၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလ့လာခ်က္ Ministry of Planning and Finance 1 အမွာစာ ယခု အစီရင္ခံစာသည္ ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာနိုင္ငံ အစိုးရႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္တို႔ ပူးတြဲျပဳစုသည့္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာခ်က္ အစီရင္ခံစာ ႏွစ္ခုအနက္ ဒုတိယအပိုင္းျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္မႈ အေျခအေနေလ့လာမႈစစ္တမ္း (MPLCS) ကို တစ္နိုင္ငံလုံး ကိုယ္စားျပဳ အိမ္ေထာင္စုနမူနာျဖင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းတြင္ ေကာက္ယူခဲ့ပါသည္။ ယင္းစစ္တမ္းသည္ စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္တို႔အၾကား အနီးကပ္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား အနက္ တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ယင္းစစ္တမ္း၏ အဓိကရည္မွန္းခ်က္မွာ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္း ေခတ္ကာလ အေျခအေနႏွင့္ ေလ်ာ္ညီေသာ လူေနမႈဘဝ အေျခအေနဆိုင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ လူမႈစီးပြားညႊန္ကိန္းမ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေပးရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုစစ္တမ္းေကာက္ယူရန္ နမူနာေရြးခ်ယ္ တည္ေဆာက္ရာတြင္ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ လူဦးေရႏွင့္ အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္စာရင္းကို အသုံးျပဳခဲ့ၿပီး နိုင္ငံအဆင့္၊ ၿမိဳ႕ျပ/ ေက်းလက္ႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရး ဇုန္အဆင့္မ်ားကို ကိုယ္စားျပဳနိုင္ရန္ ပုံစံ ေရးဆြဲခဲ့ပါသည္။ ု င ျမန္မာနိင ္ ံ ဆင္းရဲႏမ ြ ္းပါးမႈႏင ွ ့္ ေနထိင ု မ ႈ ေျခအေနေလ့လာမႈစစ္တမ္းမွရရွလ ္ အ ိ ာေသာ အခ်က္အလက္ မ်ားကို ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာနိုင္ငံေတာ္အစိုးရႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္တို႔မွ ပါဝင္ဖြဲ႕စည္းထားသည့္ ပူးတြဲနည္းပညာ ဆိုင္ရာေကာ္မတီက ခြဲျခားစိတ္ျဖာသုံးသပ္ခဲ့ပါသည္။ ဤခြဲျခားစိတ္ျဖာသုံးသပ္မႈမွ ထြက္ေပၚလာေသာ အစီရင္ခံစာသည္ အဆိုပါနည္းပညာဆိုင္ရာ က်ယ္ျပန႔္၍ အနီးကပ္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ၏ ရလဒ္မ်ားကို ထင္ဟပ္လွ်က္ရွိပါသည္။ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာနိုင္ငံအစိုးရ၏ ဝန္ႀကီးဌာနအသီးသီးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ မိတ္ဖက္မ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါဝင္ၾကသည့္ ဦးေဆာင္ေကာ္မတီႏွင့္ နည္းပညာဆိုင္ရာလုပ္ငန္း ေကာ္မတီ၏ လမ္းညႊန္မႈက ဤအစီရင္ခံစာမ်ား ျဖစ္ေျမာက္ေရးတြင္ မ်ားစြာအေထာက္အကူျပဳခဲ့ပါသည္။ ပူးတြဲ စိစစ္သုံးသပ္မႈ၏ ဒုတိယအဆင့္ကို ဤအစီရင္ခံစာတြင္ တင္ျပထားပါသည္။ ၂၀၀၄/၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ အသုံးျပဳခဲ့သည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုင္းတာသည့္ နည္းလမ္းမ်ားအား ျပန္လည္ စိစစ္သုံးသပ္ၿပီးေနာက္ နည္းပညာဆိုင္ရာ ပူးတြဲေကာ္မတီသည္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ႏွင့္ ေလ်ာ္ညီသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အာဟာရ စားသုံးမႈပုံစံ အေျခခံအေပၚမူတည္ကာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ဖြင့္ဆိုသတ္မွတ္ခ်က္အား ျပင္ဆင္ရန္ အႀကံျပဳ တင္ျပခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကို သတ္မွတ္သည့္ ကုန္စည္ႏွင့္ အာဟာရစားသုံးမႈပုံစံသတ္မွတ္ ခ်က္တြင္ မိုဘိုင္းလ္တယ္လီဖုန္းကဲ့သို႔ ယခင္က က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အသုံးမျပဳခဲ့ၾကသည့္ ကုန္စည္မ်ားအား ယခုအခါ ထည့္သြင္း တြက္ခ်က္ထားပါသည္။ ယခု အစီရင္ခံစာတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုင္းတာသည့္ နည္းလမ္းအသစ္အရ ရလဒ္မ်ားကို တင္ျပထားပါ သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္မႈ အေျခအေနမ်ားဆိုင္ရာ က်ယ္ျပန္႔သည့္ ေလ့လာစိစစ္ခ်က္ ျဖစ္ပါ သည္။ ယခု အစီရင္ခံစာအရ တိုင္းျပည္တြင္ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ ရရွိနိုင္သည့္ အခြင့္အလမ္း မ်ားအား ပိုမိုရွင္းလင္းစြာ နားလည္ သိရွိလာနိုင္သည့္အတြက္ ဦးစားေပးမူ၀ါဒမ်ားကို ေရးဆြဲ အေကာင္ အထည္ေဖာ္နိုင္ရန္ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ အခက္အခဲမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးရာတြင္ အေထာက္အကူျပဳနိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ဦးထြန္းထြန္းႏုိင္ Ellen A. Goldstein အၿမဲတမ္းအတြင္းဝန္ Country Director စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာန for Myanmar, Cambodia and Lao PDR ေက်းဇူးတင္လႊာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္မႈအေျခအေနေလ့လာမႈစစ္တမ္း (MPLCS) ႏွင့္ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈ မ်ားအတြက္ ပံ့ပိုးကူညီေပးခဲ့ေသာ စီမံကိန္းႏွင့္ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီးအား လည္းေကာင္း၊ MPLCS ျဖစ္ေျမာက္ေရး ဦးေဆာင္ေကာ္မတီကို ဦးေဆာင္ညႊန္ၾကားမႈမ်ားေပးခဲ့ေသာ စီမံကိန္းႏွင့္ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီးအားလည္းေကာင္း ေက်းဇူးဥပကာရတင္ရိွပါသည္။ အဓိကက်၍ ထိေရာက္လွေသာ ဦးေဆာင္ညႊန္ၾကားမႈႏွင့္ ပံ့ပိုးကူညီမႈမ်ားေပးခဲ့ေသာ MPLCS ဦးေဆာင္ ေကာ္မတီႏွင့္ MPLCS နည္းပညာဆိုင္ရာေကာ္မတီကိုလည္း ေက်းဇူးတင္ရိွပါသည္။ စစ္တမ္းလက္ေတြ႕ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈမ်ားအတြက္ အဓိကက႑မွ ပံ့ပိုးေပးခဲ့ေသာ စီမံကိန္းေရးဆဲြေရး ဦးစီးဌာန၊ ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးေမာင္ေမာင္တင့္၊ စီမံကိန္းေရးဆဲြေရး ဦးစီးဌာန ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ေဒၚေသြးေသြးခ်စ္ (ယခု ညြန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္၊ စီမံကိန္းစိစစ္ေရးႏွင့္ တိုးတက္မႈ အစီရင္ခံေရး ဦးစီးဌာန)ႏွင့္ ဗဟိုစာရင္းအင္းဖဲြ ႔ ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာဝါဝါေမာင္တို႔အား အထူးေက်းဇူးတင္ရိွေၾကာင္း ေဖာ္ျပ အပ္ပါသည္။ အမ်ဳိးသားအာဟာရဌာန (ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးဦးစီးဌာန)၊ လူ႔စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ႏွင့္ ပညာေရးစီမံကိန္း ဦးစီးဌာန၊ ျမန္မာနိုင္ငံပညာေရး သုေတသနဦးစီးဌာန (ပညာေရးသုေတသန၊စီမံကိန္းႏွင့္ ေလ့က်င့္ေရး ဦးစီးဌာန)၊ အလုပ္သမားညႊန္ၾကားမႈဦးစီးဌာန၊ စီမံကိန္း ဦးစီးဌာန၊ လယ္ယာေျမ စီမံခန္႔ခဲြေရးႏွင့္ စာရင္းအင္း ဦးစီးဌာန၊ ျပည္သူ႔အင္အား ဦးစီးဌာန တို႔၏ ပံ့ပိုးကူညီမႈမ်ားအတြက္လည္း ေက်းဇူးတင္ရိွပါသည္။ စစ္တမ္းႏွင့္ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈမ်ားတြင္ ကူညီေပးခဲ့ေသာ ကမာၻ႔ဘဏ္၏ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ လာအိုႏုိင္ငံႏွင့္ ကေမာၻဒီးယားႏုိင္ငံဆိုင္ရာ ညႊန္ၾကားေရးမႉး အယ္လင္ဂိုးလ္စတိန္း၊ ကမၻာ့ဘဏ္၏ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ ဌာေန ကိုယ္စားလွယ္ မစၥတာအဗၺဒူလာေရဆက္ခ္၊ အေရွ႕အာရွႏွင့္ပစိဖိတ္ေဒသဆိုင္ရာ Poverty and Equality Global Practice ဌာနမွစီမံကိန္းမန္ေနဂ်ာ မစၥတာဆယ္လ္မန္ေဇဒီ အပါအဝင္ ကမာၻ႔ဘဏ္အား ေက်းဇူး အထူးတင္ရိွပါသည္။ ယခုစီမံကိန္းအတြက္ ဦးေဆာင္သူမွာ ကမာၻ႔ဘဏ္ အႀကီးတန္းစီးပြားေရးပညာရွင္ ေဒါက္တာ ရီးနာ ဘဒီရာနီမက္ဂနက္ဆန္ျဖစ္ပါသည္။ မာတိကာစဥ္ အႏွစ္ခ်ဳပ္တင္ျပခ်က္ 1 01 ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုင္းတာခ်က္အား မိတ္ဆက္တင္ျပျခင္း 13 ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အိမ္ေထာင္စုလူေနမႈအဆင့္အတန္းမ်ား တိုင္းတာရန္ 14 အသံုးျပဳခဲ့ေသာစစ္တမ္းမ်ား အိမ္ေထာင္စုစစ္တမ္းမ်ားအား အသံုးျပဳ၍ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုင္းတာခ်က္ 16 ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအား နားလည္သေဘာေပါက္ေရးအတြက္ မူေဘာင္ႏွင့္ အဆိုပါ 18 ေလ့လာစိစစ္ခ်က္အား မူေဘာင္ သတ္မွတ္ျခင္း 02 ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြင္းရိွ လူမႈဘဝဖူလံုမႈႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ - 23 ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေနာက္ထပ္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအဆင့္အတြက္ စံျပဳအမွတ္အသစ္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ရိွ စားသံုးမႈစုစုေပါင္းႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းအသစ္ 25 ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ စားဝတ္ေနေရးအေျခအေနမ်ားအေပၚအေျခခံသည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ 27 ခန္႔မွန္းေျခ္၊ အဆင့္ႏွင့္ အလားအလာမ်ား လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈ၏ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႕ေသာ အတိုင္းအတာမ်ား။ ပ်မ္းမွ် 31 လူမႈဘဝဖူလံုေရး တိုးတက္မႈ၊ ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျပင္းထန္မႈ မညီမွ်မႈ 34 ႏိုင္ငံတကာအဆင့္ အလြန္အမင္းဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္း 35 03 ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဆိုင္ရာေလ့လာခ်က္ 37 ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၏ ပထဝီဝင္အရ စုစည္းမႈ 39 ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈဆိုင္ရာ 41 လူဦးေရစာရင္းအင္းအခ်က္အလက္မ်ား ပညာေရး၊ လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈ ႏွင့္ ယင္း၏ဆက္ႏႊယ္မႈ 44 ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား၏ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာႏွင့္ ေငြေရးေၾကးေရးဆိုင္ရာ 46 ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းအေျခခံ 04 ျမန္မာႏိုင္ငံျပည္သူလူထုအတြက္ လိုအပ္လွ်က္ရိွေသာ ပိုမိုမ်ားျပား၍ 49 အရည္အေသြး ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ အစားအစာ စုစုေပါင္း အိမ္ေထာင္စုအသံုးစရိတ္၏ ပါဝင္ဖြဲ႕စည္းမႈ 51 အစားအစာ အသံုးစရိတ္မ်ား 56 အစားအစာလံုေလာက္မႈ 59 လယ္ယာမွသည္ စားပြဲဆီသို႔ 63 05 အားလံုးပါဝင္ခြင့္ရိွ၍ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အားလံုးအတြက္ ပညာေရး 65 အရြယ္ေရာက္သူ ပညာေရး၊ အစဥ္အဆက္မ်ဳိးဆက္အလိုက္ 67 ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရွိကေလးသူငယ္မ်ားအၾကား 71 ပညာေရးဆိုင္ရာရလဒ္မ်ား ေက်ာင္းထြက္မႈကိုျဖစ္ေစသည့္ အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ား 76 06 ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆိုးရြားသည့္က်န္းမာေရးႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွေသာ အခက္အခဲမ်ား 83 ကိုယ္တိုင္အစီရင္ခံေျဖၾကားေသာ က်န္းမာေရး 85 ပုဂၢလိက က်န္းမာေရးစရိတ္မ်ား 90 ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ 94 ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားအား ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းျခင္း 07 ျပည့္မီျခင္းမရိွေသာ ေရ၊ သန္႔ရွင္းေရးႏွင့္စြမ္းအင္လိုအပ္ခ်က္မ်ား 97 ပိုမိုေကာင္းမြန္သန္႔ရွင္းသည့္ ေသာက္ေရရရိွေရး 99 ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ သန္႔ရွင္းေရး အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ားအား 102 လက္လွမ္းမီရယူသံုးစြဲႏိုင္မႈ စြမ္းအင္ဇစ္ျမစ္မ်ား ကြဲျပားျခင္း 103 အိမ္ရာအေျခအေန ကြာဟခ်က္ 105 08 ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည ့္ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲ မ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ထိခိုက္ခံရလြယ္သူမ်ား 109 ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ အႏၲရာယ္မ်ား 111 အႏၲရာယ္မ်ားႏွင့္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲ 116 မ်ားအား ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေရး အိမ္ေထာင္စု မဟာဗ်ဴဟာမ်ား 09 ဝင္ေငြမ်ား ကြဲျပားျခားနားေသာ္လည္း ကုန္ထုတ္စြမ္းအားႏွင့္ လုပ္ခမ်ားသည္ နိမ့္ပါးသည္။ 125 လုပ္သားအင္အား ပါဝင္မႈႏွင့္ ရာသီအလိုက္ေျပာင္းလဲမႈ 127 က႑အလိုက္ပါဝင္မႈ 137 လုပ္ခမ်ားႏွင့္ ပညာေရးအတြက္ ျပန္ရခ်က္ 141 ရည္ညႊန္းကိုးကားခ်က္မ်ား 145 ေနာက္ဆက္တြဲ 149 အဓိကညႊန္ကိန္းမ်ားပါဝင္သည့္ဇယားမ်ား 150 ၁ အတိုေကာက္ေဝါဟာရမ်ား CBN အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ားအတြက္ စရိတ္ GDP စုစုေပါင္း ျပည္တြင္းထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈတန္ဖိုး GOM ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ HIES အိမ္ေထာင္စု ဝင္ေငြႏွင့္ အသံုးစရိတ္စစ္တမ္း IHLCA အိမ္ေထာင္စုစားဝတ္ေနေရးအေျခအေန ဘက္စံုေလ႔လာမႈစစ္တမ္း LFS လုပ္သားအင္အားစစ္တမ္း LIFT အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမႈႏွင့္ စားနပ္ရိကၡာဖူလံုမႈ ရံပံုေငြ LSMS ကမာၻ႔ဘဏ္ လူေနမႈအဆင့္အတန္း တိုင္းတာေလ့လာခ်က္ MDG ႔ၿဖိဳးေရး ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္မ်ား ေထာင္စုႏွစ္ ဖြံ  MICS အုပ္စုလိုက္ဘက္စံု အညႊန္းကိန္းစစ္တမ္း MNPED ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဝန္ၾကီးဌာန အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ  MOPF စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာန MPLCS ျမန္မာႏိုင္ငံဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္မႈအေျခအေနေလ႔လာမႈစစ္တမ္း NGO ႔အစည္းမ်ား အစိုးရမဟုတ္ေသာ အကူအညီေပးေရး အဖဲြ  SIDA ႔ၿဖိဳးေရး ေအဂ်င္စီဖဲြ  ဆြီဒင္ ႏိုင္ငံတကာ ဖြံ  ႔ UNDP ႔ၿဖိဳးေရးအစီအစဥ္ ကုလသမဂၢဖြံ  UNICEF ႔ ကုလသမဂၢကေလးသူငယ္မ်ားရံပံုေငြအဖဲြ  UNOPS ကုလသမဂၢလုပ္ငန္းဝန္ေဆာင္မႈရံုး ဇယား စာရင္း ဇယား ၁.၁ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံအဆင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအား တိုင္းတာရာတြင္ 14 အသံုးျပဳခဲ့ေသာ စစ္တမ္းမ်ား အႏွစ္ခ်ဳပ္ ဇယား ၁.၂ လူမႈဘဝဖူလံုေရးႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုင္းတာခ်က္မ်ား၏ 16 အစိတ္အပိုင္းမ်ား ဇယား ၂.၁ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းႏွင့္ လူမႈဘဝဖူလံုေရး အတိုင္းအတာ။ စီမံကိန္းႏွင့္ 26 ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္ (၂ဝ၁၇) ဇယား ၂.၂ မညီမွ်မႈအတိုင္းအတာမ်ား။ ၂ဝ၁၅။ 34 ဇယား ၃.၁ ပထဝီဝင္ဆိုင္ရာ တည္ေနရာ၊ အသံုးစရိတ္ ၅ စိတ္ပိုင္းႏွင့္ 42 ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ အေျခအေနမ်ားအရ လူဦးေရစာရင္းအင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ား။ ဇယား ၃.၂ တည္ေနရာႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေနတို႔အရ တရားဝင္ 47 ခံစားပိုင္ခြင့္မ်ား ရရိွႏိုင္မႈ ဇယား ၃.၃ ေဒသႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေနတို႔အရ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္း 48 ပိုင္ဆိုင္မႈ ဇယား ၉.၁ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္အတြင္း လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားအေပၚအေျချပဳ 128 ေရြးခ်ယ္ထားသည့္ လုပ္သားေစ်းကြက္ ညႊန္ကိန္းမ်ား ဇယား ၉.၂ က်ား/မ ႏွင့္ ေဒသအလိုက္၊ ရည္ညႊန္းကာလအလိုက္ အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ 129 လူဦးေရအခ်ိဳး၊ ဇယား ၉.၃ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လအတြင္း လုပ္ခလစာအတြက္၊ အျမတ္အတြက္ 133 သို႔မဟုတ္ မိသားစုအတြက္ အနည္းဆံုး တစ္နာရီအလုပ္လုပ္ခဲ့သည္ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားေသာ ကေလးသူငယ္မ်ား အခ်ိဳးအစား အစိတ္အပိုင္း ဇယား ၉.၄ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္အတြင္း အလုပ္လုပ္ခဲ့သည့္ နာရီ 136 ဇယား ၉.၅ အဓိက အလုပ္အကိုင္၏ တစ္ဦးခ်င္းစီ က႑အလိုက္ ပါဝင္မႈ 140 ဇယား ၉.၆ ႏိႈင္းယွဥ္ႏိုင္ငံမ်ားတစ္ေလွ်ာက္ ပညာသင္ၾကားျခင္းအတြက္ 142 ခန္႔မွန္းထားသည့္ ပ်မ္းမွ်ျပန္ရခ်က္ ဇယား ၉.၇ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ထားသည့္ ပညာေရးအရ အက်ိဳးျပန္လည္ခံစားခြင့္၊ 143 အသက္ႏွင့္ စီးပြားေရးက႑အလိုက္ (လုပ္ခ ရာခိုင္ႏႈန္း) ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ 150 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂ အစားအစာဆင္းရဲခ်ိဳ႕တဲ့မႈ 150 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းပိုင္ဆိုင္မႈ၊ ေရြးခ်ယ္ေဖာ္ျပသည့္ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား 151 ေနာက္ဆက္တဲြ ိ ပါဝင္မႈအစိတ္အပိုင္းအလိုက္ႏွင့္ အိမ္ေထာင္စုအမ်ဳးအစားအလိ ုက္ 152 ဇယား ၄က အဓိကက်ေသာ စားသံုးကုန္ပစၥည္းအုပ္စု ေနာက္ဆက္တဲြ ိ အိမ္ေထာင္စုအမ်ဳးအစားအလိ ုက္ အဓိက လူဦးေရစာရင္းအင္းအခ်က္ 152 ဇယား ၄ခ အလက္ညႊန္ကိန္းမ်ား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၅ အဓိကက်ေသာ စားသံုးမႈကုန္စည္အမယ္မ်ား အုပ္စု၊ အစိတ္အပိုင္း 153 အလိုက္ ( အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ တစ္ရက္လွ်င္ က်ပ္) ဇယား စာရင္း ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၆ အိမ္ေထာင္စု စားသံုးမႈအခ်ဳိးအစား၊ အစိတ္အပိုင္းအလိုက္ 154 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၇ ဦးေရ၏ သမတ္ကိန္းႏွင့္ တစ္ဝက္ကိန္း အသံုးစရိတ္မ်ားျဖင့္ 155 ႏိႈင္းယွဥ္ထားေသာ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း၏ သမတ္ကိန္းအသံုးစရိတ္မ်ား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၈ ေအာက္ေျခ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတို႔၏ စားသံုးမႈ 155 အခ်ဳိးအစား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၉ Gini ေျမွာက္ေဖာ္ကိန္း၊ Theil-0၊ Theil-1 ႏွင့္ 155 လူမႈဘဝဖူလံုေရးအခ်ဳိးမ်ား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၀ အိမ္ေထာင္စု အရြယ္အစား၊ မီွခိုသူအခ်ဳိးမ်ား၊ အိမ္ေထာင္စုအတြင္း 156 ကေလးသူငယ္ႏွင့္ သက္ႀကီးရြယ္အို ပါဝင္မႈအခ်ဳိးအစားႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၁ မီွတင္းေနထိုင္ရာေနရာ အမ်ဳိးအစားႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္မီွတင္းေနထိုင္ရာ 157 ေနရာတြင္ ေနထိုင္မႈအလိုက္ အရည္အေသြးရိွ အမိုး မိုးႏိုင္ေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အခ်ဳိးအစား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၂ ရာသီအလိုက္ စိတ္ခ်ရေသာ ေသာက္ေရ လက္လွမ္းမီရယူ 158 သံုးစဲြႏိုင္သည့္ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၃ ရာသီအလိုက္ ေသာက္ေရရရိွရာ ဇာစ္ျမစ္သို႔ သြားရသည့္ 159 ပ်မ္းမွ်ၾကာခ်ိန္ (မိနစ္) ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၄ ေရရိွရာဇာစ္ျမစ္သို႔ သြားရာတြင္ သီးသန္႔ၾကာျမင့္ခ်ိန္ ၾကားတာ 160 အကြာအေဝးရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အခ်ဳိးအစား (မိနစ္ျဖင့္)၊ ရာသီအလိုက္ ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၅ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ရယူသံုးစဲြႏိုင္မႈ၊ မူလအေျခခံအားျဖင့္ 161 လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ရယူသံုးစဲြသည့္ဇာစ္ျမစ္အမ်ဳိးအစားႏွင့္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားျပတ္ေတာက္မႈ ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၆ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္အတြက္ သံုးစဲြရေသာ စုစုေပါင္း အိမ္ေထာင္စု 162 အသံုးစရိတ္အခ်ဳိးအစား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၇ ေရာဂါျဖစ္ပြားႏႈန္း၊ ပံုမွန္တရားဝင္ေဆးဝါးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈ 163 အား လက္လွမ္းမီရယူသံုးစဲြႏိုင္မႈႏွင့္ ပံုမွန္တရားဝင္ ေဆးဝါးကုသ ေစာင့္ေရွာက္မႈ သြားေရာက္ခံယူသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၈ တစ္ဦးက် က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ က်န္းမာေရးအတြက္ 164 သံုးစဲြသည့္ စုစုေပါင္း အသံုးစရိတ္အခ်ဳိးအစား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၉ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ႏွစ္ပတ္လည္ စုစုေပါင္း ေဆးဝါးကုသ 165 ေစာင့္ေရွာက္မႈ အသံုးစရိတ္၊ ေဆးဝါးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈ အမ်ဳိးအစားအလိုက္ ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၀ မူလတန္းႏွင့္ အလယ္တန္း/ အထက္တန္းပညာေရးအတြက္ စုစုေပါင္း 166 အသားတင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၁ အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္းေက်ာင္းအဆင့္မ်ားအတြက္ စုစုေပါင္း 167 အသားတင္ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္း၊ တကၠသိုလ္/ ေကာလိပ္အဆင့္ အသားတင္ႏွင့္ အၾကမ္းဖ်ဥ္းစုစုေပါင္း ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ား ဇယား စာရင္း ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၂ ေက်ာင္းထြက္သြားသည့္ မူလတန္း၊ အလယ္တန္းႏွင့္ 167 အထက္တန္းေက်ာင္းအဆင့္ ေက်ာင္းေနအရြယ္ရိွ ကေလးသူငယ္စုစုေပါင္းအေရအတြက္ ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၃ ေက်ာင္းထြက္သြားသည့္ မူလတန္းႏွင့္ အလယ္တန္း/ အထက္တန္း 168 ေက်ာင္းေနအရြယ္ကေလးသူငယ္မ်ား၏ ေက်ာင္းဆက္မေနသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၄ တစ္ခါမွ်ေက်ာင္းမေနသည့္ ေက်ာင္းေနအရြယ္ ကေလးသူငယ္မ်ား၏ 168 ေက်ာင္းမေနသည့္အေၾကာင္းရင္းမ်ား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၅ ၁၅ ႏွစ္ႏွင့္အထက္အသက္အရြယ္ရိွသူမ်ား၊ လူငယ္ႏွင့္ 169 အရြယ္ေရာက္သူ တစ္ဦးခ်င္း၏ စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္းမ်ား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၆ အိမ္ေထာင္ဦးစီးမ်ား ၿပီးစီးေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ ပညာေရး 170 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၇ အသက္ ၂၅-၆၄ႏွစ္ရိွ အရြယ္ေရာက္သူမ်ား ၿပီးစီးေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ 171 ပညာေရး ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၈ ႏိုင္ငံျခားသို႔ယာယီေရႊ႕ေျပာင္း၊ အၿမဲတမ္းေရႊ႕ေျပာင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ 172 ေရႊ႕ေျပာင္းသြားလာမႈ အေတြ႕အႀကံဳရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစားမ်ား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၉ လႊဲပို႔ေငြအခ်ဳိးႏွင့္ လႊဲပို႔ေငြမွရရိွေသာ ႏွစ္ပတ္လည္ ဝင္ေငြ 173 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃၀ ေခ်းေငြ ရယူထားေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏အခ်ဳိးအစားႏွင့္ လြန္ခဲ့ 174 သည့္ ၁၂ လအတြင္း အိမ္ေထာင္စုတစ္ခုက ရယူေသာ ပ်မ္းမွ် ေခ်းေငြမ်ား အေရအတြက္ ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃၁ အသံုးျပဳမႈအလိုက္ စုစုေပါင္းေခ်းေငြ တန္ဘိုး 175 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃၁ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ စားသံုးမႈတို႔အၾကား ထည့္ဝင္သံုးစဲြရန္အတြက္ 176 အသံုးျပဳေသာ အိမ္ေထာင္စု ေခ်းေငြမ်ား အခ်ဳိးအစား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃၃ အိမ္ေထာင္စုေၾကြးၿမီႏွင့္ စားသံုးမႈအခ်ဳိး 177 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃၄ စုေငြစာရင္းႏွင့္ စာရင္းရွင္ စုေငြစာရင္း ဖြင့္လွစ္အသံုးျပဳႏိုင္မႈ 178 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃၅ ပံုမွန္တရားဝင္မဟုတ္ေသာ ေခ်းေငြအခ်ဳိးအစား 179 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃၆ ရပိုင္ခြင့္ ပစၥည္း ပိုင္ဆိုင္မႈ၊ ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည့္ ရပိုင္ခြင့္ ပစၥည္းမ်ား 180 10 ပံု စာရင္း ပံု ၁.၁ စုစုေပါင္း လူမႈဘဝဖူလံုေရး အစိတ္အပိုင္းမ်ား 17 ပံု ၁.၂ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျဖစ္ေစသည့္တြန္းအားမ်ား၊ မူေဘာင္တစ္ခု။ 19 ပံု ၂.၁ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ လက္ရွိဦးေရႏႈန္း။ ၿမိဳ႕ျပအေျခအေန၊ 27 ေက်းလက္အေျခအေနႏွင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဇုန္အလိုက္ ပံု ၂.၂ အစားအစာဆင္းရဲခ်ိဳ႕တဲ့မႈ လက္ရွိဦးေရႏႈန္း၊ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ ေက်းလက္အေျခအေနႏွင့္ 28 စိုက္ပ်ိဳးေရးဇုန္အလိုက္ ပံု ၂.၃ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏႈန္းဆိုင္ရာ ခန္႔မွန္းအလားအလာမ်ား။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ စားဝတ္ 30 ေနေရး အေျခအေနမ်ား အေပၚ အေျခခံသည့္ ခန္႔မွန္းခ်က္အသစ္။ (ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရအဖြဲ႕ႏွင့္ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂ဝ၁၇) ပံု ၂.၄ ၂ဝဝ၄/ ဝ၅ မွ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အထိ အျခားေသာ လူမႈဘဝဖူလံုေရးအတိုင္းအတာ 33 မ်ားအရ အလားအလာမ်ား ပံု ၃.၁ တည္ေနရာအလိုက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူအခ်ိဳးအစား 40 ပံု ၃.၂ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးဇုန္အလိုက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူႏွင့္ အစားအစာဆင္းရဲႏြမ္းပါး 40 သူအခ်ိဳးအစား ပံု ၃.၃ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ သို႔မဟုတ္ အစားအစာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူအျဖစ္ အတန္း 43 အစား သတ္မွတ္ထားသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာ သတ္မွတ္အသက္အရြယ္အရ လူဦးေရ ပါဝင္မႈအခ်ိဳးအစား ပံု ၃.၄ အိမ္ေထာင္ဦးစီး၏ ပင္ကိုယ္လကၡဏာမ်ားအရ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအား 46 လွ်ပ္တစ္ျပက္ရွဳျမင္ခ်က္ ပံု ၄.၁ အရြယ္ေရာက္သူမွ်ေျခအရ စုစုေပါင္းစားသံုးမႈႏွင့္ စားသံုးမႈအခ်ိဳးအစား၊ 52 အစိတ္အပိုင္းမ်ားအလိုက္။ ပံု ၄.၂ အစားအစာမဟုတ္ေသာ အသံုးစရိတ္မ်ား ပါဝင္ဖြဲ႕စည္းမႈ 54 ပံု ၄.၃ အသံုးစရိတ္ျပန္႔ခ်က္တစ္ေလွ်ာက္ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေနအရ ၾကာရွည္ 55 သံုးပစၥည္းမ်ားပါဝင္ဖြဲ႕စည္းမႈ ပံု ၄.၄ ၅ စိတ္ပိုင္းအလိုက္ ၾကာရွည္သံုးပစၥည္းမ်ား ပိုင္ဆိုင္မႈ 56 ပံု ၄.၅ ကုန္ပစၥည္းအမယ္အလိုက္ အစားအစာစားသံုးမႈ စရိတ္အခ်ိဳးအစား 57 ပံု ၄.၆ ကုန္ပစၥည္းအမယ္အလိုက္ အစားအစာ အသံုးစရိတ္မ်ား 58 ပံု ၄.၇ အရြယ္ေရာက္သူမွ်ေျခအရ ကယ္လိုရီ 58 ပံု ၄.၈ ကြဲျပားျခားနားေသာ အစားအစာအုပ္စုမ်ားမွရရိွသည့္ 59 ကယ္လိုရီအခ်ိဳးအစား ပံု ၄.၉ အစားအစာလံုေလာက္မႈ အစီရင္ခံေျဖၾကားခ်က္မ်ား 61 ပံု ၄.၁ဝ ငယ္ရြယ္ေသာကေလးမ်ားအတြက္ အကန္႔အသတ္ျဖင့္သာ အစားအစာ 62 ရရိွသည္ဟု အစီရင္ခံသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အခ်ိဳးအစား ပံု ၄.၁၁ ကိုယ္တိုင္စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ျခင္းႏွင့္ ေငြသားမဟုတ္ပဲကုန္ပစၥည္းအေနျဖင့္ရရိွ 64 ေသာ အစားအစာအသံုးစရိတ္ အခ်ိဳးအစား ပံု ၄.၁၂ ကိုယ္တိုင္စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္သည့္ အဓိက အစားအစာ ၅ မ်ိဳး 64 11 ပံု စာရင္း ပံု ၅.၁ အသက္အုပ္စုအလိုက္ ၿပီးဆံုးေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ ေက်ာင္းပညာေရးအဆင့္ 67 ပံု ၅.၂ အသက္အရြယ္အုပ္စုႏွင့္ က်ား/မ အလိုက္ စာတတ္ေျမာက္မႈ 68 ပံု ၅.၃ အေတာ္အသင့္အလယ္တန္းဆင့္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ျမင့္သည့္ 69 ပညာေရးရိွေသာ လူဦးေရအခ်ိဳးအစား ပံု ၅.၄ အေတာ္အသင့္အထက္တန္းဆင္သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ျမင့္ေသာ 69 ပညာေရးရိွသည့္ လူဦးေရအခ်ိဳးအစား ပံု ၅.၅ ေက်ာင္းမေနခဲ့ရသည့္ သို႔မဟုတ္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ေက်ာင္းပညာေရးသာရိွ 69 သည့္ လူဦးေရအခ်ိဳးအစား ပံု ၅.၆ အသက္ ၁၅ႏွစ္ မွ ၂၄ႏွစ္အတြင္းရိွ ေက်ာင္းမေနခဲ့ရသည့္ လူဦးေရရာခိုင္ႏႈန္း 70 ပံု ၅.၇ အသက္ ၁၅ႏွစ္ မွ ၂၄ႏွစ္ရိွ ေက်ာင္းမေနခဲ့ရသည့္ အမ်ိဳးသား-အမ်ိဳးသမီး အခ်ိဳး 70 ပံု ၅.၈ မူလတန္း၊ အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္း ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ား 73 ပံု ၅.၉ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း အသက္ ၁၃ ႏွစ္မွ ၁၈ ႏွစ္အရြယ္ရိွေက်ာင္းသားေက်ာင္း 75 သူမ်ား အတန္းၿပီးဆံုးမႈႏႈန္းမ်ား ပံု ၅.၁ဝ ေက်ာင္းအဆင့္အလိုက္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံသည့္ ကေလးတစ္ဦးအတြက္ 77 ကုန္က်စရိတ္မ်ား ပံု ၅.၁၁ အသက္ ၁ဝႏွစ္မွ ၂၂ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးမ်ားအၾကား ေက်ာင္းအဆင့္အလိုက္ 78 ေက်ာင္းထြက္ရသည့္ အေၾကာင္းမ်ား ပံု ၅.၁၂ ပညာေရးတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံသည့္ အသက္ ၅ႏွစ္ မွ ၂၀ႏွစ္ 80 အရြယ္ရွိသူဦးေရအခ်ိဳးအစား ပံု ၅.၁၃ အသက္အရြယ္ႏွင့္ အတန္းအလိုက္ ေက်ာင္းပညာေရးအတန္းအေျခအေန 80 ပံု ၅.၁၄ ၅ စိတ္ပိုင္း အလိုက္ မူလတန္းႏွင့္ အလယ္တန္း/ အထက္တန္းဆင့္ 81 ေက်ာင္းတိုးတက္မႈ ပံု ၅.၁၅ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏွင့္ တိုးတက္မႈတို႔တြင္ က်ား/ မ ကြာျခားမႈ 82 ပံု ၆.၁ အသက္အရြယ္ႏွင့္ စားသံုးမႈျပန္႔ခ်က္ ၅ စိတ္ပိုင္း အလိုက္ တစ္ဦးခ်င္း 86 နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းထားသည့္ျဖစ္တန္စြမ္း ပံု ၆.၂ အသက္အရြယ္အလိုက္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈကိုယ္တိုင္အစီရင္ခံေျဖၾကားသူဦးေရ 88 အခ်ိဳးအစား ပံု ၆.၃ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္သည့္အခါ ပံုမွန္က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ 90 ရွာေဖြသူအခ်ိဳးအစား၊ အသက္အလိုက္ ပံု ၆.၄ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစရိတ္မ်ား၏ အစိတ္အပိုင္းမ်ား 90 ပံု ၆.၅ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေန၊ အသံုးစရိတ္ျပန္႔ခ်က္ ၅ စိတ္ပိုင္းႏွင့္ 92 တည္ေနရာအလိုက္ အိမ္ေထာင္စု ႏွစ္စဥ္ က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္၊ ပံု ၆.၆ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား အမ်ားအားျဖင့္ ထိခိုက္ေလ့ရိွေသာ 94 ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္အၾကပ္အတည္း အမ်ိဳးအစားမ်ား 12 ပံု စာရင္း ပံု ၇.၁ ေႏြရာသီ ေသာက္ေရ ဇစ္ျမစ္မ်ား 101 ပံု ၇.၂ ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ အိမ္သာ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္း လက္လွမ္းမီရယူသံုးစဲြႏိုင္မႈ 102 ပံု ၇.၃ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားရရိွရာ ဇစ္ျမစ္မ်ား 104 ပံု ၇.၄ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးဇုန္အလိုက္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္္အားရရိွရာ ဇစ္ျမစ္မ်ား 105 ပံု ၇.၅ ၅ စိတ္ပိုင္းႏွင့္ ဇုန္အလိုက္ အိမ္ရာ ပစၥည္းမ်ား 106 ပံု ၇.၆ အိမ္ရာမ်ား၏ ဒဏ္ခံႏိုင္စြမ္း ကြဲလြဲခ်က္ႏွင့္ ဓာတ္အားလိုင္းမွ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား 107 လက္လွမ္းမီရရိွႏိုင္မႈ ပံု ၈.၁ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအလိုက္အစီရင္ခံေျဖၾကားသည့္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ 113 အၾကပ္အတည္းမ်ား ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈ ပံု ၈.၂ အသံုးစရိတ္ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေနအလိုက္ 114 ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ အၾကပ္အတည္းမ်ားႀကံဳေတြ႕ရမႈ ပံု ၈.၃ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ရင္ဆိုင္ခဲ့ရေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ 116 အၾကပ္အတည္း အမ်ိဳးအစားမ်ား ပံု ၈.၄ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္အၾကပ္အတည္းႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရသည့္အခါ 119 တုန္႔ျပန္ရာတြင္ ေျဖရွင္းမႈ မဟာဗ်ဴဟာမ်ားေရြးခ်ယ္ျခင္း ပံု ၈.၅ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္အၾကပ္အတည္းမ်ားအား တုန္႔ျပန္ရာတြင္ 120 အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစသည့္ မဟာဗ်ဴဟာမ်ားကို အသံုးျပဳျခင္း ပံု ၈.၆ က်န္းမာေရးအသံုးစရိတ္မ်ား သို႔မဟုတ္ အစားအစာလိုအပ္ခ်က္မ်ားအား 122 ကာမိေစရန္အတြက္ ေငြေခ်းယူရသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ရာခိုင္ႏႈန္း ပံု ၉.၁ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမတိုင္မီ ၁၂ လအတြင္း လုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈ။ 128 က်ား/မအလိုက္ ပံု ၉.၂ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမတိုင္မီ ၁၂ လအတြင္း ၿမိဳ႕ျပလုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈ၊ 129 က်ား/မအလိုက္ ပံု ၉.၃ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမတိုင္မီ ၁၂ လအတြင္း ေက်းလက္လုပ္သားအင္အားစု 130 ပါဝင္မႈ၊ က်ား/မအလိုက္ ပံု ၉.၄ အမ်ိဳးသမီးလုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈႏွင့္ GDP တို႔အၾကား အဂၤလိပ္အကၡရာ 132 ယူပံုစံဆက္ႏႊယ္မႈ ပံု ၉.၅ အလုပ္လက္မဲ့မ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးအရ အလုပ္မလုပ္သူမ်ားအား 135 အတန္းအစားခြဲျခားရန္ အသံုးျပဳခဲ့သည့္ စံႏႈန္းသတ္မွတ္ခ်က္ပံုစံအဆင့္ဆင့္ ပံု ၉.၆ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးမဟုတ္ေသာ 137 လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားမွ ဝင္ေငြရရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ပံု ၉.၇ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ကိုင္ေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားႏွင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ 138 သားမ်ားအျဖစ္ လုပ္ကိုင္လွ်က္ရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား။ ၅ စိတ္ပိုင္း ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေနအလိုက္ ပံု ၉.၈ ပ်မ္းမွ်ေန႔စဥ္လုပ္ခ 141 13 ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ပေပ်ာက္ေရး တာထြက္ေကာင္းခဲ့ၿပီး ေရွ႕ခရီး ဆက္လက္ ခ် ီတက္ရဦးမည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ လြန္ခဲ့သည့္ သို႔ေသာ္လည္း လူဦးေရ၏ ၃ ပံု ၁ ပံု သည္ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္း ေလ်ာ့က်လာခဲ့သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေနဆဲျဖစ္သည္။ 50% 40% Percent 30% 20% 10% 0% 05 / 2004 10 / 2009 2015 )GoM and World Bank (2017 ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ဘဝအရည္အေသြးကို ေလ်ာ့က်ေစၿပီး တိုင္းျပည္၏အနာဂတ္ျဖစ္သည့္ ကေလးသူငယ္မ်ား၏ ေရွ႕အလားအလာကိုလည္း အဟန္႔အတားျဖစ္ေစသည္။ #1 #2 #3 #4 ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စု ဆယ္စုလွ်င္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ထက္၀က္ ေျခာက္ေသြ႕သည့္ကာလ ကေလးငယ္မ်ား၏ ေလးပံု တစ္စုသည္ လုံေလာက္သည့္ ခန္႔သည္ ရာသီဥတုဆိုးရြားျခင္း၊ မ်ားအတြင္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ တစ္ပံုသည္ မူလတန္းပညာေရး အစားအစာမရိွသည့္ ျပႆနာႏွင့္ ၀င္ေငြအတက္အက် သုိ႔မဟုတ္ ၁ဝ ဦးလွ်င္ ၄ ဦးသည္ ဖ်ားေရးနာတာကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ဆုံးခန္းမတိုင္ၾကပါ။ ရင္ဆိုင္ေနၾကရသည္။ ေရေကာင္းေရသန္႔ရရိွရန္ ၾကံဳၾကိဳက္လာပါက ထိခိုက္ လြယ္ၾကသည္။ အခက္အခဲရိွသည္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားႏွင့္ ထိခိုက္ခံရလြယ္သူမ်ား၏ ဘဝမ်ား ပိုမိုတိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေစရန္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ျခင္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားႏွင့္ ထိခိုက္ခံရလြယ္သူမ်ား၏ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရးႏွင့္ လူေနမႈဘဝ ျပည့္စံုဖူလံုမႈ ြ ့ ဳးမႈ တိုးပြားလာေစရန္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေရးမွာ ျပည္ေထာင္စုသမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရႏွင့္ ယင္း၏ ဖံၿဖိ ႔အစည္းမ်ားအတြက္ ဦးစားေပးလုပ္ငန္းတစ္ရပ္ျဖစ္ပါသည္။ မိတ္ဘက္အဖဲြ  အႏွစ္ခ်ဳပ္တင္ျပခ်က္ ဤအစီရင္ခံစာသည္ စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီး ဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္တို႔မွ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ စားဝတ္ေနေရး အေျခ အေနမ်ားအား ပူးတဲြေလ့လာစိစစ္ သုံးသပ္ခ်က္မွ ေတြ႕ ရိွခ်က္မ်ားကို တင္ျပထားပါသည္။ ဤအစီရင္ခံစာ သည္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အေစာပိုင္းတြင္ ကြင္းဆင္းေဆာင္ ရြက္ခဲ့သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္မႈ အေျခအေနေလ့လာမႈစစ္တမ္းမွ အေျချပဳ ေပၚထြက္ လာျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ 1 ပူးတဲြ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္မွ ေတြ႕ရိွခ်က္မ်ားကို အပိုင္း ၂ ပိုင္းပါ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာအကဲျဖတ္ခ်က္တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါသည္။ 1 ု ္း ၁ သည္ ျမန္မာႏိင ေလ့လာအကဲျဖတ္ခ်က္ အပိင ္ တ ု င ြ ္ ံ င အသံုးျပဳခဲ့သည့္ ယခင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ တိုင္းတာပံု နည္းလမ္းမ်ားအေပၚအေျချပဳလွ်က္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ အလားအလာမ်ားကို ျပန္လည္သံုးသပ္တင္ျပထားၿပီး ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြင္းရိွ လူေနမႈအဆင့္အတန္းမ်ားအား ထင္ဟပ္္ရန္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ တိုင္းတာျခင္းနည္းလမ္း အား ျပန္လည္စိစစ္သံုးသပ္ ျပင္ဆင္ရန္ အႀကံျပဳထား ပါသည္။ 2 အပိုင္း ၂ သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ တိုင္းတာခ်က္အသစ္ အေပၚ အေျချပဳကာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအလားအလာႏွင့္ အေျခအေန တို႔ကို တင္ျပထားပါသည္။ 2 ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအား ေလ့လာအကဲျဖတ္ခ်က္မွ အဓိကေတြ႕ရိွခ်က္မ်ား အပိုင္း ၁ တြင္ အဓိက အခ်က္ႏွစ္ခုကို တင္ျပခဲ့ပါသည္ (စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂ဝ၁၇က)။ ၁။ ၂ဝဝ၄/ ဝ၅ ခုႏွစ္၊ ၂၀၀၉/ ၁၀ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္မ်ားၾကားတြင္ လူေနမႈ အဆင့္အတန္းမ်ား တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာခဲ့ၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏႈန္း ေလ်ာ့က် လာခဲ့သည္။ ၂။ ပူးတဲြနည္းပညာဆိုင္ရာ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္အေနျဖင့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရိွလူဦးေရ၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ထင္ဟပ္ရန္ ၂ဝဝ၄/ဝ၅ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုးစတင္သံုးစဲြခဲ့ေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ အတိုင္းအတာကို ျပန္လည္္ ျပင္ဆင္ ရန္ႏွင့္ အေျချပန္လည္သတ္မွတ္ရန္ ေထာက္ခံအႀကံျပဳခဲ့ပါသည္။ စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနသည္ ေဖာ္ျပပါအႀကံျပဳခ်က္မ်ားကို လက္ခံက်င့္သံုး ခဲ့ၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ အေျခအေနကို အပိုင္း ၂ ျဖစ္ေသာ ဤအစီရင္ခံစာတြင္ တင္ျပထားသည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာစိစစ္ခ်က္သည္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံရိွလူဦးေရ၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားအေပၚ အေျခခံ၍ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ထားေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပ မ်ဥ္းအသစ္ကို အသံုးျပဳထားပါသည္။ ဤ အပိုင္း ၂ အစီရင္ခံစာတြင္ အဓိကေတြ႕ရိွခ်က္ ၄ ခုကို တင္ျပထား ပါသည္။ ၁။ ျပန္လည္မြမ္းမံျပင္ဆင္ထားေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္အရ ၂၀၀၄/ ၀၅ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ၾကားကာလတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ေလ်ာ့က် လာသည္ဟု အတည္ျပဳပါသည္။ ထိုေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္သည္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ၏ စားသုံးမႈပံုစံမ်ားအေပၚအေျခခံ၍ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈခန္႔မွန္းမႈတစ္ခုကိုလည္း တင္ျပ ထားပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ၂ဝဝ၄/ ဝ၅ ခုႏွစ္တြင္ ၄၈.၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွရာ မွ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၃၂.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ေလ်ာ့က်သြားသည္ဟု ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ ပါသည္။ ၂။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဆိုင္ရာ အျပန္အလွန္ဆက္စပ္မႈႏွင့္ တြန္းအားေပး သည့္ အခ်က္မ်ားသည္ အမ်ဳိးမ်ဳိးကဲြျပားျခားနားေသာ္လည္း လူ႔စြမ္းအား၊ ရုပ္ဝတၳဳ နွင့္ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ အရင္းအနွီးမ်ားမွၾကည့္လွ်င္ ဆင္းရဲေသာ အိမ္ေထာင္စု မ်ားၾကား ဆက္စပ္ပံုမ်ားကို ရွင္းလင္းစြာျမင္ေတြ႕ ႏိုင္သည္။ ၃။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ အားလံုး၏ ဘဝအရည္အေသြးကို ေလ်ာ့က်ေစၿပီး ျမန္မာ ႏိုင္ငံရိွ ကေလးမ်ား၏ အလားအလာကို နည္းမ်ဳိးစံု ကန္႔သတ္လွ်က္ရိွသည္။ ၄။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္ ရာသီဥတု သို႔မဟုတ္ က်န္းမာေရးကိစၥမ်ားကဲ့သို႔ေသာ ႀကီးမားသည့္ ထိတ္လန္႔စရာ အၾကပ္အတည္းမ်ားကို ရင္ဆိုင္ေနၾကရေၾကာင္းနွင့္ ထိုအေၾကာင္းေၾကာင့္ ေရရွည္ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားနွင့္ အႏၲရာယ္ရိွေသာ မဟာ ဗ်ဴဟာမ်ား ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမႈ ရလဒ္မ်ားအေပၚ စူးစိုက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္းကို ေလ်ာ့က်ေစေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားၾကသည္။ 3 ေတြ႕ရိွခ်က္ ၁။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ၃၂.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွသည္ဟု ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့သည္။ ပါဝင္မႈအသစ္မ်ားျဖင့္စုစုေပါင္းစားသံုးမႈႏွင့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ရိွလူဦးေရ၏လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ စားဝတ္ေနေရး အေျခအေနမ်ားအေပၚ အေျခ ျပဳထားေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈခန္႔မွန္းေျခတို႔ကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ အကဲျဖတ္ခ်က္ အပိုင္း ၂ ျဖစ္ေသာ ယခုအစီရင္ခံစာတြင္တင္ျပထားပါသည္။ လူမႈဘဝ ဖူလံု ေရး တိုင္းတာခ်က္အသစ္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ယခင္က သံုးစဲြခဲ့ေသာ လူမႈဘဝ ဖူလံုေရး တိုင္းတာခ်က္မ်ားအၾကားတြင္ အဓိက ကြာျခားခ်က္ ၃ ခုရိွပါသည္။ ပထမအခ်က္မွာ လွ်ပ္စစ္ပန္ကာ၊ ေနေရာင္ျခည္ စြမ္းအင္သံုး ဘက္ထရီမ်ားႏွင့္ မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ားကဲ့သို႔ေသာ အိမ္ေထာင္စုပိုင္ပစၥည္းမ်ား၏ ႀကီးထြားလာေသာ အေရး ပါမႈကို ထင္ဟပ္ရန္ ၾကာရွည္သံုးပစၥည္းမ်ားအား ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဒုတိယအခ်က္မွာ အသံုးျပဳခဲ့သည့္ ကယ္လိုရီစံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ အရြယ္ေရာက္သူနွင့္ ညီမွ်ခ်က္ ဇာတိကိန္းမ်ားအား က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနမွ ျပဳစုထုတ္ျပန္ထားသည့္ ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ထားေသာ ကယ္လိုရီတြက္ခ်က္မႈမ်ားအား ထင္ဟပ္ႏိုင္ရန္အတြက္ ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယခု ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုင္းတာခ်က္မ်ားတြင္ အသံုး ျပဳထားေသာ ကယ္လိုရီ ခန့္မွန္းေျခမ်ားသည္ ယခင္ကအသံုးျပဳခဲ့ေသာ အသံုးျပဳခဲ့ သည့္ ခန္႔မွန္းေျခမ်ားထက္ ပိုမိုအေသးစိတ္သည္။ ေနာက္ဆံုးအေနျဖင့္ စားသံုးမႈ စုစုေပါင္း ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းအသစ္တို႔သည္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ရိွ လူဦးေရ၏ အစား အစာႏွင့္ အစားအစာမဟုတ္ေသာ ကုန္ပစၥည္းမ်ား စားသံုးမႈပံုစံမ်ားအေပၚအေျချပဳ ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဝန္ၾကီးဌာနႏွင့္ဖဲြ  ထားၿပီး အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ  ႔ (၂ဝ၁၁) နည္းလမ္းအရတင္ျပခဲ့ေသာ ၂ဝဝ၄/ ဝ၅ ခုႏွစ္ စားသံုးမႈ ပံုစံမ်ားႏွင့္လည္း ႏိႈင္းယွဥ္မႈ ျပဳထားပါသည္။ ယင္းကြာျခားခ်က္မ်ားအား ပူးတဲြပါဝင္သည့္ နည္းပညာ ဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာတြင္ ပို၍အေသးစိတ္ ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါသည္။ စားသံုးမႈ စုစုေပါင္းႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းအသစ္တို႔ကို အသံုးျပဳ၍ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံလူဦးေရစုစုေပါင္း၏ ၃၂.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါး စြာေနထိုင္ခဲ့ၾကရသည္ဟု ကၽြႏု္ပ္တို႔ တြက္ခ်က္ခန္႔မွန္းပါသည္။ ျမန္မာ့လယ္ယာႏွင့္ ေက်းရြာမ်ား (ေက်းလက္ေဒသမ်ား) တြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ျမိဳ႕မ်ားႏွင့္ျမိဳ႕ၾကီးမ်ား (ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ား)၏ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈထက္ သိသိသာသာ ပိုမို ျမင့္မားသည္။ ေက်းလက္လူဦးေရ၏ ၃၈.၈ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည္ဟု ခန္႔မွန္းထားၿပီး ယင္းကို ၿမိဳ႕ျပဧရိယာမ်ားတြင္ ၁၄.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွသည္ဆိုေသာ ခန္႔မွန္းမႈႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ ဤသည္မွာ အေရအတြက္ပမာဏအားျဖင့္ စုစုေပါင္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူဦးေရ ၁၅.၈ သန္းရိွသည့္အနက္ ေက်းလက္ေဒသတြင္ ၁၃.၈ သန္းရိွၿပီး ျမိဳ႕ၾကီးျပၾကီးမ်ားတြင္ ၂ သန္းရိွေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ တြက္ခ်က္ခန္႔မွန္း ေျခအသစ္ကို အသံုးျပဳ တြက္ခ်က္သည့္အခါ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ၂ဝဝ၄/ ဝ၅ ခုႏွစ္တြင္ ၄၈.၂ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွခဲ့ရာမွ ၂ဝဝ၉/ ၁ဝ ခုႏွစ္တြင္ ၄၂.၄ ရာခိုင္ ႏႈန္းႏွင့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၃၂.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ က်ဆင္းလာခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။ ေအာက္တြင္ေဖာ္ျပထားေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလ်ာ့က်လာမႈသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈခန့္ မွန္းေျခအေဟာင္းကို သုံး၍ရရိွေသာအေျဖကို ထင္ဟပ္ေနပါသည္။ 4 ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပထဝီဝင္အရ ပ်ံ႕ႏွံ႕လွ်က္ရိွပါသည္။ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားႏွင့္ ေတာင္ကုန္းေတာင္တန္းေဒသမ်ားတြင္ အဆင္းရဲ ဆံုး ဦးေရ၏အခ်ဳိးမညီေသာ အေရအတြက္ ပါဝင္ေနၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား၏ ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ အပူပိုင္းဇုန္ႏွင့္ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကမ္း႐ိုးတန္းႏွင့္ ေတာင္ကုန္းေတာင္တန္းေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾက သူမ်ားတြင္ ၁ဝ ဦးလွ်င္ ၄ ဦးသည္ ဆင္းရဲခ်ဳိ႕တဲ့ၾကၿပီး ၆ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးမွာ ၎တို႕၏ အေျခခံအစားအစာလိုအပ္ခ်က္မ်ား ျပည့္မီေရးအတြက္ ရုန္းကန္ေနၾကရသည္။ အဆိုပါ ေဒသမ်ားတြင္ေနထိုင္ၾကေသာ လူဦးေရအခ်ဳိးမွာနိမ့္ေသာ္လည္း အစားအစာ ဆင္းရဲခ်ဳိ႕တဲ့သူမွာ ၄၇ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွၿပီး ၎တို႔အနက္ ၃၈ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အသံုး စရိတ္ျပန္႔ခ်က္၏ ေအာက္ေျခ ငါးစိတ္တစ္စိတ္ (၂၀%) တြင္ရိွသည္။ လူဦးေရ သိပ္သည္းေသာ အပူပိုင္းဇုန္ႏွင့္ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသမ်ားတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးသူမ်ား၏ ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွသည္။ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသတြင္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ ႏႈန္းသည္ ဧရိယာအားလံုးထဲတြင္ အနိမ့္ဆံုးျဖစ္ေသာ္လည္း ယင္း၏ ျမင့္မားေသာ လူဦးေရသိပ္သည္းမႈေၾကာင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူဦးေရမွာ မ်ားျပားေနျပီး ကမ္း႐ိုးတန္း ဇုန္ရိွဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူဦးေရ ၂ သန္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ (ရန္ကုန္ အပါအဝင္) တြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူဦးေရ ၅.၅ သန္းရိွသည္ဟု ခန္႔မွန္းရပါသည္။ ဤအစီရင္ခံစာတြင္ တင္ျပထားေသာ အေသးစိတ္ ေလ့လာစိစစ္ခ်က္အားလံုးသည္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ စားဝတ္ေနေရး အေျခအေနမ်ား (“စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္ (၂ဝ၁၇)” နည္းလမ္း) ေပၚမူတည္၍ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုင္းတာခ်က္ႏွင့္ စား သံုးမႈစုစုေပါင္းတို႔အေပၚအေျချပဳထားပါသည္။ 55% 48.2% 50% 42.4% 45% Headcount poverty Rate 40% 32.1% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 2004 / 05 2009 / 10 2015 New poverty method based on 2015 living conditions - MOPF and World Bank (2017b) 5 ေတြ႕ရိွခ်က္ ၂။ လူ႔စြမ္းအား၊ ရုပ္ဝတၳဳပစၥည္းႏွင့္ ဘ႑ာေရး အရင္းအႏီွး႐ႈေထာင့္မ်ားမွၾကည့္လွ်င္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကို ရွင္း လင္းစြာျမင္ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။ ႔စည္းတည္ေဆာက္ပံုႏွင့္ အိမ္ေထာင္ဦးစီးမ်ား၏ ပညာေရး လူဦးေရဆိုင္ရာ ဖဲြ  အဆင့္မ်ားက ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္အိမ္ေထာင္စုမ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွ သည့္အိမ္ေထာင္စုမ်ားကို ခဲြျခားသိျမင္ေစပါသည္။ ႔စည္းမႈသည္ ဆင္းရဲ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ လူဦးေရဆိုင္ရာ ပါဝင္ဖဲြ  ႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားႏွင့္ လံုးဝကဲြျပားပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ထံုးစံအားျဖင့္ မိသားစု၀င္ဦးေရ ပိုမိုမ်ားျပားသည့္ လကၡဏာရိွၿပီး အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္အသက္အရြယ္ရိွ တစ္ဦးခ်င္းစီအေပၚ မီွခိုသူဦးေရလည္း ပိုမို မ်ားျပားသည္။ အလုပ္လုပ္ကိုင္သည့္အသက္အရြယ္ရိွသူ တစ္ဦးခ်င္းစီႏွင့္ သက္ႀကီး ရြယ္အိုတစ္ဦးခ်င္းစီထက္ အသက္အရြယ္စံု ကေလးသူငယ္မ်ားသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါး သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ပိုမို၍ ေနထိုင္ရဖြယ္ရိွပါသည္။ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးသူငယ္မ်ား ပိုရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ပိုမိုေနထိုင္တတ္ၾကၿပီး ပညာအရည္အခ်င္းပိုမိုနည္းကာ အိမ္ေထာင္ဦးစီးမ်ားမွာလည္း အသက္ ပိုမိုငယ္ရြယ္ၾကသည္။ အဆိုပါ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ လူဦးေရဆိုင္ရာ ပါဝင္ ႔စည္းမႈသည္ အေရအတြက္အားျဖင့္ ပိုမိုနည္းပါး၍ ပညာအရည္အခ်င္းလည္း နည္း ဖဲြ  ေသာ အလုပ္သမားမ်ားအေပၚ မီွခိုေနရသူပိုမိုမ်ားသည့္ သဘာဝအရ ယင္းတို႔အား နိမ့္ပါးသည့္ လူမႈဘဝဖူလံုေရး အဆင့္မ်ားတြင္ ရိွေနေစသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာႏွင့္ ဘ႑ာေရး ဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းအေျခခံသည္ ပိုမိုအားနည္းသည္။ ပစၥည္းပိုင္ဆိုင္မႈသည္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ထုတ္လုပ္မႈအလားအလာကို ထင္ဟပ္ ေနၿပီး လက္ရိွလူေနမႈဘဝ ျပည့္စံုဖူလံုမႈအျပင္ စားသံုးမႈတိုးတက္မႈ အလားအလာ၏ အေရးပါေသာ အျပန္အလွန္ဆက္စပ္မႈ တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။ ေခ်းေငြေစ်းကြက္ မ်ား ေသးငယ္ၿပီး အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္ ေခ်းေငြေစ်းကြက္အား လက္လွမ္း မီ ရယူႏိုင္ရန္ အခက္အခဲမ်ားရိွသည့္ အေျခအေန မ်ားတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အေနျဖင့္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈအတြက္ ေခ်းယူႏိုင္စြမ္း ပိုနည္းပါးၿပီး မိမိကိုယ္ပိုင္ အရင္း အႏီွး စုေဆာင္းမႈအေပၚ ပိုမိုမီွခိုလာရသည္။ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စု မ်ားအၾကားတြင္ အေရအတြက္အားျဖင့္ေရာ တန္ဖိုးအရပါ ပစၥည္းပိုင္ဆိုင္မႈသည္ ပိုမို နိမ့္ပါးသည္။ ဤအခ်က္သည္ အိမ္ေထာင္စုႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ပိုင္ဆိုင္မႈ ပစၥည္းမ်ားအတြက္သာမက လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ကိုင္ေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အေရးအႀကီးဆံုး ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းျဖစ္သည့္ ေျမယာအတြက္လည္းပဲ မွန္ကန္ပါသည္။ 6 ဇာစ္ျမစ္မ်ဳိးစံုမွရရိွသည့္ ဝင္ေငြမ်ားႏွင့္အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အမ်ဳိးအစားကဲြျပား စံုလင္ေသာေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားသည္္ ျမင့္မားေသာ အဆင့္တစ္ခုကို ေဖာ္ျပသည္္။ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ က်ပမ္း လုပ္သားမ်ား အေနျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း လယ္ေျမ ဧက အနည္းငယ္ ပိုင္ဆိုင္သူမ်ား အေနျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း အခ်ဳိးမညီစြာ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိး ေရးတြင္ စုၿပံဳတည္ရိွေနၿပီး ယင္းတို႔၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားမွာလည္း အမ်ဳိး အစား စံုလင္ကဲြျပားမႈ နည္းႏိုင္ဖြယ္ရိွသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးတြင္ လုပ္ကိုင္လွ်က္ ရိွေနၾကေသာ္လည္း အဆိုပါအိမ္ေထာင္စုမ်ားအနက္ အမ်ားစုမွာ လုပ္သားအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ျခင္းမွ ဝင္ေငြ၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးမဟုတ္သည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွ ဝင္ေငြ သို႕မဟုတ္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး မဟုတ္သည့္ အလုပ္အကိုင္မ်ားမွ လႊဲပို႔ေငြမ်ား ကဲ့သို႔ေသာ အပိုေဆာင္းဇာစ္ျမစ္မ်ားမွလည္း ဝင္ေငြရရိွၾကသည္။ ပိုမိုဆင္းရဲ ႏြမ္းပါး သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးက႑ အတြင္းရိွ အလုပ္မ်ားႏွင့္ ယာယီက်ပန္း အလုပ္သမားအျဖစ္သာ လံုးလံုးလ်ားလ်ား အားထား လုပ္ကိုင္ေနၾကရဖြယ္ရိွသည္။ စိုက္ပ်ဳိးေမြးျမဴေရး လုပ္ကိုင္ေသာ အိမ္ ေထာင္စုမ်ားအၾကား ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ လယ္ယာ စိုက္ပ်ဳိးေရးမွ ရရိွေသာ ဝင္ေငြ နိမ့္ပါးျခင္း ႏွင့္ အားေကာင္းခိုင္မာစြာ ဆက္ႏႊယ္ေနၿပီး ေျမယာလုပ္ကြက္ဧက ေသး ငယ္ျခင္း ႏွင့္ အကန္႔အသတ္ရိွေသာ ဆည္ေရေပးျခင္း တို႔ကို ထင္ဟပ္လွ်က္ရိွကာ အဓိက မိုးသီးႏွံမ်ားကိုသာ အလြန္အကြၽံမီွခိုအားထား ေနၾကရသည္။ ပိုမိုအေျခအေနဆိုးရြားသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ အခြင့္အလမ္းမ်ားအား ႔စည္းတည္ေဆာက္ပံုဆိုင္ရာ အကန္႔အသတ္ျဖစ္ေစသည့္ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေသာ ဖဲြ  ခ်ဳပ္ခ်ယ္ဟန္႔တားမႈမ်ားရိွေနပါသည္။ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စု မ်ားထက္ ပံုမွန္စီးပြားေရးတြင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေပါင္းစပ္ႏိုင္မႈနည္းပါးသည္။ အဆိုပါ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အသိအမွတ္ျပဳ သက္ေသခံကဒ္ျပား မ်ားရိွမႈပိုမိုနည္းပါးႏိုင္သည္ သို႔မဟုတ္ ယင္းတို႔၏ မီွတင္းေနထိုင္ရာေနရာမ်ားအတြက္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္မ်ား ပိုမိုနည္းပါးႏိုင္သည္။ အဆိုပါ ခံစားပိုင္ခြင့္မ်ားႏွင့္ တရားဝင္ အေထာက္အထားစာရြက္စာတမ္းမ်ားအား လက္လွမ္းမီရရိွႏိုင္မႈသည္ အခ်ဳိ႕ေသာ ျပည္သူ႔ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားအား ရယူသံုးစဲြႏိုင္ျခင္း၊ ပံုမွန္တရားဝင္ေခ်းေငြ ဇာစ္ျမစ္မ်ားအား လက္လွမ္းမီျခင္း၊ ယင္းတို႔၏ေတာင္းဆိုမႈမ်ားႏွင့္ ရပိုင္ခြင့္မ်ားအား ခိုင္မာေစျခင္းႏွင့္ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရေသာေစ်းကြက္ အေရာင္းအဝယ္မ်ားအား လက္ခံ ေဆာင္ရြက္ျခင္းတို႔အတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။ 7 21 ေတြ႕ရိွခ်က္ ၃။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ဘဝအရည္အေသြးႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွကေလးမ်ား၏ စြမ္းရည္မ်ားကို ေလ်ာ့က်ေစ သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွေသာ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈမ်ား မ်ားစြာ ရိွေပသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွလူဦးေရသည္ ယင္းတို႔၏မိသားစုမ်ားအား ေထာက္ပံ့ေကြၽးေမြးႏိုင္စြမ္း၊ ေက်ာင္းပညာေရး ၿပီးဆံုးေအာင္တက္ေရာက္ သင္ၾကားႏိုင္စြမ္းႏွင့္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ရာျဖစ္ရပ္မ်ားမွ ျပန္လည္နာလံထူႏိုင္စြမ္းတို႔ကို အဟန္႔အတားျပဳေန သည့္ မျပည့္စံုမႈမ်ားကို ဆက္လက္ ခံစားေနၾကရပါသည္။ ခန္႔မွန္းေျခအားျဖင့္ အိမ္ ေထာင္စု မ်ား၏ ၃ ပံု ၁ ပံုသည္ သယံဇာတရင္းျမစ္မ်ား ျပည့္စံုလံုေလာက္မႈ မရိွျခင္း၏ အက်ဳိးဆက္အေနျဖင့္ ယင္းတို႔၏ အာဟာရအရည္အေသြးမွာ အကန္႔အသတ္ရိွေစၿပီး အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္းက သယံဇာတရင္းျမစ္မ်ားမရိွျခင္းေၾကာင့္ အစား အစာ ျပတ္လပ္လွ်က္ရိွေၾကာင္း အစီရင္ခံၾကသည္။ က်န္းမာေရးႏွင့္သက္ဆိုင္သည့္ အခက္အခဲမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အိမ္ေထာင္ စုအားလံုးကို ထိခိုက္လွ်က္ရိွသည္။ ကိုယ္ပိုင္ေငြမွစိုက္ထုတ္သံုးစဲြရမႈသည္ ျမင့္မားၿပီး လုပ္အားဆံုးရွံဳးသည့္ ရက္အေရအတြက္မွာလည္း သိသာစြာမ်ား ျပား ေနပါသည္။ ကိ္ုယ္တိုင္အစီရင္ခံေျဖၾကားေသာ က်န္းမာေရးမေကာင္းသည့္ကိစၥမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ျဖစ္ေနက်ျဖစ္သည္။ ၆ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ရက္ ၃ဝ အတြင္း ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္မႈေၾကာင့္ ပံုမွန္လုပ္ငန္း ေဆာင္တာမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ ျခင္းမရိွခဲ့ေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့ၾကသည္။ က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ားသည္ အိမ္ ေထာင္စုမ်ားက အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့သည့္ အမ်ားအားျဖင့္ႀကံဳေတြ႕ရသည့္ တစ္ခု တည္းေသာ ႐ုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔စရာ အမ်ဳိးအစားျဖစ္သည္။ က်န္းမာေရး စရိတ္မ်ားသည္ျမင့္မားၿပီး မိမိကိုယ္ပိုင္ေငြျဖင့္သာ စိုက္ထုတ္သံုးစဲြရ၍ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအတြက္ ႀကီးမားသည့္ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးကို ျဖစ္ေစသည္။ ကၽြႏု္ပ္တို႔ နမူနာအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ေကာက္ယူခဲ့သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၁၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ႀကီးမားေသာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစရိတ္မ်ားျဖင့္ ရင္ဆိုင္ၾကရၿပီး ထိုစရိတ္ မ်ားမွာ စုစုေပါင္းလူမႈဘဝဖူလံုေရး၏ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရိွပါသည္။ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါး သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ သင့္ေလ်ာ္သည့္ကုသမႈမ်ား ရရိွရန္အတြက္ အခက္ အခဲမ်ားႏွင့္ ပိုမုိရင္ဆိုင္ၾကရၿပီးျမင့္မားေသာ အတိုးႏႈန္းျဖင့္ တရားမဝင္ ဇာစ္ျမစ္မ်ား ထံမွ ေငြေခ်းယူရျခင္းကဲ့သို႔ေသာ အက်ဳိးမဲ့ေစေသာ ေျဖရွင္းမႈနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ားကို ရင္ဆိုင္တုန္႔ျပန္ၾကရဖြယ္ ပိုမ်ားပါသည္။ 8 22 မ်ားစြာေသာ ေက်းလက္ေနဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ွ ့္ သန္ရ လွ်ပ္စစ္ႏင ွ ္းေသာ ေသာက္ေရ ကဲသ ႔ င ႔ူ န္ေဆာင္မမ ့ ႔ုိ အေျခခံျပည္သဝ ႈ ်ားကို ႏွစ္ပတ္လည္ရယူသံုးစဲြႏိုင္ျခင္း မရိွၾကေပ။ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္းလံုးရိွ ျပည္သူလူထု အထူးသျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားသည္ သန္႔ရွင္းေသာေရ၊ က်န္းမာေရးဝန္ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္ လွ်ပ္စစ္တို႔အပါအဝင္ အေျခခံ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္ အေျခခံအေဆာက္အအံအခ်ဳိ႕ကို လက္လွမ္းမီရယူသံုးစဲြႏိုင္ရန္ အတြက္ အခက္အခဲ မ်ားႀကံဳေတြ႕ေနၾကရသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၃၃ ရာခိုင္ ႏႈန္းသာလွ်င္ ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားမွ လွ်ပ္စစ္ရရိွၾကၿပီး ထိုသို႔ရရိွၾကေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအနက္ အမ်ားစုမွာ ၿမိဳ႕ျပတြင္ေနထိုင္ၾကသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ လည္း ဓာတ္အား လိုင္းျဖန္႔ျဖဴးမႈ မဟုတ္သည့္ အျခားလွ်ပ္စစ္ရရိွရာဇာစ္ျမစ္မ်ားကို ႔လိုက္ လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ျဖဴးျခင္း က်ယ္ က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔သံုးစဲြေနၾကၿပီး ရပ္ရြာအစုဖဲြ  ႏွင့္ အိမ္သံုးေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္ ဆိုလာျပားမ်ားမွသည္ ျပန္လည္အားသြင္းႏိုင္ေသာ ဘက္ထရီမ်ားအထိ အျခားေသာေရြးခ်ယ္စရာ စြမ္းအင္ဇာစ္ျမစ္မ်ား အမ်ားအျပား ေပၚေပါက္ေနၿပီျဖစ္သည္။ သန္႔ရွင္း ေကာင္းမြန္ေသာေရရရိွရာ ဇာစ္ျမစ္မ်ားအား လက္ လွမ္းမီ ရရိွႏိုင္မႈသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံေက်းလက္ေဒသမ်ား အထူးသျဖင့္ ျမစ္ဝကၽြန္း ေပၚေဒသမ်ားတြင္ ရာသီအလိုက္ အေျပာင္းအလဲမ်ားသည္။ စိုစြတ္သည့္ မိုးရာသီ ကုန္ဆံုးသြားသည့္အခါ မိုးေရခံသံုးစဲြျခင္း မျပဳႏိုင္ေတာ့ပဲ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား၊ ေရတြင္း ေရကန္မ်ားမွ ထိန္းသိမ္းေရကို ခပ္ယူသံုးစဲြၾကရသည္။ လူ ၁ဝ ဦးလွ်င္ ၃ ဦးမွာ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုးအျပည့္ သန္႔ရွင္းေကာင္းမြန္သည့္ ေရရရိွရန္ အခက္အခဲမ်ားရိွေနၿပီး လူ ၄ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးမွာ တိုးတက္ေကာင္းမြန္သည့္ အညစ္အေၾကးသန္႔ရွင္းေရးစနစ္ကို လက္လွမ္းမီွရရိွျခင္းမရိွေပ။ ေက်းလက္ဧရိယာအမ်ားအျပားတြင္ ျမန္မာျပည္တြင္းႏွင့္ က်န္ကမာၻတစ္ဝွမ္းလုံးရိွ ေစ်းကြက္မ်ားသို႔ ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္ရန္လိုအပ္သည့္ အေရးႀကီး ေသာ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ားမရိွၾကေပ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လာမည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ လူဦးေရဆိုင္ရာတိုးပြားလာမႈတစ္ခု ျဖစ္ႏိုင္ေျခရိွသည္။ 1 သို႔ေသာ္လည္း အာဟာရ ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း၊ ေမြးကင္းစကေလး ေသဆံုးမႈႏႈန္းျမင့္မားျခင္းႏွင့္ အရည္အေသြးနိမ့္ပညာေရးတို႔က ဆင္းရဲႏြမ္းပါး ေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ ကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏တိုးတက္မႈ အလားအလာေကာင္းမ်ားကို ရရိွေရးတြင္ အျပည့္အဝပါဝင္ထမ္းေဆာင္ရန္ ယင္းတို႔၏စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မႈ အရည္အေသြးကို အဟန္႔အတားျပဳလိမ့္မည္ျဖစ္ သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကေလး ၁ဝဝ ေမြးတိုင္း ၆.၂ ဦးသည္ ေမြးဖြားၿပီး တစ္ႏွစ္ မျပည့္ မီေသဆံုးၾကၿပီး ၇.၂ ဦးသည္ ေမြးဖြားၿပီးေနာက္ ၅ ႏွစ္မျပည့္မီေသဆံုးၾကရသည္ (လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အားဝန္ႀကီးဌာန၊ ၂ဝ၁၅)။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ ကေလးသူငယ္မ်ားသည္ ယင္းတို႔၏ကာယႏွင့္ ဥာဏပိုင္းဖြံ႕ၿဖိဳး 1 လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အား ဝန္ႀကီးဌာန၊ ၂ဝ၁၅။ 9 23 ႈ လား အလာမ်ားအေပၚ ထိခက တိုးတက္မအ ္ က္ေရာက္ေသာ အစားအစာရွားပါးသည့္ ို သ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ေနထိုင္ရဖြယ္ အလားအလာ ပိုရိွပါသည္။ ဆန္အား အဓိက အာဟာရ အျဖစ္ စားသံုးသည့္ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကယ္လိုရီစားသံုးမႈသည္ ပံုမွန္အားျဖင့္ ျမင့္မားေသာ္လည္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားအေနျဖင့္ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မႈအား ေလွ်ာ့ခ်ရန္ အတြက္ လိုအပ္ေသာ အမ်ဳိးအမည္ကဲြျပားစံုလင္သည့္ အာဟာရမ်ား ျပည့္ျပည့္ဝဝ မရၾကေပ။ ပထမတန္းမွစတင္ တက္ေရာက္သည့္ ကေလး ၁ဝ ဦးလွ်င္ ၆ ဦးသည္ အလယ္တန္းပညာေရးမၿပီးဆံုးမီ ေက်ာင္းထြက္ၾကၿပီး စားသံုးမႈျပန္႔ခ်က္၏ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း တြင္ရိွေသာ မိသားစုမ်ားအၾကားတြင္မူ အဆိုပါေက်ာင္းထြက္ႏႈန္းမွာ ၁ဝ ဦးလွ်င္ ၇ ဦးအထိရိွသည္။ ေယာက်္ားေလးမ်ားေရာ မိန္းကေလးမ်ားပါ ေက်ာင္း ထြက္ ႏႈန္းျမင့္မားၿပီး ခ်မ္းသာသူမ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲသူမ်ားအၾကား ေက်ာင္းထြက္ႏႈန္း ကြာျခားခ်က္တြင္ က်ား/ မ ကြာဟခ်က္မ်ားမွာ နည္းပါးပံုေပၚေစသည္။ ေက်ာင္း မ်ားအတြက္ ဘတ္ဂ်က္ကို သိသိသာသာ တိုးျမွင့္ခ်ထားေပးေသာ္လည္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္းအဆင့္ ေက်ာင္းထြက္ႏႈန္းသည္ ကုန္က် စရိတ္မ်ားႏွင့္ နီးကပ္စြာဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွသည္။ ယင္းကဲ့သို႔ေသာ ကေလးသူငယ္ ဘဝ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၏ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ားသည္ ရုပ္ပိုင္းႏွင့္ စိတ္ပိုင္းဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္မႈအား အဟန္႔အတားျပဳ ဖ်က္ဆီးလွ်က္ လုပ္သားေစ်းကြက္ရလဒ္မ်ား အေပၚ ေနာက္ဆက္တဲြသက္ေရာက္မႈမ်ားႏွင့္အတူ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ တည္ရိွနိုင္သည္။ 10 24 ေတြ႕ရိွခ်က္ ၄။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ေရရွည္တိုးတက္မႈအား ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္ေသာ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားထိခိုက္မႈကို ခံၾကရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းျဖစ္လြယ္မႈ သိသာသည့္အေနအထားတြင္ ရိွသည္။ လူဦးေရ၏ ၃ ပံု ၁ ပံုသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးလွ်က္ရိွသည့္အျပင္ ေနာက္ထပ္ ၁၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးခါနီးအေျခအေနတြင္ ရိွေနၾကၿပီး ယင္းတို႔၏ အသံုး စရိတ္မွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း သတ္မွတ္ခ်က္ျဖစ္သည့္ တစ္ရက္ ၁၃ဝ၃ က်ပ္ အထက္တြင္ရိွေသာ္လည္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း၏အထက္ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းျမင့္သည့္ အရြယ္ေရာက္သူနွင့္ ညီမွ်ခ်က္အရ တစ္ရက္ ၁၅၆၄ က်ပ္ေအာက္တြင္ရိွေနေပသည္။ လူဦးေရ၏ ၃ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း၏ ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း အတြင္း တြင္ ေနထိုင္ေနၾကသည္။ ယင္းသို႔ေသာသူမ်ားအတြက္ မိသားစုဝင္တစ္ဦးဦး ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ သီးႏွံဖ်က္ပိုးက်ေရာက္ျခင္းတို႔ကဲ့သို႔ေသာ မေမွ်ာ္လင့္ထားသည့္ ဝင္ေငြ သို႔မဟုတ္ လူမႈဘဝဖူလံုေရးဆိုင္ရာ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ ျဖစ္ရပ္မ်ားသည္ ယင္းတို႔အား ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္အေျခအေနသို႔ ျပန္လည္က်ေရာက္ သြားေစႏိုင္သည္။ မ်ားစြာေသာအိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ႏႈတ္ခမ္းစြန္း တြင္ ေနထိုင္ေနၾကရၿပီး မိသားစုဝင္တစ္ဦးဦး ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္ျခင္း၊ သီးႏွံမ်ား ပ်က္စီးဆံုးရွံဳးျခင္း သို႔မဟုတ္ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ ကဲ့သို႔ေသာ အေႏွာင့္အယွက္ မ်ားက ျပင္းထန္သည့္ အပ်က္သေေဘာရိွေသာဂယက္႐ိုက္မႈမ်ားကို ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ မိသားစုမ်ားသည္ ယင္းတို႔၏ လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈကို တိုးတက္လာေစ ႏိုင္သည့္ ေရရွည္ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ရုန္းကန္ႀကိဳးစားရသည္မွာ တစ္စ္ိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ အေရးေပၚေရတိုျပႆနာမ်ားေပၚ စူးစိုက္ေျဖရွင္းရန္ အတြက္ေၾကာင့္လည္းျဖစ္သည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ မလံုၿခံဳမႈမ်ားအား ေက်ာ္လႊားလြန္ေျမာက္ေရးအတြက္ ယင္း တို႔၏ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားအား ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း၊ အဓိက ကုန္ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္ မႈ ပစၥည္းမ်ားအား ေရာင္းခ်ရျခင္းႏွင့္ ကေလးမ်ားအား ေက်ာင္းထုတ္ရျခင္းတို႔ အပါအဝင္ ယင္းတို႔၏ ျပန္လည္နလန္ထူေရးစြမ္းေဆာင္ရည္ကို ထိခိုက္ေစသည့္ ကိစၥမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ၾကရသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ႀကီးမားေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ထိတ္လန္႔ဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားေက်ာ္လႊားလြန္ ေျမာက္ရန္ ၎တို႕အား အကူအညီေပးႏိုင္သည့္ အားကိုး အားထားျပဳစရာ တရားဝင္ ေခ်းေငြ သို႔မဟုတ္ ေဆြမ်ဳိးမ်ားပိုမိုနည္းပါးသျဖင့္ အဆိုပါအိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ျပန္လည္ေပးဆပ္ရန္ ရုန္းကန္ရသည့္ အတိုးႏႈန္းႀကီးေသာေခ်းေငြမ်ားကို ရယူၾက ရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အိမ္ေထာင္စုအားလံုး၏ ၅ ပံု ၁ ပံုသည္ အေၾကြးႏြံနစ္ေနၿပီး အိမ္ေထာင္စု ၅ စုလွ်င္ ၁ စုနီးပါးသည္ အေျခခံအစားအစာလိုအပ္ခ်က္မ်ားျပည့္မီရန္ ေငြေခ်းယူေနရေၾကာင္း ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရရိွပါသည္။ 11 25 12 26 ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ တိုင္းတာခ်က္အား မိတ္ဆက္တင္ျပျခင္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျဖစ္ပြားမႈနွင့္ အေျခ ႔ု ို ေလ့လာဆန္းစစ္ျခင္းမျပဳမီ ဤအခန္းသည္ အေနတိက ပထမဦးဆံုးအေနျဖင့္ ဤအစီရင္ခံစာတြင္ သံုးစဲြတင္ျပ မည့္ အဓိကရည္ညႊန္းကိုးကားခ်က္မ်ားႏွင့္ ေဝါဟာရ အသံုးအႏႈန္းမ်ားကို မိတ္ဆက္ တင္ျပထားပါသည္။ ဤအခန္းတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာအကဲျဖတ္ခ်က္ အပိုင္း ၁ ၏ ပထမအခန္းမွ မ်ားစြာထုတ္ႏႈတ္တင္ျပ ထားပါသည္ (စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂ဝ၁၇က)။ 13 ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အိမ္ေထာင္စုလူေနမႈအဆင့္အတန္းမ်ား တိုင္းတာရန္ အသံုးျပဳခဲ့ေသာစစ္တမ္းမ်ား ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္မတိုင္မီ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အိမ္ေထာင္စု အသံုးစရိတ္မ်ားဆိုင္ရာ ျပည္စံုေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ပါဝင္ေသာ တစ္ႏိုင္ငံလံုးလႊမ္းျခံဳေသာ စစ္တမ္း ၂ ခု ေကာက္ယူ ခဲ့ပါသည္။2 ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အိမ္ေထာင္စု စားဝတ္ေနေရးအေျခအေန ဘက္စံုေလ႔လာမႈစစ္တမ္း (IHLCA) ကိုအသံုးျပဳ၍ လူမႈဘဝဖူလံုေရးႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကို ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္းတာခဲ့ပါသည္။ ၂ဝဝ၄/ ဝ၅ ခုႏွစ္တြင္ IHLCA-I ကိုေကာက္ယူခဲ့ၿပီး ၂ဝဝ၉/ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္တြင္ IHLCA-II ကို ေကာက္ယူခဲ့သည္။3 ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အေစာပိုင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စားဝတ္ေနေရးအေျခအေနမ်ားကို သိရိွႏိုင္ရန္ ျမန္ မာႏိုင္ငံဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္မႈအေျခအေန ေလ႔လာမႈစစ္တမ္း (MPLCS) ကိုေကာက္ယူခဲ့ ပါသည္။ MPLCS သည္ နမူနာအိမ္ေထာင္စု ၃၆၄၈ စုကိုသာေကာက္ယူခဲ့သျဖင့္ အရြယ္အစား အားျဖင့္ ေသးငယ္ေသာ္လည္း ထိုနမူနာအရြယ္အစားသည္ ႏိုင္ငံအဆင့္၊ ၿမိဳ႕ျပ/ ေက်းလက္ အဆင့္ႏွင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး-ေဂဟေဗဒဇုန္အဆင့္မ်ားကို ေဖာ္ျပရန္ အသံုးျပဳႏိုင္ပါသည္။ ယင္းကို ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းေဒသႀကီး အဆင့္အတြက္မူ အသံုးမျပဳႏိုင္ပါ။ အဆိုပါ MPLCS ကို ေကာက္ယူရန္ နမူနာေရြးခ်ယ္ သတ္မွတ္ရာတြင္ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ လူဦးေရႏွင့္အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္စာရင္းကို အသံုးျပဳခဲ့ပါသည္။4 ဇယား ၁.၁။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံအဆင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုင္းတာရန္ အသံုးျပဳခဲ့ေသာ စစ္တမ္းမ်ားအက်ဥ္းခ်ဳပ္ အခ်ိန္ကာလ ဤအစီရင္ခံစာတြင္ ထုတ္ႏႈတ္အသံုးျပဳ စစ္တမ္း ကိုယ္စားျပဳမႈအဆင့္ သတ္မွတ္ခ်က္ ထားေသာ ရည္ညႊန္းကိုးကားခ်က္မ်ား အိမ္ေထာင္စု ၂ဝဝ၄/ ၂ဝဝ၅ - ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံအဆင့္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာခ်က္ - စားဝတ္ေနေရးအေျခအေန ႏိုဝင္ဘာ/ ဒီဇင္ဘာႏွင့္ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ ေက်းလက္/ ၿမိဳ႔ျပ။ စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ဖဲြ ႔၊ ၂ဝဝ၇။ ဘက္စံုေလ႔လာမႈ ေမလမ်ားတြင္ ထပ္ေၾကာ့ ျပည္နယ္/ နည္းပညာဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာ - စစ္တမ္း ၁ ႏွင့္ ၂ (IHLCA)။ သြားေရာက္ ေကာက္ယူမႈမ်ား။ တိုင္းေဒသႀကီး။ ႔၊ ၂ဝ၁ဝ။ စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ဖဲြ  ၂ဝဝ၉/ ၂ဝ၁ဝ - ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံအဆင့္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာခ်က္ - ဒီဇင္ဘာ/ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီႏွင့္ ေက်းလက္/ ၿမိဳ႔ျပ။ စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ဖဲြ ႔၊ ၂ဝ၁၁။ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ ေမလတို႔တြင္ ျပည္နယ္/ နည္းပညာဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာ - ထပ္ေၾကာ့ သြားေရာက္ တိုင္းေဒသႀကီး။ ႔၊ ၂ဝ၁၁။ စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ဖဲြ  ေကာက္ယူမႈမ်ား။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ၂ဝ၁၅ - အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား ႏိုင္ငံအဆင့္။ ပူးတဲြပါဝင္သည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုင္းတာခ်က္ ေနထိုင္မႈအေျခအေန ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ေက်းလက္/ ၿမိဳ႔ျပ။ နည္းပညာအစီရင္ခံစာႏွင့္ MPLCS စစ္တမ္း ေလ႔လာခ်က္စစ္တမ္း ဇန္နဝါရီလမွ ဧၿပီလအထိ စုိုက္ပ်ုိးေရး ေဂဟ အစီရင္ခံစာ။ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းေကာက္ယူခဲ့သည္။ ေဗဒဇုန္ (MPLCS) 2 ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအား သိရိွႏိုင္ရန္ အသုံးျပဳခဲ့ေသာ အျခားစစ္တမ္းမ်ားလည္း ရိွပါသည္။ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမႈႏွင့္ စားနပ္ရိကၡာဖူလံုမႈ ရံပံုေငြ (LIFT) အစီအစဥ္သည္ ၎ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ အစီအစဥ္မ်ားထဲပါဝင္သည့္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ား၌ တိုးတက္ ျဖစ္ထြန္းမႈမ်ားအား ဆန္းစစ္ အကဲျဖတ္ႏိုင္ရန္အတြက္ အိမ္ေထာင္စုစစ္တမ္းကို ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္၊ ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ေကာက္ယူခဲ့သည္။ အဆိုပါစစ္တမ္းမ်ားမွ ရလဒ္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံအဆင့္ ကိုယ္စားျပဳမႈမရိွပါ။ 3 စစ္တမ္းတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ လူဦးေရစာရင္းမ်ားမွ ေရြးခ်ယ္ထုတ္ႏႈတ္ထားသည့္ နမူနာတစ္ခုကို အေျခခံ၍ တစ္ႏိုင္ငံလံုး ကိုယ္စားျပဳနမူနာ အိမ္ေထာင္စုေပါင္း ၁၈,၆၆ဝ ပါ၀င္သည္။ စစ္တမ္းသည္ အေျခခံအိမ္ေထာင္စု သြင္ျပင္လကၡဏာမ်ား၊ အိမ္ယာအေဆာက္အဦး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ စားသံုးမႈအသံုးစရိတ္မ်ား၊ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား၊ လုပ္သားႏွင့္ အလုပ္အကိုင္၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း၊ ဘ႑ာေရးႏွင့္ စုေဆာင္းမႈမ်ားဆိုင္ရာ အပိုင္းမ်ားပါဝင္ၿပီး နယ္ပယ္အားျဖင့္ ဘက္စံုေထာင့္စံုျဖစ္သည္။ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈကို ဖြံ  ႔ၿဖိဳးမႈမိတ္ဖက္မ်ား အထူး သျဖင့္ UNDP၊ UNICEF၊ UNOPS ႏွင့္ SIDA တို႔က ပံ့ပိုးေပးခဲ့သည္။ 4 စစ္တမ္းသည္ IHLCA မွာကဲ့သို႔ပင္ နယ္ပယ္အားျဖင့္ ဘက္စံုေထာင့္စံုျဖစ္ၿပီး အေျခခံအိမ္ေထာင္စု သြင္ျပင္လကၡဏာမ်ား၊ အိမ္ယာ အေဆာက္အဦး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ စားသံုးမႈ အသံုးစရိတ္မ်ား၊ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား၊ လုပ္သားႏွင့္ အလုပ္အကိုင္၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း၊ ဘ႑ာေရးႏွင့္ စုေဆာင္းမႈမ်ားဆိင ္ ာ အပိင ု ရ ု ္းမ်ားပါဝင္သည္အ့ ျပင္ ့္ တစ္ဦးခ်င္းဆိင ္ ာ လူေနမႈဘဝျပည္စ ု ရ ့ ဖ ံု လ ူ မ ႈ ကိယ ံု ၊ ္ င ု တ ္ စီရင္ခံေျဖၾကားေသာ ို အ ထိတ္လန့္ဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ဆိုင္ေသာ အပိုင္းမ်ားပါဝင္ပါသည္။ စစ္တမ္းကို ကမာၻ႔ဘဏ္ လူေနမႈအဆင့္အတန္းမ်ား တိုင္းတာေလ့လာမႈ (LSMS) ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ တန္းတူညီမွ်မႈဖဲြ  ႔မ်ားက ပံ့ပိုးေပးခဲ့ၿပီး စီမံကိန္းႏွင့္ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာန (ယခင္ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းႏွင့္ ႔ၿဖိဳး တိုးတက္မႈဝန္ႀကီးဌာန) ၏ စီမံကိန္းေရးဆဲြေရးဦးစီးဌာနႏွင့္ ဗဟိုစာရင္းအင္းဖဲြ  စီးပြားေရးဖြံ  ႔တို႔၏ ႀကီးၾကပ္မႈျဖင့္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ 14 ျမန္မာနိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈနွင့္ေနထိုင္မႈဆန္းစစ္ေလ့လာခ်က္ စစ္တမ္း (MPLCS) ကို အသံုးျပဳ၍ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ လယ္ယာ စိုက္ပ်ဳိးေရး-ေဂဟေဗဒဇုန္မ်ားအား စစ္ေဆးသံုးသပ္ႏိုင္ပါသည္။ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ေတာင္ထူထပ္ရာဇုန္။ ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ကယား၊ ကရင္၊ ရွမ္း ကမ္း႐ိုးတန္းဇုန္။ ရခိုင္ႏွင့္ တနသၤာရီ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚဇုန္။ ဧရာဝတီ၊ ပဲခူး၊ မြန္၊ ရန္ကုန္ အပူပိုင္းဇုန္။ မႏၲေလး၊ မေကြး၊ ေနျပည္ေတာ္၊ စစ္ကိုင္း အဆိုပါစစ္တမ္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ပိုမိုအေသးစိတ္က်ေသာအခ်က္အလက္မ်ားကို စစ္တမ္းအစီရင္ခံစာမ်ားတြင္ ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။ 15 အိမ္ေထာင္စုစစ္တမ္းမ်ားအား အသံုးျပဳ၍ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုင္းတာခ်က္ ဤအခန္းတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသေဘာတရားမ်ားႏွင့္ ယင္းကို မည္ကဲ့သို႔တိုင္းတာသည္ ဆို သည္ကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ရွင္းလင္း တင္ျပထားပါသည္။ ပိုမိုအေသးစိတ္က်ေသာ အခ်က္အလက္ မ်ားကို ပူးတဲြပါ နည္းပညာဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာတြင္ ၾကည့္ရွဳႏိုင္ပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုင္းတာခ်က္တြင္ အဓိကအဆင့္ ၂ ဆင့္ရိွပါသည္။ ယင္းတို႔မွာ စုစုေပါင္းလူမႈ ဘဝဖူလံုေရး အတိုင္းအတာတစ္ခု တည္ေဆာက္ျခင္းႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း တည္ေဆာက္ ျခင္း တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ဆိုင္ရာ မူလ အေျခခံအစိတ္ အပိုင္းမ်ားကို ေအာက္ပါ ဇယား ၁.၂ တြင္ေဖာ္ျပထားၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလ့လာခ်က္တြင္ အႀကိမ္ႀကိမ္ အဖန္ဖန္ေတြ႕ရမည့္ ေဝါဟာရ အသုံးအႏႈန္းမ်ားကို အဓိပၸါယ္ရွင္းျပထားပါသည္။ ဇယား ၁.၂။ လူမႈဘဝဖူလံုေရးႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ တိုင္းတာခ်က္မ်ား၏ အစိတ္အပိုင္းမ်ား လူမႈဘဝဖူလံုေရး လူမႈဘဝဖူလံုေရးသည္ ပုဂိၢဳလ္တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈ သို႔မဟုတ္ ေရရွည္ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ညႊန္းပါသည္။ လူမႈဘဝဖူလံုေရး အတိုင္းအတာ လူမႈဘဝဖူလံုေရးကို အမ်ားအားျဖင့္ ေငြေၾကးျဖင့္တိုင္းတာသည္။ ဥပမာ - အိမ္ေထာင္စုအသံုးစရိတ္ သို႔မဟုတ္ အိမ္ေထာင္စုဝင္ေငြျဖင့္ တိုင္းတာျခင္းျဖစ္သည္။ ေငြေၾကးလူမႈဘဝဖူလံုေရးအတိုင္းအတာ ပိုမိုျမင့္မားသည့္ အိမ္ေထာင္စု မ်ားအား ပိုမိုအဆင္ေျပသူမ်ားဟု ယူဆသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းသည္ ဆိုးဆိုးရြားရြားခ်ဳိ႕တဲ့သည္ဟု ယူဆသတ္မွတ္ျခင္းမခံရေစရန္ လိုအပ္သည့္ အနိမ့္ဆံုးလူမႈဘဝ ဖူလံုေရးအဆင့္ကို ဖြင့္ဆို သတ္မွတ္သည္။ အနိမ့္ဆံုး လိုအပ္ခ်က္တစ္ရပ္က ညႊန္ျပသည့္အခ်က္သည္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံဖြ႔ံၿဖိဳး တိုးတက္လာသည္ႏွင့္အမွ် ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံႏွင့္ တစ္ႏိုင္ငံ ကဲြျပားမႈရိွသည္။ ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ ၎တို႔၏စားေသာက္ ေရးအတြက္ပင္ ဆိုးဆိုးရြားရြားအခက္ ေတြ႕ေနရသည့္ တိုင္းျပည္မ်ားတြင္ ယင္းအဆင့္ကို ကယ္လိုရီလိုအပ္ခ်က္ ျပည့္မီမႈတစ္ဝိုက္၌ စံအမွတ္ သတ္မွတ္ေလ့ရိွသည္။ ပိုမိုအဆင္ေျပေကာင္းမြန္သည့္ တိုင္းျပည္မ်ားတြင္ စားနပ္ရိကၡာ ျပည့္စံု လံုေလာက္မႈသည္ျပႆနာတစ္ရပ္ မဟုတ္ေသာ္လည္း အျခားနည္းမ်ားျဖင့္ ခံစားခြင့္မရိွေသာ သို႔မဟုတ္ ဖယ္ခ်န္ ျခင္းခံရေသာ ပိုမိုခ်ဳိ႕တဲ့သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား (ဥပမာ - က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ လံုေလာက္မႈမရိွျခင္း၊ ပညာေရးတြင္ အခက္အခဲ အကန္႔အသတ္မ်ားရိွျခင္း) ရိွႏိုင္ေပရာ ပ်မ္းမွ် သို႔မဟုတ္ တဝက္ကိန္းတန္ဖိုးတြင္ရိွေသာအိမ္ေထာင္စုႏွင့္ နွုိင္းယ်ဥ္ခ်က္အရ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကို တိုင္းတာေကာင္း တိုင္းတာႏိုင္ေပသည္။ အစားအစာဆင္းရဲခ်ို့တဲ့မႈ ျပမ်ဥ္း အစားအစာဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းဆိုသည္မွာ အနိမ့္ဆံုးအေျခခံ ကယ္လို ရီလိုအပ္ခ်က္ ျပည့္မီေရးအတြက္ လိုအပ္ေသာ အသံုးစရိတ္အဆင့္ကို ဆိုလိုသည္။ ဝင္ေငြတိုးတက္မႈႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ အာဟာရျပည့္ဝစံုလင္မႈ ပိုမိုတိုးတက္ ေကာင္း မြန္လာျခင္းႏွင့္ အစားအစာမဟုတ္ေသာ ကုန္ပစၥည္းအမယ္မ်ား ပိုမိုစားသံုးလာျခင္းတို႔ကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပရန္ အစားအစာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျပမ်ဥ္းႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းတို႕ကို ျမွင့္၍ ျပန္လည ျပင္ဆင္ႏိုင္ပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူဆိုသည္မွာ တစ္ဦးက် (သို႔မဟုတ္ အရြယ္ေရာက္သူနွင့္ညီမွ်ခ်က္) ဝင္ေငြ သို႔မဟုတ္ အသံုးစရိတ္မ်ားသည္ စုစုေပါင္းဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းေအာက္ သို႔မဟုတ္ ထိုမ်ဥ္းႏွင့္ညီမွ်ေသာ အိမ္ေထာင္စုတြင္ ေနထိုင္သူျဖစ္သည္။ အစားအစာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ အစားအစာဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူဆိုသည္မွာ တစ္ဦးက် (သို႔မဟုတ္ အရြယ္ ေရာက္သူနွင့္ညီမွ်ခ်က္) ဝင္ေငြ သို႔မဟုတ္ အသံုး စရိတ္သည္ အစားအစာဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းေအာက္ သို႔မဟုတ္ ထိုမ်ဥ္းႏွင့္ညီမွ်ေသာ အိမ္ေထာင္စုတြင္ ေနထိုင္သူ ျဖစ္သည္။ လူမႈဘဝဖူလံုေရး စုစုေပါင္းသည္ ေငြေၾကးအားျဖင့္ လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈကိုဆိုလိုသည္။ ယင္းတြင္ အဓိကအမယ္ ၄ ခု ပါဝင္သည္။ လူမႈဘဝဖူလံုေရးစုစုေပါင္းတြင္ အက်ံဳးဝင္ေသာ အဓိက အမယ္ ၄ ခုမွာ အစားအစာ၊ (စြမ္းအင္ အတြက္သံုးစဲြျခင္း၊ ဘတ္စ္ကားစီးနင္းျခင္း သို႔မဟုတ္ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္အတြက္ ေလာင္စာဆီဝယ္ယူျခင္း၊ ပညာေရးႏွင့္ တစ္ခါ တစ္ရံ က်န္းမာေရးတို႔ပါဝင္ေသာ) အစားအစာမဟုတ္သည့္ အသံုးစရိတ္မ်ား၊ အိမ္ေထာင္စု တစ္ခုပိုင္ဆိုင္ေသာ အိမ္တြင္းပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား အသုံးျပဳျခင္းမွရရိွေသာ တန္ဖိုးကို ခန္႔မွန္း သည့္ ၾကာရွည္သံုးပစၥည္းမ်ား၏ အသုံးဝင္မႈတန္ဖိုးႏွင့္ ေနာက္ဆုံးအေနျဖင့္ အိမ္ေထာင္စု၏ အိုးအိမ္အတြက္ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ထားေသာတန္ဖိုးတို႔ျဖစ္ၾကသည္။ 16 ပံု ၁.၁။ စုစုေပါင္း လူမႈဘဝဖူလံုေရး၏ အစိတ္အပိုင္းမ်ား Food Non-food Welfare Aggregate Durables Housing ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းသည္ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုအတြက္ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္ေသာဘဝတြင္ ေနထိုင္ရန္လို္အပ္သည့္ အနိမ့္ဆံုး လူေနမႈအဆင့္အတန္းျဖစ္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ယင္းတို႔ အေနျဖင့္ စားႏိုင္ေသာက္ႏိုင္ရိွၿပီး အစားအစာ မဟုတ္ေသာ အေျခခံပစၥည္း အမယ္မ်ားအား ဝယ္ႏိုင္စြမ္း ရိွျခင္းျဖစ္သည္။ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုအေနျဖင့္ ၎တို႔တင္ျပေသာ စားသံုးသည့္ အမွန္တကယ္ က်ပ္ေငြတန္ဖိုးျဖင့္ စုစုေပါင္းလူမႈဘဝဖူလံုေရးသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လိုအပ္ သည္ဟု ယူဆသတ္မွတ္ထားေသာ အေျခခံလူေနမႈအဆင့္အတန္း အနိမ့္ဆံုးအဆင့္ ေအာက္ ေရာက္ေနလွ်င္ ထိုအိမ္ေထာင္စုကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည္ဟု သတ္မွတ္ပါသည္။ ႏွစ္တစ္ႏွစ္၏ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈခန့္မွန္းေျခကို တြက္ခ်က္ျခင္းျပဳသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားေပၚတြင္ အေျခခံသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကို တြက္ခ်က္သည့္နည္းကို လံုးဝမေျပာင္းလဲပဲထားလွ်င္ပင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းကို ကဲြျပားျခားနားသည့္ ႏွစ္ ၂ ႏွစ္ တြင္ အေျခခံလွ်င္ ကဲြျပားျခားနားသည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈခန္႔မွန္းေျခမ်ား ထြက္ေပၚလာမည္ ျဖစ္ သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းတစ္ခုသည္ သတ္မွတ္ထားသည့္ အခ်ိန္အခိုက္အတန္႔တစ္ခု (ယင္းသည္ သီးသန္႔ရည္ညႊန္းႏွစ္ကို အေျခခံသည္)ရိွ လူေနမႈအဆင့္အတန္းမ်ားကို ထင္ဟပ္ ေဖာ္ျပသည့္ စံျပဳအမွတ္ျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းမ်ားသည္ အေျခခံအားျဖင့္ လူမႈ အသိုင္းအဝိုင္းရိွ အဆင္းရဲဆုံး အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏အၾကိဳက္ႏွင့္ အစားအစာအရသာကို အသုံးျပဳၿပီး အစားအစာလိုအပ္ခ်က္မ်ားေပၚတြင္ အေျခခံသည္။ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ပိုမိုခ်မ္းသာေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားထက္ ကယ္လိုရီႏွင့္ ပ႐ိုတင္းဓာတ္ နည္းကာ အေျခခံကာဗိုဟိုက္ဒရိတ္ ပိုမိုပါဝင္သည့္ အရည္အေသြးနိမ့္ အစားအစာ အာဟာရ မ်ားကို စားသုံးႏိုင္ေျခရိွေပသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ပိုမိုၾကြယ္ဝလာသည့္အခါ အစား အစာမ်ားလည္း ပိုမို တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာမည္ျဖစ္ၿပီး အစားအစာမဟုတ္ေသာ ကုန္စည္ အမယ္မ်ားကို ပိုမိုစားသံုးလာကာ အပန္းေျဖကုန္ပစၥည္းမ်ား၏အမယ္မ်ားလည္း ပိုမိုသံုးစဲြလာ ႔အစည္းတစ္ခုအတြင္းရိွ အဆင္းရဲဆံုးသူမ်ား၏ အစားအစာႏွင့္ စားသံုးမႈ ပံုစံမ်ား ေပမည္။ လူမႈဖဲြ  တျဖည္းျဖည္းခ်င္း တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာသည့္အခါ ယင္းတို႔၏အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ထင္ဟပ္သည့္မ်ဥ္းကိုလည္း ျပန္လည္သံုးသပ္ျပင္ဆင္သင့္ေပသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူအခ်ဳိးသည္ အသုံးအမ်ားဆုံးေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ တိုင္းတာခ်က္ျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူအခ်ဳိးသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာ လူဦးေရ အခ်ဳိးကိုကိုယ္စားျပဳသည္။ ယင္းတို႔၏ တစ္ဦးက်သို႔မဟုတ္ အရြယ္ေရာက္သူနွင့္ ညီမွ်ခ်က္ အရ လူမႈဘဝဖူလံုေရးသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းေအာက္နိမ့္လ်င္ သို႔မဟုတ္ ညီမွ်ေနလွ်င္ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည္ဟု သတ္မွတ္သည္။ အကယ္၍ တစ္ဦးက် သို႔ မဟုတ္ အရြယ္ေရာက္သူ ညီမွ်ခ်က္အရတစ္ဦးက် စားသံုးမႈအသံုးစရိတ္သည္ အစားအစာ ဆင္းရဲ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈျပမ်ဥ္း ေအာက္ေရာက္ေနလွ်င္ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုသည္ အစားအစာ ဆင္းရဲ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈ ရိွသည္္။ 17 ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၏ နက္႐ိႈင္းမႈႏွင့္ ျပင္းထန္မႈတို႔သည္ မ်ားစြာေသာလူထုအေနျဖင့္ ယင္းတို႔၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားျပည့္မီရန္ မလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဘဲ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈသည္ ခပ္တိမ္တိမ္လား သို႔မဟုတ္ ပိုမို ျပန္႔ႏွံ႕ၿပီး နက္ရိွဳင္းမႈရိွသလားဆိုသည့္ အသိကိုေပးသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူအခ်ဳိးသည္ အေျခခံ ႔အစည္းဆိုင္ရာ အစားအစာႏွင့္ အစားအစာမဟုတ္ေသာ ကုန္ပစၥည္းအမယ္မ်ား အတြက္ လူမႈဖဲြ  အနိမ့္ဆံုးလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျပည့္မီေအာင္ သံုးစဲြႏိုင္ျခင္းမရိွသည့္ လူဦးေရအခ်ဳိးအစားကို ကိုယ္စားျပဳသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဦးေရအခ်ဳိး အတိုင္းအတာသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား အၾကား ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၏ နက္႐ိႈင္းမႈကို အကဲဆတ္တုန္႕ျပန္မႈမရိွပါ။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း ေအာက္တြင္ ေနထိုင္ရေသာလူဦးေရ အေရအတြက္သည္ ေျပာင္းလဲျခင္းမရိွဘဲ ဆင္းရဲႏြမ္းပါး သူမ်ား၏အေျခအေန ပိုမိုေကာင္းမြန္လာလွ်င္လည္း လက္ရိွဦးေရအခ်ဳိး အတိုင္းအတာသည္ ေျပာင္းလဲမည္မဟုတ္ေပ။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ကြာဟခ်က္ႏွင့္ ျပင္းထန္မႈအတိုင္းအတာသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းေအာက္ရိွ လူမႈဘဝဖူလံုေရး အေျပာင္းအလဲမ်ားေပၚတြင္ အကဲဆတ္ တုန္႕ျပန္မႈရိွသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကြာဟခ်က္သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းမွ ပ်မ္းမွ်က်ဆင္းမႈကို အသံုးျပဳ၍ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၏နက္ရိွဳင္းမႈကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းမွ ပိုမို ေဝးကြာေသာသူမ်ားေပၚတြင္ ပိုမိုအေလးေပးျပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပင္းထန္မႈ အတိုင္းအတာကို တြက္ခ်က္ထားသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ လူမႈဘဝဖူလံုေရး အေျပာင္းအလဲမ်ားအား ေျခရာခံေလ့လာျခင္းသည္ အလိုအပ္ဆံုးေသာသူမ်ားအား တိုးတက္မႈႏွင့္ မူဝါဒမ်ားက အကူအညီျဖစ္မျဖစ္ ဆန္းစစ္ အကဲျဖတ္ရန္ႏွင့္ မညီမွ်မႈသည္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာျခင္း ရိွမရိွ အကဲျဖတ္သံုးသပ္ရာတြင္ အေထာက္အကူျပဳႏိုင္ေပသည္။ လူေနမႈအဆင့္အတန္း ေလ့လာတိုင္းတာမႈစစ္တမ္းမ်ားအား ပံုမွန္အားျဖင့္ အိမ္ေထာင္စု အသံုးစရိတ္မ်ားကိုသိရိွရန္ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္အေျခအေနတြင္ေ နထိုင္ရသူ လူဦးေရအခ်ဳိး အစားသည္ အခ်ိန္ကာလတစ္ေလွ်ာက္ မည္သို႔ေျပာင္းလဲလာသည္ကို စစ္ေဆးသံုးသပ္ရန္ အသံုးျပဳသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အသံုးစရိတ္အတိုင္းအတာမ်ားသည္ စစ္တမ္းတြင္သံုးေသာ တိုင္းတာမႈကိရိယာမ်ားေပၚတြင္ အကဲဆတ္တုန္႕ျပန္မႈရိွသည္။ စစ္တမ္း ဒီဇိုင္းတစ္ခုျဖင့္ တိုင္းတာထားေသာ အသံုးစရိတ္မ်ားကို အသံုးျပဳသတ္မွတ္ထားေသာ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း တစ္ခုသည္ ႏိႈင္းယွဥ္မႈ မျပဳႏိုင္ေသာဒီဇိုင္းရိွသည့္ အျခားစစ္တမ္းတစ္ခု၏ အသံုး စရိတ္အတိုင္းအတာမ်ားအတြက္ အဆင္သင့္ အသံုးျပဳရန္မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ ထိုစစ္တမ္းမ်ားကို တူညီေသာအခ်ိန္တြင္ တူညီေသာ လူဦးေရကိုသာ ေကာက္ယူခဲ့သည္ဆိုလွ်င္ပင္ အဆိုပါ ျပႆနာ ရိွေပသည္။ MPLCS ႏွင့္ IHLCA စစ္တမ္းမ်ားၾကား ဒီဇိုင္းကြာျခားခ်က္ေၾကာင့္ ဤ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာအကဲျဖတ္ခ်က္တြင္ စုစုေပါင္းမ်ားအား ႏိႈင္းယွဥ္မႈျပဳႏိုင္ရန္အတြက္ ႔၊ အစားထိုးတြက္ခ်က္ျခင္း ခ်ဥ္းကပ္ပံုနည္းလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳထားပါသည္ (Elbers ႏွင့္ဖဲြ  ၂ဝဝ၃)။ ခိုင္မာေသာစစ္ေဆးမႈတစ္ခုအျဖစ္ အလားအလာမ်ားအား စစ္ေဆးသံုးသပ္ရန္အတြက္ ပိုမို၍ သမား႐ိုးက်ဆန္ေသာ စစ္တမ္းအေျခခံ ခ်ဥ္းကပ္ပံု နည္းလမ္းမ်ားကိုလည္း အသံုးျပဳခဲ့ ပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအား နားလည္သေဘာေပါက္ေရးအတြက္ မူေဘာင္ႏွင့္ အဆိုပါ ေလ့လာစိစစ္ခ်က္အား မူေဘာင္ သတ္မွတ္ျခင္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဆိုသည္မွာ လူတစ္ဦးအေနျဖင့္ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းတြင္ ဝင္ဆန္႕ႏိုင္ေရးအတြက္ ယင္း၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ကို ကန္႔သတ္ခံထားရၿပီး မၾကာခဏ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္မ်ားအေပၚ အပ်က္သေဘာေဆာင္ေသာ ဂယက္႐ိုက္ခတ္မႈမ်ား သက္ေရာက္ေစသည့္ အေနအထား တြင္ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈမ်ားျဖင့္ ေနထိုင္ရျခင္းကို ညႊန္းဆိုပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၏ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆို ခ်က္ အျဖစ္ ဘဝ၏ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းႏိုင္ရန္ အရင္းအျမစ္မ်ား လံုလံု ေလာက္ေလာက္မရိွျခင္းဟုဆိုၿပီး ရုတ္တရက္ၾကည့္လွ်င္ ႐ိုးစင္းေသာ္လည္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ၏ အေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာမူ ႐ႈေထာင့္မ်ဳိးစံုမွျဖစ္ၿပီး ႐ႈပ္ေထြးႏိုင္ေျခရိွပါသည္။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ေဆြးေႏြးခ်က္သည္ ဝင္ေငြျဖစ္ေပၚမႈ႐ႈေထာင့္မွေန၍ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၏ အေျခခံပံုစံကို တင္ျပ ထားပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရိွအိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ဆင္တူေသာ အခက္အခဲ မ်ားနွင့္၊ အခြင့္အလမ္းမ်ား ရင္ဆိုင္ရပါလွ်က္ အဘယ္ေၾကာင့္ ကဲြျပားျခားနားစြာ ျပဳမူလုပ္ ေဆာင္ၾကပါသလဲဟူေသာ ပိုမိုအေျခခံက်သည့္ ေမးခြန္းမ်ားအထိ နွိဳက္နွိဳက္ခြ်တ္ခြ်တ္ ရွာေဖြ 18 တင္ျပထားျခင္းမ်ဳိးမျပဳပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ က်ယ္ျပန္႔သည့္အေျခခံျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလွ်ာ့ခ် ျခင္းကို အေထာက္အကူျပဳရန္ ႐ႈေထာင့္မ်ဳိးစံုႏွင့္ အျပဳအမူဆိုင္ရာ ႐ႈေထာင့္မ်ားမွေန၍ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈလကၡဏာမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ရန္ ေနာက္ထပ္ေလ့လာမႈမ်ား လိုအပ္ပါသည္။ ေအာက္တြင္ေဖာ္ျပထားေသာ (ပံု ၁.၂) သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားေတြ႕ႀကံဳေနရသည့္ ဝင္ေငြျဖစ္ေပၚေစေသာဝန္းက်င္၏ ရွင္းလင္းလြယ္ကူေသာ ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို တင္ျပထားပါသည္။ ပံု ၁.၂။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျဖစ္ေစသည့္တြန္းအားမ်ား၊ မူေဘာင္တစ္ခု။ Growth External Conditions Education, Sectoral Composition health, Key Prices skills Physical & financial capital Prices/ Transfers Income Returns infrastructure Income feeds into asset base, transmitting walfare across time and generations Social Capital ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေၾကာင္းရင္းခံမ်ားသည္ အိမ္ေထာင္စုအတြင္း၌ပင္ တည္ရိွေနႏိုင္သည္။ ႔အစည္းတို႔ကိုလည္း သို႔ေသာ္ ထိုအိမ္ေထာင္စုတည္ရိွ ရာရပ္ရြာႏွင့္ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေသာ လူမႈဖဲြ  ထင္ဟပ္လွ်က္ရိွပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ အိမ္ေထာင္စုကို အနိမ့္ဆံုးလူမႈဘဝဖူလံုေရး စံမ်ဥ္းအထက္တြင္ ထိန္းသိမ္းထားရိွရန္ လံုေလာက္ေသာရင္းျမစ္မ်ား ထုတ္လုပ္ရယူေပးႏုိင္ သည့္ စြမ္းေဆာင္ရည္မရိွေသာေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚရသည္။ လူတို႕ပိုင္ဆိုင္သမွ်ပစၥည္းဥစၥာမ်ားထဲတြင္ အေရးအႀကီးဆံုး ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမွာအခ်ိန္ျဖစ္ၿပီး လူတိုင္းတြင္ မိမိတို႔ေရြးခ်ယ္ထားသည့္အတိုင္း ျမႇဳပ္ႏံွလုပ္ေဆာင္ရန္ တစ္ရက္လွ်င္ အခ်ိန္ ၂၄ နာရီစီရိွၾကေပသည္။ အခ်ိန္ကို မည္သို႔ အသံုး ျပဳသလဲဆိုသည္မွာ ယင္းတို႔၏ က်န္းမာေရး၊ အေတြ႕အႀကံဳႏွင့္ပညာေရး။ အိမ္ေထာင္စု ပိုင္ ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား၊ အိမ္ေထာင္စုအတြက္ ရရိွႏိုင္သည့္ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္ အေျခခံအေဆာက္ အအံုမ်ား၊ ယင္းတို႔၏ လူမႈေရးအရင္းအႏီွးမ်ား၊ အိမ္ေထာင္စု၏ ကိုယ္ပိုင္အခ်ိန္ႏွင့္ ပိုင္ဆိုင္ေသာ ပစၥည္းဥစၥာမ်ားကို ဝင္ေငြအျဖစ္ ေအာင္ျမင္စြာ ေျပာင္းလဲရန္ က်ယ္ျပန္႔သည့္ စီးပြားေရးႏွင့္ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းဝန္းက်င္တို႔သည္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ေစသည့္အခ်က္မ်ားျဖစ္ၾကသည္္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ယင္းတို႔၏ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ပညာေရး၊ ေျမယာ၊ အရင္းအႏီွး၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးကဲ့သို႔ေသာ ေကာင္းမြန္သည့္ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေျခခံ အေဆာက္အအံုမ်ားစသည္တို႔ကို ေစ်းကြက္ထဲတြင္ သတ္မွတ္ေစ်းႏႈန္းအမ်ဳိးမ်ဳိးရိွသည့္ ထုတ္ ကုန္မ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲၾကသည္။ ဤသည္ကို ယာယီ သို႔မဟုတ္ အၿမဲတမ္း အလုပ္အေနျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းအေသးစား ထူေထာင္လုပ္ကိုင္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ေျမယာကို အသံုးခ်၍ လယ္ယာစိုက္ပိ်ဳေရးထုတ္ကုန္မ်ား ထုတ္လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ေသာ္လည္း ေကာင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ယင္းတို႔၏ဝင္ေငြမ်ားကို အမ်ဳိးမ်ဳိး ေသာ လႊဲေျပာင္းမႈ ဇာစ္ျမစ္မ်ား (ဥပမာ။ ယင္းတို႔၏ ရပ္ရြာ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းရိွ အျခားေသာ 19 အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈမ်ား၊ အစိုးရ သို႔မဟုတ္ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အကူအညီ ႔အစည္းမ်ားမွ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈမ်ား၊ သို႔မဟုတ္ ယခင္ အိမ္ေထာင္စုဝင္မ်ားထံမွ ေပးေရးဖဲြ  ေထာက္ပံ့ကူညီမႈမ်ား) ျဖင့္ ထပ္ေဆာင္းျဖည့္စြက္ရရိွႏိုင္ေပသည္။ ဝင္ေငြကို လတ္တေလာ အသံုးစရိတ္မ်ားအတြက္ေရာ အနာဂတ္ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားအတြက္ပါ သံုးစဲြသည္။ ဝင္ေငြနည္းပါး သည့္ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ လတ္တေလာ သံုးစဲြမႈနည္းပါးသလို ယင္းတို႔၏ ကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ အနာဂတ္ အတြက္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံႏိုင္စြမ္းလည္း နည္းပါးကာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကို မ်ဳိးဆက္တစ္ဆက္မွ တစ္ဆက္သို႔ လက္ဆင့္ကမ္းသည့္ အေျခ အေနမ်ဳိးသို႔ ဦးတည္သြားေစသည္။ လတ္တေလာ အသံုးစရိတ္မ်ားအတြက္ နမူနာမ်ားမွာ အစားအစာႏွင့္ အဝတ္အထည္တို႔ျဖစ္သည္။ ဝင္ေငြကို အနာဂတ္အတြက္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား အတြက္လည္း သံုးစဲြႏိုင္ပါသည္။ ဥပမာဆိုရေသာ္ ေျမယာကဲ့သို႔ေသာ အေရးပါသည့္ ကုန္ ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားအတြက္ ေပးေခ်ရန္အသံုးျပဳႏိုင္သည္။ သို႔မဟုတ္ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္မ်ား၏ လူ႔စြမ္းအား အရင္းအႏီွးကို ျမွင့္တင္ရာေရာက္ၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ သံသရာစက္ဝန္းကို ခ်ဳိးဖ်က္ရန္အတြက္ အကူအညီျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ ပညာေရးအတြက္ သံုးစဲြ ႏိုင္ပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ လတ္တေလာ စားသံုးမႈအတြက္ေရာ အနာဂတ္တြင္ ယင္းတို႔၏ လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈကို တိုးပြားေစႏိုင္သည့္ ပစၥည္းဥစၥာမ်ား အတြက္ပါ သံုးစဲြရန္ အပိုအလွ်ံမရိွသျဖင့္ အနာဂတ္အတြက္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈ နည္းပါးသည္။ စီးပြားေရးႏွင့္ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းဝန္းက်င္တြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ယင္းတို႔၏ ေရြး ခ်ယ္မႈမ်ားကို ဆံုးျဖတ္သတ္မွတ္ရသည္။ ဥပမာ ကုန္သြယ္ေရးမူဝါဒမ်ားသည္ ဓာတ္ေျမၾသဇာ ကဲ့သို႔ေသာ သြင္းအားစုမ်ား ရႏိုင္မႈႏွင့္ ေစ်းႏႈန္းတို႔ အေပၚတိုက္႐ိုက္ သက္ေရာက္မႈရိွၿပီး အိမ္ ေထာင္စုမ်ားမွထုတ္လုပ္သည့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို မည္သည့္ေနရာတြင္ ေရာင္းခ်မည္ ဆိုသည့္ အေပၚလည္း သက္ေရာက္မႈရိွေပလိမ့္မည္။ ဤအစီရင္ခံစာတြင္ အဓိကက်ေသာ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား (အိမ္ေထာင္စုမ်ားပိုင္ဆိုင္သည္ ေရာ ယင္းတို႔၏ ရပ္ရြာအသိုင္းအဝိုင္းတြင္ ရႏိုင္သည္မ်ားပါ) ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား၏ ဝင္ေငြ ရရိွနိုင္ေသာ အခြင့္အလမ္းမ်ားကိုပါ ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား ျပင္ပမွသက္ေရာက္သည့္ ႀကိဳတင္တြက္ဆမရႏိုင္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ထိတ္လန္႔ ဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ား၏ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈမ်ားကို ေလ့လာအကဲျဖတ္သံုးသပ္ထားေသာ္လည္း မူဝါဒအေျပာင္းအလဲမ်ား သို႔မဟုတ္ ေမခ႐ိုစီးပြားေရးအေျခအေနမ်ားကဲ့သို႔ေသာ က်ယ္ျပန္႔သည့္ ျပင္ပမွ သက္ေရာက္မႈအေၾကာင္းအရာမ်ားကို အေလးေပးတင္ျပထားျခင္းမရိွပါ။ ႔စည္းထားပါသည္။ အစီရင္ခံစာ၏ က်န္ေသာအပိုင္းကို ေအာက္ေဖာ္ျပပါအတိုင္းဖဲြ  ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအဆင့္သည္ မည္မွ်ရိွသလဲ။ ယင္းတို႔၏ လကၡဏာမ်ားႏွင့္ သံုးစဲြမႈပံုစံမ်ားက ဘာေတြျဖစ္ၾကပါသလဲ။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာစိစစ္ခ်က္အပိုင္း ၁ သည္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း စားဝတ္ေနေရး အေျခအေနမ်ားကို အေျခခံသည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုင္းတာခ်က္အသစ္ တစ္ရပ္ေဖာ္ထုတ္ရန္ အႀကံျပဳထားခဲ့ပါသည္။ အခန္း ၂ သည္ အဆိုျပဳတင္ျပထားခဲ့သည့္ စားသံုးမႈစုစုေပါင္း၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ မညီမွ်မႈခန္႔မွန္းခ်က္အသစ္တို႔ကို မိတ္ဆက္တင္ျပထားပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ ခန္႔မွန္း ေျခအလားအလာမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးအရ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္မႈမ်ားျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအား တိုက္ဖ်က္ရာတြင္ တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈအား အကဲျဖတ္ သံုးသပ္မႈမ်ားကို တင္ျပထားပါသည္။ အခန္း ၃ တြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူမ်ားအၾကား ျခားနားခ်က္မ်ားကို ေလ့လာအကဲျဖတ္ သံုးသပ္ရန္ အတြက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ တိုင္းတာနည္းအသစ္ကိုအသံုးျပဳထား သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလ့လာခ်က္ကို တင္ျပထားပါသည္။ ေလ့လာခ်က္သည္ လူမႈဘဝဖူလံုေရး၏ လူမႈ-စီးပြားဆက္သြယ္ခ်က္မ်ားကို အေလးေပးတင္ျပထားပါသည္။ အခန္း ၄ သည္ အထူးသျဖင့္ စားသံုးမႈစုစုေပါင္းႏွင့္ အစားအစာအသံုးစရိတ္မ်ား၊ တိုင္းတာ ခဲ့သည့္ လူမႈဘဝဖူလံုေရး၏ အဓိကအစိတ္အပိုင္းႏွင့္ အိမ္ေထာင္စုအမ်ားစုအတြက္ အသံုး စရိတ္အမ်ားဆံုးသံုးစဲြသည့္ ကုန္ပစၥည္းအမယ္တို႔ကို အေသးစိတ္စစ္ေဆး သံုးသပ္ထားပါသည္။ 20 ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူမ်ား၏ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းအေျခ ခံဆိုသည္မွာ အဘယ္နည္း။ အခန္း ၅၊ ၆ ႏွင့္ ၇ တို႔သည္ လူ႔စြမ္းအားအရင္းအႏီွး၊ အထူးသျဖင့္ ပညာေရး (အခန္း ၅)၊ က်န္းမာေရး (အခန္း ၆)ႏွင့္ ရွင္သန္ေနထိုင္ေရးအတြက္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္လိုအပ္သည့္ အဓိကက်ေသာ အညစ္အေၾကးသန္႔ရွင္းေရး၊ အေျခခံအေဆာက္အအံုႏွင့္ စြမ္းအင္ဇာစ္ျမစ္မ်ား ရရိွႏိုင္မႈ (အခန္း ၇) ဟူေသာ ႐ႈေထာင့္ ၃ မ်ဳိးမွတစ္ဆင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းအေျခခံကို ေလ့လာသံုးသပ္ထားပါသည္။ မည္သည့္ ႀကိဳတင္မွန္းဆမရႏိုင္ေသာ ျပင္ပအေျခအေနမ်ားက ျမန္မာလူထု၏ဘဝအေပၚ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရိွပါသလဲ။ အခန္း ၈ သည္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ လူမႈဘဝဖူလံုေရးကို မည္ကဲ့သို႔ အက်ဳိးသက္ေရာက္သည္ အထူးသျဖင့္ အိမ္ေထာင္စုဝင္တစ္ဦးဦး ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ မိုးေခါင္ျခင္းတို႔ကဲ့သို႔ေသာ တစ္ ခုခ်င္းႏွင့္ဆက္စပ္ေျပာင္းလဲေနေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ား၏ လႊမ္းမိုးသက္ေရာက္မႈမ်ားကို အေလးေပးတင္ျပထားပါသည္။ ယင္းတို႔၏ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားကို ဝင္ေငြအျဖစ္ရေအာင္မည္သို႔ ေျပာင္းလဲအသံုးျပဳပါသလဲ။ အခန္း ၉ သည္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ဝင္ေငြမည္သို႔ရသည္ဆိုသည္ႏွင့္ ပိုမိုခ်မ္းသာေသာ အိမ္ ေထာင္စုမ်ားႏွင့္ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအၾကား ေပၚထြက္လာေသာ အဓိက ကဲြျပားျခားနားမႈမ်ားကို သံုးသပ္ေလ့လာထားပါသည္။ 21 22 ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြင္းရိွ လူမႈဘဝ ဖူလံုမႈႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ - ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေနာက္ထပ္ ႔ၿဖိဳးမႈအဆင့္အတြက္ ဖြံ  စံအမွတ္အသစ္ 23 အဓိကေပးလိုေသာ သတင္းစကားမ်ား • ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ လူဦးေရ၏ ၃၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးသည့္ အေျခအေနတြင္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကရသည္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ အတြင္းရိွ စားဝတ္ေနေရးအေျခအေနမ်ားအေပၚ အေျခခံ၍ ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ထားသည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ခန္႔မွန္းခ်က္ အသစ္အရ လူဦးေရ၏ ၃ ပံု ၁ ပံု နီးပါးသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးၾကၿပီး ေနာက္ထပ္ ၁၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈထိခိုက္ခံရ လြယ္မႈ ျမင့္မားသည့္အေျခအေနတြင္ ရိွခဲ့ၾကသည္။ • ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ လူဦးေရသည္ ၁၅.၈ သန္းရိွၿပီး ယင္းတို႔အထဲမွ ၁၃.၈ သန္းသည္ ေက်းလက္ဧရိယာ မ်ားတြင္ေနထိုင္ၾကသည္။ • ၂ဝဝ၄/ ဝ၅ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္မ်ားၾကားတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ သည္ က်ဆင္းလာခဲ့သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ က်ဆင္းလာျခင္းကို ၂ဝဝ၄/ဝ၅ ခုႏွစ္လူေနမႈအဆင့္အတန္းမ်ားအား စံအျဖစ္ သတ္ မွတ္ထားသည့္ ယခင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈခန္႔မွန္းခ်က္တြင္ေရာ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္၏ စံအျဖစ္သတ္မွတ္ထားသည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ခန္႔မွန္းခ်က္တြင္ပါ ေတြ႔ျမင္ရပါသည္။ • ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားထက္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ လူေနမႈအဆင့္ အတန္းမ်ား ပိုမိုလွ်င္ျမန္စြာ တိုးတက္လာခဲ့သည္။ • မညီမွ်မႈမ်ား ျမင့္တက္လာခဲ့သည္။ လူမႈဖဲြ  ႔အစည္းအတြင္းရိွ အဆင္းရဲဆံုးသူမ်ားၾကားတြင္ လူေနမႈအဆင့္အတန္းမ်ားတိုး တက္လာမႈကို ေတြ႕ရေသာ္လည္း ပိုမိုႀကီးမားသည့္ တိုးတက္ မႈမ်ားကို ပိုမိုခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားၾကားတြင္ ေတြ႕ရသည္။ လူဦးေရ၏ အဆင္းရဲဆံုးေသာ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း၏ လူမႈဘဝဖူလံုေရးမွာ ပ်မ္းမွ်အိမ္ေထာင္စု လူမႈဘဝဖူလံုေရး ေလာက္ သိသိသာသာ ေျပာင္းလဲတိုးတက္လာျခင္းမရိွေပ။ 24 ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ရိွ စားသံုးမႈစုစုေပါင္းႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းအသစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာစိစစ္္ခ်က္၏ အပိုင္း ၁ သည္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ထင္ဟပ္ေစရန္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ တြက္ခ်က္ခန္႔မွန္းမႈ မ်ားကို ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ရန္ႏွင့္ အေျခကိုျပန္လည္ ျပင္ဆင္သတ္မွတ္ရန္ အႀကံျပဳခဲ့ပါသည္။ ဤအႀကံျပဳေထာက္ခံခ်က္မွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ပူးတဲြေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္၏ ကနဦး အဆင့္မ်ားမွ ထြက္ေပၚလာျခင္းျဖစ္သည္။ ဝင္ေငြျမင့္မားလာျခင္း (ကုန္စည္ႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈ အုပ္စုတြင္ အစားအစာမွ အစားအစာမဟုတ္သည့္ ကုန္စည္အမယ္မ်ားဆီသို႔ ေျပာင္းလဲလာ ျခင္း ကဲ့သို႔ေသာ) လူေနမႈဘဝအေျခအေန ေျပာင္းလဲလာမႈမ်ားကို ထင္ဟပ္ရန္ႏွင့္ စစ္တမ္း ေကာက္ယူျခင္းႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ျခင္းဆိုင္ရာ နည္းလမ္းမ်ား ေျပာင္းလဲ လာျခင္းတို႔ကို ထင္ဟပ္ရန္တို႔အတြက္ ႏိုင္ငံ၏ လူမႈဘဝဖူလံုေရး စုစုေပါင္းႏွင့္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ ျပမ်ဥ္းကို ဆယ္ႏွစ္လွ်င္ တစ္ႀကိမ္အေျခအေန ျပင္ဆင္မြမ္းမံမႈမ်ားအား ေထာက္ခံ အႀကံျပဳထားပါသည္။ အပိုင္း ၁ တြင္ ေဆြးေႏြးတင္ျပခဲ့သည့္အတိုင္း ၂၀၀၄/ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအား ပထမဆံုးစတင္ တိုင္းတာခဲ့ခ်ိန္မွ လူေနမႈဘဝအေျခအေနမ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးသူမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားသည္ အမွန္တကယ္ပင္ ေျပာင္းလဲလာခဲ့သည္။ ပထမ ေျပာင္းလဲပံုမွာ အိမ္ေထာင္စုကုန္စည္ႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈအုပ္စုတြင္ အစားအစာ ကုန္စည္ အမယ္ မ်ား ပါဝင္မႈအခ်ဳိးအစား က်ဆင္းလာၿပီး အစားအစာ မဟုတ္ေသာ ကုန္စည္အမယ္မ်ား ပိုမို တိုးတက္စံုလင္လာသျဖင့္ အစားအစာမဟုတ္ေသာ ကုန္စည္အမယ္မ်ား ပိိုမို တိုးတက္ စံုလင္ လာမႈကိုသိရိွရန္ ပိုမိုလိုအပ္လာသည္။ ဒုတိယေျပာင္းလဲပံုႏွင့္ ဆက္စပ္မႈမွာ ကုန္စည္မ်ား၏ အေရအတြက္ႏွင့္ စံုလင္မႈ အထူးသျဖင့္ အိမ္ေထာင္စု ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား တိုးပြားလာျခင္း ျဖစ္သည္။ တတိယေျပာင္းလဲပံုမွာ အဓိကဝန္ေဆာင္မႈမ်ားအတြက္ အစိုးရ၏ ဝန္ေဆာင္မႈ ေပး ျခင္းက အိမ္ေထာင္စုမ်ား အေနျဖင့္ ၎တို႕၏ သယံဇာတရင္းျမစ္မ်ားကို ကုန္စည္အမယ္မ်ား တိုးခ်ဲ႕စုံလင္ေစရန္ သုံးစဲြျခင္းအား ပိုမိုခြင့္ျပဳေပးသည့္အခါ က်ယ္ျပန္႕ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မ်ားက အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ သံုးစဲြမႈပံုစံမ်ားကို ေျပာင္းလဲလာေစျခင္းျဖစ္သည္။ ဤဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာအကဲျဖတ္ခ်က္သည္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ လူေနမႈ အဆင့္အတန္းမ်ားအေပၚ အေျခခံေသာ စားသံုးမႈစုစုေပါင္းအသစ္ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း အသစ္တို႔ကို တင္ျပထားပါသည္။ လူမႈဘဝဖူလံုေရး တိုင္းတာခ်က္အသစ္ႏွင့္ စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာန ယခင္ကသံုးစဲြခဲ့ေသာ လူမႈဘဝဖူလံုေရး တိုင္းတာခ်က္မ်ားအၾကားတြင္ အဓိက ကြာျခားခ်က္ ၃ ခုရိွပါသည္။ ပထမအခ်က္မွာ လွ်ပ္စစ္ပန္ကာ၊ ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္သံုး ဘက္ထရီမ်ားႏွင့္ မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ား ကဲ့သို႔ေသာ အိမ္ေထာင္စု ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား၏ ႀကီးထြား လာေသာ အေရးပါမႈကိုထင္ဟပ္ရန္ ၾကာရွည္သံုးပစၥည္းမ်ား အသံုးျပဳမႈတန္ဖိုးမ်ားအား ထည့္ သြင္းတြက္ခ်က္ျခင္းျဖစ္သည္။ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းႏွင့္ ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဝန္ၾကီး စီးပြားေရးဖြံ  ႔ (၂ဝ၁၁) နည္းလမ္းတြင္ ၾကာရွည္သံုးကုန္ပစၥည္းမ်ား ပါဝင္ျခင္းမရိွေပ။ ဒုတိယ ဌာနႏွင့္ဖဲြ  အခ်က္မွာ အသံုးျပဳခဲ့သည့္ ကယ္လိုရီစံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ အရြယ္ေရာက္သူနွင့္ညီမွ်မႈ သတ္မွတ္ ခ်က္ဇာတိကိ္န္းမ်ားအား က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ ျပဳစုထုတ္ျပန္သည့္ ျပဳျပင္မြမ္းမံ ထားေသာ ကယ္လိုရီတြက္ခ်က္မႈမ်ားအား ထင္ဟပ္္ရန္ ျပန္လည္စိစစ္္ျပင္ဆင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယခင္က ြ ခ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈတက ြ ္ အသံုးျပဳခဲ့ေသာ ၂၃ဝဝ ကယ္လရ ္ ်က္ပံု နည္းလမ္း ၂ ခုတင ွ ့္ ႏိင ို ီႏင ္ ါက ႈ ္းယွဥပ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းအသစ္သည္ ၂၂၃၈ ကယ္လိုရီရိွေသာ ကုန္စည္ႏွင့္ဝန္ေဆာင္မႈ အုပ္စု ေပၚတြင္ အေျခခံထားပါသည္။ ယခု ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ တိုင္းတာခ်က္မ်ားတြင္ အသံုးျပဳထားေသာ ကယ္လိုရီတြက္ခ်က္မႈမ်ားသည္ ယခင္ကအသံုးျပဳခဲ့ေသာ တိုင္းတာခ်က္မ်ားတြင္ အသံုးျပဳ ခဲ့သည္မ်ားထက္ ပိုမိုအေသးစိတ္က်သည္။ ယခင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတြက္ခ်က္ပံုမ်ားတြင္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးသူငယ္မ်ားအားလံုးအတြက္ တူညီေသာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားရိွသည္ဟု 25 ယူဆသတ္မွတ္ခဲ့ေသာ္လည္း ယခု ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ပံုတြင္ ဥပမာအားျဖင့္ ၂ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးငယ္သည္ ၁ဝ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးငယ္ႏွင့္ ကဲြျပားျခားနားေသာ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ရိွသည္ဟု ယူဆသတ္မွတ္ပါသည္။ ေနာက္ဆံုးအေနျဖင့္ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းႏွင့္ စီးပြားေရး ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ဝန္ၾကီးဌာနႏွင့္ဖဲြ  ဖြံ  ႔ (၂ဝ၁၁) နည္းလမ္းအရ တင္ျပခဲ့ေသာ ၂ဝဝ၄/ ဝ၅ ခုႏွစ္ စားသံုးမႈပံုစံမ်ားႏွင့္လည္း ႏိႈင္းယွဥ္ပါက စားသံုးမႈစုစုေပါင္းႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း အသစ္တို႔သည္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြင္းရိွလူဦးေရ၏ အစားအစာႏွင့္ အစားအစာမဟုတ္ေသာ ကုန္ပစၥည္းမ်ား စားသံုးမႈပံုစံမ်ားအေပၚ အေျချပဳထားပါသည္။ ယင္းကြာျခားခ်က္မ်ားအား ပူးတဲြ ပါနည္းပညာဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာတြင္ ပိုမို၍အေသးစိတ္ ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းအသစ္မ်ားသည္ စံတန္ဖိုးကိုသတ္္မွတ္၍ ယင္း ထက္နိမ္ ့လွ်င္ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုအေနျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည္ဟု ယူဆသတ္မွတ္ပါသည္။ ဇယား ၂.၁ တြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ မ်ဥ္းအသစ္မ်ားအား ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတြင္ ျမန္မာ က်ပ္ေငြျဖင့္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္သည္ တစ္ရက္ အရြယ္ ေရာက္သူနွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ အသံုးစရိတ္ ၁၃ဝ၃ က်ပ္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္နည္းေသာ အိမ္ ေထာင္စုတြင္ေနထိုင္သူျဖစ္လွ်င္ သို႔မဟုတ္ တစ္ဦးက်အသံုးစရိတ္သည္ ၁၂၄၁ က်ပ္ျဖစ္လွ်င္ ထိုသူကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည္ဟု ယူဆသတ္မွတ္ပါသည္။ အစားအစာဆင္းရဲ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈျပမ်ဥ္းသည္ တစ္ရက္ အရြယ္ေရာက္သူနွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ ၈၅ဝ က်ပ္ သို႔မဟုတ္ တစ္ဦးက်အားျဖင့္ ၈ဝ၅ က်ပ္ဟုသတ္မွတ္ပါသည္။ ဇယား ၂.၁။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းႏွင့္ လူမႈဘဝဖူလံုေရး အတိုင္းအတာ၊ စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္ (၂ဝ၁၇) အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ ညီမွ်ခ်က္အရ တစ္ဦးက် ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း ၁၃ဝ၃ ၁၂၄၁ ိ ဲ့မႈျပမ်ဥ္း အစားအစာ ဆင္းရဲခ်ဳ႕တ ၈၅ဝ ၈ဝ၅ ပ်မ္းမွ်အသံုးစရိတ္ ၁၆၄၄ ၁၅၇၅ ပ်မ္းမွ် အစားအစာအသံုးစရိတ္ ၉၅၃ ၉၁၇ မွတ္ခ်က္။ တန္ဖိုးအားလံုးကို ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတြင္ရိွသည့္ေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေနရာေဒသအလိုက္ တန္ဖိုးေလွ်ာ့ တြက္ခ်က္ထားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပ်မ္းမွ် စုစုေပါင္းစားသံုးမႈအသံုးစရိတ္ကို ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ေစ်းႏႈန္း မ်ားျဖင့္ တစ္ရက္ အရြယ္ေရာက္သူ နွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ ၁၆၄၄ က်ပ္၊ သို႔မဟုတ္ အနီးစပ္ဆံုး အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁.၆ဝ (၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႔ေပါက္ေစ်း အေမရိကန္ တစ္ေဒၚလာလွ်င္ ျမန္မာေငြ ၁ဝ၂၅ က်ပ္ႏႈန္း) ဟု ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ ပ်မ္းမွ် အစားအစာစားသံုးမႈသည္ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ ၉၅၃ က်ပ္ျဖစ္သည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသ မ်ားတြင္ ပ်မ္းမွ် အသံုးစရိတ္သည္ တစ္ရက္ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ ၂၃၆၂ က်ပ္ျဖစ္ရာ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ၁၄၉၁ က်ပ္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ၆ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းပိုမိုျမင့္မားသည္။ ဆက္လက္ရွင္သန္ေနထိုင္ေရးပစၥည္းမ်ားျဖစ္သည့္ အစားအစာ၊ အဝတ္အထည္၊ ေနအိမ္၊ ခ်က္ျပဳတ္ရာတြင္ သံုးသည့္ေလာင္စာတို႔သည္ ေမွ်ာ္လင့္ထားသည့္အတိုင္းပင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါး သူမ်ားႏွင့္ လူဦးေရ၏ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ရိွသူမ်ား၏ အသံုးစရိတ္တြင္ အဓိက သံုးစဲြရသည့္ စရိတ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ စားသံုးမႈ အသံုးစရိတ္ျပန္႔ခ်က္၏ တတိယေျမာက္ ၅ စိတ္ပိုင္းႏွင့္ စတုတၳေျမာက္ ၅ စိတ္ပိုင္း တို႔တြင္လည္း ဤသို႔ပင္ျဖစ္ပါသည္။ အိမ္ေထာင္စု ႔စည္းမႈကို အခန္း ၄ တြင္ အေသးစိတ္ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါသည္။ အသံုးစရိိတ္ ေပါင္းစပ္ဖဲြ  ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုင္းတာပံုနည္းလမ္းအား ပူးတဲြပါ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတုိင္းတာခ်က္ နည္းပညာ ဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာတြင္ ပိုမို၍အေသးစိတ္တင္ျပထားပါသည္။ ဤဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအစီရင္ခံစာပါ ေနာက္ပိုင္း ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္အားလံုးသည္ စားသံုးမႈစုစုေပါင္းအသစ္ကို အသံုးျပဳထား ပါသည္။ 26 ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ စားဝတ္ေနေရးအေျခအေနမ်ားအေပၚ အေျခခံသည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ခန္႔မွန္းေျခ၊ အဆင့္ႏွင့္ အလားအလာမ်ား ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာလူဦးေရ၏ ၃ ပံု ၁ ပံုသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္အေျခအေနတြင္ေနထိုင္ခဲ့ ၾကရသည္။ ယင္းတို႔၏ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ အသံုးစရိတ္စုစုေပါင္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္း ပါးမႈျပမ်ဥ္းေအာက္တြင္ရိွသည္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ လူေနမႈ အဆင့္အတန္းမ်ားအေပၚအေျခခံသည့္ စားသံုးမႈစုစုေပါင္းႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းအသစ္တို႔အား အသံုးျပဳ၍ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ လူဦး ေရ၏ ၃၂.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္အေျခအေနတြင္ေနထိုင္ခဲ့ၾကရသည္ဟု ခန္႔မွန္းပါသည္။ ပံု ၂.၁ သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံအဆင့္ႏွင့္ ေဒသအလိုက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ခန္႔မွန္းေျခတို႔ကို ေဖာ္ျပပါသည္။ ပံု ၂.၁။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူအခ်ဳိး လက္ရိွဦးေရႏႈန္း၊ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ ေက်းလက္အေျခအေနႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရးဇုန္အလိုက္ 50% 43.9% 40% 38.8% 40.0% Poverty Headcount 32.1% 30% 32.1% National 26.2% 20% 14.5% 10% 0% Mountains Coastal Hills & Urban Delta Rural Dry ျမန္မာ့လယ္ယာႏွင့္ ေက်းရြာမ်ား (ေက်းလက္ဧရိယာမ်ား) တြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ျမိဳ႕ႏွင့္ ျမိဳ႕ၾကီးမ်ား (ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ား) ရိွဆင့္ရဲႏြမ္းပါမႈထက္ သိသိသာသာ ပိုမိုျမင့္မားသည္။ ျမိဳ႕ႏွင့္ ျမိဳ႕ၾကီးမ်ားတြင္ရိွသည့္ ၁၄.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ေက်းလက္လူဦးေရ၏ ၃၈.၈ ရာခိုင္ ႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည္ဟု ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ထားပါသည္။ ဤသည္မွာ အေရအတြက္ ပမာဏအားျဖင့္ စုစုေပါင္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူဦးေရ ၁၅.၈ သန္းရိွသည့္အနက္ ေက်းလက္ဧရိယာ တြင္ ၁၃.၈ သန္းေတြ႕ရၿပီး ၿမိဳ႕ျပေဒသတြင္ ၂ သန္းေတြ႕ရျခင္းျဖစ္သည္။ 5 ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူဦးေရသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရႏွင့္အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္စာရင္း (လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔ အင္အားဝန္ႀကီးဌာန၊ ၂ဝ၁၅) ၏ ဖြင့္ဆိုသတ္မွတ္ခ်က္အတိုင္း အစဥ္အလာအိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္း ေကာက္ယူခဲ့သူမ်ားႏွင့္ ခန္႔မွန္းထားသည့္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းေကာက္ယူျခင္းမျပဳခဲ့သူ ဦးေရအေပၚ အေျခခံထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ထားသည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူဦးေရတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အစဥ္အလာအိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ေနထိုင္ၾကေသာ သန္းေခါင္ စာရင္းတြင္ေတြ႕ဆံုေမးျမန္း ေကာက္ယူခဲ့သူမ်ားေရာ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းေကာက္ယူျခင္းမျပဳခဲ့သူမ်ားပါ ပါဝင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူအေဆာင္မ်ား၊ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ား၊ သီလရွင္ေက်ာင္းမ်ား၊ ဘားတိုက္မ်ားႏွင့္ ယင္းသို႔ေသာ အျခားေနထိုင္ရာအခင္းအက်င္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူ ၂.၃၅ သန္း ပါဝင္ျခင္းမရိွပါ။ 27 ျမန္မာ့လူဦးေရ၏ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အစားအစာဆင္းရဲခ်ဳိ႕တဲ့မႈရိွၿပီး ဆိုလိုသည္မွာ ထိုသူတို႔၏ စုစုေပါင္းစားသံုးမႈ အသံုးစရိတ္ကို ၄င္းတို႔၏ အစားအစာလိုအပ္ခ်က္အား ကာမိေစရန္ လံု ေလာက္သည္ဟု ယူဆသတ္မွတ္ျခင္းမျပဳပါ။ ဤဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအတိုင္းအတာသည္ အေျခခံ အက်ဆံုး အစားအစာလိုအပ္ခ်က္ကိုပင္ ျပည့္မီျခင္းမရိွသည့္ အလြန္အမင္း ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္းကို ေဖာ္ျပပါသည္။ အစားအစာဆင္းရဲခ်ဳိ႕တဲ့မႈႏႈန္းသည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားထက္ ေက်းလက္ ဧရိယာ မ်ားတြင္ သိသိသာသာပိုမိုျမင့္မားသည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသေနလူဦးေရ၏ ၂.၇ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ႏိႈင္း ယွဥ္လွ်င္ ေက်းလက္ဧရိယာေနလူဦးေရ၏ ၁၂.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အစားအစာဆင္းရဲ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈ ခံစားေနရပါသည္။ အစားအအစာဆင္းရခ်ဳိ႕တဲ့မႈႏႈန္းသည္ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ေတာင္ထူထပ္ရာ ေဒသမ်ားႏွင့္ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ သိသိသာသာပိုမိုျမင့္မားၿပီး အဆိုပါေတြ႔ရိွခ်က္သည္ ယင္းတို႔၏ အစားအစာႏွင့္ စုစုေပါင္းဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွစ္ခုစလံုးအတြက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ကြာဟ ခ်က္ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျပင္းထန္မႈ အတိုင္းအတာမ်ား ပိုမိုျမင့္မားသည္ႏွင့္လည္း ညီညြတ္ ကိုက္ညီပါသည္။ ပံု ၂.၂။ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွအစားအစာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူအခ်ဳိး၊ ၿမိဳ႕ ျပႏွင့္ ေက်းလိုက္အေျခအေနႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရးဇုန္အလိုက္ 25% 20% 19.1% Food Poverty Headcount 15.9% 15% 12.5% 10% 9.8% National 7.4% 6.9% 5% 2.7% 0% Mountains Coastal Hills & Urban Delta Rural Dry ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈၿခိမ္းေျခာက္ျခင္းကို တြန္းလွန္ဖယ္ရွားရန္အတြက္ လူမႈဘဝဖူလံု ေရး လံုေလာက္ေအာင္ ျမင့္မားျခင္းမရိွသည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးခါနီးသူတို႔ မ်ားစြာရိွေပသည္။ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးသူ ဦးေရ ၃၂.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းကိုေက်ာ္လြန္၍ ယင္းတို႔၏ လူမႈဘဝဖူလံုေရးအဆင့္သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းအနီး ဝန္းက်င္တြင္ ေရာက္ေနသူမ်ားစြာရိွသည္။ ထိုသူမ်ားအတြက္ မိသားစု နာမက်န္းျဖစ္ျခင္းကဲ့သို႔ေသာ ႀကိဳတင္မွန္းဆ မရႏိုင္သည့္ ဝင္ေငြ သို႔မဟုတ္ လူမႈဘဝ ဖူလံုေရးဆိုင္ရာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ျဖစ္စဥ္မ်ားသည္ ယင္းတို႔ကို အႀကီးအက်ယ္ ထိခိုက္ေစႏိုင္ၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဆီသို႔ တြန္းပို႔ႏိုင္ေပသည္။ ႏိုင္ငံအတိုင္းအတာျဖင့္ဆိုလွ်င္ လူဦးေရ၏ ၁၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျပမ်ဥ္း၏ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းအတြင္းတြင္ရိွသည္ဟု ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ထားသည့္ လူမႈဘဝဖူလံုေရးရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေနၾကရ သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားေသာ တစ္ရက္ အရြယ္ ေရာက္သူႏွင့္ ညီမွ်ခ်က္အရ ၁၃ဝ၃ က်ပ္ႏွင့္ တစ္ရက္ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ မွ်ခ်က္အရ 28 ၁၅၆၄ က်ပ္ (ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း၏ အထက္ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမိုျမင့္သည့္ ပမာဏ) အၾကား တြင္ရိွျခင္းျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း၏ ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းအတြင္း (၁၃ဝ၃ က်ပ္ႏွင့္ ၁၉၅၄ က်ပ္အၾကား) တြင္ ေနထိုင္သူမ်ားကို စစ္ေဆးသံုးသပ္ၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္ လူဦးေရ၏ ၂၉.၆ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွသည္ကိုေတြ႕ရမည္ ျဖစ္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ လူဦးေရ၏ ၄၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းထက္ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းပိုမို ျမင့္မားသည့္ လူမႈဘဝဖူလံုေရးမ်ဥ္းေအာက္တြင္ ေနထိုင္ၾကရၿပီး ၆၁.၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းထက္ ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမိုျမင့္မားသည့္ လူမႈဘဝဖူလံုေရးမ်ဥ္းေအာက္တြင္ ေနထိုင္ၾကရသည္။ စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္ (၂ဝ၁၇က) အစီရင္ခံစာတြင္တင္ျပခဲ့သည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ်ာ့က်လာမႈကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ခန္႔မွန္းခ်က္အသစ္တြင္ထင္ဟပ္လွ်က္ ရိွပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ၂ဝဝ၄/ ဝ၅ ခုႏွစ္တြင္ ၄၈.၂ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွခဲ့ရာမွ ၂ဝဝ၉/၁ဝ ခုႏွစ္တြင္ ၄၂.၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ လည္းေကာင္း ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၃၂.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔လည္း ေကာင္း ေလ်ာ့က်လာသည္ဟု ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ စားဝတ္ေနေရးအေျခအေနမ်ားအေပၚ အေျခခံ သည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ စံမွတ္ျဖင့္ နည္းလမ္းအသစ္ကို အသံုးျပဳ၍ တြက္ခ်က္ခန္႔မွန္းပါသည္ (စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂ဝ၁၇ခ)။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလ်ာ့က်လာျခင္း ကို ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ေရာ ေက်းလက္ ေဒသမ်ားတြင္ပါ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ 29 ပံု ၂.၃။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏႈန္းဆိုင္ရာ ခန္႔မွန္းအလားအလာမ်ား၊ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ စားဝတ္ေနေရးအေျခအေနမ်ားအေပၚ အေျခခံသည့္ ခန္႔မွန္းခ်က္အသစ္ (စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂ဝ၁၇က) 55% 48.2% 50% 45% 42.4% Headcount poverty Rate 40% 35% 32.1% 30% 25% 20% 15% 10% 2004 / 05 2009 / 10 2015 New poverty method based on 2015 living conditions - MOPF and World Bank (2017a) 70% 53.9% 60% 48.5% 50% 38.8% Headcount poverty Rate 40% 32.2% 24.8% 30% 20% 14.5% 10% 0% 2004 / 05 2009 / 10 2015 New Estimate, Urban New Estimate, Rural ိ ္သမွ် ႏိႈင္းယွဥ္မႈျပဳႏိုင္ရန္အတြက္ ခန္႔မွန္းအစားထိုးတြက္ခ်က္ျခင္းနည္းလမ္းမ်ားကို မွတ္စု။ ၂ဝဝ၄/ ဝ၅ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂ဝဝ၉/ ၁ဝ ခုႏွစ္မ်ားအတြက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားကို ျဖစ္ႏုင အသံုးျပဳထားပါသည္။ အဆိုပါနည္းလမ္းမ်ား၏ ခိုင္မာမႈအတြက္ အေသးစိတ္ ေဆြးေႏြးတင္ျပခ်က္မ်ားကို အစီရင္ခံစာ အပိုင္း ၁ (စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂ဝ၁၇က) တြင္ၾကည့္ပါ။ 30 လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈ၏ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႕ေသာ အတိုင္းအတာမ်ား။ ပ်မ္းမွ် လူမႈဘဝဖူလံုေရး တိုးတက္မႈ၊ ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျပင္းထန္မႈ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးလွ်က္ရိွေနသူမ်ားအၾကားတြင္ လူမႈဘဝဖူလံုေရးသည္ ၂ဝဝ၉/၁ဝ ခုႏွစ္ထက္ ပိုမိုျမင့္မားလာခဲ့သည္။ အသံုးစရိတ္ျပန္႔ခ်က္၏ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ လူမႈဘဝဖူလံုေရး ျမင့္တက္လာျခင္းအား စုစုေပါင္းအသစ္ကို အသံုးျပဳ၍ အခ်ိန္ကာလ တစ္ေလွ်ာက္ စားသံုးမႈ စုစုေပါင္းျပန္႔ခ်က္မ်ားကို ႏိႈင္းယွဥ္ျခင္းအားျဖင့္ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ သို႕ေသာ္လည္း ျပန္႔ခ်က္၏ေအာက္ဆံုးပိုင္းတြင္ လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈမွာ အနည္းငယ္ အေျပာင္းအလဲရိွခဲ့ေသာ္လည္း အေျခအေနအဆိုးဆံုးသူမ်ားအတြက္ လူမႈဘဝဖူလံုေရး တိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာျခင္းမွာ အနည္းဆံုးျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားအၾကား လူမႈဘဝ ဖူလံုေရး တိုးတက္လာျခင္းကို ၂ဝဝ၄/ဝ၅ခုႏွစ္၊ ၂ဝဝ၉/၁ဝ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္မ်ား အၾကား တြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၏ နက္႐ိႈင္းမႈႏွင့္ ျပင္းထန္မႈေလ်ာ့က်လာၾကျခင္းျဖင့္ ျမင္ေတြ႔ႏိုင္သည္။ ပံု ၂.၄ ၏ ပံု အစိတ္အပိုင္း (ခ) သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကြာဟခ်က္ အလားအလာကို ေဖာ္ျပၿပီး ပံုအစိတ္အပိုင္း (ဂ) သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကြာဟခ်က္ႏွစ္ထပ္ကိန္းအညႊန္းရိွ အလားအလာ မ်ားကိုေဖာ္ျပသည္။ အဆိုပါအတိုင္းအတာမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၏ သေဘာ သဘာဝကို ပိုမိုခိုင္မာေအာင္ ပံုေဖာ္ေပးကာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈလက္ရိွဦးေရႏႈန္း၏ အေရးႀကီးသည့္ အတဲြအဖက္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။6 စားဝတ္ေနေရးအေျခအေနမ်ားတြင္ တိုးတက္ေကာင္းမြန္မႈမ်ားရိွလာေသာ္လည္း မ်ားစြာေသာ သူတို႔သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ က်ေရာက္မည့္အႏၲရာယ္ႏွင့္ ဆက္လက္ရင္ဆိုင္ေနရဆဲ ျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဆီသို႔ က်ေရာက္သြားႏိုင္ေသာ လ်စ္လ်ဴရွဳမရသည့္ အခြင့္အလမ္းရိွလွ်င္ ထိုသူမ်ားကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးခါနီးသူ သို႔မဟုတ္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ထိခိုက္လြယ္သူမ်ားအျဖစ္ ယူဆသည္။ ဤသည္ကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း၏ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အတြင္း က်ေရာက္ေသာ လူဦးေရကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ကြၽႏု္ပ္တို႕သိႏိုင္သည္။ ပံု ၂.၄ ၏ ပံု အစိတ္အပိုင္း (က) သည္ အခ်ိန္ကာလတစ္ေလွ်ာက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈ အေျပာင္းအလဲမ်ားႏွင့္ ေဒသအလိုက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ထိခိုက္ခံရလြယ္သူ လူဦးေရ အစိတ္အပိုင္းကို ေဖာ္ျပသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ တိုင္းတာခ်က္အသစ္ကိုအသံုးျပဳလွ်င္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ သို႔မဟုတ္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈနီးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏ အခ်ဳိးအစားအစိတ္အပိုင္းသည္ ၂ဝဝ၄/ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္တြင္ ၆၁.၉ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၄၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ အခ်ိန္ကာလ တစ္ေလွ်ာက္ ေလ်ာ့က်လာခဲ့ေသာ္လည္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးခါနီးျပမ်ဥ္း၏ ေအာက္တြင္ ေနထိုင္ ေနေသာ ျမင့္မားသည့္ လူဦးေရအခ်ဳိးအစားသည္ သိသာေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ထိခိုက္ လြယ္မႈ ရိွေနသည္ကို ညႊန္ျပေနေပသည္။ အဆိုပါ ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈ ျမင့္မားသည့္အဆင့္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး-ေဂဟေဗဒဇုန္မ်ား အားလံုးတြင္ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ၿပီး ၿမိဳ႕ျပတြင္ ေနထိုင္သူမ်ားထက္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားက ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈ ပိုမိုျမင့္မားသည္ကို ရွင္းလင္းစြာျမင္ႏိုင္ေပသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈသည္ လက္ရိွကာလတြင္ေရာ ေရရွည္တြင္ပါ လူမႈဘဝဖူလံုေရး၏ အဓိက႐ႈေထာင့္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ခၽြတ္ၿခံဳက်ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္း အႏၲရာယ္သည္ မလံုၿခံဳမႈကို ျဖစ္ေစၿပီး စိတ္ဖိစီးမႈႏွင့္ အကာ အကြယ္မဲ့သည္ဟု ခံစားရစိတ္ကို တိုးပြားေစသည္။ ယင္းအေျခအေနက လူပုဂိၢဳလ္ တစ္ဦးခ်င္းစီ အေနျဖင့္ ထိုသို႔ေသာအေျခအေနမဟုတ္လွ်င္ ေဆာင္ရြက္မည္ မဟုတ္သည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္မႈ မ်ဳိးကို ခ်မွတ္လာေစႏိုင္သည္ (Calvo ႏွင့္ Dercon၊ ၂ဝ၁၃)။ ေရရွည္တြင္ အနာဂတ္ အလားအလာမ်ား မေသခ်ာမေရရာမႈသည္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္ အက်ဳိးရိွေသာကုန္ ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို ေရႊ႕ဆိုင္းျခင္း သို႔မဟုတ္ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းတို႔ကိုျဖစ္ေစႏိုင္ ၿပီးပညာေရးတြင္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈကို ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္သည္။ 6 ၂ဝဝ၄/ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ စားဝတ္ေနေရးအေျခအေနမ်ား အေပၚအေျချပဳသတ္မွတ္ေသာ ပိုမိုနိမ့္သည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈစံတန္ဖိုးျဖင့္ ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဝန္ၾကီးဌာနႏွင့္ဖဲြ  တြက္ခ်က္သည့္ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ  ႔ (၂ဝ၁၁) ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအတိုင္းအတာသည္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ စားဝတ္ေနေရးအေျခအေနမ်ားအေပၚ အေျခခံထားသည့္ ပိုမိုျမင့္သည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ စည္းသတ္မ်ဥ္းျဖင့္ တိုင္းတာပံုအသစ္မ်ားကို အသံုးျပဳတြက္ခ်က္သည္ႏွင့္ယွဥ္လွ်င္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကြာဟခ်က္ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ကြာဟခ်က္ႏွစ္ထပ္ကိန္းမ်ားတြင္ အေတာ္အတန္ ပိုမို ေလ်ာ့က်မႈကိုေဖာ္ျပသည္။ အဆိုပါ ရလဒ္မ်ားအား ပူးတဲြပါ နည္းပညာဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာတြင္ ပိုမို၍ နက္နက္နဲနဲ ေဆြးေႏြးထားပါသည္။ 31 ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၏ နက္႐ိႈင္းမႈႏွင့္ ျပင္းထန္မႈတို႔သည္ ေဒသအလိုက္ သိသိသာသာ ကဲြျပားမႈရိွၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးသည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားထက္ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ ပိုမိုျမင့္မားသည္။ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ ကြာဟခ်က္သည္ တိတိက်က် သတ္မွတ္ထားသည့္ ဧရိယာေဒသတစ္ခုရိွ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးသည္ဟု သတ္မွတ္ထားသည့္ လူဦးေရသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းေအာက္ မည္မွ် အကြာအေဝးတြင္ေနထိုင္ၾကသည္ ဆိုသည္ကိုေဖာ္ျပၿပီး နက္႐ိႈင္းမႈသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျပမ်ဥ္းေအာက္တြင္ရိွေနေသာသူကို ရာခိုင္ႏႈန္းအားျဖင့္ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအား တိုက္ဖ်က္ဖယ္ရွားရန္ လႊဲေျပာင္းသံုးစဲြရမည့္ သယံဇာတရင္းျမစ္မ်ား၏ ပမာဏကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း၏ ရာခိုင္ႏႈန္းတစ္ခုျဖင့္ျပသျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ တိုက္ဖ်က္ ေရးစရိတ္ (ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္)ဟုလည္း ေဖာ္ျပႏိုင္ပါသည္။ အခ်ိန္ကာလ တစ္ေလွ်ာက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကြာဟခ်က္သည္ ေလ်ာ့က်လာခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အခ်ဳိ႕အစိတ္အပိုင္းမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံအဆင့္ပ်မ္းမွ်ထက္ ျမင့္မားေနပါသည္။ ေက်းလက္ဧရိယာ မ်ား၊ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသမ်ား၊ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါး မႈ၏ နက္႐ိႈင္းမႈ ျမင့္မားေနျခင္းသည္ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားျဖစ္ျခင္း၊ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ၎ဧရိယာတို႕သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းမွ ပိုမိုေဝးကြာျခင္း တို႔ကို ထင္ဟပ္ ေနေပသည္။ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျပင္းအားသည္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ပ်မ္းမွ်ထက္ေရာ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ပ်မ္းမွ်ထက္ပါ ပိုမိုျမင့္မားသည္။ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈျပင္းထန္မႈသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားထဲမွ အဆင္းရဲဆံုးေသာသူမ်ားအေပၚ ပိုမိုအေလးေပးၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားအၾကားတြင္ မညီမွ်မႈရိွျခင္းကို ထင္ရွားေစပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အဆိုပါေဒသမ်ားတြင္ ပိုမိုျမင့္မားေသာ နက္႐ိႈင္းမႈႏွင့္ ျပင္းထန္မႈတို႔သည္ ပိုႀကီးမား ေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ နက္႐ိႈင္းမႈႏွင့္ ပိုမိုႀကီးမားေသာ အလြန္အမင္းဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူလူဦးေရ အစိတ္အပိုင္း ႏွစ္ခုစလံုးကို ေဖာ္ျပေနပါသည္။ ၂ဝဝ၄/ဝ၅ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္မ်ားၾကားတြင္ဆယ္စုႏွစ္၏ ေနာက္ပိုင္း ၅ ႏွစ္တာကာလတြင္ ပိုမိုျမင့္မားေသာ တိုးတက္မႈႏွင့္အတူ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ အမွန္အသံုးစရိတ္သည္ ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈ တိုးတက္ႀကီးထြားလာခဲ့သည္။7 ျမိဳ႕ျပေဒသမ်ားသည္ ေက်းလက္ေဒသမ်ားထက္ ဖြံ  ကို ပို၍ လွ်င္ျမန္စြာရရိွၾကသည္။ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္မႈမ်ားအရ အမွန္တစ္ဦးက် စားသံုးမႈသည္ ၁ဝ ႏွစ္တာကာလတစ္ေလွ်ာက္တြင္ ၃၁.၄ ရာခိုင္ႏႈန္းဝန္းက်င္ တိုးတက္ခဲ့ေၾကာင္းေတြ႕ရၿပီး တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၂.၈ ရာခိုင္ႏႈန္းတိုးတက္မႈႏွင့္ တူညီပါသည္။ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ အသံုးစရိတ္တိုးတက္မႈသည္ ဆယ္စုႏွစ္၏ ေနာက္ပိုင္း ၅ ႏွစ္တြင္ ပိုမိုျမန္ဆန္ခဲ့ၿပီး ၂ဝဝ၄/ ဝ၅ ႏွင့္ ၂ဝဝ၉/၁ဝ ခုႏွစ္ၾကားတြင္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၂.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွခဲ့ရာမွ ၂ဝဝ၉/ ၁ဝ ႏွင့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္မ်ားၾကားတြင္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၃.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ျမင့္တက္လာခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္းတိုးတက္မႈသည္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၁.၉ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွကာ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ေက်းလက္က ၿမိဳ႕ျပထက္ တိုးတက္မႈပိုမုိ ေႏွးေကြးသည္။ လူဦးေရတစ္ရပ္လံုးတြင္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ေတြ႕ရသည့္ တိုးတက္မႈႏွင့္ မတူညီသည့္ အခ်က္မွာ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ေအာက္ေျခ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းအၾကား၌ ေဖာ္ျပႏိုင္ေလာက္ ေသာ လူမႈဘဝဖူလံုေရး အေျပာင္းအလဲမရိွေပ။ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ေအာက္ေျခ ၁ဝ ႀကိမ္ေျမာက္ ရာလီစိတ္ကိန္း အထက္၌ရိွေသာသူမ်ားအတြက္ အလားတူ လူေနမႈဘဝ ျပည့္စံု ဖူလံုမႈ တိုးပြားလာသည္ကို ေတြ႕ႏိုင္ေပသည္။ 7 ႏိႈင္းယွဥ္ႏိုင္စြမ္းကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ရန္အတြက္ စစ္တမ္းတစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ခန္႔မွန္းအစားထိုးတြက္ခ်က္ျခင္း အသံုးျပဳ၍ စစ္တမ္း တစ္ခုစီတြင္ ပ်မ္းမွ် အသံုးစရိတ္မ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ ၃၆.၄ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွမည္ဟု အဆိုပါေလ့လာမႈမ်ားမွခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရရိွ သည့္ တိုးတက္မႈႏႈန္း အပါအ ဝင္တစ္ရက္လွ်င္ ၈ဝ,ဝဝဝ က်ပ္အထက္ရိွေသာ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္ အသံုးစရိတ္မ်ားေလ့လာမႈ ၃ ခုကို ပ်မ္းမွ်မွ ေသြဖည္မႈမ်ား အျဖစ္သတ္မွတ္ၿပီး ဖယ္ထုတ္ထားခဲ့ပါသည္။ 32 ပံု ၂.၄။ ၂ဝဝ၄/ဝ၅ မွ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အထိ အျခားေသာ လူမႈဘဝဖူလံုေရးအတိုင္းအတာမ်ားအရ အလားအလာမ်ား a) ဆင္းရဲႏြမ္းပါးခါနီး 61.9% 53.0% Near Poor (Poverty Line*1.2) Near Poor (Poverty Line*1.2) 55.6% 46.0% 54.5% 56.6% 46.0% National 23.8% 44.7% 41.7% Mountains 2004 / 05 2009 / 10 2015 Coastal Hills & Urban Delta Rural Dry ိ ္းမႈ - ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ကြာဟခ်က္ b) ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ နက္႐ႈင 14.2% 12.2% 12.1% 14.4% Poverty Gap Poverty Gap 8.4% 10.6% 8.4% 7.3% National 2.8% 6.4% Mountains 2004 / 05 2009 / 10 2015 Coastal Hills & Urban Delta Rural Dry c) ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျပင္းထန္မႈ 5.8% Poverty Gap Squared Poverty Gap Squared 4.9% 6.6% 3.3% 5.1% 4.2% 3.3% 2.4% National 0.9% 2.4% Mountains 2004 / 05 2009 / 10 2015 Coastal Hills & Urban Delta Rural Dry ိ ္သမွ် ႏိႈင္းယွဥ္မႈ ျပဳရန္အတြက္ ခန္႔မွန္းအစားထိုးတြက္ မွတ္စု။ ပံုအစိတ္အပိုင္း ၃ ခုစလုံးသည္ ၂ဝဝ၄/ ဝ၅ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂ဝဝ၉/ ၁ဝ ခုႏွစ္မ်ားအတြက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားကို ျဖစ္ႏုင ခ်က္ျခင္းနည္းလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳထားပါသည္ (စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂ဝ၁၇က)။ အဆိုပါ နည္းလမ္းမ်ား၏ ခိုင္မာမႈအေသးစိတ္ ေဆြးေႏြးတင္ျပခ်က္မ်ားကို ပူးတဲြပါဝင္သည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတုိင္းတာခ်က္ နည္းပညာဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာတြင္ ၾကည့္ပါ။ 33 မညီမွ်မႈ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းရိွ မညီမွ်မႈသည္ ေဒသတြင္းရိွအျခားေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ေတြ႕ရသည့္အဆင့္ ႏွင့္ အလားတူပင္ ျဖစ္ပါသည္။8 ပိုမိုျမင့္မားသည့္ မညီမွ်မႈကို ျမိဳ႕ျပဧရိယာမ်ားတြင္ ရွင္းရွင္း လင္းလင္း ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အေတာ္အတန္နိမ့္သည့္ မညီမွ်မႈအဆင့္ မ်ားကို ျမင္ေတြ႕ေနရျခင္းမွာ အသံုးစရိတ္ျဖန္႔ ျပန္႔ခ်က္ က်စ္လ်စ္သိပ္သည္းျခင္း၏ ထင္ဟပ္ ခ်က္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ သို႔မဟုတ္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း အနီးတြင္ ေနထိုင္ေနရ သူမ်ားစြာရိွသည္။ ျပန္႔ခ်က္၏အဆံုး ထိပ္ဆံုးပိုင္းတြင္ သိသိသာသာ ကဲြဲျပားျခားနားေသာ စားသံုးမႈပံုစံမ်ား အထူးသျဖင့္ ပိုမိုတန္ဖိုးၾကီးေသာ ၾကာရွည္သံုးပစၥည္းမ်ား ပိုင္ဆိုင္သူ အိမ္ ေထာင္စု အခ်ဳိ႕ရိွေနၾကသည္။ ယင္းအိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အမ်ားစုသည္ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ ေနထိုင္ ၾကၿပီး ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ Gini ေျမွာက္ေဖာ္ကိန္းကို ျမင့္တက္သြားေစကာ ၿမိဳ႕ျပ-ေက်းလက္ မညီမွ်မႈ အဆင့္ကြာဟခ်က္ကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။ ဇယား ၂.၂။ မညီမွ်မႈ အတိုင္းအတာမ်ား၊ ၂ဝ၁၅ ႏိုင္ငံအဆင့္ ၿမိဳ႕ ျပ ေက်းလက္ Gini ၃၅.ဝ ၃၈.၆ ၂၈.၃ Theil-0 ၂ဝ.၇ ၂၅.ဝ ၁၃.၄ Theil-1 ၂၅.၉ ၃၂.၃ ၁၃.၉ Share bottom 20% ၇.၅ ၆.၆ ၉.ဝ ၉၀/၁၀ ၄.၁ ၄.၆ ၃.၅ ၉၀/၅၀ ၂.၁ ၂.၃ ၁.၉ ၅၀/၁၀ ၁.၉ ၂.ဝ ၁.၉ ႔ႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္ မွတ္စု။ မညီမွ်မႈခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္မႈအေျခအေနေလ႔လာမႈစစ္တမ္း (MPLCS)၊ ၂ဝ၁၅ ေပၚတြင္အေျခခံကာ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရဖဲြ  ိ ္ေသာ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတြင္ (၂ဝ၁၇) စုစုေပါင္းကို အသံုးျပဳတြက္ခ်က္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ တန္ဖိုးျမင့္ ၾကာရွည္သံုးပစၥည္းမ်ား အထူးသျဖင့္ ေမာ္ေတာ္ကားမ်ားေၾကာင့္ ဆိုႏုင တစ္ရက္လွ်င္ ၈ဝ,ဝဝဝ က်ပ္အထက္ရိွေသာ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္ အသံုးစရိတ္ရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားႏွင့္ဆက္ႏႊယ္ေနေသာ ပ်မ္းမွ်မွေသြဖည္မႈ ေလ့လာေတြ႔ရိွခ်က္ ၃ ခု ရိွပါသည္။ အဆိုပါေလ့လာေတြ႕ရိွမႈမ်ားပါဝင္ျခင္းကို Gini ေျမွာက္ေဖာ္ကိန္းသည္ အကဲဆတ္တုန္႔ျပန္မႈ ျမင့္မားၿပီး ႏိုင္ငံအဆင့္တြင္ ၃၅.၁ မွ ၂၈.၃ သို႔လည္းေကာင္း ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ၃၈.၆ သို႔လည္းေကာင္း အထူးသျဖင့္ ျမင့္တက္သြားသည္။ 8 မညီမွ်မႈအတိုင္းအတာမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္ရာညႊန္ကိန္းမ်ားအား အေသးစိတ္ရွင္းလင္းတင္ျပထားသည္ကို အပိုင္း ၁ အစီရင္ခံစာ (စီမံကိန္း ႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂ဝ၁၇က) တြင္ ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ 34 ႏိုင္ငံတကာအဆင့္ အလြန္အမင္းဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္ အလြန္အမင္းဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏႈန္းကို ၂ဝ၁၇ ေအာက္တို ဘာလတြင္ ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခဲ့ပါသည္ (ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂ဝ၁၇)။ ႏိုင္ငံတကာဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျပမ်ဥ္းကို သတ္မွတ္ရာတြင္ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ဝယ္ႏိုင္စြမ္းအားႏိႈင္းယွဥ္မႈဖလွယ္ႏႈန္းမ်ား (PPPs) ကို အသံုးျပဳ၍ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁.၉ဝ တြင္ သတ္မွတ္ထားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံတကာ အလြန္အမင္းဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏႈန္းသည္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၆.၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွ သည္ဟု ခန္႔မွန္းခဲ့ပါသည္။ ႏိုင္ငံအဆင့္ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုင္းတာခ်က္ မ်ားၾကား အဓိကကြာျခားခ်က္မွာ အသံုးျပဳသည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းျဖစ္ၿပီး အထူးသျဖင့္ အဆိုပါဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအား ႏိုင္ငံအလိုက္ သီးျခားဖြင့္ဆို သတ္မွတ္ ခ်က္အေပၚ အေျခခံသလား သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္တြင္ ႏိႈင္းယွဥ္ႏိုင္ေသာ ဖြင့္ဆို သတ္မွတ္ခ်က္အသံုးအႏႈံးအေပၚ အေျခခံသလားဆိုသည္ေပၚမူတည္၍ ကြာျခားျခင္း ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ႏိုင္ငံအဆင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာအကဲျဖတ္ သံုးသပ္ခ်က္မ်ားကို သီးျခားစီမွတ္ယူလုပ္ေဆာင္သင့္ၿပီး ကဲြျပားျခားနားေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ မ်ားအတြက္ အသံုးျပဳသင့္ပါသည္။ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းကို ကမာၻလံုး ဆိုင္ရာ အလြန္အမင္းဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအား ေျခရာခံေကာက္ယူရန္ႏွင့္ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ရည္မွန္း ခ်က္ပန္းတိုင္မ်ား၏ တိုးတက္ေအာင္ျမင္မႈကို တိုင္းတာရန္အတြက္ အဓိကအားျဖင့္ အသံုးျပဳသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံအဆင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းသည္ လူဦးေရ၏ အနိမ့္ဆံုး အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ မူဝါဒပိုင္းေဆြးေႏြး အေျဖရွာမႈ သို႔မဟုတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေျခအေနအဆက္အစပ္မ်ားအရ အဆင္းရဲ အႏြမ္းပါးဆံုးသူမ်ား ထံ ေရာက္ရိွေစေရးအတြက္ ဦးတည္လုပ္ငန္းအစီအစဥ္မ်ားအား ေဆာင္ရြက္မႈတို႔အတြက္ ပိုမိုသင့္ေလ်ာ္ပါသည္။ ဤဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာခ်က္အပိုင္း ၂ အစီရင္ခံစာတြင္ ကၽြႏု္ပ္ တို႔သည္ ႏိုင္ငံအဆင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအတိုင္းအတာကိုအသံုးျပဳ၍ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာခ်က္ အား ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါသည္။ 35 36 ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဆိုင္ရာ ေလ့လာခ်က္ 37 အဓိကေပးလိုေသာ သတင္းစကားမ်ား • ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏႈန္းသည္ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာ ေဒသမ်ားႏွင့္ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ အျမင့္ဆံုးျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူဦးေရ၏ ၃ ပံု ၂ ပံုကို လူဦးေရ ထူထပ္သိပ္သည္းသည့္ ေဒသမ်ားျဖစ္ေသာ အပူပိုင္းဇုန္ႏွင့္ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသမ်ားတြင္ ေတြ႕ရိွရသည္။ • ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ အရြယ္အစားႀကီးမားေသာမိသားစုမ်ား၊ မီွခိုသူဦးေရ မ်ားျပားျခင္း၊ ပညာရည္နိမ့္ပါးျခင္းႏွင့္ ေျမယာပိုင္ ဆိုင္မႈမရိွျခင္းတို႔အပါအဝင္ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားစုဆိုင္ရာ ပိုင္ ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား အကန္႔အသတ္ရိွျခင္းတို႔ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ ရိွပါသည္။ • အမ်ဳိးသမီးဦးစီးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အမ်ဳိးသား ဦးစီး ေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားထက္ ပိုမို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွပါ။ ဤအခ်က္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ယခင္ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာ စိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ ရလဒ္မ်ားအတိုင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ အကူ အညီ အေထာက္အပံ့ ပိုမိုလိုအပ္ေကာင္း လိုအပ္ဖြယ္ရိွေသာ အမ်ဳိးသမီးဦးစီးသည့္ အိမ္ေထာင္စုအမ်ဳိးအစားအား ေလ့လာ အကဲျဖတ္ သံုးသပ္ရန္အတြက္ ပိုမိုႀကိဳးပမ္း အားထုတ္လုပ္ ေဆာင္မႈမ်ား လိုအပ္ေကာင္း လိုအပ္မည္ျဖစ္သည္။ 38 ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားသည္ တစ္ထပ္တည္းတစ္သားတည္း ပံုစံဆင္တူမဟုတ္ ၾကပဲ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ပံုေသတစ္ေျပးညီခ်မွတ္ထားေသာ မူဝါဒစီမံေဆာင္ရြက္မႈမ်ားျဖင့္ ေျဖရွင္းႏိုင္မည့္ တစ္ခုတည္းေသာ ျပႆနာမဟုတ္ပါ။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာစိစစ္္ခ်က္ အပိုင္း ၁ (စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂ဝ၁၇က)သည္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ စတင္က်ဆင္းလာေနၿပီး အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ လူေနမႈအဆင့္အတန္း တိုးတက္ေကာင္းမြန္ လာျခင္းသည္ လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈ၏ အျခားေသာ ႐ႈေထာင့္အတိုင္းအတာမ်ား တိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာျခင္းႏွင့္ ေပါင္းစပ္လွ်က္ရိွေၾကာင္း တင္ျပထားပါသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ယခု အစီရင္ခံစာ အပိုင္း ၂ သည္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ စားဝတ္ေနေရးအေျခအေနမ်ားႏွင့္ စံကိုက္ခ်ိန္ ညွိ၍ အေျချပန္လည္သတ္မွတ္ထားေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈခန္႔မွန္းခ်က္ကို မိတ္ဆက္တင္ျပ ထားပါသည္။ အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားရိွလင့္ကစား ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရ၏ ၃ ပံု ၁ ပံုခန္႔သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အေျခအေနတြင္ ဆက္လက္ေနထိုင္ၾကရဆဲျဖစ္ၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအရိွဆံုးအုပ္စုမ်ားထဲမွ လူဦးေရ အခ်ဳိးတစ္ရပ္သည္ ရုန္းထြက္ရန္ခက္ခဲေသာ ထပ္ျပန္တလဲလဲ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဝဲဂယက္ထဲတြင္ ပိတ္မိေနဖြယ္ရိွပါသည္။ သင့္ေလ်ာ္ေကာင္းမြန္ ေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈတိုက္ဖ်က္ေရးအစီအမံမ်ား စတင္ႏိုင္ရန္ အခ်ဳိ႕တဲ့ဆံုးေသာလူအုပ္စုမ်ား၏ ဝိေသသလကၡဏာမ်ားႏွင့္ သေဘာသဘာဝပံုစံမ်ား၊ ယင္းတို႔ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ေနရသည့္ ကဲြျပား ျခားနားေသာ အခက္အခဲမ်ားကို အေသးစိတ္ သေဘာေပါက္နားလည္ရန္ လိုေပသည္။ ဤ အခန္းတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ပံုစံမ်ားကို တင္ျပထားပါသည္။ ယခုတင္ျပထားသည့္ လူဦးေရစာရင္းအင္းဆိုင္ရာ ေလ့လာေတြ႕ရိွမႈသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ယခင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ႏွင့္ အနည္းငယ္ကဲြလဲြမႈရိွပါသည္။ ဤအခ်က္က အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ ညီမွ်ခ်က္ ျပင္ဆင္မႈျဖစ္သည့္ ကေလးသူငယ္မ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားအား ျပင္ဆင္ကိုက္ညွိရန္ အသံုးျပဳခဲ့ေသာ စံႏႈန္းမ်ား အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္ တစ္ဦးက် ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈႏႈန္းမ်ားအား ျပန္လည္ခ်ိန္ညွိရန္အတြက္ ယခင္ရလဒ္မ်ား အေျခခံသည့္ ျပင္ဆင္ ကိုက္ညွိမႈ သို႔မဟုတ္ ပံုမွန္စံကိုက္ျပဳမႈအား အသံုးျပဳျခင္းႏွစ္ခုစလံုးကို အဓိကထင္ဟပ္ေနပါ သည္။ ဤအေၾကာင္းကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ တိုင္းတာခ်က္ဆိုင္ရာ နည္းပညာအစီရင္ခံစာတြင္ ပိုမို၍နက္နက္နဲနဲ ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၏ ပထဝီဝင္အရ စုစည္းမႈ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ အဓိကျဖစ္ပြားေနၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား၏ ၈၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ လယ္ယာႏွင့္ ေက်းရြာမ်ားတြင္ေနထိုင္လွ်က္ရိွၾကသည္။ ပံု ၂.၁ သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ ေက်းလက္၊ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး-ေဂဟေဗဒဇုန္မ်ားတစ္ေလွ်ာက္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးသူအခ်ဳိးႏႈန္းကိုေဖာ္ျပၿပီး ပံု ၃.၁ သည္ အဆိုပါေဒသ မ်ားတြင္ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ အခ်ဳိးအစားကို ေဖာ္ျပသည္။ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူအခ်ဳိးသည္ ၿမိဳ႕ျပ ေဒသမ်ားထက္ ပိုမိုျမင့္မားသည္ကို ေက်းလက္ ၃၈.၈ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ၿမိဳ႕ျပ ၁၄.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူအမ်ားစုႏွင့္ ျမန္မာ့လူဦးေရအမ်ားစုကို ေက်းလက္ ဧရိယာမ်ားတြင္ ေတြ႔ႏိုင္ပါသည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ အနည္းငယ္သာ ေနထိုင္ ၾကေသာ္လည္း အဆိုပါေဒသမ်ားတြင္ လူဦးေရသိပ္သည္းျခင္းေၾကာင့္ တစ္စတုရန္း ကီလို မီတာရိွ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ အေရအတြက္တြင္ ၿမိဳ႕ျပက ေက်းလက္ထက္ ပိုမိုျမင့္မားဖြယ္ရိ္ွပါသည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ လူဦးေရ ၅.၂ သန္းေနထိုင္သျဖင့္ ယင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၿမိဳ႕ျပလူဦးေရ၏ ၃ ပံု 39 ၁ ပံုရိွၿပီး လူဦးေရသိပ္သည္းမႈမွာ ႏိုင္ငံအဆင့္ပ်မ္းမွ်ထက္ ၁ဝ ဆ ပိုမိုမ်ားျပားသည္ (လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အား ၀န္ႀကီးဌာန၊ ၂ဝ၁၅)။ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး-ေဂဟေဗဒဇုန္မ်ားတစ္ေလွ်ာက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏႈန္းသည္ က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ ကဲြလဲြခ်က္ရိွသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူႏႈန္းသည္ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ ၄၃.၉ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသတြင္ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းအသီးသီးရိွၾကၿပီး အျမင့္ဆံုးျဖစ္ၾကသည္။ ယင္းေဒသမ်ားသည္ အျမင့္ဆံုးေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ျပင္းအားႏွင့္ ျပင္း ထန္မႈအညႊန္းကိန္းမ်ားရိွၾကၿပီး အဆိုပါေဒသမ်ားတြင္ သိသိသာသာ အစားအစာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ရိွေၾကာင္း ေတြ႕ရိွခ်က္ႏွင့္လည္း ညီညြတ္ပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူအခ်ဳိးႏႈန္းသည္ ျမစ္ဝကၽြန္း ေပၚေဒသမ်ားတြင္ ပိုနိမ့္ျပီး ၂၆.၂ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွကာ အပူပိုင္းဇုန္တြင္ ႏိုင္ငံအဆင့္ပ်မ္းမွ်ႏႈန္းျဖစ္ သည့္ ၃၂.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွသည္။ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသႏွင့္ အပူပိုင္းဇုန္မ်ားတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ႏႈန္းမ်ားနိမ့္ေသာ္လည္း အဆိုပါေဒသမ်ားတြင္ လူဦးေရထူထပ္သိပ္သည္းမႈေၾကာင့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံရိွ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား၏ ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ယင္းေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ ေလ့လာမႈစစ္တမ္း၏ နမူနာအရြယ္အစား ေသးငယ္မႈေၾကာင့္ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီးအဆင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကို ေလာေလာဆယ္တြင္ ကြၽႏု္ပ္တို႔ တြက္ခ်က္ခန္႔မွန္းျခင္းမျပဳႏိုင္ပါ။ ဧရိယာ ေဒသအငယ္စားခန္႔မွန္းခ်က္တစ္ခု လုပ္ေဆာင္ခ်က္ျဖင့္ အေသးစားဧရိယာေဒသခန္႔မွန္းခ်က္ မ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ႏိုင္ပါသည္။ အျခားေသာ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး-ေဂဟေဗဒဇုန္မ်ားထက္ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ၊ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသမ်ားတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ပိုမိုနက္႐ိႈင္းၿပီး ပိုမိုျပင္းထန္သည္။ ယင္းကို ထိုေဒသမ်ားတြင္ အစားအစာဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူဦးေရ အခ်ဳိးအစား ပိုမိုျမင့္မားျခင္းအားျဖင့္လည္း ေကာင္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကြာဟခ်က္ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ကြာဟခ်က္ႏွစ္ထပ္ကိန္း တို႔ကဲ့သို႔ေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပင္းထန္မႈဆိုင္ရာ အတိုင္းအတာမ်ားအားျဖင့္လည္းေကာင္း သိႏိုင္ေပသည္။ ေဒသ၏ သိသာေသာ ကဲြျပားစုံလင္မႈကို ထင္ဟပ္ဖြယ္ရိွသည့္ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားရိွ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈခန္႔မွန္းခ်က္၏ စံမွားယြင္းခ်က္ အေတာ္အတန္ရိွသည္ကို မွတ္သားသင့္ပါသည္။ ျမင့္မားေသာ စံမွားယြင္းခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားရိွ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ေတာင္ ကုန္း ႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသမ်ားထက္ ပိုမိုျမင့္မားသည္ဟု တြက္ခ်က္ခန္႔မွန္းေသာ္ လည္း အဆိုပါ ဇုန္ ၂ ခုတို႕ၾကား ျခားနားခ်က္သည္ စာရင္းအင္းဆိုင္ရာထူးျခားမႈမရိွပါ။ ကမ္း႐ိုးတန္း ေဒသမ်ားႏွင့္ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသမ်ားတြင္ေတြ႕ျမင္ရသည့္ ခ်ဳိ႕တဲ႔မႈမ်ားကို ဤအစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ထုတ္တင္ျပထားသည့္ အျခားေသာညႊန္ကိန္းအမ်ားအျပားတြင္လည္း ျမင္ေတြ႕ ႏိုင္ပါသည္။ ပံု ၃.၁။ ပံု ၃.၂။ တည္ေနရာအလိုက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူအခ်ဳိးအစား လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးဇုန္အလိုက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူႏွင့္ အစားအစာဆင္းရခ်ဳိ႕တဲ့သူအခ်ဳိးအစား 13% Poor 22% 22% 13% 18% 29% Food poor 35% 35% 30% 23% 87% 30% 30% Hills & Mountains Dry Zone Delta Hills & Mountains Dry Zone Coastal Urban Rural Delta Coastal 40 ပထဝီဝင္သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေနသည့္ အျခားေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ဳိးစံုကို အားလံုးပါဝင္ထားသည္။ ဤကိစၥတြင္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးဇုန္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ ျပည္နယ္ ႏွင့္တိုင္းေဒသႀကီးမ်ားထက္ စုစုေပါင္းျခင္းအဆင့္ထက္ ပိုမိုျမင့္မားေနေသာေၾကာင့္ ပထဝီဝင္သည္ ထိခိုက္ေလ်ာ့ပါးမႈျဖစ္ေစသည့္ ထင္ရွားေသာအေၾကာင္းရင္းခံလည္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေနရာေဒသမ်ားအလိုက္ စနစ္တက်ေျပာင္းလဲေနေသာ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး ညႊန္ကိန္းမ်ဳိးစံု ရိွပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ လူဦးေရႏွင့္အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္ စာရင္းအရ ၆ ႏွစ္မွ ၉ ႏွစ္အထိကေလးသူငယ္မ်ား ေက်ာင္းေန/မေနဆိုသည္ႏွင့္ အဆိုပါဧရိယာ အတြင္း ေက်ာင္းမေနသူ ဦးေရအခ်ဳိးအစားတို႔ၾကားတြင္ အားေကာင္းေသာ ဆက္သြယ္ခ်က္ရိွသည္ကို သိရိွရပါသည္။ ထို႔အတူ မီးအလင္းေရာင္ႏွင့္စြမ္းအင္မ်ားတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ သိသိသာသာ ကဲြျပားစံုလင္မႈရိွသည္ကိုလည္း သိရပါသည္။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အိမ္ေထာင္စု ၅ စုလွ်င္ ၁ စုသည္ ယင္းတို႔အတြက္ မီးအလင္းေရာင္ရရိွေရး အဓိကဇာစ္ျမစ္အျဖစ္ ဖေယာင္းတိုင္ကို အသံုးျပဳၾကၿပီး ကရင္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ထက္ဝက္ေက်ာ္သည္ ေဖာ္ျပပါကဲ့သို႔ျပဳလုပ္ၾကေၾကာင္း တင္ျပအစီရင္ခံပါသည္။ ဤအစီရင္ခံစာသည္ ေနရာေဒသ၊ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ ေက်းလက္အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေသာ ႀကီးမားသည့္ ကဲြျပားစုံလင္၍ ျခားနားမႈကို ထည့္သြင္းစဥ္းစား၍ လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈ၏ ဆက္သြယ္ခ်က္မ်ားကို သံုးသပ္စစ္ေဆးထား ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈဆိုင္ရာ လူဦးေရစာရင္းအင္းအခ်က္အလက္မ်ား အိမ္ေထာင္စုတစ္စု၏ လူဦးေရဆိုင္ရာ ႔စည္းတည္ေဆာက္ပံုသည္ ဖဲြ  ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ နီးကပ္စြာ ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွပါသည္။ ႔စည္းပံုတို႔ၾကား အဓိက မိသားစုအမ်ဳိးအစားႏွင့္ ဖဲြ  ဆက္စပ္မႈအခ်ဳိ႕ကို ေအာက္ပါဇယား ၃.၁ တြင္ ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။ ကမာၻတစ္ဝွမ္းလံုးရိွ မ်ားစြာ ေသာ ဝင္ေငြနိမ့္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ႀကီးမားေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၌ အိမ္ေထာင္စုအရြယ္အစား ပိုမိုႀကီးမားျခင္းႏွင့္ ကေလးငယ္ပါဝင္မႈအခ်ဳိး ပိုမ်ားျခင္းတို႔သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ တဲြဖက္ လွ်က္ သို႕မဟုတ္ ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွေၾကာင္းေတြ႕ရပါသည္ (Lipton၊ ၁၉၉၅)။ အရြယ္အစား ႀကီးမားေသာ အိမ္ေထာင္စုတိုင္း အၿမဲပို၍ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေနသည္မဟုတ္ပဲ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝ ေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္လည္း မၾကာခဏဆိုသလို မိသားစုဝင္အမ်ားအျပားကို ေထာက္ပံ့ ႏိုင္စြမ္းရိွသည္ဆိုသည့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ အေျခအေနမ်ားကို မ်ားစြာေသာ ပညာရွင္ မ်ားက ယူဆ၍ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ၏ လူဦးေရ စာရင္းအင္း ဆိုင္ရာ ဝိေရာဓိသေဘာကို တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားစြာျဖင့္ ရွင္းျပ ၾက ပါသည္ (Lipton၊ ၁၉၈၃။ Hrishnaji၊ ၁၉၈၄)။ ပထမအခ်က္ အေနျဖင့္ မိသားစု ႔စည္းပံုျဖင့္ ရွင္းျပ အရြယ္အစား ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအၾကားဆက္ႏႊယ္မႈကို အိမ္ေထာင္စုဖဲြ  ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ႀကီးမားသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ အဓိကဝင္ေငြရိွသူမ်ားအေပၚ မီွခိုေနရ သည့္ ကေလးငယ္မ်ား ပိုမိုမ်ားျပား ႏိုင္ပါသည္။ ဒုတိယအခ်က္အေနျဖင့္ မိသားစု ဝင္ဦးေရ ပိုမိုမ်ားျပားျခင္းသည္ စီးပြားေရးအရြယ္ပမာဏစေကးအလိုက္ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းမႈ အခြင့္အလန္း (ဥပမာ။ အစားအစာမ်ားကို အစုလိုက္အပံုလိုက္ဝယ္ယူျခင္းေၾကာင့္ ပိုမို ခ်ိဳသာေသာေစ်းျဖင့္ ဝယ္ယူရရိွရျခင္း၊ အမ်ားျပည္သူသံုးပစၥည္းမ်ားကို မွ်ေဝသံုးစဲြျခင္း) ရရိွ နိုင္ေသာ္လည္း ဝင္ေငြနိမ့္တိုင္းျပည္မ်ားရိွ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားၾကား စီးပြားေရးအရြယ္ပမာဏစေကးအလိုက္ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းမႈမွာ အကန္႔အသတ္ရိွသည္ကို ေတြ႔ရ ပါသည္။ ယင္းမွာ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ အဆိုပါအိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အသံုးစရိတ္အုပ္စုတြင္ အစားအစာ၊ ခ်က္ျပဳတ္ရာတြင္ သံုးေသာေလာင္စာႏွင့္ အဝတ္အထည္တို႔ လႊမ္းမိုးထားမႈ၏ အက်ဳိးဆက္ျဖစ္ပါသည္ (Lipton ႏွင့္ Ravallion၊ ၁၉၉၅)။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အဆိုပါ စီးပြားေရး အရြယ္ပမာဏစေကးအလိုက္ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းမႈနယ္ပယ္မွာ ေအာက္ေျခ ၅ စိတ္ပိုင္းရိွ အသံုး စရိတ္၏ ၈ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းနီးပါးကို အစားအစာ၊ ခ်က္ျပဳတ္ရာတြင္ သံုးေသာေလာင္စာ၊ အဝတ္ အထည္ႏွင့္ ဆပ္ျပာအသံုး စရိတ္ရိွသည္ကိုေတြ႕ရပါသည္။ 41 ဇယား ၃.၁။ ပထဝီဝင္ဆိုင္ရာ တည္ေနရာ၊ အသံုးစရိတ္ ၅ စိတ္ပိုင္းႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေနမ်ားအရ လူဦးေရစာရင္းအင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ား အလုပ္လုပ္ သက္ႀကီး အိမ္ေထာင္ အရြယ္ အရြယ္ ကေလး အိမ္ေထာင္ အိမ္ေထာင္စု ႏိုင္သည့္ ရြယ္အို ဦးစီး ေရာက္သူ ေရာက္သူ မီွခိုသူအခ်ဳးိ အေရအတြက္ ဦးစီးအသက္ အရြယ္အစား အသက္ အေရအတြက္ ိ အမ်ဳးသမီ း ိ အမ်ဳးသား ိ အမ်ဳးသမီ း (ဝ-၁၄) (ႏွစ္) အရြယ္ (၆၄+) (%) အေရအတြက္ အေရအတြက္ အားလံုး ၄.၅၃ ၅၇ ၃.၄၂ ၁.၇၅ ဝ.၃၃ ၁၈.၂ ၅၁.၂ ၁.၅၆ ၁.၈၇ ၿမိဳ႕ျပ ၄.၅၆ ၄၆ ၃.၈၂ ၁.၄၆ ဝ.၄ဝ ၂၃.၁ ၅၃.၃ ၁.၇၂ ၂.၁၁ ေက်းလက္ ၄.၅၂ ၆၁ ၃.၂၇ ၁.၈၆ ဝ.၃ဝ ၁၆.၃ ၅ဝ.၃ ၁.၅ဝ ၁.၇၇ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္း ၄.၁၈ ၅ဝ ၃.၃၂ ၁.၄၄ ဝ.၃၄ ၁၈.၇ ၅၁.၄ ၁.၅၁ ၁.၈၁ မရိွသူ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၅.၅၁ ၇၂ ၃.၆၄ ၂.၄၁ ဝ.၂၉ ၁၇.၃ ၅ဝ.၆ ၁.၆၆ ၁.၉၈ ိ ုသည္မွာ မီွခိုသူ (အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ႏွင့္ ၆၄ ႏွစ္အထက္ရိွသူမ်ား) ႏွင့္ အလုပ္လုပ္ႏုင မွတ္စု။ စုစုေပါင္းမီွခိုသူအခ်ဳးဆိ ိ ္သည့္ အသက္အရြယ္ရိွလူဦးေရ (အသက္ ၁၅-၆၄ ၾကားရိွ ိ ပါသည္။ အခ်က္အလက္မ်ားကို အလုပ္လုပ္ႏုင လူဦးေရ) တုိ႔၏အခ်ဳးျဖစ္ ိ ့ ျပပါသည္။ အတိုင္းအတာ ၃ မ်ဳးိ ိ ္သည့္အသက္အရြယ္ရိွလူဦးေရ ၁ဝဝ လွ်င္ မီွခိုသူအေရအတြက္ကိုအခ်ဳးျဖင္ ိ ္ျပီး ယင္းတို႔မွာ စုစုေပါင္း မီွခိုသူအခ်ဳး၊ တြက္ခ်က္ႏုင ိ င့္ သက္ႀကီးရြယ္အို မီွခိုသူအခ်ဳးတိ ိ ကေလးသူငယ္ မီွခိုသူအခ်ဳးႏွ ိ ု႔ျဖစ္ၾကပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ အသက္အရြယ္စံု ကေလးသူငယ္မ်ား (ေမြးစႏွင့္ ေလးဘက္တြားသြားအရြယ္မွ ဆယ္ေက်ာ္သက္အထိ)သည္ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အသက္ အရြယ္ရိွသူမ်ားႏွင့္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားထက္ ပိုမိုမ်ားျပားဖြယ္ရိွပါသည္။ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ား ပိုမိုမ်ားျပားသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ား တြင္ ပိုမိုမ်ားျပားဖြယ္ရိွၿပီး အိမ္ေထာင္ဦးစီးမ်ားသည္ ပညာအရည္အခ်င္းနည္း၍ အသက္ အရြယ္ ပိုမိုငယ္ရြယ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ ကေလးသူငယ္အေရအတြက္ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအၾကား ဆက္ႏႊယ္မႈသည္ လားရာႏွစ္ဖက္ ရိွႏိုင္သည္။ တစ္ဘက္တြင္ ပိုမိုမ်ားျပားေသာ ကေလး သူငယ္ႏွင့္ မီွခိုသူအေရအတြက္သည္ အေျခခံ အစားအစာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျပည့္မီရန္ ႏွင့္ ဆင္းရဲတြင္းမွရုန္းထြက္ရန္ အိမ္ေထာင္စု၏စြမ္းေဆာင္ရည္ကို ထိခိုက္ေစသည္။ အျခား တစ္ဘက္တြင္ ကေလးငယ္မ်ား၏ လူ႔စြမ္းအားအရင္းအျမစ္တြင္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံရန္ မတတ္ႏိုင္ ျခင္းကို ေထမိေစရန္ႏွင့္ ေမြးကင္းစကေလးေသႏႈန္းကို ကာမိေစမည့္ မဟာဗ်ဴဟာ တစ္ရပ္ အေနျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ကေလးမ်ားမ်ားယူရန္ ရည္ရြယ္ၾကပံုရၿပီး ယင္းတို႕ကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ စက္ဝန္းအတြင္း ပိတ္မိေနေစသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အိမ္ေထာင္စု အရြယ္အစားအေျပာင္းအလဲမ်ားသည္ ေက်းလက္-ၿမိဳ႕ျပ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ခဲြျခားျခင္းကို တစ္ စိတ္တစ္ပိုင္း ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပပါသည္။ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားထက္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ အိမ္ေထာင္စုအရြယ္အစား အနည္းငယ္ပိုမိုႀကီးမားေသာ္လည္း ပ်မ္းမွ်ကေလး သူငယ္အေရ အတြက္မွာမူ ၿမိဳ႕ျပေနမိသားစုမ်ားထက္ ေက်းလက္ဧရိယာ ေနအိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ပိုမို မ်ားျပားသည္။ ကြၽႏု္ပ္တို႕ေတြ႕ရိွရသည့္ ျမင့္မားေသာကေလးသူငယ္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏႈန္းတြင္ ပို၍ငယ္ေသာ ကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္ ပိုမိုနိမ့္ပါးေသာ ကယ္လိုရီလိုအပ္ခ်က္ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားပါသည္။ ဥပမာဆိုေသာ္ ေမြးစ ကေလးငယ္တစ္ဦးက ဆယ္ေက်ာ္သက္ သို႔မဟုတ္ အရြယ္ေရာက္သူတစ္ဦးထက္ ကယ္လိုရီ လိုအပ္ခ်က္ပိုနည္းသည္ဟု ယူဆသတ္မွတ္ပါသည္။ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ ေက်းလက္ေန အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ေသာ အသက္ အရြယ္ရိွ လူဦးေရႏွင့္ ယွဥ္ပါက မီွခိုသူအခ်ဳိးအစား သိသိသာသာျမင့္မားေနသည္။ သို႔ေသာ္ လည္း အလုပ္သမားႏွင့္ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ရိွ တစ္ဦးခ်င္း အေရအတြက္ လည္း ပိုမိုျမင့္မားပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ အလုပ္မလုပ္ျခင္းႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနသည့္ပံု မရိွေသာ္လည္း လုပ္ေဆာင္ခ်က္မွျပန္ရခ်က္ နိမ့္ပါးျခင္းႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနသည့္ပံုရိွပါသည္။ စုစုေပါင္း မီွခိုသူအခ်ဳိးဆိုသည္မွာ မီွခိုသူ (အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ႏွင့္ ၆၄ ႏွစ္အထက္ရိွသူမ်ား) ႏွင့္ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ရိွလူဦးေရ (အသက္ ၁၅-၆၄ ႏွစ္ၾကားရိွလူဦးေရ) တုိ႔၏အခ်ဳိးျဖစ္ပါသည္။9 ဇယားတြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ ညႊန္ကိန္းမ်ားသည္ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ 9 MPLCS တြင္ေတြ႕ရိွသည့္ မီွခိုသူအခ်ဳိး ၅၇ သည္ သန္းေခါင္စာရင္းတြင္ေတြ႕ရသည့္ မီွခိုသူအခ်ဳိး ၅၂.၅ ထက္ အနည္းငယ္ပိုျမင့္ ေနပါသည္။ ယင္းသို႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ အဆိုပါ ဇာစ္ျမစ္ ၂ ခုအၾကားတြင္ အိမ္ေထာင္စု အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္တြင္ ကဲြျပား ျခားနားခ်က္မ်ားကို ထင္ဟပ္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ 42 အသက္အရြယ္ရိွသူ ဦးေရ ၁ဝဝ လွ်င္ မီွခိုသူဦးေရအခ်ဳိးကို ျပပါသည္။ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ရိွသူ ပိုမိုမ်ားျပားၿပီး အမွန္တကယ္လည္း အလုပ္လုပ္သည့္မိသားစုဝင္ ဦးေရ ပိုမိုမ်ားျပားေသာ္လည္း ယင္းအိမ္ ေထာင္စုမ်ားတြင္ တစ္ဦးက် အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ႏွင့္ တစ္ဦးက် အလုပ္ လုပ္ကိုင္သူတို႔အေပၚ မီွခိုသူအေရအတြက္လည္း ပိုမိုမ်ားျပားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အိမ္ေထာင္စု မီွခိုသူအခ်ဳိးသည္ တည္ေနရာေဒသ၊ အိမ္ေထာင္စုအရြယ္အစားႏွင့္ အိမ္ေထာင္ ဦးစီး အသက္အရြယ္တို႕ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစား တြက္ခ်က္ၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ပင္ ပညာေရး ႏွင့္ အားေကာင္းစြာ ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွေနပါသည္။ ယင္းသို႔ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အဆိုပါ အိမ္ေထာင္ စုမ်ားသည္ နိမ့္က်ေသာ လူ႔စြမ္းအားအရင္းအႏီွး၏ ရလဒ္အေနျဖင့္ ဝင္ေငြရရိွမႈ အကန္႔အသတ္ မ်ား ပိုမ်ားျခင္းႏွင့္ ပိုမိုမ်ားျပားသည့္ မီွခိုသူမ်ားအတြက္လိုအပ္ခ်က္မ်ား ကာမိေစရန္ ၎တို႔ ဝင္ေငြရရိွရာ အရင္းအျမစ္မ်ားကို ေနာက္ထပ္ ပိုမိုတိုးခ်ဲ႕ရန္လိုအပ္ျခင္း ဟူေသာ ႏွစ္ထပ္ကြမ္း စိန္ေခၚမႈအခက္အခဲႏွင့္ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ၾကရသည္။ ပံု ၃.၃။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ သို႔မဟုတ္ အစားအစာ ဆင္းရခ်ဳိ႕တဲ့သူအျဖစ္ အတန္းအစားသတ္မွတ္ထားသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာ သတ္မွတ္အသက္အရြယ္အရ လူဦးေရ ပါဝင္မႈအခ်ဳိးအစား Share of individuals living in poor households Total and food poverty 4. 3. 2. 1. Food poverty C.I. food poverty Poverty C.I. poverty 0 0 20 40 60 80 Age at time of survey အိမ္ေထာင္ဦးစီး၏ က်ား/မ ျဖစ္တည္မႈႏွင့္ အိမ္ေထာင္စု၏ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ လူမႈဘဝ ဖူလံုေရးတို႔အၾကား ထူးျခားသည့္ ဆက္ႏႊယ္မႈရိွပံုမေပၚပါ။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားဦးစီးသည့္ အိမ္ ေထာင္စုမ်ား အခ်ဳိးအစားသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအၾကားႏွင့္ အေထြေထြ လူဦးေရအၾကားတြင္ ဆင္တူပင္ျဖစ္ပါသည္။ အမ်ဳိးသမီးဦးစီးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အေတာ္အတန္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္ မႈ အေျခအေန ေလ႔လာမႈစစ္တမ္း (MPLCS) မွ ဤေတြ႕ရိွခ်က္သည္ အိမ္ေထာင္စု စားဝတ္ ေနေရး အေျခအေနဘက္စံုေလ႔လာမႈ စစ္တမ္း IHLCA-I ႏွင့္ -II (အမ်ဳိးသား စီမံကိန္း ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဝန္ၾကီးဌာနႏွင့္ဖဲြ  ႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ  ႔၊ ၂ဝဝ၇ ႏွင့္ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းႏွင့္ စီးပြား ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဝန္ၾကီးဌာနႏွင့္ဖဲြ  ေရး ဖြံ  ႔၊ ၂ဝ၁၁) တို႔မွ ေတြ႔ရိွခ်က္မ်ားကို ထင္ဟပ္လွ်က္ ရိွပါသည္။ မ်ားစြာေသာသူတို႔က အမ်ဳိးသမီးဦးစီးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အမ်ဳိးသား ဦးစီးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားထက္ အေတာ္အတန္ ပိုမိုဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမည္ဟု ယူဆေကာင္း ယူဆၾကမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကို ျပဌာန္းသတ္မွတ္သည့္အခ်က္မ်ားအား ရီဂရက္ရွင္း စိတ္ျဖာေလ့လာစိစစ္မႈတြင္ အဆိုပါ ဆက္ႏႊယ္ခ်က္ကို မေတြ႕ရေပ။ အမ်ဳိးသမီး ဦးစီးသည့္အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွာ အဓိကအားျဖင့္ မုဆိုးမမ်ား ဦးစီးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား (အမ်ဳိးသားဦးစီးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ အမ်ဳိးသမီးဦးစီးသည့္ 43 အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွသည္) သို႔မဟုတ္ အိမ္ေထာင္ႏွင့္ ကြာရွင္းျပတ္စဲထားသည့္ သို႔မဟုတ္ ကဲြေနသည့္အမ်ဳိးသမီးမ်ား ဦးစီးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား (အမ်ဳိးသား ဦးစီးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအတြက္ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္ နည္းသည္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ အမ်ဳိးသမီး ဦးစီး သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း) ျဖစ္ၾကသည္။ ယင္းတို႔ကို အမ်ဳိးသားဦးစီးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားထက္ ၿမိဳ႕ျပမ်ားတြင္ ပိုမိုေတြ႕ရၿပီး အသက္ႀကီးသည့္အိမ္ေထာင္ဦးစီးမ်ားရိွၾက သည္။ မတူကဲြျပားသည့္ အမ်ဳိးသမီးဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအၾကား လူမႈဘဝဖူလံုေရး မည္ကဲ့သို႔ ေျပာင္းလဲကြာျခားသည္ကို ေလ့လာအကဲျဖတ္သံုးသပ္ရန္ ေနာက္ထပ္စိတ္ျဖာေလ့လာစိစစ္မႈ မ်ား လိုအပ္ေပသည္။ အမ်ဳိးသမီးဦးစီးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားကို အမ်ဳိးအစားအမ်ဳိးမ်ဳိး ခဲြျခား ႏိုင္ပါသည္။ ဥပမာ။ (၁) အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္ေသာမုဆိုးမမ်ား၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ အလုပ္ လုပ္ကိုင္ျခင္းမရိွပဲ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ရိွ မိသားစုဝင္မ်ားႏွင့္အတူ ေနထိုင္ ၾကသည္။ (၂) ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ေနထိုင္ၾကလ်က္ အလုပ္လုပ္ကိုင္သည့္ ပို၍ အသက္ ငယ္ေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္ (၃) ေကြၽးေမြးေစာင့္ေရွာက္ရမည့္ မီွခိုသူမ်ားရိွေသာ ပို၍ ငယ္ရြယ္ ေသာ မုဆိုးမမ်ား။ အျခားေသာအုပ္စုမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက အခ်ဳိ႕ေသာ အမ်ဳိးသမီး ဦးစီးသည့္ အိမ္ေထာင္စုအမ်ဳိးအစားအခ်ဳိ႕သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ပိုမိုျမင့္မားသည့္အဆင့္ကို ေတြ႕ၾကံဳခံစား ၾကရဖြယ္ရိွပါသည္။ ပညာေရး၊ လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈႏွင့္ ယင္း၏ ဆက္ႏႊယ္မႈ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ အိမ္ေထာင္ဦးစီး၏ နိမ့္က်ေသာ ပညာအရည္အခ်င္းအဆင့္ႏွင့္ ဆက္ ႏႊယ္လွ်က္ရိွပါသည္။ ကဲြျပားျခားနားေသာ လုပ္ငန္းခြင္က႑မ်ားသို႔ ဝင္ေရာက္ရန္ သတ္မွတ္ ထားသည့္ တစ္ဦးခ်င္း ကၽြမ္းက်င္မႈစြမ္းရည္အား ထင္ဟပ္ခ်က္အေနျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ အိမ္ ေထာင္စုပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား ရိွသည့္မည္သည့္ အိမ္ေထာင္စုမွလာသည္ဆိုသည့္အေၾကာင္း ထင္ဟပ္ခ်က္အေနျဖင့္လည္းေကာင္း ပညာေရးသည္ ဝင္ေငြရရိွသည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ားႏွင့္ ခိုင္မာစြာ ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျဖစ္ပြားမႈသည္ အိမ္ေထာင္ဦးစီး၏ ပညာ အရည္အခ်င္းသည္ အလယ္တန္းအဆင့္ သို႕မဟုတ္ ထိုထက္ျမင့္ေသာ အိမ္ေထာင္ ဦးစီးရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားၾကားတြင္ အေတာ္အတန္ေလ်ာ့ပါးသည္ (ပံု ၃.၄)။ အိမ္ေထာင္ ဦးစီး၏ ပညာေရးသည္ မူလတန္းပညာေရးႏွင့္ ထိုထက္နိမ့္သည့္ အဆင့္ရိွေသာ အိမ္ေထာင္ စုမ်ား၏ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏႈန္းမ်ားသည္ ပ်မ္းမွ် သို႔မဟုတ္ ပ်မ္းမွ်ထက္ျမင့္သည္။ ရီဂရက္ရွင္း ဆက္သြယ္မႈပံုစံတြင္ အျခားေသာ လူမႈ-လူဦးေရကိန္းရွင္မ်ား၏ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားတြက္ခ်က္ၿပီးသည့္ ေနာက္တြင္ပင္ အိမ္ေထာင္ဦးစီး၏ ပညာေရးသည္ စားသံုးမႈႏွင့္ သိသာထင္ရွားစြာ ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွၿပီး အိမ္ေထာင္ဦးစီး၏ ေက်ာင္းပညာေရး ျမင့္မားလွ်င္ ပညာေရးအတြက္ျပန္ရခ်က္သည္ တိုးတက္လာသည္။ ပညာေရးသည္ မူလအေျခခံ လမ္းေၾကာင္းႏွစ္ခုမွေန၍ လူေနမႈအဆင့္အတန္းမ်ားအား အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈျဖစ္ေစသည္။ ပထမလမ္းေၾကာင္းမွာ ပညာေရးမွတစ္ဆင့္ရရိွေသာ သိမွတ္မႈႏွင့္ သိမွတ္မႈမဟုတ္ေသာ ျပဳမူက်င့္ႀကံေတြးေခၚမႈဆိုင္ရာ (အေပ်ာ့ထည္) ကၽြမ္းက်င္မႈ စြမ္းရည္မ်ားသည္ တစ္စံုတစ္ဦး၏ အခ်ိန္ကို အက်ဳိးရိွရိွအသံုးျပဳႏိုင္မႈကို တိုးပြားေစသည္။ ႔၊ ၂ဝ၁၁)။ ဥပမာအားျဖင့္ လယ္ယာ (Hanushek ႏွင့္ Woessman၊ ၂ဝဝ၇။ Heckman ႏွင့္ဖဲြ  စိုက္ပ်ဳိးေရးတြင္ အသံုးျပဳရန္နည္းပညာမ်ားဆိုင္ရာ ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ ေရြးခ်ယ္မႈ မ်ားကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ၿပီး ယင္းနည္းပညာကို အသံုးျပဳရာတြင္ ပိုမို၍ကြၽမ္းက်င္လာသည္ (ဥပမာ။ ဓါတုေဗဒ ဓာတ္ေျမၾသဇာမ်ားကို ႏွစ္တစ္ႏွစ္၏ သင့္ေလ်ာ္ေသာအခ်ိန္တြင္ မွန္ကန္ေသာ အတိုင္းအဆျဖင့္ အသံုးျပဳျခင္း၊ ယင္းတို႔၏ လုပ္ငန္းခြင္သို႔ လိုအပ္ေသာ ဗဟုသုတမ်ားကို ယူေဆာင္လာႏိုင္သည္ (ဥပမာ။ ဆရာဝန္တစ္ေယာက္အေနျဖင့္၊ ေက်ာင္းဆရာတစ္ေယာက္ အေနျဖင့္၊ ေရွ႕ေနတစ္ေယာက္အေနျဖင့္) သို႔မဟုတ္ ယင္းတို႔၏ ေငြေၾကးကို စြန္႔ဦးတီထြင္ လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးအေနျဖင့္ အေျမာ္အျမင္ရိွရိွ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံႏိုင္သည္။ ဒုတိယအေနျဖင့္ ပညာေရးသည္ လူေနမႈအဆင့္အတန္း၏ အျခားေသာ႐ႈေထာင့္မ်ားမွတစ္ဆင့္ ယင္းတို႔၏ ကိုယ္ပိုင္တန္ဖိုးမ်ားျဖစ္သည့္ သိသာထင္ရွားေသာ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားကိုရရိွေစၿပီး က်န္းမာေ 44 ရးတိုးတက္ေကာင္းမြန္ျခင္း၊ အညစ္အေၾကးသန္႔ရွင္းေရးႏွင့္ လူမႈေပါင္းစည္း ေရးအစရိွသည့္ တစ္သီးပုဂၢလ အက်ဳိးစီးပြားျဖစ္ထြန္းမႈႏွင့္လည္း ခ်ိတ္ဆက္လွ်က္ရိွပါသည္။ ပိုမိုျမင့္မားေသာ ပညာေရးအဆင့္ႏွင့္ စားသံုးမႈတို႔ၾကား အျပဳသေဘာဆက္ႏႊယ္မႈသည္ ေက်း လက္ဧရိယာမ်ားတြင္ထက္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ပိုမိုအားေကာင္းခိုင္မာသည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ား တြင္ ပညာေရးႏွင့္ အသံုးစရိတ္ၾကား ဆက္စပ္မႈသည္ ပိုမိုျမင့္မားေသာ ေက်ာင္းပညာေရးႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနသည့္ ပိုမိုအဆင့္ရိွေသာသိမွတ္မႈႏွင့္ သိမွတ္မႈ မဟုတ္ေသာ ျပဳမူက်င့္ႀကံ ေတြးေခၚမႈဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္မႈစြမ္းရည္မ်ားအတြက္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းေပါမ်ားေသာ လုပ္သားေစ်းကြက္ကို ထင္ဟပ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ ယင္းသည္ ၿမိဳ႔႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ပံုမွန္ေက်ာင္းတြ င္းပညာေရးမွရရိွလာသည့္ ကၽြမ္းက်င္မႈစြမ္းရည္မ်ားကို အသံုးျပဳေသာ လုပ္ငန္းက႑မ်ားႏွင့္ အလုပ္အကိုင္မ်ား၌ ဝင္ေငြရရိွမႈအခြင့္အလမ္းမ်ား၏ က်ယ္ျပန္႔ေသာ အတိုင္းအတာႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွသည္။ သို႔ေသာ္လည္း လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ကိုင္သူမ်ားကိုသာ ေလ့လာ စိစစ္ သုံးသပ္မႈ ကန္႔သတ္လုပ္ေဆာင္သည့္အခါတြင္လည္း ပညာေရးႏွင့္ လူမႈဘဝ ဖူလံုေရး တို႕အၾကား အျပဳသေဘာဆက္ႏႊယ္မႈကို ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္ ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။ ေက်းလက္ေရာ ၿမိဳ႕ျပပါ ေဒသႏွစ္ခုစလံုးတြင္ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္းေျခခံပညာေရးသည္ ပိုမိုျမင့္မားေသာ လူေနမႈ အဆင့္အတန္းမ်ားႏွင့္ အနီးစပ္ဆံုးဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွေနပံုရပါ သည္။ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးသည္ မူလတန္းေက်ာင္းပညာေရး ၿပီးဆံုးမႈ အတိုင္း အတာႏွင့္ ညီမွ်ၿပီး ေက်းလက္ဧရိယာ လူမႈဘဝဖူလံုေရးကို တိုးျမင့္ေစပါသည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသ မ်ားတြင္မူ အိမ္ေထာင္ဦးစီး၏ ပညာေရးသည္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရး သို႔မဟုတ္ မူလတန္းအဆင့္အခ်ဳိ႕သာၿပီးစီးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္ အျခားေသာ အေၾကာင္း အခ်က္မ်ားလည္း တူညီသည္ဆိုလွ်င္ ေက်ာင္းမေနခဲ့ရသည့္ အိမ္ေထာင္ဦးစီးရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ လူမႈဘဝဖူလံုေရးႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအဆင့္တို႔ႏွင့္ အလားတူပင္ျဖစ္သည္။ ယင္းမွာ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ မူလတန္းပညာေရး ၿပီးဆံုးေအာင္ျမင္မႈႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွေသာ အတြက္အခ်က္ဂဏန္းသခ်ၤာႏွင့္ အေရးအဖတ္စြမ္းရည္အေပၚ ပိုမိုျမင့္မားေသာ အက်ဳိးထပ္ ေဆာင္း ခံစားခြင့္ရိွျခင္းႏွင့္အတူ ေက်းလက္လုပ္သားေစ်းကြက္ႏွင့္ ၿမိဳ႕ျပလုပ္သား ေစ်းကြက္ ႔စည္းပံုကြာျခားခ်က္ကို ထင္ဟပ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ မွတ္သားဖြယ္ရာရိွသည္မွာ ၿမိဳ႕ျပေဒသ တို႔၏ ဖဲြ  အတြင္း၌ပင္လွ်င္ လုပ္ခစားလုပ္သားေစ်းကြက္တြင္ ပညာေရးမွျပန္ရခ်က္မွာ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေတြ႕ရသည္ထက္ ပိုမိုနိမ့္က်ေနပါသည္။ ဤအေၾကာင္းကို အခန္း ၉ တြင္ ထပ္မံေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါသည္။ 45 ပံု ၃.၄။ အိမ္ေထာင္ဦးစီး၏ ပင္ကိုယ္လကၡဏာမ်ားအရ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအား လွ်ပ္တစ္ျပက္႐ႈျမင္ခ်က္ အိမ္ေထာင္ဦးစီး၏ ပညာေရး ႔စည္းပံု မိသားစုဖဲြ  60% Poor Poor 49.7% Food Poor Food Poor 50% 45% 42.8% 40% 40% 32.7% 32.6% 35% 30% 30% 21.4% 25% 20% 20% 38.1% 34.9% 13.6% 14.8% 11.8% 4.5% 15% 20.4% 23.0% 10% 18.1% 5.8% 0.8% 10% 13.7% 11.1% 12.2% 9.1% 9.5% 1.7% 5% 5.2% 6.8% 1.5% 1.1% 0% 0% e ic y y e gh y on st ar ar dl ar ns ds s s ds er Hi id id a id ti th tio ki ki N im im r rk ,k on pr pr M Te O ng o ra nt de n M ne w u re e, ol lo yo pa pl ge Be ith u ith le Co 3 w w ng e e Si pl pl u u Co Co အိမ္ေထာင္ဦးစီး၏ အသက္ ကေလးအေရအတြက္ 40% Poor 60% Poor 52.7% Food Poor Food Poor 50% 30% 40% 34.3% 20% 30% 36.0% 22.5% 31.7% 30.2% 29.8% 16.7% 20% 10% 12.8% 10% 6.0% 20.3% 8.9% 9.6% 3.5% 7.9% 8.3% 0% 0% 15-34 35-44 45-59 60+ 0 1 2 3+ မွတ္စု။ အထက္ေဖာ္ျပပါပံုမ်ားမွာ လူဦးေရအေလးတင္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ကိန္းဂဏန္းတစ္ခုခ်င္းစီသည္ သီးျခားပင္ကိုယ္ လကၡဏာမ်ားရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ေနထိုင္ၾကေသာ လူဦးေရ အစိတ္အပိုင္းကို ေဖာ္ျပပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား၏ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာႏွင့္ ေငြေရးေၾကးေရးဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းအေျခခံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ပံုမွန္တရားဝင္ စီးပြားေရးတြင္ ဝင္ေရာက္ ေပါင္း စည္းႏိုင္မႈ နည္းပါးၿပီး ပိုင္ဆိုင္မႈႏွင့္ ခံစားခြင့္မ်ားအား တရားဝင္ ေတာင္းဆိုပိုင္ခြင့္လည္း နည္းပါးသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္အိမ္ေထာင္ စုမ်ားသည္ ယင္းတို႔မီွတင္းေနထိုင္ရာ ေနရာမ်ားႏွင့္ ယင္းတို႔ ထြန္ယက္စိုက္ပ်ဳိးလုပ္ကိုင္ စားေသာက္လွ်က္ရိွေသာ လယ္ယာေျမမ်ားအား ပိုင္ဆိုင္ခြင့္နည္းပါးေေၾကာင္း အစီရင္ခံတင္ျပ ၾကပါသည္။ ယင္းတို႔အေနျဖင့္ ပံုမွန္ဘဏ္လုပ္ငန္းမ်ားအားလည္း လက္လွမ္းမီအသံုးျပဳႏိုင္မႈ နိမ့္သည္။ အခ်မ္းသာဆံုးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၅စိတ္ပိုင္း၏ ၃ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဘဏ္စာရင္း မ်ား ဖြင့္လွစ္ထားရိွၾကေသာ္လည္း အဆင္းရဲဆံုး ၅ စိတ္ပိုင္းႏွင့္ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ၏ ၁ဝ 46 ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ထိုသို႔ေသာဘဏ္စာရင္း ဖြင့္ထားၾကသည္။ ပို၍ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္ စုမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အသိအမွတ္ျပဳ သက္ေသခံကဒ္မ်ား ပိုင္ဆိုင္မႈႏႈန္း ပိုျမင့္သည္။ ယင္းသို႔ေသာ တရားဝင္အေထာက္အထား စာရြက္စာတမ္းမ်ား လက္လွမ္းမီရရိွႏိုင္မႈသည္ ျပည္သူ႔ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားအား ရယူ သံုးစဲြႏိုင္ျခင္း၊ ယင္းတို႔၏ ေတာင္းဆိုမႈႏွင့္အခြင့္အေရးမ်ားအား ခိုင္မာေစျခင္းႏွင့္ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရေသာ ေစ်းကြက္ အေရာင္းအဝယ္မ်ားအား လက္ခံေဆာင္ရြက္ျခင္းတို႔အတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါ သည္။ တရားဝင္အေထာက္အထား စာရြက္စာတမ္းမ်ား ျပည့္ျပည့္စံုစံု မရိွလွ်င္ မ်ားစြာေသာ (ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္) အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ မေက်နပ္မႈမ်ား ေလ်ာ့ပါးသက္သာေစရန္ႏွင့္ အျငင္းပြားမႈမ်ားေျဖရွင္းရန္ အခြင့္အလမ္းမ်ားနည္းပါးသည့္ ခက္ခဲေသာ အေနအထားမ်ား ေအာက္တြင္ တရားဝင္ပံုမွန္စီးပြားေရး၏ အစြန္းအဖ်ားတြင္သာ မျဖစ္မေနလုပ္ကိုင္ရမည့္ သေဘာ ျဖစ္သည္။ ဇယား ၃.၂။ တည္ေနရာႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေနတို႔အရ တရားဝင္ခံစားပိုင္ခြင့္မ်ား ရရိွႏိုင္မႈ မီွတင္းေနထိုင္ရာေနရာအတြက္ မိသားစုဝင္တစ္ဦး ိ ပ္ကိုင္ေနသည့္ ေျမအား စိုက္ပ်ဳးလု တရားဝင္ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရိွသည့္ တစ္ေယာက္တြင္ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စု အိမ္ေထာင္စု ဘဏ္စာရင္းရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စု စုစုေပါင္း ၆၄.၈% ၃၆.၉% ၁၅.၇% ၿမိဳ႕ျပ ၆၇.၉% ၇၁.၇% ၁၈.၁% ေက်းလက္ ၆၄.၆% ၂၆.၃% ၁၄.၇% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၇၁.၇% ၄ဝ.၈% ၁၈.ဝ% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၅၁.၅% ၂၈.၈% ၁ဝ.၈% ိ မွတ္စု။ ဤဇယားပါ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားသည္ လူဦးေရအေလးတင္ထားျခင္းသည္။ ကိန္းဂဏန္းတစ္ခုခ်င္းစီသည္ စိုက္ပ်ဳးေျမ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္၊ မီွတင္းေနထိုင္ရာေနရာ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ သို႔မဟုတ္ ိ ဘဏ္စာရင္းရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ လူဦးေရ အခ်ဳးအစားအစိ တ္အပိုင္းကိုေဖာ္ျပပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာႏွင့္ ေငြေရးေၾကးေရး ဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းအေျခခံ ပိုမိုအားနည္းသည္။ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္း ရရိွပိုင္ခြင့္သည္ အိမ္ေထာင္ စု ယူနစ္မ်ား၏ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာ အနာဂတ္အလားအလာကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ယင္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရးအတြက္ အေရးပါသည့္ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းမွာ အထူးသျဖင့္ ေခ်းေငြေစ်းကြက္က်ဥ္းေျမာင္းပါးလႊာသည့္ စီးပြားေရးမ်ားတြင္ ရင္းႏီွး ျမႇဳပ္ႏွံမႈအတြက္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ေခ်းယူႏိုင္စြမ္းကို ေလ်ာ့က်ေစသည့္ကိစၥရပ္ျဖစ္ၿပီး ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈအတြက္ ကိုယ္ပိုင္အရင္းအႏီွး စုေဆာင္းမႈကို ပိုမိုမီွခိုလာရေစသည္။ အေရအတြက္ အရေရာ တန္ဖိုးအရပါ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းရိွပိုင္ခြင့္သည္ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္ စုမ်ားႏွင့္ နိမ့္သည့္အသံုးစရိတ္ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ား တြင္ရိွသူမ်ားအၾကားတြင္ ပို၍ နိမ့္ပါသည္။ ဤအခ်က္သည္ အိမ္ေထာင္စုပိုင္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား အတြက္သာမက ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားတြင္ အမ်ားစုျဖစ္သည့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ကိုင္ ၾကသူအိမ္ေထာင္စုမ်ား ပိုင္ဆိုင္ၾကသည့္အေရးအႀကီးဆံုး ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္း ျဖစ္ေသာ ေျမယာ အတြက္ပါ မွန္ကန္ပါသည္။ ေျမယာသည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးကုန္ထုတ္လုပ္မႈအတြက္ အေရးၾကီးဆံုးေသာကုန္ထုတ္ စြမ္းအားစုျဖစ္ၿပီး ထြန္ယက္စိုက္ပ်ဳိး လုပ္ကိုင္ေနၾကသည့္ ေက်းလက္ေန အိမ္ေထာင္စု မ်ား ပိုင္ဆိုင္ေသာ တန္ဖိုးအရိွဆံုး ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းလည္းျဖစ္ပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ေျမယာပိုင္ဆိုင္မႈ ပိုမိုနည္းပါးဖြယ္ရိွၿပီး ေျမယာငွားရမ္းလုပ္ကိုင္ရျခင္း ႏွင့္ ပိုမိုေသးငယ္ေသာေျမကြက္မ်ားကို ထြန္ယက္စိုက္ပ်ဳိးလုပ္ကိုင္ရျခင္းသာ မ်ားဖြယ္ရိွပါ သည္။ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုအတြက္ ေျမယာရရိွမႈပိုမို မ်ားျပားေလ စိုက္ပိ်ဳးေမြးျမဴေရးမွ 47 ဝင္ေငြ ပိုမိုရရိွေလျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပ်မ္းမွ်ေျမယာပိုင္ဆိုင္မႈ အရြယ္အစားသည္ အေတာ္အသင့္မ်ားျပားၿပီး ၆.၆ ဧကရိွသည္။ MPLCS မွ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရရိွေသာ ေျမယာပိုင္ဆိုင္မႈ အရြယ္အစားသည္ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ လယ္ယာသန္းေခါင္စာရင္းမွ ခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္ရိွခဲ့သည့္ ၆.၃၄ ဧကႏွင့္ နီးစပ္တူညီမႈ ရိွပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စု မ်ားသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စု မ်ားထက္ စိုက္ပ်ဳိး ေမြးျမဴလုပ္ကိုင္သည့္ ေျမယာပိုင္ဆိုင္မႈ ပိုမိုနည္းပါးဖြယ္ရိွၿပီး ယင္းတို႔ ပိုင္ဆိုင္သည့္ ေျမယာအား စိုက္ပ်ဳိးခြင့္လည္း ပိုမိုနည္းပါးဖြယ္ရိွပါသည္။ ေျမယာပိုင္ဆိုင္မႈ မရိွသည့္ စိုက္ပ်ဳိးလုပ္ကိုင္ၾကေသာ အိမ္ေထာင္ စုမ်ားသည္ ေျမယာမ်ားကို ငွားရမ္းလုပ္ကိုင္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေျမယာငွားရမ္းမႈ ေစ်းကြက္သည္ က်ဥ္းေျမာင္းသည္။ အလြန္နည္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသာ ေျမယာ ငွားရမ္းလုပ္ကိုင္ၾကၿပီး ငွားရမ္းလုပ္ကိုင္သည့္ ပ်မ္းမွ် ေျမကြက္ အရြယ္အစားမွာ ေသးငယ္ သည္။ ေျမယာေစ်းကြက္ က်ဥ္းေျမာင္းရျခင္းသည္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ ေျမယာငွားရမ္း ေသာ ေစ်းကြက္တြင္ ငွားရမ္းျခင္း သို႔မဟုတ္ ေရာင္းခ်ျခင္း တို႔ကို အခက္အခဲ ျဖစ္ေစသည့္ ၿပီးျပည့္စံုမႈမရိွေသာ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ႏွင့္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ဆက္စပ္ေနဖြယ္ရိွပါသည္။ ဇယား ၃.၃။ ဧရိယာႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေနတို႔အရ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းရရိွပိုင္ခြင့္ ေျမယာ အိမ္ေထာင္စု အိမ္ေထာင္စု ရပိုင္ခြင့္ ေျမမဲ့ယာမဲ့ ပိုင္ဆိုင္သည့္ ိ ပ္ စိုက္ပ်ဳးလု ရပိုင္ခြင့္ ပစၥည္း ရပိုင္ခြင့္ ပစၥည္း ပစၥည္းမ်ား၏ ထြန္ယက္ စိုက္ပ်ဳးိ ထြန္ယက္ စိုက္ပ်ဳးိ ကိုင္သည့္ ေျမဧက ိ ဳးိ တစ္မ်ဳးမ် အေရအတြက္ တန္ဖိုး လုပ္ကိုင္သူ လုပ္ကိုင္သူ စုစုေပါင္း ၉ဝ.၉% ၅.၂၃၂ ၁၇၁,ဝဝဝ ၈၄% ၁၆% ၆.၅၉ ၿမိဳ႕ျပ ၉၈.၅% ၈.၇၂၇ ၃၇၄,ဝဝဝ - - - ေက်းလက္ ၈၈.ဝ% ၃.၈၉၁ ၁ဝဝ,ဝဝဝ ၈၄% ၁၆% ၆.၄၇ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၉၅.၅% ၆.၃၆၇ ၂၇ဝ,ဝဝဝ ၈၈% ၁၂% ၇.၅၈ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၈၁.၁% ၂.၈၂၇ ၃၂,ဝဝဝ ၇၇% ၂၃% ၄.၆၆ မွတ္စု။ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား၏ လက္ရိွတန္ဖိုးသည္ ပ်မ္းမွ်ျဖစ္ၿပီး အျခားေသာ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအားလံုးသည္ ပ်မ္းမွ်ျဖစ္သည္။ ဤဇယားတြင္ က်ပ္ ၂ ထရီလီယံထက္မ်ားေသာ တန္ဖိုးရိွသည့္ ိ ပ္ကိုင္သူအား သူ/ သူမအေနျဖင့္ ေျမယာပိုင္ဆိုင္သည္ဟု ထုတ္ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားပါဝင္သည့္ လြန္ကဲတန္ဖိုးေလ့လာေတြ႕ရိွခ်က္ ၄ ခုကို ခ်န္လွပ္ထားခဲ့ပါသည္။ ထြန္ယက္စိုက္ပ်ဳးလု ေဖာ္ေျပာဆိုလွ်င္ ေျမယာပိုင္ဆိုင္သည္ဟု သတ္မွတ္ပါသည္။ စစ္တမ္းေကာက္ယူစဥ္အတြင္း ေျမယာပိုင္ဆိုင္ခြင့္မ်ားအား အေထာက္အထားျပသစစ္ေဆးျခင္းႏွင့္ အတည္ျပဳျခင္းတို႔ မျပဳခဲ့ပါ။ 48 ျမန္မာႏိုင္ငံျပည္သူလူထုအတြက္ လိုအပ္လွ်က္ရိွေသာ ပိုမိုမ်ားျပား၍ အရည္အေသြး ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ အစားအစာ 63 49 အဓိကေပးလိုေသာ သတင္းစကားမ်ား • အစားအစာသည္ အိမ္ေထာင္စုအမ်ားစုအတြက္ လူမႈဘဝ ဖူလံုေရး စုစုေပါင္း၏ အမ်ားစုပါဝင္လွ်က္ရိွသည္။ • အစားအစာဆင္းရဲခ်ဳိ႕တဲ့ေသာအဓိကက်ေသာအစားအစာအုပ္ စုအား ဖြင့္ဆိုသတ္မွတ္သည့္ အာဟာရသည္ အနိမ့္ဆံုးအေျခခံ အစားအစာ လိုအပ္ခ်က္စရိတ္ကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပေနၿပီး အမွန္တကယ္လည္း အေျခခံက်သည့္အရာျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးသူမ်ား၏ အေျခခံအစားအစာ အုပ္စုတစ္ခုတြင္ အာဟာ ရစံုလင္ကဲြျပားမႈ အေတာ္အသင့္ အကန္႔အသတ္ရိွျခင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အိမ္ေထာင္စုအားလံုး၏ အဓိကက်ေသာ အစား အစာအုပ္စုတြင္ ဆန္သည္ အဓိကပါဝင္လွ်က္ရိွသည္ကို ထင္ ဟပ္လွ်က္ရိွသည္။ 50 64 ႔စည္းမႈ စုစုေပါင္း အိမ္ေထာင္စုအသံုးစရိတ္၏ ပါဝင္ဖဲြ  ပံု ၄.၁ သည္ စုစုေပါင္း အသံုးစရိတ္အား အစားအစာအမယ္မ်ားအတြက္သံုးစဲြမႈ၊ အစားအစာ မဟုတ္ေသာ ကုန္ပစၥည္း အမယ္မ်ားအတြက္သံုးစဲြမႈ၊ ပညာေရးအတြက္သံုးစဲြမႈ၊ အိမ္ယာ အေဆာက္အဦးအတြက္သံုးစဲြမႈႏွင့္ ၾကာရွည္သံုးပစၥည္းမ်ား အသံုးျပဳတန္ဖိုးတို႔အျဖစ္ ခဲြျခား ေဖာ္ျပထားပါသည္။ လူဦးေရအမ်ားစု၏ အဓိကက်ေသာ စားသံုးကုန္ပစၥည္းအုပ္စုတြင္ အစားအစာႏွင့္ အစားအစာ မဟုတ္ေသာ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ရွင္သန္ေနထိုင္မႈအတြက္ မရိွမျဖစ္ သံုးစဲြရသည့္ ကုန္ပစၥည္းအမယ္မ်ားက အဓိကလႊမ္းမိုးေနပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ေအာက္ေျခ ၈ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ေနထိုင္ၾကသူမ်ားအတြက္ စားသံုးမႈ အသံုးစရိတ္မ်ား၏ ထက္ဝက္ေက်ာ္မွာ အစားအစာျဖစ္သည္။10 ေအာက္ေျခ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ စုစုေပါင္းအသံုးစရိတ္၏ ၆၆ ရာခိုင္ႏႈန္းကို အစားအစာအတြက္ သံုးစဲြရသည္။ ၂ဝ ႀကိမ္ေျမာက္ႏွင့္ ၈ဝ ႀကိမ္ေျမာက္ ရာလီစိတ္မ်ားအၾကားရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အစားအစာအတြက္ ၅၉ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၆၂ ရာခိုင္ႏႈန္းၾကားထိ သံုးစဲြရသည္။ အေပၚဆံုး ၅ စိတ္ပိုင္းရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အစားအစာအတြက္ သံုးစဲြရမႈသည္ စုစုေပါင္းအသံုးစရိတ္၏ ၄၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ က်ဆင္းလာသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယင္းအုပ္စုအတြက္ စုစုေပါင္းအသံုးစရိတ္၏ တစ္ခုတည္းေသာ အႀကီးဆံုး အစိတ္အပိုင္းအျဖစ္ ရိွေနဆဲျဖစ္သည္။ ပညာေရးအတြက္အသံုးစရိတ္မပါသည့္ အစားအစာ မဟုတ္ေသာ ကုန္ပစၥည္းအမယ္မ်ားအတြက္ အသံုးစရိတ္မွာ ျပန္႔ခ်က္တစ္ေလွ်ာက္ အေတာ္ အတန္ပံုေသျဖစ္ၿပီး ေအာက္ေျခ ၅ စိတ္ပိုင္းတြင္ ၁၇ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွရာမွ ၄ ႀကိမ္ေျမာက္ ၅ စိတ္ပိုင္းတြင္ ၁၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ အသင့္အတင့္ျမင့္တက္လာသည္။   10 ဤအခ်ဳိးအစားမ်ားသည္ ပံု ၄.၁ ၏ ဒုတိယပံုတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္မ်ားႏွင့္ ညီညြတ္မႈရိွပါသည္။ ယင္းတို႔ကို ဥပမာအားျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား သို႔မဟုတ္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူမ်ားၾကား ကဲြျပားျခားနားေသာ ကုန္ပစၥည္းအတန္း အစားမ်ား၏ ပ်မ္းမွ်အသံုးစရိတ္အခ်ဳိးအစားမ်ားမွ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ သို႔ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ယင္းတို႔ သည္ ဒီမိုကရက္တစ္ အေလးတင္ျခင္းမ်ားကို ထင္ဟပ္ပါသည္။ 51 ပံု ၄.၁။ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ ညီမွ်ခ်က္အရ စုစုေပါင္းစားသံုးမႈႏွင့္ စားသံုးမႈေ၀စု၊ အစိတ္အပိုင္းမ်ားအလိုက္ 5000 Kyat per adult equivalent per day 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Q1 2 3 4 Q5 Urban Rural National Non-Poor Poor Based on per adult equivalent spatially deflated expenditures Housing Durables Use Value Education Non-Food Expenditure Food 100% 10% 12% 12% 13% 10% 13% 14% 11% 90% 3% 18% 21% 4% 3% 3% 4% 5% 5% 5% 5% 5% 5% 5% 6% 80% 5% 5% 5% Consumption shares by component 10% 17% 8% 19% 17% 70% 18% 18% 5% 19% 6% 18% 19% 60% 21% 18% 50% 40% 66% 62% 64% 64% 30% 62% 59% 59% 56% 46% 46% 20% 10% 0% Q1 2 3 4 Q5 Urban Rural National Non-Poor Poor Based on per adult equivalent spatially deflated expenditures Housing Durables Use Value Education Non-Food Expenditure Food မွတ္စု။ လူဦးေရအေလးတင္ျခင္းကို အသံုးျပဳထားသည့္ ေဒသအကြာအေဝးကို တန္ဖိုးေလွ်ာ့ထားေသာ အရြယ္ေရာက္သူ ႏွင့္ညီမွ်ေသာ အသံုးစရိတ္အေပၚအေျခခံထားပါသည္။ 52 စြမ္းအင္ႏွင့္ တစ္ကိုယ္ေရအသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ားကဲ့သို႔ေသာ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မ်ားသည္ အိမ္ေထာင္စုအမ်ားစု အတြက္အစားအစာမဟုတ္ေသာ ကုန္ပစၥည္းအမယ္မ်ား သံုးစဲြမႈတြင္ အဓိကပါဝင္လွ်က္ရိွသည္။ အစားအစာမဟုတ္ေသာ ကုန္ပစၥည္းအမယ္မ်ားတြင္ စြမ္းအင္ႏွင့္ ေလာင္စာအတြက္ အသံုးစရိတ္၊ ပညာေရး၊ သယ္ယူပို႔ေရးႏွင့္ အဝတ္အထည္မ်ားအတြက္ အသံုးစရိတ္မ်ား အပါအဝင္ ကုန္စည္ႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ပါဝင္ပါသည္။ ခ်က္ျပဳတ္ရာတြင္သံုးသည့္ေလာင္စာႏွင့္ တစ္ကိုယ္ရည္သံုးပစၥည္းမ်ား အထူးသျဖင့္ အညစ္ အေၾကး သန္႔စင္ေရးႏွင့္ သန္႔ရွင္းေရး ထုတ္ကုန္ ပစၥည္းမ်ားကဲ့သို႔ေသာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား၏ ကုန္စည္ႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈပစၥည္းအစုအစည္းမ်ားတြင္ အဓိကေနရာမွ ပါဝင္လွ်က္ရိွၾကသည္။ အသံုးစရိတ္ျပန္႔ခ်က္၏ ေအာက္ေျခ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ေနထိုင္ၾကသူမ်ား အၾကား အစားအစာအတြက္ မဟုတ္ေသာ အသံုးစရိတ္၏ ၃၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္ အားလိုင္းမွလွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား၊ ပုဂၢလိကမွ ျဖန္႔ျဖဴးေသာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား၊ ထင္း၊ ေလာင္စာႏွင့္ ဖေယာင္းတိုင္မ်ားအပါအဝင္ စြမ္းအင္အတြက္ အသံုးျပဳၾကရသည္။ စြမ္းအင္အတြက္ သံုးစဲြရေသာ အစားအစာအတြက္ မဟုတ္သည့္ အသံုးစရိတ္မ်ား၏ အခ်ဳိးအစားမွာ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားထက္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ သိသိသာသာ ပိုမိုျမင့္မားသလို ပိုခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသူႏွင့္ ပိုဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးသူ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအၾကား ပ်မ္းမွ်ထက္လည္း ပိုမိုျမင့္မားပါသည္။ ယင္းအခ်ဳိးအစား သည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသအိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအရိွဆံုး အိမ္ေထာင္စု ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ ၂၇ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွေၾကာင္းေတြ႕ရၿပီး ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝမႈအရိွဆံုး အိမ္ေထာင္စု ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ေရာက္ေသာအခါတြင္ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ေလ်ာ့က်လာေၾကာင္းေတြ႕ရစဥ္တြင္ ေက်းလက္ ဧရိယာမ်ားတြင္ အိမ္ေထာင္စုအားလံုး အေနျဖင့္ စြမ္းအင္အတြက္သံုးစဲြရသည့္ အစားအစာ မဟုတ္ေသာ အရင္းအျမစ္မ်ား အခ်ဳိးအစားမွာ ၂ဝ ရာခို္င္ႏႈန္းအထက္တြင္ ရိွေနပါသည္။ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံပိုင္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္၍ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ အား ရရိွသံုးစဲြႏိုင္သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွာ အေတာ္ပင္နည္းပါးသျဖင့္ အျခားေသာ စြမ္းအင္ ဇာစ္ျမစ္မ်ားအေပၚ ပံုစံမ်ဳိးစုံျဖင့္ သံုးစဲြရမႈကို ျဖစ္ေစသည္။ စြမ္းအင္အတြက္သံုးစဲြမႈစရိတ္ ပါဝင္ဖြဲ႕စည္းပံုမွာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအၾကား သိသာႀကီးမားေသာ ကဲြလဲြခ်က္ရိွသည္။ ထိပ္ဆံုး အသံုးစရိတ္ ၅ စိတ္ပိုင္းရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾက သူမ်ားသည္ စြမ္းအင္အတြက္ တစ္လလွ်င္ အနီးစပ္ဆံုး ခန္႔မွန္းေျခ ၂၄၆၆၁ က်ပ္ သံုးစဲြရေၾကာင္း အစီရင္ခံေျပာဆိုၾကၿပီး ယင္းသည္ ျပန္႕ခ်က္၏ ေအာက္ဆံုးပိုင္းတြင္ရိွသူမ်ားထက္ ၂.၅ ဆ ေက်ာ္ ပိုမ်ားသည္။ အဆိုပါ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအၾကား စြမ္းအင္အတြက္ သံုးစဲြရသည့္စရိတ္ ႔စည္းပံုမွာ ပါဝင္ဖဲြ  ကဲြျပားျခားနားသည္။ ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားမွ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ရယူသံုးစဲြႏိုင္သည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားအတြက္ေရာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူမ်ားအတြက္ပါ စြမ္းအင္ သံုးစဲြမႈအသံုးစရိတ္တြင္ ဓာတ္္အားလိုင္းမွ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ ခ်က္ျပဳတ္ရာတြင္ သံုးေသာ ေလာင္စာ (မီးေသြးႏွင့္ ထင္း) တို႔၏စရိတ္မွာ အဓိကပါဝင္လွ်က္ရိွသည့္ သေဘာကို ေတြ႕ရ ပါသည္။ ပိုမို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ေနထိုင္ၾကသူမ်ားသည္ ထင္းကို အသံုးျပဳ ခ်က္ျပဳတ္ၾကရသည့္ သေဘာရိွၿပီး ပိုမိုခ်မ္းသာၾကြယ္ဝၿပီး ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အားလိုင္းမွ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားရယူ သံုးစဲြႏိုင္သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအတြက္မူ ထင္းႏွင့္ လွ်ပ္စစ္တို႔သည္ ခ်က္ျပဳတ္ရာတြင္ အမ်ားဆံုးသံုးစဲြသည့္ ေလာင္စာႏွစ္မ်ဳိးျဖစ္ၾကသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးၿပီး ႏိုင္ငံ ပိုင္ ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ထားျခင္းမရိွသည့္အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ား အေနျဖင့္ စြမ္းအင္အရင္းအျမစ္မ်ား၏ ၆ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ေက်ာ္ (ေငြသားျဖင့္ေရာ ေငြသားျဖင့္မဟုတ္သည့္ ပစၥည္းမ်ားျဖင့္ပါ) ကို ခ်က္ျပဳတ္ရန္ ထင္းအတြက္ သံုးၾကရၿပီး ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ မီးထြန္းရန္အတြက္ ဖေယာင္းတိုင္ကို အသံုးျပဳရသည္။ ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အား လိုင္းမ်ားမွ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားမရေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားသည္ စြမ္းအင္အရင္းအျမစ္မ်ား၏ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းနီးပါးကို ပုဂၢလိကဓာတ္အား ျဖန္႕ျဖဴးသူမ်ားထံမွ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားအတြက္ သံုးစဲြရၿပီး ေနာက္ထပ္ ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ေလာင္စာ၊ လွ်ပ္စစ္မီးအိမ္မ်ားထြန္းရန္ႏွင့္ ဂ်င္နေရတာအေသးစားေလးမ်ားအား ေမာင္းႏွင္ရန္ ဘက္ထရီမ်ား အတြက္ သံုးစဲြရသည္။ စုစုေပါင္းအသံုးစရိတ္တြင္ စြမ္းအင္ဇာစ္ျမစ္မ်ားအတြက္သံုးစဲြရေသာ အသံုးစရိတ္အခ်ဳိးအစား က်ဆင္း သြားေသာ္လည္း သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးအတြက္ သံုးစဲြရေသာ အစားအစာအတြက္ မဟုတ္ေသာစရိတ္မ်ားမွာ သိသိသာသာျမင့္တက္လာသည္။ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးအတြက္ သံုးစဲြရေသာစရိတ္မ်ား (ျပင္ဆင္ထိန္းသိမ္းမႈ စရိတ္မ်ားမပါ)သည္ အသံုးစရိတ္ ျပန္႔ခ်က္ တစ္ေလွ်ာက္တြင္ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ျမင့္တက္လာသည္။ အသံုးစရိတ္ ၅ 53 စိတ္ပိုင္းမ်ား တစ္ေလွ်ာက္ အသံုးစရိတ္မ်ားျမင့္တက္လာျခင္းကို ေက်းလက္ေရာ ၿမိဳ႕ျပတြင္ပါ ေတြ႕ျမင္ရပါသည္။ ေအာက္ေျခ ၅ စိတ္ပိုင္းရိွ အိမ္ေထာင္စုတစ္စု တစ္လ ပညာေရး အသံုး စရိတ္သည္ အျပည့္တန္ဖိုး (absolute value) အားျဖင့္ ၆၆၅၆ က်ပ္မွ ထိပ္ဆံုး ၅ စိတ္ပိုင္းရိွ အိမ္ေထာင္စုတစ္စု တစ္လ ပညာေရးအသံုးစရိတ္မွာ ၂၈၄၉၅ က်ပ္သို႔ တိုးသြားေသာ္လည္း အသံုးစရိတ္ ျပန္႔ခ်က္တစ္ေလွ်ာက္ ပညာေရးအတြက္ သံုးစဲြမႈအခ်ဳိးအစားသည္ တည္ၿငိမ္ေန လွ်က္ရိွပါသည္။ ပိုမိုခ်မ္းသာၾကြယ္ဝေသာ ၿမိဳ႕ျပအိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားအၾကား အစားအစာအတြက္မဟုတ္ေသာ အသံုးစရိတ္တြင္ ပညာေရးအတြက္ အသံုးစရိတ္မ်ားသည္ တစ္ခုတည္းေသာ အႀကီးမားဆံုး အသံုးစရိတ္အတန္းအစားျဖစ္ၿပီး ယင္း၏ေနာက္တြင္ သယ္ယူ ပို႔ေဆာင္ေရး အသံုးစရိတ္က နီးကပ္စြာတည္ရိွေနပါသည္။ ပံု ၄.၂။ ႔စည္းမႈ အစားအစာမဟုတ္ေသာအသံုးစရိတ္မ်ား ပါဝင္ဖဲြ  100% 4% 5% 7% 5% 8% 9% 8% 7% 90% 10% 11% 10% 13% 14% 15% 13% 6% 18% 8% 80% 9% 12% 10% 10% 11% 12% 11% 70% 12% 15% 12% 12% 60% 15% 13% 14% 12% 13% 13% 12% 13% 50% 12% 12% 21% 10% 21% 40% 21% 19% 19% 19% 19% 30% 17% 20% 32% 29% 31% 26% 23% 24% 26% 10% 20% 0% Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 Poor Non-Poor All Energy Education Cosmetics Clothing Local transport Telephone Other ိ ဳးေသာ မွတ္စု။ ကဲြျပားျခားနားေသာ အစားအစာမဟုတ္သည့္ ကုန္ပစၥည္းအမယ္မ်ားေပၚတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္ အမ်ဳးမ် ိ အသံုးစရိတ္ေ၀စုမ်ားအတြက္ သံုးစဲြရသည့္အသံုးစရိတ္ ေ၀စုကို လူဦးေရအေလးတင္ ပ်မ္းမွ်ကို ယူ၍ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလရိွေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေဒသအကြာအေ၀းအလိုက္ တန္ဖိုးေလွ်ာ့ထားသည့္ တစ္ဦးက် အရြယ္ေရာက္သူ ႏွင့္ညီမွ်ေသာ အသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ လူဦးေရအေလးတင္ျခင္းတို႔ကို အသံုးျပဳခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ အိမ္ေထာင္စုပိုင္ပစၥည္းမ်ား ပိုင္ဆိုင္သူဦးေရ အခ်ဳိးအစား သိသိသာသာ ျမင့္တက္လာပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ပစၥည္းမ်ားပိုင္ဆိုင္မႈျမင့္တက္လာျခင္း ကို တန္ဖိုးႀကီးသည့္ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္မွသည္ စက္ဘီးအထိ မ်ားစြာေသာ ပိုင္ဆိုင္မႈ ပစၥည္း မ်ားတြင္ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။ လွ်ပ္စစ္ပစၥည္းမ်ားပိုင္ဆိုင္မႈသည္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ရရိွမႈအေပၚ မ်ားစြာတည္မီွေနေသာ္လည္း ရုပ္ျမင္သံၾကားပိုင္ဆိုင္သည့္ အိမ္ေထာင္စုဦးေရ အခ်ဳိးအစားသည္ ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အား လိုင္းမ်ားမွ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားရရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုအခ်ဳိးအစားထက္ ျမင့္မားေနၿပီး ဤသည္က ျမန္မာႏိုင္ငံလူထုသည္ ယင္းတို႔၏ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား လိုအပ္ခ်က္ကို ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အားလိုင္းမဟုတ္သည့္ အျခားေသာ နည္းလမ္းအမ်ဳိးမ်ဳိးမွ ရယူေနၾကသည့္ ထင္ ဟပ္ခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ ဤအေၾကာင္းကို အခန္း ၇ တြင္ ပို၍ေဆြးေႏြး တင္ျပထားပါသည္။ တိုးတက္မႈ အမ်ားဆံုး နယ္ပယ္အေနျဖင့္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွေသာ ပိုမိုတန္ဖိုးရိွသည့္ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားျဖစ္ေသာ စက္ဘီးမ်ား၊ လွ်ပ္စစ္စက္ဘီးမ်ား၊ ေမာ္ေတာ္ ဆိုင္ကယ္မ်ားႏွင့္ ကားမ်ားႏွင့္အတူ အဆိုပါ ကုန္ပစၥည္းမ်ား၏ ျမင့္မားေသာ အသံုးစရိတ္ အေလ်ာ့အတင္းႏွင့္အညီ ၾကာရွည္သံုးပစၥည္းမ်ား အသံုးျပဳမႈတန္ဖိုးသည္ အသံုးစရိတ္ ျပန္႕ခ်က္ တစ္ေလွ်ာက္ ထင္ရွားစြာျမင့္တက္လာသည္။ 54 ပံု ၄.၃။ ႔စည္းမႈ အသံုးစရိတ္ျပန္႔ခ်က္တစ္ေလွ်ာက္ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေနအရ ၾကာရွည္သံုးပစၥည္းမ်ားပါဝင္ဖဲြ  1400000 1200000 1000000 800000 600000 400000 200000 0 Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 Poor Not Poor Bike, Motorbike, Car C0mputer, Phone Home assets Audio Other household မွတ္စု။ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို လူဦးေရအေလးတင္ျခင္း အသံုးျပဳေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါသည္။ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားကို ခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္ရာတြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလရိွေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေဒသအကြာအေ၀းအလိုက္တန္ဖိုးေလွ်ာ့ထားသည့္ တစ္ဦးက် အရြယ္ေရာက္သူ ႏွင့္ညီမွ်ေသာ အသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ လူဦးေရအေလးတင္ျခင္းတို႔ကို အသံုးျပဳခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ ပိုမိုေစ်းႀကီးသည့္ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားအားပိုင္ဆိုင္မႈသည္ အထူးသျဖင့္ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ အျမင့္ဆံုးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ၾကာရွည္သံုးပစၥည္းမ်ား ပိုင္ဆိုင္မႈျမင့္တက္လာ ျခင္းသည္ လူမႈဘဝဖူလံုေရး မညီမွ်ျခင္း၏ ေနာက္ကြယ္မွအေရးႀကီးေသာ အေၾကာင္းရင္းခံတစ္ ရပ္ျဖစ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ ေအာက္ပါကိန္းဂဏန္းမ်ားသည္ ေရြးခ်ယ္ထားသည့္ၾကာရွည္သံုးပစၥည္း မ်ား ပိုင္ဆိုင္မႈကို အသံုးစရိတ္ ၅ စိတ္ပိုင္းအလိုက္ ေဖာ္ျပထားပါသည္ (ပံု ၄.၄)။ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား အထူးသျဖင့္ စီးနင္းသြားလာစရာယာဥ္မ်ား၏ ပိုင္ဆိုင္မႈႏွင့္ တန္ဖိုးမ်ား သည္ ျပန္႔ခ်က္တြင္ အထက္ဘက္သို႔ ေရာက္သည့္အခါ က်ယ္ျပန္႔လာပါသည္။ ပိုမိုခ်မ္းသာ ၾကြယ္ဝေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ မိုဘိုင္းဖုန္း၊ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္၊ စက္ဘီး၊ ရုပ္ျမင္ သံၾကား၊ ဂက္စ္မီးဖိုႏွင့္ မီးေသြးမီးဖိုမ်ား ပိုမုိပိုင္ဆိုင္ဖြယ္ရိွပါသည္။ စီးနင္းသြားလာေရးယာဥ္ တစ္စီးပိုင္ဆိုင္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ပိုမို ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၇၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၄၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ပိုင္ဆိုင္ ႔စည္းမႈ ေၾကာင္းဆိုၾကပါသည္။ အသုံးစရိတ္ ျပန္႔ခ်က္တစ္ေလွ်ာက္တြင္ စီးနင္းစရာယာဥ္ ပါဝင္ဖဲြ  သည္ ေျပာင္းလဲသြားပါသည္။ ပိုမိုခ်မ္းသာၾကြယ္ဝေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားကမူ စက္ဘီးထက္ ု က ေမာ္ေတာ္ ဆိင ု ပ ္ ယ္ ပိမ ို င ို ဆ ္ င ို ဖ ္ ိွေသာ္လည္း ပိမ ္ ြယရ ို င္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စမ ု ဆ ု ်ားသည္ စက္ဘီးႏွင့္ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္မ်ားကို ညီတူမွ်တူ အခ်ဳိးအစားျဖင့္ ပိုင္ဆိုင္ၾကသည္။ ေမာ္ ေတာ္ကားမ်ားကို ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝမႈအရိွဆံုး အိမ္ေထာင္စုမ်ားကသာ ပိုင္ဆိုင္ၾကၿပီး ယင္းတို႕ ထဲမွ ၁၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေမာ္ေတာ္ကားတစ္စီး ပိုင္ဆိုင္ၾကသည္။ ေမာ္ေတာ္ကားကို ၿမိဳ႕ျပေန သူမ်ားက အဓိကအားျဖင့္ ပိုင္ဆိုင္ၾကၿပီး ေက်းလက္ေနသူမ်ား၏ ထိပ္ဆံုး ၅ စိတ္ပိုင္းရိွ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ေမာ္ေတာ္ကား ပိုင္ဆိုင္သည္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ ၿမိဳ႕ျပေနသူမ်ား၏ ထိပ္ဆံုး ၅ စိတ္ပိုင္းရိွအိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၃၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေမာ္ေတာ္ကားတစ္စီး ပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္း ဆိုၾကပါသည္။ ဆန္႔က်င္ဘက္အေနျဖင့္ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ကို ေက်းလက္ႏွင့္ ၿမိဳ႕ျပႏွစ္ခု စလံုးတြင္ ပိုမိုခ်မ္းသာေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားက အမ်ားအားျဖင့္ ပိုင္ဆိုင္ၾကပါသည္။ 55 ပံု ၄.၄။ ငါးစိတ္ပိုင္းအလိုက္ ၾကာရွည္သံုးပစၥည္းမ်ား ပိုင္ဆိုင္မႈ 79% 80% Percentage of household owning durable 70% 60% 60% 54% 47% 50% 45% 46% 43% 39% 39% 40% 36% 37% 35% 30% 28% 30% 23% 24% 24% 19% 17% 20% 10% 5% 0% Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 Expenditure quintiles defined over spatially deflated consumption aggregate Charcoal stove Bicycle Motorbike Mobile Phone မွတ္စု။ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို အိမ္ေထာင္စုအေလးတင္ျခင္း အသံုးျပဳေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါသည္။ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလရိွေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေဒသအကြာအေ၀းအလိုက္ တန္ဖိုးေလွ်ာ့ထားသည့္ အရြယ္ေရာက္ သူတစ္ဦးႏွင့္ညီမွ်ခ်က္ အသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ လူဦးေရအေလးတင္ျခင္း တို႔ကို အသံုးျပဳခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ အစားအစာ အသံုးစရိတ္မ်ား အစားအစာသည္ အိမ္ေထာင္စုအမ်ားစု၏ အသံုးစရိတ္တြင္ အဓိကပါဝင္လွ်က္ရိွသည္။ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါး၍ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားအၾကားတြင္ အာဟာရစံုလင္မႈသည္ ပို၍ အကန္႔အသတ္ရိွပါသည္။ ပံု ၄.၅ သည္ အဆိုပါ မ်ားျပားစုံလင္ေသာ အစားအစာအသံုး စရိတ္မ်ားကို အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ ညီမွ်ခ်က္အရ အသံုးစရိတ္ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားအလိုက္ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူမ်ားအလိုက္ ေဖာ္ျပထားၿပီး ပံု ၄.၆ သည္ ကုန္ ပစၥည္းအမယ္မ်ားအလိုက္ အစားအစာအသံုးစရိတ္ကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ အသံုးစရိတ္ ျပန္႔ ခ်က္၏ ထိပ္ဆံုး ၅ စိတ္ပိုင္းရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားအၾကား အစားအစာ အတြက္ ၁၈၁၄ က်ပ္သံုးစဲြသည္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ေအာက္ဆံုး ၅ စိတ္ပိုင္းရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ား တြင္ေနထိုင္ၾကသူမ်ားသည္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္ အရ တစ္ရက္လွ်င္ အစားအစာအတြက္ ၅၃၈ က်ပ္ သံုးစဲြပါသည္။ အစားအစာအသံုးစရိတ္မ်ား ျပန္႔ခ်က္တြင္ ငါး၊ အသား၊ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းႏွင့္ ဥမ်ားကဲ့သို႔ေသာ အသားဓာတ္ပ႐ိုတိန္းႏွင့္ အဆီဓာတ္ပိုမိုပါဝင္ေသာ အစားအစာမ်ားအတြက္ အသံုးစရိတ္အခ်ဳိးအစား ျမင့္မားလာစဥ္မွာပင္ ဆန္ႏွင့္ ပဲအမ်ဳိးမ်ဳိး အတြက္ သံုးစဲြမႈအခ်ဳိးအစား က်ဆင္းလာသည္။ အာဟာရစံုလင္မႈမွာ ၿမိဳ႕ျပထက္ ေက်းလက္ ဧရိယာမ်ားတြင္ ပိုမိုနိမ့္က်သည္။ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ အိမ္ေထာင္စု မ်ားသည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ေနထိုင္ၾကသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားထက္ ဆန္ႏွင့္ ပဲမ်ဳိးစံု အတြက္ ပကတိအေနျဖင့္ၾကည့္သည္ျဖစ္ေစ စုစုေပါင္းအသံုးစရိတ္၏ ရာခိုင္ႏႈန္းအားျဖင့္ ၾကည့္သည္ ျဖစ္ေစ ပိုမိုသံုးစဲြၾကၿပီး အသား၊ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းမ်ား၊ ငါးႏွင့္ ဥမ်ားအတြက္ သံုးစဲြမႈနည္းသည္။ အိမ္ျပင္ပအစားအစာသည္ ၿမိဳ႕ျပ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအတြက္ အေရးပါေသာ အသံုးစရိတ္အခ်ဳိးအ စားတစ္ရပ္ျဖစ္ၿပီး စုစုေပါင္းသံုးစဲြမႈ၏ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွသည္။ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသူမ်ားအတြက္ေရာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားအတြက္ပါ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆန္သည္ ကယ္လိုရီအဓိကေပးသည့္ အစားအစာျဖစ္သည္။ ပိုမိုခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ကမူ အဓိကအစားအစာျဖစ္သည့္ ဆန္စားသံုးမႈကို ဆက္လက္စားသံုးေနသလို အမ်ဳိးအစား စံုလင္သည့္ အစားအစာမ်ားကို စားသံုးႏိုင္ၾကေသာ္လည္း ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စု မ်ားအေနျဖင့္ ယင္းတို႔၏ အေျခခံအစားအစာလိုအပ္ခ်က္မ်ား ျပည့္မီေရးအတြက္ကို ပိုမို အဓိက 56 ထားသံုးစဲြၾကရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွအသုံးစရိတ္ ျပန္႔ခ်က္တစ္ေလွ်ာက္တြင္ ဆန္၊ ပဲမ်ဳိးစံု၊ အေစ့အဆံမ်ား (အဓိကအားျဖင့္ ဆန္)အား ကယ္လိုရီအျဖစ္ စားသံုးမႈသည္ ထူးထူးျခားျခား အေျပာင္းအလဲမရိွတည္ၿငိမ္ေနသည္ကိုေတြ႕ရၿပီး အနီးစပ္ဆံုး ခန္႔မွန္းေျခအားျဖင့္ အရြယ္ ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ တစ္ရက္ ကယ္လိုရီ ၁၄ဝဝ-၁၅ဝဝ စားသံုးၾကသည္။ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ေနထိုင္ၾကသူမ်ားသည္ ယင္းတို႔၏ အစားအစာ အသံုး စရိတ္မ်ား၏ ၃ ပံု ၁ ပံုကို ဆန္လိုအပ္ခ်က္အတြက္ သံုးစဲြၾကရသည္။ ခ်မ္းသာ ၾကြယ္ဝေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား စားသံုးသည့္ တန္ဖိုးျမင့္ ရနံ႔ေမႊးႀကိဳင္ေသာ ဆန္မ်ားေၾကာင့္ ဆန္စားသံုးမႈ ပံုစံတြင္ ရွင္းလင္းေသာ ဥစၥာဓနေလွ်ာေစာက္လည္း ရိွေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေအာက္ေျခ ၅ စိတ္ပိုင္းတြင္ နိမ့္ပါးေသာ အစားအစာအသုံးစရိတ္မ်ားသည္ ကယ္လိုရီစားသံုးမႈကို ထင္ဟပ္ လွ်က္ရိွသည္။11 ႏိုင္ငံအဆင့္ ပ်မ္းမွ် ၂၄၆၃ ကယ္လိုရီစားသံုးမႈႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ေအာက္ေျခ ၅ စိတ္ပိုင္းရိွ အိမ္ေထာင္စု မ်ားတြင္ တစ္ဦးခ်င္းသည္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ တစ္ရက္ ၁၉၅၉ ကယ္လိုရီ စားသံုးပါသည္။ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ေ တာင္ထူထပ္ရာေဒသတြင္ ကယ္လိုရီစားသံုးမႈ အနိမ့္ဆံုးျဖစ္ၿပီး တစ္ဦးခ်င္း တစ္ရက္ပ်မ္းမွ် ၂၂၅၅ ကယ္လိုရီစားသံုးသည္။ အနီးစပ္ဆံုးခန္႔မွန္းေျခအားျဖင့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၄၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းအျဖစ္ ဖြင့္ဆိုသတ္မွတ္ထားသည့္ ကယ္လိုရီစံသတ္မွတ္ခ်က္ျဖစ္ေသာ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ တစ္ရက္ ၂၂၃၈ ကယ္လိုရီ ေအာက္သာစားသံုးၾကသည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ကယ္လိုရီစားသံုးမႈသည္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားထက္ နည္းပါးၿပီး ယင္းသို႔ ျဖစ္ျခင္းမွာ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ကာယလုပ္သားမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္လွ်က္ရိွေသာ ခႏၶာ ကိုယ္ လႈပ္ရွားလုပ္ေဆာင္ရမႈ ပိုမိုမ်ားျပားျခင္း အပါအဝင္အေၾကာင္းရင္းခံမ်ဳိးစံုကို ထင္ဟပ္ေန ပါသည္။ ပံု ၄.၅။ ကုန္ပစၥည္းအမယ္အလိုက္ အစားအစာစားသံုးမႈ စရိတ္အခ်ဳိးအစား 100% 15% 16% 14% 15% 16% 16% 16% 16% 90% 5% 7% 6% 6% 5% 5% 7% 6% 80% 5% 8% 16% 6% 11% 12% 12% 10% 70% 16% 15% 15% 60% 16% 16% 16% 16% 16% 50% 11% 11% 11% 12% 12% 13% 13% 10% 14% 40% 12% 15% 16% 16% 30% 17% 20% 17% 20% 35% 33% 28% 23% 24% 10% 20% 15% 20% 0% Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 Non-Poor Poor Union Based on spatially deflated per adult equivalent total expenditures Rice, pulses and nuts Meat, Dairy and Eggs Fish and Seafood Vegetables, roots, fruits Food away from home Oils and Fats Spices and other 11 အခ်ဳိ႕ေသာကုန္ပစၥည္းအမယ္မ်ားအတြက္ အစားအစာတစ္မ်ဳိးခ်င္းစီတြင္ ကယ္လိုရီပါဝင္မႈသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ယခင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈခန္႔မွန္းခ်က္မ်ား၌ အသံုးျပဳခဲ့သည္မ်ားႏွင့္ ကြာျခားမႈရိွပါသည္။ ယင္းမွာ အ႐ိုးႏွင့္ အခြံမ်ားကဲ့သို႔ေသာ အစားအစာ၏ စားသုံးမရႏိုင္သည့္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားအတြက္ ေလလြင့္ဆံုးရွံဳးမႈ အပိုင္းမ်ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားၿပီး စားသံုး ႏိုင္သည့္ အစိတ္အပိုင္းအခ်ဳိးအစားဆီသို႔ ေျပာင္းလဲေရြ႕လ်ားသြားျခင္းကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပသည္။ အေသးစိတ္ကို ပူးတဲြပါ နည္းပညာဆိုင္ရာအစီရင္ခံစာတြင္ ၾကည့္ပါ။ 57 ပံု ၄.၆။ ကုန္ပစၥည္းအမယ္အလိုက္ အစားအစာအသံုးစရိတ္မ်ား 2000 Expenditure per day per adult equivalent, 1800 1600 1400 1200 by category 1000 800 600 400 200 0 Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 Non-Poor Poor Union Based on spatially deflated per adult equivalent total expenditures Rice, pulses and nuts Meat, Dairy and Eggs Fish and Seafood Vegetables, roots, fruits Food away from home Oils and Fats Spices and other ပံု ၄.၇။ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ ကယ္လိုရီမ်ား Calories per adult equivalent per day 2,831 3000 2,726 2,659 2,509 2,509 2,512 2,604 2,507 2,463 2500 2,292 2,255 2,050 2,097 1,959 2000 1500 1000 500 0 1 2 3 4 5 Hills & Mountains Dry Zone Delta Coastal Poor Not Poor Urban Rural Union Spatially deflated expenditure Agro Zone Poverty National quintile Status မွတ္စု။ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို လူဦးေရအေလးတင္ျခင္း အသံုးျပဳေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါသည္။ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလရိွေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေနရာ အကြာအေ၀းအလိုက္တန္ဖိုးေလွ်ာ့ထားသည့္ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ တစ္ဦးက် အသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ လူဦးေရအေလးတင္ျခင္းတို႔ကို အသံုးျပဳခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ 58 ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ကယ္လိုရီစားသံုးမႈ ပိုမိုျမင့္မားေသာ္လည္း အစားအစာအသံုးစရိတ္ မ်ားမွာ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ပိုမိုျမင့္မားပါသည္။ ယင္းမွာ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ စားသံုးၾကသည့္ အသား၊ ႏို႕ထြက္ပစၥည္း၊ ဥမ်ား၊၊ ငါး၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားႏွင့္ စားသံုးဆီမ်ားမွ ကယ္လိုရီပါဝင္ မႈအခ်ဳိးအစား ပိုမိုမ်ားျပားစြာပါဝင္ေသာ အဓိကအစားအစာအုပ္စုအား ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပခ်က္ တစ္ရပ္ျဖစ္ပါသည္။ ပံု ၄.၈ သည္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတစ္ေလွ်ာက္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ အစားအစာ အုပ္စုမ်ားမွ ရရိွသည့္ ကယ္လိုရီအခ်ဳိးအစားအား ေဖာ္ျပပါသည္။ ဆန္မွရရိွေသာ ကယ္လိုရီ အခ်ဳိးအစားသည္ ၅ စိတ္ပိုင္း မ်ားတစ္ေလွ်ာက္ ေတာက္ေလွ်ာက္တစ္ေျပးတည္း က်ဆင္းလာၿပီး အသား၊ ဥမ်ား၊ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ငါးတို႔မွရရိွေသာ ကယ္လိုရီအခ်ဳိးအစားသည္ ကယ္လိုရီ စားသံုးမႈ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၁၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ျမင့္တက္လာသည္။ စားသံုးဆီႏွင့္ အဆီခဲမ်ားမွ ရရိွသည့္ ကယ္လိုရီအခ်ဳိးအစားသည္ အနီးစပ္ဆံုးခန္႔မွန္းေျခအားျဖင့္ စုစုေပါင္းကယ္လိုရီ၏ ၁၁ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္းၾကားတြင္ရိွကာ အသံုးစရိတ္ျပန္႕ခ်က္တစ္ေလွ်ာက္တြင္ အေျပာင္း အလဲမရိွပဲ ပံုေသျဖစ္သည္။ ပံု ၄.၈။ ကဲြျပားျခားနားေသာ အစားအစာအစုအစည္းမ်ားမွရရိွသည့္ ကယ္လိုရီအခ်ဳိးအစား Poor 71% Not Poor 58% Rice, pulses and nuts Q5 51% Oils and fats Q4 58% Meat, Dairy, Eggs, Fish Q3 63% Food away Q2 68% from home Vegetables Q1 72% and fruits Other Urban 55% Spices Rural 65% Union 62% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% မွတ္စု။ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို လူဦးေရအေလးတင္ျခင္း အသံုးျပဳေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါသည္။ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလရိွေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေနရာ အကြာအေ၀းအလိုက္တန္ဖိုးေလွ်ာ့ထားသည့္ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ တစ္ဦးက်အသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ လူဦးေရအေလးတင္ျခင္းတို႔ကို အသံုးျပဳခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ အစားအစာလံုေလာက္မႈ ျမန္မာႏိုင္ငံဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္မႈအေျခအေနေလ႔လာမႈစစ္တမ္း (MPLCS) တြင္ အိမ္ ေထာင္စု အစားအစာ လံုေလာက္မႈအျမင္ကို အကဲျဖတ္ေလ့လာရန္ အိမ္ေထာင္စု ဆာေလာင္ မြတ္သိပ္မႈ စေကးတိုင္းတာခ်က္အတြက္ ေမးခြန္းမ်ား အေျမာက္အမ်ား ပါဝင္ပါသည္။ ယင္း ေမးခြန္းမ်ား၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ပုဂၢလိကအိမ္ေထာင္စုတစ္စုအေနျဖင့္ လံုေလာက္ေသာ အစားအစာအေရအတြက္ပမာဏႏွင့္ အရည္အေသြး ညႊန္ကိန္းအား ေဖာ္ထုတ္သိရိွရန္ ျဖစ္ပါ သည္။ MPLCS စစ္တမ္းအား ၄ လတာကာလ (၂၀၁၅ ခုနွစ္ ဇန္န၀ါရီလမွ ဧၿပီလ) အတြင္း ကြင္းဆင္းေကာက္ယူခဲ့ျခင္းျဖစ္ရာ အစားအစာလံုေလာက္မႈ၏ ရာသီအလိုက္ ေျပာင္းလဲမႈကို မသိႏိုင္ပါ။ အစားအစာလံုေလာက္မႈႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္သည့္ေမးခြန္းမ်ားသည္ ေမးျမန္းခံရသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၂ လ ကာလအတြင္းအရင္းအျမစ္မ်ား ခ်ဳိ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ 59 အိမ္ေထာင္စု အစားအစာရရိွမႈ အေရအတြက္ပမာဏ သို႔မဟုတ္ အရည္အေသြးအရ ကန္႕သတ္ ခ်က္မ်ားျပဳလုပ္ခဲ့မႈရိွ/ မရိွ အစီရင္ခံ ေျဖၾကားေစပါသည္။ အစားအစာမလံုၿခံုမႈ အျပင္းထန္ဆံုးညႊန္ကိန္းျဖစ္သည့္ အစားအစာ မလံုေလာက္မႈညႊန္ကိန္း တစ္ခုအား အစားအစာ အေရအတြက္ပမာဏ အကန္႔အသတ္ရိွမႈအား သိရိွေစႏိုင္သည့္ ေမးခြန္း မ်ား အသံုးျပဳတည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္။ ဒုတိယ ညႊန္ကိန္းသည္ အစားအစာမလံုေလာက္မႈ၏ အရည္အေသြး႐ႈေထာင့္ေရာ အေရအတြက္ပမာဏ ႐ႈေထာင့္ကိုပါ ေဖာ္ထုတ္သိရိွရန္ျဖစ္သည္။ MPLCS တြင္ပါဝင္ေသာ ေမးခြန္းမ်ားသည္ အိမ္ေထာင္စုဆာေလာင္မြတ္သိပ္မႈ စေကးတြင္ အသံုးျပဳခဲ့သည့္ ေမးခြန္းမ်ားႏွင့္ ကဲြလဲြမႈႏွစ္မ်ဳိးရိွပါသည္။ ပထမအခ်က္မွာ အစားအစာ အေရ အတြက္ ပမာဏႏွင့္ အရည္ အေသြးဆိုင္ရာစိုးရိမ္ပူပန္မႈႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္သည့္ ေမးခြန္းမ်ား မပါဝင္ပဲ အစားအစာ၏အရည္အေသြးႏွင့္ အေရအတြက္ ပမာဏလံုေလာက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေမးခြန္းမ်ား တစ္အုပ္စုလံုးကို အသံုးမျပဳျခင္းျဖစ္သည္။ ဒုတိယအခ်က္မွာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အား ေမးျမန္းရာတြင္ ျပင္းထန္မႈကိုေဖာ္ျပသည့္ စေကးမ်ားအား ေျဖၾကားေစျခင္းထက္ ႐ိုးရွင္း လြယ္ကူ သည့္ “ဟုတ္” “မဟုတ္” ကို ေျဖၾကားေစျခင္းျဖစ္သည္။ အသံုးစရိတ္ျပန္႔ခ်က္၏ ေအာက္ေျခ ၅စိတ္ပိုင္းရိွ အိမ္ေထာင္စုထက္ဝက္ေက်ာ္မွာ ၎တို႔ ၏ အစားအစာရရိွမႈသည္ လိုအပ္ခ်က္အတြက္ လံုေလာက္မႈမရိွေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကား ခဲ့ၾကသည္။ ပံု ၄.၉ သည္ က်န္းမာေရးႏွင့္ညီညြတ္ေသာ အစားအစာမ်ား(အရည္အေသြး) ကို လံုလံုေလာက္ေလာက္စားသံုးရန္ မတတ္ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ အစားအစာ မလံုေလာက္ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား သို႔မဟုတ္ စားသင့္သည္ဟု ယူဆသည္ထက္ ေလွ်ာ့စားရျခင္း၊ အစားအစာျပတ္လပ္ျခင္း၊ အရင္းအျမစ္မ်ား အကန္႔အသတ္ရိွျခင္းေၾကာင့္ နပ္ေက်ာ္စားရျခင္း သို႔မဟုတ္ အစားအစာမရိွပဲ တစ္ေန႔လံုး ေနရျခင္းတို႔ေၾကာင့္ အစားအစာ ပမာဏအေရအတြက္ မလံုေလာက္ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ ၾကရသည့္ လူဦးေရအစိတ္အပိုင္း အခ်ဳိးအစားကို ေဖာ္ျပပါသည္။ အစားအစာမလံုေလာက္မႈ ရမွတ္ႏွစ္မ်ဳိးကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ အေရအတြက္ပမာဏရမွတ္သည္ အိမ္ေထာင္စုတစ္စု ခ်င္းအရ အစီရင္ခံတင္ျပသည့္ အေရအတြက္ ပမာဏ ကိန္းဂဏန္းကို အဓိက အေလးထားၿပီး အရည္အေသြး သို႔မဟုတ္ အေရအတြက္ပမာဏ ရမွတ္သည္ အရည္အေသြး မလံုေလာက္မႈ အစီရင္ခံ တင္ျပခ်က္မ်ားေရာ အေရအတြက္ပမာဏမလံုေလာက္မႈ အစီရင္ခံစာမ်ား ႏွစ္မ်ဳိးလံုး ကို ညႊန္ကိန္းတစ္ခုတည္း အျဖစ္ စုစည္းသည္။ ေအာက္ေျခ ၅ စိတ္ပိုင္းအတြက္ အစားအစာ မလံုေလာက္မႈ ရမွတ္သည္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ႐ႈေထာင့္အတိုင္းအတာႏွစ္မ်ဳိးစလံုးအရ မလံု ေလာက္မႈကို အစီရင္ခံတင္ျပျခင္းျဖစ္သည္။ အလားတူ ကိန္းဂဏန္းမ်ားသည္ တစ္ႏွစ္တာ ကာလအတြင္းတြင္ အရင္းအျမစ္မ်ားခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္းေၾကာင့္ စားေသာက္သည့္ အစားအစာ စံုလင္မႈ ကို ကန္႔သတ္ေခြၽတာရသည့္ အခ်ိန္ကာလမ်ားရိွေၾကာင္း အစီရင္ခံေဖာ္ျပခဲ့ၾကသည္။ အစား အစာ မလံုေလာက္ေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အခ်ဳိးအစား အစိတ္ အပိုင္းသည္ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ အသံုးစရိတ္ျပန္႔ခ်က္တစ္ေလွ်ာက္တြင္ တသ မတ္တည္း က်ဆင္းလာသည္။ ကိုယ္တိုင္ အစီရင္ခံေျဖၾကားသည့္ စားသံုးမႈမလံုေလာက္မႈ ေမးခြန္းမ်ားသည္ အလြန္ဆုိး၀ါး ေသာ ျပတ္လပ္မႈမ်ားမွာ ျဖစ္ေတာင့္ျဖစ္ခဲျဖစ္ေသာ္လည္း မ်ားစြာေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အဆက္မျပတ္ႏွင့္ တျဖည္းျဖည္းဆိုးရြားလာေသာ မလံုေလာက္မႈႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရင္ဆိုင္ေနရ ေၾကာင္း ေဖာ္ျပလွ်က္ရိွပါသည္။ အနီးစပ္ဆံုးခန္႔မွန္ေျခအားျဖင့္ ေအာက္ေျခ ၅ စိတ္ပိုင္း၏ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ တစ္ေန႔လံုး အစားအစာမရိွပဲ ေနရသည့္ အေျခအေနမ်ဳိး ႀကံဳေတြ႕ရေၾကာင္း အစီရင္ခံတင္ျပၾကၿပီး ၁၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အစားအစာျပတ္လပ္မႈရိွေၾကာင္း အစီရင္ခံတင္ျပ ၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း စားသင့္သည္ဟု ယူဆသည္ထက္ ေလွ်ာ့စားရျခင္းႏွင့္ အရင္းအျမစ္ မ်ားနည္းပါးခ်ိန္တြင္ ဆာေလာင္သည့္အခါ မစားရျခင္း တို႔ကဲ့သို႔ ျပင္းထန္မႈ မရိွေသာ္လည္း မၾကာခဏျဖစ္တတ္သည့္ သဘာဝရိွေသာ အစားအစာ မလံုေလာက္မႈကို အိမ္ေထာင္စုေပါင္း မ်ားစြာ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ရေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားၾကပါသည္။ 60 ပံု ၄.၉။ အစားအစာလံုေလာက္မႈ အစီရင္ခံေျဖၾကားခ်က္မ်ား 60% 3 Food adequacy index 50% 2.5 Percentage 40% 2 30% 1.5 20% 1 10% 0.5 0% 0 Q1 2 3 4 Q5 Non-Poor Poor National Based on spatially deflated per adult equivalent expenditures Quality Ate less than should Ran out of food Inadequate for needs Whole day without food Inadequate quantity Inadequate quality or quantity မွတ္စု။ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို လူဦးေရအေလးတင္ျခင္း အသံုးျပဳေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါသည္။ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလရိွေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေနရာ အကြာအေ၀းအလိုက္တန္ဖိုးေလွ်ာ့ထားသည့္ တစ္ဦးက် အရြယ္ေရာက္သူ မွ်ေျခ အသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ လူဦးေရအေလးတင္ျခင္းတို႔ကို အသံုးျပဳခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မႈသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ေရာ တစ္ကမာၻလံုးတြင္ပါ သိသိသာသာ စိုးရိမ္ပူပန္ ရသည့္ အခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ အာဟာရမျပည့္ဝသည့္ ကေလးသူငယ္မ်ားသည္ ေနထိုင္ မေကာင္းမႈ ပိုမိုျဖစ္လြယ္ၿပီး ခဏခဏ ေနထိုင္မေကာင္း ျဖစ္တတ္ကာ ခႏၶာကိုယ္ႀကီးထြား ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ပိုမိုေႏွးေကြးသည္။ လတ္တေလာအျဖစ္ဆံုး ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးသူငယ္မ်ား၏ ၂၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အေတာ္အသင့္ သို႔မဟုတ္ ဆိုးဆိုး ရြားရြားႀကီးထြားမႈ ရပ္တန္႔ေနၾကၿပီး ကေလး ၅ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးႏႈန္း (၁၉ ရာခိုင္ႏႈန္း) နီးပါး သည္ အေတာ္အသင့္ သို႔မဟုတ္ ဆိုးဆိုးရြားရြား ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ျပည့္မီျခင္း မရိွၾကေပ (က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာန (MOHS) ႏွင့္ ICF International ၂ဝ၁၆)။ က်န္းမာ ေရးႏွင့္ အားကစား၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္ UNICEF တို႔မွ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ လူဦးေရဆိုင္ရာ က်န္းမာ ေရးစစ္တမ္း (DHS) သည္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းအေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ သက္ ဆိုင္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ေကာက္ယူခဲ့ၿပီး ဥစၥာဓနညႊန္ကိန္းကို တည္ေဆာက္ ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ဥစၥာဓနအဆင့္စီမႈ၏ ေအာက္ေျခ ၅ စိတ္ပိုင္းရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားၾကားတြင္ ကေလးသူငယ္မ်ား ႀကီးထြားမႈရပ္တန္႔ႏႈန္းသည္ အျမင့္ဆံုးျဖစ္သည္။ အာဟာရျပည့္ဝမႈရလဒ္မ်ားကို အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ား၏ အတဲြအစပ္ျဖင့္ ဆံုးျဖတ္သတ္မွတ္သည္ (IFPRI, ၂ဝ၁၅)။ ပထမအခ်က္အေနျဖင့္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္သည္ ေမခ႐ိုႏွင့္ မိုက္ခ႐ို အာဟာရဓာတ္မ်ား လံုလံုေလာက္ေလာက္ပါဝင္သည့္ အစားအစာမ်ားကို လံုေလာက္သည့္ အေရအတြက္ပမာဏအားျဖင့္ေရာ လံုေလာက္သည့္ အရည္အေသြးအားျဖင့္ပါ လိုအပ္သည္။ ဒုတိယအခ်က္မွာ စိတ္ခ်ရေသာေရႏွင့္ သန္႔ရွင္းေရးအသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ား ေကာင္းမြန္စြာ ွ ံုးစဲြႏင ရရိသ ္ ၊ ို မ ႈ တစ္ကယ ို ရ ္ ည္ က်န္းမာေရး အေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ား လိက ္ ာက်င္သ ု န ႔ို ည္ ့ ံုးမႈတသ စားသံုးလိုက္သည့္ အစားအစာတြင္ ပါဝင္သည့္ အာဟာရဓာတ္မ်ားအား ခႏၶာကိုယ္မွ ေကာင္း စြာ စုပ္ယူႏိုင္ေရးအတြက္ အလြန္အေရးႀကီးပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သင့္တင့္မွ်တေသာ ရာသီ ဥတုသည္ အမ်ဳိးစံုေသာ အစားအစာမ်ားအား တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး စိုက္ပ်ဳိးေစရန္ အေျခအေန ေကာင္းမ်ားကို ေပးအပ္ထားပါသည္။ သို႔ေသာ္ ရာသီဥတုသည္ စားသံုးသည့္ အစားအစာမ်ား၏ အရည္အေသြးကိုလည္း ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္ပါသည္။ ျမင့္မားေသာအပူခ်ိန္ႏွင့္ အာဟာရဓာတ္မ်ား ကို ကူးစက္ခံစားရသူ၏ခႏၶာကိုယ္မွ စုပ္ယူႏိုင္စြမ္းကို ေလ်ာ့က်ေစေသာ campylobacter ႏွင့္ salmonella ကဲ့သို႔ အစားအစာတြင္ေပါက္ပြားသည့္ ပါသိုဂ်င္မ်ား ႀကိဳက္ႏွစ္သက္သည့္ 61 ဝန္းက်င္အေျခအေနကို ဖန္တီးေပးေသာ အစြန္းေရာက္ မိုးေလဝသျဖစ္ရပ္မ်ားသည္ အစားအစာ ၏ အရည္အေသြးကို ထိခိုက္ေစသည္။ လူသားတို႔အား ပါရာဆုိက္၊ ဗိုင္းရပ္စ္ႏွင့္ ဘက္တီး ရီးယားဆိုင္ရာ ေရာဂါပိုးမႊားမ်ား (ဥပမာ။ ငွက္ဖ်ား၊ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးႏွင့္ ကာလဝမ္း) ကူးစက္ ျပန္႔ပြားျခင္းတြင္ ရာသီဥတုသည္ အေရးႀကီးေသာ အခန္းက႑တြင္ ရိွေနပါသည္။ မိုးေရခ်ိန္ႏွင့္ အပူခ်ိန္တို႔သည္ အဆိုပါေရာဂါမ်ား၏ေနရာႏွင့္ ရာသီအလိုက္ ျပန္႔ပြားမႈမ်ားကို သတ္မွတ္ ျပဌာန္းၿပီး ကပ္ေရာဂါအသြင္ ကူးစက္မႈမ်ားအပါအဝင္ တစ္ႏွစ္ႏွင့္တစ္ႏွစ္ ေျပာင္းလဲကဲြျပားမႈ အေပၚ လႊမ္းမိုးသက္ေရာက္မႈရိွသည္။ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မႈ၏ အေၾကာင္းရင္းခံတစ္ခုမွာ ျပည့္ဝသည့္အာဟာရဆိုင္ရာ အရည္အေသြး ရိွေသာ အစားအစာမ်ား လံုလံုေလာက္ေလာက္မရရိွျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ႏွင့္ ေနထိုင္မႈအေျခအေန ေလ႔လာမႈစစ္တမ္း MPLCS တြင္ အသက္ ၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလး ငယ္မ်ားရိွေသာ မိဘမ်ားအား လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္၏ တစ္ႏွစ္တာကာလအတြင္း အရင္းအျမစ္မ်ား ခ်ဳိ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ ကေလးငယ္မ်ားအေနျဖင့္ အာဟာရျပည့္ဝေသာ သို႔မဟုတ္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္ေသာ အစားအစာမ်ားကို မစားရသည့္ အခ်ိန္အခါမ်ဳိးရိွခဲ့ပါသလား ဟူေသာေမးခြန္းကို ေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။ ယင္းတို႔ကို အရင္းအျမစ္မ်ားခ်ဳိ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ ကေလးငယ္မ်ား ဆာေလာင္ ေသာ္လည္း မစားရသည့္အခ်ိန္အခါမ်ားရိွလွ်င္ အစီရင္ခံ ေျဖၾကားေပးရန္လည္း ေမးျမန္းခဲ့ ပါသည္။ အိမ္ေထာင္စု၏ ၄ ပံု ၁ ပံုေက်ာ္သည္ ေငြေရးေၾကးေရး အခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ အာဟာရျပည့္ဝ၍ က်န္းမာေရးႏွင့္ညီညြတ္ေသာ အစားအစာမ်ားမွာ အကန္႔အသတ္ရိွေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့ၾကၿပီး အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၁၆ ရာခိုင္ႏႈန္းက ကေလးသူငယ္မ်ား ဆာ ေလာင္ေသာ္လည္း အရင္းအျမစ္မ်ားခ်ဳိ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ မစားရသည့္အခါမ်ားရိွေၾကာင္း အစီရင္ခံ ေျဖၾကားခဲ့ၾကပါသည္။ အဆင္းရဲအႏြမ္းပါးဆံုး ၅ စိတ္ပိုင္းရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၄၄ ရာခိုင္ႏႈန္းက အာဟာရျပည့္ဝေသာ အစားအစာမ်ားရရိွရန္အကန္႔အသတ္ရိွေၾကာင္းႏွင့္ ၂၉ ရာခိုင္ႏႈန္းက ကေလးသူငယ္မ်ား ဆာေလာင္မြတ္သိပ္ေနၾကေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့ၾကပါသည္။ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မႈ၏ အျခားေသာအေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားကို ဤအစီရင္ခံစာ၏ အျခားေနရာမ်ား တြင္ ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါသည္။ ေရႏွင့္ သန္႕ရွင္းေရးအေၾကာင္းကို အခန္း ၇ တြင္၊ ရာသီ အလိုက္ ဝင္ေငြအေျပာင္းအလဲျဖစ္ျခင္းကို အခန္း ၉ တြင္ တင္ျပေဆြးေႏြးထားပါသည္။ ပံု ၄.၁ဝ။ ငယ္ရြယ္ေသာကေလးမ်ားအတြက္ အကန္႔အသတ္ျဖင့္သာ အစားအစာရရိွသည္ဟု အစီရင္ခံသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အခ်ဳိးအစား 50% 44% 45% 38% 40% 35% 29% 28% 28% 26% Percentage 30% 25% 25% 20% 20% 16% 16% 16% 13% 15% 10% 10% 10% 7% 5% 5% 0% Q1 2 3 4 Q5 Not Poor Poor National Based on spatially deflated per adult equivalent expenditures Limit healthy and nutritious food for under 5 Limit quantity of food for under 5 မွတ္စု။ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို လူဦးေရအေလးတင္ျခင္း အသံုးျပဳေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါသည္။ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလရိွေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေနရာ အကြာအေ၀းအလိုက္တန္ဖိုးေလွ်ာ့ထားသည့္ တစ္ဦးက် အရြယ္ေရာက္သူ ႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရအသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ လူဦးေရအေလးတင္ျခင္းတို႔ကို အသံုးျပဳခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ 62 လယ္ယာမွသည္ စားပဲြဆီသို႔ ကိုယ္တိုင္စိုက္ပ်ဳိး ထုတ္လုပ္သည့္ ဆန္စပါး၊ သစ္သီး၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားႏွင့္ေကာက္ပဲ သီးႏွံမ်ား စားသံုးမႈမွာ ျဖစ္႐ိုးျဖစ္စဥ္ျဖစ္ေသာ္လည္း အဆိုပါစားသံုးမႈ၏ အခ်ဳိးအစားမွာ အေတာ္ အတန္ပင္ နိမ့္ပါးသျဖင့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ေစ်းကြက္ႏွင့္ ထိေတြ႕ ေဆာင္ရြက္ ေနၾကသည္ကို သိႏိုင္ၿပီး ကိုယ္တိုင္စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ႏိုင္သည္ထက္ ပိုမိုစံုလင္သည့္ အာဟာရမ်ားကို စားသံုး ႏိုင္သည့္ အက်ဳိးေက်းဇူးရိွသည္ကို အၾကံျပဳလိုပါသည္။ ယင္းေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ဆိုင္ေသာအပိုင္း၊ ရပ္ရြာအသိုင္းအဝန္းႏွင့္ အစားအစာစားသံုးမႈတို႔အား စစ္ေဆးသံုးသပ္ျခင္းအားျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါအပိုင္းမ်ားတြင္ ကိုယ္တိုင္ စားသံုး မႈႏွင့္ ဆိုင္ေသာရလဒ္မ်ားကို ေတြ႕ရိွရပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္မႈ အေျခအေန ေလ႔လာမႈစစ္တမ္း MPLCS အေနျဖင့္ ကိုယ္တိုင္ စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္မႈမွ (ဆိုလို သည္မွာ အိမ္ေထာင္စုကိုယ္တိုင္ စိုက္ပ်ဳိးျခင္း သို႔မဟုတ္ ရိတ္သိမ္းျခင္း) လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္အတြင္း မည္မွ်စားသံုးခဲ့သည္ကို အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား အစီရင္ခံေျဖၾကားေပးပါရန္ ေမးျမန္း ခဲ့ပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား ေငြသားမဟုတ္ပဲ ပစၥည္းအေနျဖင့္ရရိွမႈမ်ား (ဥပမာ။ လုပ္အားခ ေပးေခ်မႈ အျဖစ္ရရိွသည္မ်ား၊ လက္ေဆာင္ရရိွသည္မ်ား)မွ စားသံုးမႈကိုလည္း အိမ္ေထာင္စု မ်ားအား ေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။ ကိုယ္တိုင္စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္သည့္ သို႔မဟုတ္ လက္ေဆာင္ အျဖစ္ရရိွသည့္/ လုပ္အားခအတြက္ဖလွယ္ရရိွသည့္ စားသံုး ကုန္စည္အမယ္မ်ား ကို ပထဝီေဒသအလိုက္ အနီးစပ္ဆံုး ေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေစ်းႏႈန္းသင့္ တြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ အနီးစပ္ဆံုးဆိုသည္ကို ဆံုးျဖတ္သတ္မွတ္ရန္အတြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရ ႔စည္းပံုမ်ားကို ဖဲြ  အသံုးျပဳခဲ့ပါသည္။ အစားအစာမ်ားအား ကိုယ္တိုင္စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ေငြသား ျဖင့္ မဟုတ္ပဲ ပစၥည္းအျဖစ္ ရရိွျခင္းတို႔မွ ထြက္ေပၚလာသည့္ စားသံုးမႈ အသံုးစရိတ္ အခ်ဳိးအစား သည္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ အေတာ္အတန္နိမ့္သည္။ စုစုေပါင္း အစားအစာ အသံုးစရိတ္ ၏ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ကိုယ္တိုင္စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္မႈမ်ားမွျဖစ္ၿပီး ၃ ရာခိုင္ႏႈန္း သည္ ကုန္ပစၥည္း မ်ားျဖင့္ ဖလွယ္ရရိွျခင္းမွျဖစ္သည္။ ကို္ယ္တိုင္စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္သည့္ အစားအစာအား အျမင့္ဆံုး စားသံုးမႈမွာ ဆန္ျဖစ္ၿပီး လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ကိုင္သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအၾကားတြင္ ေတြ႕ရသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးၿပီး ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ေနထိုင္ၾကလွ်က္ ေစ်းကြက္မ်ားအား လက္လွမ္းမီမႈ နည္းသည့္ လယ္ယာ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ကိုင္ေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ယင္းတို႔ကိုယ္တိုင္ ထုတ္လုပ္မႈကို မိုမိုစားသံုးၾကဖြယ္ရိွပါသည္။ ကိုယ္တိုင္ စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္မႈမွ အစားအစာ အသံုးစရိတ္အခ်ဳိးအစားသည္ ႀကိဳတင္မွန္းဆႏိုင္သည့္အတိုင္း မေျပာပေလာက္သည့္ ပမာဏ သာရိွေသာ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားထက္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ (၁၆ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွသည္) ပိုမိုျမင့္မား သည္။ ကိုယ္တိုင္ စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္သည့္ အစားအစာမ်ား စားသံုးမႈအခ်ဳိးအစားသည္ ထြန္ယက္ စိုက္ပ်ဳိးလုပ္ကိုင္သူမ်ားအတြက္ ပိုမိုျမင့္မားၿပီး လယ္ယာအရြယ္အစားအရ က်ဆင္းလာသည္။ ပိုမိုမ်ားျပားသည့္ ထုတ္လုပ္မႈ အပိုအလွ်ံမ်ားရိွ၍ ေစ်းကြက္စားသံုးမႈသို႔ တင္ပို႔ေရာင္းခ်ႏိုင္သည့္ အႀကီးစားထြန္ယက္စိုက္ပ်ဳိးလုပ္ကိုင္သူမ်ားအေနျဖင့္ ကိုယ္တိုင္စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္မွ စားသံုး သည့္ အာဟာရအခ်ဳိးအစားသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ ထြန္ယက္စိုက္ပ်ဳိးသူ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ထက္နိမ့္သည္။ ကိုယ္တိုင္စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္မႈမွ အသံုးစရိတ္အခ်ဳိးသည္ ၿမိဳ႕လယ္ အခ်က္အျခာ ေနရာမွေဝးလွ်င္ ျမင့္တက္လာၿပီး ေကာင္းမြန္စြာခင္းထားသည့္ လမ္းအသံုးျပဳႏိုင္မႈ ပိုမိုခက္ခဲ သူမ်ားအတြက္ ပိုျမင့္မားသည္။ 63 ပံု ၄.၁၁။ ကိုယ္တိုင္စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ျခင္းႏွင့္ ေငြသားမဟုတ္ပဲကုန္ပစၥည္းအေနျဖင့္ရရိွေသာ အစားအစာအသံုးစရိတ္ အခ်ဳိးအစား Bottom 40 - Rural Rural Urban Non-Poor Poor Total 0% 5% 10% 15% 20% 25% Share food from home production and in-kind Home production In kind ပံု ၄.၁၂။ ကိုယ္တိုင္စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္သည့္ အဓိက အစားအစာ ၅ မ်ဳိး Rice and Cereals Fruits Pulses, Beans, Nuts and Seeds Vegetables Meat, diary, eggs 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Share food from home production Top 60 - Rural Bottom 40 - Rural Total 64 အားလံုးပါဝင္ခြင့္ရိွ၍ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ လူတိုင္းအတြက္ ပညာေရး 79 65 အဓိကေပးလိုေသာ သတင္းစကားမ်ား • မ်ဳိးဆက္မ်ားတစ္ေလွ်ာက္ အတန္းၿပီးဆံုးမႈ သိသိသာသာ ျမင့္တက္လာသည္။ ပံုမွန္ေက်ာင္းတက္ခဲ့ရျခင္း မရိွသည့္ အရြယ္ေရာက္သူ ဦးေရအခ်ဳိးအစားသည္ အသက္ ၅ဝ မွ ၅၉ ႏွစ္အထိအုပ္စုတြင္ ၂၈ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွရာမွ အသက္ ၂ဝ မွ ၂၄ ႏွစ္အထိအုပ္စုတြင္ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ က်ဆင္းသြားသည္။ • အစဥ္အဆက္အရ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ အမ်ဳိးသားမ်ားထက္ ပညာေရး နည္းပါးသည္။ အတန္းၿပီးဆံုးမႈတြင္ က်ား-မ ကြာျခား ခ်က္မွာ က်ဥ္းေျမာင္းလာသည္။ သို႔ေသာ္ ေဒသအလိုက္ က်ား-မ ကြာဟခ်က္အခ်ဳိ႕ ရိွေနဆဲျဖစ္သည္။ • မူလတန္းႏွင့္ အလယ္တန္း/ အထက္တန္း အသားတင္ စုစုေပါင္း ေက်ာင္း၀င္ႏႈန္းမ်ားသည္ ၂ဝဝ၉/ ၁ဝ ခုႏွစ္တြင္ တိုင္းတာခဲ့သည့္ အသားတင္ေက်ာင္း၀င္ႏႈန္းမ်ားထက္ ပိုျမင့္ သည္။ • အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္းအဆင့္မ်ားတြင္ ကေလးသူငယ္ အေရအတြက္ အမ်ားအျပား ေက်ာင္းထြက္ၾကသည္။ ကေလး သူငယ္မ်ားသည္ ပံုမွန္အားျဖင့္ အလယ္တန္းအဆင့္တြင္ ေက်ာင္းတက္ေနာက္က်မႈ စတင္ျဖစ္ေပၚၿပီး အလယ္တန္းမၿပီးမီ ေက်ာင္းထြက္ၾကသည္။ 66 80 အရြယ္ေရာက္သူ ပညာေရး၊ အစဥ္အဆက္မ်ဳိးဆက္ အလိုက္ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပညာေရးရလဒ္မ်ားသည္ အလားအလာရိွသည္ ထက္နိမ့္ေသာ္လည္း မၾကာ ေသးသည့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားတြင္ တိုးတက္မႈ လကၡဏာမ်ား ျပသလာသည္။ အသက္အရြယ္ ႀကီးရင့္ေသာ မ်ဳိးဆက္မ်ားသည္ ေက်ာင္းတက္မႈနည္းပါးဖြယ္ရိွၿပီး ေက်ာင္းတက္ခဲ့ၾကသူမ်ား သည္လည္း ပညာေရးကို ႏွစ္အနည္းငယ္သာ ၿပီးဆံုးေအာင္တက္ခဲ့ၾကသည္ (ပံု ၅.၁)။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ အသက္ ၆ဝ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္ရိွၾကသူမ်ား၏ တစ္ဝက္ေအာက္နားရိွ (၄၇ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ မည္သည့္ပံုမွန္ေက်ာင္းတြင္းပညာေရးမွ် ၿပီးဆံုးေအာင္ မသင္ယူခဲ့ၾကရေၾကာင္း အစီရင္ ခံေျဖဆိုၿပီး အဆိုိပါအတန္းအစားအတြင္း က်ေရာက္သူမ်ားမွာ ေက်ာင္းပညာေရးအတန္း တစ္တန္းပင္ ၿပီးဆံုးေအာင္ မတက္ခဲ့သူမ်ား (၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္း) ႏွင့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ေက်ာင္း ပညာေရးသာ တက္ခဲ့ရသူမ်ား (၂၂ ရာခိုင္ႏႈန္း) ျဖစ္ၾကသည္။ ငယ္ရြယ္ေသာ မ်ဳိးဆက္မ်ားၾကား တြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ေက်ာင္းပညာေရးသည္ တစ္ခုတည္းေသာ ပညာေရးရင္းျမစ္ အျဖစ္ အားထား စရာမဟုတ္ေတာ့ေခ်။ ၁၉၇ဝ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း ေမြးဖြားသူမ်ား၏ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းထက္ နည္းေသာသူမ်ားသာ ဘုန္းႀကီးေတာ္သင္ ေက်ာင္းပညာေရးသည္ ယင္းတို႔၏တစ္ခုတည္း ေသာ ပညာေရးရင္းျမစ္ျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံ ေျဖဆိုၾကသည္။ အသက္ ၂၀ ႏွစ္ မွ ၂၄ႏွစ္ ရိွ သူမ်ား အၾကား ၈ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေက်ာင္းမေနဖူးပါ။12 အသက္အုပ္စုမ်ားတစ္ေလွ်ာက္ စာတတ္ ေျမာက္မႈႏႈန္း ျမင့္မားျခင္းသည္ တိုင္းျပည္၏ပညာေရးစနစ္တြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရး သည္ အေရးပါေသာအခန္းက႑မွ ပါဝင္ခဲ့ျခင္း၏ အက်ဳိးေက်းဇူးျဖစ္ဖြယ္ရိွျပီး အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ျဖစ္သည္ (ပံု ၅.၂)။ အက်ဳိးဆက္အေနျဖင့္ အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ ပံုမွန္ေက်ာင္းတြင္း ပညာေရးတြင္ အတန္းတစ္တန္းပင္ ၿပီးဆံုးေအာင္ျမင္ျခင္း မရိွခဲ့သူမ်ားအၾကား တြင္ပင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားထက္ အေရးအဖတ္သင္ယူရန္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ပိုမိုရခဲ့ဖြယ္ရိွပါသည္။ ပံု ၅.၁။ အသက္အုပ္စုအလိုက္ ၿပီးဆံုးေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ ေက်ာင္းပညာေရးအဆင့္ 100% 9% 90% 13% 22% 80% 13% 14% 16% 70% 16% 16% 9% 60% 18% 33% 33% 50% 34% 34% 22% 32% 40% 28% 25% 11% 30% 12% 17% 14% 11% 26% 20% 9% 12% 8% 8% 3% 5% 10% 4% 2% 1% 14% 17% 7% 8% 9% 10% 11% 60+ 0% 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-59 No formal education Monastic Lower Primary (Gr 1-3) Upper Primary (Gr 4-5) Middle School Finished Middle School Finished High School Higher Education 12 လူဦးေရႏွင့္ အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္စာရင္းအရ အသက္ ၂ဝ မွ ၂၄ ႏွစ္ရိွလူဦးေရ၏ ၇.၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေက်ာင္းေနခဲ့ဖူးျခင္း မရိွေၾကာင္းေတြ႕ ရိွရပါသည္။ 67 ပံု ၅.၂။ အသက္္အုပ္စုႏွင့္ က်ား/မ အလိုက္ စာတတ္ေျမာက္မႈ 100 95 Literate population (%) 90 85 80 75 70 65 65+ 65 - 69 60 - 64 55 - 59 50 - 54 45 - 49 40 - 44 35 - 39 30 - 34 25 - 29 20 - 24 15 - 19 Age Group Male Total Female ိ ္ထုတ္ေဝသည့္ လူဦးေရႏွင့္ အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္စာရင္း ၂ဝ၁၄ အခ်က္အလက္မ်ား (၂ဝ၁၅)။ ဇာစ္ျမစ္။ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အားဝန္ႀကီးဌာနမွ ပံုႏွပ ယခင္မ်ဳိးဆက္မ်ားတြင္ အလယ္တန္းပညာေရး တက္ေရာက္သင္ၾကားသူမ်ားမွာ အနည္းငယ္ သာ ရိွခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းလတ္တေလာမ်ဳိးဆက္မ်ားတြင္ လူဦးေရ၏ထက္ဝက္နီးနီး အလယ္တန္း ပညာေရး တက္ေရာက္လာနိုင္ပါသည္။ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းအရ အသက္ ၅ဝ ႏွစ္ႏွင့္အထက္ ရိွသူမ်ား (၁၉၆ဝ ခုႏွစ္ႏွင့္ ထုိႏွစ္မတိုင္မီ ေမြးဖြားသူမ်ား) အၾကား မူလတန္းပညာေရး ၿပီးဆံုးသူဦးေရ အခ်ဳိးအစားမွာ ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွရာမွ အသက္ ၃၅-၃၉ ႏွစ္ရိွသူမ်ား (၁၉၇၅-၁၉၇၉ ကာလ ေမြးဖြားသူမ်ား) တြင္ ၄၈ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ျမင့္တက္လာသည္။ ထိုနည္းတူစြာ အဆိုပါတူညီေသာ အသက္အုပ္စုမ်ားအၾကားတြင္ ႏိႈင္းယွဥ္သည့္အခါ အလယ္ တန္းပညာေရး (အတန္း ၆-၉) ၿပီးဆံုးသည့္ လူဦးေရ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ၁၄ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းနီးပါးအထိ ျမင့္တက္လာခဲ့သည္။ ပံုမွန္ေက်ာင္းတြင္းအေျခခံပညာေရး အတန္း မ်ား ၿပီးဆံုးမႈအေရအတြက္သည္ မ်ဳိးဆက္မ်ားတစ္ေလွ်ာက္ ျမင့္တက္လာခဲ့ၿပီး အသက္ ၅ဝ မွ ၅၉ ႏွစ္ရိွသူမ်ားတြင္ ပ်မ္းမွ် ၄.၂ မွ အသက္ ၂ဝ မွ ၂၄ ႏွစ္ရိွသူမ်ားတြင္ ၆.၉ သို႔ျမင့္တက္ လာခဲ့သည္။ အသက္ ၃၅ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္ရိွသူမ်ားအတြက္ အလယ္တန္းပညာေရး တက္ ေရာက္သူဦးေရအခ်ဳိးအစားမွာ အခိ်န္ကာလတစ္ေလွ်ာက္ တျဖည္းျဖည္း တိုးတက္လာခဲ့သည္။ အလယ္တန္းပညာေရးႏွင့္အထက္ ၿပီးဆံုးသူ အခ်ဳိးအစားမွာ အသက္ ၂ဝ မွ ၃၄ ႏွစ္ၾကားရိွသူမ်ား အၾကားတြင္ ပိုမိုသိသာသည္။ ယင္းမွာ ၁၉၈ဝ ႏွင့္ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္မ်ားအၾကားေမြးဖြားသူမ်ား အတြက္ ပညာေရးၿပီးဆံုးမႈႏႈန္းမ်ား မၾကာေသးမီက ေျပာင္းလဲလာမႈကို ထင္ဟပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္းပညာေရးတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံ၍ ၿပီးဆံုးေအာင္ျမင္သူ အစိတ္ အပိုင္းသည္ မ်ဳိးဆက္မ်ားတစ္ေလွ်ာက္ျမင့္တက္လာခဲ့ေသာ္လည္း ေအာင္ျမင္ၿပီးစီးေအာင္ မတက္ၾကသူမ်ားလည္း မ်ားစြာဆက္လက္ ရိွေနမည္ျဖစ္သည္။ အလယ္တန္းပညာေရးၿပီးစီး ေအာင္ျမင္သူ အေရအတြက္ႏွင့္ အခ်ဳိးအစားသည္ မၾကာေသးမီက မ်ဳိးဆက္အုပ္စုမ်ားတြင္ ပိုမိုျမင့္မားသည္။ အထူးသျဖင့္ ၁၉၈ဝ ခုႏွစ္ႏွင့္ ေနာက္ပိုင္းေမြးဖြားသူမ်ားအၾကားတြင္ ျဖစ္သည္။ ပိုမို ငယ္ရြယ္သည့္ အရြယ္ေရာက္သူမ်ားသည္ အလယ္တန္းပညာေရး အေတာ္အသင့္ ရရိွထား ဖြယ္ရိွေသာ္လည္း အနည္းစုသာ အလယ္တန္းပညာေရးကို ၿပီးဆံုးေအာင္ျမင္ၾကသည္။ 68 ပံု ၅.၃။ ပံု ၅.၄။ အေတာ္အသင့္အလယ္တန္းဆင့္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ျမင့္သည့္ အေတာ္အသင့္အထက္တန္းဆင့္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ျမင့္ေသာ ပညာေရးရိွေသာ လူဦးေရအခ်ဳိးအစား ပညာေရးရိွသည့္ လူဦးေရအခ်ဳိးအစား 60+ 60+ 50-59 50-59 45-49 45-49 40-44 40-44 35-39 35-39 30-34 30-34 25-29 25-29 20-24 20-24 0% 20% 40% 60% 80% 0% 20% 40% 60% 80% Some grade of middle Some grade of upper secondary Completed lower secondary Completed upper secondary Completed lower secondary, continued beyond Completed upper secondary, continued beyond အခ်ိန္ကာလတစ္ေလွ်ာက္တြင္ အတန္းၿပီးဆံုးမႈ၌ က်ား-မ ကြာဟခ်က္မွာ က်ဥ္းေျမာင္းလာ သည္။ အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္သည့္ မ်ဳိးဆက္မ်ားအၾကား အမ်ဳိးသမီးမ်ား ပံုမွန္ေက်ာင္းတြင္း ပညာေရး ၿပီးဆံုးသည့္အဆင့္သည္ အမ်ဳိးသားမ်ားထက္ ပ်မ္းမွ်အတန္း တစ္တန္း နည္းပါး သည္။ စဥ္ဆက္မျပတ္ မ်ဳိးဆက္မ်ားတစ္ေလွ်ာက္ ကြာဟခ်က္သည္ အသက္ ၂ဝ-၂၄ ႏွစ္ရိွ အရြယ္ေရာက္သူမ်ား မတိုင္မီအထိ က်ဥ္းေျမာင္းခဲ့ၿပီး အဆိုပါ အသက္ ၂ဝ-၂၄ ႏွစ္ရိွ အရြယ္ေရာက္သူမ်ားတြင္မူ ထင္သာျမင္သာမရိွေတာ့ေပ။ ပညာသင္ၾကားျခင္းမျပဳခဲ့ရသူအခ်ဳိး အစားသည္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားတြင္ေရာ အမ်ဳိးသားမ်ားတြင္ပါ မ်ဳိးဆက္မ်ားတစ္ေလွ်ာက္ ေလ်ာ့ နည္းက်ဆင္းလာခဲ့သည္ (ပံု ၅.၅)။ အစဥ္အလာသမိုင္းေၾကာင္းအရ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ဘုန္း ေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားတြင္ ပိုမိုအပ္ႏွံ သင္ၾကားခံခဲ့ရသည့္ အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္ လံုးဝ ကြာျခားသည့္ ပညာေရးပံုစံမ်ား ရရိွခဲ့ၾကသည္။ အက်ဳိးဆက္ အေနျဖင့္ ပံုမွန္ေက်ာင္းတြင္း ပညာေရး အတန္းတစ္တန္းမွ် ၿပီးဆံုးေအာင္ျမင္ျခင္း မရိွခဲ့သူမ်ားၾကား တြင္ပင္လွ်င္ အမ်ဳိးသား မ်ားသည္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားထက္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးစနစ္မွတစ္ဆင့္ အေရးအဖတ္ သင္ယူရန္အခြင့္အလမ္းမ်ား ပိုမိုရရိွခဲ့ၾကဖြယ္ရိွပါသည္။ ပံု ၅.၅။ ေက်ာင္းမေနခဲ့ရသည့္ သို႔မဟုတ္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ေက်ာင္းပညာေရးသာရိွသည့္ လူဦးေရအခ်ဳိးအစား 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 20-29 30-39 40-49 50-59 60+ All 20-29 30-39 40-49 50-59 60+ All Male Female No schooling at all Monostic 69 မ်ဳိးဆက္မ်ားအၾကား ပညာတတ္ေျမာက္မႈ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေသာ္လည္း ေဒသအဆင့္ တြင္ သိသာထင္ရွားသည့္ ကဲြျပားမႈမ်ား ရိွေနဆဲျဖစ္သည္။ သန္းေခါင္စာရင္း ကိန္းဂဏန္း အခ်က္အလက္မ်ားအရ အသက္ ၁၅ ႏွစ္မွ ၂၄ ႏွစ္အတြင္းရိွ မည္သည့္ပညာေရး အဆင့္ကိုမွ် တက္ေရာက္သင္ၾကားျခင္းမရိွခဲ့သူဦးေရ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ပံု ၅.၆ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္း ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီးမ်ားတစ္ေလွ်ာက္ သိသိသာသာ ကဲြျပားပါသည္။ ျပည္နယ္ ႏွင့္တိုင္း ေဒသႀကီးမ်ား အၾကား ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္တြင္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္မွ ၂၄ ႏွစ္အတြင္းရိွသူမ်ားအတြက္ ေက်ာင္းမေနသည့္ႏႈန္းကြာဟခ်က္မွာ ေက်ာင္းမေနသည့္ႏႈန္းအျမင့္ဆံုး(ရွမ္းျပည္နယ္၊ ၂၆.၅ ရာခိုင္ႏႈန္း) ႏွင့္ အနိမ့္ဆံုး (ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး၊ ၂.၂ ရာခိုင္ႏႈန္း) ၾကားတြင္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးနီး ကြာျခားသည္။ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာအခ်က္မွာ ပညာတတ္ေျမာက္မႈအနိမ့္ဆံုး ျပည္နယ္ ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီးမ်ားတြင္ အထူးသျဖင့္ ေက်ာင္းမေနသူမ်ားအတြင္း ျမင့္မားသည့္ က်ား-မ ကြာျခားမႈ အဆင့္ကိုမေတြ႕ရျခင္းျဖစ္သည္ (ပံု ၅.၇)။ ဥပမာအားျဖင့္ ရွမ္း (ေတာင္) ႏွင့္ ကရင္ ျပည္နယ္မ်ား (မည္သည့္ေက်ာင္းမွ်မေနဖူးပါဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားသူဦးေရ အခ်ဳိးအစားအျမင့္ ဆံုး ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းေဒသႀကီးမ်ားအနက္ ၂ ခု)တြင္ ေက်ာင္းမေနဖူးသူ အမ်ဳိးသမီးဦးေရ အခ်ဳိးအစားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္အမ်ဳိးသားအခ်ဳိးအစားတို႔မွာ ၁.ဝ၃ ႏွင့္ ဝ.၈၆ အသီးသီး ျဖစ္ ၾကသည္။ အဆိုပါ ကိန္းဂဏန္းမ်ားသည္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအၾကား ျမင့္မားသည့္ တတ္ေျမာက္မႈ ထက္ အမ်ဳိးသားမ်ားအၾကား နိမ့္ပါးသည့္ တတ္ေျမာက္မႈကို ထင္ဟပ္ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ပံု ၅.၆။ ပံု ၅.၇။ အသက္ ၁၅ႏွစ္ မွ ၂၄ႏွစ္အတြင္းရိွ ေက်ာင္းမေနခဲ့ရသည့္ အသက္ ၁၅ႏွစ္ မွ ၂၄ႏွစ္အတြင္းရိွ ေက်ာင္းမေနခဲ့ရသည့္ လူဦးေရရာခိုင္ႏႈန္း အမ်ဳိးသား-အမ်ဳိးသမီး အခ်ဳိး 64.49 - 7.31 2.73 - 1.18 7.31 - 4.18 1.18 - 1.05 4.18 - 2.89 1.05 - 1.00 2.89 - 0.73 1.00 - 0.69 Data: World Bank ests. based on Census Data: World Bank ests. based on Census ိ ္ထုတ္ေဝသည့္ လူဦးေရႏွင့္ အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္စာရင္း ၂ဝ၁၄ အခ်က္အလက္မ်ား (၂ဝ၁၅)။ ဇာစ္ျမစ္။ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အား ဝန္ႀကီးဌာနမွ ပံုႏွပ 70 ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရိွကေလးသူငယ္မ်ား အၾကား ပညာေရးဆိုင္ရာရလဒ္မ်ား ဤအစီရင္ခံစာတြင္ တင္ျပထားေသာ ပညာေရး ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္သည္ တစ္စိတ္ တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ ေမးခြန္းလႊာ ပံုစံဒီဇိုင္း မတူညီျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ယခင္က ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ႏွင့္ ကဲြျပားျခားနားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ယခင္က ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ပညာေရး ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ႏွင့္ မတူညီဘဲ ေအာက္တြင္ေဖာ္ျပထားေသာ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားသည္ ပညာသင္ႏွစ္အစတြင္ရိွသည့္ အသက္ ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မူလတန္း ၅ ႏွစ္၊ အလယ္တန္း ၄ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္တန္း ၂ ႏွစ္ရိွပါသည္။ ပညာသင္ႏွစ္သည္ ဇြန္လတြင္စတင္ၿပီး ဇြန္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ အသက္ ၅ ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ထိုထက္ပိုႀကီးသည့္ ကေလးမ်ားသည္ မူလတန္းအဆင့္ ပထမဆံုးအတန္းတြင္ ေက်င္းအပ္ႏွံရန္ သတ္မွတ္ခ်က္ႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္ကိုက္ညီမႈရိွသည္။ ေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ကိန္းဂဏန္းအခ်က္အလက္မ်ား သည္ ေက်ာင္းေနရမည့္ အသက္အေနျဖင့္ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁ ရက္ေန႔၌ တြက္ခ်က္ထားသည့္ ကေလးသူငယ္မ်ား၏ အသက္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ားသည္ သင့္ေလ်ာ္ေသာအသက္ညႊန္ကိန္းျဖစ္သည့္ ပညာသင္ႏွစ္အစရိွ ကေလး ငယ္၏ အသက္အသံုးျပဳမႈမ်ားစြာ ရိွေနပါသည္။ အစီရင္ခံတင္ျပေသာ အသက္ေပၚတြင္အေျခခံသည့္ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားတြင္ ယိမ္းယိုင္မႈျဖစ္ေစသည့္ ဇာစ္ျမစ္ ၂ ခု ရိွပါသည္။ ပထမတစ္ခုမွာ ေက်ာင္းထားရန္ သတ္မွတ္ခ်က္ႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္ကိုက္ညီ မႈမရိွသည့္ ကေလးသူငယ္မ်ား (ပညာသင္ႏွစ္အစတြင္ ကေလး၏ အသက္မွာ ၄ ႏွစ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း စစ္တမ္းေကာက္ယူခ်ိန္တြင္ ၅ ႏွစ္ျဖစ္ျခင္း) မ်ားေၾကာင့္ ေလ်ာ့က်သြားျခင္းျဖစ္သည္။ ဒုတိယ အခ်က္မွာ မူလတန္းအဆင့္ ေက်ာင္းေနရမည့္အသက္အရြယ္တြင္ မရိွေတာ့ေသာ္လည္း မူလတန္းအဆင့္တြင္ တက္ေရာက္သင္ၾကားေနသည့္ ေက်ာင္းေနေနာက္က်ေသာ ကေလး သူငယ္မ်ားေၾကာင့္ ျမင့္တက္သြားျခင္းျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းေနရမည့္အသက္ထက္ အသက္ အေပၚအေျခခံသည့္ အသားတင္မူလတန္း ေက်ာင္းအပ္ႏွံႏႈန္းႏွင့္ စုစုေပါင္း အသားတင္ မူ လတန္းေက်ာင္းအပ္ႏွံႏႈန္းတို႔သည္ ႏွစ္ခုစလံုး ၈၃ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွၾကၿပီး ေက်ာင္းေနရမည့္ အသက္အေပၚ အေျခခံသည့္ႏႈန္းမ်ားထက္ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းနီးပါး ပိုနိမ့္ေနပါသည္။ ယင္းမွာ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ MPLCS ေကာက္ယူခဲ့သည့္ အခ်ိန္ကာလႏွင့္သက္ဆိုင္ၿပီး စစ္တမ္း ေကာက္ယူခ်ိန္သည္ ပညာသင္ႏွစ္စတင္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ၇ လ မွ ၁ဝ လ ၾကားတြင္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လူေတြ႕ေမးျမန္းခဲ့သည့္ ခန္႔မွန္းေျခအားျဖင့္ ၄ ပံု ၃ ပံုေသာ ကေလးငယ္မ်ား၏ အသက္သည္ ေက်ာင္းေနရမည့္အသက္မွ ကြာျခားေနမည္ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ားသည္ သတ္မွတ္ထားသည့္အသက္အရ ေနရမည့္အတန္းေက်ာ္လြန္ေန သူမ်ား ပါဝင္ေနျခင္း ကိုလည္း အကဲဆတ္တုန္႔ျပန္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အမ်ားဆံုးအားျဖင့္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ေတြ႕ရသည့္ ကေလးသူငယ္ အခ်ဳိ႕သည္ ယင္းတို႔၏ သတ္မွတ္ထားေသာ အသက္တိုးတက္မႈအရ ပံုမွန္ေမွ်ာ္လင့္ထားသည္ထက္ အေတာ္အတန္ပိုမို ျမန္ဆန္ေသာႏႈန္းျဖင့္ အတန္းမ်ားေက်ာ္လြန္တက္ေရာက္ေနၾကသည္။ ယင္းမွာ ကာယပိုင္းေရာ ဥာဏပိုင္းအားျဖင့္ပါ လံုေလာက္စြာ ရင့္က်က္မႈရိွၿပီဟုမွတ္ယူခံရလွ်င္ ကေလးငယ္မ်ားသည္ အသက္ ၄ ႏွစ္တြင္ ေက်ာင္းစတက္ျခင္း သို႕မဟုတ္ ၾကီးမားေသာ ေအာင္ျမင္မႈအလားအလာရိွျခင္းအား ထင္ဟပ္ ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ႏိုင္သည္။ သို႔မဟုတ္ ျမင့္မားသည့္ ေအာင္ျမင္မႈ အနာဂတ္ အလားအလာရိွျခင္း အား ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ႏိုင္သည္။ အသားတင္မူလတန္းေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ား သည္ ေက်ာင္းေနရမည့္ အသက္ ၁ဝ ႏွစ္အရြယ္ရိွကေလးငယ္အား အလယ္တန္းအဆင့္တြင္ ေက်ာင္း အပ္ႏွံရမည္ မဟုတ္ဟု ယူဆသတ္မွတ္ပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ၎တို႕သည္ သူတို႔၏ အသက္ႏွင့္ ကိုက္ညီမွန္ကန္သည့္အဆင့္တြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံျခင္းမဟုတ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သ ည္။ အဆိုပါ ပိုမိုတင္းၾကပ္ေသာ ဖြင့္ဆိုသတ္မွတ္ခ်က္ကို အသံုးျပဳ၍ ကၽြႏု္ပ္တို႔ သည္ မူလတန္းေ က်ာင္းေနရမည့္အသက္အရြယ္ရိွ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၈၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မူလတန္းအဆင့္တြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံၾကသည္ဟု ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ပါသည္။ ပိုမို၍ ျပည့္စံုေသာအတိုင္းအတာျဖစ္သည့္ အသားတင္စုစုေပါင္း မူလတန္း ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ားတြင္ အဆိုပါ ကေလးငယ္ကို ေက်ာင္း အပ္ႏွံသူအျဖစ္ထည့္သြင္းထားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မူလတန္းေက်ာင္းေနအရြယ္ ကေလး ငယ္မ်ား၏ ၉၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မူလတန္း သို႔မဟုတ္ ထိုထက္ျမင့္ေသာ အတန္းမ်ားတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံၾကသည္ဟု ကၽြႏု္ပ္တို႔ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ပါသည္။ ပိုမို၍ျပည့္စံုေသာ ညႊန္ကိန္း အေနျဖင့္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္တြင္ အသားတင္ စုစုေပါင္း ေက်ာင္း 71 အပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ားကို ကြၽႏု္ပ္တို႕တင္ျပထားပါသည္။ လႊမ္းၿခံဳမႈအားျဖင့္ဆိုလွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ (ဘရူႏိုင္းဒါ႐ုဆလမ္ႏိုင္ငံႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံမ်ား ႏွင့္အတူ) ေဒသတြင္းတြင္ ပညာေရးအဆင့္မ်ားအားလံုး၌ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈအနိမ့္ဆံုး ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ ေအာက္တြင္ ေဆြးေႏြးတင္ျပထားသည့္အတိုင္း မူလတန္းပညာေရး ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈျမင့္မားေသာ္လည္း အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္းအဆင့္မ်ားတြင္ ေက်ာင္း အပ္ႏွံမႈသည္ ဆိုးဆိုးရြားရြားက်ဆင္းလာသည္။ အေျခခံပညာေရးတြင္ မူလတန္းေက်ာင္းမ်ား (အတန္း ၁ မွ ၅ တန္းထိ) ႏွင့္ အလယ္တန္း/ အထက္တန္းေက်ာင္းမ်ားပါဝင္သည္။ အလယ္ တန္း/ အထက္တန္းေက်ာင္းမ်ားကို အလယ္တန္းေက်ာင္း မ်ား (အတန္း ၆ မွ ၉ တန္းထိ) ႏွင့္ အထက္တန္းေက်ာင္းမ်ား (အတန္း ၁၀ မွ ၁၁ တန္းထိ) ဟု ခဲြျခားထားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မူလတန္း အသားတင္စုစုေပါင္းေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈမွာ ၂ဝဝ၉/ ၁ဝ ခုႏွစ္တြင္ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့သည့္ အသားတင္ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္း ၈၈ ရာခိုင္ႏႈန္းမွတိုးတက္လာ၍ ပ်မ္းမွ် ၉၃ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွၿပီး ျမင့္မားပါသည္။ ကံမေကာင္းစြာျဖင့္ပင္ ေပါင္းစည္း အိမ္ေထာင္စု စားဝတ္ေနေရးအေျခအေန ဘက္စံုေလ႔လာမႈစစ္တမ္း IHLCA အခ်က္အလက္မ်ားကို အသံုးျပဳ၍ ေက်ာင္းေနရမည့္အသက္အရြယ္ႏွင့္ ကိုက္ညီသင့္ေလ်ာ္ေသာ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈ ႏႈန္းမ်ားကို တြက္ခ်က္တည္ေဆာက္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ အခ်ိန္ကာလတစ္ေလွ်ာက္ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားအား ႏိႈင္းယွဥ္ႏိုင္မႈကို ေလ်ာ့က်ေစပါသည္။13 အသားတင္ စုစုေပါင္း မူလတန္း ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈသည္ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ အသက္ ၅ ႏွစ္မွ ၉ ႏွစ္ ၾကားရိွ ကေလး ငယ္မ်ားသည္ ၂ဝ၁၄-၂ဝ၁၅ ပညာသင္ႏွစ္အတြင္း မူလတန္း သို႔မဟုတ္ ထိုထက္ျမင့္ ေသာ အတန္းမ်ားတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံျခင္း ရိွ/မရိွကို သိရိွေစပါသည္။ IHLCA သည္ စစ္တမ္း ေကာက္ယူခ်ိန္ (၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ) တြင္ ရိွသည့္အသက္ကို အသံုးျပဳ၍ အသားတင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အသားတင္ စုစုေပါင္း ေက်ာင္း အပ္ႏွံမႈသည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားထက္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ပို၍နိမ့္သည္။ သို႔ေသာ္ ၿမိဳ႕ျပ ေဒသမ်ားေရာ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားႏွစ္ခုလံုးတြင္ အခ်ိန္ကာလတစ္ေလွ်ာက္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံ မႈ ညႊန္ကိန္းမ်ားအရ တိုးတက္မႈရိွသည္ကို ေဖာ္ျပလွ်က္ရိွပါသည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ား တြင္ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္၌ အသားတင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈ ၉၂ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၉၅ ရာခိုင္နႈန္းသို႔ ျမင့္တက္လာၿပီး ေက်း လက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ၈၇ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၉၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ျမင့္တက္လာခဲ့သည္။ အလယ္တန္း/အထက္တန္း အသားတင္စုစုေပါင္း ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈသည္ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္တြင္ ပ်မ္းမွ် ၅၃ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၅၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ အခ်ိန္ကာလတစ္ေလွ်ာက္ အသင့္အတင့္ တိုးတက္လာေသာ္လည္း မူလတန္းေက်ာင္း အပ္ႏွံမႈႏႈန္းထက္ သိသိသာသာ နိမ့္ပါးေနပါသည္။ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းျမင့္တက္လာျခင္းကို အဓိအားျဖင့္ ေက်းလက္ ဧရိယာမ်ားတြင္ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ၿပီး အလယ္တန္း/ အထက္တန္း အသားတင္ ေက်ာင္းးအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမွာ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္တြင္ ၄၆.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၄၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ျမင့္တက္လာခဲ့သည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ အလယ္တန္း/ အထက္တန္း ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမွာ ၇၆ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၇၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ အနည္း ငယ္ က်ဆင္းသြားသည္။14 ပဥၥမတန္းမွ အဌမတန္းအထိ (grades 6 through 9) အထိ ရိွေသာ အလယ္တန္း ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမွာ အထက္တန္းေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းထက္ သိသိ သာသာ ပိုမိုျမင့္မားသည္။ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ဇြႏ္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ အသက္ ၁ဝ ႏွစ္မွ ၁၄ 13 ေက်ာင္းေနရမည့္အသက္အရြယ္ကို အသံုးျပဳတြက္ခ်က္သည့္အခါ အသားတင္စုစုေပါင္း မူလတန္းေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈ ႏႈန္းမ်ားသည္ ေက်းလက္ ဧရိယာမ်ားတြင္ ၈၃ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္ၿပီး ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ၈၄ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္သည္။ ေက်ာင္း ေနရမည့္ အသက္အရြယ္ကို အသံုးျပဳ၍ အသားတင္ မူလတန္းေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ား (စုစုေပါင္းေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္း မ်ားမဟုတ္ပါ) အေပၚ အဓိကထားဦးတည္ေလ့လာသည့္အခါ သက္ဆိုင္ရာႏႈန္းမ်ားမွာ အတူတူျဖစ္ၿပီး ေက်းလက္ဧရိယာ မ်ားတြင္ ၈၃ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ၈၄ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္သည္။ ပညာသင္ႏွစ္ အစတြင္ရိွသည့္ ကေလးငယ္၏ အသက္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္းသည္ အခ်ိန္ကာလတစ္ေလွ်ာက္ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားအၾကား ျခားနားမႈမ်ား၏ အေရးအႀကီၤး ဆံုးေသာ အေၾကာင္းရင္းခံျဖစ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ ကံမေကာင္းအေၾကာင္းမလွစြာပင္ IHLCA အေနျဖင့္ ေမြးဖြားသည့္လႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားေကာက္ယူခဲ့ျခင္း မရိွေသာေၾကာင့္ အခ်ိန္ကာလတစ္ေလွ်ာက္ ႏိႈင္းယွဥ္ႏိုင္ ေသာ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားကို ကၽြႏု္ပ္တို႔အေနျဖင့္ တည္ေဆာက္ျခင္းမျပဳႏိုင္ပါ။ 14 ဤစာပိုဒ္တြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြက္ ကိုးကားတင္ျပထားေသာ ကိန္းဂဏန္းမ်ားသည္ အသားတင္ စုစုေပါင္း ေက်ာင္း အပ္ႏွံမႈကို အသံုးျပဳထားၿပီး ၂ဝဝ၉/ ၁ဝ ခုႏွစ္အတြက္ ကိုးကားတင္ျပထားေသာ ကိန္းဂဏန္းမ်ားမွာ အသားတင္ ေက်ာင္း အပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ားကို အသံုးျပဳသည့္ IHLCA အစီရင္ခံစာမွ ထုတ္ႏႈတ္တင္ျပထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အသားတင္ေက်ာင္း အပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ားသည္ ဤစာပိုဒ္တြင္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားအတြက္ ကိုးကားတင္ျပထားသည့္ကိန္းဂဏန္းမ်ားထက္ အနည္းငယ္ နိမ့္ေသာ္လည္း ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားအတြက္ အေျပာင္းအလဲမရိွပါ။ အလယ္တန္း/ အထက္တန္းေက်ာင္းေနအရြယ္ ၿမိဳ႕ျပကေလးငယ္မ်ား၏ ၇၃ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အလယ္တန္း သို႔မဟုတ္ အထက္တန္းမ်ားတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံၾကပါသည္။ 72 ႏွစ္ရိွသူ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၆၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အလယ္တန္း သို႔မဟုတ္ ထိုထက္ျမင့္ေသာ အတန္း မ်ားတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံၾကသည္။ ဇြန္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္မွ ၁၆ ႏွစ္ရိွကေလးငယ္မ်ား၏ ၂၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ အထက္တန္း သို႔မဟုတ္ ထိုထက္ျမင့္ေသာ အတန္း မ်ားတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံၾကသည္။ အသားတင္စုစုေပါင္း ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈအဆင့္မ်ားသည္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားထက္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ အဆင့္အားလံုး၌ ပိုမိုသာလြန္ၿပီး အထူးသျဖင့္ အထက္တန္းအဆင့္တြင္ျဖစ္ၿပီး အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ား၌ေတြ႕ရသည္ ထက္ ၂ ဆေက်ာ္ ပိုမိုပါသည္။ အလယ္တန္း/ အထက္တန္းအဆင့္ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ ေက်းလက္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံ မႈႏႈန္းမ်ားၾကား သိသာေသာ ျခားနားခ်က္မ်ားက ေက်ာင္းထြက္မႈကို တြန္းအားေပးသည့္အခ်က္ တစ္ခု ျဖစ္ဖြယ္ရိွေသာ အလယ္တန္း/ အထက္တန္းေက်ာင္းမ်ားအား လက္လွမ္းမီ တက္ေရာက္ ႏိုင္မႈကို ေဖာ္ျပလွ်က္ရိွပါသည္။ ပံု ၅.၈။ မူလတန္း၊ အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္း ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ား 93% 95% 93% 93% 92% 81% Net total enrollment rate 61% 60% 61% 55% 45% 27% 30% 24% 20% National Urban Rural Male Female Primary Middle High Female 56% 93% Male 54% 93% Rural 49% 92% Urban 74% 95% Union, 2010 53% 88% Union 2015 55% 93% Q5 76% 96% Q4 67% 96% 62% Q3 96% 54% Q2 95% Q1 39% 87% Net total enrollment rate Secondary Primary ိ မွတ္စု။ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားမွာ အမ်ဳးသားစီ ႔ျဖိ မံကိန္းႏွင့္ စီးပြားေရးဖြ  ႔ (၂ဝ၁၁) မွျဖစ္သည္။ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ံ ဳးတိုးတက္ေရးဝန္ၾကီးဌာနႏွင့္ဖဲြ  ဇန္နဝါရီလရိွ ေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေဒသအကြာအေ၀းအလိုက္ တန္ဖိုးေလွ်ာ့ထားသည့္ တစ္ဦးက် အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ အသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ လူဦးေရအေလးတင္ျခင္းတို႔ကို အသံုးျပဳခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ 73 ပို၍ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ မိသားစုမ်ားမွ ကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ ပို၍ၾကြယ္ဝေသာအိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ ကေလးငယ္မ်ား အၾကား ျခားနားမႈသည္ အလယ္တန္း အထက္တန္းအဆင့္တြင္ပိုမိုသိသာထ င္ရွားပါသည္။ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသူ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၇၆ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ပညာသင္ႏွစ္အစတြင္ အသက္ ၁ဝ ႏွစ္မွ ၁၄ ႏွစ္ရိွေသာ အလယ္တန္း/ အထက္တန္းေက်ာင္းေနအရြယ္ရိွ ကေလးငယ္မ်ားအၾကား အလယ္တန္း/ အထက္တန္း သို႔မဟုတ္ ထိုထက္ပိုျမင့္ သည့္အတန္းမ်ားတြင္ ရိွၾကသူမ်ားမွာ ဒုတိယေျမာက္ ၅ စိတ္ပိုင္း၌ ၅၄ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ေအာက္ေျခ ၅ စိတ္ပိုင္း၌ ၃၉ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွပါသည္။ မူလတန္းေက်ာင္းအပ္ႏွံႏႈန္း နိမ့္ပါးရျခင္းကိုရွင္းျပရာတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ အေရးအပါဆံုးေသာ အေၾကာင္းအရာျဖစ္ သည္။ ေအာက္ေျခ ၅ စိတ္ပိုင္းရိွ ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈ အဆင့္မ်ားမွာ အနိမ့္ဆံုးျဖစ္ၾကၿပီး ယင္းအိမ္ေထာင္စုမ်ားအၾကား မူလတန္းအဆင့္ေက်ာင္းေနအရြယ္ကေလး ငယ္မ်ား၏ ၈၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ မူလတန္း သို႔မဟုတ္ ထိုထက္ျမင့္ေသာ အတန္းမ်ားတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံခဲ့ၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မူလတန္းႏွင့္ အထက္တန္းအဆင့္မ်ားတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံရာ၌ က်ား-မ ညီမွ်မႈရိွသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အထက္တန္းအဆင့္ အသားတင္ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းတြင္မူ ကြာဟခ်က္က်ယ္ျပန္႔သည္။ ေယာက်္ားေလးမ်ားသည္ မိန္းကေလးမ်ားထက္ အထက္တန္း အဆင့္တြင္ ပိုမို၍ေက်ာင္းထြက္ၾကသည္ သို႔မဟုတ္ အသက္ထက္အတန္းက ေနာက္က်ေန ၾကသည္။ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွအိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ေရာ ထိပ္ဆံုး ၆ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ပါ အထက္တန္းအဆင့္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္း၌ မိန္းကေလးမ်ားက ေယာက်္ားေလးမ်ားထက္ အနည္းငယ္ပိုေသာေက်ာင္း အပ္ႏွံႏႈန္းရိွျပီး ယင္းကြာဟခ်က္မ်ားကို ၿမိဳ႕ျပေရာ ေက်းလက္တြင္ပါ ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေယာက်္ားေလးမ်ားႏွင့္ မိန္း ကေလးမ်ားအၾကား ကြာဟခ်က္သည္ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသူမ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားအၾကား ကြာဟခ်က္ထက္ ပိုမိုေသးငယ္ပါသည္။ အနည္းအက်ဥ္းမွ်ေသာ ကေလးငယ္မ်ားသည္သာ ေက်ာင္းမေနၾကေပ။ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္း အတာျဖင့္ အသက္ ၇ ႏွစ္မွ ၁၂ ႏွစ္ရိွကေလးငယ္မ်ား၏ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ေက်ာင္းမတက္ၾကေပ။ သို႔ေသာ္လည္း ေအာက္ေျခ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ အသက္ ၇ ႏွစ္မွ ၁၂ ႏွစ္ရိွ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေက်ာင္းမတက္ၾကပါ။ အသံုးျပဳသည့္ အသက္ အပိုင္းအျခားကို ေျပာင္းလဲ ေသာ္လည္း ယင္းကိန္းဂဏန္းသည္ အေျပာင္းအလဲမရိွပဲ တည္ၿငိမ္ေနသျဖင့္ အဆင္းရဲ အႏြမ္း ပါးဆံုး ကေလးငယ္မ်ား ေက်ာင္းအပ္ႏွံလာေစရန္ အတူတကြစုေပါင္းအားထုတ္မႈမ်ား လိုအပ္ ေနေၾကာင္း ညႊန္ျပေနပါသည္။ ေက်ာင္းလံုးဝမတက္သည့္ အသက္ ၇ ႏွစ္မွ ၂ဝ ႏွစ္ရိွ ကေလးငယ္အားလံုး၏ ထက္ဝက္ေက်ာ္အတြက္ ေက်ာင္းမတက္ရသည့္ အဓိကအေၾကာင္း ရင္းသည္ စရိတ္ႏွင့္ ဆက္စပ္လွ်က္ရိွသည္။ ဒုတိယအေရးအႀကီးဆံုးအေၾကာင္းရင္းမွာ မသန္ မစြမ္းျဖစ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ဖ်ားနာျခင္းျဖစ္ၿပီး ေက်ာင္းမတက္ႏိုင္သူဦးေရ၏ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွ သည္။15 15 ေက်ာင္းတြင္မရိွသည့္ကေလးငယ္မ်ားကို ေလ့လာသည့္အခါ အသက္ ၇ ႏွစ္မွ ၁၂ ႏွစ္ရိွကေလးငယ္မ်ား၏ ကန္႔ သတ္ထားေသာ အေရအတြက္ကိုေလ့လာၿပီး ေက်ာင္းမတက္သည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို စစ္ေဆးသံုးသပ္သည့္အခါ အသက္အပိုင္းအျခားကို ၇ ႏွစ္မွ ၂ဝ ႏွစ္အထိ ကြၽႏု္ပ္တို႕တိုးခ်ဲ႕ပါသည္။ ယင္းအသက္အပိုင္းအျခားအတြင္းတြင္ ၁၉၂ ေယာက္သည္ မည္သည့္အခါကမွ် ေက်ာင္းမတက္ခဲ့ၾကေပ။ ကၽြႏု္ပ္တို႕ ေတြ႕ရိွရသည့္ ရလဒ္မ်ားသည္ အသက္အပိုင္းအျခား ကို ခ်ဲ႕ျခင္း သို႔မဟုတ္ ခ်ံဳ႕ျခင္းေၾကာင့္ အကဲဆတ္တုန္႔ျပန္ျခင္း မရိွပါ။ ေရြးခ်ယ္ထားသည့္ အသက္အပိုင္းအျခားကို ထည့္ သြင္း စဥ္းစားျခင္းမျပဳလွ်င္ စရိတ္မ်ားသည္ ေက်ာင္းမတက္ရျခင္း၏ မူလအေျခခံ အေၾကာင္းရင္းအျဖစ္ အစီရင္ခံ ေျဖၾကား ခဲ့ၾကပါသည္။ 74 ပံု ၅.၉။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း အသက္ ၁၃ ႏွစ္မွ ၁၈ ႏွစ္အရြယ္ရိွ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ား အတန္းၿပီးဆံုးမႈႏႈန္းမ်ား 100.0 97.5 97.1 96.9 96.4 93.7 % of children making it to or beyond a given level 100.0 89.1 92.2 91.8 90.2 87.8 78.5 82.2 67.2 73.5 56.5 All children Some formal Grade 1 or Grade 2 or Grade 3 or Grade 4 or Grade 5 or Grade 6 or Schooling above above above above above above All Bottom 40 Top 60 မွတ္စု။ အသံုးစရိတ္ျပန္႔ခ်က္၏ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ထိပ္ဆံုး ၆ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတို႔ကို ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလရိွ ေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေနရာအကြာအေ၀းအလိုက္တန္ဖိုးေလွ်ာ့ထားသည့္ တစ္ဦးက် အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ ညီမွ်ခ်က္အရအသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ လူဦးေရအေလးတင္ ျခင္းတို႔ကို အသံုးျပဳခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ အသက္ ၁၃ ႏွစ္မွ ၁၈ ႏွစ္ရိွ ေက်ာင္းစေနသူ ကေလးငယ္အားလံုး၏ ၁၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မူလတန္းမၿပီးဆံုးမီ ေက်ာင္းဆက္မတက္ၾကေတာ့ေပ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျမင့္မား ေသာ မူလတန္းေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းသည္ မ်ားစြာေသာသူမ်ား အထူးသျဖင့္ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ေနထိုင္ၾကသည့္ ကေလးငယ္မ်ား၏ ေက်ာင္း ၿပီးဆံုးမႈ အဆင့္နိမ့္မႈမ်ားကို ဖံုးကြယ္ထားသည္။ အသံုးစရိတ္ျပန႔္ခ်က္၏ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ စုစုေပါင္းအားျဖင့္ ေက်ာင္းစေနသူမ်ား၏ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ သို႔မဟုတ္ ကေလး အားလံုး၏ ၂၆.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မူလတန္းၿပီးဆံုးျခင္းမရိွၾကေပ (ဆိုလိုသည္မွာ ယင္းတို႔ သည္ စတုတၳတန္း ၿပီးဆံုးျခင္းမရိွပါ။ သို႔ေသာ္ တတိယတန္းႏွင့္ ထိုေအာက္အတန္းမ်ားၿပီး ဆံုးၾကသည္)။ အဆင္းရဲအႏြမ္းပါးဆံုးေသာ ကေလးငယ္မ်ားအၾကား နိမ့္ေသာ မူလတန္း ၿပီးဆံုးမႈႏႈန္းသည္ အဆိုပါအိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ ကေလးအနည္းငယ္သာ ေက်ာင္းတက္ႏိုင္ျခင္း ႏွင့္ ေက်ာင္းတက္ေနရင္းမွ ေက်ာင္းထြက္ရသည့္ႏႈန္း ျမင့္မားျခင္းတို႔ကို ထင္ဟပ္ေနပါသည္။ အဆိုပါအိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ အသက္ ၁၃ ႏွစ္မွ ၁၈ ႏွစ္ရိွကေလးငယ္မ်ား၏ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အဓိကအားျဖင့္ ေက်ာင္းစမေနျခင္္းေၾကာင့္ ပံုမွန္ေက်ာင္းတြင္းပညာေရး လံုးဝတက္ေရာက္သင္ ၾကားျခင္းမရိွခဲ့ေပ။ ေနာက္ထပ္ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေက်ာင္းမထြက္မီ သူငယ္တန္း သို႔မဟုတ္ ပထမတန္းသာ ၿပီးဆံုးၾကသည္။ ေက်ာင္းထြက္သူမ်ားသည္ မူလတန္းႏွင့္ အလယ္တန္းၾကားတြင္ သိသိသာသာမ်ားျပားသည္။ ေက်ာင္းထြက္ၾကသူမ်ားမွာ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ပိုမိုျမင့္မားသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၾကြယ္ဝသည့္မိသားစုမ်ားမွ ကေလးငယ္မ်ားတြင္လည္း မ်ားျပားပါသည္။ မူလ တန္းၿပီးဆံုးေအာင္ျမင္ခဲ့သူမ်ား၏ ၁၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အလယ္တန္းသို႔ေရာက္ေသာအခါ အတန္းတစ္တန္းမွ် ၿပီးဆံုးေအာင္ျမင္ျခင္းမရိွပဲ ေက်ာင္းထြက္ၾကသည္။ အသံုးစရိတ္ျပန္႔ခ်က္၏ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၌ မူလတန္းၿပီးဆံုးၿပီးသူ ၅ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးေက်ာ္သာ (၂၃ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ အလယ္တန္းအဆင့္အတန္း ၁ တန္း ၿပီးဆံုးေအာင္ မေနၾကေပ။ ထိပ္ပိုင္း ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ ထိုႏႈန္းမွာ ပိုနိ္မ့္ေသာ္လည္း မူလတန္းၿပီးဆံုးၿပီးသူ 75 ၁ဝ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးႏႈန္း နီးပါး (၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္း) ျဖင့္ မ်ားျပားေနဆဲျဖစ္သည္။ မူလတန္းႏွင့္ အလယ္တန္းၾကား ျမင့္မားေသာ ေက်ာင္းထြက္ႏႈန္းတို႕ကို အသက္ ၁၉ ႏွစ္မွ ၂၅ ႏွစ္ရိွ ပိုမို အသက္ႀကီးသည့္ အုပ္စုတြင္လည္း ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။ မူလတန္းေက်ာင္းမ်ားတြင္ ကေလး ငယ္မ်ား အထူးသျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ ကေလးငယ္မ်ားအား ေက်ာင္းတြင္ ပိုမိုၾကာရွည္ ထိန္းထားႏိုင္ေရးအတြက္ တိုးတက္မႈမ်ားရရိွေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ စတုတၳတန္း သို႔မဟုတ္ ထိုထက္ပို၍ ၿပီးဆံုးသူ အသက္ ၁၉ ႏွစ္မွ ၂၅ ႏွစ္ရိွသူမ်ား၏ ၇၆ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ အသက္ ၁၃ ႏွစ္မွ ၁၈ ႏွစ္ရိွသူမ်ား၏ ၈၁ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ အဆိုပါ အသက္ပိုမိုႀကီးသည့္ အုပ္စုမ်ားတြင္ တတိယတန္းႏွင့္ စတုတၳတန္းအၾကား၌ေရာ မူလ တန္းႏွင့္ အလယ္တန္းၾကားတြင္ပါ ေက်ာင္းထြက္ႏႈန္းသည္ သိသာမ်ားျပားပါသည္။ ေက်ာင္းထြက္မႈကိုျဖစ္ေစသည့္ အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ား ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈျမင့္မားေစရန္အတြက္ ကေလးငယ္မ်ား အထူးသျဖင့္ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ ကေလးငယ္မ်ား အတြက္ ေက်ာင္းမသြားျခင္း သို႔မဟုတ္ ေက်ာင္းထြက္ျခင္းကို ျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားကို ကြၽႏု္ပ္တို႕ နားလည္သေဘာေပါက္ရမည္ျဖစ္သည္။ အစီရင္ခံေျဖၾကား ေသာ ေက်ာင္းထြက္ရသည့္ အေၾကာင္းမ်ားကို စစ္ေဆးသံုးသပ္ျခင္းျပီးေနာက္ မည္သည့္ အေၾကာင္းျခင္းရာက ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈအရိွဆံုးျဖစ္ႏိုင္သည္ကို နားလည္သေဘာေပါက္ရန္ ႀကိဳး စားျခင္းတို႔ျဖင့္ ကၽြႏု္ပ္တို႔သည္ အဆိုပါအေၾကာင္းကို နည္းလမ္းေပါင္းစံုျဖင့္ စူးစမ္းရွာေဖြ ေဖာ္ ထုတ္ပါသည္။ တိုက္႐ိုက္ေရာ သြယ္ဝိုက္ပါ စရိတ္ႏွစ္မ်ဳိးလံုးသည္ ေက်ာင္းဆက္မေနႏိုင္ရသည့္ အဓိက အေၾကာင္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ တိုက္႐ိုက္စရိတ္မ်ားတြင္ သြားလာသယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးစရိတ္ မ်ား၊ ပစၥည္းမ်ား (ဥပမာ။ ေက်ာင္းဝတ္စံု၊ စာအုပ္ႏွင့္ စာေရးကိရိယာမ်ား)၊ ေက်ာင္းလခႏွင့္ က်ဴရွင္လခမ်ား၊ ထည့္ဝင္လွဴဒါန္းမႈမ်ား (ဥပမာ။ မိဘမ်ားမွ ေက်ာင္းအတြက္ ထည့္ဝင္ လွဴဒါန္းရျခင္း) တို႔ ပါဝင္သည္။ သြယ္ဝိုက္စရိတ္မ်ားမွာ ေက်ာင္းေနျခင္းေၾကာင့္ ေပးဆပ္ရသည့္ အခြင့္အလမ္း စရိတ္မ်ားျဖစ္ၾကၿပီး သိသာထင္ရွားသည္မ်ားမွာ ကေလးငယ္အေနျဖင့္ အလုပ္ လုပ္ရာမွရသည့္ ဝင္ေငြကို စြန္႔လႊတ္ရျခင္းႏွင့္ မိသားစုဝင္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္အား ျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္ေရးအတြက္ အိမ္တြင္ေနရန္လိုအပ္ျခင္းတို႔ျဖစ္ၾကသည္။ စရိတ္ႏွစ္မ်ဳိးလံုးသည္ ပံုမွန္အားျဖင့္ အသက္အရြယ္ႏွင့္ ေက်ာင္းအဆင့္တို႔ႏွင့္အတူ ျမင့္မားလာၾကသည္။ အလယ္ တန္း/ အထက္တန္းေက်ာင္းသည္ မူလတန္းေက်ာင္းထက္ အရင္းအျမစ္မ်ား ပိုမိုသံုးစဲြ ရၿပီး ပစၥည္းမ်ားလည္း ပိုမိုလိုအပ္၍ ပို၍လည္း ေဝးေဝးလံလံ သြားရတတ္သည္။ ကေလးတစ္ ေယာက္ သည္ ရုပ္ပိုင္းအရ ရင့္က်က္အရြယ္ေရာက္လာသည္ႏွင့္ လုပ္သားေစ်းကြက္တြင္ ပိုမို ပါဝင္လာႏိုင္ၿပီး မိသားစုေစာင့္ေရွာက္မႈကိုလည္း ပိုမိုလုပ္ကိုင္လာႏိုင္ကာ ေနာက္ဆက္တဲြ အေနျဖင့္ ဝင္ေငြလည္းပိုမိုရရိွလာျခင္းေၾကာင့္ သြယ္ဝိုက္စရိတ္မ်ားသည္လည္း အသက္အရြယ္ ႏွင့္အတူ ျမင့္တက္လာသည္။ အသက္ ၁ဝ ႏွစ္မွ ၂၂ ႏွစ္ရိွသူမ်ားအၾကားတြင္ တိုက္႐ိုက္စရိတ္မ်ားသည္ ေက်ာင္းထြက္ရျခင္း အတြက္ အေတြ႕ရအမ်ားဆံုး အေၾကာင္းရင္းအျဖစ္ ရည္ညႊန္းေျပာဆိုၾကၿပီး ယင္းေနာက္တြင္ စိတ္ပါဝင္စားမႈမရိွေတာ့ျခင္းက ဒုတိယေနရာတြင္ရိွေနသည္။ မူလတန္း သို႔မဟုတ္ အလယ္ တန္းၿပီးဆံုးသည္အထိေရာက္ေအာင္ မတက္ပဲ ေက်ာင္းထြက္ၾကသည့္ ကေလးငယ္မ်ားတြင္ ေက်ာင္းေနသည့္ တိုက္႐ိုက္စရိတ္မ်ား မတတ္ႏိုင္ျခင္းကို အသက္ ၁ဝ ႏွစ္မွ ၂၂ ႏွစ္မ်ား၏ ၃၈ ရာခိုင္ႏႈန္းက မူလအေျခခံ အေၾကာင္းအျဖစ္ ရည္ညႊန္းေျပာဆိုၾကသည္။ ကေလးငယ္ ၂ဝ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးသာ အလုပ္လုပ္ရန္အတြက္ ေက်ာင္းထြက္ရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားစဥ္တြင္ လူ ၂ဝ လွ်င္ ၃ ဦးနီးနီးက ယင္းတို႔၏ မိသားစုမ်ားကို ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ရန္အတြက္ ေက်ာင္း ထြက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားၾကသည္။ ေက်ာင္းေနစရိတ္မ်ားသည္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားထက္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ သိသိသာသာ ပိုမိုျမင့္မားၿပီး ကေလးမ်ား မူလတန္းမွ အလယ္တန္းသို႔တက္သည့္အခါ အထင္အရွား တိုး လာသည္။ ကံမေကာင္းအေၾကာင္းမလွစြာပင္ MPLCS သည္ ယင္းအဆင့္တြင္ ပိုင္းျခား စိတ္ျဖာထားသည့္ ေက်ာင္းစရိတ္မ်ားကို အိမ္ေထာင္စုအလိုက္ အစီရင္ခံ ေျဖၾကားေစျခင္း မရိွေသာေၾကာင့္ အထက္တန္းေက်ာင္းစရိတ္မ်ာအား ျပည့္ျပည့္စံုစံုသိရိွေစႏိုင္ျခင္း မရိွပါ။ 76 သို႔ေသာ္လည္း ပ်မ္းမွ် စုစုေပါင္း အထက္တန္းေက်ာင္းစရိတ္သည္ အလယ္တန္း ေက်ာင္းစရိတ္ ၏ ႏွစ္ဆရိွသည္ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့ၾကသည္။ အလယ္တန္းတြင္ ေက်ာင္းသားတစ္ဦး ေက်ာင္းအပ္လွ်င္ ၁၈၁,ဝဝဝ က်ပ္ႏွင့္ မူလတန္းတြင္ ေက်ာင္းသားတစ္ဦး ေက်ာင္းအပ္လွ်င္ ၇၈,ဝဝဝ က်ပ္တို႔ႏွင့္ အထက္တန္းတြင္ ေက်ာင္းသားတစ္ဦး ေက်ာင္းအပ္လွ်င္ ၄ဝ၇,ဝဝဝ က်ပ္ကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း မွတ္သားသင့္သည္မွာ အစီရင္ခံ ေျဖၾကား သည့္ အထက္တန္းေက်ာင္းစရိတ္ပိုမို မ်ားျပားျခင္းသည္ ကေလးငယ္မ်ားကို ေက်ာင္းဆက္ ထားႏိုင္သည့္ ထိုမိသားစုမ်ား၏ ပိုမိုႀကီးမားေသာ သံုးစဲြႏိုင္စြမ္းအားကို ထင္ဟပ္ျခင္းလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ပိုၾကြယ္ဝသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားႏွင့္ ပိုႏြမ္းပါးသည့္အိမ္ေထာင္စုမ်ား အၾကား ေက်ာင္း စရိတ္မ်ားကို ပိုင္းျခားစိတ္ျဖာၾကည့္ႏိုင္ရန္အတြက္ ပိုမိုႀကီးမားေသာ အခ်က္အလက္ အစုျဖင့္ ေက်ာင္းစရိတ္မ်ားအား ပိုမိုခဲြျခားစိတ္ျဖာသံုးသပ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အစိုးရေက်ာင္းမ်ားတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရ၏ အခမဲ့ပညာေရးမူဝါဒႏွင့္အညီ ေက်ာင္းလခမ်ား ေျပာပေလာက္ေအာင္မမ်ားပါ။ သို႔ေသာ္လည္း က်ဴရွင္ႏွင့္ မုန္႔ဖိုးအတြက္ ေပးရသည့္မ်ားျပား ေသာ ေငြပမာဏသည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသေရာ ေက်းလက္ဧရိယာတြင္ပါ အဓိကက်သည့္ စရိတ္ တစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ မုန္႔ဖိုးဆိုသည္မွာ မုန္႔ပဲသြားရည္စာႏွင့္ အေသးစား ပံ့ပိုးမႈမ်ားအတြက္ ေက်ာင္းသား/ ေက်ာင္းသူမ်ားအား တိုက္႐ိုက္ေပးသည့္ စိတ္ႀကိဳက္ပိုမိုေရြးခ်ယ္ခြင့္ရိွေသာ စရိတ္ျဖစ္ၿပီး က်ဴရွင္ခေပးရျခင္းသည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားရိွ အလယ္တန္းတက္သူမ်ားအတြက္ အဓိကက်သည့္စရိတ္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ေနထိုင္မႈ အေျခအေနေလ႔လာမႈ စစ္တမ္း (MPLCS) သည္ အသံုးစရိတ္မ်ားကို ပညာသင္ႏွစ္ တစ္ေလွ်ာက္လံုးအတြက္ ေကာက္ ယူျခင္းျဖစ္သျဖင့္ ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္ရက္ကာလအတြင္း ေပၚေပါက္သည့္ က်ဴရွင္ခမ်ား မပါ ဝင္ေသာေၾကာင့္ က်ဴရွင္ခအတိုင္းအတာကို ျပည့္ျပည့္စံုစံု သိရိွႏိုင္ဖြယ္မရိွပါ။ ၿမိဳ႕ျပအိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အဆင့္တိုင္းတြင္ ေက်ာင္းပညာေရးအတြက္ပိုမိုသံုးစဲြၿပီး အဓိက နယ္ပယ္ ၃ ခုျဖစ္ေသာ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး၊ မုန္႔ဖိုးႏွင့္ က်ဴရွင္တို႔တြင္ ပိုမိုသံုးစဲြၾကသည္။ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးသည္ ေသးငယ္ေသာ အသံုးစရိတ္အမယ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ အလယ္တန္းအတြက္ မ်ားျပားသည့္စရိတ္ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ယင္းတို႔၏ ကေလးငယ္မ်ားကို ပိုမိုေဝးလံေသာ္လည္းး အရည္အေသြး ပိုမိုေကာင္းမြန္သည္ဟု ထင္ျမင္ယူဆသည့္ ေက်ာင္းမ်ားသို႔ ေစလႊတ္ရန္ ေရြးခ်ယ္ျခင္းျဖင့္ ရႏိုင္သမွ် ေရြးခ်ယ္မႈျပဳျခင္းကို ထင္ဟပ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၿမိဳ႕ျပ ေနထိုင္မႈ၏ အစစ္အမွန္တရားကို ထင္ဟပ္ျခင္းလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ား တြင္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ေရြးခ်ယ္စရာအခြင့္အလမ္းမ်ားမွာ ပိုမိုအကန္႔အသတ္ရိွၿပီး ကေလး ငယ္မ်ားသည္ ေက်ာင္းမ်ားသို႔ ပို၍ေဝးလံေသာအကြာအေ၀းထိ လမ္းေလွ်ာက္သြားၾကရဖြယ္ရိွ ပါသည္။ ပံု ၅.၁ဝ။ ေက်ာင္းအဆင့္အလိုက္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံသည့္ ကေလးတစ္ဦးအတြက္ ကုန္က်စရိတ္မ်ား 300000 250000 January 2015 Kyat 200000 150000 100000 50000 0 Primary - Rural Primary - Urban Middle - Rural Middle - Urban School Fees Donations Transport, housing Textbooks, uniforms, other Pocket money Tutoring ွ ံ ့သည့္ ကေလးတစ္ဦးခ်င္းစီအား ေမးျမန္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ မွတ္စု။ ေက်ာင္းစရိတ္မ်ားကို ၿပီးခဲ့သည့္ ပညာသင္ႏွစ္တြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏခဲ 77 စိတ္ဝင္စားမႈမရိွျခင္းသည္ ေက်ာင္းထြက္သူမ်ား အထူးသျဖင့္ အထက္တန္းေက်ာင္းတက္သည့္ ႏွစ္မ်ားအတြင္း ေက်ာင္းထြက္ၾကသူမ်ားအတြက္ အဓိက အေၾကာင္းျခင္းရာတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ဆက္တိုက္အတန္းက်ရွံဳးသည့္ ကေလးငယ္တစ္ဦးသည္ ဆက္လက္ေလ့လာ သင္ၾကားရန္ စိတ္ထက္သန္မႈႏွင့္ စိတ္ပါဝင္စားမႈတို႔ ေပ်ာက္ဆံုးသြားသည့္ အေျခအေနတြင္ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္း ကြာဟခ်က္ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနသည့္ အျခားေသာ အေျခအေနအဆက္အစပ္မ်ား၌ စိတ္ဝင္စားမႈမ ရိွျခင္းကိုေတြ႕ရိွရၿပီးျဖစ္သည္။ အလားတူပင္ ယင္းသည္ လုပ္သားေစ်းကြက္တြင္လည္းေကာင္း သို႔မဟုတ္ ထိုထက္ေက်ာ္လြန္၍ေသာ္လည္းေကာင္း လုပ္ရက်ဳိးနပ္သည့္အရာအျဖစ္ ေက်ာင္း ပညာသင္ၾကားျခင္းမွ ျပန္ရခ်က္ (အက်ဳိးအျမတ္) ကို မျမင္ျခင္းႏွင့္လည္း ဆက္ႏႊယ္ေနႏိုင္ပါ သည္။ အလယ္တန္းအဆင့္သို႔ေရာက္ၿပီးမွ ေက်ာင္းထြက္သူမ်ားအၾကားတြင္ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း သည္ ပညာဆက္လက္သင္ၾကားျခင္းမျပဳျခင္းအတြက္ စိတ္ဝင္စားမႈမရိွျခင္းကို မူလအေျခခံ အေၾကာင္းအျဖစ္ ရည္ညႊန္းေျပာၾကားၾကပါသည္။ အေျခခံပညာေရးကို ဆက္လက္သင္ၾကားမႈ မျပဳျခင္းအတြက္ စိတ္ဝင္စားမႈမရိွျခင္းကို မူလအေျခခံအေၾကာင္းအျဖစ္ ထိပ္ပိုင္း ၆ဝ ရိွ အသက္ ၁ဝ ႏွစ္မွ ၂၂ ႏွစ္ရိွ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၃၈ ရာခိုင္ႏႈန္းက ရည္ညႊန္းေျပာဆိုသည္ကို ေအာက္ေျခ ၄ဝ အိမ္ေထာင္စုမ်ားရိွ ထိုသို႔ေသာ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ ပံု ၅.၁၁။ အသက္ ၁ဝႏွစ္မွ ၂၂ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးမ်ားအၾကား ေက်ာင္းအဆင့္အလိုက္ ေက်ာင္းထြက္ရသည့္ အေၾကာင္းမ်ား Below Primary Primary and some middle Middle and some high (Grade 4 or less) (Grade 5 to 8) (Grade 9 to 10) 3.0 5.2 4.8 6.7 4.0 5.2 30.7 15.9 15.2 16.0 39.5 40.5 29.9 2.9 5.0 31.0 40.4 4.1 Direct cost Work Lack of interest Family Health Other ိ သာ အလယ္တန္းအတြက္ နမူနာအေရအတြက္ N = ၈၁၄။ မွတ္စု။ မူလတန္းေအာက္အဆင့္ အတြက္ နမူနာအေရအတြက္ N = ၃၇၇။ မူလတန္းအဆင့္ႏွင့္ အခ်ဳ႕ေ ိ သာ အထက္တန္းအဆင့္အတြက္ နမူနာအေရအတြက္ N = ၃၈၆။ အလယ္တန္းအဆင့္ႏွင့္ အခ်ဳ႕ေ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ ကေလးငယ္ထက္ဝက္သည္ ယင္းတို႔အေနျဖင့္ ေက်ာင္းေနရသည့္ တိုက္႐ိုက္စရိတ္မ်ားကို မတတ္ႏိုင္ေၾကာင္း ရွင္းလင္းေျပာဆိုၾကပါသည္။ အလယ္တန္း၏ ေနာက္ဆံုးအတန္းသို႔ မေရာက္မီ ေက်ာင္းရပ္နားလိုက္ရၿပီး သတၱမတန္း grade 8 သို႔မဟုတ္ ထိုေအာက္ေလ်ာ့ေသာအတန္းမ်ားကို ၿပီးဆံုးခဲ့ေသာသူမ်ားတြင္ ၁ဝ ဦးလွ်င္ ၄ ဦးက တိုက္႐ိုက္စရိတ္မ်ားသည္ ေက်ာင္းထြက္ရျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းျခင္းရာ ျဖစ္ေၾကာင္းေျပာဆိုၾကပါသည္။ ၁ဝ ဦးလွ်င္ ၃ ဦးက စိတ္ဝင္စားမႈမရိွျခင္းေၾကာင့္ ေက်ာင္း ထြက္ခဲ့ေၾကာင္းေျပာပါသည္။ ေက်ာင္းေနစရိတ္မ်ားသည္ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စု မ်ားအတြက္ ပိုမိုႀကီးမားေသာ စိန္ေခၚမႈအခက္အခဲမ်ားကိုျဖစ္ေစၿပီး စရိတ္မ်ားသည္ ေက်ာင္း ထြက္ရသည့္ အေၾကာင္းရင္းျဖစ္ေၾကာင္း ပိုမိုခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသူမ်ားထက္ ပိုမိုအစီရင္ခံ ေျဖဆို ဖြယ္ရိွပါသည္။ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွသူမ်ားအၾကား ေက်ာင္းေနစရိတ္ မတတ္ႏိုင္ျခင္းကို ေက်ာင္းထြက္ရျခင္း၏ မူလအေျခခံ အေၾကာင္းအျဖစ္ အသက္ ၁ဝ ႏွစ္ ၂၂ ႏွစ္အတြင္းရိွသူမ်ား၏ ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္းက ရည္ညႊန္းေျပာဆိုၾကသည္ကို ထိပ္ပိုင္း ၆ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ ထိုသို႔ေသာသူမ်ား ၂၉ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွသည္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ 78 ေယာက်္ားေလးမ်ားႏွင့္ မိန္းကေလးမ်ားတြင္ ေက်ာင္းထြက္မႈအဆင့္မ်ားမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ဆင္တူေသာ္လည္း ရည္ညႊန္းေျပာဆိုၾကသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ လံုးဝျခားနားၾကသည္။ ေယာက်္ားေလးမ်ား ၃၇ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ မိန္းကေလးမ်ား ၂၄ ရာခိုင္ႏႈန္းတို႔ကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ စိတ္ဝင္စားမႈမရိွျခင္းေၾကာင့္ဟု မိန္းကေလးမ်ားထက္ ေယာက်္ားေလးမ်ားက ပိုမိုအစီရင္ခံ ေျဖဆိုဖြယ္ရိွပါသည္။ တိုက္႐ိုက္စရိတ္မ်ားကို စိုးရိမ္ပူပန္မႈတစ္ခုအျဖစ္ေျဖၾကားသူ ရာခိုင္ႏႈန္း မွာ မိန္းကေလး ၃၉ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ေယာက်္ားေလး ၃၄ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွျခင္းေၾကာင့္ ထိုသို႔ေျဖဆိုမႈတြင္ မိန္းကေလးမ်ားက အနည္းငယ္ပိုမ်ားပါသည္။ ယင္းတို႔၏မိသားစုမ်ားကို ေထာက္ပံ့ကူညီရန္ လိုအပ္ျခင္းကို ေက်ာင္းထြက္ရျခင္းအတြက္ အဓိကအေၾကာင္းအျဖစ္ ေျဖၾကားသူ ဦးေရမွာ ေယာက်္ားေလးအခ်ဳိးအစားႏွင့္ မိန္းကေလး အခ်ဳိးအစားအတူတူပင္ျဖစ္ၿပီး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ ပံုစံမ်ား၌ က်ား-မ ကဲြျပားျခားနားခ်က္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံအဆင့္တြင္ ပညာေရး ေရြးခ်ယ္မႈမ်ား၌ အေၾကာင္းျခင္းရာတစ္ခုအေနျဖင့္ သက္ေရာက္မႈမရိွေၾကာင္းေဖာ္ျပေနပါသည္။ ေက်ာင္းထြက္မႈျဖစ္ေစသည့္ သိသာထင္ရွားေသာ ဒုတိယအေၾကာင္းျခင္းရာတစ္ခုမွာ ေက်ာင္း မထြက္မီ အသက္ထက္ အတန္းကေနာက္က်ျခင္းျဖစ္သည္။ ကေလးငယ္မ်ားသည္ ေက်ာင္း မ်ားတြင္ ယင္းတို႔၏ အသက္ႏွင့္ လိုက္ဖက္မွန္ကန္သည့္အတန္းမ်ား၌ အၿမဲတေစရိွေနသည္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ဤအခ်က္သည္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ ေက်ာင္းေနေနာက္က်သူမ်ားကို ထင္ဟပ္ ေနပါသည္။ ပံု ၅.၁၃ သည္ အသက္အလိုက္ မွန္ကန္သည့္အတန္းမ်ားတြင္ ရိွေနသူမ်ား၊ ေနာက္က်ေနသူမ်ား၊ ေရွ႕သို႔ေရာက္ေနသူမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္အပ္ႏွံျခင္းမရိွသူမ်ား၏ အခ်ဳိးအစား အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ေဖာ္ျပပါသည္။ အနီးစပ္ဆံုးအားျဖင့္ ပညာသင္ႏွစ္စတင္ခ်ိန္တြင္ အသက္ ၅ ႏွစ္ရိွသူ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၅ ပံု ၁ ပံုသည္ မူလတန္းတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံျခင္းမျပဳရေသးပါ။ ယင္းကေလးငယ္မ်ားသည္ တစ္ႏွစ္ေနာက္က်ၿပီးမွ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမည့္သေဘာျဖစ္ၿပီး အသက္ ၆ ႏွစ္မွ ၉ ႏွစ္အတြင္းရိွ ကေလးငယ္ အနည္းငယ္သာလွ်င္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံျခင္းမျပဳၾကေပ။ ယင္းတို႔၏ အသက္ႏွင့္ ရိွသင့္သည္ထက္နိမ့္ေသာ အတန္းမ်ားတြင္ ရိွေနၾကေသာ ကေလးငယ္ အေရအတြက္သည္ အသက္ ၆ ႏွစ္မွ ၁ဝ ႏွစ္အတြင္းရိွ ကေလးငယ္မ်ားအၾကားတြင္ အတန္း က်ရံွဳးျခင္းမတိုင္မီ ၂၃ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၄၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ျမင့္တက္လာသည္။ အသက္ႏွင့္အမွ် ေက်ာင္းထြက္မႈလည္းျမင့္လာၿပီး အလယ္တန္းသို႔ ကူးေျပာင္းတက္ေရာက္ရမည့္ အရြယ္ျဖစ္ သည့္ ၁ဝ ႏွစ္အရြယ္တြင္ အထင္အရွားျမင့္တက္လာသည္။ အသက္ ၁ဝ ႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ေက်ာင္း ထြက္မႈႏႈန္းျမင့္မားလာျခင္းႏွင့္ တဲြဖက္၍ ယင္းတို႔၏အသက္ထက္ အတန္းကေနာက္က်ေနျခင္း က ေဖာ္ျပသည္မွာ ေက်ာင္းတြင္ အတန္းေနာက္က်သည့္ ကေလးငယ္မ်ားသည္ ေက်ာင္း ထြက္သူမ်ား ပိုမိုျဖစ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္းတြင္နိမ့္ေသာ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ားသည္ ကေလးငယ္မ်ား ေက်ာင္းထြက္ျခင္းေရာ အတန္းေနာက္က်ေနျခင္းကိုပါ ထင္ဟပ္လွ်က္ရိွပါသည္။ အသားတင္ ေက်ာင္းအပ္ႏႈန္းသည္ ယင္းတို႔၏ အသက္ႏွင့္ဆီေလ်ာ္သည့္အဆင့္မ်ားတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံ သည့္ ကေလးငယ္အခ်ဳိးအစားကို ေကာက္ယူသိရိွေစၿပီး အသားတင္ စုစုေပါင္း ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈ တြင္ ယင္းတို႔၏ အသက္ထက္ျမင့္သည့္အဆင့္တြင္ေက်ာင္းအပ္ႏွံသည့္ ကေလးမ်ား ပါဝင္မႈကို ေဖာ္ျပသည္။ အကယ္၍ အလယ္တန္းအဆင့္တြင္ တက္ေရာက္ရမည့္ ကေလးငယ္တစ္ဦးသည္ အလယ္တန္း အဆင့္တြင္မတက္ပဲ မူလတန္းအဆင့္တြင္ တက္ေရာက္ေနပါက အသားတင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းသည္ နိမ့္သြားမည္ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းေနရမည့္ အသက္အလိုက္ ေက်ာင္း အပ္ႏွံမႈကိန္းဂဏန္းမ်ားကို ပံု ၅.၁၂ တြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁ ရက္ေန႔ တြင္ အသက္ ၁ဝ ႏွစ္မွ ၁၅ ႏွစ္အၾကားရိွ ကေလးငယ္မ်ားတြင္ ၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေက်ာင္း အပ္ႏွံခဲ့ၾကသည္။ အလယ္တန္း/အထက္တန္းေက်ာင္းေနအရြယ္ရိွ ကေလးငယ္မ်ား၏ ေက်ာင္း အပ္ႏွံမႈသည္ အလယ္တန္း/ အထက္တန္း အသားတင္ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းထက္ သိသိ သာသာ ပိုမိုျမင့္မားသည္။ ယင္းသို႔ျဖစ္ျခင္းမွာ အလယ္တန္း/ အထက္တန္း အသက္အရြယ္ရိွ ကေလးငယ္မ်ားစြာ ေက်ာင္းမ်ားတြင္တက္ေရာက္ေနၾကေသာ္လည္း ယင္းတို႔၏ အသက္ႏွင့္ ဆီေလ်ာ္မွန္ကန္သည့္အတန္းမ်ားတြင္ ရိွမေနၾကျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ေက်းလက္-ၿမိဳ႕ျပ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ား ကြာဟခ်က္သည္ ေက်ာင္းေနေနာက္က်ျခင္းႏွင့္ အတန္းေနာက္က် ေနခဲ့ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ အတန္းတက္ႏႈန္း ေႏွးေကြး ျခင္းကို တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ ထင္ဟပ္ေနပါသည္။ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ အလယ္တန္း တက္ရမည့္ အသက္အရြယ္ရိွေသာ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၃၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မူလတန္းတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံၾကၿပီး ၿမိဳ႕ျပတြင္မူ ထိုသို႔ေသာကေလးငယ္မ်ားမွာ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း 79 သာ ရိွသည္။ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ားမွာ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ အလယ္တန္း မစမီအထိ ထပ္ေနၿပီး ကေလးငယ္တစ္ဦးသည္ အထက္တန္းသို႔ ကူးေျပာင္းတက္ေရာက္ ရမည့္အခ်ိန္ျဖစ္ေသာ အသက္ ၁၄ ႏွစ္အရြယ္ သို႕မဟုတ္ နဝမတန္းသို႔ ေရာက္သည့္အခါ တြင္မူ ပိုမိုသိသာကဲြျပားလာသည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ အလယ္တန္းတက္ရမည့္ အသက္ အရြယ္ရိွ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ား၏ ၈၈ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံခဲ့ၾကၿပီး ေက်းလက္ ဧရိယာမ်ားတြင္ ၈ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာင္းအပ္ႏွံၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေက်းလက္ဧရိယာ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္သာ ယင္းတို႔၏ အသက္ႏွင့္ ဆီေလ်ာ္မွန္ကန္သည့္ အတန္းမ်ားတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံၾကၿပီး ျမိဳ႕ေဒသမ်ားတြင္မူ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၈၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ယင္းတို႔၏ အသက္ႏွင့္ဆီေလ်ာ္မွန္ကန္သည့္အတန္းမ်ားတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံၾကသည္။ အထက္ တန္း ေက်ာင္းေနရမည့္ အသက္အရြယ္ရိွ ကေလးငယ္မ်ားအၾကား အလယ္တန္းတြင္ အတန္း တက္ႏႈန္း က်ဆင္းမႈကို ၿမိဳ႕ျပေရာ ေက်းလက္တြင္ပါေတြ႕ရသည္။ ၿမိဳ႕ျုပေဒသမ်ားတြင္ အထက္ တန္းေနရမည့္ အသက္အရြယ္ရိွ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ၄၆ ရာခိုင္ႏႈန္းတို႔သည္ အလယ္တန္းတြင္ရိွေနၾကသည္။ ပံု ၅.၁၂။ ပညာေရးတြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံသည့္ အသက္ ၅ႏွစ္ မွ ၂၀ႏွစ္ အရြယ္ရိွသူဦးေရအခ်ဳိးအစား Share of children and young adults Share of children and young adults enrolled in education enrolled in education Bottom 40 compared to Top 60 Urban compared to Rural 1 1 0.8 0.8 0.6 0.6 0.4 0.4 0.2 0.2 Top 60% C.I. Top 60% Rural C.I. Rural Bottom 40% C.I. Bottom 40% Urban C.I. Urban 0 0 5 10 15 20 5 10 15 20 Age at June 1st 2014 Age at June 1st 2014 ပံု ၅.၁၃။ အသက္အရြယ္ႏွင့္ အတန္းအလိုက္ ေက်ာင္းပညာေရးအတန္းအေျခအေန 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Behind Correct Grade Ahead Not in school 80 ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ ေနာက္ခံအေျခအေနရိွ၍ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ ကေလးငယ္မ်ားသည္ ေက်ာင္းမထြက္မီအသက္ထက္ အတန္းက ေနာက္က်ျခင္း ပိုမိုျဖစ္ဖြယ္ ရိွပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ ကေလးငယ္မ်ားသည္ မူလတန္းအဆင့္တြင္ ေက်ာင္းတက္ေသာအခ်ိန္ ပိုမိုေနာက္က်ဖြယ္ရိွၿပီး ယင္းတို႔၏ အသက္က ညႊန္ျပေနသည္ထက္ အတန္းမ်ားက ပိုနိမ့္ေနဖြယ္ရိွပါသည္။ ပိုမိုခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ ကေလး ငယ္မ်ားကမူ ပိုမို၍ ေရွ႕ေရာက္ေနဖြယ္ရိွပါသည္။ ေက်ာင္းတြင္မရိွၾကသည့္ မူလတန္းကေလးငယ္ အမ်ားစုမွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ ကေလးငယ္မ်ားျဖစ္ၿပီး အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ေအာက္ေျခ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ရိွေသာ မူလတန္းေက်ာင္းေနအရြယ္ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္း သည္ ေက်ာင္းတြင္မရိွၾကပဲ အျခားေသာ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားအားလံုးတြင္ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္း ေအာက္ သာရိွသည္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ ဤသည္မွာ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ေက်းလက္အၾကား ျခားနားမႈကို တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ ထင္ဟပ္လွ်က္ရိွၿပီး ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားကို ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ပိုမိုေတြ႕ရဖြယ္ရိွပါသည္။ မူလတန္းအဆင့္တြင္ ယင္းတို႔၏ အသက္ ထက္ အတန္းကေနာက္က်ေနသည့္ကေလးငယ္မ်ားသည္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ၃ဝ ရာ ခိုင္ႏႈန္းရိွၿပီး ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ၂ ဆ ျဖစ္ေနပါသည္။ ပံု ၅.၁၄။ ငါးစိတ္ပိုင္းအလိုက္ မူလတန္းႏွင့္ အလယ္တန္း/ အထက္တန္းဆင့္ ေက်ာင္းေနတိုးတက္မႈ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ အလယ္တန္း/ မူလတန္းေက်ာင္းေနအသက္အရြယ္ရိွ ေက်ာင္းသား/ အထက္တန္း ေက်ာင္းေနအသက္အရြယ္ရိွ သူမ်ား (အသက္ ၅ ႏွစ္မွ ၉ ႏွစ္) ေက်ာင္းသား/သူမ်ား (အသက္ ၅ ႏွစ္မွ ၉ ႏွစ္) Q5 Q5 4 4 3 3 2 2 Q1 Q1 0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Not in school Behind Not in school Behind Correct Grade Ahead Correct Grade Ahead အထူးသျဖင့္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ကေလးငယ္အေရအတြက္ အေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ယင္းတို႔ အသက္ထက္ အတန္းက ေရွ႕သို႔ေရာက္ေနသည္။ ယင္းမွာ ေက်ာင္းေနေစာျခင္းကို ထင္ဟပ္ ဖြယ္ရိွပါသည္။ ေက်ာင္းတြင္ အတန္းထက္ေရွ႕သို႔ ေရာက္ေနေသာ ကေလးငယ္မ်ား၏ အမ်ားစု (၅၅ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ ဇြန္လႏွင့္ စက္တင္ဘာလမ်ားအၾကားတြင္ ေမြးဖြားသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ျမန္မာ့ပညာေရးစနစ္အတြင္းတြင္ ကေလးငယ္သည္ ကာယပိုင္းေရာ ဥာဏပိုင္းအားျဖင့္ပါ လံုေလာက္စြာ ရင့္က်က္မႈရိွၿပီဟု မွတ္ယူခံရလွ်င္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာ/ ဆရာမႀကီးအေနျဖင့္ အသက္ ၄ ႏွစ္တြင္ မူလတန္းစတက္ရန္ ခြင့္ျပဳႏိုင္သည္။ ယင္းမွာ ပညာသင္ႏွစ္ စပ္ကူးမတ္ကူး ကာလမ်ားတြင္ ေမြးဖြားေသာသူမ်ားအတြက္ ပိုိျဖစ္ႏိုင္ေသာကိစၥရပ္ျဖစ္ပါသည္။ “ေရွ႕ေရာက္ ျခင္း” ႏွင့္ “ေနာက္က်ျခင္း” ဆိုေသာ စကားအသံုးအႏႈံးမ်ားသည္ အတန္းတက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ သံုးစဲြျခင္းျဖစ္ၿပီး ကေလးမ်ားသည္ ေက်ာင္းပညာေရး ရလဒ္မ်ားတြင္ ေရွ႕သို႔ေရာက္ေနျခင္း သို႔မဟုတ္ ေနာက္သို႔ေရာက္ေနျခင္းတို႔ကို ဆိုလိုျခင္းမဟုတ္ပါ။ 81 အသက္ ၁၄ ႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ေယာက်္ားေလးမ်ား ပိုမိုေက်ာင္းထြက္ဖြယ္ရိွျခင္းႏွင့္ အသက္ထက္ အတန္းကေနာက္က်ဖြယ္ရိွျခင္းတို႔ကို အသားတင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ားတြင္ က်ား-မ ကြာဟခ်က္မ်ားကို ေျခရာေကာက္ႏိုင္ပါသည္။ အဆိုပါ အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားသည္ လုပ္သား ေစ်းကြက္တြင္ ယင္းတို႔ ေစာေစာစီးစီး ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ျခင္းႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနဖြယ္ရိွပါသည္။ အသက္ ၅ ႏွစ္မွ ၁၄ ႏွစ္ၾကားတြင္ ေယာက်္ားေလးမ်ားႏွင့္ မိန္းကေလးမ်ားသည္ တူညီေသာ အခ်ဳိးအစားျဖင့္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံၾကၿပီး ပညာေရး၏ ပို၍နိမ့္ေသာအဆင့္မ်ားတြင္ က်ား-မ မွ်တမႈဆိုင္ရာ အထင္ၾကီးေလာက္ေသာ ညႊန္ကိန္းတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေယာက်္ား ေလးမ်ားသည္ မိန္းကေလးမ်ားထက္ အသက္ထက္ အတန္းကပိုမိုေနာက္က်ဖြယ္ရိွပါသည္။ အလယ္တန္း/ အထက္တန္းအဆင့္ ရိွကေလးငယ္မ်ားၾကားတြင္ အလယ္တန္း/ အထက္တန္း အသက္အရြယ္ရိွ ေယာက်္ားေလးမ်ား၏ ၅၃ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ မိန္းကေလးမ်ား၏ ၄၂ ရာခိုင္ႏႈန္း တို႔သည္ ယင္းတို႔၏ အတန္းမ်ားက အသက္ထက္ေနာက္က်လွ်က္ရိွၾကသည္ကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ ႏိုင္ပါသည္။ ပံု ၅.၁၅။ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏွင့္ အတန္းတိုးတက္မႈတို႔တြင္ က်ား/ မ ကြာျခားမႈ Share of children and young adults enrolled in education Boys compared to girls 1 100% 80% 0.8 60% 0.6 40% 0.4 20% 0% 0.2 Boy C.I. Boy Male Female Male Female 0 Girl C.I. Girl Primary (5-9) Middle (10-13) 5 10 15 20 Age at June 1st 2014 Behind Correct Grade Ahead Not at school 82 ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆိုးရြားသည့္က်န္းမာေရးႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွေသာ အခက္အခဲမ်ား 97 83 အဓိကေပးလိုေသာ သတင္းစကားမ်ား • က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္မ်ားသည္ ျမင့္မားၿပီး အားလံုးနီးပါး မိမိကိုယ္ပိုင္ေငြမွ စိုက္ထုတ္သံုးစဲြရ၍ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအတြက္ ႀကီးမားေလးလံေသာ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးျဖစ္သည္။ • ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ နမူနာတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၁၆ ရာခိုင္ႏႈန္း သည္ ၾကီးမားလွေသာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ အသံုး ို ္ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ၾကရၿပီး စုစုေပါင္းစားသံုးမႈအသံုး စရိတ္မ်ားႏွင့္ ရင္ဆင စရိတ္မ်ား၏ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရိွသည္။ • အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ က်န္းမာေရးႏွင့္ဆိုင္ေသာ ထိတ္လန္႔ ဖြယ္ရာ ရုတ္တရပ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားကို တုန္႔ျပန္ရာတြင္ အႏႈတ္လကၡဏာေဆာင္ေသာ ေျဖရွင္းေရး နည္းလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳၾကသည္။ ယင္းတို႔သည္ အေတာ္ျမင့္မားေသာ အတိုး ႏႈန္းျဖင့္ ေငြေခ်းယူၾက၍ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္မႈ ပစၥည္းမ်ားကို ေရာင္းခ်ၾကသည္။ 84 98 ဤအခန္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ က်န္းမာေရးအေျခအေနဆိုင္ရာ ေရြးခ်ယ္ထားေသာ ႐ႈေထာင့္ မ်ားမွ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္္ကို တင္ျပထားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ က်န္းမာေရးခ်ဳိ႕ယြင္းျခင္းသည္ လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈ၏ နယ္ပယ္က႑ အားလံုးကို ျဖတ္ေက်ာ္ျဖစ္ပြားေနျပီး လူထုသည္ က်န္းမာေရးမေကာင္းျခင္း၏ ႀကီးမားေသာ ဝန္ ကို ထမ္းေနၾကရ၍ က်န္းမာေရး မေကာင္းျခင္းအား ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းသည့္ ဗ်ဴဟာမ်ားသည္ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈ စက္ဝန္းမ်ားကိုလည္ေစႏိုင္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္မ်ားသည္ ျမင့္မားၿပီး အားလံုးနီးပါး မိမိကိုယ္ပိုင္ေငြမွ စိုက္ထုတ္သံုးစဲြရ၍ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအတြက္ ႀကီး မားေလးလံေသာ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးကို ျဖစ္ေစသည္။ ကၽြႏု္ပ္တို႔တြင္ရိွသည့္ နမူနာ အိမ္ေထာင္စု မ်ား၏ ၁၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ႀကီးမားမ်ားျပားသည့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ အသံုးစရိတ္ မ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ၾကရၿပီး အဆိုပါစရိတ္မ်ားသည္ စားသံုးမႈအသံုးစရိတ္ စုစုေပါင္း၏ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ထက္ပိုပါသည္။ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ ရုတ္တရက္အေျပာင္းအလဲ မ်ားသည္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့ၾကသည့္ စစ္တမ္းမတိုင္မီ ၁၂ လတာ ကာလတြင္ ႀကံဳေတြ႕ရမႈအမ်ားဆံုးေသာ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ ရုတ္တရက္အေျပာင္းအလဲအမ်ဳိးအစား ျဖစ္သည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္အဆိုပါ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ ရုတ္တရက္ အေျပာင္းအလဲမ်ားကို တုန္႔ျပန္ရာတြင္ မၾကာခဏဆိုသလို ကုန္ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား ေရာင္းခ် ျခင္း၊ ျမင့္မားေသာအတိုးႏႈန္းျဖင့္ ေငြေခ်းယူရျခင္းတို႔အပါအဝင္ စရိတ္စကႀကီးေသာ ေျဖရွင္းမႈ ဗ်ဴဟာမ်ား ျဖင့္တုန္႔ျပန္ၾကသျဖင့္ အနာဂတ္ဝင္ေငြ ထိခိုက္မႈ အႏၲရာယ္မ်ားကို တိုးပြားေစသည္။ အမ်ားျပည္သူက်န္းမာေရး ဝန္ေဆာင္မႈဌာနမ်ားအား လက္လွမ္းမီ သံုးစဲြႏိုင္မႈသည္ အကန္႔ အသတ္ရိွသည္။ ရပ္ရြာက်န္းမာေရးလုပ္သားမ်ားသည္ အေတာ္အတန္မ်ားျပားသည့္ ရပ္ရြာ အသိုင္းအဝန္းမ်ားသို႔ ေရာက္ရိွၾကေသာ္လည္း ယင္းတို႔၏ သြားေရာက္မႈမ်ားမွာ မၾကာခဏ သြားေရာက္ျခင္းမဟုတ္ပဲ ကုသမႈမ်ားမွာလည္း အကန္႔အသတ္ရိွသည္။ ကိုယ္တိုင္အစီရင္ခံေျဖၾကားေသာ က်န္းမာေရး စစ္တမ္းမတိုင္မီ ရက္ ၃ဝ အတြင္း ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈ သို႔မဟုတ္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာျပသနာမ်ား၏ သက္ေရာက္မႈခံခဲ့ရ ေၾကာင္း ၆ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးက အစီရင္ခံတင္ျပခဲ့ၾကၿပီး ကို္ယ္တိုင္အစီရင္ခံ တင္ျပသည့္ ေရာဂါျဖစ္ပြားႏႈန္းျမင့္မားသည္။ ေရာဂါျဖစ္ပြားႏႈန္း၏ သေဘာတရားသည္ သီးျခား သတ္မွတ္ထားေသာ ရပ္ရြာအသိုက္အဝန္းတစ္ခုအတြင္း နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္သည့္ႏႈန္း ျဖစ္သည္။ ကၽြႏု္ပ္တို႔သည္ စစ္တမ္းမတိုင္မီ ရက္ ၃ဝ အတြင္း ယင္းတို႔၏ ပံုမွန္လုပ္ငန္း ေဆာင္တာမ်ားကို အနည္းဆံုး ၁ ရက္ၾကာ ရပ္ဆိုင္းသြားေစသည့္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈ တစ္ခုခု သို႔မဟုတ္ က်န္း မာေရး ျပႆနာတစ္ရပ္ရပ္ရိွခဲ့သည္ဟု ယင္းတို႔ကေျပာဆိုလွ်င္ အိမ္ေထာင္စုဝင္မ်ားသည္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈရိွသည္ဟု ယူဆသတ္မွတ္သည္။ မွတ္သားသင့္သည္မွာ ေမးခြန္းလႊာမ်ားကို ေျဖၾကားရာတြင္ လူဦးေရအတြင္းရိွ ကဲြျပားျခားနားေသာ အုပ္စုမ်ားသည္ ကဲြျပားျခားနားေသာ စံသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားကို အသံုးျပဳၾကေသာေၾကာင့္ ကိုယ္တိုင္အစီရင္ခံေျဖၾကားသည့္ မည္သည့္ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈ အတိုင္းအတာမ်ားတြင္မဆို တိုင္းတာခ်က္မွားယြင္းမႈႏွင့္ စနစ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ယိမ္းယိုင္မႈတို႔ ပါဝင္ဖြယ္ရိွပါသည္။16 စစ္တမ္းတုန္႔ျပန္မႈသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေန၊ အသက္၊ အလုပ္အကိုင္တို႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနဖြယ္ ရိွပါသည္။ ဥပမာ။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈမရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္ေစသည့္အခ်က္မ်ားအတြက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ အိမ္ ေထာင္စုမ်ားထက္ ပိုမိုတင္းၾကပ္သည့္ စံသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားကို အသံုးျပဳႏိုင္ဖြယ္ရိွပါသည္။ ဤ အခ်က္က ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားအၾကား အစီရင္ခံတင္ျပသည့္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ တိုးပြားေစႏိုင္ပါ သည္။ ႔ (၁၉၈၇) ကိုၾကည့္ပါ။ 16 ဥပမာအေနျဖင့္ Butler ႏွင့္ဖဲြ  85 လူအားလံုးအၾကားတြင္ အသက္ႏွင့္ ေနထိုင္သည့္ေနရာတို႔သည္ အစီရင္ခံတင္ျပသည့္ နာဖ်ား မက်န္းျဖစ္မႈအတြက္ အားအေကာင္းဆံုး ခန္႔မွန္းကိန္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ကၽြႏု္ပ္တို႔သည္ အသက္၊ အိမ္ေထာင္စု၏တည္ေနရာ၊ စားသံုးမႈ အသံုးစရိတ္ႏွင့္ အိမ္ေထာင္စုသန္႔ရွင္းေရး အေျခအေနတို႔ကို အသံုးျပဳ၍ ကိုယ္တိုင္အစီရင္ခံေျဖၾကားသည့္ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈကို ရွင္းလင္း ေဖာ္ျပရန္ ႐ိုး႐ိုး ရီဂရက္ရွင္းေမာ္ဒယ္ပံုစံကို အသံုးျပဳသည္။ ထို႔ေနာက္ ပ်မ္းမွ်တစ္ဦးအတြက္ ခန္႔မွန္းျဖစ္တန္စြမ္းမ်ားကို ကြၽႏု္ပ္တို႕တြက္ခ်က္သည္။ အထက္ပါ ေလ့လာစိစစ္ သုံးသပ္ခ်က္မ်ား ႏွင့္အညီ ကၽြႏု္ပ္တို႔အေနျဖင့္ အသက္သည္ အစီရင္ခံတင္ျပေသာ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈ၏ အား အေကာင္းဆံုး ခန္႔မွန္းကိန္းျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရိွရၿပီး အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ သို႔မဟုတ္ ပိုမိုငယ္ရြယ္သူမ်ားထက္ အသက္ႀကီးသူမ်ားက နာဖ်ား မက်န္းျဖစ္မႈကို ပိုမိုအစီရင္ခံ တင္ျပဖြယ္ရိွပါသည္ (ပံု ၆.၁၊ ပံုအစိတ္အပိုင္း က)။ အိမ္ေထာင္စု တည္ေနရာ အေၾကာင္းအရာ မ်ားသည္ အေတာ္အသင့္အေရးပါသည္။ အျခားအရာအားလံုးကို ပံုေသထားလွ်င္ ေမာ္ဒယ္ ပံုစံက ခန္႔မွန္းသည္မွာ သာမန္လူတစ္ဦးသည္ အပူပိုင္းဇုန္တြင္ စစ္တမ္းမတိုင္မီ ရက္ ၃ဝ အတြင္း နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈ ခံစားရရန္အခြင့္အလမ္း ၃၆ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွၿပီး ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသတြင္ ၂၁ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွသည္။ အိမ္ေထာင္စု စားသံုးမႈစရိတ္ႏွင့္ နာဖ်ား မက်န္းျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံတင္ျပရန္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခတို႔အၾကား ဆက္စပ္မႈသည္ အေပါင္း လကၡဏာေဆာင္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ကြၽႏု္ပ္တို႕၏ ႐ိုး႐ိုးေမာ္ဒယ္ပံုစံတြင္ စာရင္းအင္းပညာ ရပ္ဆိုင္ရာ သိသာထင္ရွားေသာ ဆက္စပ္မႈမေတြ႕ရပါ။ ပံု ၆.၁။ အသက္အရြယ္ႏွင့္ စားသံုးမႈျပန္႔ခ်က္ ၅ စိတ္ပိုင္းအလိုက္ တစ္ဦးခ်င္း အစီရင္ခံတင္ျပေသာ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းထားသည့္ျဖစ္ တန္စြမ္း (a) by age (b) by quintile of consumption expenditure 0.7 0.7 Probability of reporting sickness Probability of reporting sickness 0.6 0.6 0.5 0.5 0.4 0.4 0.3 0.3 0.2 0.2 0 20 40 60 80 1 2 3 4 5 Age Quintile of consumption expenditures Note: Shared areas denote 95 percent confidence intervals. ျမန္မာႏိုင္ငံဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္မႈအေျခအေနေလ႔လာမႈစစ္တမ္း (MPLCS) အေနျဖင့္ ယခင္ အိမ္ေထာင္စု စားဝတ္ေနေရး အေျခအေနဘက္စံုေလ႔လာမႈစစ္တမ္း (IHLCA) တြင္ ေတြ႕ရသည္ထက္ ပိုမိုျမင့္မာေးသာ ကိုယ္တိုင္အစီရင္ခံေျဖၾကားသည့္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈအဆင့္ မ်ားကို ေတြ႕ရိွရပါသည္။ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈပံုစံမ်ားမွာ IHLCA တြင္ ေတြ႕ရသည္မ်ားႏွင့္ အလား တူပင္ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း MPLCS မွေတြ႕ရသည့္ အစီရင္ခံ ေျဖၾကားေသာ ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ ႏႈန္းမ်ား (၁၆.၆ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ ယခင္က IHLCA တြင္ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ သည္ (၅.၃ ရာခိုင္ႏႈန္း) ထက္ ၃ ဆ ပိုမိုျမင့္မားပါသည္။ ယင္းသည္ လူထုအတြင္း က်န္း 17 ကၽြႏု္ပ္တို႔သည္ မီွကိန္းရွင္အေနျဖင့္ စစ္တမ္းမတိုင္မီရက္ ၃ဝ အတြင္း ကိုယ္တိုင္အစီရင္ခံေျဖၾကားသည့္ နာဖ်ားမက်န္း ျဖစ္မႈအတြက္ ညႊန္ကိန္းတစ္ခုျဖင့္ အေလးတင္ ပ႐ိုဘစ္ေမာ္ဒယ္ပံုစံ (probit model)ကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ပါသည္။ တစ္ဦးခ်င္း အလိုက္အသက္၊ ႏွစ္ထပ္ကိန္းအသက္၊ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုက် စားသံုးမႈစရိတ္ျပန္႔ခ်က္၏ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ား၊ ေက်းလက္/ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ား၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး-ေဂဟေဗဒဇုန္ႏွင့္ ေထာင္စုႏွစ္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္မ်ား (MDG) အရ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာသည့္ သန္႔ရွင္းေရးအတြက္ ကိန္းရွင္တုတစ္ခုတို႔ကို ကိန္းရွင္အေနျဖင့္ ထည့္သြင္း အသံုးျပဳ ပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ကိန္းရွင္အားလံုး၏ပ်မ္းမွ်မ်ားတြင္ တြက္ဆထားသည့္ ျဖစ္တန္စြမ္းမ်ားျဖင့္ အစြန္းထြက္သက္ေရာက္မႈ မ်ားကို ကၽြႏု္ပ္တို႔တြက္ခ်က္ပါသည္။ 86 မာေရးယိုယြင္းက်ဆင္းလာျခင္းကို ထင္ဟပ္မႈျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္မရိွပါ။ သို႔ေသာ္ အဆိုပါ ထင္ဟပ္ ခ်က္အစား စစ္တမ္း ၂ ခုတြင္ ေကာက္ယူေသာ ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္မႈ အမ်ဳိးအစားမ်ား အား ထင္ဟပ္ခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ IHLCA တြင္ ေဖာ္ျပသံုးႏႈန္း ေမးျမန္းခဲ့သည့္ က်န္းမာေရး မေကာင္းျခင္းႏွင့္ ဆိုင္ေသာေမးခြန္းသည္ ပိုမိုျပင္းထန္သည့္ က်န္းမာေရး မေကာင္းမႈ အမ်ဳိး အစားမ်ားကို ေကာက္ယူခဲ့ဖြယ္ရိွၿပီး MPLCS တြင္ ေျဖဆိုသူမ်ားအား ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာႏွင့္ ကိုယ္ပူဖ်ားနာျခင္းကဲ့သို႔ ျပင္းထန္မႈ နည္းပါး၍ ပိုမိုႀကံဳေတြ႕ေနက်ျဖစ္ေသာ နာဖ်ားမက်န္း ျဖစ္မႈမ်ားကို အစီရင္ခံတင္ျပရန္ ေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။ တစ္ဦးခ်င္းအေပၚ သက္ေရာက္ထိခိုက္ မႈ နည္းပါးသည့္ အေပ်ာ့စား နာဖ်ားမက်န္း ျဖစ္မႈမ်ားအား ေကာက္ယူမိျခင္းမွ ေရွာင္ရွားရန္ အစီရင္ခံတင္ျပသည့္ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈေၾကာင့္ ပံုမွန္လုပ္ငန္း ေဆာင္တာမ်ားကို အနည္း ဆံုး ၁ ရက္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ျခင္း မရိွသည့္ နာဖ်ားမက်န္း ျဖစ္သူမ်ားကိုသာ ဤေလ့လာ စိစစ္ သုံးသပ္ခ်က္တြင္ ထည့္သြင္းထားပါသည္။ လူဦးေရ၏ ၃ ပံု ၁ ပံုနီးပါး (၃၂ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ လြန္ခဲ့သည့္ ရက္ ၃ဝ အတြင္း နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္ပြားမႈအခ်ဳိ႕ ျဖစ္ပြားေၾကာင္း အစီရင္ခံ ေျဖၾကားၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းတို႔၏ ထက္ဝက္ကသာ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈ၏ ေနာက္ဆက္ တဲြအေနျဖင့္ ယင္းတို႔၏ ပံုမွန္လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားမွ အခ်ိန္ယူနား ေနခဲ့ရေၾကာင္း အစီရင္ခံ တင္ျပၾကပါသည္။ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး-ေဂဟေဗဒဇုန္မ်ားအၾကားတြင္ ကိုယ္တိုင္အစီရင္ခံတင္ျပသည့္ ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ အဆင့္မ်ားသည္ အနည္းငယ္ အေျပာင္းအလဲရိွသည္။ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈသည္ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာ ေဒသမ်ားတြင္ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ႏွင့္ အပူပိုင္းဇုန္တြင္ ၁၈.၉ ရာခိုင္ႏႈန္း အၾကား ေျပာင္းလဲသြားခဲ့ပါသည္။ ထို႔အတူ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈ အစီရင္ခံေျဖၾကားျခင္း (ဆိုလိုသည္မွာ ပံုမွန္လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္မလိုသည့္ ထိခိုက္မႈ သို႔မဟုတ္ က်န္းမာေရး ျပႆနာ) ၏ အႀကိမ္ေရသည္ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသတြင္ ၂၃.၇ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသတြင္ ၂၆.၆ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွၿပီး ၃၉ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွေသာ အပူပိုင္းဇုန္ ႏွင့္ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွေသာ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသတို႔ႏွင့္ ယွဥ္လွ်င္ပိုနိမ့္သည္။ အသက္ႀကီးေသာသူမ်ားႏွင့္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ေနထိုင္သူမ်ားသည္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈကို ပိုမိုအစီရင္ခံေျဖၾကားဖြယ္ ရိွပါသည္။ အသက္သည္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ အစီရင္ခံတင္ျပသူမ်ား၏ အေရးအပါဆံုး ဆံုးျဖတ္သတ္မွတ္သည့္အရာျဖစ္သည္ (ပံု ၆.၂၊ ပံုအစိတ္အပိုင္း က)။ ထူးျခားသည္မွာ ေက်းလက္ဧရိယာေန အလုပ္လုပ္ကိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ရိွသူမ်ားသည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသေန အလုပ္လုပ္ကိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ရိွသူမ်ားထက္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ သိသိ သာသာ ပိုမို အစီရင္ခံတင္ျပၾကသည့္အသြင္ရိွပါသည္ (ပံုအစိတ္အပိုင္း ခ)။ ဤသည္မွာ နာဖ်ား မက်န္းျဖစ္မႈအစီရင္ခံတင္ျပသူမ်ား၏ ပိုမိုႀကီးမားသည့္ အခ်ဳိးအစားေၾကာင့္ ျဖစ္ပံုမေပၚပဲ ပံုမွန္လုပ္ငန္းေဆာင္တာအေပၚ ဆိုးက်ဳိးသက္ေရာက္မႈအား အစီရင္ခံတင္ျပသည့္ နာဖ်ား မက်န္းျဖစ္သူမ်ား၏ ပိုမိုႀကီးမားသည့္ အခ်ဳိးအစားေၾကာင့္ ျဖစ္ပံုေပၚပါသည္။ ကိုယ္တိုင္အစီရင္ခံ တင္ျပသည့္ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈတြင္ အိမ္ေထာင္စုဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ေသးငယ္ေသာ အခန္းက႑ မွသာ ပါဝင္ပံုရပါသည္ (ပံုအစိတ္အပိုင္း ဂ)။ 87 ပံု ၆.၂။ အသက္အရြယ္အလိုက္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈကိုယ္တိုင္အစီရင္ခံေျဖၾကားသူဦးေရအခ်ဳိးအစား။ (a) national (b) by urban/rural (b) by expenditure quintiles 0.35 0.4 0.35 0.3 0.3 0.3 Share reporting Share reporting Share reporting 0.25 0.25 0.2 0.2 0.2 0.15 0.15 0.1 Rural 0.1 Bottom 40 0.1 Urban Top 60 0 20 40 60 80 0 20 40 60 80 0 20 40 60 80 Age at time of survey Age at time of survey Age at time of survey Note: Shaded areas denote 95 percent confidence intervals ံ င္ျပသူမ်ားသည္ ယင္းတိ၏ အၾကမ္းဖ်ဥ္းအားျဖင့္ ေရာဂါျဖစ္ပြားသည္ဟု အစီရင္ခတ ု န ႔ု ပံမ ္ ပ ွ လ ္ န္း ု င ေဆာင္တာမ်ားကို ၇ ရက္ ရပ္ဆိုင္းခဲ့ၾကရသည္။ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈကို ကုသရန္အတြက္ အခ်ိန္ယူခဲ့ရသူမ်ား၏ သြင္ျပင္လကၡဏာမ်ားႏွင့္ ထိုသို႔ အခ်ိန္ယူရသူမ်ားအေနျဖင့္ အခ်ိန္မည္မွ် ယူရသည္ ဆိုသည္တို႔ကို ကြၽႏု္ပ္တို႕ စစ္ေဆးသံုးသပ္ၾကည့္ပါသည္။ အသက္၊ က်ား-မ၊ အိမ္ေထာင္စု အသံုးစရိတ္ (ပိုမိုဆိုးရြားျပင္းထန္သည့္ က်န္းမာေရးကိစၥမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ေနမည့္ က်န္းမာေရး အတြက္ သံုးစဲြမႈမ်ားမပါ)၊ တည္ေနရာႏွင့္ တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ ပညာအရည္အခ်င္းတို႔အား ယင္းတို႔ ေဆာင္ရြက္သည့္ လုပ္ေဆာင္မႈအတြက္ ကိုယ္စားျပဳအေနျဖင့္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားပါ သည္။ ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ရိွသူမ်ား အတြက္သာ ကန္႔သတ္ေဆာင္ရြက္ပါသည္။ က်န္းမာေရးကိစၥမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္ အခ်ိန္ယူရသူ ဦးေရ အစိတ္အပိုင္းအခ်ဳိးအစားသည္ အခ်ိန္မယူရသူမ်ားႏွင့္ လံုးဝျခားနားသည္ကို ေတြ႕ရ ပါသည္။ ယင္းမွာ အမွန္တကယ္အားျဖင့္ လူဦးေရ၏ ကဲြျပားျခားနားေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ား တစ္ေလွ်ာက္ က်န္းမာေရးကိစၥမ်ားအား ကိုင္တိုင္အစီရင္ခံေျဖၾကားျခင္းတြင္ ကဲြျပားျခားနားမႈ မ်ားရိွျခင္းႏွင့္ ယင္းတို႔၏ က်န္းမာေရးခ်ဳိ႕ယြင္းမႈမ်ားအား ေျဖရွင္းသည့္ ဗ်ဴဟာမ်ားကိုလည္း ထင္ဟပ္ေနႏိုင္ပါသည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ယင္းတို႔၏ ပံုမွန္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားမွ အခ်ိန္ယူနားေနရမႈႏွင့္ အခ်ိန္ယူနားေနရသည့္အခါတြင္လည္း ယူရသည့္အခ်ိန္ သိသိသာသာ ေလ်ာ့နည္းဖြယ္ရိွပါသည္။ ဤသည္မွာ အိမ္တြင္းအလုပ္မ်ားကို ပိုမိုအာရံုစိုက္ရျခင္းအား တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ ထင္ဟပ္ဖြယ္ရိွၿပီး အခန္း ၉ တြင္ ပို၍ နက္နက္နဲနဲ တင္ျပထားပါ သည္။ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္ျခင္းအတြက္ ေျဖရွင္းကုစားရန္ယူရသည့္ အခ်ိန္ပမာဏမွာ ေက်းလက္ ႏွင့္ ၿမိဳ႕ျပအၾကားႏွင့္ ကဲြျပားျခားနားေသာ အသက္အုပ္စုမ်ား အၾကားတြင္ အလားသ႑ာန္ တူပါသည္။ ၾကြယ္ဝေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ က်န္းမာေရးခ်ဳိ႕ယြင္းမႈေၾကာင့္ ပံုမွန္လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား မလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပဲ ေန႕ရက္ အခ်ိန္မ်ားဆံုးရွံဳးရမႈ ပိုမိုနည္းပါးဖြယ္ရိွၿပီး လိုအပ္၍ အနားယူရ သည့္အခါတြင္လည္း ယူရသည့္အခ်ိန္ ပိုမိုနည္းပါးပါသည္။ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈအား ေျဖရွင္း ကုစားရန္ အခ်ိန္ယူရျခင္းႏွင့္ ပညာေရးတို႔အၾကား ဆက္ႏႊယ္မႈမွာ အားေကာင္းသည္။ သို႔ေသာ္ အလယ္တန္းအဆင့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္မွသာလွ်င္ သက္ေရာက္မႈသိသာလာပါသည္။ အထက္ တန္းလြန္ပညာေရးရိွသူမ်ားႏွင့္ ပိုမိုခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသူမ်ားသည္ အလုပ္မွ နားေနရခ်ိန္ပိုမိုန ည္းပါးဖြယ္ရိွၿပီး အလုပ္မွ နားေနရသည္ဆိုလွ်င္လည္း ၂ ရက္ ၃ ရက္ခန္႔ ရက္အနည္းငယ္သာ အခ်ိန္ယူရပါသည္။ ပညာေရး၊ ဥစၥာဓန၊ နာဖ်ား မက်န္းျဖစ္မႈႏွင့္ ပံုမွန္လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား မလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ျခင္းတို႔အၾကား ဆက္ႏႊယ္မႈသည္ ရွဳပ္ေထြးၿပီး ေနထိုင္ မေကာင္းျဖစ္သည့္အခါ 88 မိမိဘာသာေရာဂါကို ရွာေဖြဆန္းစစ္သည့္ အေလ့အက်င့္ရိွျခင္းႏွင့္ ယင္းတို႔၏ ပံုမွန္လုပ္ငန္း ေဆာင္တာသည္ မည္သည့္အရာျဖစ္သည္ဆိုသည့္ အခ်က္ႏွစ္ခုလံုးကို ထင္ဟပ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ ဥပမာ။ ခႏၶာကိုယ္ကာယ အားျဖင့္လုပ္ရသည့္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနသူမ်ားသည္ ေစ်းဆိုင္ငယ္ ဖြင့္လွစ္လုပ္ကိုင္ေနသူ သို႔မဟုတ္ ရံုးတြင္းအလုပ္ လုပ္ရသူမ်ားထက္ ကိုယ္ကာယႀကံ႕ခိုင္မႈ ပိုမိုလိုအပ္သည္။ ၾကြယ္ဝသူမ်ားႏွင့္ ပညာပိုမိုတတ္ေျမာက္သူမ်ားသည္ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈ ခံစားရသည့္အခ်ိန္ကို အတိုင္းအတာနည္းေစႏိုင္သည့္ ကုသမႈမ်ား ပိုမိုခံယူႏိုင္ၾကဖြယ္ရိွ၍ အႀကီးမားဆံုး က်န္းမာေရးဝန္ေဆာင္မႈမ်ားကို လက္လွမ္းမီရယူႏိုင္သည့္ ၿမိဳ႕တြင္း သို႔မဟုတ္ ၿမိဳ႕အနီးအနားတြင္ ေနထိုင္သူမ်ား ျဖစ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ လုပ္သားအင္အားအပိုင္းႏွင့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ ရုတ္တရပ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားအပိုင္းတို႔တြင္ က်န္းမာေရး မေကာင္းျခင္းက အိမ္ေထာင္စုဝင္ေငြရရိွမႈ အလားအလာမ်ားကို အကန္႔အသတ္ ျပဳေၾကာင္း ညႊန္ျပေနေသာ ရလဒ္မ်ားကို ကြၽႏု္ပ္တို႕ ေတြ႕ရပါသည္။ က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ား ႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရသည္ဟု အစီရင္ခံတင္ျပေသာ အိ္မ္ေထာင္စုမ်ားအၾကား ကိုယ္ပိုင္ေငြမွ စိုက္ ထုတ္ေပးေခ်ရမႈ ျမင့္မားျခင္းႏွင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ဆိုင္သည့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား အတြက္ အခ်ိန္ဆံုးရွံဳးျခင္း ႏွစ္မ်ဳိးလံုးေၾကာင့္ က်န္းမာေရးခ်ဳိ႕ယြင္းျခင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ စရိတ္စက ႀကီးမားဖြယ္ရိွပါသည္။ လုပ္သားအင္အားစုအပိုင္းတြင္ လြန္ခဲ့သည့္ တစ္ပတ္အတြင္း အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ဟု ေျပာၾကားေသာ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ရိွသူ ၅ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးသည္ က်န္းမာေရးခ်ဳိ႕ယြင္းျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ ရိွသူမ်ား၏ ၁ဝ.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ သာမာန္ယာယီေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အလုပ္ မလုပ္ႏိုင္ပါဟု အစီရင္ခံ ေျဖၾကားခဲ့ၾကၿပီး ၉.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းက ကာလရွည္ေနထိုင္ မေကာင္း ျဖစ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ပံုမွန္မလႈပ္ရွားႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ အလုပ္မလုပ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံ ေျဖၾကား ခဲ့ၾကပါသည္။ ယင္းတို႔အထဲမွ ယာယီက်န္းမာေရး ျပႆနာရိွသူအမ်ားစု (၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး အလုပ္လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကသျဖင့္ အလုပ္မလုပ္ျခင္းမဟုတ္ပဲ လုပ္ငန္းခြင္ အလုပ္သမား အင္အားစု၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းမရိွျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ က်န္းမာေရးမေကာင္းျခင္းေၾကာင့္ အလားအလာရိွသည့္ အလုပ္၏ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဆံုးရွံဳးသည္။ ကၽြႏု္ပ္တို႔သည္ စစ္တမ္းမတိုင္မီ ရက္ ၃ဝ အတြင္း ပံုမွန္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား၏ ရက္ေပါင္းမည္မွ် ဆံုးရွံဳးရသည္ကို စစ္ေဆးသံုးသပ္ပါသည္။ ဤ ကိစၥကို စစ္တမ္းမေကာက္ယူမီ တစ္ႏွစ္အတြင္း အလုပ္လုပ္သည္ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားသူမ်ား အတြက္ ေလ့လာအကဲျဖတ္သံုးသပ္ပါသည္။ စစ္တမ္းမေကာက္ယူမီ ရက္ေပါင္း ၃ဝ အတြင္း အလားအလာရိွေသာ အလုပ္လုပ္ရက္ ၇၄ သန္းနီးနီးမွ အလုပ္လုပ္ရက္ ၃ သန္းနီးနီး သည္ က်န္းမာေရးမေကာင္းျခင္းေၾကာင့္ ဆံုးရွံဳးရေၾကာင္း ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ ရရိွပါသည္။ အသံုး စရိတ္ျပန္႔ခ်က္၏ ေအာက္ေျခ ၅ စိတ္ပိုင္းရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ လူမႈဘဝဖူလံုေရး ျပန္႔ခ်က္၏ ထိပ္ပိုင္းစြန္းတြင္ ရိွသူမ်ားထက္ အလုပ္လုပ္ရက္အခ်ဳိးအစား အနည္းငယ္ ပိုမို ဆံုးရွံဳးပါသည္ (၄.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ၃.၆ ရာခိုင္ႏႈန္း)။ သို႔ေသာ္လည္း ယင္းျခားနားခ်က္သည္ စာရင္းအင္း ပညာအရ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းစိတ္ခ်ရမႈအဆင့္ထက္ ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းစိတ္ခ်ရမႈ အဆင့္တြင္ ထူးျခား မႈရိွသျဖင့္ ထပ္မံစိစစ္မႈလိုအပ္ပါသည္။ ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္သူမ်ားအေနျဖင့္ ပံုမွန္တရားဝင္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား ရွာေဖြရယူမႈသည္ အသက္အရြယ္ အပိုင္းအျခားအားလံုးတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူအိမ္ေထာင္စု မ်ား အၾကား၌ သိသာထင္ရွားစြာနိမ့္ပါးျပီး က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား လက္လွမ္းမီ ရယူ ရာတြင္စရိတ္သည္ အေရးပါေသာ အခန္းက႑၌ ရိွေနေၾကာင္းေဖာ္ျပေနပါသည္။ ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္သည္ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားသူမ်ား၏ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသာလွ်င္ ယင္းတို႔၏ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈကို ကုသျခင္း မရိွၾကေပ။ ၄ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးႏႈန္းသည္ ယင္းတို႔၏ နာဖ်ား မက်န္းျဖစ္မႈကို ကုသရန္အတြက္ အိမ္တြင္ရိွေသာ ေဆးဝါးမ်ားအသံုးျပဳျခင္း (၁၇ ရာခိုင္ႏႈန္း) ႏွင့္ ရပ္ရြာတြင္းရိွ ေဆးဆိုင္ သို႔မဟုတ္ ေဆးဝါးေရာင္းခ်သူမ်ားထံသြားျခင္း ၂၂ ရာခိုင္ႏႈန္း) တို႔အပါအဝင္ တရားဝင္ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ နည္းလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳၾကသည္။ ထက္ဝက္ (၄၈ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ ကၽြႏု္ပ္တို႕သတ္မွတ္ဖြင့္ဆိုထားသည့္ အစိုးရ သို႔မဟုတ္ ပုဂၢလိက က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈဌာနမ်ားသို႔သြားျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ ေဆးရံုသို႔သြားေရာက္ကုသျခင္းအေနျဖင့္ ပံုမွန္တရား ဝင္ကုသေစာင့္ေရွာက္မႈကို ခံယူၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္း ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ပံုမွန္တရားဝင္ ကုသေစာင့္ေရွာက္မႈခံယူသည္ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားေသာ ေနထိုင္မေကာင္းသူ ဦးေရ အျမင့္ဆံုးအခ်ဳိးအစားမွာ အသက္ ၆ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္ (ပံု ၆.၃၊ ပံု 89 အစိတ္အပိုင္း က)။ ဤအခ်က္သည္ စားသံုးမႈ အသံုးစရိတ္ျပန္႔ခ်က္၏ ထိပ္ပိုင္း ၆ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအတြက္ အထူးသျဖင့္ မွန္ကန္သည္။ အသက္အုပ္စု အမ်ားစုအတြက္ စာရင္း အင္းပညာအရ သိသာထင္ရွားသည့္ ျခားနားခ်က္မ်ားမရိွေသာ္လည္း အိမ္ေထာင္စု၏ တည္ ေနရာသည္လည္း ပံုမွန္တရားဝင္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ခံယူျခင္း ရိွ/ မရိွ္တြင္ (ပံု အစိတ္ အပိုင္း ခ) အခန္းက႑တစ္ခုမွ ပါဝင္ေနပံုေပၚပါသည္။ ပံု ၆.၃။ ဖ်ားနာမႈျဖစ္သည့္အခါ ပံုမွန္က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ရွာေဖြသူအခ်ဳိးအစား၊ အသက္အလိုက္ (a) national (b) by urban/rural (b) by expenditure quintiles 0.7 0.9 0.8 Share seeking formal care Share seeking formal care Share seeking formal care 0.8 0.7 0.6 0.7 0.6 0.6 0.5 0.5 0.5 Rural 0.4 Bottom 40 0.4 0.4 Urban Top 60 0 20 40 60 80 0 20 40 60 80 0 20 40 60 80 Age at time of survey Age at time of survey Age at time of survey Note: Shaded areas denote 95 percent confidence intervals ပုဂၢလိက က်န္းမာေရးစရိတ္မ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ က်န္းမာေရးအတြက္ ေငြေၾကးေထာက္ပံမႈ ဇာစ္ျမစ္ ၃ မ်ဳိးရိွပါသည္။ ယင္းတို႔မွာ အစိုးရ၊ ပုဂၢလိကႏွင့္ ျပင္ပတို႔ျဖစ္ၾကသည္။ အစိုးရသံုးစဲြမႈတြင္ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစား ၀န္ႀကီးဌာန၊ အျခားေသာ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားႏွင့္ ဌာနမ်ား၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရး ေကာ္ မတီမ်ား၏ ဘတ္ဂ်က္မ်ားႏွင့္ လူမႈဖူလံုေရး အစီအစဥ္မ်ားမွတစ္ဆင့္ စီးဆင္းသည့္ အစိုးရ အေထြေထြဝင္ေငြမ်ားပါဝင္သည္ (ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂ဝ၁၅)။ ပုဂၢလိကေငြေၾကး မတည္သံုးစဲြမႈ တြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ကိုယ္ပိုင္ေငြမွ စိုက္ထုတ္ေပးေခ်မႈမ်ား အမ်ားဆံုးပါဝင္သည္။ ပုဂၢလိက ေငြေၾကး မတည္သံုးစဲြမႈသည္ လူမႈဖူလံုေရး အစီအစဥ္မ်ားသို႔လည္း ပုဂၢလိက အာမခံ ဝန္ ေဆာင္မႈေပးသူမ်ားမွတစ္ဆင့္ အနည္းငယ္စီးဆင္းသည္။ ေနာက္ဆံုးအေနျဖင့္ အျခားေသာ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ေငြေၾကးထည့္ဝင္သံုးစဲြမႈ ဇာစ္ျမစ္မ်ားတြင္ ျပင္ပမွရံပံုေငြ ပံ့ပိုးမႈမ်ား ပါဝင္ၿပီး အမ်ားဆံုးအေနျဖင့္ တရားဝင္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအကူအညီမ်ားျဖစ္၍ အစိုးရႏွင့္ အက်ဳိးအျမတ္အတြက္ မဟုတ္ေသာ ဝန္ေဆာင္မႈေပးသူမ်ားမွ တစ္ဆင့္စီးဆင္းသည္။ ပံု ၆.၄။ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစရိတ္မ်ား၏ အစိတ္အပိုင္းမ်ား အစိုးရ အျခား စုစုေပါင္း လူမႈဖူလံုေရး အိမ္ေထာင္စု (က်န္းမာေရးဝန္ႀကီး အိမ္ေထာင္စု၊ (အျမတ္အစြန္း က်န္းမာေရး အစီအစဥ္မ်ား ကိုယ္ပိုင္ ဌာနႏွင့္ အျခား ပုဂၢလိက အာမခံ မယူေသာ ေစာင့္ေရွာက္မႈ စိုက္သံုးေငြ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ား) ဖဲြ  ႔အစည္းမ်ား) အသံုးစရိတ္ 90 ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစရိတ္မ်ားအတြက္ ပုဂၢလိက ေငြေၾကးေထာက္ပ့ံမႈ သည္ ျမင့္မားၿပီး အေထြေထြ အိမ္ေထာင္စုစားသံုးမႈစရိတ္မ်ားႏွင့္အတူ ျမင့္တက္လာသည္။ ပုဂၢလိက ေငြေၾကးေထာက္ပ့ံမႈသည္ အစဥ္အလာအရ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ က်န္းမာေရးက႑ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈ၏ အႀကီးမားဆံုးဇာစ္ျမစ္ျဖစ္သည္ (ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂ဝ၁၅)။ ပုဂၢလိက ေဆးခန္းႏွင့္ေဆးရံုမ်ားသို႔ သြားဖြယ္ရိွေသာ ပိုမိုခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ သိသိသာသာပိုမိုျမင့္မားေသာ သံုးစဲြမႈႏွင့္အတူ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအတြက္ အိမ္ေထာင္ စုမ်ားသည္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ပ်မ္းမွ် ၁၈ဝ,ဝဝဝ က်ပ္ သံုးစဲြေနၾကသည္ဟုခန္႔မွန္းပါသည္။18 စုစုေပါင္း အားျဖင့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအတြက္ က်ပ္ ၂.၂ ထရီလီယံကို က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ အသံုးစရိတ္မ်ားအျဖစ္ သံုးစဲြေနၾကရၿပီး ယင္းအထဲမွ က်ပ္ ဝ.၁ ထရီလီယံကို ေဆးဝါးကုသမႈဌာနမ်ားသို႔ အသြားအျပန္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးအတြက္၊ က်ပ္ ဝ.၉ ထရီလီယံကို ျပင္ပလူနာအျဖစ္ ေစာင့္ေရွာက္ကုသမႈအတြက္၊ က်ပ္ ဝ.၇ ထရီလီယံကို အတြင္းလူနာအျဖစ္တက္ေရာက္ကုသမႈႏွင့္ က်ပ္ ဝ.၅ ထရီလီယံကို ေဆးဝါးမ်ားအတြက္ သံုးစဲြရသည္။ မွတ္သားသင့္သည္မွာ အတြင္းလူနာအျဖစ္ တက္ေရာက္ကုသျခင္း သို႔မဟုတ္ ျပင္ပလူနာအျဖစ္ ကုသေစာင့္ေရွာက္မႈ ခံယူျခင္းတို႔တြင္ သံုးစဲြရေသာ ေဆးဝါးအသံုးစရိတ္ မ်ားသည္ ေဆးဝါးအတြက္ သံုးစဲြရသည့္ စရိတ္မ်ားတြင္ မပါဝင္ေပ။ သို႔ေသာ္လည္း စုစုေပါင္း အတြင္းလူနာအျဖစ္ တက္ေရာက္ကုသမႈစရိတ္ႏွင့္ စုစုေပါင္းျပင္ပလူနာအျဖစ္ ကုသေစာင့္ ေရွာက္မႈ ခံယူျခင္းစရိတ္မ်ားေအာက္တြင္ အသီးသီးပါဝင္ပါသည္။ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ က်န္းမာေရးအတြက္ ေငြေၾကးေထာက္ပ့ံရန္ စြမ္းေဆာင္ရည္ သိသာထင္ရွားစြာနိမ့္က်မႈႏွင့္ ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ႕ေနၾကရသည္။ ယင္းပံုစံသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေန၊ အိမ္ေထာင္စု စားသံုးမႈစရိတ္ ျပန္႕ခ်က္၏ ၅ စိတ္ပိုင္းႏွင့္ အိမ္ ေထာင္စုတည္ေနရာမ်ား တစ္ေလွ်ာက္တြင္ ရိွေနပါသည္ (ပံု ၆.၅)။ စုစုေပါင္း အိမ္ေထာင္စု က်န္းမာေရးသံုးစဲြမႈတြင္ ျပင္ပလူနာ၊ အတြင္းလူနာ၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ ေဆးဝါးအသံုး စရိတ္မ်ား၏ အခ်ဳိးအစားမ်ားသည္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတစ္ေလွ်ာက္တြင္ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ပံုေသျဖစ္ပါသည္။ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး စရိတ္မ်ားသည္ စုစုေပါင္း က်န္းမာေရး သံုးစဲြမႈ၏ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိရိွၿပီး၊ ေဆးဝါးမ်ားအတြက္ အသံုးစရိတ္မွာ ၂၁ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိရိွပါသည္။ ျပင္ပလူနာအျဖစ္ ကုသေစာင့္ေရွာက္မႈခံယူသည့္စရိတ္မွာ စုစု ေပါင္း က်န္းမာေရးသံုးစဲြမႈ၏ ၃၉ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၄၆ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိရိွၿပီး အတြင္းလူနာအျဖစ္ တက္ေရာက္ကုသမႈခံယူသည့္စရိတ္မွာ ၂၄ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၃၆ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရိွပါသည္။ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္သည့္အခါ မည္သည့္ကုသမႈမွ်မလုပ္သူ သို႔မဟုတ္ မိမိ ဘာသာကုသသည့္ သူမ်ား ၂၁ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ ၁၇.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ကုသမႈစရိတ္မတတ္ႏိုင္ျခင္း သို႔မဟုတ္ သယ္ယူ ပို႔ေဆာင္ေရးစရိတ္ မတတ္ႏိုင္ျခင္းအား ကုသမႈမခံယူျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းအျဖစ္ ေျပာဆို ၾကပါသည္။ 18 အဆိုပါ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစရိတ္မ်ား ခန္႔မွန္းခ်က္တြင္ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္အတြင္း က်ပ္ သိန္း ၁ဝဝဝ (က်ပ္ ၁ဝ သန္း) အထက္ ေပးေခ်သံုးစဲြခဲ့ရ သည္ဟု အစီရင္ခံေျဖဆိုေသာ အိမ္ေထာင္စု ၇ စုအား ခ်န္လွပ္ထားခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါ ျမင့္မားေသာ အသံုးစရိတ္မ်ားသည္ ယင္းအိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အေထြေထြအသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီမႈရိွေသာ္လည္း (အဆိုပါ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအနက္ ၅ စုသည္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ အသံုးစရိတ္မ်ား မပါလွ်င္ပင္ အသံုးစရိတ္ျပန္႕ခ်က္၏ ထိပ္ဆံုး ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ရိွေနၿပီး က်န္အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ထိပ္ဆံုး ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ရိွေနၾကသည္။) ယင္းတို႔သည္ စုစုေပါင္းအသံုးစရိတ္ပ်မ္းမွ်အား သိသိသာသာ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရိွေသာေၾကာင့္ ခ်န္လွပ္ထားခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါ ပါဝင္သည့္အိမ္ေထာင္စုမ်ား ပ်မ္းမွ်သံုးစဲြမႈမွာ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုလွ်င္ တစ္ႏွစ္ ၁၉၂,၁၄၃ က်ပ္ျဖစ္ပါသည္။ 91 ပံု ၆.၅။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေန၊ အသံုးစရိတ္ျပန္႔ခ်က္ ၅ စိတ္ပိုင္းႏွင့္ တည္ေနရာမ်ားအလိုက္ အိမ္ေထာင္စု ႏွစ္စဥ္ က်န္းမာေရးအသံုးစရိတ္ a) ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအလိုက္ b) ၅ စိတ္ပိုင္းအလိုက္ 250000 400000 Kyat per household spent in the last year Kyat per household spent in the last year 350000 200000 300000 on medical expenses on medical expenses 150000 250000 200000 100000 150000 100000 50000 50000 0 0 Poor Not Poor Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 In-patient Out-patient Medicine Transport In-patient Out-patient Medicine Transport ိ န္ကဲတန္ဖိုး ၅ ခု မပါဝင္ပါ။ မွတ္စု။ ဤေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္တြင္ ၂ ထက္ႀကီးေသာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ အသံုးစရိတ္အခ်ဳးလြ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပ်မ္းမွ်အိမ္ေထာင္စု ပုဂၢလိကက်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ သံုးစဲြမႈသည္ (က်န္း မာေရးမပါေသာ) စုစုေပါင္း အိမ္ေထာင္စု စားသံုးမႈစရိတ္၏ ၆.ဝ ရာခိ္ုင္နႈန္းခန္႔ ရိွပါသည္။19 ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား တစ္ေလွ်ာက္ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စု မ်ားတစ္ေလွ်ာက္တြင္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအတြက္ သံုးစဲြမႈ အခ်ဳိးအစားမွာ ဆင္တူပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ အိမ္ေထာင္စုသံုးစဲြမႈ (စုစုေပါင္း အသံုးစရိတ္၏ ၆.၃ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔)သည္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝေသာ အိမ္ေထာင္စု သံုးစဲြမႈ (စုစုေပါင္း အသံုးစရိတ္၏ ၆.၇ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔)ထက္ နည္းပါသည္။ ဤအခ်ဳိးအစားသည္ ေက်းလက္ႏွင့္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္လည္း အေတာ္အတန္ပံုေသျဖစ္ပါသည္။ အျမင္အရ ပ်မ္းမွ်ျခင္းနိမ့္ေသာ္လည္း ႀကီးမားမ်ားျပားေသာ က်န္းမာေရးစရိတ္မ်ားျဖင့္ ရင္ဆိုင္ ေနရသည့္ အိမ္ေထာင္စု အမ်ားအျပားကို ဖံုးကြယ္လွ်က္ရိွပါသည္။ ကၽြႏု္ပ္တို႔တြင္ရိွေသာ နမူနာအိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၁၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ စားသံုးမႈ စုစုေပါင္းစရိတ္၏ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း အထက္ကို က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ားအတြက္ သံုးစဲြၾကသည္။ ယင္းသို႔ေသာ ကိုယ္ပိုင္ေငြ မွ စိုက္ထုတ္သံုးစဲြရသည့္ ႀကီးမားမ်ားျပားသည့္ သံုးစဲြမႈမ်ားက အိမ္ေထာင္စုမ်ားကို ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈဆီသို႔ တြန္းပို႔ႏိုင္သည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္ ႀကီးမားမ်ားျပားသည့္ က်န္းမာေ ရးေစာင့္ေရွာက္မႈစရိတ္မ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရႏိုင္ေျခကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရန္ ႐ိုး႐ိုးရီဂရက္ရွင္ ေမာ္ဒယ္ပံုစံကိုပင္ ထပ္မံအသံုးျပဳခဲ့ပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း၏ ေအာက္တြင္ရိွေသာ အိမ္ေထာင္စု၌ေနထိုင္ရျခင္းသည္ ႀကီးမားမ်ားျပားသည့္ အသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရရန္ ျဖစ္တန္စြမ္းအေပၚ ႀကီးႀကီးမားမားသက္ေရာက္မႈမရိွေၾကာင္းေတြ႕ရပါသည္။ ေတြ႕ရိွခ်က္သည္ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္ အကန္႔အသတ္ရိွေသာ အေနေတာ္ အေျခ အေနတြင္ ရိွသည္ဆိုသည့္ ထင္ျမင္ခ်က္ကိုထင္ဟပ္ဖြယ္ရိွသည္။ အလြယ္ဆံုးဆိုရေသာ္ ယင္းတို႔ သည္ လိုအပ္ေသာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ စရိတ္မ်ားကို ထည့္ဝင္သံုးစဲြရန္မတတ္ႏိုင္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ပင္ မည္သည့္ေဆးဝါးကုသမႈကိုမွ်ရယူျခင္းမရိွၾကေပ။ 19 ဤေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္တြင္ ၂ ထက္ႀကီးေသာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစရိတ္အခ်ဳိးအစား လြန္ကဲတန္ဖိုး ၅ ခု မပါဝင္ပါ။ ယင္း အျပင္ဘက္စြန္းေရာက္တန္ဖိုးမ်ားကို ထိပ္ဆံုးကုဒ္ ၂ အျဖစ္ သတ္မွတ္ထည့္သြင္းပါက က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္အခ်ဳိးအစားသည္ ၆.၃ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ျမင့္တက္သြားမည္ျဖစ္ၿပီး ယင္းအျပင္ဘက္စြန္းေရာက္တန္ဖိုးမ်ားကို ညွိႏိႈင္းမႈမျပဳပဲထည့္သြင္းလွ်င္ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ထားေသာ က်န္းမာေရးအသံုးစရိတ္သည္ ၆.၆ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္မည္။ 92 လူမႈအကူအညီမ်ားႏွင့္ က်န္းမာေရးအာမခံအစီအစဥ္မ်ားသည္ လူဦးေရ၏ အလြန္ေသးငယ္ ေသာ ရာခိုင္ႏႈန္းကိုသာ လႊမ္းၿခံဳမိၿပီး က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအသံုးစရိတ္တြင္ မေျပာပ ေလာက္ေသာ ပမာဏျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပံုမွန္တရားဝင္စီးပြားေရးႏွင့္ အစိုးရက႑ရိွ လူဦးေရ၏ အလြန္ေသးငယ္ေသာ အခ်ဳိးအစားအတြက္သာ စုေပါင္းထည့္ဝင္မႈျပဳသည္ေရာ မျပဳသည္ပါ ေရာေႏွာေနသည့္ လူမႈဖူလံုေရးအစီအစဥ္မ်ား ရိွပါသည္ (Dutta ႔၊ ႏွင့္ဖဲြ  ၂ဝ၁၅)။ ယင္းအျပင္ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရမဟုတ္ေသာ ႔အစည္း အကူအညီေပးေရးဖဲြ  အနည္းငယ္သည္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ အကူအညီေပးေရး အစီအစဥ္မ်ားကို ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ မည္သည့္တရားဝင္အစီအစဥ္မွ် အလုပ္သမားထုအမ်ားစုႀကီးကို မလႊမ္းၿခံဳႏိုင္ေပ။ နာဖ်ား မက်န္းျဖစ္မႈအတြက္ ကုသမႈခံယူရန္ လုပ္ေဆာင္သည္ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားသူမ်ား၏ ၁၇.၉ ရာခိုင္ႏႈန္းနီးပါးသည္ လူမႈကူညီေရးအစီအစဥ္မ်ားမွ ေပးအပ္သည့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္ မႈစရိတ္၏ အခ်ဳိးအစား တစ္ခ်ဳိ႕တစ္ေလရရိွၾကသည္ကို ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ စစ္တမ္းတြင္ ေတြ႕ရသည္။ အဆိုပါ အခ်က္အလက္မ်ား အစီရင္ခံေျဖဆိုခဲ့ၾကသည့္ အိမ္ေထာင္စုအားလံုး၏ ၈ဝ ရာခိုင္ ႏႈန္းခန္႔ကိုသာ ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္က အေလးေပး စူးစိုက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ယင္းကိန္းဂဏန္းသည္ အမွန္တကယ္လူဦးေရ လႊမ္းၿခံဳမႈကို ပိုမိုေဖာ္ျပ ထားဖြယ္ရိွပါသည္။ စရိတ္တစ္ခု၏ အခ်ဳိ႕ေသာ အပိုင္းမ်ားကို လႊမ္းၿခံဳမိခဲ့လွ်င္ ကၽြႏု္ပ္တို႔အေနျဖင့္ သိႏိုင္မည္ျဖစ္ သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ကၽြႏု္ပ္တို႔သည္ လူမႈေရးအစီ္အစဥ္ သို႔မဟုတ္ အာမခံ အစီအစဥ္မ်ားမွ လက္ခံခဲ့ဖြယ္အလားအလာရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားရရိွခဲ့ေသာပမာဏကို ေရတြက္ တိုင္းတာ ႏိုင္ျခင္း မရိွပါ။ အစီအစဥ္တစ္ခုခုမွ လႊမ္းၿခံဳက်ခံခဲ့သည္ဟု အစီရင္ခံ ေျဖၾကားခဲ့ေသာ အသံုးစရိတ္ မ်ားအားလံုးအား အျပည့္အဝရသည္ဟု အေကာင္းျမင္ယူဆခ်က္ အရၾကည့္လွ်င္ပင္ လႊမ္းၿခံဳမိ သည့္ပမာဏမွာ အိမ္ေထာင္စုအားလံုးတြင္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ စုစုေပါင္းက်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာ က္မႈအသံုးစရိတ္၏ ၆.၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသာရိွသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပ မ်ဥ္းေအာက္ရိွ အိမ္ေထာင္ စုမ်ားအၾကားတြင္ လႊမ္းၿခံဳမိႏိုင္သည့္္အလားအလာရိွေသာ က်န္းမာေရးအသံုးစရိတ္အခ်ဳိးအ စားမွာ ၃.၇ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ထက္ပင္ ေလ်ာ့နည္းေနသည္္။ ဆိုလိုသည္မွာ အေကာင္းအျမင္ဆံုး ယူဆခ်က္အရၾကည့္လွ်င္ပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကိုယ္ပိုင္ေငြမွ စိုက္ထုတ္သံုးစဲြရမႈသည္ ပုဂၢလိက က်န္းမာေရးစရိတ္သံုးစဲြမႈအားလံုး၏ ၉၃.၈ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွေနပါေသးသည္။ ႀကီးျမင့္သည့္ စရိတ္မ်ားကို က်ခံသံုးစဲြရန္အတြက္ အတြင္းလူနာအျဖစ္တက္ေရာက္ကုသျခင္း သို႔မဟုတ္ ျပင္ပလူနာ အျဖစ္ကုသမႈ ခံယူျခင္းအတြက္ စရိတ္မ်ားကို ႀကံဳေတြ႕ရသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၃၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ စစ္တမ္းမတိုင္မီ ၁ ႏွစ္အတြင္း ေဆးဝါးကုသမႈ စရိတ္မ်ားကို ကာမိႏိုင္ရန္ ေငြေခ်းခဲ့ၾကရသည္။ ဤႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္ စုမ်ားအတြက္ အနည္းငယ္ျမင့္မားသည္။20 ကၽြႏု္ပ္တို႔သည္ ေဆးဝါးကုသမႈစရိတ္မ်ားအား ကာမိေစရန္အတြက္ ေခ်းယူခဲ့ၾကသည့္ ေခ်းေငြအမ်ဳိးအစားမ်ားကို အခန္း ၈ တြင္ ပိုမို အေသးစိတ္ ေဖာ္ထုတ္တင္ျပထားပါသည္။ ပိုမို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ပံုမွန္တရားဝင္ မဟုတ္ေသာ ဇာစ္ျမစ္မ်ားမွ ျမင့္မားေသာအတိုးႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ပိုမိုေခ်းယူၾကရ ဖြယ္ရိွၿပီး ပံုမွန္တရားဝင္ ေငြေရးေၾကးေရးဝန္ေဆာင္မႈဇာစ္ျမစ္မ်ားအား လက္လွမ္းမီရယူႏိုင္ မႈ ပိုမိုအကန္႔အသတ္ရိွျခင္းႏွင့္ ယင္းတို႔ရပ္ရြာ အသိုင္းအဝန္း၏ လူမႈစီးပြားအေျခအေနမ်ား အား ထင္ဟပ္ခ်က္ျဖစ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ အထက္ပါ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ႏွင့္အညီ ျမင့္မား ေသာ ပုဂၢလိကက်န္းမာေရး စရိတ္မ်ားက ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္ ေဆးဝါးကုသမႈမ်ားခံယူမႈ ပိုနည္းပါးဖြယ္ရိွေၾကာင္းေဖာ္ျပေနပါသည္။ မိမိကိုယ္ပိုင္ေငြမွ စိုက္ ထုတ္သံုးစဲြရသည့္ စရိတ္ျမင့္မားျခင္း၊ အဆိုပါစရိတ္မ်ားအား ကာမိေစရန္ အမ်ားအျပားေခ်း ယူရျခင္းႏွင့္ ကုသမႈခံယူျခင္း မျပဳသည့္ ဗ်ဴဟာမ်ားသည္ အနာဂတ္ဝင္ေငြအတြက္ စြန္႔စားရမႈ အႏၲရာယ္မ်ားကို ပိုမိုဆိုးရြားသြားေစသည္။ 20 ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူမ်ား၏ ၂၉.၉ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၃၇.၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ကာလရွည္ ေခ်းေငြမ်ား ယူၾကရသည္။ အဆိုပါျခားနားခ်က္သည္ စာရင္းအင္းပညာအရ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္း စိတ္ခ်ရမႈအဆင့္တြင္ သိသာထင္ရွားသည္။ 93 ထိတ္လန္႔ဖြယ္ရာရုတ္တရပ္က်န္းမာေရးျဖစ္ရပ္မ်ားအား ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းျခင္း ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ရာက်န္းမာေရးျဖစ္ရပ္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ႀကံဳေတြ႕ခံစားရသည့္ အစီရင္ခံေျဖၾကားမႈအမ်ားဆံုး ျဖစ္ရပ္အမ်ဳိးအစား ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၈ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အတြင္းလူနာအျဖစ္ ကုသမႈခံယူျခင္း သို႔မဟုတ္ ျပင္ပလူနာအျဖစ္ ကုသမႈခံယူျခင္း တို႔ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွေသာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစရိတ္မ်ား သံုးစဲြခဲ့ၾကရေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖဆိုၾကၿပီး ထိုအိမ္ ေထာင္စုမ်ားအနက္မွ ၅ ပံု ၁ ပံုနီးပါးသည္ ယင္းတို႔၏ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ႀကံဳေတြ႕ရင္ဆိုင္ ခဲ့ရေသာ က်န္းမာေရးထိခိုက္မႈ ရုတ္တရပ္ျဖစ္ရပ္သည္ လူမႈဘဝဖူလံုေရးကို ျပင္းထန္ဆိုးရြား သည့္ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈျဖစ္ေစေၾကာင္း အစီရင္ခံတင္ျပခဲ့ၾကသည္။ က်န္းမာေရးထိခိုက္မႈ ရုတ္တရပ္ျဖစ္ရပ္မ်ားသည္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ လူမႈဘဝဖူလံုေရးအေပၚ အပ်က္သေဘာ သက္ေရာက္ျခင္းကို လမ္းေၾကာင္းႏွစ္မ်ဳိး (၁) တိုးပြားလာေသာ ေဆးဝါးကုသမႈစရိတ္မ်ား (၂) လုပ္ အားေရာင္းလိုအား ေလ်ာ့က်ျခင္းသည္ စြန္႔လႊတ္လိုက္ရေသာ အခြင့္အလမ္းမ်ားေၾကာင့္ ဝင္ေငြေလ်ာ့က်ျခင္းႏွင့္/ သို႔မဟုတ္ လုပ္အားျပန္ရခ်က္ေလ်ာ့နည္းက်ဆင္းျခင္းတို႔အားျဖင့္ ျဖစ္ေစသည္ (Gertler ႏွင့္ Gruber၊ ၂ဝဝ၂)။ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ က်န္းမာေရး ရုတ္ တရပ္ ျဖစ္ရပ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားႀကံဳေတြ႕ရသည့္ အမ်ားဆံုး အစီရင္ခံ ေျဖၾကားေသာ ရုတ္တရပ္ျဖစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ထက္ဝက္ ေလ်ာ့ ေလ်ာ့သည္ ႀကိဳတင္မွန္းဆမထားေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ထိတ္လန္႔ဖြယ္ ျဖစ္ရပ္ တစ္ခုခုက ယင္းတို႔၏လူမႈဘဝဖူလံုေရးကို သက္ေရာက္႐ိုက္ခတ္မႈ ရိွခဲ့သည္ဟု အစီရင္ခံေျဖ ၾကားခဲ့ၾကသည္။ ထိုသို႔ေျဖၾကားေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအနက္ ၂၈.၆ ရာခိုင္ ႏႈန္းက စစ္တမ္း မတိုင္မီ ၁၂ လတာ ကာလအတြင္း အဆိုးဆံုးရုတ္တရပ္ျဖစ္ရပ္အေနျဖင့္ ျပင္းထန္သည့္ နာ ဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈ သို႔မဟုတ္ မေတာ္တဆထိခိုက္မႈ ႀကံဳေတြ႕ ခဲ့ရေၾကာင္း အစီရင္ခံ ေျဖၾကား ခဲ့ၾကသည္။ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ က်န္းမာေရး ထိ္ပ္လန္႔ဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားသည္ တစ္ခု တည္းေသာ ႀကံဳေတြ႕ရမႈအမ်ားဆံုး ထိခိုက္မႈ အၾကပ္အတည္းျဖစ္ၿပီး ယင္း၏ ေနာက္ အျဖစ္ အမ်ားဆံုး ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ျဖစ္ရပ္အမ်ဳိးအစား သံုးခုေပါင္းထက္ပင္ ပိုမိုပ်ံ႕ႏွံ႕မႈ ရိွသည္။ ပံု ၆.၆။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား အမ်ားအားျဖင့္ ထိခိုက္ေလ့ရိွေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ထိတ္လန္႔္ဖြယ္ျဖစ္ရပ္ အမ်ိဳးအစားမ်ား Serious illness or accident of household member(s) 28.6 Reduction in earnings/loss of employment of 10.9 household member(s) Reduction in earnings from/failure of non-agr. 9.6 household business Unusually high level of crop pests or disease 8.9 Unusually high prices for food 8.1 Irregular Rains 5.5 Floods 4.7 Drought 3.8 Low agricultural prices 3.1 Other 16.9 0 5 10 15 20 25 30 Percentage of respondents affected negatively by shock 94 ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ က်န္းမာေရး ထိတ္လန္႔ဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားအား တုန္႔ျပန္ရာတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အနာဂတ္တြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအား ပိုမို၍ပင္ထိခိုက္လြယ္ေစသည့္ အႏၲရာယ္ရိွေသာ ေျဖရွင္းမႈမဟာဗ်ဴဟာမ်ားကို က်င့္သံုးၾကရသည္။ ေခ်းေငြသည္ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားအား ေျဖရွင္းရာတြင္ အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳသည့္နည္း လမ္းျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔ကို အခန္း ၈ တြင္ ပိုမို၍နက္နဲစြာ စစ္ေဆးသံုးသပ္ထားပါသည္။ ေငြေခ်းယူျခင္းနည္းအျပင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ကာလတိုေရာ ကာလရွည္တြင္ပါ ယင္းတို႔၏ လူမႈဘဝဖူလံုေရးကို ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္သည့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ေျဖရွင္းမႈ မဟာဗ်ဴဟာမ်ားကို အသံုး ျပဳေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ စစ္တမ္းမတိုင္မီ ၁၂ လတာ ကာလအတြင္း ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္ သည့္ အဆိုးဆံုး ထိတ္လန္႔ဖြယ္ျဖစ္ရပ္အေနျဖင့္ ျပင္းထန္သည့္ နာဖ်ား မက်န္းျဖစ္မႈ သို႔မဟုတ္ မေတာ္တဆထိခိုက္မႈ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရေၾကာင္း အစီရင္ခံ ေျဖၾကားခဲ့ၾကသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၁၄.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေျဖရွင္းမႈ မဟာဗ်ဴဟာအျဖစ္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈျပဳႏိုင္ေသာ ပိုင္ဆိုင္မႈ ပစၥည္းမ်ားအား ေရာင္းခ်ျခင္းကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကၿပီး ၂ဝ.၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အထူးသျဖင့္ ယင္းတို႔၏ အစားအစာ စားသံုးမႈအေလ့အက်င့္မ်ားကို ေျပာင္းလဲျခင္းကို ထင္ဟပ္သည့္စားသံုး မႈစရိတ္မ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္။ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္မႈ ပစၥည္းမ်ားအား ေရာင္းခ်ျခင္းျဖင့္ ထိခိုက္မႈျဖစ္ရပ္အား တုန္႔ျပန္ေသာ အိမ္ေထာင္စုရာခိုင္ႏႈန္း သည္ အျခားေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ အၾကပ္အတည္း အမ်ဳိးအစားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ ရသည့္ အခါထက္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ က်န္းမာေရးထိတ္လန္႔ဖြယ္ျဖစ္ရပ္ႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ ရသည့္အခါတြင္ ပိုမိုျမင့္မားသည္။21 ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ထိပ္ လန္႔ဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရသည့္အခါတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ လက္ရိွစားသံုးမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း သို႔မဟုတ္ ေျပာင္းလဲျခင္းအားျဖင့္ တုန္႔ျပန္ၾကဖြယ္ရိွသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္မႈ ပစၥည္း မ်ားအား ေရာင္းခ်ျခင္းျဖင့္ တုန္႔ျပန္ၾကဖြယ္ရိွသည္။ ထိုသို႔ေသာ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားအား ေရာင္းခ်ျခင္းမျပဳလွ်င္ အနာဂတ္တြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဆီသို႔ ဦးတည္ က်ေရာက္သြားေစႏိုင္သည့္ အႏၲရာယ္မ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ဆိုရလွ်င္ အဆိုပါ ေျဖရွင္းေရး မဟာဗ်ဴဟာမ်ားသည္ စရိ္တ္စကႀကီးမားၿပီး အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္းမႈ မဟာဗ်ဴဟာမ်ားကို ထိခိုက္ ပ်က္စီး ေစ၍ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား အနာဂတ္ဝင္ေငြ ဆံုးရွံဳးမႈအႏၲရာယ္မ်ားကို ပိုမို ထိခိုက္ခံရလြယ္ေစႏိုင္သည္။ သိသိသာသာမ်ားျပားေသာ ကိုယ္ပိုင္ေငြမွ စိုက္ထုတ္သံုးစဲြမႈႏွင့္အတူတဲြ၍ ရုတ္တရက္ က်န္းမာေရး ထိတ္လန္႔ဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ား၏ ျမင့္မားေသာပ်ံ႕ႏွံ႔မႈသည္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ က်ေရာက္ရန္ ျမင့္မားစြာ ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈရိွသည္ကို ဆိုလိုရာေရာက္ပါသည္။ မၾကာခဏ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ မေတာ္တဆထိခိုက္မႈျဖစ္ျခင္းတို႔သည္ အႀကီး အက်ယ္ ဝင္ေငြ ထိခိုက္ဆံုးရွံဳးမႈမ်ားကို ျဖစ္ေစသည္။ ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားႏွင့္ ထိခိုက္ခံရလြယ္သူမ်ားကို လႊမ္းၿခံဳႏိုင္ေသာ လူမႈအာမခံ အစီ အစဥ္မ်ား လိုအပ္မႈကို ထင္ရွားေပၚလြင္ေစပါသည္။ 21 က်န္းမာေရးထက္ အျခားေသာရုတ္ခ်ည္းေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားတြင္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ အိမ္ေထာင္စု မ်ား၏ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေျဖရွင္းေရး မဟာဗ်ဴဟာအေနျဖင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားအားေရာင္း ခ်ျခင္းကို အသံုးျပဳသည္ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားၾကသည္။ ျခားနားခ်က္သည္ စာရင္းအင္းပညာအရ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္း စိတ္ခ်ရမႈအဆင့္တြင္ ထူးျခားမႈရိွသည္။ 95 96 110 ျပည့္မီျခင္းမရိွေသာ ေရ၊ သန္႔ရွင္းေရးႏွင့္ စြမ္းအင္လိုအပ္ခ်က္မ်ား 111 97 အဓိကေပးလိုေသာ သတင္းစကားမ်ား • ျမင့္မားေသာ ကုန္က်စရိတ္မ်ားသည္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ ေသာက္ေရ၊ သန္႔ရွင္းေရးႏွင့္ စြမ္းအင္တို႔ကို လက္လွမ္းမီရယူ သံုးစဲြျခင္းဟု ဆိုလိုျခင္းမရိွပါ။ • ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္း သဘာဝအေလ်ာက္ၾကြယ္ဝမႈမ်ားတြင္ ကြာျခားခ်က္မ်ားရိွသည္ကို တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ ထင္ဟပ္ လွ်က္ ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ ေသာက္ေရ လက္လွမ္းမီ ရရိွမႈတြင္ ပထဝီဝင္အရ သိသာေသာ ကဲြလဲြမႈရိွပါသည္။ • အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၃ ပံု ၁ ပံုသာ ႏိုင္ငံပိုင္ဓါတ္အားလိုင္းမ်ားကို လက္လွမ္းမီ ရယူသံုးစဲြႏိုင္ၾကေသာ္လည္း ၁၆ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ်သည္ မီးအလင္းေရာင္ရရိွေရး အဓိကဇစ္ျမစ္အေနျဖင့္ ေခတ္မီစြမ္း အင္ကို ရယူအသံုးျပဳႏိုင္ျခင္း မရိွၾကေပ။ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ား ႔အလိုက္ ဓါတ္အားလိုင္းမ်ားႏွင့္ အိမ္သံုး တြင္ ရပ္ရြာအစုဖဲြ  ေနေရာင္ျခည္ စြမ္းအင္ဆိုလာစနစ္မ်ားျဖင့္ လိုအပ္ခ်က္ ကြာဟ ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းေနၾကရသည္။ 98 112 ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူေပါင္းမ်ားစြာသည္ ယင္းတို႔အတြက္ အေျခခံေရ၊ သန္႔ရွင္းေရး၊ အိမ္ရာ ႏွင့္ စြမ္းအင္လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျပည့္မီေအာင္ ရရိွၾကျခင္းမရိွေသးပါ။ အဆိုပါအေျခခံ ဝန္ ေဆာင္မႈမ်ားအားလံုးကို ၿမိဳ႕ျပတြင္ေနေသာ ပိုမိုခ်မ္းသာ ၾကြယ္ဝသူမ်ားအေနျဖင့္ ပိုမုိေကာင္း မြန္စြာ လက္္လွမ္းမီရရိွသံုးစဲြႏိုင္ၾကဖြယ္ရိွေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ခ်ဳိ႕တဲ့မႈမ်ားသည္ ပထဝီ ဝင္ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနဖြယ္ရိွသလို ဝင္ေငြႏွင့္လည္း ဆက္ႏႊယ္ေနဖြယ္ရိွသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္ ပထဝီဝင္သြင္ျပင္သေဘာအရ ရာသီဥတုအမ်ဳိးမ်ဳိး ကဲြျပားေနသည္။ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ ထူထပ္ရာေဒသတြင္ ပိုမိုေအးျမေသာ ေဆာင္းရာသီႏွင့္ ေႏြရာသီ မ်ားရိွၿပီး ျမစ္ဝကၽြန္း ေပၚေဒသတြင္ ပိုမိုပူျပင္း၍ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုးနီးပါး ပိုမို စြတ္စိုထိုင္းမိႈင္းေသာ မိုးေလဝသ အေျခ အေနရိွသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အိမ္ရာအေျခအေနမ်ား၊ သန္႔ရွင္းေရး ႏွင့္ ေရႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ားသည္ ရာသီဥတုႏွင့္ေရာ အေဆာက္အဦး ေဆာက္လုပ္ရာတြင္ သံုးစဲြေသာ ပစၥည္းမ်ားလက္လွမ္းမီ ရရိွမႈႏွင့္ပါ ဆက္ႏႊယ္၍ ေဒသအလိုက္ သိသာေသာ ကဲြျပား ျခားနားမႈကို ေဖာ္ညႊန္းလွ်က္ရိွသည္။ MPLCS သည္ ျပည္နယ္ သို႕မဟုတ္ တိုင္းေဒသ ႀကီး အဆင့္ကို ကိုယ္စားျပဳမႈ မရိွေသာ္လည္း ကၽြႏု္ပ္တို႔သည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး-ေဂဟေဗဒ ဇုန္အဆင့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ တင္ျပႏိုင္ပါသည္။ ပိုမိုေကာင္းမြန္သန္႔ရွင္းသည့္ ေသာက္ေရရရိွေရး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူ ၁ဝ ဦးလွ်င္ ၇ ဦး နီးပါးသည္ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး ေကာင္းမြန္သန္႔ရွင္းသည့္ ေသာက္ေရ ရရိွၾကၿပီး ၇၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မိုးရာသီ၊ ေႏြရာသီႏွင့္ေဆာင္းရာသီ ရာသီ ၃ ခုအနက္ အနည္းဆံုး ရာသီတစ္ခုတြင္ ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ ေသာက္သံုးေရရိွႏိုင္သည့္ အိမ္ေထာင္ စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ 22 MPLCS တြင္ အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့သည့္ စိတ္ခ်ရ ေသာေရ လက္လွမ္းမီရရိွမႈ ဖြင့္ဆိုခ်က္သည္ ယခင္ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားႏွင့္ ျခားနားမႈ ၃ မ်ဳိး ရိွၿပီး အစီရင္ခံတင္ျပသည့္ ညႊန္ကိန္းမ်ားအေပၚ လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ျပႏိုင္သည့္ ရလဒ္သက္ေရာက္မႈ ရိွသည္။ 23 ပထမျခားနားခ်က္မွာ MPLCS သည္ အိမ္ေထာင္စု မ်ားအား ေႏြရာသီ၊ မိုးရာသီႏွင့္ေဆာင္းရာသီမ်ားတြင္ ယင္းတို႔၏မူလအေျခခံ ေသာက္သံုးေရဇစ္ျမစ္ မ်ားအေၾကာင္း ေမးျမန္းခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ရာသီအလိုက္ေသာက္ သံုးေရ ရရိွမႈသည္ သိသိသာသာအေျပာင္းအလဲရိွသည္။ မ်ားစြာေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား သည္ မိုးရာသီတြင္ ယင္းတို႔၏ မူလအေျခခံေရရရိွရာ ဇစ္ျမစ္အျဖစ္ မိုးေရကို မီွခိုအားထား ၾကသည္။ ေဆာင္းရာသီႏွင့္ ေႏြရာသီမ်ားတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ မိုးေရရရိွရန္ အခက္ အခဲရိွသည့္အခါ ယင္းတို႔၏ လိုအပ္ခ်က္ျပည့္မီေစရန္ အျခားေသာ ေရရရိွရာ ဇစ္ျမစ္မ်ား ကို ရွာေဖြရယူၾကရၿပီး မၾကာခဏဆိုသလို သန္႔ရွင္းေကာင္းမြန္မႈမရိွသည့္ ဇစ္ျမစ္မ်ားမွ ရွာေဖြ ရယူၾကရသည္။ ၿမိဳ႕ျပမ်ားတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ေရရရိွရာ ဇစ္ျမစ္မ်ားသည္ ရာသီ အလိုက္ အေျပာင္းအလဲမ်ားေၾကာင့္ ထိခိုက္ခံရမႈနည္းသည္။ ဒုတိယျခားနားမႈမွာ ဤေလ့လာ စိစစ္သုံးသပ္ခ်က္တြင္ ေထာင္စုႏွစ္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္မ်ားဆိုင္ရာ လမ္းညႊန္ 22 အိမ္ေထာင္စုတစ္စုသည္ ယင္းတို႔၏ေသာက္ေရသည္ ေဖာ္ျပပါ ဇစ္ျမစ္မ်ားမွလာလွ်င္ စိတ္ခ်ရသည့္ေသာက္ေရ ဇစ္ျမစ္ကို လက္လွမ္းမီရရိွသည္ဟု ဖြင့္ဆိုသတ္မွတ္သည္။ (၁) အစိုးရေရဘံုဘိုင္ေခါင္း (၂) အစိုးရေရ ျဖန္႔ျဖဴးမႈစနစ္ (၃) အဝီစိတြင္း (၄) ေကာင္းမြန္လံုၿခံုစြာကာရံထားေသာ ေရတြင္း သို႔မဟုတ္ စမ္းေရထြက္ (၅) မိုးေရ သို႔မဟုတ္ (၆) ပုလင္းသြတ္ထားသည့္ေရ။ ေရကို ေအာက္ေဖာ္ျပပါဇစ္ျမစ္မ်ားမွလာလွ်င္ စိတ္ခ်ရမႈမရိွေသာေရဟု သတ္မွတ္ပါသည္။ (၁) ေကာင္းမြန္လံုၿခံဳစြာ ကာရံထားျခင္းမရိွေသာ ေရတြင္း သို႕မဟုတ္ စမ္းေရထြက္ (၂) ေရအိုင္၊ ေရကန္ငယ္၊ ေရကန္ႀကီး၊ ဆည္တာတမံ သို႔မဟုတ္ စီးဆင္းျခင္းမရိွသည့္ေရေသဇစ္ျမစ္ (၃) ျမစ္၊ ေခ်ာင္း၊ တူးေျမာင္း သို႔မဟုတ္ (၄) ေရသယ္ယာဥ္/ ေရသယ္ကား။ ႔စည္းတည္ေဆာက္ပံုသည္ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္သန္းေခါင္စာရင္းႏွင့္ နီးကပ္ 23 MPLCS ၏ အိမ္ရာအပိုင္းႏွင့္ဆိုင္ေသာ ေမးခြန္းဖဲြ  စြာ ဆင္တူသည္။ MPLCS ၏ အခ်ဳိ႕ေသာ ညႊန္ကိန္းမ်ားသည္ IHLCA အခ်က္အလက္မ်ားထက္ သန္းေခါင္စာရင္း အခ်က္ အလက္မ်ားႏွင့္ ပိုမိုႏိႈင္းယွဥ္ႏိုင္ပါသည္။ ညႊန္ကိန္း အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ား၏ အေသးစိတ္ႏိႈင္းယွဥ္မႈကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ တိုင္းတာခ်က္ဆိုင္ရာ နည္းပညာအစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ 99 ခ်က္ မ်ားႏွင့္အညီ ဒုတိယ ေကာင္းမြန္သန္႔ရွင္းသည့္ ေရရရိွရာဇစ္ျမစ္မ်ား ရႏိုင္လွ်င္ ေရသန္႔ ပုလင္းမ်ားကို သန္႔ရွင္းေကာင္းမြန္သည့္ ေရရရိွရာ ဇစ္ျမစ္အျဖစ္ ယူဆသတ္မွတ္သည္။ အေစာပိုင္း IHLCA ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္မႈမ်ားတြင္ ေရသန္႔ပုလင္းကို ေကာင္းမြန္သန္႔ရွင္းမႈ မရိွသည့္ ေသာက္ေရဇစ္ျမစ္အျဖစ္ ယူဆသတ္မွတ္ခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေရသန္႔ပုလင္း ေသာက္သည္ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးပါးသည္ ဒုတိယေကာင္းမြန္သန္႔ရွင္းသည့္ ေသာက္ေရရိွရာဇစ္ျမစ္ကို ခ်က္ျပဳတ္ရန္အတြက္ အသံုးျပဳ ေၾကာင္း အစီရင္ခံ ေျဖၾကားၾကပါသည္။ ေနာက္ဆံုးအေနျဖင့္ ယခင္ IHLCA အစီရင္ ခံစာတြင္ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုသည္ ေရရိွရာ ဇစ္ျမစ္ႏွင့္ မိနစ္ ၃ဝ လမ္းေလွ်ာက္သြားရသည့္ အကြာအေဝးတြင္ ေနထိုင္လွ်င္ စိတ္ခ်ရသည့္ ေရရရိွရာ ဇစ္ျမစ္ကို လက္လွမ္းမီ ရရိွသည္ဟု သတ္မွတ္ခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါသတ္မွတ္ခ်က္ေဘာင္မ်ားကို တစ္ခုတည္းေသာ ညႊန္ကိန္းအျဖစ္ သို႔ စုစည္းျခင္းထက္ ေရရိွရာဇစ္ျမစ္ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို အကြာအေဝးမွ သီးျခား ခဲြထုတ္ထားခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္းတြင္ စိတ္ခ်ရေသာ ေသာက္ေရဇစ္ျမစ္ လက္လွမ္းမီရရိွမႈသည္ သိသိ သာသာ ကဲြျပားမႈရိွသည္။ အပူပိုင္းဇုန္တြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားသည္ စိတ္ခ်ရေသာေရရရိွမႈ အျမင့္ဆံုးျဖစ္ၿပီး ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေရပိုက္သို႔မဟုတ္ အဝီစိတြင္းမ်ားမွ ရရိွၾက၍ ေနာက္ထပ္ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေကာင္းမြန္လံုၿခံဳစြာ ကာကြယ္ထားေသာ ေရတြင္း သို႔မဟုတ္ စမ္းေရထြက္မ်ားမွ ရရိွၾကသည္။ စိ္တ္ခ်ရေသာ ေသာက္ေရရိွမႈ အနိမ့္ဆံုးမွာ ကမ္း႐ိုးတန္း ေဒသမ်ားျဖစ္ၿပီး အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ထက္ဝက္သည္ အေပၚယံေရျပင္ (ျမစ္၊ ဆည္၊ ကန္မ်ား စသည္)ကို မီွခိုအားထားၾကရသည္။ ေက်းလက္ေနသူမ်ား၏ ၆၂ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ၿမိဳ႕ျပတြင္ေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏ ၈၅ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုးစိတ္ခ်ရေသာ ေသာက္ေရ ရရိွၾကသည္။ ၿမိဳ႕ျပတြင္ေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏ အေရးအပါဆံုး စိတ္ခ်ရေသာ ေသာက္ေရရိွရာ ဇစ္ျမစ္မွာ ေရသန္႔ပုလင္းမ်ားျဖစ္ၿပီး ၿမိဳ႕ျပေနသူအားလံုး၏ ၃၁ရာခိုင္ႏႈန္းက ေသာက္သံုးၾကသည္။ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသျဖစ္သည့္ ဧရာဝတီ၊ ပဲခူးႏွင့္ ရန္ကုန္တို႔တြင္ ရာသီအလိုက္ စိတ္ခ်ရသည့္ ေသာက္ေရရရိွမႈ သိသိသာသာ ေျပာင္းလဲကဲြျပားမႈရိွသည္။ မိုးရာသီကုန္ဆံုးသြားသည့္အခါ ယင္းေဒသမ်ားရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အမ်ားစုသည္ မိုးေရခံသဲုးစဲြျခင္းအစား ေရကန္မ်ားႏွင့္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားမွေရကို ခပ္ယူသံုးစဲြၾကရသည္။ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚ ေဒသ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏ ၃ ပံု ၁ ပံုသည္ ယင္းတို႔၏ မူလအေျခခံ ေသာက္ေရရရိွရာ ဇစ္ျမစ္အျဖစ္ မိုးေရခံယူျခင္းကို မီွခိုအားထားၾကရသည္။ ေႏြရာသီႏွင့္ ေဆာင္းရာသီမ်ားတြင္ အဆိုပါ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၃ ပံု ၂ ပံုသည္ စိတ္မခ်ရသည့္ အေပၚယံေရျပင္ ဇစ္ျမစ္မ်ားကို ေျပာင္းလဲ သံုးစဲြၾကရသည္။ 100 ပံု ၇.၁။ ေႏြရာသီ ေသာက္ေရ ဇစ္ျမစ္မ်ား Tanker/truck 100% River/stream/canal 90% 80% Pool/pond/lake/dam/ stagnant water 70% Unprotected well/tank 60% Rainwater collection/ 50% tank Bottled water 40% Safe Bottled water 30% Water Tube well, borehole 20% Source 10% Public water system into dwelling or plat 0% Public tap Hills Dry Delta Coastal ိ းေသာ မွတ္စု။ ကိန္းဂဏန္းမ်ားကို လူဦးေရအေလးတင္ထားသျဖင့္ အမ်ဳးမ်ဳ ိ ိ ေသာက္ေရရရိွရာဇစ္ျမစ္မ်ား ရရိွသံုးစဲြသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူ လူဦးေရအခ်ဳးအစားကိ ု ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပပါသည္။ ေရသန္႔စင္မႈ အမ်ဳိးအစားအားလံုးသည္ ပါသိုဂ်င္မ်ားကို ေရထဲမွဖယ္ရွားရန္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ ေသာ္လည္း အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ယင္းတို႔သံုးစဲြသည့္ေရမ်ားကို သန္႔စင္ၾကသည္။ MPLCS တြင္ ေရသန္႔စင္မႈႏွင့္ပတ္သက္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား မပါဝင္ေသာ္လည္း LIFT မွလုပ္ေဆာင္ခဲ့သည့္ စစ္တမ္း (၂ဝ၁၅) တြင္ စစ္တမ္းေကာက္ယူခဲ့သည့္ ေက်းလက္ဧရိယာေန အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ နည္းလမ္းမ်ဳိးစံုသံုး၍ ေသာက္ေရကို သန္႔စင္ၾကေၾကာင္း ေတြ႕ရိွရပါသည္။ အဓိက ေရသန္႔စင္သည့္နည္းလမ္းမွာ အဝတ္စ/ ပိတ္စျဖင့္ ေရစစ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒုတိယအသံုးအမ်ားဆံုး နည္းလမ္းမွာ ေရကိုက်ိဳခ်က္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ယင္းနည္းလမ္းကို စစ္တမ္း ေကာက္ယူခဲ့သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၃ ပံု ၂ ပံုက အသံုးျပဳၾကပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားရိွ လူ ၁ဝ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးသည္ ေရခပ္ရန္ အသြားအျပန္ တစ္ေၾကာင္းလွ်င္ မိနစ္ ၃ဝ အထက္ သြားရသည္။ ေသာက္ေရခပ္ရသည့္ၾကာခ်ိန္သည္ တည္ေနရာအလိုက္ႏွင့္ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ေက်းလက္အလိုက္ သိသိသာသာ ကဲြျပားမႈရိွသည္။ ေက်းလက္ တြင္ေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏ ၃ ပံု ၁ ပံု သာသာ (၃၆ ရာခိုင္ႏႈန္း) ႏွင့္ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ၿမိဳ႕ျပေဒသ မ်ားတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၄ ပံု ၃ ပံု နီးပါး (၇၃ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ ေသာက္ေရကို ယင္းတို႔ ေနထိုင္ရာေနရာမ်ား အတြင္း၌ပင္ရရိွေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖဆိုခဲ့ၾကပါသည္။ ေရရိွရာဇစ္ျမစ္ သို႔သြားရသည့္ အခ်ိန္မွာ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ အေဝးဆံုးျဖစ္ၿပီး ရာသီအလိုက္ ေျပာင္းလဲ မႈအနည္းအက်ဥ္းသာရိွ၍ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသႏွင့္ မတူပါ။ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ ၾကသူမ်ား၏ ၃ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ယင္းတို႔၏ အိမ္မ်ားအတြင္းမွ ေရရရိွၾကၿပီး အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ တစ္ဝက္မရိွ တရိွ (၄၆ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ ေရခပ္ရန္ အသြားအျပန္ တစ္ေၾကာင္းအတြက္ ၁ဝ မိနစ္ႏွင့္အထက္ အခ်ိန္ယူရသည္။ ကမ္း႐ိုးတန္း ေဒသမ်ားရိွ အိမ္ေထာင္စု ၁ဝ စုလွ်င္ ၁ စု နီးပါး (၉ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ ေႏြရာသီတြင္ ေရခပ္ရန္ အသြားအျပန္ တစ္ေၾကာင္းအတြက္ မိနစ္ ၃ဝ ၾကာေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖဆိုၾကရာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အျခားေသာ ေဒသမ်ားတြင္ အိမ္ေထာင္စု ၂ဝ လွ်င္ ၁ စုႏႈန္းရိွသည္ထက္ ၂ ဆျဖစ္သည္။ 101 ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ အညစ္အေၾကးသန္႔ရွင္းေရး အသံုး အေဆာင္ပစၥည္းမ်ားအား လက္လွမ္းမီရယူ သံုးစဲြႏိုင္မႈ လူတိုင္းလက္လွမ္းမီ ရယူသံုးစဲြႏိုင္သည့္ သန္႔ရွင္းေရး ရည္မွန္းခ်က္သည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ျပည့္ဝလုနီး ျဖစ္ေသာ္လည္း ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားအနက္ ၄ ဦး လွ်င္ ၁ ဦးသည္ ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ အိမ္သာ အသံုးအေဆာင္ ပစၥည္းမ်ားမရိွၾကေပ။ ပိုမို ေကာင္းမြန္သည့္ သန္႔ရွင္းေရးအား လံုၿခံဳစိတ္ခ်စြာ ေရရွည္စဥ္ဆက္မျပတ္ လက္လွမ္းမီရယူ သံုးစဲြႏိုင္မႈသည္ က်န္းမာေသာဘဝႏွင့္ လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈတို႔အတြက္ အေျခခံက်ေပသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္ သင့္ေလ်ာ္ေကာင္းမြန္ေသာ သန္႔ရွင္းေရး အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ား မရိွျခင္းသည္ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာ၊ ကာလဝမ္းႏွင့္ မ်က္ခမ္းစပ္ေရာဂါကဲ့သို႔ေသာ အဓိကေရာဂါ မ်ားကို ျဖစ္ပြားေစႏိုင္ၿပီး ထိခိုက္ခံရလြယ္ေသာသူမ်ား အထူးသျဖင့္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားႏွင့္ ကေလးသူငယ္မ်ား၏ က်န္းမာေရးကို ၿခိမ္းေျခာက္လွ်က္ရိွသည္။ ၿခံဳငံု၍ဆိုရေသာ္ ေက်းလက္ ေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားသည္ အေျခခံအညစ္အေၾကး သန္႔ရွင္းေရး လံုလံုေလာက္ ေလာက္မရိွၾကေပ။ ေက်းလက္ေန အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အိမ္ေထာင္စု ၆ စုလွ်င္ တစ္စု (၁၆ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ အိမ္သာမရိွၾကေပ။ ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံအဆင့္ ပ်မ္းမွ်ျဖစ္ေသာ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ အိမ္သာ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမရိွသူဦးေရမွာ ၃ ဆ (၃၇ ရာခိုင္ႏႈန္း) ရိွသည္။ ပံု ၇.၂။ ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ အိမ္သာ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္း လက္လွမ္းမီရယူသံုးစဲြႏိုင္မႈ 97 96 100 88 81 89 88 85 82 82 81 76 69 80 67 57 60 Percent 40 20 0 Union Urban Rural Poor Non-poor Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 Hills & Mountains Dry Zone Delta Coastal ိ းေသာ မွတ္စု။ ကိန္းဂဏန္းမ်ားကို လူဦးေရအေလးတင္ထားသျဖင့္ အမ်ဳးမ်ဳ ိ ိ ္သည့္ အိမ္ေထာင္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အိမ္သာ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ားအား လက္လွမ္းမီရယူသံုးစဲြႏုင ိ စုမ်ားတြင္ေနထိုင္ၾကသူ လူဦးေရ အခ်ဳးအစားကိ ု ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပပါသည္။ ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ အိမ္သာအသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ားတြင္ ေရဆဲြ(ေရေလာင္း) အိမ္သာႏွင့္ ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ တြင္း (က်င္း) အိမ္သာတို႔ ပါဝင္ပါသည္။ 102 စြမ္းအင္ဇစ္ျမစ္မ်ား ကဲြျပားျခင္း အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၃၂.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားမွ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားကို လက္လွမ္းမီရရိွၾကေသာ္လည္း အိမ္ေထာင္စုမ်ားမီးထြန္းရန္အတြက္ အျခားေသာစြမ္းအင္ ဇစ္ျမစ္မ်ား အေျမာက္အမ်ားရိွပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား ယင္းတို႔၏ လွ်ပ္စစ္ရရိွရာ အဓိက ဇစ္ျမစ္ႏွင့္ မီးလင္းေရးႏွင့္ ခ်က္ျပဳတ္ေရးအတြက္ အဓိက စြမ္းအင္ဇစ္ျမစ္တို႔ကို ေမး ျမန္းခဲ့ပါသည္။ အားလံုးျခံဳငံုလွ်င္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ေနထိုင္ၾကသူ ၁၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ႔ သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံပိုင္မဟုတ္ေသာ လွ်ပ္စစ္လံုးဝမရရိွပဲ ၅၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ႏိုင္ငံပိုင္၊ ရပ္ရြာအစုဖဲြ  ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားအား လက္လွမ္းမီရယူ သံုးစဲြႏိုင္မႈမရိွေၾကာင္း ေျဖၾကားခဲ့ၾကပါသည္။ လွ်ပ္ စစ္မရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ မီးအလင္းေရာင္ရရိွေရးအတြက္ ဖေယာင္းတိုင္ႏွင့္ ေရနံ ဆီ တို႔ကိုသာ အားထားေနၾကရေၾကာင္း ေျဖၾကားခဲ့ၾကပါသည္။24 အိမ္ေထာင္စုမ်ား သံုးစဲြၾက သည့္ အဓိကစြမ္းအင္ဇစ္ျမစ္မ်ားကို မူလအေျခခံအားျဖင့္ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုသည္ မည္သည့္ ေနရာတြင္ ေနထိုင္သည္ဟူေသာအခ်က္ျဖင့္ ဆံုးျဖတ္သတ္မွတ္ပါသည္။ အသံုးျပဳသည့္စြမ္းအင္ ဇစ္ျမစ္မ်ားတြင္ သိသာေသာ ကဲြျပားမႈရိွၿပီး အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အားလိုင္းမ်ား ျဖန္႔က်က္ သြယ္တန္းရာတြင္ အကန္႔အသတ္ရိွသည့္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားသည္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ စြမ္းအင္ဇစ္ျမစ္မ်ားအား ရွာေဖြသံုးစဲြရာတြင္ ႏိုင္ငံပိုင္ ႔ပိုင္ ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားအား လက္လွမ္းမီရရိွသံုးစဲြႏိုင္မႈနည္းပါးသ သို႔မဟုတ္ ရပ္ရြာအစု ဖဲြ  ည္။ ႔ပိုင္ ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားမွ လွ်ပ္စစ္ရရိွေစသည့္ အေရး ႏိုင္ငံပိုင္ သို႔မဟုတ္ ရပ္ရြာအစုဖဲြ  ပါေသာ အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားမွာ ၿမိဳ႕ျပတြင္ေနထိုင္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ နီးေသာေနရာတြင္ ေနထိုင္ျခင္း (ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူမ်ားအတြက္ လွ်ပ္စစ္ရရိွမႈႏႈန္းသည္ အတူတူပင္ျဖစ္သည္)၊ သို႔မဟုတ္ ၾကြယ္ဝေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ စားသံုးမႈတို႔ကို ထိန္းခ်ဳပ္တြက္ခ်က္သည့္ေနာက္တြင္ ပင္ ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားမွ လွ်ပ္စစ္ပို႔လႊတ္မႈမွာ ရပ္ရြာအသိုက္အဝန္းမ်ားအေနျဖင့္ ၿမိဳ႕နယ္ အခ်က္အျခာေနရာမ်ားႏွင့္ ပိုမိုေဝးကြာလာသည့္အခါ ေလ်ာ့က်လာသည္။ ရပ္ရြာ အသိုက္ အဝန္းမ်ားအတြင္း ႏိုင္ငံပိုင္ ဓာတ္အားလိုင္းျဖန္႔ျဖဴးမႈသည္ စုၿပံဳတည္ရိွေနျခင္းေၾကာင့္ ၾကြယ္ဝသူမ်ား ေနထိုင္သည့္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားသည္ ေဒသႏၲရရပ္ရြာ ႔ပိုင္ အစုဖဲြ  ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားတြင္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ ရပ္ရြာအသိုက္ အဝန္းမ်ားမွာမူ ထိုသို႔မလုပ္ႏိုင္ၾကေပ။ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး-ေဂဟေဗဒဇုန္မ်ား တစ္ေလွ်ာက္ ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားအား လက္လွမ္းမီရရိွမႈသည္ ကဲြလဲြခ်က္မ်ား ရိွေသာ္လည္း ေက်းလက္ႏွင့္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ား တစ္ေလွ်ာက္ လက္လွမ္းမီရရိွမႈတြင္ ကဲြလဲြခ်က္ႏွင့္ ႏိႈ္င္းယွဥ္သည့္အခါ ေပၚ ႔ပိုင္ ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားမရိွသည့္ လြင္မႈမရိွေတာ့ေပ။ ႏိုင္ငံပိုင္ သို႔မဟုတ္ ေဒသႏၲရ အစုဖဲြ  ရပ္ရြာအသိုက္အဝန္းမ်ားတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အထူးသျဖင့္ ၾကြယ္ဝေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား သည္ ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္သံုး ဆိုလာျပားမ်ား၊ မီးစက္မ်ားႏွင့္ ျပန္လည္အားသြင္းႏိုင္ သည့္ ဘက္ထရီမ်ားတြင္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံျခင္းျဖင့္ ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားမွ လွ်ပ္စစ္မရရိွမႈကို ျဖည့္ ဆည္းၾကသည္။ ၿမိဳ႕နယ္အခ်က္အျခာေနရာမ်ားႏွင့္ နီးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ဓာတ္အား လိုင္းမ်ားအား လက္လွမ္းမီသံုးစဲြႏိုင္ရန္ ပိုမိုသိသာ ေကာင္းမြန္ေသာ အခြင့္အလမ္းမ်ားရိွေသာ္ လည္း ၿမိဳ႕နယ္အခ်က္အျခာေနရာမ်ားမွ အကြာအေဝးႏွင့္ ဓာတ္အားလိုင္း မဟုတ္သည့္ လွ်ပ္စစ္ ဇစ္ျမစ္ ရယူသံုးစဲြမႈတို႔အၾကား မည္သည့္ ဆက္ႏႊယ္ခ်က္မွ် ရိ္ွပံုမေပၚပါ။ ပိုမိုခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသူမ်ားေရာ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားပါ ၿမိဳ႕ျပတြင္ေနထိုင္သူမ်ား၌ လွ်ပ္စစ္ ရရိွရာ ဇစ္ျမစ္ရိွၾကၿပီး အဓိကမွာ ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားမွ ခ်ိတ္ဆက္သံုးစဲြျခင္းျဖစ္သည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသတြင္ေနထိုင္သူမ်ား၏ ၁.၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ လွ်ပ္စစ္မရသည္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ ေက်းလက္တြင္ေနထိုင္သူ ၅ ဦးလွ်င္ ၁ ဦး (၂၁.၇ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ လွ်ပ္စစ္လံုးဝ မရရိွ ၾကေပ။ ပိုမိုခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသူမ်ားႏွင့္ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားၾကား ကြာဟခ်က္မွာ အလားတူ ပမာဏပင္ျဖစ္ၿပီး ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ ေက်းလက္အၾကားကြာဟခ်က္ႏွင့္ ျမင့္မားစြာ ဆက္စပ္ေနပါသည္။ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မည္သည့္လွ်ပ္စစ္ရရိွရာဇစ္ျမစ္မွမရိွၾကသည္ကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ ဆင္းရဲ 24 ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားအား လက္လွမ္းမီရယူသံုးစဲြသည့္ လူဦးေရအခ်ဳိးအစားအား ဆံုးျဖတ္သတ္မွတ္ရန္အတြက္ ယင္းကိန္းဂဏန္းမ်ားသည္ အေလးတင္ လူဦးေရရာခိုင္ႏႈန္း အသံုးျပဳပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုအေလးတင္ ကိန္းဂဏန္းမ်ား သည္လည္း ဆင္တူပင္ျဖစ္ၿပီး အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၃၂.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားအား ခ်ိတ္ဆက္ အသံုးျပဳသည္ဟု ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ၿပီး ၁၆.၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ လွ်ပ္စစ္မရဟု ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရရိွပါသည္။ 103 ႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏ ၃ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မည္သည့္လွ်ပ္စစ္ ရရိွရာ ဇစ္ျမစ္မွမရိွၾကေပ။ ၆.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ မည္သည့္လွ်ပ္စစ္ရရိွရာ ဇစ္ျမစ္မွ် မရိွေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့ၾကရာ ျခံဳငံုၾကည့္လွ်င္ၿမိဳ႕ျပေဒသရိွ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားသည္ ေက်းလက္ဧရိယာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူအိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ ၾကသူမ်ားထက္ သိသိသာသာပင္ လွ်ပ္စစ္ရယူ သံုးစဲြႏိုင္ၾကဖြယ္ရိွပါသည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ လူဦးေရ၏ ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အဓိကဇစ္ျမစ္အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားမွ ရရိွၾက ႔ သို႔မဟုတ္ ပုဂၢလိကဓာတ္ ၿပီး ၿမိဳ႕ျပ ေနသူမ်ား၏ ေနာက္ထပ္ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ရပ္ရြာအစုဖဲြ  အားလိုင္းမ်ားကို အားထားေနၾကရေၾကာင္း ေျဖၾကားခဲ့ၾကပါသည္။ ၿမိဳ႕ျပေန ပို၍ ဆင္းရဲႏြမ္းပါး သူမ်ားအတြက္ ႏိုင္ငံပိုင္ႏွင့္ ပုဂၢလိကပိုင္ ဓာတ္အားလိုင္းခ်ိ္တ္ဆက္မႈမ်ားသည္ ပို၍နိမ့္ပါးၿပီး ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ေအာက္ေျခ ၄ဝရာခိုင္ႏႈန္းရိွသူမ်ားအၾကား ၇၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ႏိုင္ငံပိုင္ သို႔မဟုတ္ ပုဂၢလိက ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားမွ လွ်ပ္စစ္ရရိွၾက၍ စြမ္းအင္ဇစ္ျမစ္မ်ား ပိုမို ကဲြျပားစံုလင္ သည္။ ၿမိဳ႕ျပတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသာလွ်င္ အေျခခံ လွ်ပ္စစ္ရရိွရာဇစ္ျမစ္မရိွ ေၾကာင္း ေျဖၾကားၾကသည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ား၏ အျပင္ဘက္တြင္ ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားမွတစ္ဆင့္ လွ်ပ္စစ္ရရိွမႈသည္ အကန္႔အသတ္ရိွၿပီး ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသူမ်ားေရာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားပါ အျခားေသာ လွ်ပ္စစ္ ရရိွရာ ဇစ္ျမစ္မ်ားကိုရွာေဖြၾကရသည္။ ေက်းလက္ဧရိယာတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏ ၁၂.၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားသည္ ယင္းတို႔၏ လွ်ပ္စစ္ရရိွရာ အဓိက ဇစ္ျမစ္ ျဖစ္ ႔ပိုင္ ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားသည္ ႏိုင္ငံပိုင္ ဓာတ္အားလိုင္း ေၾကာင္းေျပာဆိုၾကသည္။ ရပ္ရြာအစုဖဲြ  ႔ ပိုင္ မ်ားကဲ့သို႔ပင္ က်ယ္ျပန္႔ၿပီး အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၁၂.၈ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ရပ္ရြာ အစုဖဲြ  သို႔မဟုတ္ ပုဂၢလိက ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားကို မီွခိုအားထားၾကရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေက်း လက္ဧရိယာမွ ေျဖဆိုသူမ်ားသည္ အခ်ဳိ႕ေသာ လွ်ပ္စစ္ရရိွရာဇစ္ျမစ္မ်ားကို အသံုးျပဳေနၾကၿပီး ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အိမ္သံုးေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္ ဆိုလာျပားစနစ္မ်ားႏွင့္ ျပန္လည္ အား ျဖည့္ႏိုင္သည့္ ဘက္ထရီမ်ားကို မီွခိုအားထားၾကသည္။ အဆိုပါစနစ္မ်ားကို မီးထြန္းရန္၊ ရုပ္ျမင္ သံၾကားၾကည့္ရန္ အီလက္ထေရာနစ္ပစၥည္း အေသးစားေလးမ်ားအတြက္ အသံုးျပဳ ႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ ေရခဲေသတၱာကဲ့သို႔ေသာ စြမ္းအင္အသံုးျပဳမႈ ပိုမိုမ်ားျပားသည့္ ကုန္ပစၥည္း မ်ားအတြက္ အသံုးမျပဳႏိုင္ပါ။ သို႔ေသာ္လည္း အေျခခံမီးအလင္းေရာင္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးျခင္းျဖင့္ အဆိုပါ စနစ္မ်ားသည္ ေက်းလက္ေနလူထုအတြက္ ေန႔တာကိုရွည္ေစၿပီး ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔သည့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ အျခားေသာအရပ္ေဒသမ်ားႏွင့္ ရုပ္ျမင္သံၾကားႏွင့္ တယ္လီဖုန္းတို႔မွတစ္ဆင့္ ခ်ိတ္ ဆက္ႏိုင္ေပသည္။ ပံု ၇.၃။ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားရရိွရာ ဇစ္ျမစ္မ်ား 1.9 No Electricity 100% 3.1 4.2 No Electricity 1.4 21.7 16.2 90% 4.9 Other (Mill, 80% 6 Percent electricity access Generator, Solar 7.3 Lantern) 70% 17.2 Household Rechargeable 60% 22.1 system battery system 50% 17.4 Solar home 40% system 84.5 23.5 10.6 30% Communal or Public or private grid 20% communal 12.8 32.5 10% Public Grid 12.6 0% Urban Rural Total ိ းေသာ မွတ္စု။ ကိန္းဂဏန္းမ်ားကို လူဦးေရအေလးတင္ထားသျဖင့္ အမ်ဳးမ်ဳ ိ ိ စြမ္းအင္ဇစ္ျမစ္မ်ားရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား တြင္ေနထိုင္ၾကသူ လူဦးေရအခ်ဳးအစားကိ ု ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပပါသည္။ 104 ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားသည္ လွ်ပ္စစ္လက္လွမ္းမီရရိွမႈ အနည္းဆံုးျဖစ္သည္။ အဆိုပါေဒသမ်ား ရိွ လူဦးေရ၏ ၄၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ လွ်ပ္စစ္ရရိွရာဇစ္ျမစ္အေၾကာင္း ေျဖၾကားျခင္းမရိွပဲ အဆိုပါ ေဒသမ်ားရိွ လူဦးေရ၏ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကသာ ႏိုင္ငံပိုင္ဓာတ္အားလိုင္းေပၚတြင္ရိွေၾကာင္း ေျဖၾကား ၾကပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏ ၂၃ ရာခိုင္ႏႈန္းအတြက္ ရပ္ရြာအစုအဖြဲ႔ပိုင္ ဓာတ္အားလိုင္းမ်ားသည္ လွ်ပ္စစ္ရရိွရာ အဓိကဇစ္ျမစ္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤေတြ႕ရိွခ်က္ကို သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူခဲ့ရာတြင္ေတြ႕ရေသာ လွ်ပ္စစ္ ရရိွမႈ အခ်က္အလက္မ်ားက ေထာက္ခံလွ်က္ရိွၿပီး ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားျဖစ္ေသာ ရခိုင္ႏွင့္ တနသၤာရီတို႔တြင္ အေတာ္အတန္နည္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသာ မီးလင္းေရးအတြက္ ႔ပိုင္ သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံပိုင္ ဓာတ္အား ယင္းတို႔၏ မူလအေျခခံ စြမ္းအင္ဇစ္ျမစ္အျဖစ္ ရပ္ရြာအစုဖဲြ  လိုင္းမ်ားအေပၚ မီွခိုအားထားႏိုင္ၾကသည္။ ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္ ဆိုလာျပားသံုးစဲြမႈသည္ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသမ်ားတြင္ အျမင့္ဆံုးျဖစ္ၿပီး တရုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ နယ္စပ္ ကုန္ သြယ္မႈမွ တစ္ဆင့္ ဆိုလာျပားမ်ား ပိုမိုရရိွႏိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ပံု ၇.၄။ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးဇုန္အလိုက္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္္အားရရိွရာ ဇစ္ျမစ္မ်ား Coastal 4.9 23.0 10.9 6.5 9.6 45.1 Delta 40.4 6.5 11.7 20.2 3.9 17.3 Dry Zone 32.5 13.3 17.5 23.6 5.2 7.8 Hills & Mountains 28.4 9.6 34.4 4.5 10.9 12.3 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Public Grid Communal or private grid Solar home system Rechargeable battery system Other (Mill, Generator, Solar Lantern) No Electricity ိ းေသာ မွတ္စု။ ကိန္းဂဏန္းမ်ားကို လူဦးေရအေလးတင္ထားသျဖင့္ အမ်ဳးမ်ဳ ိ ိ စြမ္းအင္ဇစ္ျမစ္မ်ားရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား တြင္ေနထိုင္ၾကသူ လူဦးေရအခ်ဳးအစားကိ ု ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပပါသည္။ အိမ္ရာသံုးပစၥည္းမ်ား ကြာဟခ်က္ စီးပြားေရးအရ လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈ၊ ရာသီဥတုအရလိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ ပစၥည္းမ်ားရႏိုင္မႈတို႔ကို ထင္ဟပ္၍ အိမ္ရာသံုးပစၥည္းမ်ားကြာဟခ်က္မွာ ႀကီးမားသည္။ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ ေထာင္စုမ်ားသည္ သဘာဝေဘး အႏၲရာယ္ကဲ့သို႔ေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ဳိးႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရသည့္အခါ ပိုမို၍ အလြယ္တကူေရစိမ့္ဝင္ႏိုင္ၿပီး ပ်က္စီးလြယ္သည့္ အရည္အေသြးနိမ့္ အိမ္ရာပစၥည္းမ်ား သာရိွၾကၿပီး သိုေလွာင္ထားေသာယင္းပစၥည္းမ်ား ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈ ပိုမိုႀကီးမားဖြယ္ ရိွပါသည္။ အိမ္ရာမ်ားတြင္ ပထဝီဝင္အရ ကဲြလဲြခ်က္သည္ ႀကီးမားၿပီး တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ ရာသီ ဥတုဆိုင္ရာ ကဲြျပားမႈကိုလည္း ထင္ဟပ္ေနပါသည္။ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားတြင္ရိွေသာ အိမ္ ေထာင္စုမ်ားသည္ ဓနိ၊ သက္ကယ္၊ ဝါး၊ သက္ရြက္မ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားသည့္ နံရံ သို႔မဟုတ္ ႔စည္းတည္ေဆာက္ထားေသာ အိမ္မ်ားကို အမ်ားဆံုး ပိုင္ဆိုင္ဖြယ္ရိွၿပီး ေတာင္ အမိုးတို႔ျဖင့္ ဖဲြ  105 ကုန္းႏွင့္ ေတာင္တန္းထူထပ္ရာေဒသမ်ားတြင္ ပိုမိုခံႏိုင္ရည္ရိွသည့္ ပစၥည္းမ်ားျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ ထားေသာ အိမ္မ်ားကို ပိုင္ဆိုင္ဖြယ္ရိွပါသည္။ အသံုးျပဳသည့္ပစၥည္းမ်ား ကဲြလဲြခ်က္ တစ္စိတ္ တစ္ပိုင္းသည္ ရာသီဥတုႏွင့္လည္း သက္ဆိုင္ဖြယ္ရိွၿပီး သြပ္မိုးအသံုးျပဳမႈသည္လည္း တရုတ္ ႏိုင္ငံဘက္မွ အမိုးသြပ္ျပားမ်ား တင္သြင္းရရိွလက္လွမ္းမီ္မႈမွ အက်ဳိးသက္ေရာက္ႏိုင္ဖြယ္ရိွပါ သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ေနထိုင္မႈ အေျခအေနေလ႔လာမႈစစ္တမ္း (MPLCS) တြင္ ေကာက္ယူသိရိွရသည့္ အိမ္ရာသံုးပစၥည္းမ်ား၏ ပထဝီဝင္အရ သိသိသာသာ ႀကီးမားေသာ ကဲြလဲြခ်က္သည္ လူထု၏လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ပထဝီဝင္အရ ထပ္မံခဲြျခားစိတ္ပိုင္းမႈအား ထည့္ သြင္းတြက္ခ်က္ထားေသာ သန္းေခါင္စာရင္းကို ထင္ဟပ္ေနပါသည္။ ပံု ၇.၅။ ငါးစိတ္ပိုင္းႏွင့္ ဇုန္အလိုက္ အိမ္ရာပစၥည္းမ်ား ငါးစိတ္ပိုင္းအလိုက္ အိမ္နံရံျပဳလုပ္ရာတြင္ ငါးစိတ္ပိုင္းအလိုက္ အမိုး မိုးရာတြင္ သံုးေသာပစၥည္းမ်ား အသံုးျပဳသည့္ပစၥည္းမ်ား 90% 78% 88 80% 77 68% 70% 67 59% 60% 62 50% 47% 47% 51 49 40% 38 31% 29% 27% 31 30% 26% 24% 21% 22 20% 18% 13% 12 10% 9% 4% 0% Q1 2 3 4 Q5 Q1 2 3 4 Q5 Thatch, leaf, bamboo Wood Tile, brick, concrete Thatch, leaf, bamboo Tin, Tile brick ိ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳးေရး-ေဂဟေဗဒဇု န္အရ ိ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳးေရး-ေဂဟေဗဒဇု န္အရ အိမ္နံရံျပဳလုပ္ရာတြင္သံုးေသာပစၥည္းမ်ား အမိုးရာတြင္အသံုးျပဳသည့္ပစၥည္းမ်ား Coastal Coastal Delta Delta Dry Zone Dry Zone Hills & Mountains Hills & Mountains 0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Thatch, leaf, bamboo Wood Tile, brick, concrete Thatch, leaf, bamboo Tin, Tile brick မွတ္စု။ ငါးစိတ္ပိုင္းမ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလရိွေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေဒသအကြာအေ၀း တန္ဖိုးေလွ်ာ့့ထားသည့္ တစ္ဦးက် အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္ အသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ လူဦးေရအေလးတင္ျခင္းတို႔ကို အသံုးျပဳခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ 106 ပံု ၇.၆။ အိမ္ရာမ်ား၏ ဒဏ္ခံႏိုင္စြမ္း ကဲြလဲြခ်က္ႏွင့္ ဓာတ္အားလိုင္းမွ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား လက္လွမ္းမီရရိွႏိုင္မႈ Share of Households with a Simple Roof, Share of Households with Public or Communal Grid Electricity (.7,1] (.6,1] (.5,.7] (.4,.6] (.3,.5] (.2,.4] (.1,.3] (.1,.2] [0,.1] [0,.1] Data: World Bank ests. based on Census Data: World Bank ests. based on Census ိ ္ထုတ္ေဝသည့္ လူဦးေရႏွင့္ အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္စာရင္း ၂ဝ၁၄ အခ်က္အလက္မ်ား (၂ဝ၁၅)။ ဇစ္ျမစ္။ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အား ဝန္ႀကီးဌာနမွ ပံုႏွပ 107 108 ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္း အလဲမ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ထိခိုက္ခံရလြယ္သူမ်ား 123 109 အဓိကေပးလိုေသာ သတင္းစကားမ်ား • လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လတာကာလအတြင္း ယင္းတို႔၏ လူမႈဘဝဖူလံုေရးကို အပ်က္သေဘာ သက္ေရာက္မႈ ျဖစ္ေစခဲ့ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားအား အိမ္ေထာင္စုမ်ားကို ေမးျမန္းခဲ့ပါ သည္။ ဤအခန္းပါ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္သည္ ကိုယ္တိုင္အစီရင္ခံ ေျဖၾကားသည့္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲ မ်ား ဆိုင္ရာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အျမင္သေဘာထားမ်ား ကို အသံုးျပဳထားပါ သည္။ • အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ တစ္ခုခ်င္းစီ သီးျခားသေဘာေဆာင္သည့္ လကၡဏာ မ်ားရိွေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲ မ်ားႏွင့္ အစုအေဝးႏွင့္ တဲြဖက္တတ္ေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ အၾကပ္ အတည္းမ်ား၏ ျမင့္မားေသာအဆင့္မ်ားျဖင့္ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ရေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့ၾကသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ တစ္ဝက္ခန္႔သည္ လြန္ခဲ့ သည့္ ၁၂ လတာကာလတြင္ တစ္ခု သို႔မဟုတ္ တစ္ခုထက္ပိုေသာ အပ်က္ သေဘာ ေဆာင္ေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္း အလဲမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ ရေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့ၾကပါသည္။ • ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ ရမႈသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာသူမ်ားတြင္ ျမင့္မားသလို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္း မရိွသူမ်ား၏ ႀကီးမားသည့္အစိတ္အပိုင္းတြင္လည္း ျမင့္မားသည္။ ရုတ္ တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားအား ဆက္လက္ ႀကံဳေတြ႕ေန ရျခင္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးခါနီး သူမ်ားအား ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဆီသို႔ က်ေရာက္သြား ေစႏိုင္သည့္ ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈကို ျဖစ္ေစသည္။ • အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၃ ပံု ၁ ပံုေက်ာ္သည္ ယင္းတို႔ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည့္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္ေသာ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲအား တုန္႔ျပန္ရာ တြင္ မည္သည့္ေျဖရွင္းေရး မဟာဗ်ဴဟာကိုမွ် ထိထိေရာက္ေရာက္ အသံုးမျပဳ ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ေျပာဆုိခဲ့ၾကသည္။ • ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားအား တုန္႔ျပန္ ရာတြင္ အျခားေသာ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရိွသည့္ ေျဖရွင္းေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ားအား အသံုးျပဳႏိုင္ခဲ့ၾကသူမ်ားတြင္ ၆၂.၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ကာလရွည္စီးပြားေရး အလားအလာမ်ားကို ထိခိုက္ေစႏိုင္သည့္ ေျဖရွင္းေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ားကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္။ 110 124 ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အေတာ္အတန္ႀကီးမားသည့္ မလံုၿခံဳမႈကို ရင္ဆိုင္ေနၾက ရေၾကာင္း အစီရင္ခံ ေျဖၾကားၾကသည္။ ဤအခန္းတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ရသည္ ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲဆိုင္ရာ ကနဦး သာဓကအေထာက္အထားမ်ားႏွင့္ အဆိုပါ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားကို ေျဖရွင္းသည့္ ယင္းတို႔၏ ခ်ဥ္းကပ္ပံုနည္းလမ္းမ်ားကို တင္ျပထား ပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္ျခင္း၊ သီးႏွံမ်ားမေအာင္ျမင္ျခင္းႏွင့္ သဘာဝ ေဘး အႏၲရာယ္မ်ားကဲ့သို႔ေသာ ကာလတိုအေရးေပၚျပႆနာမ်ားကို အေလးေပး၍ ကာလရွည္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားအား အဆံုးရွံဳးခံတုန္႔ျပန္ၾကေၾကာင္း ကြၽႏု္ပ္တို႕ေတြ႕ရိွရပါသည္။ ဤအခန္းသည္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ား ျဖစ္ပြားမႈႏွင့္ ထိုထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားအား စီမံခန္႔ခဲြရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အသံုးျပဳသည့္ ေျဖရွင္းမႈ နည္းလမ္းမ်ားကို တင္ျပထားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ အႏၲရာယ္မ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံရိွအိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ မ်က္ေမွာက္ကာလတြင္ေရာ ကာလရွည္တြင္ပါ ယင္းတို႔၏ လူမႈဘဝဖူလံုေရးကို ထိခိုက္သည့္ လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈ အတက္အက်အေျပာင္းအလဲအား ထိခိုက္ခံရလြယ္ၾကသည္။ ကမာၻတစ္ဝွမ္းလံုးရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားစြာတြင္ အႏၲရာယ္သည္ ဘဝ၏ အလယ္ဗဟို အစိတ္အပိုင္းတစ္ရပ္ျဖစ္ေနၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအတြက္လည္း ျခြင္းခ်က္မရိွပါ။ ႀကိဳတင္မွန္းဆမထားသည့္ ဝင္ေငြအတက္အက် အေျပာင္းအလဲမ်ားအားျဖင့္ ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈသည္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား ႐ိုက္ခတ္လွ်က္ရိွသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ သီးႏွံ အထြက္မေကာင္းျခင္း၊ ငါးဖမ္းဆီးရမိမႈ နည္းပါးျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။ ႀကိဳတင္မွန္းဆမထားသည့္ ဝင္ေငြေလ်ာ့နည္းက်ဆင္းမႈသည္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲ အား ေတာင့္ခံထားႏိုင္ျခင္းမရိွလွ်င္ အိမ္ေထာင္စု၏လူေနမႈဘဝ ျပည့္စံုဖူလံုမႈအား ထိခိုက္မႈ ျဖစ္ေစ၍ ဝင္ေငြျဖစ္ေစေသာ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားအား ေရာင္းခ်ျခင္းကဲ့သို႔ေသာ အက်ဳိးစီးပြား ဆုတ္ယုတ္ေစသည့္ ေျဖရွင္းေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ားျဖင့္ ထိခိုက္မႈထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲ ကို ေတာင့္ခံထားလွ်င္ ေရရွည္လူေနမႈဘဝျပည့္စံုဖူလံုမႈကို ဆုတ္ယုတ္ေလ်ာ့ပါးေစႏိုင္သည္။ ဝင္ေငြအေျပာင္းအလဲမ်ားသည္ အက်ဳိးအျမတ္ရႏိုင္ေသာ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားတြင္ ရင္းႏီွး ျမႈပ္ႏွံမႈမ်ားအား ေလ်ာ့ပါးေစၿပီး အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္မ်ား၏ ပညာေရးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအတြင္းသို႔ က်ေရာက္ျခင္းေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာေသာ အခက္အခဲဒုကၡမ်ား၏ ဟိုမွာဘက္တြင္ ခၽြတ္ၿခံဳက်ဆင္းရဲျခင္း၏ အလြန္ႀကီးမားေသာ အႏၲရာယ္သည္ မလံုၿခံဳမႈကို ျဖစ္ေစျခင္း၊ စိတ္ဖိစီးမႈကိုတိုးပြားေစျခင္း၊ အကာအကြယ္မဲ့သည္ဟူေသာ ခံစားရမႈကိုတိုးပြား ေစျခင္း တို႔ကိုျဖစ္ေစသည္။ ယင္းအေျခအေနက လူပုဂိၢဳလ္တစ္ဦးခ်င္းစီအေနျဖင့္ ထိုသို႔ေသာ အေျခအေနမဟုတ္လွ်င္ ေဆာင္ရြက္မည္ မဟုတ္သည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ဳိးကို ခ်မွတ္လာေစႏိုင္ သည္ (Calvo ႏွင့္ Dercon၊ ၂ဝ၁၃)။ ကာလရွည္တြင္မႈ အနာဂတ္အလားအလာမ်ား မေသခ်ာ မေရရာမႈသည္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား အက်ဳိးရိွသည့္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို ေရႊ႕ဆိုင္းျခင္း သို႔ မဟုတ္ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းႏွင့္ပညာေရးတြင္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားအားေလွ်ာ့ခ်ျခင္းတို႔ကိုျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ 25 က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ဆိုရေသာ္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ လူမႈဘဝဖူလုံေရးအေပၚ ရုတ္ခ်ည္းေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ား၏ ကာလတိုႏွင့္ ကာလရွည္ ႐ိုက္ခတ္မႈမ်ားဆိုင္ရာ က်ယ္ျပန္႕ေသာသုေတသန နယ္ပယ္တစ္ရပ္ႏွင့္ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္မႈမ်ား အမ်ားအျပားရိ္ွပါသည္။ ေလ့လာမႈမ်ားက ေသဆံုးျခင္း သို႔မဟုတ္ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္ျခင္း၊ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ႏွင့္ စီးပြားေရးအၾကပ္အတည္းကဲ့သို႔ေသာ ေန႔စဥ္ရုတ္ခ်ည္းေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ား၏ အပ်က္သေဘာသက္ေရာက္မႈမ်ားကို စစ္ေဆးသံုးသပ္ပါသည္ (Heltberg ႏွင့္ Lund ၂ဝဝ၉)။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အႏၲရာယ္မ်ားမွ ကာကြယ္ရန္အတြက္ အႏုမာဏအေျချပဳေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား လုပ္ကိုင္ျခင္းျဖင့္ အႏၲရာယ္ မ်ားျဖစ္ေစၿပီး ယင္းတို႔၏ ဝင္ေငြရေစေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာထိန္းညွိမႈမ်ားအား ေလ်ာ့က်ေစသည္ကို ေတြ႕ရ သည္ (Rosenzweig ႏွင့္ Wolpin၊ ၁၉၉၃။ Dercon ႏွင့္ Christiaensen ၂ဝ၁၁)။ 111 သဘာဝအေလ်ာက္ အေျခအေနမ်ားမွေသာ္လည္းေကာင္း၊ လူသားမ်ားက ဖန္တီးသည့္ အေျခအေနမ်ားမွေသာ္လည္းေကာင္း ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္း အလဲမ်ား ေပၚထြက္လာႏိုင္သည္။ “ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္း အလဲ”ဆိုသည္မွာ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ မိုးေခါင္ျခင္းကဲ့သို႔ေသာ အိမ္ေထာင္စု၏ လူမႈဘဝဖူလုံေရးႏွင့္ စားဝတ္ေနေရး အေျခအေနမ်ားကို ေလ်ာ့က်ေစျခင္းျဖင့္ အိမ္ေထာင္ စုအား ေသာကမ်ားဖိစီးေစသည့္ ႀကိဳတင္မွန္းဆမထားေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ားကို ဆိုလိုပါသည္။ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ အၾကပ္အတည္းမ်ားကို တစ္ခုခ်င္းစီ သီးျခားသေဘာေဆာင္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲ သို႔မဟုတ္ အစုအေဝးႏွင့္ တဲြဖက္ တတ္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲ ဟူ၍ ခဲြျခားပါသည္။ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲတစ္ခုသည္ အထူးသျဖင့္ ပုဂၢလိက တစ္ဦးခ်င္းစီ သို႔မဟုတ္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား ထိခိုက္သက္ေရာက္လွ်င္ တစ္ခုခ်င္းစီ သီးျခား သေဘာေဆာင္သည္။ ဥပမာ။ လူတစ္ဦး နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ မေတာ္တဆ ထိခိုက္မႈျဖစ္ျခင္းကို တစ္ခုခ်င္းစီ သီးျခား လကၡဏာမ်ားရိွေသာ ထိခိုက္မႈထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲဟု ယူဆ သတ္မွတ္ပါသည္။ အစုအေဝးႏွင့္ တဲြဖက္တတ္ေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲသည္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ စီးပြားေရး သို႔မဟုတ္ ရပ္ရြာအသိုက္အဝန္းကို ထိခိုက္သက္ေရာက္သည္။ ဥပမာ။ ေရႀကီးျခင္း၊ ေျမၿပိဳျခင္း။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား ယင္းတို႔၏ လူမႈဘဝဖူလုံေရးအား အပ်က္သေဘာဆန္စြာ သက္ေရာက္ ႐ိုက္ခတ္ခဲ့သည့္ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားအား အစီရင္ခံ ေျဖၾကားေပးရန္ ေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။ မွတ္သားသင့္သည္မွာ ဤအပိုင္းတြင္ပါေသာ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္သည္ ကိုယ္တိုင္အစီရင္ခံေျဖၾကားသည့္ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္ သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲအေပၚ အေျချပဳထားၿပီး အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား ထိခိုက္ ေစခဲ့သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ား၏ အမွန္တကယ္ တိုင္းတာမႈမ်ားအေပၚ အားျပဳထားျခင္း မဟုတ္ပါ။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား ယင္းတို႔အေနျဖင့္ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္ သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲသီးသန္႔ အမ်ဳိးအစားတစ္ခုခုကို ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရပါသလား ဆိုသည္ႏွင့္ အကယ္၍ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရသည္ဆိုလွ်င္ အဆိုပါအေျခအေနကို ေျဖရွင္းရန္အတြက္ မည္သည္တို႔ကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသလဲဟု ေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲ၏ နက္ရိွဳင္းမႈႏွင့္ပတ္သက္သည့္ မည္သည့္ သတင္းအခ်က္ အလက္ကိုမွ် ဤအပိုင္းမွ ခန္႔မွန္းေဖာ္ထုတ္ျခင္းမျပဳႏိုင္ေသာေၾကာင့္ အိမ္ေထာင္စု တစ္စုသည္ ထိခိုက္မႈထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲတစ္ခုအား မည္သည့္ တုန္႔ျပန္မႈမွ် မေဖာ္ျပလွ်င္ ထိုသို႔ မတုန္႔ျပန္ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ တုန္႔ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈကို ေမွ်ာ္မွန္း ရေလာက္ေအာင္ ျပင္းထန္မႈမရိ္ွျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္ကို မွတ္သားသင့္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ကိုယ္တိုင္အစီရင္ခံေျဖၾကားေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္ သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲႀကံဳေတြ႕ရမႈအဆင့္မ်ားသည္ ျမင့္မားသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္မႈအေျခအေန ေလ႔လာမႈစစ္တမ္း (MPLCS) မတိုင္မီ တစ္ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲ အနည္းဆံုးတစ္ခုႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရေၾကာင္း အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၄၈ ရာခိုင္ႏႈန္းက အစီရင္ခံ ေျဖၾကားခဲ့ၾကပါသည္။ ကမာၻတစ္လႊားရိွ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၅ ႏိုင္ငံတြင္ အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့ေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္ သည့္ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားအား ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အစီရင္ခံ ေျဖၾကားခဲ့ေသာ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲျဖစ္ပြားမႈသည္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေန ျဖင့္ ပိုမိုထိခိုက္ခံရလြယ္ေသာ အဆင့္တြင္ ရိွေနသည္ကို ေဖာ္ျပေနပါသည္ (Heltberg ႏွင့္ ႔၊ ၂ဝ၁၃)။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၂၉ ရာခိုင္ႏႈန္းက တစ္ခုခ်င္းစီ သီးျခား ဖဲြ  သေဘာေဆာင္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားကို ခံစား ခဲ့ရေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားၾကၿပီး အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၃၁ ရာခိုင္ႏႈန္းက အစုအေဝးႏွင့္ တဲြဖက္တတ္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားကို ႀကံဳ ေတြ႕ရေၾကာင္း အစီရင္ခံ ေျဖၾကားခဲ့ၾကပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၄ ပံု ၁ ပံု သည္ ရုတ္ တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ဳိးစံု ခံစားခဲ့ရေၾကာင္း အစီရင္ခံ ေျဖ ၾကားခဲ့ၾကၿပီး ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ိဳစံု ခံစားရသည့္ အိမ္ ေထာင္စုမ်ားမွာ ေက်းလက္က ၿမိဳ႕ျပထက္ ၂ ဆခန္႔ပိုမို မ်ားျပားပါသည္။ 26 ႀကိမ္ႏႈန္းျမင့္၍ ပထဝီဝင္အရ ပိုင္းျခားစိတ္ျဖာထားသည့္ မိုးေလဝသအခ်က္အလက္မ်ားရိွသည့္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အစြန္း ေရာက္မိုးေလဝသ ျဖစ္ရပ္မ်ားျဖစ္ပြားမႈကို စစ္ေဆးသံုးသပ္ရန္ သို႔မဟုတ္ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ျဖစ္ပြားမႈဆိုင္ရာ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားအား အိမ္ေထာင္စု သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ ေပါင္းစပ္ရန္ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ 112 ပံု ၈.၁။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအလိုက္အစီရင္ခံေျဖၾကားသည့္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲပ်ံ႕ႏွံ႕မႈ 60% Percent of households reporting shock 50% 40% 30% 53% 48% 20% 37% 35% 30% 29% 31% 28% 28% 25% 10% 15% 15% 0% Urban Rural Total All Idiosyncratic Covariate Multiple မွတ္စု။ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို အိမ္ေထာင္စုအေလးတင္ျခင္းအသံုးျပဳ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ ေက်းလက္ဧရိယာေန အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသေနအိမ္ေထာင္စုမ်ားထက္ ရုတ္ ္ န္ဖ တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတလ ႔ ယ ္ ေျပာင္းအလဲမ်ားကို သိသသ ြ အ ု အ ိ ာသာ ပိမ ို စီရင္ခံေျဖၾကား ဖြယ္ရိွသလို ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ား အေျခတည္သည့္ ဇစ္ျမစ္မ်ားလည္း ပိုမိုကဲြျပားျခားနား ဖြယ္ရိွပါသည္။ တစ္ခုခ်င္းစီ သီးျခားသေဘာေဆာင္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားကို ၿမိဳ႕ျ႔ပႏွင့္ေက်းလက္ အိမ္ ေထာင္စုမ်ားသည္ တူညီေသာပမာဏျဖင့္ ႀကံဳေတြ႕ရပံုေပၚၿပီး ရပ္ရြာအသိုက္အဝန္း အဆင့္ ရိွေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားေၾကာင့္ ထိခိုက္သက္ ေရာက္မႈမွာ ေက်းလက္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားက ၿမိဳ႕ျပအိမ္ေထာင္စုမ်ားထက္ ၂ ဆ ပိုမိုႀကံဳေတြ႕ ရဖြယ္ ရိွပါသည္။ စစ္တမ္းမတိုင္မီ ၁၂ လအတြင္း အစုအေဝးႏွင့္တဲြဖက္တတ္ေသာ ရုတ္ တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားကို ႀကံဳေတြ႕ရသည္ဟု အစီရင္ခံ ေျဖၾကားေသာ ေက်းလက္ဧရိယာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၃၇ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ပါက ၿမိဳ႕ျပအိမ္ေထာင္စု ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွသည္။ ေက်းလက္ ဧရိယာမ်ားတြင္ အစု အေဝးႏွင့္တဲြဖက္တတ္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ား ပိုမိုေပၚေပါက္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းသည္ မိုးေရအသံုးျပဳ စိုက္ပ်ဳိးေရးအေပၚ သိသိသာသာ မီွခိုအားထားရျခင္း အား ထင္ဟပ္ေနပါသည္။ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ကိုင္ၾကေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ မိုးေလဝသမေကာင္းျခင္း၊ မိုးမမွန္ျခင္း၊ မိုးေခါင္ျခင္း၊ ေရႀကီးျခင္း၊ သီးႏွံမ်ားေရာဂါပိုး က် ေရာက္ျခင္းႏွင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးသြင္းအားစုမ်ား၏ ေစ်းႏႈန္းေျပာင္းလဲျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ထိခိုက္ခံၾကရသည္။ ေက်းလက္အိမ္ေထာင္စုမ်ားေရာ ၿမိဳ႕ျပအိမ္ေထာင္စုမ်ား အတြက္ပါ တစ္ခု ခ်င္းစီ သီးျခားသေဘာေဆာင္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္း အလဲမ်ားသည္ က်န္းမာေရးမေကာင္းျခင္းေၾကာင့္ေရာ အလုပ္အကိုင္ဆံုးရွံဳးျခင္းေၾကာင့္ပါ အမ်ားအျပားျဖစ္ေပၚရသည္။ အစီရင္ခံေျဖၾကားသည့္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ား ျဖစ္ပြားမႈသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာသူမ်ားတြင္ ျမင့္မားသလို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူမ်ား၏ ႀကီးမားသည့္အစိတ္အပိုင္းတြင္လည္း ျမင့္မားသည္။ အပ်က္သဘာေဆာင္ေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားအား ဆက္လက္ႀကံဳေတြ႕ရျခင္းသည္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားစြာအား ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းေအာက္သို႔ ေရာက္ရိွ သြားေစႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းျမင့္မားျခင္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရးအေပၚ 113 ျပင္းထန္ ဆိုးရြားစြာ ထိခိုက္ေစႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အခ်က္အလက္ စုမွ အခ်က္အလက္မ်ားကို အသံုးျပဳျခင္းအားျဖင့္ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲ၏ နက္႐ိႈင္းမႈကို နားလည္သေဘာေပါက္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ယင္းသည္ အိမ္ေထာင္စုရင္ဆိုင္ရသည့္ အဆက္မျပတ္ျဖစ္ေပၚ၍ မျမင္လြယ္ေသာအခက္အခဲမ်ား တည္ ရိွမႈကိုလည္း ထင္ဟပ္ႏိုင္ဖြယ္ရိွပါသည္။ ေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ပံု ၈.၂ သည္ အသံုး စရိတ္ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားရိွ တစ္ခုခ်င္းစီ သီးျခားသေဘာေဆာင္ေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္ သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားေရာ အစုအေဝးႏွင့္ တဲြဖက္တတ္ေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ား ႏွစ္ခုလံုးအတြက္ ျမင့္မားေသာ ပ်မ္းမွ် ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲေတြ႕ႀကံဳရမႈကို ေဖာ္ျပထားၿပီး အသံုးစရိတ္ ျပန္႕ခ်က္၏ ထိပ္ပိုင္း ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းအတြက္ အေတာ္အတန္ ေလ်ာ့က်မႈကိုသာ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ပံု ၈.၂။ အသံုးစရိတ္ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေနအလိုက္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားႀကံဳေတြ႕ရမႈ 60% 52% 54% 53% 50% Percent of households 50% reporting shock 40% 35% 36% 35% 31% 30% 30% 33% 32% 32% 30% 27% 29% 28% 24% 24% 21% 20% 16% 10% 0% All Idiosyncratic Covariate Multiple Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 မွတ္စု။ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို အိမ္ေထာင္စုအေလးတင္ျခင္း အသံုးျပဳေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါသည္။ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလရိွေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေဒသအကြာအေ၀းအလိုက္ တန္ဖိုးေလွ်ာ့ထားသည့္ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ အသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ လူဦးေရအေလးတင္ျခင္းတို႔ကို အသံုးျပဳခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းတစ္ဝိုက္တြင္ သိသိသာသာ စုၿပံဳေနေၾကာင္း အေစာပိုင္းကေတြ႕ရိွခ်က္ႏွင့္ ေပါင္းစပ္၍ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲေတြ႕ႀကံဳရမႈ၏ ျမင့္မား ေသာ အဆင့္မ်ားသည္ အႏၲရာယ္ ႀကံဳေတြ႕ရမႈႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေတြ႕ႀကံဳရမႈတို႔၏ ျမင့္မား ေသာဒီဂရီမ်ားကို ေဖာ္ညႊန္းပါသည္။ ဤေတြ႕ရိွခ်က္သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပ မ်ဥ္းနားနီး လူမႈဘဝ ဖူလံုေရးျပန္႔ခ်က္အား စစ္ေဆးျခင္းအားျဖင့္ လူဦးေရ၏ ၆၂ ရာခုိင္ႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပ မ်ဥ္းေအာက္ သို႔မဟုတ္ အနီးတြင္ ေနထိုင္ေနၾကျခင္းေၾကာင့္ ပိုမိုခိုင္မာၿပီး သိသာေသာ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈကို ညႊန္ျပေနပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူဦးေရ၏ ၃၂ ရာခိုင္ႏႈန္း သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းေအာက္တြင္ ေနထိုင္ၾကရသည္ႏွင့္အတူ ေနာက္ထပ္ ၃ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း၏ ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း အတြင္းေနထိုင္ၾကသည္။ 27 ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈထိခိုက္ခံရလြယ္မႈကို ပံုစံတက်အားျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးလာျခင္းျဖစ္တန္စြမ္းကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရန္ အတြက္ စီးပြားေရးအတိုင္းအတာ ပညာနည္းလမ္းမ်ားအေပၚအေျခခံကာ ပိုမိုသိမ္ေမြ႕သည့္ ကဲြျပားျခားနားမႈရိွေသာ ေလ့လာ စိစစ္မႈနည္းလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳ၍ တိုင္းတာသည္ (Kozel၊ Fallavier ႏွင့္ Badiani၊ ၂ဝဝ၈)။ အဆိုပါနည္းလမ္းမ်ားသည္ သတ္မွတ္ထားေသာ လူႏွင့္ရုပ္ဝတၳဳပိုင္းဆိုင္ရာ လကၡဏာမ်ားအရ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဆီသို႔ သက္ဆင္းမည့္ သိသာႀကီးမားေသာ အႏၲရာယ္ရိွသည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအနီးရိွေသာသူမ်ားကို ၾကြယ္ဝသူ သို႔မဟုတ္ ပိုမိုဒဏ္ခံႏိုင္စြမ္းရိွသည့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအနီး ရိွေသာသူမ်ားမွ ခဲြထုတ္သည္ (Calvo ႏွင့္ Dercon၊ 2013)။ အႀကိမ္ႀကိမ္ႏိႈင္းယွဥ္ႏိုင္ေသာ ကန္႔လန္ျဖတ္အလိုက္ သို႔မဟုတ္ ထပ္တူယူထားေသာ ယူနစ္အခ်ဳိ႕ပါ၀င္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားမရိွလွ်င္ အဆိုပါနည္းလမ္းမ်ားကို အသံုးမျပဳႏိုင္ပဲ ၎ အစား လက္ရိွစားသံုးမႈအဆင့္သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းအနီးသို႔ ေရာက္ေနသူမ်ားအား ခဲြျခားေဖာ္ထုတ္ရန္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ ျပမ်ဥ္း၏ အခ်ဳိးမ်ားအား စစ္ေဆးသံုးသပ္မႈကိုသာ ျပဳလုပ္ရသည္။ ကၽြႏု္ပ္တို႔သည္ စံျပဳအမွတ္ ၂ ခုကိုသံုး၍ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈနားနီး လူဦးေရအခ်ဳိးအစားကို စစ္ေဆးၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းမွ ၂ဝ ႏွင့္ ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း အတြင္းရိွသူမ်ားကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈနားနီးသူမ်ား အျဖစ္ဆိုလိုသည္။ 114 ပံုမွန္ရာသီဥတု အေျခအေနမ်ားႏွင့္ဆိုင္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားႏွင့္ အာမခံအစီအစဥ္မ်ား အကန္႔အသတ္ရိွသည့္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ ေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားအရဆိုရလွ်င္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ စည္းသတ္မ်ဥ္းအေပၚသို႔ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ေရြ႕လ်ားသြားျခင္းသည္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ အား ဟန္႔တားထားႏိုင္ရန္ လံုေလာက္ဖြယ္မရိ္ွပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ အုပ္စုသည္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ား၏ အလြယ္တကူ စိမ့္ဝင္ ႐ိုက္ ခတ္မႈကို ခံရဖြယ္ျမင့္မားၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ အိမ္ေထာင္စုမ်ားကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဆီသို႔ ပို႔ႏိုင္ သည္။ အဆိုပါ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ယင္းတို႔အား ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈဆီသို႔ တြန္းပို႔ႏိုင္သည့္ ႀကိဳတင္မွန္းဆမထားေသာ အပ်က္သေဘာေဆာင္ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ အၾကပ္ အတည္းမ်ား ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈေၾကာင့္ ကာလတို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈမွ ကာလလတ္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ ျဖစ္မည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ားရိွေနသည္။ အေျခခံအနိမ့္ဆံုး လိုအပ္ခ်က္မ်ားျပေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အဆင္းရဲ အႏြမ္းပါးဆံုးေသာ သူမ်ား၏ အာဟာရ ႔စည္းပံုကို အတိအက် အေျခခံက်က် ထင္ဟပ္လွ်က္ရိွျခင္းေၾကာင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္း ဖဲြ  အနီးရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈ တစ္မ်ဳိးမဟုတ္ တစ္မ်ဳိးကို ႀကံဳေတြ႕ ရဖြယ္ရိွၾကပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း အိမ္ေထာင္စုမ်ား အစီရင္ခံေျဖၾကားသည့္ အဓိကက်ေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားတြင္ က်န္းမာေရး၊ ရာသီဥတုတို႔ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ ေနေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ား ပါဝင္ပါသည္။ လူဦး ေရ၏ ၁၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ က်န္းမာေရးထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္း အလဲမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားၾကၿပီး အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၅ ပံု ၁ ပံု သည္ ရာသီဥတု မတည္ၿငိမ္မႈ သို႔မဟုတ္ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ (မိုးေခါင္ျခင္း၊ မိုးရြာသြန္းမႈ ပံုမွန္မဟုတ္ျခင္း၊ ေရႀကီးျခင္း၊ ေျမၿပိဳျခင္း၊ ငလ်င္ႏွင့္ ေတာမီးတို႔အပါအဝင္) မ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ ရေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားၾကပါသည္။ ထို႔အျပင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၁၁.၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ဆိုင္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲ (သီးႏွံႏွင့္ေမြးျမဴေရးတိရစၦာန္မ်ားေရာဂါက်ေရာက္ျခင္း၊ ႀကိဳတင္ မွန္းဆမထားသည့္ သြင္းအားစု သို႔မဟုတ္ ထုတ္ကုန္မ်ား ေစ်းႏႈန္းေျပာင္းလဲျခင္းတို႔ အပါ အဝင္) ႏွင့္ ေတြ႕ႀကံဳရေၾကာင္း အစီရင္ခံ ေျဖၾကားၾကပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္ေက်ာ္သာ ယင္းတို႔၏ ဝယ္ႏိုင္စြမ္းအားႏွင့္ အေထြေထြ လူမႈဘဝဖူလံုမႈတို႔ကို ေလ်ာ့က် ေစေသာ ပံုမွန္မဟုတ္သည့္ အစားအစာ ေစ်းႏႈန္းျမင့္မားျခင္းႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရေၾကာင္း အစီရင္ခံ ေျဖၾကားၾကပါသည္။ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အလြန္ေသးငယ္ေသာ အခ်ဳိး အစား (၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ေအာက္နည္း)ကသာ အၾကမ္းဖက္ပဋိပကၡမ်ား ႀကံဳေတြ႕ရေၾကာင္း အစီ ရင္ခံ ေျဖၾကားပါသည္။ 115 ပံု ၈.၃။ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ရင္ဆိုင္ခဲ့ရေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲအမ်ဳိးအစားမ်ား 35% 25% 30% Percent reporting shock 25% 20% 17% 16% 15% 20% 15% 15% 14% 14% 12% 15% 8% 8% 8% 7% 10% 5% 2% 0% Health Failure of business/ Natural Agricultural Food prices employment loss Disaster production or price Idiosyncratic Covariate All Rural Urban မွတ္စု။ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို အိမ္ေထာင္စုအေလးတင္ျခင္းျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ အႏၲရာယ္မ်ားႏွင့္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားအား ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေရး အိမ္ေထာင္စု မဟာဗ်ဴဟာမ်ား ကမာၻတစ္လႊားတြင္ မလံုၿခံဳမႈကို ေက်ာ္လႊားလြန္ေျမာက္ေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္အႏၲရာယ္ ႏွင့္ ထိေတြ႕မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္ သို႔မဟုတ္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္ေသာ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္း အလဲ၏ သက္ေရာက္မႈမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ အဆိုပါအႏၲရာယ္ ေလ်ာ့ပါးသက္သာေရး သို႔မဟုတ္ ေျဖရွင္းေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ားမွ အခ်ဳိ႕သည္ ကာလရွည္ တိုးတက္မႈကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ၿပီး ယင္းတို႔၏မူအေျခအေနသို႔ ျပန္လည္ ေရာက္ရိွႏိုင္စြမ္းကိုလည္း ထိခိုက္ေစသည္။ မေသခ်ာမေရရာမႈသည္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္ သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္၍ လူမႈဘဝဖူလံုမႈဆံုးရွံဳးျခင္းႏွင့္ ရုတ္ တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားအား စရိတ္စကႀကီးမားေသာ တုန္႔ ျပန္မႈျပဳျခင္းတို႔အားျဖင့္ ထိခိုက္ေစသည္။ အဆိုပါ ဆံုးရွံဳးမႈမ်ားအား ဤအခန္းတြင္ တင္ျပ ထားပါသည္။ မေသခ်ာမေရရာမႈသည္ အႏၲရာယ္မ်ားအား ရင္ဆိုင္ရာတြင္ ခ်ိန္ညွိမႈမ်ားအား ျဖင့္လည္း အိမ္ေထာင္စုမ်ားကို ထိခိုက္ေစသည္ (အႏုမာဏ အေျခခံ တုန္႔ျပန္မႈ မ်ား)၊ ဥပမာ။ အျမတ္နည္းေသာ္လည္း ဝင္ေငြရရိွမႈကို ထိခိုက္မႈ ပိုနည္းသည့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားတြင္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံျခင္း (Morduch ၁၉၉၅၊ Kochar ၁၉၉၅၊ Ligon ႏွင့္ Schechter ၂ဝဝ၃၊ Christiaensen ႏွင့္ Subbarao ၂ဝဝ၅)။ အိမ္ေထာင္စု မ်ားသည္ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ား ျဖစ္ပြားမႈကို ေျဖရွင္းေရး မဟာဗ်ဴဟာ အမ်ားအျပားျဖင့္ တုန္႔ျပန္ျခင္း သို႔မဟုတ္ လက္ေတြ႕အေျခခံတုန္႔ျပန္ျခင္းမ်ားျဖင့္ တုန္႔ျပန္ၾကသည္။ အဆိုပါ တုန္႔ျပန္နည္းမ်ားတြင္ ေငြေခ်းယူျခင္း၊ လုပ္အား ေရာင္းလိုအား တိုးျမွင့္ျခင္း၊ အစားအစာ၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ ပညာေရးစရိတ္မ်ားအား ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းတို႔ ပါဝင္ၾကသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ား သည္ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားႏွင့္ ေတြ႕ႀကံဳရသည့္ အခါ ယင္းတို႔၏ စားသံုးမႈအဆင့္ကို ပ်က္ျပားသြားေစသည္အထိ သို႔မဟုတ္ ေလ်ာ့က်သြားေစ သည္အထိ အဆိုပါအစီအမံမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ဖြယ္ရိွၾကသည္။ အႏုမာဏ အေျခခံ တုန္႔ျပန္မႈ 116 ေရာ လက္ေတြ႕အေျခခံတုန္႔ျပန္မႈပါ ႏွစ္မ်ဳိးလံုးသည္ ကာလရွည္ လူမႈဘဝဖူလံုမႈကို ထိခိုက္ ပ်က္စီးေစႏိုင္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္း အလဲမ်ားအား နည္းလမ္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းၾကၿပီး အေတြ႕ရအမ်ားဆံုးနည္းမ်ားမွာ ေငြေခ်းယူျခင္း၊ လုပ္အားေရာင္းလိုအား တိုးျမွင့္ျခင္းႏွင့္ အစားအစာအသံုးစရိတ္ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း တုိ႔ျဖစ္သည္။ အပ်က္သေဘာေဆာင္ေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ား ႐ိုက္ခတ္ျခင္းခံရသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏တစ္ဝက္သည္ ထိုထိတ္လန္႔ ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲကို ေျဖရွင္းတုန္႕ျပန္သည့္အေနျဖင့္ အေၾကြးယူခဲ့ေၾကာင္းေျဖၾကားခဲ့ၾက သည္။ ၂၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ လုပ္အားေရာင္းလိုအားကို တိုးျမွင့္ၾကၿပီး ၅ ပံု ၁ ပံုသည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အသံုးစရိတ္မ်ား (အစားအစာ၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး)ကိုေလွ်ာ့ခ်ၾကသည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အသံုး စရိတ္မ်ားအတြင္းတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အစားအစာစားသံုးမႈကို အဓိကအားျဖင့္ ေလွ်ာ့ခ် ၾကၿပီး ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရသူမ်ား၏ ၁၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဤနည္းျဖင့္ တုန္႔ျပန္ၾကသည္ဟု ေျဖၾကားခဲ့ၾကသည္။ အစားအစာ အသံုးစရိတ္ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းသည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားအၾကားတြင္ ပိုမို ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈရိွၿပီး အိမ္တြင္းထုတ္လုပ္သည့္ အစားအစာမ်ားထက္ ဝယ္ယူစားသံုးမႈအေပၚ ပိုမိုမီွခို အားထားရသည္ ကို ထင္ဟပ္ျခင္းျဖစ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အစားအစာ အသံုးစရိတ္မ်ားကို ယင္းတို႔စားသံုးသည့္ ပမာဏကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းမွသည္ အာဟာရ အရည္အေသြးကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း အထိ နည္းလမ္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ ျဖတ္ေတာက္ႏိုင္သည္။ ဤအေၾကာင္းကို အခန္း ၄ တြင္ ပိုမိုအေသး စိတ္ ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားအား တုန္႔ျပန္ရာတြင္ က်ယ္ျပန္႔သည့္ အခင္းအက်င္းကို ျပသၾကသကဲ့သို႔ပင္ အိမ္ေထာင္စုအေတာ္ မ်ားမ်ားသည္ ယင္းတို႔ႀကံဳေတြ႕ရေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္း အလဲမ်ားအား ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရန္ မည္သည့္ကိစၥကိုမွ် မလုပ္ေဆာင္ၾကေၾကာင္း အစီရင္ခံ ေျဖၾကားခဲ့ၾကပါသည္။ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္း အလဲမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရသည့္ သူမ်ား၏ ၃ ပံု ၁ ပံုသည္ ထုိထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲ၏ သက္ေရာက္မႈ အား သက္သာေလ်ာ့ပါးေစရန္ ေျဖရွင္းမႈမဟာဗ်ဴဟာတစ္ရပ္ရပ္ကို မလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း သို႔မ ဟုတ္ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ေဖာ္ျပေျပာဆိုၾကပါသည္။ ဤသည္က ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ အၾကပ္အတည္းမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရသည့္အခါ စားသံုးမႈအဆင့္မ်ားကို ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းသည္ အခ်ဳိ႕ေသာအိမ္ေထာင္စုမ်ားအတြက္ အလြန္ဆိုးဆိုးရြားရြား အကန္႔အသတ္ရိွၿပီး ပံုမွန္ တရားဝင္ မဟုတ္သည့္ ေျဖရွင္းေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ားအားျဖင့္ပင္လွ်င္ အာမခံႏိုင္မႈမရိွပဲ အႏၲရာယ္မ်ား က်န္ရိွေနဆဲျဖစ္သည္ကို ညႊန္ျပေနပါသည္။ ႀကံဳေတြ႕ရေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ား၏ နက္ရိွဳင္းမႈႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္ မရ္ိွပဲ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ရွင္းရွင္း လင္းလင္းပင္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲအား ကိုင္ တြယ္ေျဖရွင္းရန္ မလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ျခင္းလား သို႔မဟုတ္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲသည္ တုန္႔ျပန္မႈျပဳရေလာက္ေအာင္ ျပင္းထန္မႈမရိွျခင္းလား ဆိုသည္ကို ခဲြျခားေဖာ္ထုတ္ၾကည့္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္ ရပ္ရြာအသို္က္အဝန္းတစ္ခုလံုးအား ထိခိုက္ေစေသာ အစုအေဝးႏွင့္ တဲြဖက္တတ္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားအား ကိုင္ တြယ္ေျဖရွင္းသည့္ နည္းလမ္းမ်ား ပိုမိုအကန္႔ အသတ္ရိွပံုရၿပီး ဤသည္က အာမခံအစီအစဥ္ မ်ားလိုအပ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ရပ္ရြာအသိုက္အဝန္းအား ျပင္ပမွ ေထာက္ကူရန္လိုအပ္ျခင္းတုိ႔ကို ေဖာ္ျပေနပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ တစ္ခုခ်င္းစီ သီးျခားသေဘာေဆာင္ေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားႏွင့္ အစုအေဝးႏွင့္ တဲြဖက္တတ္ေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲအား သိသိသာသာ ကဲြျပားျခားနားစြာ တုန္႔ျပန္ၾကသည္။ အစုအေဝးႏွင့္ တဲြဖက္တတ္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရသည့္အခါတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၄၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မည္သည့္ေျဖရွင္းေရး မဟာဗ်ဴဟာမွ်မရိွၾကပဲ တစ္ခုခ်င္းစီ သီးျခား သေဘာေဆာင္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရသည့္အခါတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္ မည္သည့္ေျဖရွင္းေရးမဟာဗ်ဴဟာမွ် မရိွၾကသည္ကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ ဤသည္မွာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္း 117 အလဲ၏ ႀကီးေလးမႈ ကြာျခားျခင္းမ်ားကို ထင္ဟပ္ဖြယ္ရိွၿပီး အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ က်န္းမာေရးအၾကပ္အတည္းအား မျဖစ္မေနတုန္႔ျပန္ရၿပီး သီးႏွံဖ်က္ပိုးမ်ား သို႔မဟုတ္ ေရာဂါက်ေရာက္ျခင္းအား မျဖစ္မေနတုန္႔ျပန္မႈမျပဳျခင္းလည္း ျဖစ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား ယင္းတို႔၏ လူမႈဘဝဖူလံုမႈကို ထိခိုက္ေလ်ာ့ပါးေစသည့္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္ေသာ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲအား တင္ျပေျဖဆိုရန္ ေမးျမန္းသည့္ အခါ ေျဖရွင္းမႈနည္းလမ္းမ်ား မရိွျခင္းသည္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမွ ကိုယ့္ဘာသာ ကာကြယ္ရန္ စြမ္းေဆာင္ရည္မရိွျခင္းကို ထင္ဟပ္ဖြယ္ရိွပါ သည္။ ရပ္ရြာအသိုက္အဝန္း တစ္ခုလံုးကို ထိခိုက္ေစသည့္ အစုအေဝးႏွင့္ တဲြဖက္တတ္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားသည္ ရပ္ရြာရိွ အျခားသူမ်ားထံ မွ အကူအညီရယူရန္ သို႔မဟုတ္ အလားတူေျဖရွင္းေရး မဟာဗ်ဴဟာမ်ားကို ကိုင္စဲြထားသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အလံုးအရင္းႏွင့္ ဝင္ေရာက္လာျခင္းေၾကာင့္ ေစ်းႏႈန္းမ်ား က်ဆင္းသြားဖြယ္ရိွ သျဖင့္ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား သို႔မဟုတ္ ထုတ္ကုန္မ်ားအား ေဒသႏၲရ ေစ်းကြက္တြင္ ေရာင္းခ်ရန္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ စြမ္းရည္ကို အကန္႔အသတ္ ျဖစ္ေစသည္။ ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ဘာသာေရး အဖြဲ႕အစည္း အစိုးရ၊ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အကူအညီေပးေရးဖဲြ  မ်ားထံမွ ေထာက္ပံ့ ကူညီမႈမ်ား အကန္႔အသတ္ရိွသည့္အခါ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ မိတ္ေဆြ မ်ားႏွင့္ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းမ်ားအား ႀကီးစြာ မီွခိုအားထားၾကရသည္။ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲတစ္ခုခုႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေတြ႔ႀကံဳရသည္ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္သာ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲအား ေျဖရွင္း ေရး နည္လမ္းတစ္ခုအေနျဖင့္ အစိုးရထံမွ အကူအညီရရိွၾကၿပီး ၁.၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ အကူအညီေပးေရးဖဲြ  ႔အစည္းမ်ားထံမွ ဘာသာေရးဖဲြ  အကူ အညီမ်ား ရရိွၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ႀကီးမားေသာ အခ်ဳိးအစားသည္ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းမ်ားႏွင့္မိတ္ေဆြမ်ားထံမွ အကူအညီရယူၾကသည္ဟု ေျဖၾကားခဲ့ၾကၿပီး ရုတ္ တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲတစ္ခုခုကို ခံစားခဲ့ၾကရသည့္ အိမ္ ေထာင္စုမ်ား၏ ၈.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ရုတ္ရက္ေပၚေပါက္သည့္ က်န္းမာေရး ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲ ခံစားရေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၁၂.၇ ရာခိုင္ႏႈန္းတို႔သည္ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္း မ်ားႏွင့္ မိတ္ေဆြမ်ားထံမွ အကူအညီရယူခဲ့ၾကရသည္။ တစ္ခုခ်င္းစီ သီးျခားသေဘာေဆာင္ ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ရ သည့္အခါ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ေဆြမ်ဳိး သားခ်င္းမ်ားႏွင့္ မိတ္ေဆြမ်ားထံမွ အကူအညီ ပိုမိုေတာင္းခံၾကဖြယ္ရိွပါသည္။ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္း အလဲမ်ားသည္ အစုအေဝးႏွင့္ တဲြဖက္တတ္သည့္ သေဘာကို ေဆာင္ေသာအခါ ပထဝီဝင္ အရ နီးကပ္စြာ တည္ရိွၾကေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး အကာအကြယ္ ျပဳႏိုင္ စြမ္းသည္ ေလ်ာ့က်သြားေလသည္။ 118 ပံု ၈.၄။ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရသည့္အခါ တုန္႔ျပန္ရာတြင္ ေျဖရွင္းမႈ မဟာဗ်ဴဟာမ်ားေရြးခ်ယ္ျခင္း 36% Did Nothing 36% 36% 53% Borrow 40% 50% 30% Work Differently 17% 27% 18% Reduced food, health, 26% education spending 20% 15% Savings 17% 15% Rural Urban All Asked relatives and 8% 16% friends for help 10% 8% Sold crops, livestock, 1% machines 7% Percent of households reporting taking action in response to a shock မွတ္စု။ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို အိမ္ေထာင္စုအေလးတင္ျခင္းျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ ေျဖရွင္းေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ားအား အိမ္ေထာင္စု၏ ေရြးခ်ယ္မႈသည္ ယင္းတို႔၏ စီးပြားေရး အေျခ အေနေပၚ တည္မီွေနႏိုင္ပါသည္။ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား (ဝင္ေငြျပန္႕ခ်က္၏ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းအတြင္းရိွ) အေနျဖင့္ ယခင္က စုေဆာင္းထားမႈမ်ားအား အသံုးျပဳ ျခင္းသည္ ထိပ္ပိုင္း ၆ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းအတြင္းရိွသူမ်ားထက္ နည္းပါးပံုေပၚပါသည္။ ထို႔အျပင္ တစ္ခုခ်င္းစီ သီးျခားသေဘာေဆာင္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္း အလဲမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရသည့္အခါ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ေခ်းေငြရယူ ျခင္း၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အသံုးစရိတ္မ်ား ျဖတ္ေတာက္ျခင္းႏွင့္ လုပ္အား ေရာင္းလိုအား တိုးျမွင့္ျခင္းတို႔ကို ပိုမိုခ်မ္းသာၾကြယ္ဝေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားထက္ ပိုမိုျပဳလုပ္ပံုေပၚပါသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား သည္ စရိတ္စကႀကီးမားသည့္ ေျဖရွင္းေရး မဟာဗ်ဴဟာမ်ားအား က်င့္သံုးရန္ ပိုမိုအကန္႔အသတ္ ရိွေၾကာင္း ေစဒက တက္ႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားအား တုန္႔ျပန္ ရာ၌ အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစေသာ မဟာဗ်ဴဟာမ်ား သံုးစဲြမႈျမင့္မားေၾကာင္း ခန္႔မွန္းရပါသည္။ အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစေသာ ေျဖရွင္းေရး မဟာဗ်ဴဟာမ်ားဆိုသည္မွာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အနာဂတ္ စီးပြားေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အလားအလာမ်ားကို အပ်က္သေဘာ ထိခိုက္ေစေသာ မဟာဗ်ဴဟာ မ်ားျဖစ္ၿပီး အထူးသျဖင့္ ယင္းဖြင့္ဆိုခ်က္ေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပပါ ေျဖရွင္းေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ား ပါဝင္ၾကသည္။ ယင္းတို႔မွာ စားသံုးမႈပံုစံမ်ား ေျပာင္းလဲျခင္း (ႀကိဳက္ႏွစ္သက္သည့္ အစားအစာ မ်ားကို ေလွ်ာ့စားျခင္း၊ တစ္ေန႔စာ အခ်ဳိးအစား သို႔မဟုတ္ အနပ္ အေရအတြက္ကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း၊ ေန႔ေက်ာ္စားျခင္း စသည္)၊ ကေလးငယ္မ်ားအား အလုပ္လုပ္ခိုင္းျခင္း၊ က်န္းမာေရး/ ပညာေရး အသံုးစရိတ္မ်ား ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း၊ ေခ်းေငြမ်ားရယူျခင္း (ပံုမွန္ တရားဝင္ မဟုတ္ေသာ ဇစ္ျမစ္မ်ားမွ ျဖစ္ဖြယ္ရိွပါသည္)၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားအား ေရာင္းခ်ျခင္း၊ကေလး မ်ားအား ေက်ာင္းထုတ္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ မည္သည့္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ား အမ်ဳိးအစားတစ္ခုခုႏွင့္မဆို ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ရသည့္ အိမ္ေထာင္ စု 119 အားလံုး၏ ၆၃ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အဆိုပါ အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစေသာ ေျဖရွင္းေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ား ကို တစ္ခု သို႔မဟုတ္ တစ္ခုထက္ပ္ို၍ သံုးစဲြခဲ့ၾကေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့ၾကပါသည္။ အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစေသာ ေျဖရွင္းေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ား သံုးစဲြျခင္းသည္ အထူးသျဖင့္ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ က်န္းမာေရးထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ား၏ တြန္းအား (၆၃ ရာခိုင္ႏႈန္း) ေၾကာင့္ တစ္ခုခ်င္းစီ သီးျခား သေဘာေဆာင္ေသာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ အၾကပ္ အတည္းမ်ားအတြက္ အလြန္ျမင့္မားသည္ (၆၄ ရာခိုင္ႏႈန္း)။ ယင္းမွာ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္ သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရျခင္း တစ္ခုတည္း သာမကပဲ (အကန္႔အသတ္ ရိွေသာ) အၾကပ္အတည္းတုန္႔ျပန္မႈ နည္းလမ္းမ်ားကပါ လူ႔စြမ္းအား ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအေပၚ မည္မွ် ထိခိုက္ပ်က္စီးေစႏိုင္သည္ကို သတ္မွတ္ျပဌာန္းေၾကာင္း ေဖာ္ျပေနၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကိုပါ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။ ပံု ၈.၅။ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲမ်ားအား တုန္႔ျပန္ရာတြင္ အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစသည့္ မဟာဗ်ဴဟာမ်ားကို အသံုးျပဳျခင္း။ 67% 70% 64% 64% 63% 58% 60% 57% 50% 48% 50% 41% 40% 30% 20% 10% 0% Any Idiosyncratic Covariate Urban Rural All မွတ္စု။ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို အိမ္ေထာင္စုအေလးတင္ျခင္းျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ သီးသန္႔ေျဖရွင္းေရး မဟာဗ်ဴဟာတစ္ရပ္သည္ အိမ္ေထာင္စုအား ေရရွည္ကာလတြင္ အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္ျခင္းရိွ/မရိွ ႀကိဳတင္တြက္ဆအကဲျဖတ္ရန္မွာ အၿမဲတမ္းလြယ္ကူ ရွင္းလင္း ေနသည္ေတာ့မဟုတ္ပါ။ ကေလးမ်ားအား ေက်ာင္းထုတ္ျခင္း သာဓက သို႔မဟုတ္ မိသားစု ဝင္မ်ား၏ အာဟာရစားသံုးမႈေလွ်ာ့ခ်သည့္ သာဓကတြင္ အပ်က္သေဘာသက္ေရာက္မႈမ်ား သည္ ဒြိဟျဖစ္စရာမရိွပါ။ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ား ေရာင္းခ်ျခင္းႏွင့္ ေခ်းေငြရယူျခင္းတို႔၏ အိမ္ေထာင္စု လူေနမႈဘဝျပည့္စုံဖူလုံမႈအေပၚ သက္ေရာက္မႈမ်ားကို တြက္ခ်က္ရန္မွာ ဆက္စပ္ ေနသည့္ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ မည္သို႔ေသာ အစီအမံမ်ား ေအာက္တြင္ အဆိုပါ မဟာဗ်ဴဟာ မ်ားကို အသံုးျပဳသည္ဆိုသည္တို႔ကို လံုလံုေလာက္ေလာက္ သေဘာေပါက္နားလည္ျခင္း မရိွ လွ်င္ ပို၍ခက္ခဲမည္ျဖစ္သည္။ ေငြျဖစ္လြယ္မႈအကန္႔အသတ္ရိွျခင္းကို ေျဖရွင္းရန္ ပံုမွန္တရားဝင္မဟုတ္ေသာ ေခ်းေငြမ်ား ရယူျခင္းသည္ အခ်ဳိ႕ေသာ ကိစၥမ်ားတြင္ အိမ္ေထာင္စုအား ကာလရွည္ ေခါင္းပံုျဖတ္ခံထားရၿပီး အင္အားခ်ိနဲ႔လာေစသည့္ ကတိကဝတ္ပါ တာဝန္မ်ားတြင္ ပိတ္မိေနေစႏိုင္သည္။ ေခ်းေငြမ်ား သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးၿပီး ေက်းလက္ဧရိယာေန အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား လိုအပ္သည့္ အခ်ိန္တြင္ အေၾကြးရယူေစႏိုင္ၿပီး အိမ္ေထာင္စု၏ စီးပြားေရးအေျခအေနမ်ား တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာသည့္ အခါတြင္ ျပန္လည္ေပးဆပ္ႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း မ်ားစြာေသာအေျခအေနမ်ားတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေက်းလက္ဧရိယာ အမ်ားစု အပါအဝင္၌ ပံုမွန္တရားဝင္မဟုတ္ေသာ ေခ်းေငြ မ်ားကို အတိုးႏႈန္းႀကီးျမင့္စြာျဖင့္ ေခ်းငွားၾကရၿပီး ထိုသို႔ေခ်းယူရေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား သည္ အဆိုပါေခ်းေငြမ်ားကို ျပန္လည္ေပးဆပ္ရန္အတြက္ ကာလၾကာရွည္ ရုန္းကန္ၾကရ 120 သည္။ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ား ႐ိုက္ခတ္ျခင္းခံရသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ တိုးပြားလာေသာပစၥည္း လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ၾကရၿပီး ေခ်းယူႏိုင္သည့္ ဇစ္ျမစ္ေရြးခ်ယ္စရာ (ပံုမွန္ တရားဝင္ဘဏ္လုပ္ငန္းမ်ား ျပည့္ျပည့္စံုစံုမရိွျခင္း၊ ေခ်းေငြႏွင့္ထိုက္တန္မႈ နိမ့္ပါးျခင္း၊ ေဒသႏၲရ ရပ္ရြာ ေငြတိုးခ်စားသူမ်ား က လက္ဝါးႀကီးအုပ္ထားျခင္းလည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္)လည္း နည္းပါးကာ ယင္းဇစ္ျမစ္မ်ားမွေခ်းေငြ ရယူရန္လည္း အကန္႔အသတ္မ်ားရိွ၍ ေခ်းယူထားသည့္ပမာဏကို မတန္တဆ အတိုးႏႈန္း မ်ားျဖင့္ ျပန္လည္ေပးဆပ္ရမည္ျဖစ္သည္။ အဆိုပါအတိုးေပးရျခင္းမ်ားသည္ လူ႔စြမ္းအား အရင္းအႏီွး၊ ရုပ္ဝတၳဳပိုင္းဆိုင္ရာ အရင္းအႏီွးႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္ေသာ အက်ဳိးရိွသည့္ အသံုးစရိတ္မ်ားအတြက္ အိမ္ေထာင္စု အရင္းအျမစ္မ်ားကို ဆံုးရွံဳးသြားေစ သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္လာေသာ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားအား ေျဖရွင္းရန္ အတြက္ယူရသည့္ ေခ်းေငြအတိုင္းအတာသည္ အိမ္ေထာင္စုအား အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္သည္ဟု ယူဆသတ္မွတ္ရန္မွာ ေငြျဖစ္လြယ္မႈ အကန္႔အသတ္အား ေျဖေလွ်ာ့ရန္ ပံုမွန္နည္းလမ္းတစ္ခုအေနျဖင့္ ရယူျခင္းလား သို႔မဟုတ္ အိမ္ေထာင္စုအား ကာလရွည္စရိတ္ စကႀကီးမားသည့္ ျပန္လည္ေပးဆပ္ရမႈ ကတိကဝတ္မ်ားတြင္ ပိတ္မိသြားေစႏိုင္သည့္ မတန္ တဆ အတိုးနႈန္းမ်ားျဖင့္ ေခ်းေငြကို ပံုမွန္တရားဝင္ မဟုတ္ေသာ ေစ်းကြက္မ်ားမွ ရယူျခင္းလား ဆိုသည္တို႔အေပၚ မူတည္လိမ့္မည္ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ေခ်းေငြတို႔၏ အႏၲရာယ္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခကို အကဲျဖတ္သံုးသပ္ရန္အတြက္ (ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲ ႐ိုက္ခတ္ခံရသည့္) အိမ္ေထာင္စုမွ ယူသည့္ေခ်းေငြ၏ အတိအက်သဘာဝကို စစ္ေဆးသံုးသပ္ ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤသည္ကို ပိုမို၍ နက္နက္နဲနဲ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္သင့္ပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ေခ်းေငြကို ခ်ဳိ႕တဲ့ျပတ္လပ္ခ်ိန္အတြင္း ေထာက္ကူေရးနည္းလမ္းတစ္ခု အေနျဖင့္ အသံုးျပဳၾကၿပီး အခ်ိဳ႔ေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအတြက္ အေၾကြးႏြံနစ္ေစႏိုင္သည္။ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ က်န္းမာေရး ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲအား ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္း ျခင္းအတြက္ အမ်ားဆံုးေတြ႕ရသည့္ ခ်ဥ္းကပ္ပံုနည္းလမ္းမွာ ကုသမႈစရိတ္မ်ားအား ကာမိေစရန္ ေငြေခ်းယူျခင္းျဖစ္သည္။ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲႏွင့္ ႀကံဳ ေတြ႕ရသည္ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့ေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ထက္ဝက္သည္ ဤခ်ဥ္းကပ္ပံု နည္းလမ္းကို ယင္းတို႔၏ လူေနမႈဘဝ ျပည့္စံုဖူလံုမႈအဆင့္အား ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းရန္ အဓိက မဟာဗ်ဴဟာအျဖစ္ အသံုးျပဳၾကသည္။ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ား ႀကီးႀကီးမားမား ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈ၏ အက်ဳိးဆက္အေနျဖင့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၆ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ စစ္တမ္းမေကာက္ယူမီ ၁၂ လတာ ကာလအတြင္း ေငြေခ်းယူခဲ့ၾကရသည္။ အိမ္ေထာင္စု ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေခ်းေငြ တစ္ခုထက္မက ရယူခဲ့ၾက သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၅ ပံု ၁ ပံုသည္ အလြန္အကြၽံ အေၾကြးတင္ေနၾက သည္ဟု ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ထားၿပီး ေၾကြးၿမီ-ရပိုင္ခြင့္ အခ်ဳိးသည္ ဝ.၅ ႏွင့္ညီ သို႔မဟုတ္ ထိုထက္ ႀကီးသည္ (Schicks၊ Rosenberg၊ ၂ဝ၁၁။ Khandker၊ Faruqee၊ Samad၊ ၂ဝ၁၃)။ 121 ပံု ၈.၆။ က်န္းမာေရးအသံုးစရိတ္မ်ား သို႔မဟုတ္ အစားအစာလိုအပ္ခ်က္မ်ားအား ကာမိေစရန္အတြက္ ေငြေခ်းယူရသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ရာခိုင္ႏႈန္း 30% 28% 28% 27% 25% 23% 21% 21% 20% 20% 20% 19% 18% 18% 18% 16% 16% 15% 11% 10% 8% 5% 0% All Non-poor Poor Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 Health Food မွတ္စု။ ယင္းကိန္းဂဏန္းမ်ားအတြက္ အခ်က္အလက္မ်ားကို လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လတာ ကာလအတြင္း ရယူခဲ့သည့္ ေခ်းေငြမ်ားအားလံုးကို အစီရင္ခံေျဖၾကားေပးရန္ ေမးျမန္းခဲ့သည့္ MPLCS ၏အပိုင္း ၁၁ မွ ရယူပါသည္။ ေခ်းေငြရယူရသည့္ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ ေခ်းေငြရယူရာ ဇစ္ျမစ္မ်ား၊ အတိုးႏႈန္းမ်ားႏွင့္ ျပန္လည္ေပးဆပ္ရမည့္ ကာလမ်ားကိုလည္း အိမ္ေထာင္စုမ်ားအား ေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလရိွ ေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေဒသအကြာအေ၀းအလိုက္ တန္ဖိုးေလွ်ာ့ထားသည့္ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ အသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ လူဦးေရအေလးတင္ျခင္းတို႔ကို အသံုးျပဳခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ အိမ္ေထာင္စု ၅ စုလွ်င္ ၁ စုႏႈန္းနီးပါးသည္ အေျခခံအစားအစာလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ကာမိေစရန္ ေခ်းေငြယူခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားၾကပါသည္။ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ ေထာင္စုမ်ားႏွင့္ ဝင္ေငြျပန္႔ခ်က္၏ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းအတြင္း ရိွၾကသူမ်ားသည္ ယင္းတို႔၏ အေျခခံအစားအစာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ကာမိေစရန္အတြက္ လြန္ခဲ့သည့္ ၁ ႏွစ္အတြင္း အနည္းဆံုးအားျဖင့္ ပို၍ ေခ်းေငြတစ္ရပ္ရပ္ကို ရယူဖြယ္ သိသိသာသာ ပိုမိုရိွပါ သည္။ ယင္းလုပ္နည္းလုပ္ဟန္မွာ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားႏွင့္ အစားအစာဆင္းရဲ ခ်ဳိ႕တဲ့ေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအၾကားတြင္ သိသိသာသာပိုမို ပ်ံ႕ႏွံ႕လွ်က္ ရိွပါသည္။ ယင္းတို႔၏ အစားအစာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားအတြက္ ထည့္ဝင္သံုးစဲြရန္ ေငြေခ်းdfယူၾကသူမ်ားတြင္ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္အတြင္း ေခ်းေငြရယူခဲ့ၾကသည့္ အျခားေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ပံုမွန္တရားဝင္ ေခ်းေငြမ်ားကို ရယူခဲ့ၾကသည္။ အစားအစာႏွင့္ က်န္းမာေရးအတြက္ ကာမိေစရန္ေခ်းေငြမ်ားသည္ မိသားစုႏွင့္ ေငြတိုးေခ်းစား သူမ်ားထံမွ ဆတူပင္ လာသည္။ အစားအစာအတြက္ ေငြေခ်းခဲ့ရသည္ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၁၉ ရာခိုင္ႏႈန္းအနက္ အမ်ားစုသည္ မိသားစုႏွင့္ မိတ္ေဆြမ်ား သို႔မဟုတ္ ေငြတိုးေခ်းစားသူမ်ားထံမွ ေခ်းယူခဲ့ၾကသည္ဟု ေျဖၾကားခဲ့ၾကၿပီး အိမ္ေထာင္စုအေရအတြက္ အနည္းငယ္သာလွ်င္ ပံုမွန္တရားဝင္ ဇစ္ျမစ္မ်ား အထူးသျဖင့္ ျမန္မာ့လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး ဘဏ္ႏွင့္ အေသးစားေငြေရးေၾကးေရး ႔အစည္းမ်ားထံမွ ဖဲြ  ေျပာင္းလဲေခ်းယူခဲ့ၾကသည္။ မိသားစု/ မိတ္ေဆြမ်ားထံမွ ေခ်းေငြရယူမႈႏွင့္ ေငြတိုးေခ်းစားၾကသူမ်ားထံမွ ေခ်းေငြရယူမႈတို႔မွာ လံုးဝ ဆတူပင္ျဖစ္သည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၁၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အစားအစာအတြက္ မိသားစုႏွင့္ မိ္တ္ေဆြမ်ားထံမွေခ်းယူခဲ့ၾကၿပီး ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေငြတိုးေခ်းစားသူမ်ားႏွင့္ အေပါင္ဆိုင္မ်ားမွ ေခ်းယူခဲ့ၾကသည္။ အဆိုပါ ကဲြျပားျခားနားေသာ ေခ်းေငြဇစ္ျမစ္မ်ား၏ ေငြေရးေၾကးေရး သက္ေရာက္မႈမ်ားသည္ လံုးဝကဲြျပားျခားနားသည္။ မိသားစုႏွင့္ မိတ္ေဆြမ်ား ထံမွ ေခ်းေငြမ်ား၏ ထက္ဝက္ေက်ာ္သည္ အတိုးေပးစရာမလိုပဲ အျခားေသာ ပံုမွန္တရားဝင္ 122 မဟုတ္သည့္ ဇစ္ျမစ္မ်ားမွေခ်းေငြ အမ်ားစုသည္ အတိုးေပးရသည္။ ေငြတိုးေခ်းစားသူမ်ားႏွင့္ အေပါင္ဆိုင္မ်ားမွ ေခ်းေငြမ်ားအတြက္ အတိုးျပန္ဆပ္ရသည့္ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးသည္ ႀကီးမား မ်ားျပားႏိုင္ပါသည္။ ဤကိစၥႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ က်ယ္ျပန္႔သည့္ အခ်က္အလက္မ်ား MPLCS တြင္ရိွၿပီး ထပ္မံစိတ္ျဖာ ေလ့လာစိစစ္မႈ ျပဳရန္လိုအပ္ပါသည္။ ထိုနည္းတူစြာ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ေမြးျမဴေရးတိရိစာၦန္မ်ား ေရာင္းခ်ျခင္းသည္ ႀကိဳတင္ ေမွ်ာ္မွန္းထားသည့္ ေျဖရွင္းေရး တုန္႔ျပန္မႈ သို႔မဟုတ္ အနာဂတ္တြင္ အိမ္ေထာင္စု၏ ကုန္ထုတ္ စြမ္းအားကိုေလ်ာ့က်ေစသည့္ ဖိစီးမႈ အမွတ္အသားတစ္ခု ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ား၏ ထိခိုက္မႈအႏၲရာယ္ကို ႀကိဳတင္မွန္းဆထားၿပီး လက္ဝယ္ရိွ ေမြးျမဴေရးတိရိစာၦန္မ်ားႏွင့္ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားကို သက္ သာရာသက္သာေၾကာင္း ၾကားခံအျဖစ္အသံုးျပဳသည့္အခါ ေမြးျမဴေရးတိရိစာၦန္မ်ားႏွင့္ ပိုင္ ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားသည္ တစ္ခါတစ္ရံ လိုအပ္ခ်ိန္မ်ားတြင္ ေသခ်ာသည့္ ေငြျဖစ္လြယ္ေသာ ပစၥည္းမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္ (Dercon၊ ၂ဝဝ၂။ Fafchamps၊ ၂ဝဝ၃)။ သို႔ေသာ္လည္း အျခား ေသာကိစၥမ်ားတြင္ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ အိမ္ ေထာင္စုမ်ားသည္ စားသံုးမႈကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ရန္အတြက္ အနာဂတ္ဝင္ေငြႏွင့္ ကုန္ထုတ္ စြမ္းအားတို႔ကို အထိခိုက္ခံကာ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားကို ေရာင္းခ်ေငြေဖာ္ရသည္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ အဆိုပါေစ့ေဆာ္မႈႏွစ္ခုစလံုးအတြက္ အေထာက္အထားမ်ားကို ေတြ႕ရပါသည္။ ေမြးျမဴေရး တိရိစာၦန္မ်ား ပိုင္ဆိုင္သူ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအၾကားတြင္ ၃၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေမြးျမဴေရးတိရိစာၦန္မ်ား ပိုင္ဆိုင္ထားရျခင္း၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ေမွ်ာ္လင့္မထားေသာ ကုန္က်စရိတ္မ်ားကို ေျဖရွင္းရန္ ေမြးျမဴပိုင္ဆိုင္ထားျခင္း သို႔မဟုတ္ စုေဆာင္းမႈတစ္ခုအေနျဖင့္ ေမြးျမဴပိုင္ဆိုင္ထားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားၾကပါသည္။ ေမြးျမဴေရးထြက္ကုန္ ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ေဘးထြက္ပစၥည္းမ်ားအျဖစ္ ဝင္ေငြရရိွရန္အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း သို႔မဟုတ္ ခိုင္းေစသည့္ တိရိစာၦန္မ်ားအျဖစ္ အသံုးျပဳရန္အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း ေမြးျမဴေရး တိရိစာၦန္ မ်ားကို ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ေမြးျမဴထားေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားၾကားတြင္လည္း ရုတ္တရက္ ေပၚေပါက္လာသည့္ ထိတ္လန္႔ဖြယ္ အေျပာင္းအလဲမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္အတြက္ ေမြးျမဴေရး တိရိစာၦန္မ်ားကို ေရာင္းခ်အသံုးျပဳၾကရသည္။ 123 124 ဝင္ေငြမ်ား ကဲြျပားျခားနား ေသာ္လည္း ကုန္ထုတ္ စြမ္းအားႏွင့္ လုပ္ခမ်ားသည္ နိမ့္ပါးသည္။ 125 139 အဓိကေပးလိုေသာ သတင္းစကားမ်ား • ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈအခ်ဳိးအစားျမင့္ မားေသာ္လည္း ပညာေရးအတြက္ ျပန္ရခ်က္သည္ နိမ့္သည္။ • အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္း နိမ့္ေသာ္လည္း တ၀က္တပ်က္ အလုပ္လက္ မဲ့ႏႈန္းမွာ သိသိသာသာ မ်ားျပားေနဆဲျဖစ္သည္။ တစ္စိတ္တစ္ ပိုင္းအားျဖင့္ ရာသီအလိုက္ေျပာင္းလဲမႈျမင့္မားျခင္းႏွင့္ က်န္းမာ ေရးမေကာင္းျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ပုန္းကြယ္ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းမွာ လည္း မ်ားျပားေနသည့္ အေထာက္အထားမ်ားလည္းရိပ ွ ါသည္။ မ်ားစြာေသာသူတို႔သည္ အလုပ္မလုပ္ၾကျခင္း မဟုတ္ပဲ က်န္း မာေရး မေကာင္းျခင္းေၾကာင့္ လုပ္ႏိုင္စြမ္းမရိွျခင္း ျဖစ္သည္။ • ယခင္ကခန္႔မွန္းတြြက္ခ်က္ခဲ့သည္ထက္ ကြာဟခ်က္မ်ား က်ဥ္း ေျမာင္းသြားေသာ္လည္း အမ်ဳိးသမီးလုပ္သား အင္အားစု ပါဝင္မႈအခ်ဳိးအစားသည္ အမ်ဳိးသားထက္နိမ့္သည္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံရိွ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ အိမ္မႈကိစၥ အလုပ္မ်ားႏွင့္ ဝင္ေငြ ရရိွသည့္ က႑မ်ားအၾကား အလဲအထပ္လုပ္ရမႈႏွင့္ ရင္ဆိုင္ ေနၾကရသည္။ • ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူအိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ကေလးလုပ္သားသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား ထက္ ၂ ဆ ရိွသည္။ • ဝင္ေငြမ်ားမွာ ကဲြျပားျခားနားစံုလင္သည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ား သည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ ယင္းႏွင့္ဆက္စပ္သည့္က႑ ျဖစ္ေသာ စိုက္ပ်ဳိးျခင္း၊ တိရိစာၦန္ေမြးျမဴျခင္း၊ ငါးဖမ္းျခင္းတို႔ႏွင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးမဟုတ္ေသာ က႑မ်ားတြင္ အလုပ္မ်ဳိးစံု လုပ္ကိုင္ေနၾကသည္။ 126 140 ျမန္မာႏိုင္ငံဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္မႈအေျခအေနေလ႔လာမႈစစ္တမ္း (MPLCS) တြင္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၌ ပထမဆံုးအၾကိမ္အျဖစ္ ဝင္ေငြရရိွေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကို လႊမ္းၿခံဳေလ့လာ စိစစ္သုံးသပ္မႈ ျပဳလုပ္ႏိုင္သည့္ ဝင္ေငြႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ ေမးခြန္းမ်ားပါရိွသည္။ ဤအခန္း တြင္ အိမ္ေထာင္စုဝင္ေငြ ဇစ္ျမစ္မ်ားအား ကနဦးေလ့လာ စိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို တင္ျပထား ပါသည္။ ဤေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္မွ ရလဒ္မ်ားသည္ ဝင္ေငြရရိွေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ မ်ားမွာ အမ်ဳိးအစား ကဲြျပားျခားနား စံုလင္လွေၾကာင္း ေဖာ္ျပေနပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ယခင္ က အျပည့္အဝေကာက္ယူျခင္းမျပဳႏိုင္သည့္ လုပ္သားအပိုင္းမ်ားမွ ဝင္ေငြရရာရေၾကာင္း အခြင့္ အလမ္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္မႈတြင္ ယခင္က ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးသည္ထက္ ပိုမို ကဲြျပားျခားနားစံုလင္ပါသည္။ ကဲြျပားျခားနားမႈသည္ မိသားစုဝင္မ်ားက ကဲြျပားျခားနားေသာ ဝင္ေငြရလုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားတြင္ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနၾကျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေလရာ တစ္ဦး ခ်င္းစီထက္ အိမ္ေထာင္စုအား ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္၏ ယူနစ္တစ္ခုအျဖစ္ အေလးထား ၾကည့္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ နိမ့္က်သည့္ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားက ယင္းတို႔၏ဝင္ေငြမ်ားကို ႏိွမ့္၍ ကန္႔သတ္ထားေသာ္လည္း အိမ္ေထာင္စုမ်ားႏွင့္ တစ္ဦးခ်င္းစီသည္ အလုပ္မ်ဳိးစံုကို လုပ္ေနၾက ပံုေပၚပါသည္။ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား ကဲြျပားျခားနားမႈကို ပိုမိုသိရိွႏိုင္ရန္ႏွင့္ နားလည္သေဘာ ေပါက္ရန္၊ ကုန္ထုတ္စြမ္းအား ကိစၥရပ္မ်ားအား နားလည္သေဘာေပါက္ရန္ႏွင့္ ဦးတည္ေလ့လာ ရန္တို႔အတြက္ ေနာက္ဆက္တဲြ ခ်ိတ္ဆက္ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ လုပ္သားအင္အား ပါဝင္မႈႏွင့္ ရာသီအလိုက္ေျပာင္းလဲမႈ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရ ၃ ပံု ၂ ပံုနီးပါးသည္ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္အသက္အရြယ္ရိွသူမ်ား ျဖစ္ၾက၍ လုပ္သားအင္အား ပါဝင္မႈႏႈန္း ျမင့္မားသည္။ ၁၅ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္ရိွ အလုပ္လုပ္ သည့္ အသက္အရြယ္ရိွ လူဦးေရ၏ လုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈအခ်ဳိးအစားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္၌ ၆၃ ရာခိုင္နႈန္းရိွရာ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ပ်မ္းမွ်ႏႈန္း ျဖစ္သည့္ ၆၄ ရာခိုင္ ႏႈန္းႏွင့္ နီးစပ္ပါသည္ (WDR၊ ၂ဝ၁၆)။ အသံုးျပဳထားသည့္ လုပ္သားအင္အားစုပါဝင္မႈ ဖြင့္ဆို သတ္မွတ္ခ်က္ေအာက္တြင္ (၁) အလုပ္လုပ္ေနသူ (၂) အလုပ္တစ္ခုခုကို လြန္ခဲ့သည့္ ၄ ပါတ္အတြင္းရွာေဖြေနၿပီး အလုပ္စတင္ လုပ္ကိုင္ရန္ အသင့္ျဖစ္ေနသူ (၃) က်န္းမာေရး အေျခ အေနေၾကာင့္ လုပ္ငန္းခြင္မွ ယာယီကင္းကြာေနသူတို႔ အက်ံဳးဝင္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္မႈအေျခအေန ေလ႔လာမႈစစ္တမ္း (MPLCS) မွရရိွသည့္ လုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈဆိုင္ရာ အေထာက္အထားမ်ားသည္ ၂ဝဝ၉/ ၁ဝ ခုႏွစ္တြင္ေကာက္ယူခဲ့သည့္ ေပါင္း စည္း အိမ္ေထာင္စု စားဝတ္ေနေရးအေျခအေန ဘက္စံုေလ႔လာမႈစစ္တမ္း (IHCLA-II) တြင္ ေတြ႕ရိွရသည့္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ႏွင့္အထက္ရိွသူ ၆၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ လုပ္သားအင္အားစုတြင္ ရိွေနျခင္းႏွင့္ ၂ဝ၁၄ သန္းေခါင္စာရင္းတြင္ ေတြ႕ရသည့္ ၆၇ ရာခိုင္ႏႈန္း (အသက္ ၁၅ ႏွစ္မွ ၆၄ ႏွစ္အထိရိွသူဦးေရ) ပါဝင္မႈအခ်ဳိးအစားတို႔ႏွင့္ ညီညြတ္မႈရိွပါသည္။ လုပ္သားအင္အား ပါဝင္မႈအခ်ဳိးအစားသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူမ်ား အၾကား အလား တူပင္ျဖစ္ၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ၆၃.၃ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွသည္ႏွင့္ နိႈင္းယွဥ္ပါက ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္ရိွသူ ၆၂.၃ ရာခိုင္ႏႈန္းပါဝင္သည္။ အသံုးစရိတ္ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားတစ္ေလွ်ာက္တြင္ လုပ္သား အင္အား စု ပါဝင္မႈအနည္းငယ္ ရိွပါသည္။ ေအာက္ေျခ ၅ စိတ္ပိုင္းတြင္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္ အလုပ္လုပ္ကိုင္သူဦးေရ ၆၂ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွၿပီး ထိပ္ဆံုး ၅ စိတ္ပိုင္းတြင္ ၆၄.၄ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွသည္။ ယင္းသည္ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ဖြယ္ရိွၿပီး အထူးသျဖင့္ ရာသီအလိုက္ ေျပာင္းလဲမႈ၏ ပိုမို႐ိုက္ခတ္မႈခံရေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ဖြယ္ရိွသည္။ ကြၽႏု္ပ္တို႔၏ေလ့ လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္က လူမႈဘဝဖူလံုေရးတြင္ တိုးတက္ေကာင္းမြန္မႈမ်ား ရရိွေအာင္ ေထာက္ ကူရန္ ပူးေပါင္းပါဝင္ျခင္းထက္ တစ္ဦးခ်င္း လုပ္ေဆာင္မႈက ပိုမိုအေရးပါေၾကာင္း ေဖာ္ျပေနပါ သည္။ 127 ဇယား ၉.၁။ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္အတြင္း လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားအေပၚအေျချပဳ ေရြးခ်ယ္ထားသည့္ လုပ္သားေစ်းကြက္ ညႊန္ကိန္းမ်ား အားလံုး ေက်းလက္ ၿမိဳ႕ျပ က်ား မ စုစုေပါင္းဦးေရ ၁ဝဝ.ဝ% ၁ဝဝ.ဝ% ၁ဝဝ.ဝ% ၁ဝဝ.ဝ% ၁ဝဝ.ဝ% ိ ္သည့္အသက္အရြယ္ (၁၅ ႏွစ္ေအာက္) က။ အလုပ္မလုပ္ႏုင ၂၉.၃% ၃၁.၅% ၂၃.၅% ၃၁.၈% ၂၇.၁% ိ ္သည့္ အသက္အရြယ္ရိွဦးေရ (အသက္ ၁၅ ခ။ အလုပ္လုပ္ႏုင ၇ဝ.၇% ၆၈.၅% ၇၆.၅% ၆၈.၂% ၇၂.၉% ႏွစ္ႏွင့္အထက္) ိ ္သည့္ အသက္အရြယ္ရိွဦးေရ၏) ခ.၁။ အလုပ္လုပ္သူ (အလုပ္လုပ္ႏုင ၆၃.ဝ% ၆၃.၃% ၆၂.၃% ၇၇.၂% ၅၁.၄% ိ ္သူ၏) ခ.၁.၁။ အလုပ္ရိွ (လက္ရိွလုပ္ႏုင ၉၈.၅% ၉၈.၇% ၉၇.၉% ၉၈.၂% ၉၈.၈% ိ ္သူ၏) ခ.၁.၂။ အလုပ္လက္မဲ့ (လက္ရိွလုပ္ႏုင ၁.၅% ၁.၃% ၂.၁% ၁.၈% ၁.၂% ိ ္သည့္ ခ.၂။ အလုပ္မလုပ္သူ (အလုပ္လုပ္ႏုင ၃၇.ဝ% ၃၇.ဝ% ၃၇.ဝ% ၃၇.ဝ% ၃၇.ဝ% အသက္အရြယ္ရိွဦးေရ၏) မွတ္စု။ လုပ္သားေစ်းကြက္ ညႊန္ကိန္းမ်ားသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္အတြင္းလုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို အေျခခံသည္။ လုပ္သားအင္အားဆိုသည္မွာ စီးပြားေရးတစ္ခုတြင္ ကုန္စည္ႏွင့္ ဝန္ေဆာင္ မႈမ်ား ထုတ္လုပ္ျခင္းအတြက္ ရႏိုင္သည့္ လုပ္အား ေရာင္းလိုအားျဖစ္သည္။ ဤအစီရင္ခံစာတြင္ အသံုးျပဳထားေသာ ဖြင့္ဆိုခ်က္သည္ လုပ္အားစာရင္း အင္းသေဘာတူညီခ်က္၊ ၁၉၈၅၊ (အမွတ္၊ ၁၆ဝ) တြင္ သတ္မွတ္ေဖာ္ျပထားသည့္မူမ်ားကို လိုက္နာပါသည္။ လုပ္သားအင္အားစုတြင္ ဤမွတ္စုပါ ဖြင့္ဆိုသတ္မွတ္ခ်က္အရ အလုပ္ရိွသူမ်ားေရာ အလုပ္လက္မဲ့မ်ားပါ ပါဝင္သည္။ အလုပ္မလုပ္သူမ်ားသည္ လုပ္သားအင္အားစုတြင္မပါဝင္ပါ။ ရည္ညႊန္း ရက္သတၱပါတ္အတြင္း လုပ္ခ သို႔မဟုတ္ လစာ၊ အျမတ္ သို႔မဟုတ္ မိသားစုအတြက္၊ ေငြသား သို႔မဟုတ္ ိ ိုလုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကသူမ်ား သို႔မဟုတ္ လုပ္ငန္းခြင္မွ ယာယီကင္းကြာေနသူမ်ားသည္ အလုပ္ရိွသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ အေရးႀကီးသည့္ မွတ္သားရန္အခ်က္မွာ အလားတူျဖင့္ အလုပ္တစ္ခ်ဳ႕က အလုပ္အကိုင္တြင္ ေငြရသည့္ သို႔မဟုတ္ ေငြမရသည့္လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား၊ ေစ်းကြက္ထဲတြင္ ေရာင္းခ်သည္ျဖစ္ေစ မေရာင္းခ်သည္ျဖစ္ေစ ကုန္စည္ႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား ထုတ္လုပ္ သည့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား ပါဝင္ပါသည္။ အလုပ္လက္မဲ့ဆိုသည္မွာ ရည္ညႊန္းရက္သတၱပါတ္အတြင္း အလုပ္မရိွ၍ စစ္တမ္းၿပီးေနာက္ ရက္သတၱႏွစ္ပါတ္တြင္ လက္ရိွအားျဖင့္ အလုပ္ လုပ္ရန္အဆင္သင့္ရိွၿပီး စစ္တမ္းမတိုင္မီ ရက္သတၱေလးပတ္အတြင္း အလုပ္ရွာေနသူမ်ားျဖစ္သည္။ အလုပ္မလုပ္သူဆိုသည္မွာ ရည္ညႊန္းကာလအတြင္း အလုပ္ရိွသူလည္းမဟုတ္ အလုပ္လက္မဲ့လည္း မဟုတ္သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ စံအျဖစ္သတ္မွတ္သည့္ ၇ ရက္ ရည္ညႊန္းကာလ အသံုးျပဳေကာက္ယူခဲ့သည့္ ပ်မ္းမွ် လုပ္သား အင္အားစုပါဝင္မႈ ကိန္းဂဏန္းမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သိသိသာသာ ကဲြျပားျခားနားမႈ ရိွ သည္ကို ဖံုးကြယ္ထားသည္။ အဓိက ပံုစံ ၅ မ်ဳိး ေပၚထြက္လာသည္။ ရာသီအလိုက္ေျပာင္းလဲမႈ လုပ္သားအင္အားစုပါဝင္မႈက တစ္ႏွစ္တာကာလတစ္ေလွ်ာက္ သိသိသာသာ ေရြ႕လ်ားေျပာင္းလဲ မႈကို ျပသေနသည္။ MPLCS တြင္ အလုပ္အကိုင္ကို နည္းလမ္းႏွစ္သြယ္ျဖင့္ ေကာက္ယူခဲ့သည္။ ပထမဦးစြာ တစ္ဦးခ်င္းစီအား စစ္တမ္းမတိုင္မီ ၇ ရက္တာကာလအတြင္း အလုပ္လုပ္ခဲ့ျခင္းရိွ/ မရိွေမးျမန္း၍ ေနာက္ဆက္တဲြအေနျဖင့္ စစ္တမ္း မတိုင္မီ ၁၂ လအတြင္း အလုပ္လုပ္ခဲ့ျခင္းရိွမ ရိွေမးျမန္းသည္။ အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ လူဦးေရအခ်ဳိးသည္ စစ္တမ္းမတိုင္မီ တစ္ႏွစ္တာ ကာလ တစ္ေလွ်ာက္တြင္ စစ္တမ္းမတိုင္မီ ၇ ရက္တာ ကာလတစ္ေလွ်ာက္ထက္ သိသိသာသာ ျမင့္မားၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း တစ္ႏွစ္တာ၏ အခ်ဳိ႕ေသာအခ်ိန္မ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ၿပီး အခ်ဳိ႕ေသာ အခ်ိန္မ်ားတြင္ အလုပ္မလုပ္သည့္ ငုပ္လွ်ိဳး အလုပ္သမား အင္အားစုႏွင့္ ညီညြတ္မႈရိွပါသည္။ ရာသီအလိုက္ေျပာင္းလဲမႈသည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးအဓိကျဖစ္သည့္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ား တြင္ အထူးသျဖင့္ ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈရိွသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ တစ္ပတ္အစား လြန္ခဲ့သည့္တစ္ႏွစ္အတြင္း အလုပ္အကိုင္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားသည့္အခါ လုပ္သားအင္အားစုပါဝင္မႈသည္ ၇ ရာခိုင္ ႏႈန္း (၆၃ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၇ဝ.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔) ျမင့္တက္လာသည္။ ရာသီမ်ား တစ္ေလွ်ာက္ အလုပ္အကိုင္ ေရႊ႕ေျပာင္းမႈ၏အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈကို အလုပ္အကိုင္သည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးမွ စိုက္ပ်ဳိး ေရးအတြက္ ထုတ္လုပ္မႈနည္းသည့္ တစ္ႏွစ္တာ၏အစိတ္အပိုင္းမ်ားအတြင္း အလုပ္မလုပ္ သည့္ အေျခအေနသို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းသည့္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ျမင္သာပါသည္။ ဤအခ်က္ သည္ အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအား တူညီေသာနည္းျဖင့္ အက်ဳိးသက္ေရာက္ပံုရ ပါသည္။ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ႏွင့္အထက္ရိွသူမ်ား၏ ၃၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ လြန္ခဲ့သည့္ တစ္ႏွစ္ အတြင္း လအမ်ားစုကို လယ္ယာလုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ကိုင္ကုန္ဆံုးေစခဲ့ၿပီး MPLCS တြင္ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းခဲ့သူမ်ား၏ ၂၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္အတြင္း ထိုသို႔ကုန္ဆံုးေစခဲ့သည္။ 128 ယင္းမွာ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား နည္းပါးသည့္ “ေဆာင္းရာသီ” ႏွင့္ “ေႏြရာသီ” မ်ားတြင္ ေကာက္ယူခဲ့ေသာ MPLCS ၏ အခ်ိန္ဇယားအရ သိရိွရေသာ ရွင္း လင္းသည့္ ရာသီအလိုက္ေျပာင္းလဲမႈ ညႊန္ျပခ်က္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ တစ္ႏွစ္ တာကာလ တစ္ေလွ်ာက္ အလုပ္အကိုင္တည္ၿငိမ္မႈ ပိုရိွပါသည္။ က်ား-မ ကြာဟခ်က္ လုပ္သားအင္အားစုပါဝင္မႈတြင္ အမ်ဳိးသားႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအၾကား သိသာထင္ရွားသည့္ ကြာဟခ်က္ရိွပါသည္။ အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ လူဦးေရအခ်ဳိးတြင္ က်ား-မကြာဟခ်က္ႏွင့္ လုပ္သား အင္အားစု ပါဝင္မႈတြင္ က်ား-မ ကြာဟခ်က္တို႔သည္ အသက္အုပ္စုအားလံုး၌ေရာ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ ေက်းလက္မ်ားတြင္ပါ ရိွပါသည္။ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ႏွင့္အထက္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္ ႏွစ္စဥ္ အလုပ္အကိုင္ပါဝင္မႈမွာ ၅၉ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္ၿပီး အမ်ဳိးသားမ်ားအတြက္ ၈၄ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ လုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈသည္ လုပ္သား အင္အားစု ပါဝင္မႈ၏ ၇ ရက္တာကာလ ႐ႈေထာင့္ထက္ ႏွစ္စဥ္ ႐ႈေထာင့္မွၾကည့္လွ်င္ ၁၇ ရာခိုင္ႏႈန္း ျမင့္တက္လာပါသည္။ ယင္းမွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ပါဝင္မႈအခ်ဳိးအစား သိသိသာသာ ျမင့္တက္လာျခင္းျဖစ္ၿပီး ယင္းတို႔အား မည္ကဲ့သို႔ ပိုမိုေကာင္းမြန္စြာ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈ ျပဳႏိုင္ သည္ကို နားလည္သေဘာေပါက္ရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ ျပဳႏိုင္ ေသာ ဘဝအေျခအေနမ်ားအား ထပ္မံစံုစမ္း ေဖာ္ထုတ္ရန္လိုအပ္သည္ကို ညႊန္ျပပါသည္။ ဇယား ၉.၂။ က်ား/မ ႏွင့္ ေဒသအလိုက္၊ ရည္ညႊန္းကာလအလိုက္ အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ လူဦးေရအခ်ဳိး လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂လအတြင္း အလုပ္လုပ္သည္ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္အတြင္း အလုပ္လုပ္သည္ ိ အမ်ဳးသား ိ အမ်ဳးသမီ း အားလံုး အမ်ဳးသား ိ ိ အမ်ဳးသမီ း အားလံုး အားလံုး ၈၄.၁% ၅၉.၁% ၇ဝ.၄% ၇၅.၈% ၅ဝ.၇% ၆၂.ဝ% ေက်းလက္ ၈၆.၆% ၆၁.၆% ၇၃.ဝ% ၇၆.၅% ၅ဝ.၉% ၆၂.၅% ၿမိဳ႕ျပ ၇၈.၂% ၅၃.၅% ၆၄.၄% ၇၄.၃% ၅ဝ.၄% ၆ဝ.၉% ိ မွတ္စု။ အဆိုပါ အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ လူဦးေရအခ်ဳးမ်ားသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လတာကာလႏွင့္ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္တာကာလ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တို႔အေပၚ အေျခခံထားသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္တာကာလအတြင္း အလုပ္အကိုင္ကို ဇယား ၉.၁ ေအာက္တြင္ရိွေသာ မွတ္စုတြင္ ဖြင့္ဆိုထားပါသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လတြင္ လုပ္ခလစာအတြက္၊ အျမတ္အတြက္၊ မိသားစုအတြက္ ေငြသား သို႔မဟုတ္ အလားတူျဖင့္ျဖစ္ေစ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လအတြင္း အလုပ္လုပ္ခဲ့သူ အားလံုးပါဝင္သည္။ 129 ပံု ၉.၁။ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမတိုင္မီ ၁၂ လအတြင္း လုပ္သားအင္အားပါဝင္မႈ၊ က်ား/မအလိုက္ 100% 90% Fraction in the labor force 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 10 26 42 59 75 Age at time of survey C.I. Male C.I. female Male Female ပံု ၉.၂။ ပံု ၉.၃။ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမတိုင္မီ ၁၂ လ အတြင္း ၿမိဳ႕ျပလုပ္သား စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမတိုင္မီ ၁၂ လအတြင္း ေက်းလက္ အင္အား ပါဝင္မႈ၊ က်ား/မအလိုက္ လုပ္သားအင္အား ပါဝင္မႈ၊ က်ား/မအလိုက 100% 100% Fraction in the labor force Fraction in the labor force 80% 80% 60% 60% 40% 40% 20% 20% 0% 0% 2 18 34 51 67 2 18 34 51 67 Age at time of survey Age at time of survey C.I. Male C.I. female C.I. Male C.I. female Male Female Male Female မွတ္စု။ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္အတြင္း လုပ္သားအင္အားပါဝင္မႈအျဖစ္ (၁)လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္တာကာ ျပန္လည္စဥ္းစားေျဖဆိုေစျခင္းကို အသံုးျပဳ၍ ထို ၇ ရက္တာကာလအတြင္း အလုပ္လုပ္သျဖင့္ လုပ္သားအင္အားစုတြင္ ပါဝင္သည္ဟု သတ္မွတ္ခံရသူမ်ားႏွင့္ (၂) လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္တာကာ လုပ္သားအင္အားစုတြင္ မပါဝင္ေသာ္လည္း လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ အတြင္း လုပ္ခလစာအတြက္၊ ိ အျမတ္အတြက္၊ မိသားစုအက်ဳးအျမတ္ အတြက္အလုပ္လုပ္ခဲ့သူမ်ား ပါဝင္ပါသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္အတြင္း အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြေနခဲ့ၿပီး လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္တာကာလအတြင္း လုပ္သား ္ ္တို႔၌ အင္အားစု ပါဝင္မႈတြင္ မရိွသူမ်ား သို႔မဟုတ္ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ ႏွစ္အတြင္း အလုပ္လုပ္သူမ်ား မပါဝင္ပါ။ MPLCS စစ္တမ္းတြင္ အဆိုပါသူမ်ားအား ထည့္သြင္းရန္ ကိန္းရွင္မ်ား ကၽြႏုပ မရိွပါ။ 130 MPLCS ျဖင့္ တိုင္းတာခဲ့ေသာ လုပ္သားအင္အားပါဝင္မႈတြင္ က်ား-မ ကြာဟခ်က္မ်ားသည္ သန္းေခါင္စာရင္း အခ်က္အလက္မ်ားတြင္ သိရသည့္ ကြာျခားခ်က္မ်ားေလာက္ ထင္ထင္ လင္းလင္း မရိွပါ။ စစ္တမ္းေမးခြန္းႏွစ္ခုလံုးတြင္ လုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈေမးခြန္းမ်ားအား ေမးျမန္းသည့္နည္းလမ္းသည္ အိမ္ႏွင့္လုပ္သားေစ်းကြက္ ႏွစ္ခုခြလွ်က္ လုပ္ကိုင္ေနေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္ လုပ္သားအင္အားပါဝင္မႈအားျဖင့္ အဓိပၸါယ္ရိွေသာ ျခားနားခ်က္မ်ားကို ဦးတည္ေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။ ယင္းတို႔၏ အဓိကလုပ္ငန္းေဆာင္တာ အေျခအေနမ်ားကို ေျဖၾကား ရန္ တစ္ဦးခ်င္းစီအား ေမးျမန္းခဲ့ေသာ လူဦးေရႏွင့္ အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္စာရင္းတြင္ အသက္ ၁ဝ ႏွစ္ႏွင့္အထက္ရိွေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ၃၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ယင္းတို႔၏ အဓိကလုပ္ငန္းေဆာင္တာအျဖစ္ အိမ္ေထာင္စုအတြင္းတြင္ လုပ္ကိုင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံ ေျဖၾကားခဲ့ၾကပါသည္။ ဆန္႔က်င္ဘက္အားျဖင့္ MPLCS တြင္ တစ္ဦးခ်င္းစီအား လြန္ခဲ့သည့္ တစ္ပတ္အတြင္းႏွင့္ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လအတြင္း တစ္နာရီပင္ျဖစ္ေစ အလုပ္လုပ္ခဲ့ျခင္း ရိွ/ မရိွ ေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။ လုပ္သားအင္အားစုအတြင္းရိွ အခ်ဳိ႕ေသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ယင္းတို႔၏ မူလအေျခခံ လုပ္ငန္းေဆာင္တာသည္ အိမ္တြင္းထုတ္လုပ္မႈ ဦးစားေပးျဖစ္သည္ကို ေကာင္းစြာ စဥ္းစားႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းတို႔သည္ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္ သို႔မဟုတ္ တစ္ႏွစ္အတြင္း အခ်ဳိ႕ေသာ အလုပ္မ်ားကို လုပ္ခဲ့ၾကေသာေၾကာင့္ ယင္းတို႔အား အလုပ္ရိွသူမ်ားအျဖစ္ အမ်ဳိး အစား ခဲြသတ္မွတ္ပါသည္။ ကမာၻတစ္ဝွမ္းလံုးရိွ ႏိုင္ငံအမ်ားစုတြင္ ပို၍နိမ့္ေသာ အမ်ဳိးသမီးလုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈ ႕ ၿပီး လူမႈေရးႏွင့္ စီးပြားေရး အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားႏွင့္ က်ား-မ စံႏန အခ်ဳိးအစားမ်ားကို ေတြရ ႈ ္းမ်ားကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပေနပါသည္။ နိမ့္ပါးေသာ ပါဝင္မႈ အခ်ဳိးအစားမ်ားသည္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ အိမ္ေထာင္စုႏွင့္ ေစ်းကြက္ဝင္အလုပ္တို႔အၾကား အလဲအထပ္ျပဳရမႈကို ထင္ဟပ္ပါသည္။ အိမ္ အလုပ္မ်ားႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္လွ်က္ရိွေသာ က်ား-မ စံႏႈန္းမ်ားသည္ ထံုစံအတိုင္း အမ်ဳိးသမီးမ်ား အေနျဖင့္ လုပ္သားေစ်းကြက္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားအား လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည့္အခ်ိန္ကို ေလ်ာ့က်ေစၿပီး အမ်ဳိးသမီးမ်ား ပါဝင္လုပ္ကိုင္ႏိုင္သည့္ လုပ္သားေစ်းကြက္ထဲရိွ လုပ္ ေဆာင္ခ်က္ အမ်ဳိးအစားမ်ားကိုလည္း အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရိွပါသည္ (ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂ဝ၁၂ခ)။ ကေလးမ်ားရိွျခင္း၊ အိမ္ေထာင္ေရးအေျခအေန၊ ပညာတတ္ေျမာက္မႈ၊ ဝင္ေငြႏွင့္ အသက္ ကဲ့သို႔ေသာ ယင္းတို႔၏ ေနအိမ္ဝန္းက်င္မွသည္ ႏိုင္ငံ၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ကဲ့သို႔ေသာ ပို၍ က်ယ္ျပန္႔သည့္ စီးပြားေရးဝန္းက်င္အထိ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားက အမ်ဳိး သမီး လုပ္သား အင္အားစု ပါဝင္မႈကို လႊမ္းမိုးသက္ေရာက္လွ်က္ရိွပါသည္ (ကမာၻ႔ဘဏ္ ၂ဝ၁၂က၊ ခ။ Angrist ႏွင့္ Evans၊ ၁၉၉၈)။ အမ်ဳိးသား လုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈမွာမူ ေနအိမ္ ဝန္းက်င္ အေျပာင္းအလဲမ်ား၏ ႐ိုက္ခတ္မႈနည္းပါးသည္။ သို႔ေသာ္ ပို၍က်ယ္ျပန္႔သည့္ စီးပြားေရး အေျခ အေနမ်ား၏ လႊမ္းမိုးမႈကို ႀကီးႀကီးမားမား ခံရႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ နိမ့္ပါးေသာ လုပ္သားအင္အားစုပါဝင္မႈသည္ အမ်ဳိးသားမ်ား ထက္ ပိုမို ေျပာင္းလဲႏိုင္ၿပီး တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားလုပ္ကိုင္သည့္ မ်ားျပားေသာ အိမ္မႈကိစၥ အလုပ္မ်ားအား ထင္ဟပ္လွ်က္ရိွသည္။ ယင္းမွာ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ အိမ္ေထာင္စုႏွင့္ ေစ်းကြက္ဝင္အလုပ္တို႔အၾကား အလဲအထပ္ျပဳရမႈႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရသည့္ အမ်ဳိး သမီးဘဝ၏ ဒြိသေဘာသဘာဝ အက်ဳိးဆက္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ကေလးငယ္မ်ားအား အဓိကေစာင့္ေရွာက္သူမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး ခ်က္ျပဳတ္ျခင္း၊ အိမ္တြင္းအလုပ္ မ်ားႏွင့္ အျခား ဗာဟီရကိစၥမ်ားအတြက္ အဓိက တာဝန္ရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုဝင္လည္းျဖစ္သည္။ အခ်ိန္ျပည့္အိမ္ အလုပ္မ်ားသို႔မဟုတ္ မိသားစုတာဝန္မ်ားသည္ MPLCS စစ္တမ္းမတိုင္မီ ၇ ရက္အတြင္း အမ်ဳိးသမီးမ်ား အလုပ္မလုပ္ၾကျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းရင္းျဖစ္ၿပီး အလုပ္ မလုပ္သူ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ ၅၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွသည္။ ဆန္႔က်င္ဘက္အေနျဖင့္ အခ်ိန္ျပည့္ အိမ္အလုပ္မ်ား သို႔မဟုတ္ မိသားစုတာဝန္မ်ား ေၾကာင့္ အလုပ္မလုပ္သည့္ အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ အလုပ္မလုပ္သူ အမ်ဳိးသားမ်ား၏ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသာရိွသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ လုပ္သားအင္အားစုပါဝင္မႈသည္ အမ်ဳိးသားထက္ ပိုမို နိမ့္ ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအဆင့္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားလွ်င္ တစ္ကမာၻလံုး အတိုင္း အတာအရ ေပၚလြင္ေနျခင္းမရိွပါ။ ေအာက္ပါ (ပံု ၉.၄) သည္ ကမာၻတစ္လႊား လုပ္သား အင္အားစုပါဝင္မႈႏွင့္ GDP တို႔အၾကား ဆက္စပ္မႈကိုေဖာ္ျပပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပါဝင္မႈ ကိန္းဂဏန္းမ်ားသည္ အျခားေသာ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ား၏ စံသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားအရ ယင္း၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအဆင့္ျဖင့္ ေမွ်ာ္မွန္းထားသည္ထက္ အနည္းငယ္ ပိုမိုျမင့္မားပါသည္။ ႏိုင္ငံမ်ားဖြံ႕ၿဖိဳး 131 တိုးတက္လာသည္ႏွင့္အမွ် အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ လုပ္သားအင္အားစုပါဝင္မႈသည္ အဂၤလိပ္အကၡရာ U ပံုစံအလားအလာအတိုင္း ေျပာင္းလဲသည္။ ဝင္ေငြမ်ားျမင့္တက္လာသည့္အခါႏွင့္ လုပ္သား ေစ်းကြက္အတြင္းရိွ အခြင့္အလမ္းမ်ားသည္ အမ်ဳိးသမီး လုပ္သားမ်ားအတြက္ ဆဲြေဆာင္မႈ က်ဆင္းလာေသာအခါမ်ားတြင္ အမ်ိဳသမီးလုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ က်ဆင္းလာသည္။ ထို႔ေနာက္ ပိုမိုဆဲြေဆာင္မႈရိွေသာ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ႔ ၂ဝဝ၉။ ေပၚ ေပါက္လာေသာအခါ တစ္ဖန္ ျပန္လည္ျမင့္တက္သြားျပန္သည္ (Bloom ႏွင့္ဖဲြ  Chaudhuri ၂ဝဝ၉။ Goldin ၁၉၉၅။ Sinha ၁၉၆၇၊ cited in Mammen ႏွင့္ Paxson ၂ဝဝဝ။ Tam ၂ဝ၁၁)။ ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးအေျခခံ စီးပြားေရးမ်ားတြင္ အမ်ဳိး သမီးလုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈသည္ ျမင့္မားဖြယ္ရိွသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ လယ္ယာ စိုက္ပ်ဳိးေရးအလုပ္မ်ားႏွင့္ မိသားစုတာဝန္မ်ားသည္ အလြယ္တကူ တဲြဖက္ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ သည္။ သို႔ေသာ္ ကုန္စည္ထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈက႑မ်ားႀကီးစိုးေသာ အလယ္အလတ္ ဝင္ေငြရိွႏိုင္ငံမ်ားတြင္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ အသစ္အသစ္ေသာ အလုပ္အမ်ားစုသည္ မိသားစု တာဝန္မ်ားႏွင့္ တဲြဖက္ရန္ ခက္ခဲေသာေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီး လုပ္သား အင္အားစု ပါဝင္မႈ က်ဆင္းလာသည္။ အႀကီးစား ဝန္ေဆာင္မႈ က႑မ်ားႏွင့္ ပညာရည္ ျမင့္မားေသာ အလုပ္သမား အင္အားစုရိွသည့္ ဝင္ေငြျမင့္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အမ်ဳိးသမီး ပါဝင္မႈအခ်ဳိးအစားမ်ား ပိုမိုျမင့္မားသည္။ ဤေတြ႕ရိွခ်က္သည္ အခ်ိန္ကာလတစ္ေလွ်ာက္ ႏိုင္ငံမ်ားအၾကားတြင္ေရာ ႏိုင္ငံအတြင္းပါ ႏွစ္ခု လံုးတြင္ မွန္ကန္သည္ (Fatima ႏွင့္ Sultana ၂ဝဝ၉။ Fuwa ၂ဝဝ၄။ Juhn ႏွင့္ Ureta ၂ဝဝ၃။ Tansel ၂ဝဝ၁)။ ပံု ၉.၄။ အမ်ဳိးသမီးလုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈႏွင့္ GDP တို႔အၾကား အဂၤလိပ္အကၡရာ U-ပံုစံဆက္ႏႊယ္မႈ 100 Female labor force participation 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2.5 3 3.5 4 4.5 5 5.5 Logarithm of GDP per capita, PPP (constant 2011 international $) ံ ဳးမႈညႊန္ကိန္းမ်ားမွ ရယူထားျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တစ္ဦးက် GDP ကို အေမရိကန္ေဒၚလာျဖင့္ ေဖာ္ျပထားၿပီး ေငြလဲလွယ္ႏႈန္းမွာ ဇစ္ျမစ္။ အခ်က္အလက္မ်ားသည္ ကမာၻ႔ဖ႕ၿြ ဖိ တစ္ေဒၚလာလွ်င္ ျမန္မာေငြ ၁ဝ၂၅ က်ပ္ႏႈန္းျဖင့္တြက္ခ်က္ထားသည္။ ကေလးလုပ္သား အသက္ ၁ဝ ႏွစ္မွ ၁၄ ႏွစ္အရြယ္ ကေလး ၁ဝ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးသည္ အလုပ္လုပ္ေနၾကသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ ကေလးငယ္မ်ားသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ ကေလးငယ္မ်ားထက္ ၂ ဆ နီးပါးပိုမို အလုပ္လုပ္ၾကဖြယ္ရိွပါသည္။ MPLCS စစ္တမ္းသည္ အသက္ ၅ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္ရိွကေလးငယ္မ်ားအား လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္အတြင္း သို႔မဟုတ္ ၁ ႏွစ္အတြင္း အလုပ္လုပ္ခဲ့ျခင္း ရိွ/မရိွ ေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ မ်ားတြင္ ကေလးငယ္မ်ား ပါဝင္ပတ္သက္မႈသည္ အသက္ႏွင့္အမွ် တိုးပြားလာၿပီး ယင္းတို႔၏ 132 ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရ အရြယ္ေရာက္ရင့္က်က္လာသည့္အခါ ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ လုပ္သား ေစ်းကြက္ အခြင့္အလမ္းမ်ားသည္လည္း ပိုမို မ်ားျပားလာျခင္းကို ထင္ဟပ္ျခင္းျဖစ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ အသက္ ၅ ႏွစ္မွ ၉ ႏွစ္ရိွ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္သာ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္အတြင္း အလုပ္လုပ္သည္ဟု ေျဖၾကားၾကၿပီး ထိုသို႔ အလုပ္လုပ္ေသာ ကေလးငယ္မ်ားထဲမွ အမ်ားစုသည္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံထားၾကသည္။ အလုပ္လုပ္သည့္ ကေလးအခ်ဳိးအစားအစိတ္အပိုင္းသည္ မူလ တန္း ၿပီးဆံုးကာနီးျဖစ္သည့္ အသက္ ၁ဝ ႏွစ္ ႏွင့္ ၁၁ ႏွစ္တြင္ သိသိသာသာတိုးပြားလာသည္။ အသက္ ၁ဝ ႏွစ္မွ ၁၄ ႏွစ္အထိရိွေသာ ကေလးငယ္မ်ားၾကားတြင္ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္အတြင္းအလုပ္လုပ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံေျဖၾကားခဲ့သည္။ ငယ္ရြယ္သည့္ အသက္ အပိုင္းအျခားတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ ကေလးငယ္မ်ားသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါး ျခင္း မရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ ကေလးငယ္မ်ားထက္ အလုပ္လုပ္ရသည္ဟု ၂ ဆ နီးပါး ပိုမို အစီရင္ခံေျဖၾကားဖြယ္ရိွပါသည္။ ကေလးမ်ား၏ အသက္ကို ၁ဝ ႏွစ္မွ ၁၇ ႏွစ္အထိ ပိုမို၍ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ၾကည့္သည့္အခါ ကေလး ၅ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးႏႈန္းႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ ကေလး ၃ ဦးလွ်င္ ၁ ဦးႏႈန္းသည္ ေက်ာင္းသို႔သြားရမည့္အစား အလုပ္လုပ္ၾကရသည္။ ယင္းမွာ လူဦးေရ ႏွင့္ အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္စာရင္း ရလဒ္မ်ားကို ထင္ဟပ္ေနပါသည္။ အသက္ပိုႀကီးေသာ ကေလးမ်ားအတြက္ ပညာေရးႏွင့္ အလုပ္လုပ္ကိုင္မႈအၾကား ထင္ရွား ေသာ အလဲအထပ္ တစ္ခုရိွသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္အတြင္း အနည္းဆံုး ၁ နာရီ အလုပ္လုပ္ခဲ့ ေသာ အသက္ ၁ဝ ႏွစ္မွ ၁၄ ႏွစ္အထိရိွသူ ကေလးငယ္မ်ား၏ ၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ေက်ာင္း တြင္ မရိွၾကေပ။ ေက်ာင္းတြင္ က်န္ခဲ့ေသာ ၃ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းအနက္ ထက္ဝက္နီးနီးသည္ ယင္း တို႔၏ အသက္ႏွင့္ ရိွသင့္သည့္အတန္းထက္ ေနာက္က်ေနၾကသည္။ အခန္း ၅ တြင္ တင္ျပ ေဆြးေႏြးခဲ့သည့္အတိုင္း မူလတန္းမွ အလယ္တန္းသို႔ အတန္း ကူးေျပာင္းခ်ိန္သည္ ကေလး ငယ္မ်ား အလုပ္စတင္လုပ္ကိုင္သည့္ အခ်ိန္ျဖစ္ၿပီး အထူးသျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားႏွင့္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားအၾကား ေက်ာင္းထြက္မႈ သိသာလာသည့္ အခ်ိန္ လည္းျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔ကို ထင္ဟပ္ေစသည့္ လုပ္သားေစ်းကြက္ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ က ေက်ာင္းေနရသည့္ တိုက္႐ိုက္စရိတ္မ်ားေရာ စြန္႔လႊတ္လိုက္ရသည့္ လုပ္အားခမ်ား၏ သြယ္ဝိုက္စရိတ္မ်ားပါ ႏွစ္ခုလံုးသည္ အဆိုပါ ေက်ာင္းထြက္မႈ ပံုစံတြင္ အေရးပါေသာ အခန္း က႑၌ ပါဝင္ဖြယ္ရိွေၾကာင္းေဖာ္ျပေနပါသည္။ ဇယား ၉.၃။ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လအတြင္း လုပ္ခလစာအတြက္၊ အျမတ္အတြက္ သို႔မဟုတ္ မိသားစုအက်ဳိးအျမတ္အတြက္ အနည္းဆံုး တစ္နာရီအလုပ္လုပ္ခဲ့ သည္ဟု အစီရင္ခံေျဖၾကားေသာ ကေလးငယ္မ်ား၏ အခ်ဳိးအစား လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လအတြင္း အလုပ္လုပ္သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္း အသက္ စုစုေပါင္း ေက်းလက္ ၿမိဳ႕ျပ ္ ေယာက်ားေလး မိန္းကေလး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ မရိွသူ ၅ မွ ၉ ဝ.၉% ၁.၁% ဝ.၂% ဝ.၈% ၁.၁% ၁.၂% ဝ.၅% ၁ဝ မွ ၁၄ ၁၂.ဝ% ၁၃.၄% ၇.၇% ၁၂.၃% ၁၁.၈% ၉.၃% ၁၆.၂% ၁ဝ မွ ၁၇ ၂၅.ဝ% ၂၇.ဝ% ၁၉.၁% ၂၇.ဝ% ၁၉.၁% ၂၂.ဝ% ၂၉.၈% အလုပ္လက္မဲ့ ျမင့္မားေသာ လုပ္သားအင္အားစုပါဝင္မႈအခ်ဳိးအစားမ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္လွ်က္ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္တာကာလ အေျခခံထားသည့္ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းမ်ားမွာ အေတာ္အတန္ နိမ့္ပါးသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ဤသည္မွာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္ လုံေလာက္ေသာ အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ ယင္း တို႔၏လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ေက်နပ္ဖြယ္ေကာင္း ေလာက္ေအာင္ ျဖည့္ဆည္းရန္ လုံေလာက္ ေသာ လုပ္အားမွဝင္ေငြမ်ား ရိွသည္ဟု ဆိုလိုျခင္းမဟုတ္ေပ။ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အသက္ အရြယ္ရိွသူမ်ား၏ ၁.၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသာလွ်င္ အလုပ္မလုပ္ၾကပဲ အလုပ္ကို တက္တက္ ၾကြၾကြ 133 ရွာေဖြေနၾကၿပီး အလုပ္ရသည္ႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ဝင္ရန္ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနၾကသည္။28 ခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္ထားသည့္ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းသည္ IHLCA-II တြင္ ေတြ႕ရသည္ႏွင့္ အလားတူပင္ ျဖစ္ၿပီး ၆ လကာလ ျပန္လည္စဥ္းစားေျဖဆိုမႈ အေပၚအေျခခံထားသည့္ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္း သည္ ၁.၇ ရာခိုင္ႏႈန္းဟု ေတြ႕ရၿပီး သန္းေခါင္စာရင္းတြင္ တင္ျပထားသည့္ ၄ ရာခိုင္ ႏႈန္း ထက္ ပိုနည္းပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အိမ္ေထာင္စုစစ္တမ္းမ်ားမွ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ထားသည့္ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းမ်ားသည္ က်န္အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ား (အမ်ဳိးသား အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္း ႏွင့္ အမ်ဳိးသမီး အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းမ်ားသည္ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ၃.၅ ရာခိုင္ႏႈန္း အသီးသီးရိွၾက သည္) ႏွင့္ အျခားကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား (အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းသည္ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္း ဝန္းက်င္တြင္ ရိွသည္) တို႔ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက နိမ့္ေနသည္ (WDI၊ ၂ဝ၁၆)။ သန္းေခါင္စာရင္းႏွင့္ IHLCA တို႔တြင္ ေတြ႕ရသည့္ပံုစံမ်ားႏွင့္ ဆင္တူပင္ ၁၅ ႏွစ္မွ ၂၉ ႏွစ္ရိွ လူငယ္မ်ားအတြက္ အလုပ္ လက္မဲ့ႏႈန္းသည္ အနည္းငယ္ပိုျမင့္ၿပီး အသက္ ၂ဝ မွ ၆၄ ရိွသူမ်ားအတြက္ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါး သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားအတြက္ ပိုနိမ့္သည္။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ အလုပ္ လက္မဲ့ႏႈန္းသည္ နိမ့္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း အဆိုပါ အေရအတြက္မ်ားတြင္ ကဲြျပားျခားနားမႈ အေတာ္အတန္နည္းသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းမ်ားသည္ အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြရာတြင္ အကန္႔အသတ္ ရိွေသာ အားထုတ္မႈကို ထင္ဟပ္ေနၿပီး ႏိုင္ငံ၏အခ်ဳိ႕ေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားတြင္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းမ်ား၏ ရာသီအလိုက္ ေျပာင္းလဲတတ္ေသာသဘာဝေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ အခြင့္အလမ္းေပၚေပါက္လာခ်ိန္တြင္ အလုပ္စဝင္ႏိုင္ေသာ သူမ်ားကိုပါ ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ ပါက အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းသည္ ၆.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ျမင့္တက္လာပါမည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အလုပ္ လုပ္ႏိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ရိွသူမ်ား၏ ၂၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အလုပ္မလုပ္ၾကေပ။ တစ္ဦး တစ္ေယာက္သည္ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္အတြင္း အလုပ္အကိုင္ တက္တက္ၾကြၾကြရွာေဖြၿပီး ေနာက္ရက္သတၱ ၂ ပါတ္တြင္ အလုပ္အကိုင္ ေပၚေပါက္ပါက လုပ္ကိုင္ရန္ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနသူ အား အလုပ္လက္မဲ့ဟု ကၽြႏု္ပ္တို႔သတ္မွတ္ပါသည္။ အလုပ္မလုပ္သူမ်ား၏ ၃ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးပါးသည္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း ေပၚေပါက္လာလွ်င္ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ရန္အသင့္ ရိွေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယင္းတို႔အထဲမွ အနည္းငယ္သည္ အလုပ္ လက္မဲ့ႏႈန္းမ်ား နိမ့္က်ရန္ ဦးေဆာင္၍ အလုပ္ရွာေနပါသည္။ အလုပ္လက္မဲ့ သတ္မွတ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို အလုပ္မရိွပဲ အလုပ္အကိုင္ကို တက္တက္ၾကြၾကြရွာေဖြျခင္းမျပဳသည့္ ေနာက္ လာမည့္ ရက္သတၱ ၂ ပါတ္တြင္ အလုပ္လုပ္ရန္အဆင္သင့္ျဖစ္ေနသူမ်ား အက်ံဳးဝင္ေအာင္ ထပ္မံခ်ဲ႕ထြင္လွ်င္ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းသည္ ၆.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ျမင့္တက္လာမည္ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေသာ အလုပ္လက္မဲ့ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို အသံုးျပဳျခင္းအားျဖင့္ လူငယ္အလုပ္ လက္မဲ့ႏႈန္းသည္ ပ်မ္းမွ်အလုပ္ လက္မဲ့ႏႈန္းထက္ ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ပိုမိုျမင့္မားသည္ကိုေတြ႕ ႏိုင္သည္။ ရာသီအလိုက္ေျပာင္းလဲမႈသည္ အေရးပါေသာ အလုပ္လက္မဲ့မ်ား၏ အေရးပါေသာ အခ်ဳိးအစားအစိတ္အပိုင္းကို ဖံုးကြယ္ထားသည့္ပံုရိွပါသည္။ အလုပ္ရွာေဖြျခင္း မျပဳေသာ္လည္း အလုပ္လုပ္ရန္ အသင့္ျဖစ္ေနသူမ်ား၏ အမ်ားစု (၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္း) သည္ အလုပ္မ်ားမည့္ ရာသီ ကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနၾကသည္။ 28 လုပ္ငန္းခြင္မွ ယာယီကင္းကြာေနသူမ်ားအားလည္း လုပ္သားအင္အားစုတြင္ ထည့္သြင္းထားပါသည္။ ယင္းတို႔အား လုပ္သားအင္အားစုတြင္ ထည့္သြင္းျခင္းမျပဳပဲ အလုပ္မလုပ္သူမ်ားအျဖစ္သတ္မွတ္ပါက အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းသည္ ၁.၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ျမင့္တက္လာမည္ျဖစ္သည္။ 134 ပံု ၉.၅။ အလုပ္လက္မဲ့မ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးအရ အလုပ္မလုပ္သူမ်ားအား အတန္းအစားခဲြျခားရန္ အသံုးျပဳခဲ့သည့္ စံႏႈန္းသတ္မွတ္ခ်က္ပံုစံအဆင့္ဆင့္ အလုပ္လုပ္ရန္ အဆင္ သင့္မျဖစ္ 71.4% အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြ ျခင္းမျပဳ 98% အလုပ္လုပ္ရန္ အဆင္ အလုပ္မလုပ္သူ သင့္ျဖစ္ 28.6% 98% အလုပ္မရိွသူ 100% အလုပ္လုပ္ရန္ အဆင္ သင့္မျဖစ္ 10.4% အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြေနသူ 2% အလုပ္လုပ္ရန္ အဆင္ အလုပ္လက္မဲ့ သင့္ျဖစ္ 89.6% 1.5% နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အလုပ္လုပ္ႏိုင္စြမ္းမရိွျခင္းသည္ အလုပ္မလုပ္ျခင္းအတြက္အေရး ပါေသာ အေၾကာင္းရင္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္ျခင္းသည္ လူမ်ား အထူးသျဖင့္ အသက္ႀကီးေသာ အလုပ္သမားမ်ားအား လုပ္သားအင္အားစုမွ ဖယ္ထုတ္သည္။ အမ်ဳိးသား မ်ားၾကား ၇ ရက္အတြင္း အလုပ္မလုပ္ပဲ ေက်ာင္းအပ္ႏွံျခင္းလည္း မရိွသူမ်ားအနက္ ၃၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ကာလတို သို႔မဟုတ္ ကာလရွည္ နာမက်န္းျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အလုပ္ မလုပ္ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုပါသည္။ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အလုပ္သမားအင္အားစု အျပင္ ဘက္တြင္ ေရာက္ေနသာ အမ်ဳိးသားမ်ား၏ အခ်ဳိးအစားအစိတ္အပိုင္းတြင္ အသက္ႀကီး သူမ်ားက လူငယ္မ်ားထက္ အနည္းငယ္ပိုမ်ားၿပီး အသက္ ၁၅ ႏွစ္မွ ၃၉ ႏွစ္ အထိရိွ သူမ်ား၏ ၃၆ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ အသက္ ၄ဝ ႏွစ္မွ ၆၄ ႏွစ္အထိရိွ သူမ်ား၏ ၄၁ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ ေနထိုင္မေကာင္း ျဖစ္ျခင္းသည္ အမ်ဳိးသားလုပ္သား အင္အားစု ပါဝင္မႈအား အသက္အရြယ္အရ ကဲြျပားျခားနားေသာ နည္းလမ္း မ်ားျဖင့္ ႐ိုက္ခတ္ဖြယ္ရိွပါသည္။ သို႔ေသာ္ ကာလရွည္ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္မႈ သို႔မဟုတ္ ပံုမွန္အတိုင္း သြားလာ လႈပ္ရွားႏိုင္စြမ္းမရိွေ သာေၾကာင့္ အလုပ္အင္အားစုတြင္ မပါဝင္ႏိုင္ၾကျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကသူမ်ားမွာ အသက္ ၄ဝ ႏွစ္မွ ၆၄ ႏွစ္ရိွသူမ်ား ၏ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အျပည့္ရိွၿပီး အသက္ ၁၅ ႏွစ္မွ ၃၉ ႏွစ္အထိရိွသူမ်ား၏ ၁၁ ရာခိ္ုင္ႏႈန္း ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ ၾကည့္ႏိုင္ ပါသည္။ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္ျခင္း၏ လူမႈဘဝဖူလံုမႈအေပၚ အက်ဳိးသက္ေရာက္ မႈမ်ားကို က်န္းမာေရး ခ်ဳိ႕ယြင္းျခင္းသည္ မ်ားစြာေသာသူမ်ား၏ ဘဝမ်ားတြင္ ပံုမွန္ႏွင့္ စရိတ္စက ႀကီးမားသည့္ကိစၥအျဖစ္ ထင္ရွားလာသည္ကို MPLCS စစ္တမ္းအားျဖင့္ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ တစ္၀က္တစ္ပ်က္္အလုပ္လက္မဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသားမ်ားအၾကားတြင္ လုပ္သားအင္အားစုပါဝင္မႈ ျမင့္မား ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အလုပ္သမားအင္အားစုသည္ စြမ္းအားျပည့္အျမင့္ဆံုးအဆင့္ တြင္မရိွဘဲ ျပည့္ဝအသုံးခ်မႈေအာက္အဆင့္တြင္ ရိွေနပါသည္။ ဇယား ၉.၄ သည္ အလုပ္ လုပ္ခ်ိန္နာရီမ်ားအလိုက္ အလုပ္သမား အခ်ဳိးအစားကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း တစ္၀က္တစ္ပ်က္အလုပ္လက္မဲ့ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၎တို႕ကို လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္အတြင္း အလုပ္ခ်ိန္ ၄၄ နာရီ သို႔မဟုတ္ ထိုထက္ေလ်ာ့နည္း၍ လုပ္ကိုင္သူဟူေသာ ဖြင့္ဆိုခ်က္အတိုင္း ယခင္ ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္ကို ကြၽႏု္ပ္တို႕လိုက္နာပါသည္။ တစ္၀က္တစ္ပ်က္ အလုပ္ လက္မဲ့ႏႈန္းသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္အတြင္း အလုပ္လုပ္ကိုင္သူမ်ားထဲမွ ၄၄ နာရီ သို႔မဟုတ္ ထိုထက္ေလ်ာ့နည္း၍ လုပ္ကိုင္ၾကသူမ်ား၏ အခ်ဳိးအစား ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တစ္၀က္တစ္ပ်က္အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းသည္ ရာသီအလိုက္ေျပာင္းလဲမႈ ျမင့္မား သည္။ IHLCA စစ္တမ္းမ်ား (IHLCA-I ႏွင့္ –II) မွ အေစာပိုင္း ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္အရ 135 ၂ဝဝ၉ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ - ၂ဝ၁ဝ ဇန္နဝါရီလ အတြင္းတိုင္းတာသည့္အခါ တစ္၀က္တစ္ပ်က္ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္းမွာ ၂၉.၇ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွခဲ့ၿပီး ၂ဝ၁ဝ ေမလတြင္ တိုင္းတာသည့္အခါ ၄၅.၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွခဲ့သည္။ စစ္တမ္းပထမအၾကိမ္မွာ သီးႏွံရိတ္သိမ္းခ်ိန္ကာလအတြင္း သို႔မဟုတ္ ျပီးစီးကာလအစပိုင္းတြင္ျဖစ္ၿပီး ဒုတိယအေၾကာ့သည္ ေႏြရာသီအဆံုးပိုင္း၌ ၿပီးစီးခဲ့ျခင္းျဖစ္၍ အဆိုပါ ဒုတိယရာသီတြင္ ေျမအသံုးခ်မႈႈႏႈန္းသည္ မိုးရာသီအေစာပိုင္း အတြင္းတြင္ထက္ ေလ်ာ့ နည္းၿပီး အလုပ္လုပ္သူမ်ားအတြက္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး အလုပ္မ်ားပိုမိုနည္းပါးသည္။ MPLCS တြင္ေတြ႕ရသည့္ တစ္၀က္တစ္ပ်က္ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္သူအခ်ဳိးအစား ၄၃ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ IHLCA ဒုတိယအေၾကာ့တြင္ ေတြ႕ရသည္ႏွင့္ အလားတူပင္ျဖစ္ၿပီး ေႏြရာသီႏွင့္ေဆာင္းရာသီမ်ားတြင္ တစ္၀က္တစ္ပ်က္အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္သူ အခ်ဳိးအစားျမင့္မားသည့္အခ်က္ကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပေန ပါသည္။ တစ္၀က္တစ္ပ်က္အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ျခင္းႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအၾကားတြင္ ရွင္းလင္းသည့္ ဆက္ႏႊယ္မႈပံုစံမ်ား မရိွေသာ္လည္း အလုပ္အကိုင္ ျပည့္ျပည့္ဝဝမရိွျခင္းႏွင့္ အသံုးစရိတ္ ၾကားတြင္မႈ သိသာထင္ရွားသည့္ ဆက္ႏႊယ္မႈရိွပါသည္။ ပို၍ခ်မ္းသာ ၾကြယ္ဝသည့္ အိမ္ ေထာင္စုမ်ားမွ အလုပ္သမားမ်ားသည္ အစြန္းမ်ားတြင္ ရိွႏိုင္ၿပီး ယင္းတို႔သည္ ပို၍ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ အလုပ္သမားမ်ားထက္ တစ္ပတ္လွ်င္ ၄၄ နာရီထက္ ပိုမို လုပ္ကိုင္ၾကဖြယ္ရိွၿပီး နာရီ ၂ဝ ထက္ ေလ်ာ့နည္း လုပ္ကိုင္ၾကဖြယ္လည္းရိွပါသည္။ စိတ္ျဖာ ေလ့လာစိစစ္မႈကို က်ား-မ အားျဖင့္ ခဲြျခားၾကည့္သည့္အခါ ပို၍ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ နာရီ ၂ဝ ထက္ေလ်ာ့နည္း၍ အလုပ္လုပ္ေလ့ရိွသူမ်ားမွာ အမ်ားအားျဖင့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ အဆိုပါ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္အတြင္း အလုပ္လုပ္ဖြယ္ ပိုမိုရိွေသာ္လည္း တစ္ပတ္လွ်င္ နာရီ ၂ဝ ထက္ ေလ်ာ့နည္းၿပီး အခ်ိန္ပိုင္းအလုပ္လုပ္ၾကပံုေပၚပါသည္။ ပို၍ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ အမ်ဳိးသား မ်ားေရာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားပါ ပို၍ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားမွ လူမ်ားထက္ တစ္ပတ္ လွ်င္ ၄၄ နာရီထက္ ပိုမို အလုပ္လုပ္ၾကဖြယ္ရိွပါသည္။ ဇယား ၉.၄။ လြန္ခဲ့သည့္ ၇ ရက္အတြင္း အလုပ္လုပ္ခဲ့သည့္ နာရီ အလုပ္လုပ္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္း စုစုေပါင္း ၿမိဳ႕ျပ ေက်းလက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ က်ား မ ခဲ့သည့္ နာရီ မရိွသူ ဝ မွ ၁၉ ၉.၈% ၁ဝ.၈% ၇.၅% ၁ဝ.၂% ၈.၆% ၈.၆% ၁၁.၃% ၂ဝ မွ ၄ဝ ၂၂.၇% ၂၅.၁% ၁၆.၉% ၂၁.၈% ၂၄.၉% ၂ဝ.၈% ၂၅.ဝ% ၄ဝ မွ ၄၄ ၁ဝ.၆% ၁ဝ.၅% ၁ဝ.၉% ၁ဝ.၅% ၁၁.၁% ၁၁.၅% ၉.၅% ၄၅ မွ ၆ဝ ၂၇.၁% ၂၇.၈% ၂၅.၄% ၂၅.၉% ၃ဝ.ဝ% ၂၉.၉% ၂၃.၆% ၆ဝ အထက္ ၂၉.၈% ၂၅.၈% ၃၉.၃% ၃၁.၆% ၂၅.၃% ၂၉.၃% ၃ဝ.၅% ၄၄ ေအာက္ ၄၃.၁% ၄၆.၄% ၃၅.၃% ၄၂.၅% ၄၄.၆% ၄ဝ.၉% ၄၅.၈% ိ မွတ္စု။ အလုပ္လုပ္ခဲ့သည့္နာရီမ်ားကို စစ္တမ္းမတိုင္မီ ၇ ရက္အတြင္း လုပ္ခလစာအတြက္၊ အျမတ္အတြက္၊ မိသားစုအက်ဳးအျမတ္ အတြက္ အနည္းဆံုး ၁ နာရီ အလုပ္လုပ္ခဲ့သည္ဟု ံ ပါသည္။ ေဖာ္ျပေျဖဆိုေသာသူမ်ားအား တိုင္းတာခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ကိန္းဂဏန္းမ်ားမွာ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ႏွင့္အထက္ရိွသူမ်ားအားလံုး အက်ဳးဝင္ 136 က႑အလိုက္ပါဝင္မႈ ျမန္မာႏိုင္ငံရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အမ်ဳိးအမ်ဳိးအဖံုဖံု ကဲြျပားျခားနားၾကၿပီး ဝင္ေငြမ်ားသည္ ဇစ္ျမစ္မ်ဳိးစံုမွလာၾက၍ အခ်ဳိ႕ေသာသာဓကမ်ားတြင္ ဝင္ေငြမ်ားသည္ ေဒသခံမွေရာ ႏိုင္ငံတြင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ လုပ္သားေစ်းကြက္မ်ားမွပါ ရရိွသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးအလုပ္မ်ား တစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခု လုပ္ကိုင္ေနၾကသျဖင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးသည္ အေရးအပါဆံုးေသာ လုပ္ငန္းက႑ အျဖစ္ ရိွေနဆဲျဖစ္သည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၂၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ စိုက္ပ်ဳိးေမြးျမဴေရး၊ ငါးေမြးျမဴ သားေဖာက္လုပ္ငန္း၊ ငါးဖမ္းျခင္း၊ တိရိစာၦန္ေမြးျမဴသားေဖာက္လုပ္ငန္း၊ လယ္ယာလုပ္သားႏွင့္ အျခားေနရာမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ေသာ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွ လႊဲပို႔ေငြမ်ား ပါဝင္ သည့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ ယင္းႏွင့္ဆက္စပ္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္သာ လံုးလံုးလ်ားလ်ား ပါဝင္ လုပ္ကိုင္ေနၾကသည္။ ေနာက္ထပ္ ၄၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ အတူတဲြ၍ လုပ္အားမွ ဝင္ေငြ၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး မဟုတ္ေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား သို႔မဟုတ္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးမဟုတ္ေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ားမွ လႊဲပို႔ေငြမ်ား ကဲ့သို႔ေသာ လယ္ယာ စိုက္ပ်ဳိးေရး မဟုတ္သည့္ ဝင္ေငြဇစ္ျမစ္မ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ေနၾကသည္။ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး တစ္ခုတည္းကိုသာ လုပ္ကိုင္ၾကေသာ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစားသည္ ေအာက္ေျခ ၅ စိတ္ပိုင္း တြင္ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွရာမွ ထိပ္ပ္ိုင္း ၅ စိတ္ပိုင္းတြင္ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ အသံုးစရိတ္ျပန္႕ခ်က္ တစ္ေလွ်ာက္တြင္ က်ဆင္းလာသည္။ ႀကိဳတင္မွန္းဆထားမည့္အတိုင္းပင္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ လယ္ယာ စိုက္ပ်ဳိးေရးတစ္ခုတည္းကိုသာ လုပ္ကိုင္သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အလြန္ နည္းပါးၿပီး ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းသာရိွသည္။ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးေရာ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး မဟုတ္ သည့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကိုပါ ႏွစ္မ်ဳိးလံုး လုပ္ကိုင္ၾကသူ အခ်ဳိးအစားသည္ ဝင္ေငြ ျပန္႕ ခ်က္ တစ္ေလွ်ာက္တြင္ သိသိသာသာ ေပၚလြင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကဲြျပားျခားနားေသာ ဝင္ေငြအစုစုတြင္ အလုပ္မ်ဳိးစံုကို လုပ္ကိုင္ေနၾကသည့္ အလုပ္ႏွစ္ခု သဘာဝကို ထင္ဟပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ပံု ၉.၆။ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးမဟုတ္ေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားမွ ဝင္ေငြရရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား 100% 15% 15% 90% 22% 24% 18% 33% 37% 32% 80% 70% 57% 46% Percentage 60% 49% 77% 42% 44% 43% 50% 41% 44% 40% 40% 30% 31% 20% 40% 36% 37% 36% 32% 20% 27% 10% 23% 23% 12% 3% 0% Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 Non Poor Poor Rural Urban Total Only agriculture Both agriculture and non-agriculture Only non-agriculture ိ မွတ္စု။ ကိန္းဂဏန္းမ်ားကို အိမ္ေထာင္စုအေလးတင္ထားၿပီး လယ္ယာစိုက္ပ်ဳးေရးလု ိ ပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား သို႔မဟုတ္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳးေရးမဟု တ္ေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားမွ ိ ဝင္ေငြရရိ္ွေသာ အိမ္ေထာင္စုအခ်ဳးအစားမ်ားကိ ု ေဖာ္ျပပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုလုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကို ဝင္ေငြႏွင့္လုပ္အား အပိုင္းမ်ားတြင္ပါဝင္ေသာ ေမးခြန္းမ်ားျဖင့္ ခဲြျခား ေဖာ္ထုတ္ သတ္မွတ္ပါသည္။ ငါးစိတ္ပိုင္းမ်ားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလရိွေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေဒသအကြာအေ၀းအလိုက္ တန္ဖိုးေလွ်ာ့ထားသည့္ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ ညီမွ်ခ်က္အရ အသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ လူဦးေရ အေလးတင္ျခင္းတို႔ကို အသံုးျပဳခန္႔မွန္း တြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ 137 ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ ငန္းခြင္အတြင္း ယာယီ က်ပန္းအလုပ္အကိုင္မ်ားအား အလြန္မီွခိုအားထားေနၾကရသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းတြင္ ပိုမိုလုပ္ကိုင္ ေနၾကရဖြယ္ရိွၿပီး လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးတစ္ခုတည္းကိုသာ အားထားလုပ္ကိုင္ ေနၾကရဖြယ္ လည္း ရိွပါသည္ (ပံု ၉.၆)။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၃၄ ရာခိုင္ႏႈန္း သည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးမဟုတ္ေသာ ဝင္ေငြဇစ္ျမစ္မ်ားအေပၚတြင္ လံုးလံုးလ်ားလ်ားမီွခို အားထားၾကေသာ္လည္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ထိုကဲ့သို႔မီွ ခိုအားထားႏိုင္ၾကသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း သေဘာသဘာဝသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ေတြ႕ရသည္ႏွင့္ အေတာ္အသင့္ျခားနားပံုရသည္။ ယင္းတို႔သည္ ကိုယ္ပိုင္လယ္ယာေျမေပၚတြင္ ထြန္ယက္ စိုက္ပ်ဳိးၾကသည္ထက္ လယ္ယာလုပ္သားမ်ားအေနျဖင့္ ပိုမိုလုပ္ကိုင္ၾကရဖြယ္ရိွပါသည္။ ေျမ သည္ ေက်းလက္ဧရိယာေန အိမ္ေထာင္စုမ်ားပိုင္ဆိုင္သည့္ အႀကီးမားဆံုးေသာ ကုန္ထုတ္ လုပ္မႈဆိုင္ရာ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းျဖစ္ၿပီး လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးအလုပ္မ်ား လုပ္ကိုင္ၾကသည့္ ပို၍ ဆင္းရဲႏြမ္းပါေးသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အမ်ားစုသည္ ေျမယာပိုင္ဆိုင္ျခင္းမရိွ သို႔မဟုတ္ အနည္းငယ္သာ ပိုင္ဆိုင္ၾကၿပီး ယင္းတို႔ကို အသားတင္ လုပ္အားေရာင္းခ်သူမ်ားအျဖစ္သို႔ တြန္းပို႔ၿပီး လယ္ယာေျမႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ႏိုင္သည့္ ေျမကြက္မ်ား ပိုင္ဆိုင္ၾကသည့္ ပို၍ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသူမ်ားသည္ အသားတင္လုပ္အား ဝယ္ယူသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ပံု ၉.၇။ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ကိုင္ေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားႏွင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္သားမ်ားအျဖစ္ လုပ္ကိုင္လွ်က္ရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၊ ငါးစိတ္ပိုင္း ႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအေျခအေနအလိုက္ 52% 52% 50% 44% 45% 44% 43% 40% 40% 39% Percent of households 40% 38% 38% 32% 29% 29% 30% 23% 22% 22% 20% 10% 10% 7% 6% 0% Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 Non Poor Poor Urban Rural Total Agriculture Labor Cultivate ိ မွတ္စု။ ကိန္းဂဏန္းမ်ားကို အိမ္ေထာင္စုအေလးတင္ထားၿပီး စိုက္ပ်ဳးေရးမွ ိ သို႔မဟုတ္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳးေရး ိ လုပ္သားအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ျခင္းမွ ဝင္ေငြရရိ္ွေသာ အိမ္ေထာင္စုအခ်ဳးအစားမ်ားကိ ု ိ းျမဴေရးႏွင့္ လုပ္အားအပိုင္းမ်ားတြင္ပါဝင္ေသာ ေမးခြန္းမ်ားျဖင့္ ခဲြျခားေဖာ္ထုတ္ သတ္မွတ္ပါသည္။ ငါးစိတ္ပိုင္းမ်ားကို ေဖာ္ျပပါသည္။ အိမ္ေထာင္စု လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကို စိုက္ပ်ဳးေမြ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလရိွ ေစ်းႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ေဒသအကြာအေ၀းအလိုက္တန္ဖိုးေလွ်ာ့ထားသည့္ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ ညီမွ်ခ်က္အရအသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ လူဦးေရ အေလးတင္ျခင္းတို႔ကို အသံုးျပဳခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ခဲ့ပါသည္။ ဆန္စပါးသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လယ္သမားမ်ား စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္သည့္ အဓိကသီးႏွံျဖစ္သည္။ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသတြင္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ပို၍မ်ားေသာရာခိုင္ႏႈန္းသည္ စပါးစိုက္ပ်ဳိးေရး တြင္ လုပ္ကိုင္ၾကၿပီး ဆန္စပါးကို အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္းက စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ ၾကသည္။ အျခားေသာ အဓိကသီးႏွံမ်ားတြင္ ေျပာင္း၊ ႏွမ္း၊ ပဲမ်ဳိးစံု၊ ပဲစဥ္းငံုႏွင့္ ကြမ္းတို႔ျဖစ္ ၾကသည္။ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၅၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ႏွစ္ခု သို႔မဟုတ္ ထိုထက္ပိုေသာ သီးႏွံ မ်ားကို စိုက္ပ်ဳိးၾကၿပီး စိုက္ပ်ဳိးေရးစနစ္မ်ားသည္ အေတာ္ပင္ ကဲြျပားျခားနားသည္။ သီးႏွံ တစ္မ်ဳိးတည္းသာ စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အဓိကအားျဖင့္ အငယ္စား 138 ဆန္စပါးစိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္သူမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး ယင္းအုပ္စုအေနျဖင့္ စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္မႈ အမ်ားစု သည္ စားသံုးရန္အတြက္သာျဖစ္သည္။ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးတြင္ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားနိမ့္သည္။ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး ကုန္ထုတ္စြမ္းအား သည္ တစ္ဟက္တာလွ်င္ ၄၆၆,ဝဝဝ က်ပ္တြင္ နိမ့္ပါးေနဆဲျဖစ္သည္။ မၾကာေသးမီက ေလ့လာစိစစ္သုံးသပ္ခ်က္တစ္ရပ္က ညႊန္ကိန္းအမ်ဳိးမ်ဳိးအား အသံုးျပဳ၍ အကဲျဖတ္သံုးသပ္မႈ ျပဳရာတြင္ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားနိမ့္က်ေၾကာင္း ေတြ႕ရိွခ်က္ကို ေထာက္ခံမႈျပဳပါသည္ (ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂ဝ၁၆)။ အမ်ဳိးသမီးဦးစီးေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အမ်ဳိးသားဦးစီးေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားထက္ ကုန္ထုတ္စြမ္းအား အနည္းငယ္ပို၍ နိမ့္က် သည္။ တိုင္းျပည္စီးပြားေရးအတြက္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးက႑၏ အေရးပါမႈအရ အဆိုပါ က႑တြင္ ကုန္ထုတ္စြမ္းအား နိမ့္က်ျခင္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ နိမ့္ပါးေသာ ဝင္ေငြမ်ား၏ အေျခခံတြန္းအား တစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး ကုန္ထုတ္စြမ္းအားသည္ နည္းပညာအသံုးျပဳမႈႏွင့္အတူ ျမင့္တက္လာသည္။ MPLCS မွ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး ဝင္ေငြအပိုင္းကို အသံုးျပဳထားသည့္ ရီဂရက္ရွင္းစိစစ္ျခင္းက လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး ကုန္ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္ရာတြင္ ဓာတ္ေျမၾသဇာ၊ မ်ဳိးေစ့အသစ္မ်ားႏွင့္ စက္ယႏၲရားမ်ားကို အတူတကြ အသံုးျပဳသည့္အခါ ကုန္ထုတ္စြမ္းအား အျမင့္ဆံုးျဖစ္ေၾကာင္းေဖာ္ျပသည္။ မ်ဳိးေစ့အသစ္မ်ားကို အသံုးျပဳသည့္အခါ ဓာတ္ေျမၾသဇာႏွင့္ တဲြသံုးမွသာ ထိေရာက္မႈရိွသည္ဆိုေသာ အခ်က္ကလည္း ရွင္းပါသည္။ ဓာတ္ေျမၾသဇာ သို႔မဟုတ္ မ်ဳိးေစ့အသစ္ တစ္ခုတည္းသာ သပ္သပ္ အသံုးျပဳသည့္အခါ နိမ့္က်ေသာ ကုန္ထုတ္ စြမ္းအားကိုသာရၿပီး အျမတ္အစြန္းမရိွေပ။ အခ်ဳိ႕ေသာ စက္ယႏၲရားအမ်ဳိးအစားမ်ားကို တြင္ တြင္က်ယ္က်ယ္အသံုးျပဳလာေသာ္လည္း အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၉၄ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္ေက်ာ္ သည္ ကၽြဲႏြားဆဲြသည့္ ကိရိယာပစၥည္းမ်ားကို အသံုးျပဳေနၾကၿပီး ၂၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ လယ္ယာ စိုက္ပ်ဳိးေရး စက္ပစၥည္းအမ်ဳိးအစားအခ်ဳိ႕ကို အသံုးျပဳၾက၍ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းကသာ ထြန္စက္ႀကီး မ်ားအသံုးျပဳေၾကာင္း ေျဖၾကားၾကသည္။ အိမ္ေထာင္စုအနည္းငယ္သာ လယ္ယာေျမမ်ားကို ေရသြင္းစိုက္ပ်ဳိးၾကၿပီး ေရေပါမ်ားစြာရရိွသည့္ မိုးရာသီ စိုက္ပ်ဳိးေရးအေပၚ မ်ားစြာမီွခိုေနၾကရသည္။ ေရသြင္းစိုက္ပ်ဳိးေရးမွာ အကန္႔အသတ္ မ်ားစြာရိွၿပီး စိုက္ပ်ဳိးလုပ္ကိုင္သူ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၄၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ယင္းတို႔၏ လယ္ယာ ေျမမ်ားတြင္ ေရသြင္းစိုက္ပ်ဳိးနည္းတစ္ခုခုကို အသံုးျပဳၾကသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စု မ်ားသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားထက္ ေရသြင္းစိုက္ပ်ဳိးမႈ ပိုမိုနည္းပါး ဖြယ္ရိွၿပီး ၄၄ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ၅၂ ရာခိုင္ႏႈန္းတို႔ကိုႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေရ သြင္းစိုက္ပ်ဳိးမႈနည္းလမ္းမ်ားတြင္ အသိသာဆံုးျခားနားခ်က္ကို လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးဇုန္မ်ား တစ္ေလွ်ာက္တြင္ ေတြ႕ႏိုင္သည္။ အပူပိုင္းဇုန္ရိွ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ေရသြင္းစိုက္ပ်ဳိးမႈ အမ်ားဆံုးျပဳလုပ္ဖြယ္ရိွၿပီး အနည္းဆံုး ယင္းတို႔၏ လယ္ယာေျမအခ်ဳိ႕အဝက္ကို ေရသြင္းစိုက္ပ်ဳိးမႈ (၆၄ ရာခိုင္ႏႈန္း ေရသြင္းစိုက္ပ်ဳိးမႈ) ျပဳဖြယ္ရိွၿပီး ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားသည္ ေရသြင္းစိုက္ပ်ဳိးမႈ အနည္းဆံုး (၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္း) ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္းလံုးတြင္ လုပ္အားအသံုးခ်မႈႏွင့္ ထုတ္လုပ္မႈအရၾကည့္လွ်င္ မိုးရာသီသည္ အေရးအႀကီးဆံုး ရာသီျဖစ္ၿပီး ထို႔ေနာက္ ေဆာင္း ရာသီႏွင့္ ယင္းတို႔၏ေနာက္တြင္မွ ေႏြရာသီျဖစ္သည္။ အပူပိုင္းဇုန္တြင္ ျမင့္မားေသာ ေရသြင္း စိုက္ပ်ဳိးမႈႏႈန္းမ်ားသည္ အခ်ဳိ႕ေသာ ေႏြရာသီစိုက္ပ်ဳိးမႈ အထူးသျဖင့္ ေရသိပ္မလိုေသာ ပဲ အမ်ဳိးမ်ဳိး စိုက္ပ်ဳိးေရးအတြက္ အခြင့္ကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးပံုေပၚသည္။ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ကိုင္ေသာ အိမ္ေထာင္စုအမ်ားစုသည္ က႑ႏွစ္ခုစလံုးတြင္ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ေနၾကသျဖင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးက႑ႏွင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး မဟုတ္သည့္ က႑တို႔အၾကား သိသိသာသာ ေထြးေရာယွက္တင္ျဖစ္ေနေပသည္။ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ဆိုရလွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အိမ္ေထာင္စု ၁ဝ စုလွ်င္ ၄ စု သို႔မဟုတ္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ ကိုင္သည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၅၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ လယ္ယာ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းေဆာင္တာ မ်ားတြင္ေရာ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးမဟုတ္ေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားတြင္ပါ ႏွစ္မ်ဳိးလံုး လုပ္ကိုင္ေနၾကသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးမဟုတ္ ေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားတြင္ ပါဝင္လုပ္ကိုင္ဖြယ္ သိသိသာသာပိုမိုနည္းပါးျပီး ပါဝင္ခဲ့ပါက လည္း လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး႑တစ္ခုတည္းတြင္သာ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ရန္ နည္းပံုေပၚသည္။ ယင္းမွာ ၿမိဳ႕ျပ-ေက်းလက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကဲြျပားျခင္းကို တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ထင္ဟပ္ေနပါသည္။ 139 လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးမဟုတ္ေသာ က႑တြင္ လုပ္ကိုင္မႈသည္ ပညာတတ္သူ အိမ္ေထာင္စုဝင္ မ်ား ပိုမိုမ်ားျပားၿပီး ပိုင္ဆိုင္မႈ ပစၥည္းမ်ားလည္း ပိုမိုပိုင္ဆိုင္ဖြယ္ရိွသည့္ ၾကြယ္ဝသည့္ အိမ္ ေထာင္စုမ်ားတြင္ ပိုမိုျမင့္မားသည္။ ရွင္းလင္းသည့္အသံုးစရိတ္ ေလွ်ာေစာက္ကို လယ္ယာ စိုက္ပ်ဳိးေရးမဟုတ္ေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားတြင္ ပါဝင္မႈအခ်ဳိးအစား၌ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ၿပီး လုပ္ကိုင္သည့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးမဟုတ္ေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ အမ်ဳိးအစားအားျဖင့္ လည္း ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ ပိုမို ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝသည့္အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ပိုမိုပိုင္ဆိုင္ဖြယ္ရိွၿပီး ပိုမိုဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ ကာယအလုပ္သမားမ်ား အေနျဖင့္ ပိုမုိလုပ္ကိုင္ၾကဖြယ္ရိွပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ ေသာ အလုပ္မ်ားျဖစ္သည္။ ကုန္စည္ထုတ္လုပ္မႈတြင္ အလုပ္အကိုင္မ်ားမွာ အကန္႔အသတ္ရိွေနဆဲျဖစ္ၿပီး လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိး ေရး မဟုတ္ေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႕ျပအလုပ္အကိုင္မ်ားတြင္ လက္လီ ေရာင္းဝယ္ေရးက ေနရာယူလႊမ္းမိုးထားၿပီး အမ်ားစုသည္ အငယ္စားႏွင့္ အေသးစား လုပ္ငန္း မ်ား ပါဝင္ပံုရပါသည္။ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အသက္အရြယ္၏ အလုပ္လုပ္ကိုင္သူ ဦးေရ၏ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္သာ ယင္းတို႔၏ အဓိကအလုပ္မွာ ကုန္စည္ထုတ္လုပ္မႈက႑ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကပါသည္။ လူဦး ေရႏွင့္အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္စာရင္းအရ စုစုေပါင္းအလုပ္သမားမ်ား၏ ရာခိုင္ႏႈန္း အေနျဖင့္ ကုန္စည္ထုတ္လုပ္မႈအလုပ္အကိုင္သည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ အထူးသျဖင့္ ရန္ကုန္ တြင္ ျမင့္မားသည္။ MPLCS သည္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ လုပ္ငန္းခြင္တြင္ လုပ္ခလစာျဖင့္ ခန္႔ထားေသာ အလုပ္သမား အေရအတြက္ဆိုင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ေကာက္ယူ ခဲ့ပါသည္။ ထိုသို႔လုပ္ကိုင္ေနၾကသူမ်ားအနက္ လက္လီႏွင့္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးက႑မ်ားတြင္ အလုပ္သမား ၅ ဦးထက္နည္းေသာ လုပ္ငန္းခြင္မ်ား၌ လုပ္ကိုင္ေနၾကသူမ်ားမွာ ၄၄ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ၆၁ ရာခိုင္ႏႈန္းအသီးသီးရိွပါသည္။ ကိုယ္ပိုင္လက္လီ လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ေနၾကသူမ်ားအနက္ အမ်ားစုမွာ အလုပ္သမားတစ္ဦးေအာက္သာ ရိွၾကပါသည္။ ဇယား ၉.၅။ အဓိက အလုပ္အကိုင္၏ တစ္ဦးခ်င္းစီ က႑အလိုက္ ပါဝင္မႈ က်ား မ ေက်းလက္ ၿမိဳ႕ျပ အားလံုး ိ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳးေရး၊ သစ္ေတာ၊ ငါးလုပ္ငန္း ၅၅.ဝ% ၅ဝ.၇% ၆၉.၉% ၈.၁% ၅၃.၁% သတၳဳတြင္းႏွင့္ ေက်ာက္မိုင္းမ်ား ၂.၈% ဝ.၅% ၁.၉% ၁.၃% ၁.၇% ကုန္စည္ထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ အမ်ားျပည္သူ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား ၅.၄% ၈.၅% ၅.ဝ% ၁၁.၅% ၆.၈% ေဆာက္လုပ္ေရး ၈.၇% ၁.၂% ၄.၃% ၇.၉% ၅.၂% လက္ကားႏွင့္ လက္လီေရာင္းဝယ္ေရး ၁ဝ.၇% ၂၄.၃% ၁ဝ.၇% ၃၃.၆% ၁၆.၉% သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ သိုေလွာင္ေရး ၈.ဝ% ဝ.၆% ၂.၆% ၉.၈% ၄.၆% ဧည့္ႀကိဳ၊ ဆက္သြယ္ေရး၊ ေငြေရးေၾကးေရး၊ အိမ္ၿခံေျမ ၂.၃% ၄.ဝ% ၁.၁% ၈.၃% ၃.၁% အျခား ၇.၁% ၁ဝ.၂% ၄.၄% ၁၉.၃% ၈.၅% 140 လုပ္ခမ်ားႏွင့္ ပညာေရးအတြက္ ျပန္ရခ်က္ လုပ္ခမ်ားႏွင့္ လစာမ်ားသည္ က႑၊ ပညာေရးႏွင့္ တည္ေနရာတို႔အလိုက္ အတက္အက် အေျပာင္းအလဲရိွသည္။ လုပ္ခႏွင့္ လစာမ်ားသည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ား၊ ပညာေရးအဆင့္ျမင့္သူမ်ားႏွင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး႑၏ အျပင္ဘက္တြင္ရိွေသာ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးမဟုတ္သည့္ အလုပ္ အကိုင္တြင္လုပ္သူတို႕တြင္ လုပ္ခႏွင့္လစာ ပိုမိုမ်ားျပားသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တစ္ရက္ ၇ နာရီအထက္ အလုပ္လုပ္သူတစ္ဦးသည္ ပ်မ္းမွ်တစ္ရက္လုပ္ခ ၄ဝ၇၅ က်ပ္ရရိွသည္။ ပံု ၉.၈ တြင္ ေလ့လာတင္ျပထားသည့္ အတိုင္း ၿမိဳ႕ျပအလုပ္သမားမ်ားသည္ ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္သူမ်ားထက္ လုပ္ခ ၂ ဆနီးပါး ပိုမိုရရိွၿပီး စက္မႈလုပ္ငန္းႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ဝင္ေငြပိုမိုရရိွသည္ ဆိုသည္ႏွင့္ ကိုက္ညီမႈရိွပါသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ အုပ္စုမ်ား၏ လုပ္ခအဆင့္မ်ားသည္ အနိမ့္ဆံုးလုပ္ချဖစ္သည့္ တစ္ရက္ ၃၆ဝဝ က်ပ္ထက္ ေလ်ာ့နည္းသည္။ ယင္းမွာ အနိမ့္ဆံုးလုပ္ခဥပေဒ ျပဌာန္းျခင္းမျပဳမီ ေကာက္ယူ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည့္ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈအခ်ိန္ဇယားႏွင့္ သက္ဆိုင္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လုပ္ခစား အလုပ္မ်ား သိသိသာသာ တရားဝင္မျဖစ္ျခင္းကိုလည္း ထင္ဟပ္ေနပါသည္။ ေက်းလက္ဧရိယာ တြင္ ေနထိုင္၍ အသက္ ၅ဝ-၆၅ ႏွစ္ရိွ ပညာအရည္အခ်င္းနိမ့္သူ သို႔မဟုတ္ လယ္ယာ စိုက္ပ်ဳိးေရးတြင္ လုပ္ကိုင္သူတစ္ဦး၏ ပ်မ္းမွ်လုပ္ခသည္ အနိမ့္ဆံုးလုပ္ခထက္နည္းသည္။29 သို႔ေသာ္လည္း မ်ားစြာေသာအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ အနိမ့္ဆံုးလုပ္ခဥပေဒကို မလိုက္နာ ျခင္းလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ပထမအခ်က္မွာ စစ္တမ္းေကာက္ယူၿပီးေနာက္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ တြင္မွ အနိမ့္ဆံုးလုပ္ခ ဥပေဒကို အတည္ျပဳခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒုတိယအခ်က္မွာ အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာ ၂/ ၂ဝ၁၅ အရ အလုပ္သမား ၁၅ ဦးေအာက္ရိွေသာ လုင္ငန္းငယ္မ်ား အက်ံဳးမဝင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စစ္တမ္းေကာက္ယူရာတြင္ လႊမ္းၿခံဳမိေသာ လယ္ယာ စိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ လုပ္ငန္းအငယ္စားမ်ား၏ လုပ္ခစား အလုပ္သမားမ်ားအမ်ားစုအေပၚ အနိမ့္ဆံုး လုပ္ခ ဥပေဒသက္ေရာက္မႈ မရိွႏိုင္ေပ။ ပံု ၉.၈။ ပ်မ္းမွ်ေန႔စဥ္လုပ္ခ 12000 Kyat per day (Jan 2015 prices) 10000 8000 6000 4000 2000 0 Urban Rural Male Female Agriculture Industry Services No education/monastic Any primary Any middle Any high Graduate Total Area Sex Sector Education 29 အနိမ့္ဆံုးလုပ္ခႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္မႈကို စစ္တမ္းေကာက္ယူခ်ိန္ေစ်းႏႈန္းမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္မႈမ်ား ျပဳခဲ့ပါသည္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ (က်ပ္ ၃၆၂ဝ) ႏွင့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ မတ္လ (က်ပ္ ၃၅၃၂)။ 141 တစ္ေန႔လွ်င္ ၇ နာရီအထက္အလုပ္လုပ္ေသာသူမ်ားတြင္ ယာယီက်ပန္းအလုပ္သမားမ်ား (ယာယီ၊ ရာသီအလိုက္၊ အခါအားေလ်ာ္စြာ အလုပ္လုပ္ေသာသူ) ႏွင့္ အၿမဲတမ္းအလုပ္သမား မ်ားအၾကား သိသာထင္ရွားသည့္ လုပ္အားချခားနားမႈရိွသည္။ အၿမဲတမ္း လုပ္ခစားအလုပ္ သမားမ်ားသည္ ယာယီက်ပန္း အလုပ္သမားမ်ားထက္ လုပ္ခ ၁.၆ ဆ ပိုမိုရရိွၾကသည္။ ယင္းမွာ ၿမိဳ႕ျပေဒသ အလုပ္သမားအုပ္စု ႏွစ္စုၾကား ျခားနားခ်က္ေၾကာင့္ ေပၚေပါက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ေက်းလက္ ဧရိယာမ်ားတြင္ အုပ္စုႏွစ္စုလံုးရရိွသည့္ လုပ္ခမ်ားအၾကား ကြာဟခ်က္မွာ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ၂၈၁၇ က်ပ္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ၅၅၂ က်ပ္သာရိွသည္။ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ ေကာင္းသည္မွာ ယာယီက်ပန္းအလုပ္မ်ားတြင္ အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားထက္ ၂ ဆနီးပါးပိုရၾကၿပီး အၿမဲတမ္းအလုပ္မ်ားတြင္မႈ အမ်ဳိးသမီးမ်ားက အမ်ဳိးသားမ်ားထက္ ပိုမိုရရိွၾကသည္။ ယင္းမွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားရိွ လုပ္ခလစာျမင့္မားေသာ အလုပ္မ်ား (ဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားကဲ့သို႔) တြင္ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ၾကျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ေသာ္လည္း ေက်းလက္ ဧရိယာမ်ားတြင္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး ယာယီက်ပန္း အလုပ္အကိုင္မ်ားကို လုပ္ကိုင္သည့္အခါ လုပ္ခနည္းပါးသည္။ အလုပ္ရိွသူမ်ားအတြက္ ထပ္ေဆာင္းပညာေရးႏွစ္တစ္ႏွစ္အတြက္ ပ်မ္းမွ်ျပန္ရခ်က္ႏႈန္းမွာ ၅.၁ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွ၍ အေတာ္အတန္နိမ့္သည္။ ယင္းျပန္ရခ်က္ႏႈန္းသည္ ထပ္ေဆာင္းပညာသင္ႏွစ္ တစ္ႏွစ္အတြက္ အက်ဳိးျပန္လည္ခံစားခြင့္ ၉.၄ ရာခိုင္ႏႈန္းရေသာ အေရွ႕အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ ေဒသ ခန္႔မွန္း ပ်မ္းမွ်အက်ဳိးျပန္လည္ခံစားခြင့္ထက္ ပိုနိမ့္ပါသည္။ (ဇယား ၉.၆)။ ဤျခားနားခ်က္ကို ႔စည္းတည္ေဆာက္မႈတြင္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈဆိုင္ရာဖဲြ  ေဆာင္တာမ်ားက လႊမ္းမိုးထားျခင္းႏွင့္ လယ္ယာက႑တြင္ ပညာေရးအတြက္ ျပန္ရ ခ်က္သည္ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္တြင္သာရိွျခင္းဟု တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအားျဖင့္ နားလည္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ဇယား ၉.၆။ ႏိႈင္းယွဥ္ႏိုင္ငံမ်ားတစ္ေလွ်ာက္ ပညာသင္ၾကားျခင္းအတြက္ ခန္႔မွန္းထားသည့္ပ်မ္းမွ်ျပန္ရခ်က္ ပညာသင္ၾကားျခင္းအတြက္ ပ်မ္းမွ်ျပန္ရခ်က္ (%) ပ်မ္းမွ်ပညာသင္ႏွစ္* အေရွ႕အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ ၉.၄ ၁ဝ.၄ ျမန္မာ ၅.၁ ၅.၇ မွတ္စု။ ။ အေရွ႕အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ေဒသ ကိန္းဂဏန္းမ်ားကို ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ခန္႔က အခ်က္အလက္မ်ား အသံုးျပဳထားေသာ Montenegro ႏွင့္ Patrinos (၂ဝ၁၄) မွ ရယူပါသည္။ ထပ္ေဆာင္းပညာသင္ႏွစ္မွ ျပန္ရခ်က္ႏႈန္းကို (ေန႔စဥ္) လုပ္ခမ်ား၏ ေလာ့ဂ္အား ပညာသင္ႏွစ္၊ အေတြ႕အႀကံဳ (အသက္ အႏႈတ္ ပညာသင္ႏွစ္ အႏႈတ္ ၅) ႏွင့္ က်ား-မတို႔ျဖင့္ ရီဂရက္ ိ ရွင္းျပဳထားသည့္ စံ Mincerian ခ်ဥ္းကပ္ပံုနည္းလမ္းကို အသံုးျပဳတြက္ခ်က္ပါသည္။ လုပ္ခမ်ား၏ ႀကီးမားေသာ အခ်ဳးအစား အစိတ္အပိုင္းသည္ ေန႔စဥ္လုပ္ခမ်ားအေနျဖင့္ ေျဖၾကား ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး နာရီအလိုက္လုပ္ခမ်ား တြက္ခ်က္မႈႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေသာ ႀကီးမားသည့္ တိုင္းတာမႈအမွားေၾကာင့္ နာရီအလိုက္လုပ္ခမ်ားအစား ေန႔အလိုက္လုပ္ခမ်ားအား အသံုးျပဳခဲ့ပါသည္။ * အသက္ ၂၅ ႏွစ္မွ ၆၄ ႏွစ္အထိရိွသူဦးေရ။ မူလတန္းပညာေရးအတြက္ အက်ဳိးျပန္လည္ခံစားခြင့္မွာ နိမ့္ပါး၍ စာရင္းအင္းမ်ားအရထူးျခား မႈမရိွေသာ္လည္း ဘဲြ့ရမ်ားႏွင့္ ဘြဲ႔လြန္ပညာေရးရိွသူမ်ားအတြက္ အက်ဳိးျပန္လည္ ခံစားခြင့္မွာ သိသိသာသာ ႀကီးမားပါသည္။ ပညာေရးအတြက္ ျပန္ရခ်က္သည္ ပညာေရးနယ္ဝန္း၏ ေအာက္ဆံုးအေျခတြင္ ျမင့္မားစြာသိပ္သည္းမႈရိွသည္ (ဇယား ၉.၇)။ မူလတန္းပညာေရးရိွေသာ အလုပ္သမားမ်ားအား ပညာေရးမရိွေသာ အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ လုပ္ခ သာလြန္ခံစားရမႈ မေတြ႕ရပါ။ အၾကမ္းဖ်ဥ္းအားျဖင့္ တကၠသိုလ္မွ ဘဲြ့ရသူ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ ျမင့္သည့္ ပညာေရးရိွသူမ်ားသည္ ပညာေရးမရိွသူ၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီး သင္ပညာေရးသာရိွသူ သို႔မဟုတ္ မူလတန္းပညာေရး ေအာက္သာရရိွသူမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ၆၅.၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမို ရရိွၾကသည္။ ထိန္းခ်ဳပ္အုပ္စုႏွင့္ ႏိႈ္င္းစာၾကည့္ေသာ္ ျမင့္မားသည့္ ပညာေရးအဆင့္အတြက္ ျမင့္ မားသည့္ျပန္ရခ်က္ႏႈန္းမ်ားသည္ လုပ္သားေစ်းကြက္အတြင္း ျမင့္မားစြာ ေလ့က်င့္သင္ၾကားထား သည့္ အလုပ္သမားမ်ား ရွားပါးမႈကို ေဖာ္ျပေနပါသည္။ 142 ဇယား ၉.၇။ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ထားသည့္ ပညာေရးအရ အက်ဳိးျပန္လည္ခံစားခြင့္၊ အသက္ႏွင့္ စီးပြားေရးက႑ အလိုက္ (လုပ္ခ ရာခိုင္ႏႈန္း) ေဒသ က်ား-မ စီးပြားေရးက႑ စုစုေပါင္း လယ္ယာ စက္မႈ ၿမိဳ႕ျပ ေက်းလက္ က်ား မ ဝန္ေဆာင္မႈ ိ စိုက္ပ်ဳးေရး လုပ္ငန္း Mincer-ညီမွ်ျခင္း ပညာသင္ၾကားသည့္ႏွစ္ ၀.၀၅၁*** ၀.၀၅၈*** ၀.၀၄၄*** ၀.၀၄၀*** ၀.၀၆၄*** ၀.၀၁၅* ၀.၀၄၅*** ၀.၀၄၉*** ဲ ားသည့္ ဝင္ေငြဖန္ရွင္ တိုးခ်႔ထ မူလတန္း ၀.၀၀၁- ၀.၀၉၇ -၀.၀၂၉ -၀.၀၄၄ ၀.၀၄၄- ၀.၀၇၆- ၀.၁၀၃- ၀.၀၅၂ အလယ္တန္း ၀.၂၀၁*** ၀.၂၃၄*** ၀.၁၇၈*** ၀.၀၇၃ ၀.၀၀၀ ၀.၁၁၅* ၀.၁၁၄ ၀.၁၄၃** (မည္သည့္အတန္းျဖစ္ေစ) အထက္တန္း ၀.၂၆၂*** ၀.၃၀၁*** 0.244** ၀.၂၂၅*** ၀.၀၀၀ ၀.၀၂၁ ၀.၂၁၁ ၀.၂၄၇*** (မည္သည့္အတန္းျဖစ္ေစ) ဘဲြရ့ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ျမင့္ ၀.၆၅၃*** ၀.၆၉၆*** 0.639*** ၀.၅၁၉*** ၀.၈၄၀*** ၀.၁၅၂ ၀.၅၄၃*** ၀.၅၉၂*** မွတ္စု။ * p<0.05, ** p<0.01, *** p<0.001။ ရီဂရက္ရွင္အားလံုးသည္ စားဝတ္ေနေရးကဲြျပားမႈမ်ားဆိုင္ရာ ေဒသျခားနားေသာ စရိတ္မ်ားအား ထည့္သြင္းစဥ္းစားႏိုင္ရန္အတြက္ ိ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳးေရး-ေဂဟေဗဒဇု န္မ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႕ျပတို႔၏ တည္ေနရာမ်ားကို ပံုေသထားပါသည္။ အေျခခံပညာေရးအတန္းအစားသည္ ပညာမသင္ခဲ့ရသူ၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးသာ ရိွသူ သို႔မဟုတ္ မူလတန္းပညာေရးေအာက္သာရိွသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ပညာသင္ၾကားျခင္းအတြက္ ျပန္ရခ်က္သည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ဝန္ေဆာင္မႈက႑ရိွ အမ်ဳိး သမီးမ်ားႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ားအတြက္ ႀကီးမားသည္။ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးက႑တြင္ ပညာ သင္ၾကားျခင္းအတြက္ ခံစားခြင့္သည္ နည္းပါးၿပီး ဘဲြ့ရ သို႔မဟုတ္ ထုိ႔ထက္ျမင့္ေသာ ပညာေရး ရိွသူမ်ားအတြက္သာ ရရိွပံုေပၚပါသည္။ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ထပ္ေဆာင္း ပညာသင္ႏွစ္တစ္ႏွစ္သည္ ေန႔တြက္လုပ္ခ ၅.၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ျမင့္တက္ေစသည္ဟု ခန္႔မွန္းရျပီး ေက်းလက္ဧရိယာမ်ားႏွင့္ ယွဥ္လွ်င္ ၿမိဳ႕ျပေဒသရိွ အလုပ္သမားမ်ားသည္ ပိုျမင့္ေသာ ျပန္ရခ်က္မ်ားျဖစ္သည့္ ၅.၈ ရာ ခိုင္ႏႈန္းရရိွသည္။ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ ပညာအရည္အခ်င္းျမင့္မားေသာ အလုပ္သမားမ်ားသည္ မူလတန္းေအာက္သာ ပညာအရည္အခ်င္းရိွသည့္ အလုပ္သမားမ်ားထက္ ၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမိုရရိွၾကသည္။ ထို႔အတူ ဝန္ေဆာင္မႈ က႑ရိွအလုပ္သမားမ်ားအတြက္ ပ်မ္းမွ် ပညာ သင္ၾကားျခင္း အက်ဳိးျပန္လည္ခံစားရမႈသည္ ၄.၉ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွသည္။ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ အခ်က္မွာ ကဲြျပားျခားနားသည့္ ပညာေရးအဆင့္မ်ား၏ လုပ္အားဝင္ေငြအေပၚ ပညာေရး၏ မ်ဥ္းေျဖာင့္ မဟုတ္ေသာ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈကို စဥ္းစားသံုးသပ္သည့္အခါ ဘဲြ့ရ သို႔မဟုတ္ ထိုထက္ျမင့္ေသာ ပညာေရးရိွသည့္ အလုပ္သမားမ်ားသည္ ျမင့္မားၿပီး စာရင္းအင္းပညာအရ ထူးျခားမႈ အဆင့္ရိွသည့္ ပညာေရးအတြက္ ျပန္ရခ်က္ကို ရရိွၾကသည္။ 143 144 ရည္ညႊန္းကိုးကားခ်က္မ်ား 159 145 Bloom, D၊ D Canning၊ Gnther Fink ႏွင့္ J, Finlay (၂ဝဝ၉)။ သေႏၶေအာင္မႈ၊ အမိ်ဳးသမီးလုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈႏွင့္ လူဦးေရစာရင္းအင္းအခ်က္အလက္ဆိုင္ရာ အားသာခ်က္အက်ဳိးအျမတ္။ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ ဂ်ာနယ္။ ၇၉-၁ဝ၁။ Butler, J. S., R. V. Burkhauser, J.M. Mitchell, ႏွင့္ T.P. Pincus (၁၉၈၇)။ “ကိုယ္တိုင္အစီရင္ခံေျဖၾကားေသာ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ကိန္းရွင္မ်ား၏ တိုင္းတာမႈ အမွား”။ စီးပြားေရးႏွင့္ စာရင္းအင္း ေလ့လာခ်က္စာေစာင္။ ၆၉(၄)၊ ၆၄၄-၆၅ဝ။ http://doi. org/10.2307/1935959 Calvo, C. ႏွင့္ S. Dercon (၂ဝ၁၃)။ တစ္ဦးခ်င္းစီႏွင့္ စုစုေပါင္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈ (၂ဝ၁၃)။ လူမႈဘဝဖူလံုေရးေရြးခ်ယ္မႈ။ အတဲြ ၄၁။ စာမ်က္ႏွာ ၇၂၁-၇၄ဝ။ Chaudhuri, S. (၂ဝဝ၉)။ “စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးအားေပးျမွင့္တင္ေရး”။ လုပ္ငန္းစာေစာင္၊ ဝစၥကြန္ဆင္တကၠသိုလ္၊ အိုး ကလဲ။ Christiaensen, L. ႏွင့္ K. Subbarao (၂ဝဝ၅)။ ကင္ညာေက်းလက္ဧရိယာ အိမ္ေထာင္စု ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈ နားလည္သေဘာေပါက္ေစေရး (၂ဝ၁၅)။ အာဖရိက စီးပြားေရးမ်ား ဂ်ာနယ္။ ၁၄-၄။ စာမ်က္ႏွာ ၅၂ဝ-၅၅၈။ Dercon, Stefan (၂ဝဝ၂)။ “ဝင္ေငြ ထိခိုက္မႈအႏၲရာယ္၊ ေျဖရွင္းမႈ မဟာဗ်ဴဟာမ်ားႏွင့္ လံုၿခံဳမႈအရံအတားမ်ား”။ လုပ္ငန္းစာေစာင္တဲြ။ UNU-WIDER သုေတသနစာေစာင္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေဘာဂေဗဒဆိုင္ရာ သုေတသန ကမာၻ႔သိပၸံ။ (UNU-WIDER)။ Dutta, Puja Vasudeva, Philip B O'Keefe, ႏွင့္ Robert J. Palacios (၂ဝ၁၅)။ “ျမန္မာႏိုင္ငံ လူမႈဖူလံုေရး အစီအမံ အားေကာင္းခိုင္မာေစေရး”။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူမႈကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး မွတ္စုတဲြမ်ား။ မွတ္စု ၇။ ဝါရွင္တန္ ဒီစီ။ ကမာၻ႔ဘဏ္။ Elbers၊ Chris၊ Jean O. Lanjouw ႏွင့္ Peter Lanjouw။ (၂ဝဝ၃)။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ မညီမွ်မႈတို႔အား မိုက္ခ႐ိုအဆင့္ ခန္႔မွန္းျခင္း။ Econometrica ၇၁ (၁)။ စာမ်က္ႏွာ ၃၅၅-၃၆၄။ Fafchamps, Marcel (၂ဝဝ၃)။ ေက်းလက္ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ၊ အႏၲရာယ္ႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ။ အက္ဝဒ္ အဲလ္ဂါ ပံုႏိွပ္တိုက္။ စာအုပ္ အမွတ္ ၃၁၂၇။ Fatima, A. ႏွင့္ H. Sultana (၂ဝဝ၉)။ “ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံ၏ အမ်ဳိးသမီးလုပ္သားအင္အားစုပါဝင္မႈ အခ်ဳိးအစားႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈတို႔အၾကား အဂၤလိပ္အကၡရာ U ပံုသ႑ာန္ဆက္ႏႊယ္မႈအား ေျခရာေကာက္ေလ့လာျခင္း”။ လူမႈစီးပြားေရး ႏိုင္ငံတကာ ဂ်ာနယ္၊ အတဲြ (၃၆)၊ အမွတ္ ၁/၂၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၈၂-၁၉၈။ Fuwa, Makiko. (၂ဝဝ၄)။ “ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၂ ႏိုင္ငံရိွ ေမခ႐ိုအဆင့္ က်ား-မ မညီမွ်မႈႏွင့္ အိမ္ေထာင္စု အလုပ္ခဲြေဝလုပ္ကိုင္ျခင္း”။ အေမရိကန္ လူမႈေဗဒ ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္၊ ၆၉၊ ၇၅၁-၇၆၇။ Gertler, C ႏွင့္ J. Gruber (၂ဝဝ၂)။ “နာဖ်ားမက်န္းမႈေၾကာင့္ စားသံုးမႈ မထိခိုက္ေစေရး”။ အေမရိကန္ စီးပြားေရး ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္၊ ၉၂ (၁)၊ ၅၁-၇ဝ။ Goldin, C. (၁၉၉၅)။ “စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ စီးပြားေရးသမိုင္းေၾကာင္းတြင္ အဂၤလိပ္အကၡရာ U ပံုသ႑ာန္ အမ်ဳိးသမီးလုပ္သားအင္အားစု ဖန္ရွင္”၊ အမ်ဳိးသမီး လူ႔စြမ္းအား အရင္းအႏီွးတြင္ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံျခင္း။ T.P Shultz တည္းျဖတ္သည္။ ရွီကာဂို IL။ ရွီကာဂို တကၠသိုလ္ပံုႏိွပ္တိုက္။ ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဝန္ၾကီးဌာန၊ IDEA၊ UNDP ႏွင့္ UNOPS၊ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ  (၂၀၀၇)။ "ျမန္မာႏိုင္ငံ အိမ္ေထာင္စုစား၀တ္ေနေရးအေျခအေန ဘက္စံုေလ့လာမႈစစ္တမ္း၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလ့လာခ်က္"။ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လ။ ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဝန္ၾကီးဌာန၊ UNDP ႏွင့္ IDEA၊ (၂၀၁၁)။ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ  "ျမန္မာႏိုင္ငံ အိမ္ေထာင္စုစား၀တ္ေနေရးအေျခအေန ဘက္စံုေလ့လာမႈစစ္တမ္း၊ ၂ဝဝ၉-၂ဝ၁ဝ နည္းပညာအစီရင္ခံစာ"။ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လ။အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ  ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ဝန္ၾကီးဌာန၊ SIDA၊ UNDP ႏွင့္ UNICEF။ (၂၀၁၁)။ "ျမန္မာႏိုင္ငံ အိမ္ေထာင္စုစား၀တ္ေနေရးအေျခအေန ဘက္စံုေလ့လာမႈစစ္တမ္း (၂ဝဝ၉-၂ဝ၁ဝ)၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ့လာခ်က္"။ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လ။ စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္။ (၂ဝ၁၇က)။ "ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ အေျခအေန ေလ့လာစိစစ္ခ်က္၊ အပိုင္း၁၊ ၂ဝဝ၄/ဝ၅ ခုႏွစ္မွ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း အလားအလာေဖာ္ျပခ်က္"။ 146 160 စီမံကိန္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကမာၻ႔ဘဏ္။ (၂ဝ၁၇ခ)။ "ျမန္မာႏိုင္ငံဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ေနထိုင္မႈအေျခအေန ေလ႔လာမႈစစ္တမ္း၊ နည္းပညာဆိုင္ရာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ခန္႔မွန္းခ်က္ အစီရင္ခံစာ"။ Hanushek, Eric A. ႏွင့္ Woessmann, Ludger (၂ဝဝ၇)။ “စီးပြားေရးတိုးတက္မႈအတြက္ ပညာေရး အရည္အေသြး၏ အခန္းက႑”။ ကမာၻ႔ဘဏ္ မူဝါဒသုေတသန လုပ္ငန္းစာေစာင္ အမွတ္ ၄၁၂၂၊ SSRN: http://ssrn.com/abstract=960379 တြင္ရႏိုင္ပါသည္။ Heckman, James J (၂ဝ၁၁)။ “မညီမွ်မႈ ေဘာဂေဗဒ၊ ကေလးသူငယ္အေစာပိုင္း အရြယ္ပညာေရး၏ တန္ဖိုး”။ အေမရိကန္ ပညာေရးစီစဥ္သူမ်ား၊ ၂ဝ၁၁၊ ၃၅(၁)၊ စာမ်က္ႏွာ ၃၁-၃၅၊ ၄၇။ http://www.aft.org/pdfs/americaneducator/spring2011/Heckman.pdf Heltberg, Rasmu., Ana Maria Oviedo ႏွင့္ Faiyaz Talukdar (၂ဝ၁၃)။ “အႏၲရာယ္ဇစ္ျမစ္မ်ားက မည္သည္တို႔ျဖစ္၍ မည္ကဲ့သို႔ေျဖရွင္းၾကသနည္း၊ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၆ ႏိုင္ငံတြင္ အိမ္ေထာင္စုစစ္တမ္းမ်ားမွ ထိုးထြင္းရွဳျမင္ျခင္း”။ ကမာၻ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအစီရင္ခံစာအတြက္ ေနာက္ခံစာေစာင္၊ WDR ၂ဝ၁၄၊ ကမာၻ႔ဘဏ္။ ႏိုင္ငံတကာ အစားအစာမူဝါဒ သုေတသန သိပၸံ (၂ဝ၁၅)။ “ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ အာဟာရ အစီရင္ခံစာ၊ ၂ဝ၁၅၊ ေခတ္မီအာဟာရႏွင့္ ေရရွည္စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္ တာဝန္ခံမႈ”။ ဝါရွင္တန္ ဒီစီ။ http://dx.doi.org/10.2499/9780896298835 Juhn, Chinhui ႏွင့္ Manuelita Ureta (၂ဝဝ၃)။ “အိမ္ေထာင္သည္အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတက္မႈ၊ လက္တင္အေမရိကႏိုင္ငံမ်ားမွ သက္ေသ အေထာက္အထားမ်ား”။ လုပ္သား စီးပြားေရး ပညာရွင္မ်ားအသင္း အစည္းအေဝး၊ တုိရြန္တို။ Khandker, Shahidur R., Rashid Faruqee, ႏွင့္ Hussain A. Samad (၂ဝ၁၃)။ “ဘဂၤလားေဒ့ရွၤႏိုင္ငံတြင္ အေသးစားေခ်းေငြ ေခ်း.ူၾကသူမ်ား အလြန္အကြၽံ အေၾကြးႏြံနစ္ ေနၾကပါသလား”။ မူဝါဒသုေတသန လုပ္ငန္းစာေစာင္တဲြ ၆၅၇၄၊ ကမာၻ႔ဘဏ္။ Kochar, A (၁၉၉၅)။ “တစ္ခုခ်င္းစီ သီးျခားသေဘာေဆာင္ေသာ ရုတ္တရက္ေပၚေပါက္သည့္ဝင္ေငြ အေျပာင္းအလဲမ်ားအား အိမ္ေထာင္စုမ်ား ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈအား ရွင္းလင္းတင္ျပျခင္း” အေမရိကန္စီးပြားေရး ဆန္းစစ္ခ်က္၊ ၈၅၊ ၁၅၉-၁၆၄။ Kozel, V., P. Fallavier ႏွင့္ R. Badiani (၂ဝဝ၈)။ “ကမာၻ႔ဘဏ္ေလ့လာစိစစ္ခ်က္လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ အႏၲရာယ္ႏွင့္ ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈ ေလ့လာစိစစ္ခ်က္၊ ၂ဝဝဝ-၂ဝဝ၇ ဘ႑ာႏွစ္”။ ကမာၻ႔ဘဏ္ ေဆြးေႏြးတင္ျပခ်က္ စာေစာင္ အမွတ္ ဝ၈၁၂။ Ligon, E., ႏွင့္ L. Schechter (၂ဝဝ၃)။ “ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈအား တိုင္းတာျခင္း”။ စီးပြားေရးဂ်ာနယ္၊ ၁၁၃ (၄၈၆)၊ C ၉၅-C ၁ဝ၂။ LIFT (၂ဝ၁၅)။ “အိမ္ေထာင္စု စစ္တမ္း (၂ဝ၁၃)”။ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမႈႏွင့္ စားနပ္ရိကၡာဖူလံုမႈ ရံပံုေငြ အစီအစဥ္။ Lipton, Michael (၁၉၈၃)။ “လူဦးေရစာရင္းအင္းပညာႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ”။ ကမာၻ႔ဘဏ္ ဝန္ထမ္းမ်ား လုပ္ငန္းစာေစာင္၊ ၆၂၃၊ ဝါရွင္တန္ ဒီစီ၊ ကမာၻ႔ဘဏ္။ Lipton, Michael ႏွင့္ Martin Ravillion (၁၉၉၅)။ “ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ မူဝါဒ”။ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေဘာဂေဗဒ လက္စဲြစာအုပ္ အတဲြ (III)၊ အမ္စတာဒမ္၊ ေဟာ္လန္ ေျမာက္ပိုင္း။ Mammen, K. ႏွင့္ C. Paxson (၂ဝဝဝ)။ “အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ အလုပ္ႏွင့္ စီၚပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ”။ စီးပြားေရးအေတြးအျမင္မ်ားဂ်ာနယ္၊ ၁၄(၄)၊ ၁၄၁-၁၆၄။ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာန (ေန႔စဲြမပါ)။ “အာဟာရသတင္းအခ်က္အလက္ လက္ကမ္းစာအုပ္ငယ္”၊ အာဟာရ ဌာနစိတ္၊ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန၊ ေနျပည္ေတာ္ ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေတာ္။ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာန (MOHS) ႏွင့္ ICF International (၂ဝ၁၆)။ “ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရစာရင္းအခ်က္အလက္ႏွင့္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာစစ္တမ္း ၂ဝ၁၅-၂ဝ၁၆၊ အဓိက ညႊန္ကိန္းမ်ား အစီရင္ခံစာ။ ေနျပည္ေတာ္၊ ျမန္မာ၊ ႏွင့္ ေရာခ္ဗီးလ္၊ ေမရီလဲင္း၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု။ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာန (MOHS) ႏွင့္ ICF International။ 161 147 လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အား ဝန္ႀကီးဌာန (၂ဝ၁၄)။ “၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရႏွင့္ အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္စာရင္း”။ ျပည္သူ႔အင္အား ဦးစီးဌာန၊ ေနျပည္ေတာ္၊ ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္။ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အား ဝန္ႀကီးဌာန (၂ဝ၁၅)။ “၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရႏွင့္ အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္စာရင္း၊ ျပည္ေထာင္စု အစီရင္ခံစာ။ သန္းေခါင္စာရင္း အစီရင္ခံစာ အတဲြ (၂)”။ ျပည္သူ႔အင္အား ဦးစီးဌာန၊ ေနျပည္ေတာ္၊ ျပည္ေထာင္စုသမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္။ Montenegro, C.E. ႏွင့္ H.A Patrinos (၂ဝ၁၄)။ “ကမာၻတစ္ဝွမ္း ႏိႈင္းယွဥ္ႏိုင္ေသာ ေက်ာင္းပညာ သင္ၾကားျခင္းအတြက္ ျပန္ရခ်က္ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ား” ကမာၻ႔ဘဏ္ မူဝါဒသုေတသနလုပ္ငန္း စာေစာင္ အမွတ္ ၇ဝ၂ဝ။ Morduch, J. (၁၉၉၅)။ “ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏွင့္ ထိခိုက္ခံရလြယ္မႈ”။ စာတမ္းမ်ား ၄၇၇၊ ဟားဗတ္ ႏိုင္ငံတကာဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ သိပၸံ။ Schicks, Jessica ႏွင့္ Richard Rosenberg (၂ဝ၁၁)။ “အေသးစားေခ်းေငြမ်ား အရမ္းမ်ားလြန္း ေနသလား၊ အလြန္အကြၽံ အေၾကြးႏြံနစ္မႈဆိုင္ရာ သက္ေသအေထာက္အထား စစ္တမ္း”။ CGAP အခါအားေလ်ာ္စြာ ျပဳစုထုတ္ျပန္သည့္ စာေစာင္၊ အမွတ္ ၁၉။ ဝါရွင္တန္ ဒီစီ၊ ကမာၻ႔ဘဏ္။ http://documents.worldbank.org/curated/en/2011/09/15301673/too-much-microcred- it-survey-evidence-over-indebtedness Sinha, J.N (၁၉၆၇)။ “စီးပြားေရးလုပ္ေဆာင္ခ်က္တြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားပါဝင္မႈ အလႈပ္အေရြ႕”။ ကမာၻ႔လူဦးေရ ကြန္ဖရင့္ဒ ေနာက္ဆက္တဲြ ပံုႏိွပ္ထုတ္ေဝမႈ၊ ဘဲလ္ဂရိတ္၊ အတဲြ (၄)၊ စာမ်က္ႏွာ ၃၃၆-၃၃၇။ Tam, Henry (၂ဝ၁၁)။ “စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတက္မႈႏွင့္အတူ အဂၤလိပ္အကၡရာ U ပံုသ႑ာန္ အမ်ဳိးသမီး လုပ္သား အင္အားစု ပါဝင္မႈ၊ ေဒါင္လိုက္အကန္႔လိုက္ အခ်ိန္ကိန္းစဥ္ အခ်က္အလက္ သက္ေသ အေထာက္အထား အခ်ဳိ႕”။ စီးပြားေရးေပးစာမ်ား၊ အတဲြ (၁၁ဝ)၊ ထုတ္ေဝမႈအမွတ္စဥ္ ၂။ Tansel, A (၂ဝဝ၁)။ “တူရကီႏိုင္ငံ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးလုပ္သားအင္အားစု ပါဝင္မႈ၊ အခ်ိန္ကိန္းစဥ္ သက္ေသအေထာက္အထားႏွင့္ ျပည္နယ္အသီးသီး ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ား”။ စီးပြားေရး အရင္းအျမစ္ဌာန စီးပြားေရးပညာ လုပ္ငန္းစာေစာင္။ အန္ကာရာ။ ကမာၻ႔ဘဏ္ (၂ဝ၁၂က)။ “ကမာၻ႔ဖြံ႕ၿဖိဳးတက္မႈအစီရင္ခံစာ၊ က်ား-မ ညီမွ်မႈဆီသို႔”။ ကမာၻ႔ဘဏ္။ ကမာၻ႔ဘဏ္ (၂ဝ၁၂ခ)။ “အေရွ႕အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ေဒသ က်ား-မ ညီမွ်မႈဆီသို႔၊ ကမာၻ႔ဖြံ႕ၿဖိဳးတက္မႈ အစီရင္ခံစာႏွင့္ တဲြဖက္တင္ျပခ်က္”။ ကမာၻ႔ဘဏ္။ ကမာၻ႔ဘဏ္ (၂ဝ၁၄က)။ “ျမန္မာႏိုင္ငံ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ အဆံုးသတ္ေရး ႏွင့္ မွ်ေဝေသာ ၾကြယ္ဝခ်မ္းသာမႈ အားေပးျမွင့္တင္ျခင္း၊ ႏိုင္ငံအေျခအေန စနစ္တက် ေလ့လာ ဆန္းစစ္မႈ”။ ကမာၻ႔ဘဏ္အုပ္စု။ ကမာၻ႔ဘဏ္ (၂၀၁၅က)။ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ႔လာမႈ ။ ေအာက္တိုဘာ ၂၀၁၅။ ကမာၻ႔ဘဏ္ (၂၀၁၅ခ)။ “ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ အဆံုးသတ္ေရးႏွင့္ မွ်ေဝေသာ ၾကြယ္ဝခ်မ္းသာမႈ အားေပးျမွင့္တင္ျခင္း သို႔ ျဖည္းျဖည္းမွန္မွန္ဂရုတစိုက္ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း၊ သေဘာတရား၊ အခ်က္အလက္ႏွင့္ အျမြာရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္မ်ား”။ မူဝါဒသုေတသန အစီရင္ခံစာ။ ဝါရွင္တန္ ဒီစီ၊ ကမာၻ႔ဘဏ္။ ကမာၻ႔ဘဏ္ (၂၀၀၇) ။ အေရွ႕အာရွ ပစိဖိတ္ စီးပြားေရး ။ ေနာက္ဆုံးအေျခအေန။ ေအာက္တိုဘာ ၂၀၁၇။ 148 162 ေနာက္ဆက္တဲြမ်ား 163 149 ေနာက္ဆက္တဲြ ၁ အဓိကညႊန္ကိန္းမ်ားပါဝင္သည့္ဇယားမ်ား ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ႏွစ္ထပ္ကိန္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ s.e. s.e. ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ s.e. အရိွဦးေရႏႈန္း ကြာဟခ်က္ ကြာဟခ်က္ ႏိုင္ငံအဆင့္ ၃၂.၁% ၁.၄% ၈.၄% ၀.၅% ၃.၃% ၀.၃% ၿမိဳ႕ျပ ၁၄.၅% ၁.၇% ၂.၈% ၀.၅% ၀.၉% ၀.၂% ေက်းလက္ ၃၈.၈% ၁.၈% ၁၀.၆% ၀.၇% ၄.၂% ၀.၄% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ ၄၀.၀% ၃.၂% ၁၂.၁% ၁.၃% ၅.၁% ၀.၆% ထူထပ္ရာ ေဒသ အပူပိုင္းဇုန္ ၃၂.၁% ၂.၃% ၇.၃% ၀.၇% ၂.၄% ၀.၃% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၂၆.၂% ၂.၄% ၆.၄% ၀.၉% ၂.၄% ၀.၄% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၄၃.၉% ၄.၂% ၁၄.၄% ၂.၃% ၆.၆% ၁.၄% မွတ္စု။ ။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈအရိွဦးေရႏႈန္းသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းေအာက္တြင္ေနထိုင္ေသာ လူဦးေရအခ်ဳိးအစားအစိတ္အပိုင္းကိုေဖာ္ျပသည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကြာဟခ်က္သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းေအာက္သို႔ေရာက္ေနေသာ သမတ္ကိန္းက်ဆင္းမႈ သို႔မဟုတ္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းမွေအာက္သုိ႔က်ေရာက္ေနေသာ အကြာအေဝးအားျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ နက္႐ိႈင္းမႈကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပသည္။ ႏွစ္ထပ္ကိန္းဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကြာဟခ်က္သည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းမွပိုမိုေဝးကြာရာတြင္ရိွေနၾကသူမ်ားအေပၚ ပိုမိုအေလးတင္ျခင္းအားျဖင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပင္းထန္မႈကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပသည္။ ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂ အစားအစာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ႏွစ္ထပ္ကိန္း အစားအစာ အစားအစာ အစားအစာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ s.e. ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ s.e. s.e. ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ အရိွဦးေရႏႈန္း ကြာဟခ်က္ ကြာဟခ်က္ ႏိုင္ငံအဆင့္ ၉.၈% ၀.၉% ၂.၁% ၀.၃% ၀.၈% ၀.၁% ၿမိဳ႕ျပ ၂.၇% ၀.၈% ၀.၄% ၀.၂% ၀.၁% ၀.၁% ေက်းလက္ ၁၂.၅% ၁.၂% ၂.၈% ၀.၃% ၁.၀% ၀.၁% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ ၁၅.၉% ၂.၃% ၃.၅% ၀.၆% ၁.၂% ၀.၃% ထူထပ္ရာ ေဒသ အပူပိုင္းဇုန္ ၇.၄% ၁.၃% ၁.၂% ၀.၃% ၀.၃% ၀.၁% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၆.၉% ၁.၄% ၁.၅% ၀.၄% ၀.၅% ၀.၂% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၁၉.၁% ၄.၁% ၅.၂% ၁.၄% ၂.၁% ၀.၆% မွတ္စု။ ။ ယင္း ညႊန္ကိန္းမ်ားသည္ ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁ ပါ ညႊန္ကိန္းမ်ားႏွင့္ ညီမွ်ၿပီး ရည္ညႊန္းခ်က္အျဖစ္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းအစား အစားအစာဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းျပမ်ဥ္းကို အသံုးျပဳထားပါသည္။ 150 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃ ကယ္လိုရီပါဝင္မႈ (လူတစ္ဦး တစ္ေန႔ ပ်မ္းမွ်) ႏွင့္ အိမ္ေထာင္စု စားသံုးမႈ စုစုေပါင္း၏ အစားအစာ အခ်ဳိးအစား ကယ္လိုရီပါဝင္မႈ s.e. အစားအစာအခ်ဳိးအစား ႏိုင္ငံအဆင့္ ၂၄၆၃ ၂၉ ၅၉% ၿမိဳ႕ျပ ၂၀၉၇ ၃၁ ၄၆% ေက်းလက္ ၂၆၀၄ ၃၆ ၆၄% Q1 ၁၉၅၉ ၃၅ ၆၆% Q2 ၂၂၉၂ ၃၇ ၆၂% Q3 ၂၅၀၉ ၃၇ ၆၂% Q4 ၂၇၂၆ ၅၄ ၅၉% Q5 ၂၈၃၁ ၇၀ ၄၆% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၂၆၅၉ ၃၄ ၅၆% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၂၀၅၀ ၃၀ ၆၄% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၂၂၅၅ ၃၉ ၅၉% အပူပိုင္းဇုန္ ၂၅၀၉ ၅၄ ၅၆% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၂၅၀၇ ၅၀ ၆၀% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၂၅၁၂ ၅၉ ၆၃% ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၂၄၇၉ ၃၃ ၅၉% ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၂၃၉၅ ၃၆ ၅၆% မွတ္စု။ ။ ကယ္လိုရီပါဝင္မႈမွာ လူတစ္ဦးတစ္ရက္ပ်မ္းမွ်ျဖစ္သည္။ အစားအစာအခ်ဳိးမွာ အစားအစာအတြက္သံုးေသာ စုစုေပါင္း အသံုးစရိတ္အခ်ဳိး (က်န္းမာေရး မပါ) ျဖစ္ပါသည္။ 151 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၄က စုစုေပါင္းစားသံုးမႈ အသံုးစရိတ္ (လူတစ္ဦး တစ္ေန႔ ပ်မ္းမွ်) စားသံုးမႈ အသံုးစရိတ္ ႏိုင္ငံအဆင့္ ၿမိဳ႕ျပ ေက်းလက္ သမတ္ကိန္း ၂၁၉၀ ၃၂၁၁ ၁၇၀၇ တစ္ဝက္ကိန္း ၁၆၄၄ ၂၃၆၂ ၁၄၉၂ Q1 သမတ္ကိန္း ၈၅၄ ၁၁၉၃ ၇၉၇ Q2 သမတ္ကိန္း ၁၂၆၇ ၁၇၄၂ ၁၁၅၆ Q3 သမတ္ကိန္း ၁၆၄၆ ၂၃၇၁ ၁၄၉၂ Q4 သမတ္ကိန္း ၂၂၂၆ ၃၂၂၀ ၁၉၂၄ Q5 သမတ္ကိန္း ၃၅၂၁ ၅၄၉၉ ၂၈၂၀ ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၄ခ ကဲြျပားျခားနားေသာ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ား၏ စုစုေပါင္း စားသံုးမႈအခ်ဳိးအစား ိ စားသံုးမႈ အခ်ဳးအစား ႏိုင္ငံအဆင့္ ၿမိဳ႕ျပ ေက်းလက္ Q1 ၇.၅% ၆.၆% ၈.၉% Q2 ၁၁.၆% ၁၀.၁% ၁၃.၅% Q3 ၁၅.၁% ၁၃.၈% ၁၇.၅% Q4 ၂၀.၆% ၁၈.၈% ၂၂.၇% Q5 ၄၅.၂% ၅၀.၇% ၃၇.၃% စုစုေပါင္း ၁၀၀.၀% ၁၀၀.၀% ၁၀၀.၀% မွတ္စု။ ။ ၅ စိတ္ပိုင္းအလိုက္ စားသံုးမႈ အသံုးစရိတ္သည္ တစ္ဝက္ကိန္း စုစုေပါင္း အသံုးစရိတ္ (က်န္းမာေရးမပါေသာ အသံုးစရိတ္အားလံုးေပါင္း) ကိုေဖာ္ျပပါသည္။ စားသံုးမႈအခ်ဳိးအစားကို အသံုးစရိတ္ျပန္႔ခ်က္၏ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ၅ စိတ္ပိုင္းမ်ားအတြက္ စုစုေပါင္း အသံုးစရိတ္အခ်ဳိးအစားအျဖစ္ အနက္ဖြင့္ဆိုေဖာ္ျပပါသည္။ 152 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၅ အဓိကက်ေသာ စားသံုးမႈကုန္စည္အမယ္မ်ား အုပ္စု၊ အစိတ္အပိုင္းအလိုက္ ( အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ တစ္ရက္လွ်င္ က်ပ္) အစားအစာ မဟုတ္ေသာ ၾကာရွည္သံုး အစားအစာ s.e s.e ပညာေရး s.e s.e အိမ္ယာ s.e ကုန္ပစၥည္း ကုန္ပစၥည္းမ်ား အမယ္ ႏိုင္ငံအဆင့္ ၁၀၉၄ ၁၈ ၃၉၇ ၁၃ ၁၀၈ ၆ ၂၀၆ ၅၈ ၃၀၅ ၁၃ ၿမိဳ႕ျပ ၁၂၁၄ ၃၂ ၅၅၆ ၂၈ ၁၉၆ ၂၀ ၅၂၂ ၂၀၆ ၆၇၅ ၄၁ ေက်းလက္ ၁၀၄၈ ၂၂ ၃၃၆ ၁၃ ၇၅ ၄ ၈၄ ၆ ၁၆၄ ၆ Q1 ၅၃၈ ၉ ၁၄၃ ၅ ၄၀ ၃ ၂၁ ၂ ၈၂ ၄ Q2 ၇၈၂ ၁၀ ၂၂၅ ၆ ၆၈ ၄ ၄၃ ၃ ၁၄၅ ၅ Q3 ၁၀၂၄ ၁၅ ၂၉၃ ၇ ၈၀ ၅ ၆၆ ၄ ၁၉၅ ၈ Q4 ၁၃၁၆ ၁၉ ၄၂၃ ၁၀ ၁၁၆ ၇ ၁၀၆ ၇ ၂၉၃ ၁၂ Q5 ၁၈၁၂ ၃၈ ၉၀၃ ၄၀ ၂၃၉ ၂၇ ၇၉၆ ၂၇၉ ၈၁၃ ၄၇ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၁၃၂၁ ၁၇ ၅၀၄ ၁၆ ၁၃၆ ၉ ၂၉၀ ၈၄ ၄၀၁ ၁၉ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၆၁၁ ၈ ၁၆၉ ၅ ၄၉ ၃ ၂၈ ၂ ၁၀၃ ၄ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ၉၇၆ ၂၈ ၃၄၅ ၂၁ ၁၀၁ ၉ ၁၈၃ ၃၂ ၂၄၁ ၂၃ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ အပူပိုင္းဇုန္ ၁၀၃၈ ၃၃ ၄၀၄ ၁၅ ၁၀၃ ၈ ၁၃၀ ၂၀ ၃၁၄ ၂၃ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၁၂၀၄ ၃၀ ၄၂၄ ၂၄ ၁၁၇ ၁၃ ၂၉၆ ၁၃၃ ၃၄၂ ၂၅ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၉၈၅ ၃၈ ၃၄၄ ၄၃ ၁၀၀ ၁၁ ၇၉ ၁၁ ၂၂၈ ၁၈ ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ ၁၀၉၃ ၂၀ ၃၉၃ ၁၄ ၁၀၉ ၇ ၂၂၁ ၆၈ ၂၈၃ ၁၃ အိမ္ေထာင္စု ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ ၁၀၉၃ ၂၈ ၄၁၂ ၂၀ ၁၀၄ ၈ ၁၃၇ ၁၇ ၄၀၄ ၂၆ အိမ္ေထာင္စု မွတ္စု။ ။ အဓိကက်ေသာ စားသံုးမႈကုန္စည္အမယ္မ်ားအုပ္စုသည္ စားသံုးမႈ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုစီအတြက္ အရြယ္ေရာက္သူႏွင့္ညီမွ်ခ်က္အရ တစ္ရက္ အိမ္ေထာင္စုတစ္ခု၏ အသံုးစရိတ္ကို ေပးပါသည္။ 153 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၆ အိမ္ေထာင္စု စားသံုးမႈအခ်ဳိးအစား၊ အစိတ္အပိုင္းအလိုက္ အစားအစာ ၾကာရွည္သံုး အစားအစာ မဟုတ္ေသာ ပညာေရး အိမ္ယာ စုစုေပါင္း ကုန္ပစၥည္းမ်ား ကုန္ပစၥည္းအမယ္ ႏိုင္ငံအဆင့္ ၅၉% ၁၈% ၅% ၅% ၁၃% ၁၀၀% ၿမိဳ႕ျပ ၄၆% ၁၈% ၆% ၈% ၂၁% ၁၀၀% ေက်းလက္ ၆၄% ၁၉% ၅% ၄% ၁၀% ၁၀၀% Q1 ၆၆% ၁၇% ၅% ၃% ၁၀% ၁၀၀% Q2 ၆၂% ၁၈% ၅% ၃% ၁၂% ၁၀၀% Q3 ၆၂% ၁၈% ၅% ၄% ၁၂% ၁၀၀% Q4 ၅၉% ၁၉% ၅% ၅% ၁၃% ၁၀၀% Q5 ၄၆% ၂၁% ၅% ၁၀% ၁၈% ၁၀၀% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၅၆% ၁၉% ၅% ၆% ၁၄% ၁၀၀% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၆၄% ၁၇% ၅% ၃% ၁၁% ၁၀၀% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ၅၉% ၁၈% ၅% ၆% ၁၂% ၁၀၀% ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ အပူပိုင္းဇုန္ ၅၆% ၂၀% ၅% ၅% ၁၄% ၁၀၀% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၆၀% ၁၈% ၅% ၅% ၁၂% ၁၀၀% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၆၃% ၁၇% ၆% ၃% ၁၂% ၁၀၀% ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ ၅၉% ၁၈% ၅% ၅% ၁၂% ၁၀၀% အိမ္ေထာင္စု ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ ၅၆% ၁၈% ၅% ၅% ၁၆% ၁၀၀% အိမ္ေထာင္စု မွတ္စု။ ။ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုစီ၏ အခ်ဳိးအစားကို က်န္းမာေရး မပါေသာ စုစုေပါင္း စားသံုးမႈ အသံုးစရိတ္မွ တြက္ခ်က္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ 154 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၇ ဦးေရ၏ သမတ္ကိန္းႏွင့္ တစ္ဝက္ကိန္း အသံုးစရိတ္မ်ားျဖင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ထားေသာ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း၏ သမတ္ကိန္းအသံုးစရိတ္မ်ား ႏိုင္ငံအဆင့္ ၿမိဳ႕ျပ ေက်းလက္ သမတ္ကိန္း အသံုးစရိတ္မ်ား ၂၁၉၀ ၃၂၁၁ ၁၇၀၇ တစ္ဝက္ကိန္းအသံုးစရိတ္မ်ား ၁၆၄၄ ၂၃၆၂ ၁၄၉၂ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း၏ သမတ္ကိန္း အသံုးစရိတ္မ်ား ၁၀၄၃ ၁၄၃၆ ၉၆၀ ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၈ ေအာက္ေျခ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းတို႔၏ စားသံုးမႈ အခ်ဳိးအစား ႏိုင္ငံအဆင့္ ၿမိဳ႕ျပ ေက်းလက္ ္ ၏ အခ်ဳးအစား ေအာက္ေျခ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈႏး ိ ၇၅% ၆.၆% ၈.၉% ိ ေအာက္ေျခ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း၏ အခ်ဳးအစား ၁၉.၁% ၁၆.၇% ၂၂.၅% ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၉ Gini ေျမွာက္ေဖာ္ကိန္း၊ Theil-0၊ Theil-1 ႏွင့္ လူမႈဘဝဖူလံုေရးအခ်ဳိးမ်ား ႏိုင္ငံအဆင့္ ၿမိဳ႕ျပ ေက်းလက္ Gini ၃၅.၀၄ ၃၈.၅၉ ၂၈.၃၄ Theil-0 ၂၀.၇ ၂၄.၉၈ ၁၃.၃၉ Theil-1 ၂၅.၉၃ ၃၂.၃ ၁၃.၉၂ 90/10 ၄.၁၁ ၄.၅၅ ၃.၅၄ 90/50 ၂.၁၃ ၂.၃၁ ၁.၈၉ 50/10 ၁.၉၃ ၁.၉၇ ၁.၈၇ 155 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁ဝ အိမ္ေထာင္စု အရြယ္အစား၊ မီွခိုသူအခ်ဳိးမ်ား၊ အိမ္ေထာင္စုအတြင္း ကေလးသူငယ္ႏွင့္ သက္ႀကီးရြယ္အို ပါဝင္မႈအခ်ဳိးအစားႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစား အသက္အလိုက္ အသက္ အလိုက္ အိမ္ေထာင္စုအတြင္း အိမ္ေထာင္စုအတြင္း ိ အမ်ဳးသမီ း အိမ္ေထာင္စု s.e. မီွခိုသူအခ်ဳးိ မီွခိုသူအခ်ဳးိ မီွခိုသူအခ်ဳးိ ကေလးသူငယ္ သက္ႀကီးရြယ္အို ဦးစီးေသာ အရြယ္အစား (ငယ္ရြယ္သူ) (သက္ႀကီးရြယ္အို) ိ ပါဝင္မႈအခ်ဳးအစား ိ ပါဝင္မႈအခ်ဳးအစား အိမ္ေထာင္စု ႏိုင္ငံအဆင့္ ၄.၅၃ ၀.၀၆ ၀.၅၇ ၀.၄၆ ၀.၁၁ ၂၉% ၇% ၁၈% ၿမိဳ႕ျပ ၄.၅၇ ၀.၀၈ ၀.၄၆ ၀.၃၄ ၀.၁၁ ၂၃% ၈% ၂၃% ေက်းလက္ ၄.၅၁ ၀.၀၇ ၀.၆၁ ၀.၅၁ ၀.၁၀ ၃၂% ၆% ၁၆% Q1 ၅.၆၇ ၀.၁၁ ၀.၇၃ ၀.၆၅ ၀.၀၉ ၃၇% ၅% ၁၇% Q2 ၄.၇၉ ၀.၁ ၀.၆၄ ၀.၅၃ ၀.၁၁ ၃၂% ၇% ၁၇% Q3 ၄.၂၉ ၀.၀၈ ၀.၅၅ ၀.၄၂ ၀.၁၃ ၂၇% ၉% ၁၈% Q4 ၄.၁၈ ၀.၁ ၀.၄၈ ၀.၃၈ ၀.၁ ၂၆% ၇% ၁၇% Q5 ၃.၇၂ ၀.၀၉ ၀.၃၉ ၀.၂၈ ၀.၁၁ ၂၀% ၈% ၂၄% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္း ၄.၁၈ ၀.၀၆ ၀.၅၁ ၀.၃၉ ၀.၁၁ ၂၆% ၈% ၁၉% မရိွသူ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၅.၅၁ ၀.၀၉ ၀.၇၁ ၀.၆၂ ၀.၀၉ ၃၆% ၅% ၁၇% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ ၄.၇၁ ၀.၁ ၀.၅၉ ၀.၅ ၀.၀၉ ၃၁% ၆% ၁၉% ထူထပ္ရာေဒသ အပူပိုင္းဇုန္ ၄.၄၆ ၀.၀၉ ၀.၅၅ ၀.၄၄ ၀.၁၁ ၂၈% ၇% ၁၈% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၄.၄၄ ၀.၀၉ ၀.၅၅ ၀.၄၄ ၀.၁၁ ၂၈% ၇% ၁၈% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၄.၉ ၀.၁၉ ၀.၆၅ ၀.၅၅ ၀.၁ ၃၃% ၆% ၁၉% ိ အမ်ဳးသားဦ းစီးေသာ ၄.၇၁ ၀.၀၆ ၀.၅၆ ၀.၄၇ ၀.၀၉ ၃၀% ၆% - အိမ္ေထာင္စု ိ အမ်ဳးသမီ းဦးစီးေသာ ၃.၈၇ ၀.၀၉ ၀.၅၈ ၀.၄ ၀.၁၇ ၂၆% ၁၁% - အိမ္ေထာင္စု မွတ္စု။ ။ အိမ္ေထာင္စု အရြယ္အစားသည္ အိမ္ေထာင္စုတစ္ခုအတြင္း ေနထိုင္ၾကသူ ပ်မ္းမွ်အေရအတြက္ျဖစ္သည္။ မီွခိုသူအခ်ဳိးသည္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ႏွင့္ ၆၄ ႏွစ္အထက္ရိွ အိမ္ေထာင္စုဝင္အေရအတြက္အား အသက္ ၁၅ႏွစ္မွ ၆၄ ႏွစ္အတြင္းရိွ အိမ္ေထာင္စုဝင္အေရအတြက္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္၍အနက္ဖြင့္ဆိုပါသည္။ အသက္အလိုက္မီွခိုသူအခ်ဳိး (ငယ္ရြယ္သူ) သည္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ရိွ အိမ္ေထာင္စုဝင္အေရအတြက္အား အသက္ ၁၅ ႏွစ္မွ ၆၄ ႏွစ္အတြင္းရိွ အိမ္ေထာင္စုဝင္အေရအတြက္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္၍အနက္ဖြင့္ဆိုပါသည္။ အသက္အလိုက္မီွခိုသူအခ်ဳိး (သက္ႀကီးရြယ္အို)သည္ အသက္ ၆၄ ႏွစ္အထက္ရိွ အိမ္ေထာင္စုဝင္အေရအတြက္အား အသက္ ၁၅ ႏွစ္မွ ၆၄ ႏွစ္အတြင္းရိွ အိမ္ေထာင္စုဝင္အေရအတြက္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္၍အနက္ဖြင့္ဆိုပါသည္။ အိမ္ေထာင္စုတစ္ခုအတြင္း ကေလးသူငယ္ ပါဝင္မႈအခ်ဳိးအစားသည္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ရိွ အိမ္ေထာင္စုဝင္အေရအတြက္အား စုစုေပါင္း အိမ္ေထာင္စု အရြယ္အစားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ အိမ္ေထာင္စုတစ္ခုအတြင္း သက္ႀကီးရြယ္အို ပါဝင္မႈ အခ်ဳိးအစားသည္ အသက္ ၆၄ ႏွစ္အထက္ရိွ အိမ္ေထာင္စုဝင္အေရအတြက္အား စုစုေပါင္း အိမ္ေထာင္စု အရြယ္အစားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ အမ်ဳိးသမီး ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စုသည္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားက ဦးစီးဦးေဆာင္ျပဳေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အခ်ဳိးအစားအစိတ္အပိုင္းအျဖစ္ အနက္ဖြင့္ဆိုပါသည္။ 156 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၁ မီွတင္းေနထိုင္ရာေနရာ အမ်ဳိးအစားႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္မီွတင္းေနထိုင္ရာေနရာတြင္ ေနထိုင္မႈအလိုက္ အရည္အေသြးရိွ အမိုး မိုးႏိုင္ေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အခ်ဳိးအစား ကိုယ္ပိုင္မီွတင္းေနထိုင္ အရည္အေသြးရိွ အမိုး ိ မီွတင္းေနထိုင္ရာေနရာ အမ်ဳးအစား ရာေနရာတြင္ ေနထိုင္မႈ တစ္ဝက္ ိ အခ်ဳးအစား s.e အခိုင္အမာ s.e s.e ယာယီ s.e အခ်ဳးအစား ိ s.e အခိုင္အမာ ႏိုင္ငံအဆင့္ ၆၈% ၂% ၁၀% ၁% ၈၄% ၁% ၆% ၁% ၉၀% ၁% ၿမိဳ႕ျပ ၉၁% ၁% ၂၇% ၃% ၇၁% ၃% ၂% ၁% ၇၆% ၂% ေက်းလက္ ၆၀% ၂% ၄% ၁% ၈၉% ၁% ၇% ၁% ၉၅% ၁% Q1 ၄၇% ၄% ၁% ၀% ၈၉% ၂% ၁၀% ၂% ၉၃% ၁% Q2 ၅၉% ၃% ၁% ၀% ၉၁% ၁% ၈% ၁% ၉၁% ၁% Q3 ၆၅% ၃% ၃% ၁% ၉၁% ၁% ၆% ၁% ၈၈% ၁% Q4 ၇၄% ၂% ၇% ၁% ၈၈% ၁% ၅% ၁% ၉၀% ၁% Q5 ၈၇% ၂% ၃၂% ၃% ၆၇% ၃% ၁% ၁% ၈၇% ၂% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၇၄% ၂% ၁၃% ၁% ၈၃% ၁% ၄% ၁% ၈၉% ၁% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၅၂% ၃% ၁% ၀% ၉၀% ၁% ၉% ၁% ၉၁% ၁% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ၈၄% ၃% ၉% ၂% ၈၇% ၂% ၄% ၁% ၉၅% ၁% ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ အပူပိုင္းဇုန္ ၇၄% ၃% ၈% ၂% ၈၉% ၂% ၃% ၁% ၉၂% ၁% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၆၆% ၃% ၁၃% ၂% ၈၀% ၂% ၇% ၁% ၈၆% ၁% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၂၉% ၃% ၄% ၁% ၈၄% ၂% ၁၂% ၂% ၉၀% ၂% ိ အမ်ဳးသားဦ းစီးေသာ ၆၇% ၂% ၉% ၁% ၈၅% ၁% ၆% ၁% ၈၉% ၁% အိမ္ေထာင္စု ိ အမ်ဳးသမီ းဦးစီးေသာ ၇၄% ၂% ၁၃% ၂% ၈၄% ၂% ၃% ၁% ၉၁% ၁% အိမ္ေထာင္စု မွတ္စု။ ။ အရည္အေသြးရိွ အမိုးတြင္ သြပ္၊ အုတ္ၾကြပ္၊ သစ္သား၊ အုတ္ သို႔မဟုတ္ ဘိလပ္ေျမ တို႔အက်ံဳးဝင္သည္။ အခိုင္အမာ မီွတင္းေနထိုင္ရာေနရာမ်ားတြင္ ကြန္ဒိုမီနီယံ၊ တိုက္ခန္း၊ ဘန္ဂလိုႏွင့္ တိုက္အိမ္တို႔ အက်ံဳးဝင္သည္။ တစ္ဝက္အခိုင္အမာ မီွတင္းေနထိုင္ရာေနရာမ်ားတြင္ ပတ္ကားတစ္ဝက္အိမ္၊ သစ္သားအိမ္ႏွင့္ ဝါးအိမ္တို႔အက်ံဳးဝင္ပါသည္။ ယာယီမီွတင္းေ နထိုင္ရာေနရာမ်ားတြင္ တဲမ်ားႏွင့္ အျခားတို႔အက်ံဳးဝင္ပါသည္။ 157 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၂ ရာသီအလိုက္ စိတ္ခ်ရေသာ ေသာက္ေရ လက္လွမ္းမီရယူသံုးစဲြႏိုင္သည့္ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစား ေႏြရာသီ s.e မိုးရာသီ s.e ေဆာင္းရာသီ s.e ႏိုင္ငံအဆင့္ ၆၉% ၂% ၇၉% ၂% ၆၉% ၂% ၿမိဳ႕ျပ ၈၅% ၂% ၉၀% ၂% ၈၅% ၂% ေက်းလက္ ၆၃% ၃% ၇၅% ၂% ၆၃% ၃% Q1 ၅၆% ၄% ၆၅% ၃% ၅၆% ၄% Q2 ၆၇% ၃% ၇၇% ၃% ၆၇% ၃% Q3 ၆၉% ၃% ၈၀% ၂% ၆၉% ၃% Q4 ၇၀% ၃% ၈၁% ၂% ၆၉% ၃% Q5 ၇၉% ၃% ၈၇% ၂% ၇၉% ၃% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၇၂% ၂% ၈၂% ၂% ၇၂% ၂% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၆၁% ၃% ၇၁% ၃% ၆၁% ၃% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ၇၀% ၄% ၇၁% ၄% ၇၀% ၄% ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ အပူပိုင္းဇုန္ ၈၂% ၄% ၈၃% ၃% ၈၂% ၄% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၆၃% ၄% ၈၅% ၂% ၆၃% ၄% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၅၂% ၅% ၅၁% ၅% ၅၁% ၅% ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ ၆၇% ၂% ၇၈% ၂% ၆၇% ၂% အိမ္ေထာင္စု ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ ၇၅% ၂% ၈၂% ၂% ၇၅% ၂% အိမ္ေထာင္စု မွတ္စု။ ။ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအေနျဖင့္ ယင္းတို႔၏ မူလေသာက္ေရဇာစ္ျမစ္သည္ ေရဘံုဘိုင္ေခါင္း၊ အဝီစီတြင္း၊ ေကာင္းမြန္လံုၿခံဳစြာကာရံထားေသာ လက္ယက္တြင္းမ်ား၊ ေကာင္းမြန္လံုၿခံဳစြာ ကာရံထားေသာ ေရတြင္း/ စမ္းေရထြက္ သို႔မဟုတ္ မိုးေရခံသံုးစဲြျခင္းျဖစ္လွ်င္ စိတ္ခ်ရေသာ ေသာက္ေရကို လက္လွမ္းမီရယူသံုးစဲြႏိုင္သည္ဟု ယူဆသတ္မွတ္သည္။ ေသာက္ေရသန္႔ ပုလင္းမ်ားမွ ရရိွေသာေရကို မူလေသာက္ေရ ဇာစ္ျမစ္အျဖစ္ ရယူသံုးစဲြေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသည္ အကယ္၍ ဒုတိယ စိတ္ခ်ရသည့္ ေသာက္ေရရရိွရာ ဇာစ္ျမစ္မ်ားရိွလွ်င္ စိတ္ခ်ရသည့္ ေသာက္ေရ လက္လွမ္းမီရယူသံုးစဲြႏိုင္သည္ဟု ယူဆသတ္မွတ္သည္။ 158 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၃ ရာသီအလိုက္ ေသာက္ေရရရိွရာ ဇာစ္ျမစ္သို႔ သြားရသည့္ ပ်မ္းမွ်ၾကာခ်ိန္ (မိနစ္) ေႏြရာသီ s.e မိုးရာသီ s.e ေဆာင္းရာသီ s.e ႏိုင္ငံအဆင့္ ၆.၂၃ ၀.၃၈ ၄.၄၄ ၀.၂၈ ၅.၉၄ ၀.၃၅ ၿမိဳ႕ျပ ၃.၀၂ ၀.၃၈ ၂. ၀.၂၄ ၂.၉၁ ၀.၃၆ ေက်းလက္ ၇.၄၅ ၀.၅ ၅.၃၇ ၀.၃၈ ၇.၀၉ ၀.၄၆ Q1 ၉.၂၉ ၀.၈ ၇.၂၁ ၀.၆၁ ၉.၀၇ ၀.၇၆ Q2 ၆.၇၄ ၀.၆၂ ၄.၇၄ ၀.၃၇ ၆.၂၃ ၀.၄၉ Q3 ၆.၅၅ ၀.၅၃ ၄.၈၃ ၀.၄၆ ၆.၂၅ ၀.၅၂ Q4 ၅.၉၃ ၀.၅၂ ၄.၀၄ ၀.၄၁ ၅.၅၅ ၀.၄၆ Q5 ၃.၈၃ ၀.၄၄ ၂.၄၄ ၀.၂၉ ၃.၇၆ ၀.၄၁ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၅.၄၅ ၀.၃၇ ၃.၇၅ ၀.၂၈ ၅.၁၆ ၀.၃၃ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၈.၄၁ ၀.၆၅ ၆.၃၉ ၀.၅၂ ၈.၁၄ ၀.၆၃ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ၆.၀၂ ၀.၉၃ ၅.၆၃ ၀.၈၈ ၅.၈၇ ၀.၉၁ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ အပူပိုင္းဇုန္ ၅.၅၅ ၀.၇၉ ၅.၀၂ ၀.၆၂ ၅.၂၄ ၀.၆၈ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၆.၁ ၀.၅၁ ၂.၇၄ ၀.၂၉ ၅.၈၇ ၀.၄၉ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၉.၇၃ ၁. ၈.၆၇ ၀.၈၁ ၈.၉၄ ၀.၈၈ ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ ၆.၄၄ ၀.၃၈ ၄.၅၉ ၀.၃ ၆.၁၈ ၀.၃၆ အိမ္ေထာင္စု ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ ၅.၄၆ ၀.၆၁ ၃.၉၁ ၀.၄၂ ၅.၀၇ ၀.၄၈ အိမ္ေထာင္စု မွတ္စု။ ။ ဤ အညႊန္းကိန္းသည္ အိမ္ေထာင္စုဝင္တစ္ဦးက ေသာက္ေရရရိွရာဇာစ္ျမစ္သို႔ သြားေရာက္ခပ္ယူၿပီး အိမ္သို႔ျပန္သည့္ အသြားအျပန္ခရီး ပ်မ္းမွ်ၾကာခ်ိန္အား မိနစ္ျဖင့္ေဖာ္ျပပါသည္။ 159 ေနာက္ဆက္တဲြဇယား ၁၄ ေရရိွရာဇာစ္ျမစ္သို႔ သြားရာတြင္ သီးသန္႔ၾကာျမင့္ခ်ိန္ ၾကားတာအကြာအေဝးရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အခ်ဳိးအစား (မိနစ္ျဖင့္)၊ ရာသီအလိုက္ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ကမ္း႐ိုး ေႏြရာသီ ႏိုင္ငံအဆင့္ ၿမိဳ႕ျပ ေက်းလက္ အပူပိုင္းဇုန္ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ တန္းေဒသ ဝ မိနစ္ ၄၇% ၇၄% ၃၆% ၅၆% ၅၃% ၄၂% ၂၉% ၁ မိနစ္မွ ၉ မိနစ္ ၂၄% ၁၂% ၂၉% ၁၄% ၂၁% ၃၁% ၂၆% ၁ဝ မိနစ္မွ ၁၉ မိနစ္ ၂၀% ၁၀% ၂၃% ၂၀% ၁၈% ၁၉% ၂၇% ၂ဝ မိနစ္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ပို ၉% ၄% ၁၁% ၁၁% ၈% ၈% ၁၉% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ကမ္း႐ိုး မိုးရာသီ ႏိုင္ငံအဆင့္ ၿမိဳ႕ျပ ေက်းလက္ အပူပိုင္းဇုန္ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ တန္းေဒသ ဝ မိနစ္ ၅၉% ၈၀% ၅၁% ၆၀% ၅၅% ၆၈% ၂၉% ၁ မိနစ္မွ ၉ မိနစ္ ၁၉% ၁၁% ၂၂% ၁၁% ၂၁% ၁၉% ၂၇% ၁ဝ မိနစ္မွ ၁၉ မိနစ္ ၁၆% ၈% ၁၉% ၁၇% ၁၈% ၁၀% ၂၇% ၂ဝ မိနစ္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ပို ၇% ၂% ၈% ၁၁% ၆% ၃% ၁၇% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ကမ္း႐ိုး ေဆာင္းရာသီ ႏိုင္ငံအဆင့္ ၿမိဳ႕ျပ ေက်းလက္ အပူပိုင္းဇုန္ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ တန္းေဒသ ဝ မိနစ္ ၄၇% ၇၃% ၃၇% ၅၇% ၅၃% ၄၃% ၂၉% ၁ မိနစ္မွ ၉ မိနစ္ ၂၅% ၁၂% ၃၀% ၁၄% ၂၂% ၃၁% ၂၆% ၁ဝ မိနစ္မွ ၁၉ မိနစ္ ၂၀% ၁၀% ၂၃% ၁၉% ၁၈% ၁၉% ၂၈% ၂ဝ မိနစ္ သို႔မဟုတ္ ထို႔ထက္ပို ၉% ၄% ၁၀% ၁၀% ၇% ၇% ၁၇% မွတ္စု။ ။ ခန္႔မွန္းၾကာျမင့္ခ်ိန္သည္ ေရခပ္ယူရန္အတြက္ အျပန္ခရီးစဥ္အား မိနစ္ျဖင့္ ေဖာ္ျပသည္။ ေကာ္လံမ်ားအလိုက္ ေပါင္းလွ်င္ ၁ဝဝ ရာခိုင္ႏႈန္းရသည္။ 160 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၅ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ရယူသံုးစဲြႏိုင္မႈ၊ မူလအေျခခံအားျဖင့္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ရယူသံုးစဲြသည့္ဇာစ္ျမစ္အမ်ဳိးအစားႏွင့္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားျပတ္ေတာက္မႈ အနည္းဆံုး တစ္ရက္လွ်င္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား မူလအေျခခံအားျဖင့္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ရယူသံုးစဲြသည့္ တစ္ႀကိမ္ လွ်ပ္စစ္ျပတ္ေတာက္မႈ ိ ္မႈ ရယူသံုးစဲြႏုင ိ ဇာစ္ျမစ္အမ်ဳးအစား (ဓါတ္အားလိုင္းမွရယူသံုးစဲြသူမ်ား) ႔ ရပ္ရြာအစုဖဲြ  ေနေရာင္ ျပန္လည္ ႔ ရပ္ရြာအစုဖဲြ  ႏိုင္ငံပိုင္ ႏိုင္ငံပိုင္ သို႔မဟုတ္ ျခည္စြမ္းအင္ အားသြင္းႏိုင္ သို႔မဟုတ္ ိ အခ်ဳးအစား s.e. ဓါတ္အား အျခား လွ်ပ္စစ္မရိွ ဓါတ္အား စုစုေပါင္း ပုဂၢလိကပိုင္ သံုး ဆိုလာ ေသာ ပုဂၢလိကပိုင္ လိုင္း လိုင္း ဓါတ္အားလိုင္း စနစ္ ဘက္ထရီ ဓါတ္အားလိုင္း ႏိုင္ငံအဆင့္ ၈၄% ၁% ၃၃% ၁၁% ၁၇% ၁၇% ၆% ၁၆% ၁၂% ၄% ၁၀% ၿမိဳ႕ျပ ၉၈% ၁% ၈၅% ၅% ၁% ၄% ၃% ၂% ၁၃% ၁၂% ၁၃% ေက်းလက္ ၇၈% ၂% ၁၃% ၁၃% ၂၄% ၂၂% ၇% ၂၂% ၁၀% ၃% ၆% Q1 ၆၉% ၃% ၁၃% ၇% ၂၂% ၂၁% ၆% ၃၁% ၁၀% ၀% ၆% Q2 ၈၃% ၂% ၂၃% ၁၁% ၂၀% ၂၁% ၇% ၁၈% ၉% ၃% ၇% Q3 ၈၇% ၂% ၃၄% ၁၄% ၁၃% ၁၉% ၇% ၁၄% ၉% ၃% ၇% Q4 ၉၂% ၁% ၄၀% ၁၂% ၁၉% ၁၅% ၆% ၉% ၁၂% ၅% ၁၀% Q5 ၉၇% ၁% ၆၄% ၁၀% ၁၁% ၇% ၅% ၃% ၁၅% ၆% ၁၃% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၉၀% ၁% ၄၀% ၁၂% ၁၆% ၁၆% ၆% ၁၀% ၁၃% ၄% ၁၁% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၇၀% ၃% ၁၆% ၈% ၂၀% ၂၁% ၆% ၃၀% ၈% ၃% ၆% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ေတာင္ ၈၈% ၁% ၂၈% ၁၀% ၃၄% ၅% ၁၁% ၁၂% ၁၄% ၇% ၁၂% ထူထပ္ရာေဒသ အပူပိုင္းဇုန္ ၉၂% ၂% ၃၃% ၁၃% ၁၈% ၂၄% ၅% ၈% ၁၃% ၃% ၁၀% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၈၃% ၃% ၄၀% ၇% ၁၂% ၂၀% ၄% ၁၇% ၁၁% ၃% ၁၀% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၅၅% ၄% ၅% ၂၃% ၁၁% ၇% ၁၀% ၄၅% ၂၀% ၆% ၉% ိ အမ်ဳးသားဦ းစီးေသာ ၈၄% ၂% ၃၁% ၁၀% ၁၉% ၁၈% ၆% ၁၇% ၁၁% ၅% ၁၀% အိမ္ေထာင္စု ိ အမ်ဳးသမီ းဦးစီးေသာ ၈၅% ၂% ၄၁% ၁၃% ၁၁% ၁၄% ၆% ၁၅% ၁၅% ၂% ၁၂% အိမ္ေထာင္စု မွတ္စု။ ။ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ရယူသံုးစဲြႏိုင္မႈကို မည္သည့္ဇာစ္ျမစ္မွမဆို လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ရယူသံုးစဲြႏိုင္ေသာ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစားအျဖစ္ အနက္ဖြင့္ဆိုေဖာ္ျပသည္။ မူလအေျခခံအားျဖင့္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားရယူသံုးစဲြသည့္ ဇာစ္ျမစ္အမ်ဳိးအစားသည္ မူလအေျခခံဇာစ္ျမစ္ (လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားမရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအပါအဝင္၊ ေပါင္းလွ်င္ ၁ဝဝ ရာခိုင္ႏႈန္းရသည္) အလိုက္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ရယူသံုးစဲြႏိုင္သည့္ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစားကို ေဖာ္ျပသည္။ လွ်ပ္စစ္ျပတ္ေတာက္မႈ ညႊန္ကိန္းကို မူလအေျခခံအားျဖင့္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားကို ႏိုင္ငံပိုင္ ဓါတ္အားလိုင္း ႔/ ပုဂၢလိက ဓါတ္အားလိုင္းမွ ရယူသံုးစဲြေသာ အိမ္ေထာင္စု စုစုေပါင္း အနက္မွ အနည္းဆံုး တစ္ရက္လွ်င္တစ္ႀကိမ္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားျပတ္ေတာက္မႈ ႀကံဳေတြ႕ရေသာ သို႔မဟုတ္ ရပ္ရြာအစုဖဲြ  အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစားအျဖစ္ အနက္ဖြင့္ဆိုေဖာ္ျပပါသည္။ 161 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၆ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္အတြက္ သံုးစဲြရေသာ စုစုေပါင္း အိမ္ေထာင္စု အသံုးစရိတ္အခ်ဳိးအစား လွ်ပ္စစ္အတြက္ စြမ္းအင္အတြက္ သံုးစဲြမႈ s.e. s.e. ိ သံုးစဲြမႈအခ်ဳးအစား ိ အခ်ဳးအစား ႏိုင္ငံအဆင့္ ၁.၆% ၀.၁% ၂၆.၀% ၀.၆% ၿမိဳ႕ျပ ၁.၉% ၀.၁% ၁၈.၅% ၀.၈% ေက်းလက္ ၁.၅% ၀.၁% ၂၈.၈% ၀.၈% Q1 ၀.၉% ၀.၁% ၃၂.၃% ၁.၂% Q2 ၁.၅% ၀.၂% ၂၈.၇% ၁.၁% Q3 ၁.၄% ၀.၁% ၂၆.၂% ၁.၂% Q4 ၁.၇% ၀.၁% ၂၃.၀% ၀.၉% Q5 ၂.၃% ၀.၂% ၁၉.၆% ၀.၉% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၁.၈% ၀.၁% ၂၃.၇% ၀.၇% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၁.၁% ၀.၁% ၃၀.၈% ၁.၀% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၁.၀% ၀.၁% ၂၆.၅% ၁.၅% အပူပိုင္းဇုန္ ၂.၁% ၀.၂% ၂၅.၅% ၁.၂% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၁.၅% ၀.၁% ၂၄.၈% ၁.၀% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၁.၁% ၀.၁% ၃၂.၂% ၁.၂% ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၁.၆% ၀.၁% ၂၅.၅% ၀.၇% ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၁.၆% ၀.၁% ၂၈.၂% ၁.၀% မွတ္စု။ ႔/ ပုဂၢလိက ဓါတ္အားလိုင္းမ်ားမွ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားတို႔အတြက္ သံုးစဲြမႈမ်ားပါဝင္သည္။ ။ လွ်ပ္စစ္အတြက္ သံုးစဲြမႈတြင္ ဘက္ထရီအားသြင္းျခင္း၊ ဒီဇယ္ႏွင့္ ရပ္ရြာအစုဖဲြ  စြမ္းအင္အတြက္ သံုးစဲြမႈတြင္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားႏွင့္ အျခားေသာ ေလာင္စာအားလံုး အထူးသျဖင့္ ထင္း၊ မီးေသြး၊ ေရနံဆီ၊ ဒီဇယ္၊ ဖေယာင္းတိုင္ႏွင့္ အျခားအတြက္ သံုးစဲြမႈမ်ား ပါဝင္သည္။ 162 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၇ ေရာဂါျဖစ္ပြားႏႈန္း၊ ပံုမွန္တရားဝင္ေဆးဝါးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈအား လက္လွမ္းမီရယူသံုးစဲြႏိုင္မႈႏွင့္ ပံုမွန္တရားဝင္ ေဆးဝါးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈ သြားေရာက္ခံယူသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အိမ္ေထာင္စုဝင္ ပံုမွန္တရားဝင္ တစ္ဦးဦးသည္ ေဆးဝါးကုသ ပံုမွန္တရားဝင္ ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေဆးဝါးကုသ ေရာဂါျဖစ္ပြား လက္လွမ္းမီ ေစာင့္ေရွာက္မႈ s.e. s.e. s.e. မႈႏႈန္း ရယူသံုးစဲြခဲ့ေသာ သြားေရာက္ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္သူ ခံယူခဲ့သည့္ ိ အခ်ဳးအစား အိမ္ေထာင္စု အစိတ္အပိုင္း ိ အခ်ဳးအစား အစိတ္အပိုင္း ႏိုင္ငံအဆင့္ ၁၇% ၁% ၇၄% ၁% ၉၀% ၁% ၿမိဳ႕ျပ ၁၅% ၁% ၇၈% ၂% ၉၆% ၁% ေက်းလက္ ၁၇% ၁% ၇၂% ၂% ၈၈% ၁% Q1 ၁၆% ၁% ၆၆% ၃% ၈၆% ၂% Q2 ၁၇% ၁% ၇၂% ၂% ၉၀% ၂% Q3 ၁၈% ၁% ၇၇% ၂% ၈၈% ၂% Q4 ၁၇% ၁% ၇၅% ၂% ၉၀% ၁% Q5 ၁၆% ၁% ၇၇% ၂% ၉၄% ၁% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၁၇% ၁% ၇၆% ၁% ၉၁% ၁% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၁၆% ၁% ၆၈% ၂% ၈၈% ၂% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၁၂% ၂% ၇၀% ၃% ၈၈% ၂% အပူပိုင္းဇုန္ ၁၉% ၁% ၆၇% ၃% ၈၉% ၂% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၁၇% ၁% ၈၀% ၂% ၉၃% ၁% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၁၈% ၁% ၇၈% ၃% ၈၄% ၂% ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၁၇% ၁% ၇၃% ၂% ၉၀% ၁% ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၁၇% ၁% ၇၅% ၂% ၈၉% ၂% မွတ္စု ၁။ ။ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လ မွတ္စု ၂။ ။ ပံုမွန္တရားဝင္ေဆးဝါးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈ လက္လွမ္းမီရယူသံုးစဲြေသာ နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္သူ အခ်ဳိးအစား အစိတ္အပိုင္းသည္ (စာမ်က္ႏွာ ၇၂) ႏွင့္ ကဲြျပားျခားနားေနပါသည္။ ပံုမွန္တရားဝင္ ေဆးဝါးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈ ဖြင့္ဆိုခ်က္ေျပာင္းလဲသြား၍ေလာ? ဤတစ္ခုတြင္ ေဆးဆိုင္သို႔သြားေရာက္ျခင္း ပါဝင္ေနပါသည္။ မွတ္စု။ ။ ေရာဂါျဖစ္ပြားနႈန္းသည္ စစ္တမ္းမတိုင္မီ ရက္ေပါင္း ၃ဝ အတြင္း ပံုမွန္လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား လုပ္ေဆာင္ျခင္း မျပဳႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ေနထိုင္မေကာင္းမႈ တစ္ခုခု ျဖစ္ပြားခံစားခဲ့ရသူ ဦးေရအခ်ဳိးအစားအျဖစ္ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုပါသည္။ ပံုမွန္တရားဝင္ ေဆးဝါးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈအား လက္လွမ္းမီရယူသံုးစဲြႏိုင္မႈသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ရက္ေပါင္း ၃ဝ အတြင္း နာဖ်ားမက်န္းျဖစ္၍ ပံုမွန္တရားဝင္ ေဆးဝါးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈအား ရယူသံုးစဲြခဲ့ေသာ ဦးေရအခ်ဳိးအစားအစိတ္အပိုင္းကိုေဖာ္ျပပါသည္။ ပံုမွန္တရားဝင္ေဆးဝါးကုသေစာင့္ေရွာ က္မႈကို (၁) ေဆးဆိုင္ (၂) ေဒသႏၱရက်န္းမာေရးဌာန (၃) ပုဂၢလိကေဆးခန္း သို႔မဟုတ္ (၄) ေဆးရံု ဟု ဖြင့္ဆိုသတ္မွတ္ပါသည္။ ေနာက္ဆံုး ညႊန္ကိန္းသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လအတြင္း မိသားစုဝင္တစ္ဦးဦးသည္ ပံုမွန္တရားဝင္က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေပးရာဌာနမ်ားဆီသို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည္ဟု တင္ျပသည့္ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစားအစိတ္အပိုင္းကိုေဖာ္ျပပါသည္။ 163 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၈ တစ္ဦးက် က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္မ်ားႏွင့္ က်န္းမာေရးအတြက္ သံုးစဲြသည့္ စုစုေပါင္း အသံုးစရိတ္အခ်ဳိးအစား တစ္ဦးက် က်န္းမာေရး က်န္းမာေရးအတြက္ သံုးစဲြသည့္ s.e. s.e အသံုးစရိတ္ ိ အသံုးစရိတ္ အခ်ဳးအစား ႏိုင္ငံအဆင့္ ၄၄၇၅၁ ၂၈၁၈ ၆.၀% ၀.၃% ၿမိဳ႕ျပ ၆၈၄၈၁ ၆၉၆၃ ၆.၁% ၀.၄% ေက်းလက္ ၃၅၆၄၉ ၂၈၃၉ ၅.၉% ၀.၃% Q1 ၁၇၁၁၀ ၂၁၈၅ ၅.၈% ၀.၆% Q2 ၂၄၆၈၆ ၂၃၃၈ ၅.၈% ၀.၅% Q3 ၃၉၀၉၆ ၄၃၇၃ ၆.၈% ၀.၈% Q4 ၅၀၃၅၉ ၆၇၅၇ ၅.၆% ၀.၄% Q5 ၉၂၆၄၅ ၉၆၆၈ ၅.၉% ၀.၅% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၅၆၆၉၆ ၃၇၉၆ ၆.၀% ၀.၃% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၁၉၄၅၁ ၁၇၂၄ ၅.၈% ၀.၅% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၃၅၄၈၅ ၄၈၃၁ ၅.၄% ၀.၆% အပူပိုင္းဇုန္ ၄၆၅၅၂ ၅၄၇၇ ၆.၇% ၀.၆% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၅၀၆၃၂ ၄၉၁၃ ၅.၉% ၀.၄% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၂၉၅၇၅ ၂၆၉၅ ၄.၈% ၀.၃% ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၄၁၉၉၀ ၂၈၄၀ ၅.၇% ၀.၃% ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၅၇၁၅၂ ၈၁၃၇ ၇.၂% ၀.၇% မွတ္စု။ ။ တစ္ဦးက် က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္သည္ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လအတြင္း တင္ျပသည့္ အိမ္ေထာင္စု က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္ကို ေဖာ္ျပပါသည္။ က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္ အခ်ဳိးအစားသည္ က်န္းမာေရးအတြက္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသံုးစဲြခဲ့သည့္ စုစုေပါင္း အသံုးစရိတ္အခ်ဳိးအစား (က်န္းမာေရး မပါ) ကိုေဖာ္ျပပါသည္။ 164 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁၉ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ႏွစ္ပတ္လည္ စုစုေပါင္း ေဆးဝါးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈ အသံုးစရိတ္၊ ေဆးဝါးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈ အမ်ဳိးအစားအလိုက္ အတြင္းလူနာ ျပင္ပလူနာ ေဆးဝါး သယ္ယူပို႔ေဆာင္စရိတ္ စုစုေပါင္း ႏိုင္ငံအဆင့္ ၅၆၆၃၁ ၇၉၁၄၀ ၄၅၆၇၅ ၉၈၀၇ ၁၉၁၂၅၃ ၿမိဳ႕ျပ ၉၇၅၇၁ ၁၁၃၀၄၇ ၇၄၀၇၄ ၁၃၉၃၀ ၂၉၈၆၂၂ ေက်းလက္ ၄၁၁၂၁ ၆၆၂၉၄ ၃၄၉၁၅ ၈၂၄၅ ၁၅၀၅၇၅ Q1 ၂၇၃၅၈ ၄၂၄၆၄ ၁၉၂၆၄ ၄၄၄၀ ၉၃၅၂၆ Q2 ၂၇၇၁၃ ၅၁၁၉၂ ၂၉၄၉၈ ၅၅၂၇ ၁၁၃၉၃၁ Q3 ၆၂၅၄၉ ၆၉၈၆၈ ၃၇၀၉၀ ၈၄၈၅ ၁၇၇၉၉၂ Q4 ၄၃၆၃၃ ၈၄၅၉၅ ၄၁၇၄၄ ၁၂၄၁၇ ၁၈၂၃၉၀ Q5 ၁၀၅၈၂၉ ၁၂၈၀၉၃ ၈၆၆၃၉ ၁၅၄၁၉ ၃၃၅၉၈၀ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၆၇၃၅၈ ၉၀၃၇၉ ၅၃၁၉၅ ၁၁၅၇၇ ၂၂၂၅၀၈ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၂၆၆၁၇ ၄၇၆၈၈ ၂၄၆၃၀ ၄၈၅၅ ၁၀၃၇၉၁ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၄၃၃၀၆ ၆၈၂၇၄ ၃၉၈၄၄ ၁၁၄၅၄ ၁၆၂၈၇၈ အပူပိုင္းဇုန္ ၅၂၇၈၃ ၈၄၃၂၂ ၃၉၂၅၈ ၉၂၄၂ ၁၈၅၆၀၅ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၆၈၉၆၆ ၈၁၅၂၈ ၅၅၂၂၄ ၉၆၇၂ ၂၁၅၃၉၀ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၃၃၉၈၁ ၇၀၂၂၅ ၃၁၃၈၆ ၉၂၄၆ ၁၄၄၈၃၈ ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၅၉၆၉၄ ၇၇၃၁၄ ၄၄၆၁၈ ၉၇၆၄ ၁၉၁၃၉၀ ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၄၅၂၇၀ ၈၅၉၁၃ ၄၉၅၉၄ ၉၉၆၈ ၁၉၀၇၄၆ မွတ္စု။ ။ ဤဇယားတြင္ က်န္းမာေရးအတြက္ ၁၀ သိန္းႏွင့္အထက္ သုံးစဲြသည္ဟုတင္ျပေသာ သူတို႕ကိုဖယ္ခ်န္၍ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအားလုံး ပါဝင္ပါသည္။ 165 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂ဝ မူလတန္းႏွင့္ အလယ္တန္း/ အထက္တန္းပညာေရးအတြက္ စုစုေပါင္း အသားတင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ား မူလတန္း s.e. အလယ္တန္း/အထက္တန္း s.e. ႏိုင္ငံအဆင့္ ၉၃% ၁% ၅၅% ၂% ၿမိဳ႕ျပ ၉၅% ၂% ၇၄% ၃% ေက်းလက္ ၉၂% ၁% ၄၉% ၂% Q1 ၈၇% ၂% ၃၉% ၃% Q2 ၉၅% ၁% ၅၄% ၃% Q3 ၉၆% ၁% ၆၂% ၄% Q4 ၉၆% ၁% ၆၇% ၄% Q5 ၉၆% ၂% ၇၆% ၄% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၉၆% ၁% ၆၅% ၂% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၈၈% ၂% ၄၀% ၃% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၉၂% ၂% ၅၈% ၄% အပူပိုင္းဇုန္ ၉၇% ၁% ၆၁% ၄% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၉၂% ၂% ၅၃% ၃% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၈၆% ၄% ၄၇% ၅% ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၉၃% ၁% ၅၅% ၂% ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၉၂% ၂% ၅၈% ၄% မွတ္စု။ ။ စုစုေပါင္း အသားတင္ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းသည္ မူလတန္းႏွင့္ အလယ္တန္း/ အထက္တန္းေက်ာင္းအဆင့္အသီးသီးအတြက္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံသည့္ ေက်ာင္းသား/ ေက်ာင္းသူ အေရအတြက္ (တရားဝင္သတ္မွတ္ထားသည့္ ေက်ာင္းေနရမည့္အသက္ရိွ္) ကို ကေလးသူငယ္ဦးေရစုစုေပါင္း (တရားဝင္သတ္မွတ္ထားသည့္ ေက်ာင္းေနရမည့္အသက္ရိွ္) ၏ ရာခိုင္ႏႈန္း တစ္ရပ္အျဖစ္ အနက္ဖြင့္ဆိုပါသည္။ 166 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၁ အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္းေက်ာင္းအဆင့္မ်ားအတြက္ စုစုေပါင္း အသားတင္ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္း၊ တကၠသိုလ္/ ေကာလိပ္အဆင့္ အသားတင္ႏွင့္ အၾကမ္းဖ်ဥ္းစုစုေပါင္း ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းမ်ား တကၠသိုလ္/ တကၠသိုလ္/ အလယ္တန္းေက်ာင္းအဆင့္ အထက္တန္းေက်ာင္းအဆင့္ ေကာလိပ္အဆင့္ ေကာလိပ္အဆင့္ စုစုေပါင္း အသားတင္ s.e. စုစုေပါင္း အသားတင္ s.e. s.e. s.e. အသားတင္ စုစုေပါင္း ေက်ာင္းအပ္ႏမႈ ွ ံ ႏႈန္း ွ ံ ႏႈန္း ေက်ာင္းအပ္ႏမႈ ွ ံ ႏႈန္း ေက်ာင္းအပ္ႏမႈ ေက်ာင္းအပ္ႏမႈွ ံ ႏႈန္း ႏိုင္ငံအဆင့္ ၆၁% ၂% ၂၅% - ၁၃% ၁% ၁၆% ၂% ၿမိဳ႕ျပ ၈၁% ၃% - - - - - - ေက်းလက္ ၅၅% ၃% - - - - - - မွတ္စု။ ။ စုစုေပါင္း အသားတင္ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္းသည္ အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္းေက်ာင္းအဆင့္အသီးသီးအတြက္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံသည့္ ေက်ာင္းသား/ ေက်ာင္းသူအေရအတြက္ (တရားဝင္သတ္မွတ္ထားသည့္ ေက်ာင္းေနရမည့္အသက္ရိွ္) ကို ကေလးသူငယ္ဦးေရစုစုေပါင္း (တရားဝင္သတ္မွတ္ထားသည့္ ေက်ာင္းေနရမည့္အသက္ရိွ္) ၏ ရာခိုင္ႏႈန္းတစ္ရပ္အျဖစ္ အနက္ဖြင့္ဆိုပါသည္။ တကၠသိုလ္/ ေကာလိပ္အဆင့္ အသားတင္ေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္း (NER) သည္ တကၠသိုလ္/ ေကာလိပ္အဆင့္တြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံသည့္ အသက္ ၁၇ ႏွစ္မွ ၂ဝ ႏွစ္ရိွသူ အေရအတြက္ကို အသက္ ၁၇ ႏွစ္မွ ၂ဝ ႏွစ္ရိွသူဦးေရ၏ ရာခိုင္ႏႈန္းတစ္ရပ္အျဖစ္ အနက္ဖြင့္ဆိုပါသည္။ တကၠသိုလ္/ ေကာလိပ္အဆင့္ အၾကမ္းဖ်ဥ္းစုစုေပါင္းေက်ာင္းအပ္ႏွံမႈႏႈန္း (GER) သည္ အသက္အရြယ္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္းမျပဳပဲ တကၠသိုလ္/ ေကာလိပ္ ပညာေရးအဆင့္တြင္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံသူတစ္ဦးခ်င္း အေရအတြက္ကို အသက္ ၁၇ ႏွစ္မွ ၂ဝ ႏွစ္ရိွသူဦးေရ၏ ရာခိုင္ႏႈန္းတစ္ရပ္အျဖစ္ အနက္ဖြင့္ဆိုေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။ နမူနာေကာက္ ယူနစ္တစ္ခုတည္းသာ ပါဝင္ေသာအလႊာေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕ေသာ စံမွားယြင္းခ်က္မ်ားကို တြက္ခ်က္ရန္မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၂ ေက်ာင္းထြက္သြားသည့္ မူလတန္း၊ အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္းေက်ာင္းအဆင့္ ေက်ာင္းေနအရြယ္ရိွ ကေလးသူငယ္စုစုေပါင္းအေရအတြက္ မူလတန္းေက်ာင္းအဆင့္ s.e. အလယ္တန္းေက်ာင္းအဆင့္ s.e. အထက္တန္းေက်ာင္းအဆင့္ s.e. ႏိုင္ငံအဆင့္ ၃၇၆၉၁၇ ၃၇၇၈၇ ၇၄၆၀၃၉ ၅၄၃၁၂ ၁၀၀၃၅၈၀ ၅၂၄၁၃ ၿမိဳ႕ျပ ၅၉၅၃၃ ၁၂၇၇၀ ၁၁၁၃၉၆ ၁၈၆၈၀ ၂၀၅၃၄၉ ၂၃၀၀၆ ေက်းလက္ ၃၁၇၃၈၅ ၃၅၄၈၀ ၆၃၄၆၄၃ ၅၀၅၂၃ ၇၉၈၂၃၁ ၄၅၅၅၃ Q1 ၂၁၆၂၂၃ ၂၈၉၇၄ ၃၆၁၁၅၆ ၃၄၈၁၆ ၄၁၈၂၉၁ ၃၁၄၁၇ Q2 ၆၃၉၇၅ ၁၄၉၆၆ ၁၈၄၂၇၅ ၂၉၂၅၃ ၂၂၄၇၁၇ ၂၃၂၃၀ Q3 ၃၈၉၁၈ ၁၁၂၈၄ ၉၄၈၇၁ ၁၉၆၆၇ ၁၇၀၂၁၃ ၂၁၇၉၉ Q4 ၃၂၉၅၃ ၁၁၄၂၈ ၆၈၄၇၀ ၁၆၃၇၉ ၁၀၆၂၅၈ ၁၆၇၉၂ Q5 ၂၄၈၄၈ ၉၂၀၂ ၃၇၂၆၆ ၁၁၉၅၈ ၈၄၁၀၁ ၁၈၉၁၄ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၁၃၂၄၆၅ ၂၁၁၈၅ ၂၉၅၈၇၁ ၃၅၇၀၀ ၅၁၃၉၉၁ ၃၉၆၄၁ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၂၄၄၄၅၂ ၃၀၉၅၉ ၄၅၀၁၆၈ ၃၉၈၉၈ ၄၈၉၅၈၉ ၃၃၃၂၀ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ၇၆၂၁၀ ၁၄၅၈၈ ၁၁၄၄၄၄ ၁၈၆၉၀ ၁၈၆၀၃၆ ၁၈၄၄၅ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ အပူပိုင္းဇုန္ ၅၁၈၀၅ ၁၈၀၃၅ ၁၉၆၉၅၃ ၃၁၈၆၁ ၂၇၀၅၇၃ ၃၀၄၀၅ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၁၆၅၉၃၀ ၂၇၅၀၉ ၃၅၅၅၁၀ ၃၇၃၇၃ ၄၄၁၈၃၆ ၃၃၄၅၆ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၈၂၉၇၂ ၁၁၄၉၅ ၇၉၁၃၃ ၁၁၄၇၃ ၁၀၅၁၃၄ ၁၀၇၀၂ ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ ၃၁၀၁၆၉ ၃၄၅၇၁ ၆၄၁၁၃၅ ၅၀၄၄၄ ၈၃၇၁၁၄ ၄၇၁၈၅ အိမ္ေထာင္စု ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ ၆၆၇၄၉ ၁၅၂၇၉ ၁၀၄၉၀၄ ၂၀၀၇၉ ၁၆၆၄၆၆ ၂၂၈၆၇ အိမ္ေထာင္စု မွတ္စု။ ။ အဆိုပါ ညႊန္ကိန္းမ်ားသည္ မူလတန္း၊ အလယ္တန္းႏွင့္ အထက္တန္းေက်ာင္းအဆင့္မ်ားအတြက္ ေက်ာင္းအပ္ႏွံျခင္းမျပဳေသာ ေက်ာင္းေနအရြယ္ ကေလးသူငယ္အေရအတြက္ အသီးသီးကိုေဖာ္ျပပါသည္။ 167 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၃ ေက်ာင္းထြက္သြားသည့္ မူလတန္းႏွင့္ အလယ္တန္း/ အထက္တန္း ေက်ာင္းေနအရြယ္ကေလးသူငယ္မ်ား၏ ေက်ာင္းဆက္မေနသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ား ပံုမွန္ အျခား မလႈပ္ရွား မိဘမ်ားက မိသားစုကို လယ္ယာ (လယ္ယာ အိမ္ေထာင္ စရိတ္ ႏိုင္ျခင္း စိတ္ပါဝင္ ေက်ာင္းသည္ ပညာေရးကို အသက္ ဆရာ/ ေလ့လာ ျပဳစု ိ စိုက္ပ်ဳးေရး ိ စိုက္ပ်ဳးေရး မိဘ (မ်ား) ပဋိပကၡ/ ဘာသာစကား က်သြားျခင္း/ ေက်ာင္း မတတ္ သို႔မဟုတ္ စားမႈ မရိွ ေဝးလံ အေရးႀကီး အရမ္း ဆရာမ သင္ၾကားမႈ အျခား ေစာင့္ေရွာက္ အလုပ္ မဟုတ္ေသာ) ကြယ္လြန္ျခင္း မၿငိမ္သက္မႈ အခက္အခဲ ္ န္ ကိုယဝ မရိွျခင္း ႏိုင္ျခင္း ေနထိုင္ ေတာ့ျခင္း လြန္းျခင္း သည္ဟု ႀကီးသြားျခင္း မရိွျခင္း ၿပီးဆံုးသြားျခင္း ရျခင္း လုပ္ရျခင္း အလုပ္ ေဆာင္ျခင္း မေကာင္း မထင္ျခင္း လုပ္ရျခင္း ျဖစ္ျခင္း မူလတန္း 42.7% 1.8% 39.7% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 15.8% အလယ္တန္း/ 41.3% 4.0% 32.9% 13.1% 0.8% 2.3% 1.8% 1.1% 0.5% 0.3% 0.1% 0.0% 0.4% 0.0% 0.1% 0.6% 0.5% အထက္တန္း ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၄ တစ္ခါမွ်ေက်ာင္းမေနသည့္ ေက်ာင္းေနအရြယ္ ကေလးသူငယ္မ်ား၏ ေက်ာင္းမေနသည့္အေၾကာင္းရင္းမ်ား အျခား မိဘမ်ားက လယ္ယာ (လယ္ယာ စရိတ္ ပံုမွန္မလႈပ္ရွားႏိုင္ျခင္း မိသားစုကို ျပဳစု ပညာေရးကို စိတ္ပါဝင္စားမႈ ိ စိုက္ပ်ဳးေရး ိ စိုက္ပ်ဳးေရး ေက်ာင္းသည္ မိဘ (မ်ား) အသက္ အရမ္း ပဋိပကၡ/ ဘာသာစကား မတတ္ သို႔မဟုတ္ ေနထိုင္ ေစာင့္ေရွာက္ အေရးႀကီး မရိွေတာ့ျခင္း အလုပ္ မဟုတ္ေသာ) ေဝးလံလြန္းျခင္း ကြယ္လြန္ျခင္း ႀကီးသြားျခင္း မၿငိမ္သက္မႈ အခက္အခဲ ႏိုင္ျခင္း မေကာင္းျဖစ္ျခင္း ရျခင္း သည္ဟု လုပ္ရျခင္း အလုပ္ မထင္ျခင္း လုပ္ရျခင္း တစ္ခါမွ် ေက်ာင္းမေနသည့္ 40.3% 8.3% 4.9% 0.7% 0.0% 0.5% 6.4% 1.7% 0.0% 35.0% 0.4% 1.7% အေၾကာင္းရင္း ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၅ ၁၅ ႏွစ္ႏွင့္အထက္အသက္အရြယ္ရိွသူမ်ား၊ လူငယ္ႏွင့္ အရြယ္ေရာက္သူ တစ္ဦးခ်င္း၏ စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္းမ်ား ၁၅ ႏွစ္ႏွင့္အထက္ လူငယ္ (၁၅-၂၄) အရြယ္ေရာက္သူ (၁၅-၆၄) စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္း s.e. စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္း s.e. စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္း s.e. ႏိုင္ငံအဆင့္ ၈၈% ၁% ၉၃% ၁% ၈၈% ၁% ၿမိဳ႕ျပ ၉၆% ၁% ၉၉% ၁% ၉၆% ၁% ေက်းလက္ ၈၄% ၁% ၉၀% ၂% ၈၄% ၁% Q1 ၈၀% ၂% ၈၇% ၂% ၇၈% ၂% Q2 ၈၇% ၂% ၉၅% ၂% ၈၇% ၂% Q3 ၉၀% ၁% ၉၄% ၂% ၉၁% ၁% Q4 ၉၁% ၁% ၉၅% ၂% ၉၂% ၁% Q5 ၉၇% ၁% ၁၀၀% ၀% ၉၆% ၁% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၉၁% ၁% ၉၆% ၁% ၉၂% ၁% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၈၁% ၂% ၈၉% ၂% ၈၀% ၂% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ၇၈% ၂% ၉၀% ၂% ၇၄% ၃% ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ အပူပိုင္းဇုန္ ၉၀% ၁% ၉၄% ၂% ၉၂% ၁% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၉၃% ၁% ၉၇% ၂% ၉၃% ၁% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၇၈% ၄% ၈၁% ၅% ၇၈% ၄% ိ အမ်ဳးသားဦ းစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၈၉% ၁% ၉၃% ၁% ၈၈% ၁% ိ အမ်ဳးသမီ းဦးစီးေသာအိမ္ေထာင္စု ၈၅% ၁% ၉၁% ၂% ၈၇% ၂% မွတ္စု။ ။ စာတတ္ေျမာက္မႈႏႈန္းမ်ားသည္ သီးသန္႔ အသက္အုပ္စုတစ္ခုအတြင္းရိွ စာေရးႏိုင္ဖတ္ႏိုင္သည္ဟုတင္ျပေသာသူမ်ားအေရအတြက္ကို အဆိုပါ တူညီေသာ အသက္အုပ္စုအတြင္းရိွ လူဦးေရစုစုေပါင္း၏ ရာခိုင္ႏႈန္းတစ္ရပ္အေနျဖင့္ ေဖာ္ျပပါသည္။ 169 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၆ အိမ္ေထာင္ဦးစီးမ်ား ၿပီးစီးေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ ပညာေရး အလယ္တန္း/ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာမသင္ခဲ့ရ မူတန္းမၿပီး မူလတန္းၿပီး အဆင့္ျမင့္ပညာေရးၿပီး အထက္တန္းၿပီး ပညာေရးသာရိွ ႏိုင္ငံအဆင့္ ၁၃% ၂၁% ၄၅% ၃% ၄% ၁၄% ၿမိဳ႕ျပ ၅% ၁၂% ၅၆% ၇% ၁၃% ၇% ေက်းလက္ ၁၆% ၂၄% ၄၁% ၁% ၁% ၁၆% Q1 ၂၁% ၃၀% ၃၅% ၀% ၀% ၁၄% Q2 ၁၆% ၂၃% ၄၁% ၃% ၁% ၁၇% Q3 ၁၁% ၂၀% ၅၁% ၁% ၁% ၁၇% Q4 ၁၀% ၁၈% ၅၄% ၃% ၄% ၁၁% Q5 ၅% ၁၁% ၅၁% ၈% ၁၈% ၉% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၁၀% ၁၈% ၅၀% ၃% ၆% ၁၄% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၂၁% ၂၈% ၃၆% ၁% ၁% ၁၄% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၂၅% ၂၅% ၃၅% ၂% ၂% ၁၂% အပူပိုင္းဇုန္ ၁၁% ၁၇% ၅၀% ၃% ၃% ၁၆% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၉% ၂၁% ၄၈% ၃% ၆% ၁၃% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၁၉% ၂၆% ၃၇% ၂% ၃% ၁၄% ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၁၀% ၂၁% ၄၉% ၃% ၄% ၁၄% ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၂၈% ၂၄% ၃၀% ၂% ၄% ၁၂% မွတ္စု။ ။ အဆိုပါ ညႊန္ကိန္းကို ပညာေရးအဆင့္ တစ္ခုခ်င္းစီ ၿပီးစီးေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ အိမ္ေထာင္ဦးစီး အခ်ဳိးအစားအျဖစ္ အနက္ဖြင့္ဆိုပါသည္။ အလ်ားလိုက္အတန္းေပါင္းလွ်င္ ၁ဝဝ ရာခိုင္ႏႈန္းရသည္။ 170 ေနာက္ဆက္တဲြဇယား ၂၇ အသက္ ၂၅-၆၄ႏွစ္ရိွ အရြယ္ေရာက္သူမ်ား ၿပီးစီးေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ ပညာေရး အလယ္တန္း/ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာမသင္ခဲ့ရ မူတန္းမၿပီး မူလတန္းၿပီး အဆင့္ျမင့္ပညာေရးၿပီး အထက္တန္းၿပီး ပညာေရးသာရိွ ႏိုင္ငံအဆင့္ ၁၃% ၂၃% ၄၆% ၃% ၉% ၇% ၿမိဳ႕ျပ ၄% ၁၃% ၅၅% ၆% ၂၀% ၂% ေက်းလက္ ၁၇% ၂၈% ၄၂% ၁% ၃% ၉% Q1 ၂၂% ၃၃% ၃၅% ၁% ၁% ၈% Q2 ၁၄% ၂၆% ၄၇% ၃% ၃% ၈% Q3 ၁၀% ၂၂% ၅၃% ၂% ၆% ၇% Q4 ၉% ၁၈% ၅၃% ၄% ၁၀% ၆% Q5 ၅% ၁၁% ၄၈% ၆% ၂၈% ၃% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၉% ၁၉% ၅၀% ၄% ၁၂% ၆% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၂၁% ၃၂% ၃၇% ၁% ၂% ၇% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၂၇% ၂၆% ၃၅% ၂% ၅% ၆% အပူပိုင္းဇုန္ ၉% ၂၂% ၅၂% ၂% ၉% ၇% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၈% ၂၂% ၄၉% ၄% ၁၁% ၆% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၂၁% ၂၇% ၃၆% ၃% ၆% ၈% အဆိုပါ ညႊန္ကိန္းသည္ ပညာေရးအဆင့္ တစ္ခုခ်င္းစီ ၿပီးစီးေအာင္ျမင္ခဲ့သည့္ အသက္ ၂၅-၆၄ ႏွစ္ရိွ အရြယ္ေရာက္သူအခ်ဳိးအစားအျဖစ္ အနက္ဖြင့္ဆိုပါသည္။ အလ်ားလိုက္ အတန္း ေပါင္းလွ်င္ ၁ဝဝ ရာခိုင္ႏႈန္းရသည္။ 171 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၈ ႏိုင္ငံျခားသို႔ယာယီေရႊ႕ေျပာင္း၊ အၿမဲတမ္းေရႊ႕ေျပာင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာေရႊ႕ေျပာင္းသြားလာမႈ အေတြ႕အႀကံဳရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစားမ်ား ႏိုင္ငံတကာ ႏိုင္ငံျခားသို႔ ယာယီ အၿမဲတမ္း s.e. s.e. ေရႊ႕ေျပာင္းသြားလာမႈ s.e. ေရႊ႕ေျပာင္း ေရႊ႕ေျပာင္း အေတြ႕ အႀကံဳ ႏိုင္ငံအဆင့္ ၂.၆% ၀.၃% ၃၉.၃% ၁.၃% ၆.၈% ၀.၅% ၿမိဳ႕ျပ ၂.၂% ၀.၅% ၃၁.၉% ၂.၁% ၇.၇% ၀.၈% ေက်းလက္ ၂.၇% ၀.၄% ၄၂.၀% ၁.၆% ၆.၄% ၀.၇% Q1 ၂.၄% ၀.၉% ၃၂.၇% ၂.၃% ၅.၈% ၁.၂% Q2 ၃.၁% ၀.၇% ၃၉.၂% ၂.၄% ၅.၉% ၁.၀% Q3 ၂.၅% ၀.၆% ၃၉.၇% ၂.၃% ၆.၀% ၁.၀% Q4 ၂.၃% ၀.၆% ၄၃.၈% ၂.၄% ၇.၆% ၁.၂% Q5 ၂.၇% ၀.၉% ၄၀.၉% ၂.၄% ၈.၇% ၁.၁% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၂.၆% ၀.၄% ၄၁.၃% ၁.၄% ၇.၂% ၀.၆% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၂.၅% ၀.၈% ၃၃.၅% ၂.၂% ၅.၅% ၁.၀% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၃.၈% ၀.၉% ၄၃.၀% ၂.၅% ၉.၅% ၁.၄% အပူပိုင္းဇုန္ ၁.၇% ၀.၆% ၄၃.၇% ၂.၆% ၃.၅% ၀.၉% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၂.၄% ၀.၄% ၃၃.၉% ၂.၁% ၆.၉% ၀.၇% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၄.၁% ၁.၁% ၄၃.၄% ၃.၅% ၁၂.၅% ၂.၈% ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၂.၉% ၀.၄% ၃၆.၀% ၁.၅% ၇.၃% ၀.၇% ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၁.၅% ၀.၅% ၅၁.၅% ၂.၁% ၄.၇% ၀.၈% မွတ္စု။ ။ ႏိုင္ငံျခားသို႔ ယာယီေရႊ႕ေျပာင္းမႈကို အနည္းဆံုး လက္ရိွအိမ္ေထာင္စုဝင္တစ္ဦးသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လအတြင္း ႏိုင္ငံရပ္ျခားသို႔ အနည္းဆံုး ၁ လ သြားေရာက္အလုပ္လုပ္ကိုင္သည္ဟု ေျဖဆိုေသာ အိမ္ေထာင္စုအခ်ဳိးအစားအျဖစ္ အနက္ဖြင့္ဆိုပါသည္။ အၿမဲတမ္းေရႊ႕ေျပာင္းမႈသည္ ယခုအခါ အျခားတစ္ေနရာရာ (ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံျခား) တြင္ အၿမဲတမ္း ေနထိုင္လွ်က္ရိွေသာ ယခင္က အိမ္ေထာင္စုဝင္ တစ္ဦးဦးရိွေသာ အိမ္ေထာင္စုအခ်ဳိးအစားကို ေဖာ္ျပပါသည္။ ႏိုင္ငံတကာေရႊ႕ေျပာင္းသြားလာမႈအေတြ႕အႀကံဳမွာ အနည္းဆံုး လက္ရိွ အိမ္ေထာင္စုဝင္တစ္ဦးသည္ ႏိုင္ငံျခားတြင္ အနည္းဆံုး တစ္လၾကာ အလုပ္လုပ္ဘူးသည္ဟု ေျဖဆိုေသာ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစားကိုေဖာ္ျပပါသည္။ 172 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၂၉ လႊဲပို႔ေငြအခ်ဳိးႏွင့္ လႊဲပို႔ေငြမွရရိွေသာ ႏွစ္ပတ္လည္ ဝင္ေငြ ဲ ု႔ေငြမွရရိွေသာ ႏွစ္ပတ္လည္ဝင္ေငြ လႊပိ လဲႊပို႔ေငြအခ်ဳးိ s.e. ဲ ု႔ေငြလက္ခံရရိွေသာ လႊပိ အိမ္ေထာင္စုအားလံုး s.e. s.e. အိမ္ေထာင္စုမ်ား ႏိုင္ငံအဆင့္ ၂၄.၁% ၁.၂% ၂၀၁၅၁၄ ၂၃၀၇၂ ၈၃၄၆၈၇ ၈၆၇၇၁ ၿမိဳ႕ျပ ၂၅.၇% ၁.၇% ၃၀၉၈၅၈ ၆၁၅၃၃ ၁၂၀၄၁၃၉ ၂၃၃၉၆၈ ေက်းလက္ ၂၃.၅% ၁.၅% ၁၆၀၅၃၅ ၂၁၃၄၃ ၆၈၁၉၄၀ ၇၅၁၅၁ Q1 ၁၉.၆% ၂.၁% ၈၄၉၉၃ ၁၆၁၇၁ ၄၃၄၄၉၂ ၆၅၉၆၆ Q2 ၂၃.၈% ၂.၁% ၁၃၅၃၃၄ ၁၉၁၆၃ ၅၆၉၁၄၉ ၆၇၅၃၂ Q3 ၂၃.၆% ၂.၁% ၁၆၄၁၇၈ ၃၇၆၄၄ ၆၉၇၁၀၂ ၁၃၄၀၅၉ Q4 ၂၇.၆% ၂.၃% ၂၁၃၅၆၃ ၄၃၈၃၀ ၇၇၂၆၄၇ ၁၄၃၃၄၄ Q5 ၂၆.၂% ၁.၉% ၄၀၉၉၀၁ ၈၅၅၈၁ ၁၅၆၅၁၆၉ ၃၂၄၂၂၃ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၂၅.၄% ၁.၃% ၂၄၀၅၆၈ ၂၉၇၄၅ ၉၄၆၉၂၂ ၁၀၅၈၁၀ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၂၀.၆% ၁.၉% ၉၂၈၃၃ ၁၄၇၅၀ ၄၅၀၀၂၆ ၅၉၀၉၅ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၂၄.၄% ၂.၅% ၁၆၀၇၇၀ ၂၅၅၇၅ ၆၅၉၂၀၂ ၉၂၃၈၈ အပူပိုင္းဇုန္ ၂၄.၅% ၂.၆% ၁၇၅၁၅၅ ၄၀၄၃၃ ၇၁၅၀၄၇ ၁၃၃၅၉၉ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၂၃.၄% ၁.၅% ၂၄၆၆၈၉ ၄၃၀၈၈ ၁၀၅၃၄၈၀ ၁၇၅၀၇၀ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၂၆.၁% ၃.၈% ၁၄၆၀၆၃ ၂၆၀၂၁ ၅၆၀၁၂၇ ၃၅၇၇၂ ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၂၀.၇% ၁.၂% ၁၆၈၁၇၂ ၂၃၃၉၈ ၈၁၁၂၀၄ ၁၀၂၉၆၅ ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၃၆.၇% ၂.၃% ၃၂၄၆၈၄ ၅၉၀၅၆ ၈၈၃၆၃၁ ၁၅၂၆၅၄ မွတ္စု။ ။ လႊဲပို႔ေငြအခ်ဳိးကို လႊဲပို႔ေငြမ်ား (ႏိုင္ငံျခားမွျဖစ္ေစ၊ ျပည္တြင္းမွျဖစ္ေစ) ကို လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လအတြင္း လက္ခံရရိွခဲ့ေသာ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစားအစိတ္အပိုင္းအျဖစ္ အနက္ဖြင့္ဆိုပါသည္။ လႊဲပို႔ေငြမွရရိွေသာ ႏွစ္ပတ္လည္ဝင္ေငြကို လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လအတြင္း လႊဲပို႔ေငြမ်ားမွ ရရိွခဲ့ေသာ သမတ္ကိန္း ႏွစ္ပတ္လည္ အိမ္ေထာင္စု ဝင္ေငြအျဖစ္ အနက္ဖြင့္ ဆိုပါသည္။ 173 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃ဝ ေခ်းေငြ ရယူထားေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏အခ်ဳိးအစားႏွင့္ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လအတြင္း အိမ္ေထာင္စုတစ္ခုကရယူေသာ ပ်မ္းမွ် ေခ်းေငြမ်ား အေရအတြက္ ေခ်းေငြ လက္လွမ္းမီရရိွႏုငိ ္ေသာ အိမ္ေထာင္စု တစ္စုလွ်င္ s.e. s.e. အိမ္ေထာင္စု ပ်မ္းမွ်ေခ်းေငြ အေရအတြက္ ိ အခ်ဳးအစားအစိ တ္အပိုင္း ႏိုင္ငံအဆင့္ ၆၀% ၁% ၀.၉၁ ၀.၀၃ ၿမိဳ႕ျပ ၄၃% ၂% ၀.၆ ၀.၀၄ ေက်းလက္ ၆၇% ၂% ၁.၀၃ ၀.၀၄ Q1 ၆၅% ၂% ၀.၉၄ ၀.၀၅ Q2 ၆၅% ၃% ၀.၉၈ ၀.၀၆ Q3 ၆၃% ၂% ၀.၉၃ ၀.၀၅ Q4 ၆၅% ၂% ၁.၀၂ ၀.၀၆ Q5 ၄၃% ၃% ၀.၆၉ ၀.၀၆ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၅၉% ၂% ၀.၉၁ ၀.၀၄ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၆၅% ၂% ၀.၉၂ ၀.၀၄ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၄၂% ၄% ၀.၅၅ ၀.၀၆ အပူပိုင္းဇုန္ ၆၃% ၃% ၀.၉၇ ၀.၀၆ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၆၅% ၂% ၁.၀၃ ၀.၀၅ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၆၃% ၃% ၀.၈၅ ၀.၀၆ ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၆၂% ၁% ၀.၉၅ ၀.၀၃ ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၅၃% ၃% ၀.၇၉ ၀.၀၅ မွတ္စု။ ။ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လအတြင္း ေခ်းေငြရယူခဲ့ေသာ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစားကို တိုင္းတာရန္ ၁၂ လရည္ညႊန္းကာလကို အသုံးျပဳသည္။ ပ်မ္းမွ်ေခ်းေငြ အေရအတြက္ကို လြန္ခဲ့သည့္ ၁၂ လအတြင္း (ေခ်းေငြလက္လွမ္းမီေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားသာမဟုတ္ဘဲ အိမ္ေထာင္စုအားလုံးကို ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္၍) အိမ္ေထာင္စုတစ္စုအေနျဖင့္ ရယူခဲ့ေသာ ေခ်းေငြ၏ ပ်မ္းမွ်အေရအတြက္အျဖစ္ အနက္ဖြင့္ဆိုပါသည္။ 174 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃၁ အသံုးျပဳမႈအလိုက္ စုစုေပါင္းေခ်းေငြ တန္ဘိုး ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏမႈ ွံ s.e. က်န္းမာေရး s.e. ပညာေရး s.e. အိမ္ယာ s.e. အစားအစာ s.e. အျခား s.e. မြမ္းမံျခင္း ႏိုင္ငံအဆင့္ ၂၂၄၄၅၉ ၃၄၁၄၆ ၄၈၀၃၅ ၄၈၁၈ ၇၆၄၇ ၁၇၃၃ ၂၂၇၉၄ ၅၁၂၅ ၃၇၁၂၄ ၃၂၅၃ ၁၄၅၁၄ ၅၂၉၀ ၿမိဳ႕ျပ ၂၇၄၃၀၈ ၁၁၃၄၈၂ ၅၉၇၁၉ ၁၃၁၂၇ ၁၇၁၆၁ ၅၉၀၄ ၃၅၈၃၈ ၁၃၇၄၈ ၂၆၃၅၄ ၄၆၀၁ ၂၄၂၇၀ ၁၈၁၅၆ ေက်းလက္ ၂၀၅၆၀၅ ၁၈၈၉၁ ၄၃၆၁၆ ၄၄၄၀ ၄၀၄၉ ၈၈၇ ၁၇၈၆၀ ၄၈၁၀ ၄၁၁၉၇ ၄၁၁၀ ၁၀၈၂၄ ၂၄၉၃ Q1 ၈၀၀၂၆ ၁၂၀၉၁ ၃၅၄၁၀ ၄၉၉၇ ၂၀၃၈ ၆၈၂ ၈၀၉၆ ၁၈၉၁ ၄၂၂၅၅ ၄၈၂၉ ၉၀၂၃ ၃၇၄၁ Q2 ၁၁၄၁၃၂ ၁၂၉၈၂ ၃၆၂၉၈ ၅၄၁၀ ၅၉၇၆ ၂၁၈၁ ၁၁၀၃၀ ၂၇၀၆ ၄၅၁၄၂ ၆၁၂၇ ၈၅၁၄ ၂၇၉၈ Q3 ၁၂၈၁၂၆ ၁၅၄၂၀ ၅၅၈၂၇ ၇၆၇၃ ၄၄၄၆ ၂၁၂၂ ၂၃၈၀၇ ၁၄၂၀၄ ၃၇၆၃၂ ၅၄၀၂ ၇၇၄၅ ၃၀၄၁ Q4 ၂၅၅၂၉၀ ၃၀၄၄၁ ၅၂၆၂၄ ၁၀၀၃၅ ၁၄၈၉၈ ၇၀၃၅ ၁၉၅၅၇ ၈၃၆၀ ၃၅၇၀၄ ၉၇၁၄ ၁၃၂၅၇ ၄၇၉၃ Q5 ၅၄၅၀၁၀ ၁၅၉၈၄၁ ၆၀၀၅၃ ၁၇၅၁၅ ၁၀၈၈၂ ၃၅၃၆ ၅၁၅၂၂ ၁၉၂၂၅ ၂၄၈၇၂ ၆၂၀၉ ၃၄၀၄၅ ၂၄၉၆၆ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္း ၂၇၄၂၀၆ ၄၅၅၂၀ ၅၂၇၃၅ ၆၁၈၀ ၉၂၃၉ ၂၃၆၂ ၂၇၇၉၀ ၆၉၁၆ ၃၄၅၆၅ ၃၆၄၃ ၁၆၈၅၂ ၆၉၉၆ မရိွသူ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၈၅၃၄၉ ၁၀၈၉၁ ၃၄၈၉၁ ၄၂၆၅ ၃၁၉၅ ၉၀၆ ၈၈၂၃ ၁၉၉၃ ၄၄၂၈၁ ၅၀၇၈ ၇၉၇၇ ၂၉၇၉ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ ၁၇၅၉၉၈ ၇၂၆၂၂ ၃၄၇၇၃ ၁၀၈၆၈ ၇၁၈၄ ၂၇၇၉ ၃၂၄၅၁ ၁၇၆၉၀ ၂၇၃၄၈ ၇၀၈၈ ၇၂၉၀ ၂၃၈၃ ထူထပ္ရာေဒသ အပူပိုင္းဇုန္ ၁၉၉၀၄၄ ၈၁၁၈၁ ၃၉၈၈၁ ၅၆၉၃ ၄၃၃၈ ၁၂၃၅ ၁၂၉၆၈ ၂၉၄၂ ၃၂၂၁၃ ၃၉၄၂ ၉၂၉၈ ၄၄၈၉ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၂၈၀၀၀၅ ၄၅၂၄၇ ၅၈၂၉၇ ၉၃၀၁ ၉၉၅၉ ၃၆၅၇ ၂၇၈၂၂ ၉၂၁၉ ၄၁၁၈၃ ၅၈၆၂ ၁၉၃၉၈ ၁၁၅၄၀ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၁၂၈၅၇၄ ၂၆၀၇၁ ၅၀၈၄၁ ၆၁၄၁ ၈၅၁၉ ၃၂၄၄ ၁၃၁၀၅ ၂၉၉၇ ၅၂၉၇၆ ၁၁၃၉၃ ၂၂၃၁၀ ၇၆၈၅ ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ ၂၅၉၅၉၅ ၄၂၉၇၆ ၄၉၇၃၅ ၅၈၄၀ ၈၀၇၂ ၂၀၉၄ ၂၃၇၂၇ ၅၈၁၆ ၄၀၇၆၇ ၄၀၅၇ ၁၇၁၀၄ ၆၇၂၇ အိမ္ေထာင္စု ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ ၉၄၆၆၁ ၁၂၁၇၁ ၄၁၇၅၆ ၆၆၀၇ ၆၀၇၉ ၂၁၆၈ ၁၉၃၄၈ ၆၅၃၉ ၂၃၆၆၈ ၃၃၄၃ ၄၉၄၆ ၁၄၂၀ အိမ္ေထာင္စု မွတ္စု။ ။ ဤညႊန္ကိန္းသည္ ေခ်းေငြ အသံုးျပဳမႈ အလိုက္ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုအတြင္း ေခ်းေငြအားလံုးစုစုေပါင္း၏ ပ်မ္းမွ်တန္ဘိုး (အားလံုးေသာ အိမ္ေထာင္စုအသီးသီးအတြက္ တြက္ခ်က္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ေခ်းေငြရယူေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားအတြက္သာ တြက္ခ်က္ျခင္းမဟုတ္ပါ) ကိုေဖာ္ျပပါသည္။ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေခ်းေငြမ်ားတြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း စတင္ထူေထာင္ လုပ္ကိုင္ျခင္းအတြက္ ေခ်းေငြမ်ားႏွင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးအတြက္ေခ်းေငြမ်ား ပါဝင္ပါသည္။ အိမ္ယာမြမ္းမံျခင္းအတြက္ ေခ်းေငြမ်ားတြင္ အေပါင္ပစၥည္းမ်ားထားျခင္း၊ အိမ္ယာျပင္ဆင္ ျခင္းႏွင့္ ၾကာရွည္သံုးပစၥည္းမ်ား ပါဝင္ပါသည္။ 175 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃၂ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ စားသံုးမႈတို႔အၾကား ထည့္ဝင္သံုးစဲြရန္အတြက္ အသံုးျပဳေသာ အိမ္ေထာင္စု ေခ်းေငြမ်ား အခ်ဳိးအစား ွံ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏမႈ စားသံုးမႈ ိ အခ်ဳးအစား s.e အခ်ဳးအစား ိ s.e ႏိုင္ငံအဆင့္ ၃၈% ၂% ၅၈% ၂% ၿမိဳ႕ျပ ၂၄% ၂% ၇၂% ၂% ေက်းလက္ ၄၂% ၂% ၅၅% ၂% Q1 ၂၅% ၃% ၇၁% ၃% Q2 ၃၃% ၃% ၆၄% ၃% Q3 ၃၉% ၃% ၅၉% ၃% Q4 ၄၈% ၃% ၄၇% ၃% Q5 ၅၀% ၃% ၄၆% ၃% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၄၃% ၂% ၅၄% ၂% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၂၇% ၂% ၆၉% ၃% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၄၀% ၄% ၅၅% ၄% အပူပိုင္းဇုန္ ၃၈% ၃% ၅၈% ၃% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၄၀% ၃% ၅၇% ၃% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၂၈% ၃% ၆၈% ၃% ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၃၉% ၂% ၅၇% ၂% ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၃၃% ၃% ၆၃% ၃% မွတ္စု။ ။ ယင္း ညႊန္ကိန္းမ်ားသည္ ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၁ ပါ ညႊန္ကိန္းမ်ားႏွင့္ ညီမွ်ၿပီး ရည္ညႊန္းခ်က္အျဖစ္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းအစား အစားအစာဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈျပမ်ဥ္းျပမ်ဥ္းကို အသံုးျပဳထားပါသည္။ 176 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃၃ အိမ္ေထာင္စုေၾကြးၿမီႏွင့္ စားသံုးမႈအခ်ဳိး အိမ္ေထာင္စုေၾကြးၿမီ ႏွင့္ စားသံုးမႈအခ်ဳးိ s.e. ႏိုင္ငံအဆင့္ ၀.၀၈ ၀.၀၀ ၿမိဳ႕ျပ ၀.၀၄ ၀.၀၁ ေက်းလက္ ၀.၀၉ ၀.၀၁ Q1 ၀.၀၇ ၀.၀၁ Q2 ၀.၀၇ ၀.၀၁ Q3 ၀.၀၇ ၀.၀၁ Q4 ၀.၀၉ ၀.၀၁ Q5 ၀.၀၇ ၀.၀၁ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၀.၀၈ ၀.၀၁ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၀.၀၇ ၀.၀၁ ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၀.၀၅ ၀.၀၁ အပူပိုင္းဇုန္ ၀.၀၇ ၀.၀၁ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၀.၀၉ ၀.၀၁ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၀.၀၇ ၀.၀၁ ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၀.၀၈ ၀.၀၁ ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၀.၀၅ ၀.၀၁ မွတ္စု။ ။ ေၾကြးၿမီႏွင့္ စားသံုးမႈအခ်ဳိးသည္ ေပးဆပ္ရန္ရိွသည့္ေၾကြးၿမီႏွင့္ ႏွစ္ပတ္လည္ အိမ္ေထာင္စု စားသံုးမႈတို႔၏ အခ်ဳိးျဖစ္ပါသည္။ 177 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃၄ စုေငြစာရင္းႏွင့္ စာရင္းရွင္ စုေငြစာရင္း ဖြင့္လွစ္အသံုးျပဳႏိုင္မႈ စုေငြစာရင္းဖြင့္လွစ္ စာရင္းရွင္စုေငြစာရင္း အသံုးျပဳႏိုင္ေသာ s.e. ဖြင့္လွစ္ အသံုးျပဳႏိုင္ေသာ s.e. အိမ္ေထာင္စု အိမ္ေထာင္စု ႏိုင္ငံအဆင့္ ၁၆% ၁% ၆% ၁% ၿမိဳ႕ျပ ၁၈% ၂% ၉% ၁% ေက်းလက္ ၁၅% ၁% ၅% ၁% Q1 ၁၀% ၂% ၅% ၁% Q2 ၁၁% ၂% ၄% ၁% Q3 ၁၅% ၂% ၅% ၁% Q4 ၁၇% ၂% ၄% ၁% Q5 ၃၀% ၃% ၁၃% ၂% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၁၈% ၁% ၆% ၁% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၁၁% ၂% ၅% ၁% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၁၀% ၂% ၆% ၁% အပူပိုင္းဇုန္ ၁၁% ၂% ၉% ၂% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၁၅% ၂% ၄% ၁% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၁၇% ၂% ၆% ၁% ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၁၆% ၁% ၆% ၁% ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၁၅% ၂% ၆% ၁% ႔အစည္းမ်ားတြင္ စုေငြစာရင္းရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ အခ်ဳိးအစားအစိတ္အပိုင္းကို ေဖာ္ျပသည္။ မွတ္စု။ ။ စုေငြစာရင္းဖြင့္လွစ္အသံုးျပဳႏိုင္မႈသည္ ပံုမွန္တရားဝင္ ေငြေရးေၾကးေရးဖဲြ  ႔အစည္းမ်ားကို (၁) ဘဏ္ (၂) ေခ်းေငြသမဂၢ သို႔မဟုတ္ (၃) အေသးစားေငြေရးေၾကးေရးဖဲြ  ပံုမွန္တရားဝင္ ေငြေရးေၾကးေရးဖဲြ  ႔အစည္းမ်ား ဟု ဖြင့္ဆိုပါသည္။ စာရင္းရွင္စုေငြစာရင္းသည္ စာရင္းရွင္ျဖစ္ေသာ ပံုမွန္တရားဝင္ စုေငြစာရင္းရိွသည့္ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစားအစိတ္အပိုင္းကို ေဖာ္ျပပါသည္။ စာရင္းရွင္ဆိုသည္ကို ပံုမွန္လတစ္လတြင္ တစ္ႀကိမ္ သို႔မဟုတ္ တစ္ႀကိမ္ ထက္ပိုေသာ အပ္ေငြမ်ား ျပဳေသာ ဟုဖြင့္ဆိုပါသည္။ 178 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃၅ ပံုမွန္တရားဝင္မဟုတ္ေသာ ေခ်းေငြအခ်ဳိးအစား ွံ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏမႈ က်န္းမာေရး ပညာေရး အိမ္ယာမြမ္းမံျခင္း အစားအစာ အျခား ႏိုင္ငံအဆင့္ ၂၂% ၄၇% ၃၅% ၅၆% ၄၁% ၂၅% ၿမိဳ႕ျပ ၂၈% ၄၂% ၂၈% ၄၂% ၄၁% ၂၅% ေက်းလက္ ၂၁% ၄၈% ၃၈% ၆၁% ၄၁% ၂၆% Q1 ၂၈% ၄၈% ၃၅% ၇၂% ၃၅% ၅၄% Q2 ၂၂% ၄၉% ၄၁% ၅၀% ၄၉% ၁၂% Q3 ၂၃% ၄၈% ၃၀% ၇၂% ၃၉% ၁၄% Q4 ၂၄% ၅၀% ၃၅% ၆၁% ၃၉% ၅၀% Q5 ၁၄% ၃၄% ၂၈% ၃၀% ၄၁% ၁၆% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၂၁% ၄၇% ၂၈% ၅၅% ၄၁% ၂၁% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၂၇% ၄၇% ၅၃% ၅၉% ၄၀% ၄၉% ေတာင္ကုန္းႏွင့္ ေတာင္ထူထပ္ရာေဒသ ၂၁% ၃၂% ၂၃% ၄၄% ၂၆% ၁၆% အပူပိုင္းဇုန္ ၃၃% ၅၄% ၃၇% ၈၃% ၄၄% ၂၁% ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသ ၁၆% ၄၃% ၃၆% ၄၄% ၄၁% ၃၀% ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ၁၇% ၅၅% ၄၇% ၅၀% ၄၃% ၄၇% ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၂၂% ၄၇% ၃၀% ၅၅% ၄၂% ၂၅% ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ အိမ္ေထာင္စု ၂၄% ၄၇% ၅၁% ၆၁% ၃၇% ၂၉% မွတ္စု။ ။ ဤညႊန္ကိန္းသည္ ပံုမွန္တရားဝင္မဟုတ္ေသာ က႑မွ ထုတ္ေပးသည့္ စုစုေပါင္း အိမ္ေထာင္စုေခ်းေငြအခ်ဳိးအစားအစိတ္အပိုင္းကို ေခ်းေငြအသံုးျပဳမႈအလိုက္ ေဖာ္ျပပါသည္။ 179 ေနာက္ဆက္တဲြ ဇယား ၃၆ ရပိုင္ခြင့္ ပစၥည္း ပိုင္ဆိုင္မႈ၊ ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည့္ ရပိုင္ခြင့္ ပစၥည္းမ်ား မီးေသြး ရုပ္ျမင္ ၿဂိဳလ္တု ေမာ္ေတာ္ ဘက္ထရီ အင္ဗာတာ မီးစက္ ဂက္စ္မီးဖို ေရဒီယို ေအာက္စက္ မိုဘိုင္းဖုန္း စက္ဘီး မီးဖို သံၾကား စေလာင္း ဆိုင္ကယ္ ႏိုင္ငံအဆင့္ ၃၈% ၁၅% ၈% ၄% ၂၅% ၂၆% ၅၀% ၁၀% ၄၄% ၅၂% ၃၄% ၄၂% ၿမိဳ႕ျပ ၀% ၁၄% ၉% ၁၁% ၅၉% ၁၇% ၈၃% ၁၉% ၇၅% ၈၄% ၄၅% ၄၂% ေက်းလက္ ၄၇% ၁၅% ၇% ၁% ၁၂% ၂၉% ၃၇% ၇% ၃၃% ၄၀% ၃၀% ၄၁% Q1 ၄၃% ၇% ၁% ၀% ၅% ၁၇% ၂၀% ၁% ၂၀% ၂၄% ၂၄% ၂၅% Q2 ၄၂% ၁၁% ၃% ၁% ၁၇% ၂၅% ၃၅% ၆% ၂၉% ၃၇% ၂၉% ၃၅% Q3 ၃၆% ၁၂% ၅% ၁% ၁၉% ၃၀% ၄၅% ၇% ၃၇% ၄၇% ၃၅% ၄၃% Q4 ၃၈% ၁၄% ၈% ၃% ၂၇% ၂၆% ၅၇% ၉% ၄၉% ၅၉% ၃၉% ၄၅% Q5 ၃၁% ၂၇% ၁၇% ၁၄% ၄၆% ၂၇% ၇၉% ၂၃% ၇၃% ၈၀% ၃၉% ၅၄% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းမရိွသူ ၃၇% ၁၇% ၉% ၆% ၃၀% ၂၇% ၅၉% ၁၃% ၅၂% ၆၁% ၃၇% ၄၆% ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ၄၁% ၉% ၂% ၀% ၉% ၂၀% ၂၄% ၂% ၂၃% ၂၉% ၂၅% ၂၉% ိ အမ်ဳးသား ဦးစီးေသာ ၄၀% ၁၆% ၈% ၄% ၂၄% ၂၇% ၅၀% ၁၁% ၄၄% ၅၃% ၃၆% ၄၄% အိမ္ေထာင္စု ိ အမ်ဳးသမီ း ဦးစီးေသာ ၂၉% ၁၃% ၅% ၅% ၂၈% ၂၂% ၅၀% ၉% ၄၃% ၅၀% ၂၇% ၃၃% အိမ္ေထာင္စု ထိပ္ပိုင္း ၆ဝ ၃၅% ၁၈% ၁၀% ၆% ၃၂% ၂၈% ၆၁% ၁၄% ၅၄% ၆၃% ၃၈% ၄၇% ေအာက္ေျခ ၄ဝ ၄၃% ၁၀% ၂% ၁% ၁၁% ၂၂% ၂၈% ၄% ၂၅% ၃၁% ၂၇% ၃၀% မွတ္စု။ ။ ဤညႊန္ကိန္းသည္ ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည့္ ရပိုင္ခြင့္ပစၥည္းအမ်ဳိးအစားမ်ားအား ပိုင္ဆိုင္ေသာ အိမ္ေထာင္စု အခ်ဳိးအစားအစိတ္အပိုင္းကို ေဖာ္ျပပါသည္။ 180 195 The World Bank Myanmar No 57, Pyay Road, (Corner of Shwe Hinthar Road) www.worldbank.org/myanmar 61/2 Mile, Hlaing Township, www.facebook.com/ Yangon, Republic of the Union of Myanmar myanmar@worldbank.org 196