THE WORLD BANK Quån 1< nguy co' an toän WORLD BANKGROUP thu-c phâm 6- Viêt Nam SATI'P dang là moi quan tåm lån dic véi công chúng vói mú·c då lo ng4i ngåy cäng tång cao moi khi xåy ra mät sir vu ATTP nghiém trong. " Lä mät nir&c có mät häng xuat khJu chinh là thire pham, uy tin clåa Vit Nam doi6 v&i các do"i tåc kinh doanh trên the giói trong do"i nhay cåm väiA các so" li&u thong ké thixong mai vên mú·c dô nhiem ban thie phäm. " Ra"t khó có thé dánh giå diue các bånh truyên qua thie phäm dù & bat cr nr&c nào, nhung mirc då nhiem b^n trong các sån phäm thi.e pham Viét Nam tiéu thu trén thi trirång n6i dia dã cho tha"y moi lo di ve thic phäm không an toàn cåa côlng do^ng và các van de thirong mai lién quan là có co- sò·. " Nhü·ng van dê^ dirói dây có thé sé cäng tr· nén träm trong ho-n néu Chinh phå không có nhfng hånh dång kip thòi: " ATTP dang là moi lo mang tinh thöi sir và cåc sir co" ATTP có thé sé bi khai thåc quå mfrc qua cc phuo-ng tin thông tin dai chung; " Thirong mai qu6c te' sé ngåy cäng tr· nén canh tranh ho-n khi cåc hiép dinh thio-ng mai mói ra dò; " D thi hóa gia tång gåy åp lye cho các phirong thfúc cung cAp thic phäm truyén thong. " Båo cåo chi ra rång nguyên nhån chinh gåy ra các bénh truy'en qua thie phém là do nhiëm bn vi sinh våt, chr chu-a phåi do ton di hóa chat. Nhiem ba^n vi sinh våt có thé due dir phöng vä xf-lý thông qua åp dung cc bién phåp v6 sinh trong toàn bä chuxi thire phäm. " Vi8c lam dung cåc hóa cha"t dåu vào trong nông nghiép nhir thuo'c khång sinh, thuo"c trir såu vå phån bón hóa hoc nhap khäu trå phép hoåc không due quån lý nghiêm ngåt, thiéu khå nång truy xua"t ngu'on go'c và 6 nhiem chéo ciing lä nhü-ng yéu to quan trong can liu ý trong công tåc dåm båo ATTP nhrng thåch thrc lón nha"t lå vie thay döi thói quen sån xua"t vä thirc hành cåc bién phåp ATTP eäa mät so lrung lån cåc co- so, sån xuat nhä lé. " Viét Nam di dåu khu vic trong viêc xåy dyng môt khung pháp 1ý ATTP hi&n dai, vói các nen tång giip nång cao hiéu quå trien khai ATTP vä cha"t lxong kê't quå dat duyc. Nhung, dé trién khai hiêu quå khung phåp lý lý thuye"t thi c'n tâp trung nhiêu ho-n väo y'u tonguy co-vä ke"t quå trén thie te. " Måe då không có mät bién phåp do-n lé nào d6 giåi quye"t dure cho moi van d'ê ATTP nhung kinh nghiêm trén thegiffi eho th'y nhieu phirong ån thå nghiêm diruc phoi hop vi nhau dung cåch sé góp phÄn tù-ng btó-c eåi thién mikc dö dåm båo AITP. ILI Canaa ama''" Autralan overmen Cac nguyên täc co- bån dé vân hånh he thông ATIP hi^u quå Cung câp thic pham an toàn là nhiém vu cåa khu vtre kinh te tir nhån chrkhång phåi cåa cåc co- quan quån 1ý nhä ntr6c: D có the dat diruc dieu này môt cåch hiéu quå nhât, cåc co- quan chrc nång can dira ra cåc chién lire phoi hgp vêé mfrc då tuân thä cåc quy dinh quy chu^n, chúl trong de'n quy trinh sån xu't vå phòng ngira str co" thay vi chi tién hành kiem tra sån pham dääu cuo"i và thúc dåy cång tåc tir diêu chinh vå kiem tra nåi b trong bån thân ngånh sån xua"t thc pham. • Yêu cììu thic hi0n: Ph"i hip cht ché gifra cc bä; xây dyng dåi ngä thanh kiem tra ATTP diuc dào tao bi bån; låp hô so- dra trén phån tich nguy co' ATTP cia cåc ngành sån xuat, chébié'n và kinh doanh thie pham sé giúp låp ké'hoach giåm såt ATTP dira trén nguy co' v dl-a trén bång chú-ng khoa hoc, thie"t låp mang hró- phòng xét nghiém (nhå mró-c vå tir nhân) dã diruc dånh giå nång lyc có the thi.re hién cåc xét nghiém kip thò-i vå dåm båo chat lryng. • Xây diyng mät h& thong ATTP dång tin c4y và có tham quyén trong då phåi có mät hý th"ng giåm såt cåc moi nguy ATTP mät cåch toån din và minh bach, có kéhoach truy'én thång cho cåc cuåc khång hoång ATTP, cåc noi lo sg( ve thc pham khång an toàn, cåc vu bùng phåt dich và mo'i quan hé tot v6i cång ching cing nhur cåc t6 chrc lién quan dén ATTP. Cac khuyé'n nghi chinh D' xu't chung cia båo cåo là xây diyng mät hå thong kiém soåt du-a trén nguy co-, åp dung cåc nguyén 1ý dånh giå nguy co-, quån 1ý nguy co' và truyêen thông nguy co' dã diugc FAO/ WHO xåy dyng. Cåc de xua't du-yc dya trên co' så và góp phään xåc dinh cåc muc tiéu cu thé ca Chién lruc ATP qu'c gia. Dix6ói dây là cåc de xuat chinh cåa båo cåo: Dnh giå nguy co• là mät quy trinh dånh giå khoa hoc nhü•ng tac dång c6 hai då biêt hoåc ti'êm an dô'i vó-i sú•c khöe do si pho-i nhiém cåa con ngwòåi dô'i vó-i cac môi nguy qua dwò•ng thwc phäm. • Xåy diyng mät hé thong toàn dién ho-n vê theo döi vå giåm såt ATTP quo"c gia diya trén nguy co. • Nâng cao công tåc quån 1ý s6 li&u nhåm dåp fyng yéu c'au cung cåp bång chúng t6t ho-n ve cåc nguy co, tåc dång và chi phi cåa bånh låy qua diròng thirc pham, hiåu quå và chi phi-loi ich cåa cåc giåi phåp can thiép. • Xåy d"ng co' så dfr liu ve cåc doanh nghi&p sån xuat, chébié'n và kinh doanh thrc pham dtya trén danh såch cåc yéu tonguy co' cåa cåc doanh nghiép dó nhåm hieu rå và du-a ra cåc bién phåp can thi&p hiu quå và dåm båo thirc thi. Quan lj nguy co'là quy trinh lwa chon nhü-ng phwo-ng an kiém soat và ngan ng•a phù h-p nham nång cao ATTP. Hoat dång nay phu thu6c vào cöng tåc dånh giå nguy co-. • Xåy diyng mät h th'ng quån 1ý thirc thi gi&a cåc bô dra trén vi&c dira ra cåc k't quå rö räng vä xây diyng vän hóa ra quyét dinh dira trén bng chú-ng. • Ðä xuat phirong ån tiép cån theo må hinh 'tù- trang trai ti bàn ån' do"i v6i cång tåc ATTP trong då bao g'åm kiem soåt tr nguyén liéu dääu väo, hoat dång nuôi trång, x -lý chébié'n vä bån lé, dng thöi nång cao nång hyc cåa tat cå cåc bén lién quan den ATTP. • Pho"i hQp v'i ngiråi tiéu dùng giip dinh hrng cho nhà sån xuat phiro-ng ån trien khai cång tåc ATTP t"t hon. Truy'én thông nguy co' là sw to•ng tåc trao dMi thång tin vå b kiê'n giú•a ngwò•i dånh giå nguy co, ngwò• quån lý nguy co-, ngwò•i tiéu dùng, co' só sån xu<'t kinh doanh, cöng d'ông nghién cú•u dào tao và cåc bén lién quan khåc. • Xåy dyng Chién lroc Truyen thång ATTP dé trng biró-c xäy ding ni'm tin ó- ngiròi tiéu dùng d0"i vó cåc khuyé'n cåo cåa Chinh phä ve cåc van dê^ ATTP. • Bên canh chien hrgc theo cåch tiép cn tr trên xuong, caån phåi xäy di'ng quan hê pho"i hop må gira cåc bô và cåc bén liên quan khåc nhåm truyên tåi cåc thång diêp mät cåch chåt ché vå nha"t quån. Có th' ho tro-viýc t'i wu håa cång tåc dånh giå nguy co-, quån lý nguy co-va truyen thång nguy co- bang cåch phåt trién nång lIwc va nång cao sw phôi ho-p giú•a các thành pheìn tham gia vào chu06i giå tri. • Xäy dyng Trung tåm Dånh giå Nguy co' nhåm phåt tri^n nång lyc theo må hinh tiép cn dira trén yéu t6 nguy co. • Thi diem tho'ng nhat tät ca cac to chrc lién quan den quån 1ý ATTP & cåp tinh väo môt co' quan duy nha"t. • Nâng cao mang hråi ke"t no"i, xây dwng sy d'ng thuân và nhat quån: ph"i hcp vä chia sé thång tin dff liêu tr cåc phång xét nghiêm vä mang hri giåm såt nhäm hä tra hiêu quå cho viéc ra quyét dinh di*a trén bng chú-ng. • Xäy diyng Chién lirc ATTP vå Kéhoach hành dông Qu0"c gia ve A'ITP vä Kiem d.ch Ðông vât (SPS) có tinh liên két. • Chú trong vào cåch tiép cån phång ngira nhäm dåm båo ATTP thay vi ki6m tra sån phäm dtu cuo"i.