Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized THAILAND ECONOMIC MONITOR | JULY 2019 i บทสรุปสําหรับผูบริหาร รายงานตามติดเศรษฐกิจ สวนที่ 1 ของรายงานตามติดเศรษฐกิจไทยเปนการทบทวนสภาพเศรษฐกิจในชวงที่ผานมา พิจารณ ไทยแบงเปนสองสวน ภาพเศรษฐกิจ มหภาคของไทย และวิ เ คราะหผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงนโยบายที่สําคัญ สวนที่ 2 ของรายงานตามติดเศรษฐกิจไทย จะมุงเจาะประเด็นเฉพาะดานที่สง  ผลตอการขยายตัวของ เศรษฐกิจไทยในระยะยาว โดยรายงานฉบับนี้จะวิเคราะหพลังของการใชเทคโนโลยีทางการเงิน(หรือ ที่เรียกยอๆวาฟนเทค) เพื่อสงเสริมการเขาถึงบริการทางการเงิน อยางทั่วถึงอันเปนหนึ่งในประเด็น ยุทธศาสตรชาติ 20 ป สภาพเศรษฐกิจไทยในชวงที่ผานมา เศรษฐกิจไทยยังสามารถ อัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจของไทยในไตรมาสแรกของป 2562 ชะลอตัวลงมาอยูที่รอยละ 2.8 ทานลมตานจากเศรษฐกิจ เมื่อเทียบกับปกอนหนา ทั้งนี้ หากมองยอนกลับไปตั้งแตป 2558 นับเปนครั้งแรกที่อัตราการขยายตัว ทางเศรษฐกิจลดลงต่ํากวารอยละ 3 โดยภาคการสงออกขยายตัวที่รอยละ 4.2 ในป 2561 แตหดตัว โลก แตก็เริ่มที่จะขยายตัว ในระดับปานกลางตั้งแต ถึงรอยละ 4 ในไตรมาสแรกของป 2562 นับวาเปนไตรมาสแรกในรอบ 3 ปที่ การสงออกหดตัวลง ชวงตนป 2562 ภายใตสภาวการณที่เศรษฐกิจโลกและภูมิภาคออนแออันเนื่องมาจากปญหาความขัดแยงทางการคา ที่ยังแกไขไมได และการปกปองการทางการคาที่เพิ่มมากขึ้น การลงทุนภาครัฐที่ลดลง การลงทุนภาครัฐชะลอตัวลงเล็กนอยในชวงสองไตรมาสที่ผานมา โดยหดตัวลงรอยละ 0.1 เนื่องจาก ประกอบกับผลกระทบ ความลาชาของการดําเนินงานโครงการลงทุนขนาดใหญ ในขณะที่การใชจายเพื่อการกอสรางภาครัฐ ทางลบที่เกิดขึ้นจาก ขยายตัวเพิ่มขึ้น แตการใชจายภาครัฐเพื่อซื้อเครื่องจักรและอุปกรณปรับลดลงกวารอยละ 6.1 ในไตร ลมตานภายนอกสงผลตอ มาสที่ 4 ของป 2561 และหดตัวรอยละ 11.7 ในไตรมาสที่ 1 ของป 2562 ในขณะที่การลงทุน เศรษฐกิจไทย แตการ ภาคเอกชนยังคงอยูในระดับที่สูงสุดในรอบสามปและยังได ผลพวงอยางตอเนื่องจากความคืบหนา ลงทุนภาคเอกชนยังอยูใน ของการลงทุนโครงสรางพื้นฐานของภาครัฐ การใชกําลังการผลิตของ 8 อุตสาหกรรมสงออกขนาด ภาวะลอยตัว ใหญเพิ่มสูงขึ้น แตอัตราการใชกําลังการผลิตในภาพรวมของทุกอุตสาหกรรมยังอยูในระดับต่ําที่รอย ละ 71 ความไมแนนอนทางการเมืองก็ยังคงสงผลตอความเชื่อมั่นของนักลงทุน การบริโภคภาคเอกชนที่ การบริโภคภาคเอกชน ยังคงมีความยืดหยุน และสะทอนภาพการลงทุนภาคเอกชน กลาวคือ การ เขมแข็งยังคงชวย บริโภคภาคเอกชนชะลอตัวเล็กนอยระหวางไตรมาสที่ 4 ป 2561 และไตรมาสที่ 1 ป 2562 แตก็ ขับเคลื่อนการขยายตัว ยังคงอยูในระดับที่สูงสุดในรอบสามป โดยสวนใหญเปนการซื้อสินคาที่คงทน เชน รถยนต ดังจะเห็น ของอุปสงค ไดวาครัวเรือนเริ่มกลับมาซื้อรถยนตหลังจากสิ้นสุดระยะเวลาที่ตองถือครองรถตามนโยบายคืนภาษี ใหกับรถยนตคันแรก ดุลการชําระเงินและ เงินเฟอยังคงอยูในระดับต่ําใกลกับกรอบลางของเปาหมายเงินเฟอ ในขณะที่สภาวะภายนอกที่ ดุลการคลังมีเสถียรภาพ ออนแอและกิจกรรมทางเศรษฐกิจภายในที่มีความยืดหยุนทําใหดุลการชําระเงินเกินดุลลดลง อยางไร และภาคการเงินยังอยูใ น ก็ตาม เงินสํารองจากการแลกเปลี่ยนเงินตราระหวางประเทศยังคงมีมากเพียงพอสําหรับการนําเขา เกณฑดี และการชดใชหนี้ภายนอกประเทศในระยะสั้น ยิ่งไปกวานั้น คาเงินบาทเมื่อเทียบกับดอลลาหสหรัฐก็ ยังมีแนวโนมแข็งคาขึ้นอยางตอเนื่อง ขาดดุลการคลังยังคงอยูในระดับต่ําและมีเสถียรภาพแมวา รายไดภาครัฐจะมีแนวโนมลดลง ณ สิ้นปงบประมาณ 2561 โดยหนี้สาธารณะยังคงอยูในระดับต่ําที่ รอยละ 41.6 ของผลิตภัณฑมวลรวมประชาชาติ การปลอยกูของธนาคารพาณิชยขยายตัวอยาง ตอเนื่องตั้งแตป 2557 และภาคการเงินยังอยูในเกณฑดีโดยมีทุนสวนเพิ่มเพื่อสํารองไวในยามฉุกเฉิน ที่เขมแข็ง แตก็ยังมีประเด็นที่นากังวล คือ หนี้ครัวเรือนที่อยูในระดับสูง แมวาสถานการณความ อั ต ราการจ า งงาน เพิ่ ม ขึ้ น เมื่ อ เที ย บกั บ ป ก อ นหน า แม ว า การจ า งงานในภาคเกษตรกรรมและ ยากจนอยางรุนแรงอยูใน อุตสาหกรรมจะปรับตัวลดลง อยางไรก็ตาม ในชวงป 2558-2560 การลดลงของความยากจนยังคง ระดับต่ํา แตก็มีแนวโนม ทรงตัวและกลับมีแนวโนมเพิ่มสูงขึ้นในบางภูมิภาค ทั้งนี้ การจางงานในภาคเกษตร ดัชนีราคาสินคา เพิ่มขึ้นในบางภูมิภาค เกษตร และรายไดเกษตรกรที่ลดลงจะสงผลในทางลบตอสวัสดิการของกลุมครัวเรือนที่จนที่สุดรอย ละ 40 ตามเกณฑการแบงกลุมครัวเรือนเพื่อชี้วัดการกระจายรายได มองภาพเศรษฐกิจมหภาค การฟนตัวของอุปสงค ลมตานจากภายนอกที่เพิ่มขึ้นทําใหคาดการณวาเศรษฐกิจไทยในป 2562 จะขยายตัวลดลงจากเดิมที่ ภายในประเทศสนับสนุน คาดการณไวที่รอยละ 3.8 เหลือเพียงรอยละ 3.5 ทั้งนี้ การบริโภคภาคเอกชนจะยังชวยขับเคลื่อน ใหเศรษฐกิจไทยขยายตัว เศรษฐกิจไทยในป 2562 โดยมีการลงทุนภาคเอกชนและการใชจายในโครงสรางพื้นฐานภาครัฐชวย รอยละ 3.5 ในป 2562 สนับสนุน ทั้งนี้ อัตราการขยายตัวของผลิตภัณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) จะคอยๆฟนตัว และ รอยละ 3.6 ในป ภายใตสมมติฐานทีว ่ านโยบายรัฐมีความตอเนื่องและมีการดําเนินงานตามโครงการลงทุนในโครงสราง 2563 ้ ฐานขนาดใหญโดยเฉพาะอยางยิ่งระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก เนื่องจากประเทศไทยมี พืน ความพรอมในเชิงยุทธศาสตรที่ตั้งและความตอเนื่องของการรวมกลุมทางการคา ปจจัยเหลานี้จะชวย กระตุนการซื้อขายสินคาและบริการ และชดเชยผลกระทบที่อาจเกิดจากลมตานภายนอกประเทศ ความเสี่ยงทีอ ่ าจผลักดัน ความเสี่ยงของภาวะเศรษฐกิจไทยอยูที่สถานการณภายในประเทศ ความไมแนนอนทางการเมืองเปน ใหเขาสูเศรษฐกิจขาลง ปจจัยเสี่ยงที่สําคัญ นอกจากนั้น ความไมมั่นใจในความเหนียวแนนของรัฐบาลใหมซึ่งเปนรัฐบาลผสม ที่มาจากพรรครวมรัฐบาล 19 พรรค รวมไปถึง ความลาชาในการดําเนินงานตามแผนการลงทุนใน โครงสรางพื้นฐานขนาดใหญภาครัฐ สิ่งตางๆที่กลาวมานี้อาจสงผลในทางลบตอความเชื่อมั่นของนัก ลงทุนและความมั่นใจของผูบริโภค ซึ่งในทายที่สุดแลวก็อาจทําใหอุปสงคภายในประเทศออนแอลง ในขณะเดียวกัน ความตึงเครียดทางการคาระหวางสหรัฐอเมริกาและจีนก็อาจกระทบตอความ ตองการสินคาสงออกของไทย ตารางที่ 1: ดัชนีชี้วัดเศรษฐกิจมหภาค 2560 2561 2562 2563 2564 อัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจที่แทจริง (ณ ราคาคงที่) 4.0 4.1 3.5 3.6 3.7 การบริโภคภาคเอกชน 3.0 4.6 4.6 4.7 4.8 การบริโภคภาครัฐ 0.1 1.8 4.9 5.1 4.8 การสะสมทุนเบื้องตน 1.8 3.8 3.5 4.3 4.5 การสงออกสินคาและบริการ 5.4 4.2 2.2 2.6 3.2 การนําเขาสินคาและบริการ 6.2 8.6 3.9 4.2 4.5 อัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจที่แทจริง (ณ ราคาคงที่) 4.0 4.1 3.5 3.6 3.7 ภาคเกษตรกรรม 3.7 5.1 3.5 3.6 3.7 ภาคอุตสาหกรรม 2.2 2.7 3.4 4.0 4.2 ภาคบริการ 5.1 4.8 3.5 3.3 3.4 เงินเฟอ (ดัชนีราคาผูบริโภค) 0.7 1.1 1.1 1.2 1.3 ดุลบัญชีเดินสะพัด (สัดสวนตอ GDP) 11.0 7.0 6.4 5.2 4.4 เงินลงทุนโดยตรงจากตางประเทศสุทธิ (สัดสวนตอ GDP) -2.3 -1.4 0.1 0.2 0.5 ดุลการคลัง (สัดสวนตอ GDP) -0.3 0.3 -0.1 -0.2 -0.3 หนี้สาธารณะ (สัดสวนตอ GDP) 41.2 41.6 42.6 43.2 43.7 ดุลการคลังเบื้องตน (สัดสวนตอ GDP) 0.6 1.3 0.9 0.7 0.7 อัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจ ณ ราคาปจจุบัน (เหรียญสหรัฐ) 10.4 10.8 6.5 7.1 7.3 ่ นาคารโลก ที่มา: สํานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ; การคํานวณของเจาหนาทีธ ดุลการคลังและนโยบาย อัตราเงินเฟอทั่วไปคาดวาจะยังอยูในระดับต่ําใกลกับกรอบลางของเปาหมายเงินเฟอที่รอยละ1-4 การเงินนาจะยังมีความ เนื่องจากการคาดการณเงินเฟอที่คงที่และการฟนตัวทางเศรษฐกิจ สถานะการเงินและการคลังยัง เหมาะสม และ พื้นฐาน เพียงพอที่จะสนับสนุนกิจกรรมทางเศรษฐกิจที่จําเปน ในขณะที่กฎหมายใหมวาดวยความรับผิดชอบ เศรษฐกิจไทยยังคง ทางการคลังจะชวยทําใหมั่นใจไดวาสถานะการคลังของภาครัฐเพียงพอที่จะจัดการกับวิกฤตการณที่ เขมแข็ง อาจเกิดขึ้นในอนาคต อยางไรก็ตาม การขยายตัวที่รวดเร็วของประชากรสูงอายุจะบั่นทอนฐานภาษี แตก็คาดวาดุลบัญชีเดินสะพัดจะยังเกินดุลอยูที่รอยละ 5 ของ GDP และ หนี้สาธารณะคงคางนาจะ อยูที่รอยละ 42 ของ GDP แมวาสถานการณความตึงเครียดในเศรษฐกิจโลกจะมีความรุนแรงเพิ่มขึ้น ตั้งแตชวงครึ่งหลังของป 2561 แตคาเงินบาทก็ยังผันผวนนอยกวาเงินรูเปยของอินโดนีเซียหรือเงินเป โซของฟลิปปนส สะทอนใหเห็น วาพื้นฐานเศรษฐกิจของไทยยังคงเขมแข็ง ไมวาจะเปนการเกินดุล บั ญ ชี เ ดิ นสะพั ดที่ ค อ นข างสู ง ( ร อ ยละ 7 ของ GDP) หรื อ ทุ น สํ า รองแลกเปลี่ย นเงิ นตราระหวาง ประเทศที่มีขนาดใหญที่สุดในกลุมประเทศสมาชิกสมาคมประชาติแหงเอเชียตะวันออกเฉียงใต (37 เดือนของมูลคาการนําเขาสินคาและบริการ) ขอเสนอแนะเชิงนโยบาย ความตอเนื่องในการ ยุทธศาสตรชาติ 20 ป มีเปาหมายใหประเทศไทยกาวเขาสูการเปนประเทศที่มร ี ายไดสูงผานการ ดําเนินนโยบายและ เติบโตอยางทั่วถึง อยางไรก็ตาม การพัฒนาอยางตอเนื่องในชวงหลายปที่ผานมาเพื่อลดปญหาความ โครงการที่จะสงเสริมการ ยากจนและความเหลื่อมล้ํามีการเปลี่ยนแปลงทีน ่ อยมาก1 การจะกาวเขาสูประเทศที่มรี ายไดสูงโดย เติบโตอยางทั่วถึงเปน ไมทําใหปญหาความเหลื่อมล้ําแยลงนั้น รัฐบาลจะตองลงทุนในโครงสรางพื้นฐานอยางตอเนื่องเพื่อให ปจจัยสูความสําเร็จ เกิดการเชื่อมโยงไปสูภม ู ิภาคที่ยังดอยกวา ในขณะเดียวกัน รัฐก็ตองปฏิรูปขยายบริการทาง การศึกษา สงเสริมการเขาถึงแหลงเงินทุนใหกับครัวเรือนที่มีรายไดนอยหรือกิจการขนาดเล็กและ ขนาดกลาง และเพิ่มความเขมแข็งของระบบสวัสดิการสําหรับแรงงานนอกระบบและผูส  ูงอายุ การปรับปรุงการใชจายงบ สิ่งที่สําคัญมากคือควรเรงปรับปรุงวิธีการเบิกจายงบลงทุนเพื่อสนับสนุนการขยายตัวทางเศรษฐกิจ ลงทุนเปนกุญแจสําคัญที่ เพราะการลงทุนภาครัฐจะสงผลตอเนื่องไปสูการลงทุนภาคเอกชน กุญแจสําคัญอีกดานคือการ จะสนับสนุนการขยายตัว ปรับปรุงการบริหารจัดการหนี้สินที่อาจเกิดขึ้นซึ่งจะเชื่อมโยงกับการลงทุนในโครงสรางพื้นฐาน ทางเศรษฐกิจ ภายใตระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก โดยรัฐควรจะปกปองฐานภาษีไมใหเกิดการใชสิทธิ ประโยชนทางภาษีเพื่อดึงดูดการลงทุนทีไ ่ มไดกอใหเกิดผลอยางแทจริง การใชฟนเทคเพื่อสงเสริมการเขาถึงบริการทางการเงิน ประเทศไทยมี ดั ช นี ชี้ วั ด การเข า ถึ ง บริ ก ารทางการเงิ น ของไทยปรั บ ตั ว ดี ขึ้ น อย า งมากในช ว ง 5 ป ที่ ผ า นมา ความกาวหนาอยาง ตัวอยางเชน รอยละ 82 ของประชากรผูใหญในประเทศไทยมีบัญชีธนาคาร โดยมี ความแตกตาง ชัดเจนในการเพิ่ม ระหวางเพศทีน ่ อยมาก ในขณะเดียวกัน ตัวชี้วัดอื่นๆก็มีทิศทางที่ดีขึ้น ศักยภาพการเขาถึงบริการ ทางการเงิน 1 อ่าน “รายงานตามติดเศรษฐกิจไทย มกราคม 2562 ความเหลือมลํา โอกาส และทุนมนุษย์ ” ธนาคารโลก https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/31240. ฟนเทคเปลี่ยนโฉมหนา ประมาณสองพั น ล า นคนในตลาดเกิ ด ใหม ไ ม ส ามารถเข า ถึ ง บริ ก ารธนาคาร กลุ ม ที่ ป รึ ก ษาเพื่ อ บริการทางการเงินและ ชวยเหลือผูยากไร (CGAP) มองวา ฟนเทคมีสวนชวยอยางมากที่ จะทํา ใหคนจนในประเทศกํ า ลั ง ทําใหเกิดการขยาย พัฒนาสามารถเขาถึงบริการธนาคารดวยราคาที่ยอมเยา สะดวก และปลอดภัยมากยิ่งขึ้น ยิ่งไปกวา ตัวอยางกาวกระโดดของ นั้น ระเบียบวาระการประชุมเรื่องฟนเทคของกองทุนการเงินระหวางประเทศและธนาคารโลกที่ ตลาดเกิดใหม บาหลีไดกําหนดนโยบาย 12 ขอที่จะชวยประเทศสมาชิกใหสามารถใชประโยชนจากความกาวหนา อยางรวดเร็วของฟนเทคในขณะเดียวกันก็สามารถบริหารความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นได การปฏิรูปฟน เทคนั้นจําเปนตองหาแนวทางที่จะขยายบริการทางการเงิน ลดความเสี่ยง และสรางเสถียรภาพ เพื่อใหเกิดการเติบโตอยางทั่วถึง ในความเปนจริง ฟนเทคไดทําใหนิยามของธนาคารตามแนวคิด แบบดั้งเดิมเปลี่ยนแปลงไป และผลักดันใหธนาคารตองปรับปรุงประสิทธิภาพเพื่อเพิ่มบริการผาน ระบบดิจิทัล รวมทั้งเปลี่ยนภูมิทัศนของธุรกิจธนาคารเพราะการเขามาของบริษัท ใหมๆที่ใหบริการ ฟนเทคซึ่งไมใชธนาคาร ในประเทศกําลังพัฒนาและตลาดเกิดใหมในหลายๆประเทศ เชน เคนยา จีน อินเดีย ฟนเทคชวยใหคนจนและผูที่เดิมไมสามารถเขาถึงบริการธนาคารไดเขาถึงบริการทางการเงิน และชวยสรางโอกาสใหมๆทางเศรษฐกิจ ในทางกลับกัน รัฐบาลจําเปนที่จะตองลดความเสี่ยงที่อาจ เกิ ด ขึ้ น จากการใช ฟ น เทค ได แ ก การคุ ม ครองผู บ ริ โ ภค คุ ม ครองข อ มู ล ส ว นบุ ค คล ความมั่ น คง ปลอดภัยทางไซเบอร การกระจุกตัวของตลาด การรักษาความสมบูรณของขอมูลวาจะไมใหถูกแกไข หรือเปลี่ยนแปลงโดยไมไดรับอนุญาต และการรักษาเสถียรภาพของระบบการเงิน การกอตัวของภาคธุรกิจ ประเทศไทยเป น หนึ่ ง ในประเทศสมาชิ ก อาเซี ย นที่ มี ก ารพั ฒ นาภาคธุ ร กิ จ ฟ น เทคอย า งรวดเร็ ว ฟนเทคในประเทศไทย ปจจุบันมีบริษัทที่ประกอบธุรกิจ ฟนเทคในประเทศไทย 140 บริษัท กวาครึ่งหนึ่งเปนบริษัทที่เพิ่ง กําลังจะเกิดขึ้นอยาง จัดตั้งขึ้นใหม และรอยละ 43 ของกิจกรรมที่บริษัทเหลานี้ทําเนนไปที่การชําระเงินผานระบบดิจิทัล รวดเร็ว อยางไรก็ตาม บริษัทสวนใหญยังอยู ภายใต การครอบงําของธนาคารพาณิชยขนาดใหญ ซึ่งมีทั้งที่ พัฒนาระบบการใหบริการทางการเงินผานระบบดิจิทัลภายในองคกรเอง หรือการจัดซื้อระบบมาจาก บริษัทอื่น ดังนั้น จึงทําใหเกิดการไหลออกของธุรกิจฟนเทคที่มีความเปนอิสระ ยิ่งไปกวานั้น ธนาคาร ไทยหลายแหงก็มีการพัฒนากองทุนรวมลงทุน ที่เน นธุรกิจ ฟนเทคและศูนยกลางนวัต กรรมอั น มี บทบาทสําคัญตอธุรกิจฟนเทค รัฐบาลกระตือรือรนมากที่ รัฐบาลไดพัฒนากรอบกฎหมายและจัดตั้งองคกรที่ออกแบบมาเพื่อสนับสนุนการขยายตัวและความ จะสนับสนุนการขยายตัว หลากหลายของบริ ก ารทางการเงิ น ผ า นระบบดิ จิ ทั ล ธนาคารแห ง ประเทศไทยได ป ฏิ รู ป กรอบ ของภาคธุรกิจฟนเทคและ กฎหมาย ออกนโยบาย และจัดตั้งหนวยงานเฉพาะเพื่อสนับสนุนการเติบโตของฟนเทค โดยในป ั เศรษฐกิจดิจิทล 2560 ธนาคารแหงประเทศไทยได กําหนดแผนยุทธศาสตรการพัฒนาโครงสรางพื้นฐานระบบการ ชําระเงินแบบอิเล็กทรอนิกสแหงชาติ และเปดใหบริการบนระบบพรอมเพยที่ชวยลดคาธรรมเนียม การทําธุรกรรมทางการเงินทั้งระบบ ในขณะเดียวกัน ธนาคารออมสินซึ่งเปนรัฐวิสาหกิจก็ไดมีการใช เครื่องมือบริการทางการเงินผานระบบดิจิทัลเพื่อสงเสริมความรูทางการเงิน โดยภาพรวมแลว จะ เห็นไดวาภาครัฐแสดงความมุงมั่นในการสรางภาวะแวดลอมเพื่อ พัฒนาฟนเทคอยางจริงจัง โดยให บริษัทเอกชนเปนตัวขับเคลื่อนการเติบโตของภาคธุรกิจนี้ หนวยงานกํากับดูแลของ ผลสํารวจของอุตสาหกรรมทางการเงินในประเทศไทยมองวาองคกรที่มีหนาที่กํากับดูแลใหความ ไทยไดตั้งสนามทดสอบ2 สนใจ เขาใจ และตองการสนับสนุนการพัฒนาเทคโนโลยีใหมๆ โดยทั้งสามองคกรหลักที่มีหนาที่ใน เพื่อสนับสนุนการขยายตัว การกํากับดูแล ไมวาจะเปนธนาคารแหงประเทศไทย สํานักงานคณะกรรมการกํากับและสงเสริมการ ของภาคธุรกิจฟนเทค ประกอบธุ ร กิ จประกัน ภัย และคณะกรรมการกํา กั บหลัก ทรัพ ย และตลาดหลัก ทรัพ ย ได จั ดตั้ง ตัวอยางสนามทดสอบและพัฒนานวัตกรรมที่นําเทคโนโลยีใหมมาสนับสนุนการใหบริการทางการเงิน (Regulatory sandboxes) สําหรับธุรกิจฟนเทค การดําเนินการดังกลาวสะทอนวาองคกรเหลานี้ให ความสําคัญเปนลําดับตนๆกับการพัฒนาฟนเทค นอกจากนั้นแลว กระทรวงตาง ๆ ก็ไดสนับสนุนให เกิ ด นวั ต กรรมใหม ๆ ที่ เ กี่ ย วข อ ง อย า งไรก็ ตาม การที่ ห น วยงานภาครัฐ หลายหน ว ยงานเขามา เกี่ยวของกับธุรกิจฟนเทคโดยที่แตละหนวยงานมีเปาหมายเชิงนโยบายของตนเองอาจจะกอใหเกิด ความเสี่ ย งเนื่ อ งจากขาดการประสานงานระหว า งหน ว ยงาน และทํ า ให มี ค วามไม แ น น อนของ กฎระเบียบและบั่นทอนการพัฒนานวัตกรรมใหม ๆ แมวาฟนเทคในไทยจะ ชองวางในการเขาถึงบริการทางการเงินผานระบบดิจิทัลสะทอนใหเห็นถึงความแปลกแยกที่ฝงรากลึก เติบโตอยางรวดเร็ว แต ของการเขาถึงอินเทอรเน็ตและบรอดแบนดในประเทศไทย แมวาจํานวนผูใชบริการทางการเงินผาน โอกาสที่ภาคธุรกิจนี้จะ ระบบดิจิทัลในภาพรวมของไทยนั้นจะคอนขางสูงเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศอื่นๆ แตโอกาสในการ สนับสนุนใหมก ี ารเขาถึง เขาถึงเงินทุนยังแตกตางกันมากขึ้นอยูกับภูมิภาคและรายไดของครัวเรือน ประสบการณที่ปรากฏใน บริการทางการเงินอยาง นานาประเทศแสดงใหเห็นวาบริการทางการเงินผานระบบดิจิทัล จะสามารถแผขยายไดมากและเร็ว ทั่วถึงนั้นยังไมไดเกิดขึ้น กวาโครงสรางดั้งเดิมของธนาคาร และฟนเทคก็เปนคําตอบที่จะชวยเรง ใหเกิดการเขาถึงบริการทาง การเงินอยางทั่วถึงโดยสามารถที่จะขยายไปยังชุมชนที่เขาถึงไดยาก ดังนั้น หากประเทศไทยสามารถ ปดชองวางของความเหลื่อมล้ําในการเขาถึงดิจิทัลก็จะชวยทําใหประเทศกาวกระโดดในการสราง ระบบเศรษฐกิจและการเงินที่มีความทั่วถึง ความแพรหลายของ ความกาวหนาในการลดปญหาความยากจนในประเทศไทยในชวงที่ผานมามีแนวโนมทรงตัว ในขณะ บริการทางการเงินผาน ที่ดัชนีชี้วัดความเหลื่อมล้ําก็มีทิศทางที่แยลง ชองวางระหวางรายไดของคนในสังคมเพิ่มมากขึ้นจน ระบบดิจิทัลจะชวยลด เปนปญหาระดับชาติและเปนประเด็นที่ยุทธศาสตรชาติ 20 ปใหความสําคัญ ในประเทศกําลังพัฒนา ความเหลื่อมล้ําในการ หลาย ๆ ประเทศและตลาดเกิดใหม เชน เคนยา จีน และอินเดีย ฟนเทคสามารถสรางโอกาสใหคน กระจายรายไดและสงเสริม จนและผูที่เดิมไมสามารถเขาถึงบริการธนาคารใหเขาถึงบริการทางการเงินและชวยสรางโอกาสใหมๆ ใหเกิดความเจริญอยางมี ทางเศรษฐกิจ ในประเทศไทยการขยายตัวของบริการทางการเงินผานระบบดิจิทัล ในกลุมที่เขาถึงได สวนรวม ยากจะชวยลดความเหลื่อมล้ําและสงเสริมการเติบโตอยางมีสวนรวมโดยผานการกระจายความเจริญ ่ วางขวางขึ้น ทีก การนํานโยบายหาดานมา เพื่อกาวไปขางหนา รัฐบาลควรสงเสริมการขยายตัวอยางยั่งยืนและรวดเร็วของภาคธุรกิจฟนเทค โดย ใชจะชวยเพิ่มประโยชนที่ (1) สงเสริมโอกาสในการแขงขันในระบบนิเวศของฟนเทค ( 2) สนับสนุนความรวมมือระหวางธุรกิจ นาจะเกิดขึ้นจากการใช ธนาคารแบบดั้งเดิมกับบริษัทฟนเทค (3) เพิ่มการประสานความรวมมือระหวางหนวยงานกํากับดูแล 2 ภายใตสนามทดสอบ หนวยงานกํากับดูแลจะกําหนดกฎระเบียบ ขอบังคับในการติดตามกํากับดูแลเพือ ่ ทดสอบนวัตกรรม เทคโนโลยีและการทํา ธุรกิจรูปแบบใหมๆภายในระยะเวลาทีก ํ หนด โดยสนามทดสอบนี้ไดเริ่มใชครั้งแรกในประเทศอังกฤษและถูกออกแบบมาเพื่อลดตนทุนของการริเริ่ม ่า นวัตกรรมใหมๆ ซึ่งเปนสิ่งที่สําคัญมากสําหรับอุตสาหกรรมทางการเงินผานระบบดิจิทัล โดยสามารถอานรายละเอียดเพิ่มเติมไดใน Jenick and Lauer (2017) ฟนเทคเพื่อสนับสนุนการ หลักๆในสนามทดสอบ ( 4) กระตุนใหเกิดความรวมมือระหวางภาครัฐและเอกชน และระหวาง พัฒนาเศรษฐกิจไทยอยาง ภาคเอกชนกับเอกชนดวยกันเอง ( 5) สนับสนุนการพัฒนาระบบนิเวศของกองทุนรวมลงทุนและให ทั่วถึง เงินสนับสนุนโดยตรงกับธุรกิจที่ตั้งใหม รูปที่ 1: อัตราการขยายตัวของ GDP ของไทย ลดต่ําลงกวา รูปที่ 2: …เนื่องจากการหดตัวอยางรุนแรงของการสงออก รอยละ 3 ในไตรมาสที่ 1 ของป 2562 …  นหนา) (% เปลี่ยนแปลงเมื่อเปรียบเทียบกับปกอ  นหนา) (% เปลี่ยนแปลงเมื่อเปรียบเทียบกับปกอ 12 6 5 10 5 4.7 4.5 8 4.2 3.8 3.9 4 3.7 6 3.5 3.5 3.1 3.1 3.2 2.8 4 3 2 2 0 1 -2 0 -4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4r Q1 -6 2016 2017 2018 2019 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4r Q1 2016 2017 2018 2019 ที่มา: สํานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ที่มา: สํานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ รูปที่ 3: การลงทุนภาคเอกชนยังคงมีความยืดหยุน ่ ะสนับสนุนการขยายตัวทางเศรษฐกิจมี รูปที่ 4: …แตผลทีจ แนวโนมลงลงในชวงสามไตรมาสสุดทาย  นหนา) (% เปลี่ยนแปลงเมื่อเปรียบเทียบกับปกอ (รอยละที่เปลี่ยนแปลงไปที่สงผลตอการขยายตัวของ GDP เมื่อ เปรียบเทียบกับปกอนหนา) Private Consumption 15 Private consumption Public consumption 6 Private Investment Investment Change in inventories Exports Imports 5 10 4 3 5 2 0 1 0 -5 -1 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4r Q1 -10 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4r Q1 2016 2017 2018 2019 2017 2018 2019 ที่มา: สํานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ที่มา: สํานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ รูปที่ 5: ดัชนีชี้วัดการเขาถึงบริการทางการเงินของไทยมีผล รูปที่ 6: อยางไรก็ตาม ประเทศไทยยังมีโอกาสที่จะขยาย การดําเนินงานที่ดี … บริการทางการเงินผานระบบดิจิทล ั ไดอีก รวมถึง ระบบการ ชําระเงินผานระบบดิจิทัล (% ของประชากรผูใหญที่มีบัญชีในสถาบันการเงินในประเทศไทยเมื่อ  ยหรือรับชําระเงินผานระบบดิจิทัลในปที่ผาน (% ของประชากรผูใหญที่จา เปรียบเทียบกับประเทศอื่นๆ) มา) 1 100% 80% 0.8 60% 0.6 40% 0.4 20% 0.2 0% Vietnam 2014 Vietnam 2017 Cambodia 2014 Cambodia 2017 Indonesia 2014 Indonesia 2017 Malaysia 2014 Malaysia 2017 Myanmar 2014 Myanmar 2017 Singapore 2014 Singapore 2017 Philippines 2014 Philippines 2017 Developing EAP 2014 Developing EAP 2017 Thailand 2014 Thailand 2017 0 Thailand 2014 Thailand 2017 Cambodia 2014 Cambodia 2017 Malaysia 2014 Malaysia 2017 Indonesia 2014 Indonesia 2017 Myanmar 2014 Myanmar 2017 Singapore 2014 Singapore 2017 Philippines 2014 Vietnam 2014 Vietnam 2017 Philippines 2017 Developing EAP 2014 Developing EAP 2017 ที่มา: สํานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ที่มา: สํานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ รูปที่ 7: …และบัญชีธนาคารบนโทรศัพทมือถือ (% ของประชากรผูใหญที่มีบัญชีธนาคารบนโทรศัพทมือถือ) 0.14 0.12 0.1 0.08 0.06 0.04 0.02 0 Malaysia 2014 Malaysia 2017 Myanmar 2014 Myanmar 2017 Thailand 2014 Thailand 2017 Cambodia 2014 Cambodia 2017 Indonesia 2014 Indonesia 2017 Singapore 2014 Singapore 2017 Vietnam 2014 Vietnam 2017 Philippines 2014 Philippines 2017 Developing EAP 2014 Developing EAP 2017 ที่มา: สํานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ 20 40 60 80 100 0 Account Debit card ownership ที่มา: สมาคมฟนเทคประเทศไทย (2562) Paid utility bills: using a financial institution account (แผนผังของระบบนิเวศฟนเทคในประเทศไทย) ที่มา: สํานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ Paid utility bills: using a mobile phone Received wages: into a financial institution account อานรายงานฉบับเต็มไดที่ www.worldbank.org/tem Received private sector wages: รูปที่ 8: …เห็นไดวาชวงที่ผานมามีความกาวหนาในหลายดาน 2014 into a financial institution account Received wages: first account (ดัชนีชี้วัดการเขาถึงบริการทางการเงินและดิจิทัลในประเทศไทย หนวยเปนรอยละ) opened to receive wages 2017 Received government transfers: into a financial institution account Received government transfers: into a financial institution account Received government transfers: first account opened to receive government transfers Received payments for agricultural products: into a financial institution account ระบบอิเล็กทรอนิกส ระบบพรอมเพย และการจัดตั้งสนามทดสอบ แตก็ยังถือวาเปนแคชวงเริ่มตนของการพัฒนา Made or received digital payments in the past year Mobile money account รูปที่ 9: ภาคธุรกิจฟนเทคในประเทศไทยขยายตัวอยางรวดเร็วในชวงไมกี่ปที่ผานมา โดยไดรับแรงสนับสนุนจากการชําระเงินผาน CONTACT US World Bank Thailand Tel: +662 686-8300 30th Floor, 989 Siam Piwat Tower Email: thailand@worldbank.org 989 Rama I Road, Pathumwan www.worldbank.org/thailand Bangkok 10330 facebook.com/worldbankthailand