các DNNN nói riêng đã cho thấy sự cần thiết phải cải cách DNNN. �?ể giải quyết vấn
đ�? nợ xấu một cách thành công và b�?n vững, cần phải coi quá trình xử lý nợ xấu là một phần của chương trình
tái cấu trúc tài chính và kinh tế tổng thể bởi vì nếu chỉ giải quyết nợ xấu một cách đơn lập thì có ít khả năng sẽ
đạt hiệu quả.



10	
     Cũng có quy định v�? việc mua các khoản nợ xấu theo giá cả thị trư�?ng nhưng không phải là mua bằng trái phiếu đặc biệt




 38
B. 	     CẢI C�?CH DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC
63.	     �?ã hơn hai năm kể từ khi Chính phủ bắt đầu đ�? ra chủ trương cải cách khu vực doanh nghiệp
nhà nước (DNNN) nhưng tiến bộ đạt được còn hạn chế. Khung khổ chung cho việc tái cấu trúc DNNN đã
được Chính phủ đưa ra trong Kế hoạch PTKT-XH giai đoạn 2011-2015 mà Quốc hội đã phê duyệt vào tháng 11
năm 2011. Sau đó Nghị quyết 01/NQ-CP của Chính phủ (tháng 1 năm 2012) đã đ�? ra một chương trình cải cách
đối với các Tập đoàn Kinh tế và Tổng Công ty của Nhà nước. Chủ trương này tiếp tục được nêu rõ trong Quyết
định số 704 ban hành vào tháng 6 năm 2012 và Quyết định 929 ban hành tháng 7 năm 2013, và cả hai Quyết
định này đ�?u được Thủ tướng Chính phủ ban hành. Quyết định 704 quy định các biện pháp cải cách nhằm tăng
cư�?ng công tác quản trị doanh nghiệp đối với các DNNN và Quyết định 929 đưa ra khung tái cấu trúc cho các
tập đoàn và tổng công ty nhà nước trong giai đoạn 2011-2015. Tuy nhiên, những nỗ lực cải cách mới chỉ dừng
ở mức soạn thảo các quy định mới do các Bộ ngành khác nhau thực hiện và xây dựng các kế hoạch tái cấu trúc
do các DNNN thực hiện. Hầu hết các quy định này vẫn còn chưa được phê duyệt và sẽ phải mất vài năm mới có
thể đưa vào thực hiện. So với mục tiêu cổ phần hóa 93 DNNN vào năm 2012, có vẻ như mới chỉ có 12 DNNN là
đã được cổ phần hóa.

64.	   Các công việc đang được tiến hành nhằm kế thừa các luật và quy định hiện hành nhằm tạo ra
một khuôn khổ đầy đủ hơn cho việc quản lý các DNNN. Những nỗ lực chính hiện nay bao gồm:

	   •	
        P
          hân loại các DNNN. Việc tổng hợp tất cả các kế hoạch tái cấu trúc của tất cả các tập đoàn kinh tế và
         các tổng công ty nhà nước là nhằm mục tiêu cập nhật Quyết định 14 (2011) v�? vai trò của Nhà nước
         trong các lĩnh vực khác nhau và nhằm phân loại các tập đoàn và tổng công ty theo mức độ sở hữu của
         Nhà nước. Dự kiến quy định này sẽ thúc đẩy quá trình cổ phần hóa các DNNN thông qua việc đưa ra
         gợi ý rằng sở hữu nhà nước nên tập trung vào các lĩnh vực chiến lược bao gồm: quân sự, các ngành
         độc quy�?n, cung cấp hàng hóa và dịch vụ cơ bản, và các ngành công nghệ cao.

	 	•     uật v�? quản lý vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp. Luật đang ở dạng dự thảo, và mục tiêu là
         L
         nhằm xác định vai trò trách nhiệm của các Bộ ngành khác nhau và của Thủ tướng Chính phủ trong
         việc quản lý vốn của nhà nước. Dự thảo hiện nay không đưa ra yêu cầu phải có một cơ quan chuyên
         nghiệp và có quy�?n tự chủ để quản lý vốn nhà nước một cách tập trung bởi vì nhi�?u ngư�?i cho rằng
         không có cơ quan nào duy nhất có thể quản lý một cách hiệu quả và đại diện cho Nhà nước ở tất
         cả 1.300 DNNN. Tuy nhiên, theo những ngư�?i tham gia soạn thảo luật này thì Việt Nam có dự định
         chuyển sang chế độ như vậy trong dài hạn khi mà số lượng các DNNN đã giảm.

	 	•     uật Doanh nghiệp, sửa đổi chương v�? DNNN: Kế hoạch ở đây là “bổ sung chứ không soạn thảo lại�?
         L
         luật, trong đó tập trung vào việc hợp lý hóa quá trình quản lý các DNNN. Những trư�?ng hợp thất bại
         như Vinalines và Vinashin đã cho các cán bộ Chính phủ thấy rằng khung quản trị doanh nghiệp hiện
         nay cần được sửa đổi và việc quản trị DNNN nói chung cần được cải thiện. Các ý kiến đã nêu lên sự cần
         thiết phải báo cáo trong nội bộ và báo cáo ra bên ngoài cũng như thực hiện công tác theo dõi và đánh
         giá, trong đó báo gồm việc đánh giá mức lương của các lãnh đạo của các DNNN.

	   •	Việc công khai thông tin của các DNNN. Hiện nay một vài quy chế đang được soạn thảo yêu cầu các
    
         DNNN công khai thông tin tài chính (hộp 6) trong đó Bộ Tài chính được giao trách nhiệm theo dõi và
         báo cáo v�? tình hình hoạt động của các DNNN.


65.	     Sẽ khó có thể tái cấu trúc các DNNN một cách thành công nếu không có được sự đi�?u phối chặt
chẽ giữa các Bộ ngành. Hiện nay, các Bộ ngành khác nhau đang soạn thảo các quy định, quy chế v�? DNNN
một cách độc lập mà không có ý kiến đóng góp đầy đủ cũng như tham vấn đầy đủ các Bộ ngành khác. �?i�?u này
dẫn tới sự chồng chéo v�? trách nhiệm và tiếp tục tạo ra sự phân tán, r�?i rạc v�? khung pháp lý cho hoạt động




                                                                                                         39
của DNNN. Tương tự, hiện nay một số Bộ ngành, cơ quan khác nhau đang thu thập thông tin và dữ liệu v�? các
DNNN, đôi khi là trùng lắp và đôi khi thì mỗi Bộ ngành, cơ quan lại sử dụng những thông tin không đầy đủ và
r�?i rạc. Do đó, việc cải thiện sự đi�?u phối liên ngành trong quá trình tái cấu trúc DNNN thông qua việc tăng
cư�?ng các cơ chế hiện có như Ban Chỉ đạo Quốc gia v�? Tái cấu trúc và Phát triển Doanh nghiệp (NSCERD) hoặc
thiết lập cơ chế mới là hết sức quan tr�?ng.



                               Hộp 5: Tình hình công khai thông tin của các DNNN


    Những phát hiện từ một nghiên cứu gần đây của Ngân hàng Thế giới đã ủng hộ quan điểm phổ biến
    hiện nay rằng cần phải quan tâm tới vấn đ�? công khai thông tin ở Việt Nam. Khung phân tích đã chỉ ra
    rằng mặc dù các DNNN có báo cáo các thông tin tài chính và phi tài chính cho Chính phủ dưới các hình
    thức khác nhau nhưng chất lượng thông tin là không th�?a đáng và những thông tin chính cần có để
    thực hiện giám sát, theo dõi và đánh giá một cách thích đáng thì lại không được báo cáo.

    Chuẩn mực v�? công khai thông tin của Việt Nam ở mức thấp hơn so với các nước có hoàn cảnh tương
    đồng và so với các nước ngang hàng trong khu vực. Với việc không có Tập đoàn Kinh tế Nhà nước nào
    báo cáo và chỉ có 8% các Tổng Công ty Nhà nước báo cáo “thông tin tài chính tổng hợp�? trên trang web,
    có thể nói rằng việc công khai thông tin bởi các DNNN ở Việt Nam là không tồn tại, đó là trong trư�?ng
    hợp xấu nhất, còn trong trư�?ng hợp tốt nhất thì có công khai thông tin nhưng thông tin thư�?ng lỗi
    th�?i, không rõ ràng và mâu thuẫn lẫn nhau (xem bảng dưới đây). �?ồng th�?i, có một đi�?u rõ ràng rằng
    nếu công khai thông tin thì có thể làm tăng nhu cầu thông tin, bởi vì rất nhi�?u DNNN đang gặp khó
    khăn đã được yêu cầu phải cung cấp thông tin thêm.

                               Mẫu nội dung trang web hiện hành của các DNNN


                                                   Loại thông tin (%)
                                 Số    Thông tin     Tin tức và     Báo cáo hoạt động thư�?ng       Thông tin tài
                               lượng   cơ bản v�?   Tổng quan v�?     niên hoặc Báo cáo Tài chính,    chính tổng
                                        DNNN        Chiến lược          hoặc Báo cáo Kiểm toán         hợp
      Mẫu các DNNN               89     100%            87%                     16%                    8%
      Trong đó: Các Tập đoàn     11     100%           100%                     45%                    0%
      KTNN
      Trong đó: Các Tổng Cty     12     100%            50%                      8%                    8%


    Có thể thực hiện các bước sau nhằm cải thiện tình hình công khai thông tin của các DNNN nhằm góp
    phần đảm bảo hiệu quả hoạt động của các DNNN. Trên hết, có một yêu cầu cơ bản, đó là cần đảm bảo
    có sự đồng thuận của hệ thống chính trị v�? sự cần thiết phải thực hiện cải cách, và cần hiểu rõ những
    lợi ích mà cải cách có thể mang lại. Nếu không có động lực mạnh mẽ thúc đẩy cải cách thì các nhóm
    mà hiện nay đang được hưởng lợi từ chính sách hiện hành v�? DNNN sẽ có khả năng cản trở tiến độ
    thực hiện và đảm bảo rằng những cải cách khiến h�? mất đi quy�?n lực không được ưu tiên. Cụ thể là:




 40
	 •	      Tăng cư�?ng công khai thông tin và không phải chỉ có tập trung vào công khai nội bộ.

	•	      C
           ông khai thông tin v�? các DNNN ở một nơi tập trung (trang web), với một cơ quan cấp trung
          ương chịu trách nhiệm đi�?u phối toàn bộ quá trình. Nhiệm vụ thu thập, tổng hợp và báo cáo
          thông tin cho cơ quan đi�?u phối cấp trung ương này là nhiệm vụ của các DNNN.

	 	•      ơn giản hóa các yêu cầu thông tin và xây dựng một khung pháp lý đơn giản hơn và một hệ
          �?
          thống công khai thông tin được chuẩn hóa.

	   
    •	     ạo động lực khuyến khích các DNNN tuân thủ khung pháp lý và quy định thông qua cơ chế
          T
          thưởng phạt đối với các DNNN thực hiện tốt và không thực hiện tốt.

	   •	
         D
           ần dần thực hiện quy trình công khai thông tin với yêu cầu cao hơn, thông qua việc thí điểm
          với một số DNNN được lựa ch�?n. Có thể chia giai đoạn, bắt đầu bằng việc thực hiện quy trình
          công khai thông tin mới với các Tập đoàn Kinh tế Nhà nước, sau đó mở rộng sang các Tổng
          Công ty Nhà nước và cuối cùng là thực hiện ở các DNNN 100% vốn Nhà nước còn lại.



Nguồn: Mở ra Cánh cửa để Nâng cao Hiệu quả Hoạt động của các DNNN tại Việt Nam: Việc công khai thông tin có thể giúp
như thế nào? Bản Tóm lược Khuyến nghị Chính sách của Ngân hàng Thế giới (2013).




                                                                                                                  41
�?KKHXB-CXB số: 463-2012/CXB/34-35//L�? và Quyết định xuất bản số: 243 Q�?LK/L�? ngày 1/6/2012.
                                Thiết kế và trình bày: Golden Sky Co., Ltd. Tel: 84-4-39728458