បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា SALT ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនាពេលថ្មីៗ និងទស្សនវិស័យ អត្ថបទជម្រើស វិនិយោគលើអនាគតកម្ពុជា ៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ក្រុមធនាគារពិភពលោក បច្ចុប្បន្នភាព សេដ្ឋកិច្ច កម្ពុជា ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនា ពេលថ្មីៗ និងទស្សនវិស័យ ក្រុមធនាគារពិភពលោក មាតិកា 1 សេចក្តីថ្លែងអំណរគុណ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 2 អក្សរកាត់��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 3 សេចក្តីសង្ខេប���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និង​ 9 ទស្សនៈវិស័យ�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 9 ការអភិវឌ្ឍថ្មីៗ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅ ​ តែ​​ ដំណើរការ​ ល្អ​ ជា​ ងការរំពឹងទ ​ ុក​ កាល ពីឆ ​ ្នាំមុន������������������������������������������������������������������������������������������������� 9 ​ ការនាំចេញស ​ ំខាន់ៗបានកើនឡើង ​��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 9 កំណើន​ យ៉ាងលឿន​ នៃ​ ការ​ វិនិយោគលើទ ​ ំនិញ​ ធ្វើដំណើរបា ​ ន​ ជួយជំរុញការ​ នាំចេញ��������������������������������������������������������������������������� 10 ទំនុកចិតប ្ត​ ្រកប​ ដោយសុទិដ្ឋិនិយមរបស់វិនិយោគិន​បាន​ ជួយដល់កំណើនលឿនក្នុងវ ​ិស័យសំណង់������������������������������������������������������ 10 តម្រូវការ​ ក្នុងស្រុកមានភាពរឹងមាំ�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 11 ឱនភាព​ គណនីច ​ រន្ត​ ទទួលបាន​ ហិរញ្ញប្បទានទាំងស្រុងព ​ ី​​ លំហូរចូលនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស ������������������������������������������������������ 11 លំហូរចូលនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស ជួយរ ​ក្សា​ សកម្មភាព​ សំណង់​ ឲ្យរស់រវើក�������������������������������������������������������������������������� 11 ចំនួនវិនិយោគិនចិនបាន​​ កើន​ ដល់ជាង 2 លាននាក់ទៅ ​ ​ ហើយ​(ដែលនេះជាគោលដៅ​ កំណត់សម្រាប់ឆ្នាំ 2020)��������������������������������������12 ភ្ញៀវ​ ទេសចរចិនជិតមួយភាគបួន ចូលមកកម្ពុជាដើម្បធ ី​ ្វើ​ជំនួញ ��������������������������������������������������������������������������������������������������12 ភ្ញៀវ​ ទេសចរតែ 5 ភាគរយ នៃចំនួនភ្ញៀវដែលចូលមកប្រទេសវៀតណាម និងភ្ញៀវ 13.5 ភាគរយនៃចំនួនភ្ញៀវដែលចូលម ប្រទេសថៃ ​ ក​ បាន​ បន្តដ ​ ំណើរទេសចរណ៍​ មកកាន់ប្រទេសក ​ ម្ពុជា ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 13 លក្ខខណ្ឌអាកាសធាតុម ​ ិនសូវអ ​ ំណោយផលដល់កា ​ រធ្វក ើ​ សិកម្ម������������������������������������������������������������������������������������������������� 14 សហភាព​ អឺរ៉ុប​ បាន​ ដាក់វិធានការ​ ការពារ​​ លើអ ​ ង្ករ​ នាំចូលព ​ ីកម្ពុជា​និងម ​ ីយ៉ាន់ម៉ា������������������������������������������������������������������������������� 14 ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅតែ​ បន្ត​ប៉ុនក្រ ្តែ​ ុមមនុស្សច ​ ំនួន​​40 ភាគរយដែលនៅផ្នែកខា ​ ងក្រោមប ​ ំផុត កំ ​​ ពុងមា​ នការលំបាកជាងមុន��������������� 15 អតិផរណា​​ ថយចុះបន្តិច ដោយសារ​ តែការ​ធ្លាក់ចុះត ​ ម្លៃប្រេងឥន្ធនៈជួយប ​ ៉ះប៉ូវ​ការឡើងថ ​ ្លៃ​ អាហារ ម្ហូប​ ������������������������������������������������������ 16 លំហូរនៃការវិនិយោគទុនផ្ទាល់ពីបរទេសជួយដ ​ ល់ប្រ ​​ ាក់បញ្ញើ​ ជា​ រូបិយប័ណ្ណ​​ បរទេស ������������������������������������������������������������������������� 17 ​ មានការ​ ផ្លាស់ប្តូរនៃ​ ការផ្តលឥណទានក្ន់​​ ុងស្រុកទៅ ​ ​ ផ្តលហ ់​ ិរញ្ញប្បទាន​ ដល់វ ​ិស័យសេវា������������������������������������������������������������������������ 18 កំណើននាពេលថ្មីៗនៃលំហូរការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសជ ​ ួយទ្រទ្រងក ់​ ំណើនការសាងសង់���������������������������������������������������������������� 18 ប្រាក់​ ចំណូលត្រូវ​ បានប៉ាន់ស្មានថាមាន​ អត្រខ្ព ា​ ស់ថ្មីមួយនៅ ​ ​ ឆ្នាំ 2018������������������������������������������������������������������������������������������ 19 យុទសា ្ធ ស្រ​ ប ្ត ម ្រ ល ូ ប្រក ា ច់ ណំ ល ូ ថ ​​មា ី្ម នគោលដៅ​ ធ​ ទ ើ្វ ន ំ ប ើ កម្មរដ្ឋ​​ បាល​​ ������������������������������������������������������������������������������������������� 19 ប្រាក់បៀវត្សរ៍​ ក្នុងវិស័យសាធារណៈត្រូវ​ បាន​ប៉ាន់ស្មានថា ​ ​​ មាន​ ចំនួន​8.6 ភាគរយ​ នៃ​ផសស នៅឆ្នាំ 2018���������������������������������������������� 20 ការវិភាគ​ និរន្តរភាព​ បំណុលឆ ​ ្នាំ 2018 ដោយ​ ធនាគារ​ ពិភពលោក/​ មូលនិធរ ិ​ូបិយវត្ថុ​ អន្តរជាតិ បង្ហាញព ​វី​ិបត្តិ​ បំណុល​​ ទាបនៅកម្ពុជា ​������������������21 ចិន​ ជា​ អ្នកផ្តល់ឥណទានធំជាងគេ​ដែលមានចំនួន​50 ភាគរយ​ នៃ​ បំណុល​ សរុប​ របស់​ កម្ពុជា ���������������������������������������������������������������21 ថវិកា​ ឆ្នាំ 2019 បង្ហាញ​ ពីពង្រឹងសារពើពន្ធរ ​បស់​ អាជ្ញាធរ​ កម្ពុជា��������������������������������������������������������������������������������������������������21 ចំណាយលើ​ ប្រាក់បៀវត្សរ៍​ នៅឆ្នាំ 2019 ត្រូវ​ បានប៉ាន់ស្មានថា ​ ​ មានចំនួន​7.6 ភាគរយ​ នៃ ផសស���������������������������������������������������������22 កញ្ចប់​ ថវិកា​ ឆ្នាំ ២០១៩ បានប​ ង្កើនចំណែកថវិ ​​ កា​ សម្រាបរ ់​ដ្ឋ​ បាលថ្នាក់ក្រោមជា ​ តិច ​ ំនួន 30 ភាគរយ ������������������������������������������������������22 ទស្សនៈវិស័យ​ 22 ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ដោយសារដំណរ ើ ការ​ នាច ំ ញ េ ល្អជាងការ​ រព ំ ង ឹ ​ ទក ុ ទស្សនៈ​ វសិ យ ័ កំណន ើ ត្រ ​​ វ ូ បា ​ ន​ កស ែ ម្រល ួ ឡ ​ ង ើ វិញ ដោយធៀបនឹងកា ​ រ​ពយា្ ករពីមន ុ ​�����������������22 ហានិភ័យ 23 ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� កម្ពុជាព ​ ឹងផ្អែកកាន់តែខ្លាំងល ​ ើ​​ ប្រទេសច ​ ិនក្នុងរក្សាបា ​ ន​ ការវិនិយោគទុនផ្ទាល់ពីបរទេស និងកំណើនភ្ញ ​​ ៀវ​ ទេសចរ������������������������������������� 23 ភាព​ មិនប្រាកដប្រជាកា ​ ន់តែខ្លាំងផ្នែកពា ​ ណិជ្ជកម្មបាន​ ​​ បង្កើនហា ​ និភ័យ​​​ កាន់តែខ្ពស ់ �������������������������������������������������������������������������� 26 ការ​ វភា ិ គ​ ការ​ បប ែ្រ ល ួ្រ ​តម្លផលិ ៃ​ តផលនាំចញ េ គឺ ស ​ ម្លៀក​ បពា ំ ក់​​ស្បក ែ ជើង អង្ករ និងក ​ ង់​ជួយក ​ណ ំ ត់​ ទហ ំ ផ ​ ំ ល​ បះ ៉ ពាល់ន ​ កាៃ រព្យរួ EBA������������� 26 ប្រសិនបើមា ​ នការព្យួរ EBA ទំហំប៉ាន់ស្មានន ​ ៃការ​ ថយចុះ​ ការ​ នាំចេញ​ ផលិតផលសម្លៀកបំពាក់ជាអ ​ តិបរមា​ ទៅកាន់​ ទីផ្សារ​សហភាព អឺរ៉ុប​ គឺ​​10.4 ភាគរយ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������27 ទំហំប៉ាន់ស្មានន ​ ៃការ​ ថយចុះការនាំ ​​ ចេញ​​ ស្បែកជើងទៅ ​ កាន់​ ទីផ្សារ​ សហភាព​ គឺ 25.2 ភាគរយ​ អឺរ៉ុប​​ ��������������������������������������������������������27  ការ​ កាត់បន្ថយចំ ​​ ណាយលើផលិតកម្ម និងកា ​ រនាំចេញ អាច​ ជួយ​​ សម្រាលផលប៉ះពាល់ន ​ ៃការ​ ព្យួរ EBA បាន������������������������������������������� 28 ការ​ កាត់បន្ថយភាពងាយរងគ្រោះផ ​ ្នែក​ម៉ាក្រូសេដ្ឋកិចគ ្ច​ ឺជាកា ​ រ​ ចាំបាច់បំផុត ​������������������������������������������������������������������������������������ 30 ​ ជម្រើស ៖ វិនិយោគលើ​ អត្ថបទ​ អនាគត​ របស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភ​ សម្រាប់វ័យកុមារភាព​ ������������������������������������������������� 33 ១.សេចក្តីផ្តើម 33 ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ ២.​ មូលធន​ មនុស្ស និងកា ​ ររួម​ ចំណែកនៃមូលធន​ មនុស្សដល់កា ​ រអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិចរ ្ច​បស់កម្ពុជា 33 ��������������������������������������������������������������������������������� ៣.​ ស្ថានភាព​ សុខភាព និងអាហារូបត្ថមរ ្ភ​បស់​ កុមារ​ នៅក ​ ម្ពុជា​ 37 �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ៤.កត្តាជំរុញឲ ​ ្យមានបញ្ហាកង្វះអា ​ ហារូបត្ថម្ភលើកុមារ 39 �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ក.ការប្រព្រឹត្តិដែលធ ​ ្វើ​ ឲ្យមានកង្វះអាហារូបត្ថម ្ភ ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������39 ខ.កង្វះលទ្ធភាពអាច​ រកបាន និងលទ្ធភាព​ ទិញអាហារ​ ​​ មាន​ សារជាតិចិញ្ចឹម������������������������������������������������������������������������������������ 41 គ.​ ចំណុច​ ខ្វះខាត​ ក្នុងការផ្តលស ់​ េវា​ អាហារូបត្ថមដោ ្ភ​ យ​ វិស័យសុខាភិបាល �������������������������������������������������������������������������������������� 42 ឃ. កង្វះ​ លទ្ធភាពទទួលបាន​ សេវា​​ កម្មទ ​ ឹកស្អាត និងអនាម័យល ​ ្អប្រសើរ�����������������������������������������������������������������������������������������43 ង.បញ្ហា​ ធនធាន​ សម្រាប់សក ្រ្តី​ ្នុងការ​ ទទួលបាន​ ការ​ ថែទាំ​ ល្អបំផុត ​������������������������������������������������������������������������������������������������� 44 ច.​ កង្វះខាតការទទួលបាន និងប ​ ្រសិទ្ធភាព​ នៃការ​ ចំណាយ​ សាធារណៈលើសុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់កុមារ​ ������������������������������������ 46 ៥.ជម្រើសគោ ​ លនយោបាយ​ 49 ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ឧបសម្ព័ន្ធ ១ ៖ ការ​ ប្រែប្រួលតម្លៃ​ សម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និង​ អង្ករ​ ក្នុងពិភពលោក​ 52 ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ ឧបសម្ព័ន្ធ ២ ៖ ប្រទេសកម្ពុជា៖ សូចនាករសំខាន់ៗ  53 ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ឯកសារយោង  54 �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� សេចក្តីថ្លែងអំណរគុណ សេចក្តីថ្លែងអំណរគុណ ការរៀបចំរបាយការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាឆ្នាំ ២០១៩ នៅកម្ពុជា (CEU) ស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក​ លី សូដេត​ ដោយមានការរួមចំណែកពីលោក Miguel Eduardo Sánchez Martín លោក ភឹម រុនស៊ីណារិទ្ធ លោកស្រី គី លីនណា លោក តុង គឹមស៊ុន Anne Marie Provo, លោក Somil Nagpal, and លោកស្រីEkaterine Vashakmadze។ លោក ប៊ូ សារឿន និងលោកស្រី អាត សុជាតិ ជួយលើការងារផ្សព្វផ្សាយតាមសារព័ត៌មាន ភស្តុភារ ការបង្ហាញតាមគេហទំព័រ និងពិធីផ្សព្វផ្សាយរបាយ​ ការណ៍នេះ។ ក្រុមការងារនេះបានធ្វើការក្រោមការដឹកនាំរួមរបស់ លោក Deepak Mishra។ ក្រុមការងារសូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះដំបូន្មាន និងយោបល់របស់លោកស្រី Ellen​ A. Goldstein និង​ លោកស្រី Inguna Dobraja។ សហសេវិករបស់ធនាគារពិភពលោកមួយ​ ចំនួន ដែលរួមមាន លោក Andrew Mason, លោក Ergys Islamaj និង លោកស្រី Francesca de Nicola បានផ្តល់យោបល់ ​ លើសេចក្តីព្រាងចុងក្រោយនៃរបាយការណ៍នេះ។ និងធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា សម្រាប់កិច្ច​ ក្រុមការងារសូមអរគុណដល់អាជ្ញាធរកម្ពុជា ជាពិសេសក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ​ សហប្រតិបត្តិការ និងការគាំទ្ររបស់ពួកគាត់។ របាយការណ៍ក៏ទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីដំបូន្មាន​​​ យោបល់ និងទស្សនៈរបស់អ្នក​ ពាក់ព័ន្ធនានានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា រួមទាំងអ្នកអាន និងអ្នករិះគន់ផងដែរ។ របាយការណ៍នេះត្រូវបានផលិតពីរដងក្នុងមួយឆ្នាំ​ផ្តល់ព័ត៌មានបច្ចុប្បន្នភាពស្តីពីការអភិវឌ្ឍម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជា។ ឯកសារនេះ​ ត្រូវបានចែកចាយ និងពិភាក្សាយ៉ាងទូលំទូលាយ រួមទាំងក្នុងចំណោមអាជ្ញាធរកម្ពុជា ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ វិស័យឯកជន ស្ថាប័នស្រាវជ្រាវ និងផ្តល់យោបល់ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសាកលវិទ្យាល័យនានា។ សម្រាប់ព័ត៌មានអំពីធនាគារពិភពលោក និងសកម្មភាពរបស់ធនាគារពិភពលោកនៅកម្ពុជា សូមមើលគេហទំព័ររបស់យើងតាមរយៈ​ អាស័យដ្ឋាន: www.worldbank.org/cambodia ។ ដើម្បីបញ្ចូលនៅក្នុងបញ្ជីចែកចាយអុីមែលរបស់របាយការណ៍នេះ និងការបោះពុម្ពផ្សាយដែលពាក់ព័ន្ធសូមទាក់ទង លោកស្រី អាត សុជាតិ (sath@worldbank.org)។ សម្រាប់សំណួរអំពីខ្លឹមសារនៃអត្ថបទនេះសូមទាក់ទងលោក ប៊ូ សារឿន (sbou@ world bank.org) ។ របកគំហើញ ការបកស្រាយ និងសេចក្តីសន្និដ្ឋានដែលមានក្នុងរបាយការណ៍នេះ មិនប្រាកដថាឆ្លុះបញ្ចាំងពីទស្សនៈរបស់នាយក​ ប្រតិបត្តិនៃធនាគារពិភពលោក ឬរដ្ឋាភិបាលដែលធនាគារពិភពលោកតំណាងនោះទេ។ ធនាគារពិភពលោកមិនធានាទៅលើភាពត្រឹម ូ​ ត្រវ ៃ ន នទ ្ន យ ិ ន ែ មានក្នង ័ ដល ុ ឯកសារនេះទេ។ ព្រប ំ ទ ា ់ និងព័តមា ្រ ល់ ពណ៌ កំណត់សម្គល ៌ នផស ្ង េ ៗដល ែ មាននៅលើផន ុ ឯ ែ ទីនៅក្នង​ កសារ​ ព្រំប នេះមិនបង្ហាញពីការវាយតម្លៃរបស់ធនាគារពិភពលោកពាក់ព័ន្ធនឹងស្ថានភាពច្បាប់ដែនដី ឬការអនុម័ត ឬការទទួលយក​ ​ ្រទល់​ ទាំងនោះទេ។ 1 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ អក្សរកាត់ អក្សរកាត់ AFTA កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ាន MOEYS ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា ASEAN សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ MOH ក្រសួងសុខាភិបាល CEU បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា MOP ក្រសួងផែនការ CDHS ការអង្កេតប្រជាសាស្រ្ត និងសុខភាពកម្ពុជា NCD វិញ្ញាបនប័ត្របញ្ញើដែលអាចជួញដូរបាន CR ប្រាក់រៀល NIS វិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ C/S ឃុំសង្កាត់ NPL កម្ចីមិនដំណើរការ EAP អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក RGC រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា EBA អី្វគ្រប់យ៉ាង លើកលែងតែអាវុធ RMS យុទ្ធសាស្រ្តប្រមូលចំណូល EC គណៈកម្មការអឺរ៉ុប RS យុទ្ធសាស្រ្តចតុកោណ EMDEs ទីផ្សារដែលងើបឡើង និងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ SDR សិទ្ធិដកប្រាក់ពិសេស EU សហភាពអឺរ៉ុប SME សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម FCD ប្រាក់បញ្ញើរូបិយវត្ថុបរទេស TVET ការអប់រំ និងបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស FDI វិនិយោគដោយផ្ទាល់ពីបរទេស និងវិជ្ជាជីវៈ GDP ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប TEU ឯកតាដែលមានចំនួនស្មើនឹងម្ភៃហ្វូត GVC សង្វាក់តម្លៃសកល UK ចក្រភពអង់គ្លេស HIV/AIDS មេរោគអេដស៍/ជំងឺអេដស៍ UNAIDS កម្មវិធីរួមរបស់សហប្រជាជាតិស្តីពីជំងឺអេដស៍ HS ប្រព័ន្ធសម្រួល UNICEF មូលនិធិសហប្រជាជាតិសម្រាប់កុមារ IDP គោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្ម US សហរដ្ឋអាមេរិក IMF មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ US$ ដុល្លារអាមេរិក LPCO ប្រតិបត្តិការផ្តល់សន្ទនីយភាពដោយមាន VAT ពន្ធលើតម្លៃបន្ថែម ការធានា WBG ក្រុមធនាគារពិភពលោក MCH សុខភាពមាតា និងកុមារ WHO អង្គការសុខភាពពិភពលោក MDI ស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ YTD ពីដើមឆ្នាំដល់បច្ចុប្បន្ន MEF ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ y/y or yoy ធៀបនឹងឆ្នាំមុន MFI គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 2 សេចក្តីសង្ខេប សេចក្តីសង្ខេប ថ្មីៗ ការអភិវឌ្ឍ​ បរទេស។ តាមការប៉ាន់ស្មាន ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសបាន​ ការ​ប៉ាន់សាន បឋម​ ្ម ​ បង្ហាញពីកំណើន​ ពិតដែលមានកម្រិតខ្ពស់ ឈាន​ ដល់ប ខ្ពសប ​ រិមាណ​ ​ នដុល្លា ឬស្មើនឹង ់​ ំផុតគឺជាង 3 ពាន់លា ក្នុងរយៈពេលបួនឆ្នាំកន្លងទៅនេះ គឺ កំណើន 7.5 ភាគរយនៅឆ្នាំ ​ រ​ 13.4 ភាគរយនៃ ផសស នៅឆ្នាំ 2018។ កំណើនកា នាំចេញ ​ ត្រាកំណើន 7.0 ភាគរយនៅឆ្នាំ 2017។ 2018 ធៀបនឹងអ ​ ូលនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស និងលំហូរច រួមចំណែក​ បាន​ សារតែកំណើន​ ដោយ​ រហ័ស​ យ៉ាង​ឆាប់​ នៃការ​ ​​ ូវ​ នាំចេញ និងតម្រ ​ ន្តរជាតិស ដល់កំណើនបន្ថែមនៃទុនបម្រុងអ ​ រុប​ ដែលឡើងដល់ ការ​ ្ច​ ម្ពុជាដ ក្នុងស្រុកខ្ពស់ ​ សេដ្ឋកិចក ​ ំណើរការទៅ​ ជា​ ល្អ​ ង​ការ​ រំពឹង​ ​ នដុល្លានៅឆ្នាំ 2018 ឬស្មើនឹងកា 10.1 ពាន់លា ​ រ​ នាំចូលនា​ ពេល​ ទុក។ ការនាំចេញក ​ ើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស ​ ដោយសារតែ​ ការ​ អនាគតប្រហែល​6 ខែ។ កើនឡើងន ខាងក្រៅ ជាពិសេសកា ​ ៃតម្រូវការ​ ​ រនាំចេញទៅទីផ្សារ​ ៃ ហ បីភាគបួននល ំ រ ូ ចូលនកា ិ ៃ រវិនយោ ា ព គផ្ទល់ ប ី រទស ែ ​ េ (ដល សហរដ្ឋអា ​ ហភាព​ ​ មេរិក​និងស អឺរ៉ុប មានភាពរឹងមាំ។ ការនាំច ​ េញ​ អនុម័ត)​ មានប្រភពពីប្រទេសច បាន​ ។ ក្នុងរ ​ ិន​ ​យៈពេល​ ​ ្នាំ​ ប៉ុន្មានឆ ​ ប សម្លៀកបំពាក់ និងស ្ក ជង ែ ​ ដល ើ ​ ួ ជាងពីរភាគបីនកា ែ មានចំនន ៃ រ​ វ​ ថ្មីៗនេះ ការ​ ិនិយោគរបស់ចិនមា ​ ន​ កំណើនខ្ពស់ ដោយ​ វិនិយោគ​ នាំចេញទំនិញសរុប​កើនឡើងពី 8.3 ភាគរយនៅ​ ឆ្នាំ 2017 ​ ដល់​ សខា ជា​ ​ ​​ ំ ន់លវិ ័ សំណង់ (ហេដ្ឋរ ើ សយ ា ចនាសម្ពន ័ ្ធ តំបន់ពា ​ ណិជក ្ជ ម្ម ឆ្នាំ 2018។ នេះជា​ 17.6 ភាគរយនៅ​ អត្រា​ កំណើន​ ខ្ពស់បំផុតក្នុង​ លំនៅ​ដ្ឋាន)​ ទេសចរណ៍ និងវិ និង​ ​​ស័យកម្មនសា ្ត​ ល និងក ​ សិកម្ម រយៈពេល 5 ឆ្នាំកន្លងមក។ តិចជាងគេ)។ ទីក្រុងតំបន់ឆ្នេរសមុទ្រនៃក្រុងព្រះ​ (ក្នុងបរិមាណ​ ទំនុកចិត្ត​ ដោយសុទិដ្ឋិនិយមរបស់អ្នកប្រើប្រាស់​ ប្រកប​ ទំនិញ​ ា្ល ទៅ​​ សីហនុបានប្រែ​កយ ជា​តប ំ ន់នកា ំ ន់សខា ី ចម្រន ៃ ររក ើ ​ ា៉ រហ័ស​ យង បានធ្វើឲ្យមាន​ កំណើន​ នៃការ​ នាំចូល។ ការ​ នាំចូល​យានយន្ត និង​ នៃសំណង់នាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ដែកសំណង់ ដែលប ​ ី​​​ ​ ង្ហាញព តម្រូវការនៃការ​ ប្រើប្រាស់​ និងកា ​ រ​ ទន ​ ំ ក ប ល ុ ចិត​ ើ ព ្ត ​ ័ ធ ្រ ន ្ធ នាគារប្រសរ ឲ ើ ឡើងធ្វ​ ើ យ ើ ​ ្ មានកំណន បកា្រ ់​ សាងសង់ក្នុងស្រុក​បានកើនឡើង ក្នុងអត្រា 50 ភាគរយ​ សម្រាប់​ ជា​ បញ្ញើ​ ប័ណ្ណប រូបិយ​ ​ ប្រាក់បញ្ញើជា ​ រទេស។ ​ ​ ​ រទេស​​ រូបិយប័ណ្ណប យានយន្ត និង 48 ភាគរយសម្រាប់ដែកសំណង់។ ក្នុងឆ្នាំ 2018 ​​ កើន​​ 26.5 ភាគរយ​ ពី 23.6 ភាគរយក្នុងឆ្នាំ កើន​​ ឱនភាព​ ចរន្តក គណនី​ ​ ើនឡើងព ​ ី 9.7 ភាគរយ​ នៃ ផសស ់ ណទាន​ 2017។ ការផ្តលឥ ធនាគារ​ ដោយ​ ដល់វ ​ស ័ ឯកជន បាន​ ិ យ នៅឆ្នាំ 2017 មកត្រឹម 10.4 ភាគរយនៃ ផសស នៅឆ្នាំ 2018 កើនឡើងជាងមុនបន្តិច ដូចពីមុនដែរដោយកើនពី 19.6ភាគរយ​ ប៉ុន្តែ ​ ហិរញ្ញប្បទានទាំងស្រុងពីកា នៅតែទទួល​ ​ រ​ វិនិយោគផ្ទាល់​ ពី​ ដល់​​ 24.2 ភាគរយ​ នៅឆ្នាំ 2017 ​ នៅ​ ឆ្នាំ 2018។ ការផ្តល់កម្ចី​ 3 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ សេចក្តីសង្ខេប ដោយ​ ដល់វ ធនាគារ​ ​ិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ​ នៅតែបន្ត ិ ការវិនយោគផ្ទល ា ព់ ប ី រទស ដោយផលិតភាព​ និង​​ េ ប្រកប​ ការ​ ជំរុញ​ ជំរុញ​​ កំណើន​ ឥណទានក្នុងស្រុក ដោយរួមចំណែក​ ប្រមាណ 40 វិនិយោគក្នុងស្រុក។ ក្នុងគោលបំណងនេះ ជាការ​ សំខាន់ត្រូវមាន​​ នកំ ភាគរយ​ ើ ​ ៃ​ ណន ័ បន្ទប ឥណទាន។ វិសយ ា ដ់ ល ែ ទទួលបានកម្ចី ថាមពល​ និងការ​ តម្លៃ​ ភស្តុភារមាន​ ចំណាយផ្នែក​ ​ ប​ មាន​ កម្រិតទា ដែលមា ពីធនាគារគឺ វិស័យលក់ដុំ និងលក់រាយ​ ចំនួនមួយភាគ ​ ន​ កម្លាំងពលកម្មជំនាញ ​ ំនងល្អទៅនឹង​ និងមានការភ្ជាប់ទំនាក់ទ កំណើនកម្ចក ប្រាំនៃ​ ី​ ្នុងស្រុក។ ​ ពប្រកួតប សង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ ដើម្បីរក្សាភា ។ ក្នុងរយៈពេល​ ​ ្រជែងបាន​ បានថយចុះបន្តិច ទ្រទ្រង់មួយផ្នែកដោយ​​ អតិផរណា​ ស្ថិរភាព​ ខ្លី ​ រ​ ចាំបាច់ត្រូវបំពេញកា ជំនាញ​ ហើយត្រូវចាប់ផ្តើម​ ខ្វះខាត​ អត្រប្ត នៃ​ ប្រាក់។ ា​ ូរ​ ការថយ​ ​ តម្លៃ​ ង​ ប្រេ​ ឥន្ធនៈចាប់តាំងពីត្រីមាស​ បញ្ហខ្វ ដោះស្រាយ​ មូលធន​ ា​ ះខាត​ ដើម្បី​​ មនុស្ស​​​ ​ ​ ំណង​ គាំទ្រដល់ប ​ ម្ហ ទីបួនក្នុងឆ្នាំ 2018 បានជួយប៉ះប៉ូវកំណើនថ ្លៃ​ ូបអាហារ។​ ជា​ ប្រាថ្នា​ រយៈពេលវែង​ របស់កម្ពុជា។ សូមអា ការលើកឡើងល ​ ន​ ​ ម្អិត​ អតិផរណា​ លទ្ធផល ​ ថយចុះមកត្រឹម 1.6 ភាគរយ​ បាន​ គិតត្រឹម​ ី ​ ស្តពកា ី រ​ ខះ មនុសស ្វ ខាតជំនាញ​ និងមូលធន​ ​​​ ជា ុ នៅក្នង ្ នៅកម្ព ែ ុ ផ្នក ់​ ៀល ខែ ធ្នូ​ ឆ្នាំ 2018 ចុះពី 2.2 ភាគរយនៅឆ្នាំ 2017។ ប្រាករ អត្ថបទជម្រើស។ ធៀបនឹងប ដែល​ អាមេរិក ​ ​ ្រាក់ដុល្លា​ ​ ត្រា នៅតែមានតម្លៃថេរក្នុងអ 4018 រៀលក្នុងមួយដុល្លានៅបំណាច់ឆ្នាំ 2018 ធៀបនឹងអ ​ ត្រា បញ្ហាប្រឈម ហានិភ័យ និង​ 4037 រៀលក្នុងមួយដុល្លា នៅឆ្នាំ 2017។ ប្រជាកាន់តែខ្លាំងបា ភាពមិនប្រាកដ​ ​​ ​ នបង្កើនហានិ ភ័យ។ នៅ​ ប្រាក់បៀវត្សរ៍លឿន​ ការឡើង​ កុ្នងវិស័យ​សាធារណៈ​​ បាន​ ដាក់​ អឺរ៉ុប​ ខែកុម្ភៈ សហភាព​ បាន​ ចាប់ផ្តើមដ ​ ំណើរការមួយដែលអាច​ ា​ ល​ សម្ពធ​ ស ា្ថ ភាព​សារពើពន្ធ ប៉ន ើ ន ុ ដំ ែ​ ្ត ណរ ើ ​ ើ ការបង្កតបក ់ ណ ​ ា្រ ច ំ ល ូ ​ ការអនុគ្រោះ​ ឈានទៅដល់ការព្យួរ​ ពន្ធសម្រាប់កម្ពុជា​ តាម​ រយៈ​ ដល ែ ល្អជាង រព ំ ង ​ ការ​ ​ក ឹ ទុ ​បានទប់ទល់នង ​ បើ ឹ ឱនភាព​សារពើពន្ធ។ ប្រព័ន្ធ “អ្វីគ្រប់យ៉ាង​ លើកលែងត ​ ែអាវុធ (EBA)” ជាបណ្តោះ​ មាន​ ទោះជា​ ការ​ បង្កន ើ ប្រក់ ៀវត្សរ៍នៅ ា ប ការបង្កន ​ ឆ្នំា 2018 រួមនឹង​ ើ ​ ​ នទំហជា អាសន្ន។ ទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុបបច្ចុប្បន្នមា ំ​ ងមួយភាគបី​ ការ​ មូលធនពីពេលដំបូង​ ចំណាយ​ ដែល​ ទទួលបាន​ ហិរញ្ញប្បទាន​ ការនាំចេញ​ នៃ​ សំខាន់ៗរបស់កម្ពុជា ភាគច្រើនជា​ សម្លៀកបំពាក់ ក្នុងស្រុកក ​ ្តី ​​​ រួម​ ក៏ឱនភាព​ នៅតែអាចទប់ទល់បាន។ ឱនភាព​ ្ក សប ​ ង់។ ដូចះ ែ ជើង និងក េ្ន ការ​ បាត់បង់ការអនុគះ ោ្រ ពន្ធនះ ែ ​ េ ដល ជំនួយឥតសំណង) ​ (រួមទាំង​ ត្រូវ​ បាន​ប៉ាន់ស្មានថា​​ កើនដល់ 1.9 ផ្តល់ការ​ បច្ចុប្បន្ន​ អនុគោះ ្រ ពន្ធដល់កម្ពុជា​ ក្នុងការនាំចូលទៅកាន់​ នៃ ផសស នៅឆ្នាំ 2018 កើនពី 1.6 ភាគរយនៃ​ផសស ភាគរយ​ នាំចេញ និងកំណើនថ សហភាពអឺរ៉ុប​ អាចនឹងធ្វើឲ្យការ​ ​ មថយ​​ នៅឆ្នាំ 2017។ ល្បឿន។ យោងតាម​​ បំណុល​ ការវិភាគទៅលើនិរន្តរភាព​ ដោយធនាគារ​ ការ​ ថយ​ ចុះស ​ ិន និងកំណើនហួស​ ​ ន្ទុះសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេសច ពិភពលោក និងមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ នៅឆ្នាំ 2018 កម្រិត​ ិ នៃ​​ កម្រត វិសយ បង្កជាហា ័ ហិរញ្ញវត្ថុ បាន​ ​ និភយ ដល់ទ ​ សស ័ ​ ័ ​ ្ នៈវិសយ វិបត្តិ​ ​បស់កម្ពុជានៅ បំណុលរ ​ តែមានកម្រិតទា ​ ប ​ ដោយសារ​ តែ​ ​ ដោយសារ​ កំណើនរបស់កម្ពុជា។ តែ​ កម្ពុជាព ​ ឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងល ​ ើ​​ បំណុលសា ​ ធារណៈ ​ គឺជាប្រភេទបំណុលសម្បទាន និងកម្រិត​​ ​ ូលនៃមូលធន និងភ្ញៀវទេសចរ​ លំហូរច ប្រទេសច ពី​ ថយ​ ​ ិន ការ​ ចុះ​ ឱនភាព​ កន្លងមក។ ក្រោយ​ ទាប​ ការ​ រក្សា​ បាន​ សារពើ​ ដំណើរការ​ ​ ិន សន្ទុះសេដ្ឋកិច្ចច អាច​ ប៉ះពាល់ដល់ទ ​ ស្សនៈវិស័យកំណើន។ ពន្ធ​ ​ ច្រើនឆ្នាំ អាជ្ញាធរកម្ពុជាបា ល្អប្រសើរជា ​ ន​ បង្កើនប្រាក់ប ​ ញ្ញើ​ អស ការ​ ូ បន្លយ ា នៃការរីកឡើងនៃកណ ំ ន ​ ណទានក្នង ើ ឥ ុ ស្រក ុ ​ដល ែ ​ រហូត​ រដ្ឋាភិបាល​​ ដល់ 14.9 ភាគរយនៃ ផសស នៅឆ្នាំ 2018។ ​ ំណើនវ ភាគច្រើនជាមូលហេតុនៅពីក្រោយក ​ិស័យសំណង់ និង​ ​ ្វើឲ្យ​​ អចនលទ្រព្យ ដែលធ ហិរញ្ញវត្ថរ វិស័យ​ ដោយ​ ុ​ីកហួសកម្រិត។ ​ ទស្សនៈវិស័យ តែ​ សារ​ សំណង់ វិស័យ​ និងអចលនទ្រព្យ​​​ងាយ​ ប្រឈម​ ​ដ្ត​ នឹងវ នៃ​ ​ ពីមានកំណើនខ្ពស់ចំនួន 7.5 ភាគរយ​ ក្រោយ​ នៅឆ្នាំ 2018 ការឡើងចុះ ការកើនឡើងន ​ ៃ​​ ឥណទានក្នុងស្រុកសម្រ ​​ ​ិស័យ​ ាប់វ ​ ម្ពុជាត្រូវបា សេដ្ឋកិច្ចក រំពឹងថា ​ ន​ ​ ​ នឹងមានកំណើនរយៈពេ ​​ វែង​ ល​ ​ ពងាយរងគ្រោះន សំណង់​បានបង្កើនភា វិស័យហិរញ្ញវត្ថុ។ ​ ៃ​ ប្រមាណ 7 ភាគរយ។ ដោយសារតែការនាំចេញថ ​ យចុះប ​ ន្តិច​ តវ ​ ចាត់វធា ូ្រ ​ បន្ទន ិ នការជា​​ ដ ់ ម ា ​ ើ បី ម្រល ្ស ា ​ អវិជមា ផលប៉ះពាល់​ ្ជ ន​ ទន្ទឹមន ការ​ ​ ឹង​ ថយចុះនៃតម្រូវការ​ សកល (សូមមើលប្រអប់ 1) ែ ​ ដល កត អាច​ ើ ឡើងដោ ការពយ ​ យសារ​ ្រ ័ អ ួ ប្រពន ្ធ នុគះ ោ្រ ពន្ធ។ យោង​ កំណើនពិតត ​ ្រូវ​ បានព្យាករ​ ​ ឹង​ ថាន ថយមកត្រឹម​ 7 ភាគរយ​ នៅឆ្នាំ តាមរបាយការណ៍ស្តីពីការធ្វើធុរៈកិច្ច ឆ្នាំ 20191 កម្ពុជាឈរ​ នៅ​ ្ច​ឹងមាំត 2019។ កំណើនសេដ្ឋកិចរ បាន​ ​ ្រូវ​ រំពឹង​ ថា​ នឹងបន្តជួ កាត់​ ​​ យ​ ​ ព​ងាយ​ លំដាប់ទី 185 ក្នុងចំណោមប្រទេស 190 ពាក់ព័ន្ធនឹងភា ភាពក្រីក។ បន្ថយ​ ្រ​ ស្រល ួ ក្នង ុ ការ​ ចាប់ផម ​​ វកម្ម។ ចំណាយលើការធ្វពា ើ្ត អាជី ្ជ ម្ម​​ ើ ណិជក ា ណាក៏ដោយ​ទសស ទោះជាយ៉ង ័ រយៈពល ្ នៈវិសយ ​​ េ វែងអាស្រ យ ័ ​ រចនាសម្ព័ន្ធនៃការ​ មានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងទៅលើ​ របស់​ នាំចេញ​ ​ ទ្ធភាព​ លើល របស់​ កម្ពុជា ​ ក្នុងការ​ ស្រូប​ កំណើន​ យក​ លហំ រ ូ​ ចលូ នៃ ​ ំណើរការ​ កម្ពុជា​ និងដ ​ ្រុមហ៊ុននាំចេញ។ របស់ក រួមចំណែកនៃ​ ​ ការ​ 1 សូមមើលរបាយការណ៍ស្តីពីការធ្វើធុរៈកិច្ច ឆ្នាំ 2019, ធនាគារពិភពលោក។ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 4 សេចក្តីសង្ខេប ចំពោះ​​ ការដឹកជញ្ជូន និងភស្តុភារ​ តម្លៃ​ បន្ថែមស ​ រុបនៃការ​ នាំចេញ​​ កំណើនឥណទានក្ន តែ​ ​​​ ុងស្រុករ ​យៈពេលយូរ ដែលជាមូលដ្ឋាន​ កើនដ ​ ល់ 14 ភាគរយ​ដែលជា​ ខ្ពសជា អត្រា​ ់​ ង​ នឹង​ ពីរដង​បើធៀប​ នៃកំណើនលឿននៃវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ​ ការ​ ពង្រឹង​​ ប្រទេសថ ​ ្ពស់ជាង 3.5 ដង បើធ ​ ៃ និងខ ​ ៀបនឹង​ម៉ាឡេស៊ី​ ឬ​ ត្រួតពិនិត្យ និងកា សមត្ថភាព​ ត្រៀមខ្លួនទប់ទល់នឹងវ ​ រ​ ក្នុង​ ​ិបត្តិ​ វៀតណាម​ ​ ង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់រ ។ ទំនាក់ទំនងទៅនឹងស ​វាង​ ក្រុមហ៊ុន​ ហិរញ្ញវត្ថុ ​ វិស័យ​ ​ិធានការសំខាន់ដំបូងមួយ។ គឺជាវ ​ ​ ​ ំហូរ​ កំណើនល បរទេស និងក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុក​ មានភាពទន់ខ្សោយ​ ។ ដើម្បដោ ី​ ះ​ ចូលនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសបានជួយរក្សាកំណើនខ្លាំង​ ស្រយ ា ឈ ា បញ្ហប្រ មទាំងនេះ ចាំបាច់តវ ូ្រ ធ ើ្វ ណ ​ ក ែ ម្រងផ ំ ទ ់ ក ែ្ន រចនា​ សង់​ ក៏​ រយៈពេលយូរនៃការសាង​ ដូច​ ជាលាក់បាំងភាពងាយរង​ សម្ព័ន្ធ​​ ជាពិសេសកំណែទម្រងដ ជួយកែលម្អបរិ ់​ ែលអាច​ ​​ យាកាស​ ​​ គ្រោះរបស់ ​​ រញ្ញវត្ថុ ​ វិស័យហិ ក្រោយពីមាន​ កំណើនន ​ ៃការផ្តល់កម្ចី​ វិនិយោគ​ និងកា ចំណាយ​ ​ ត់បន្ថយការ​ លើ​ ការធ្វើធុរៈកិច្ច​ រួមទាំង ​ ្នុងរយៈពេលជា យ៉ាង​ឆាប់រហ័សក ​ ក​ ​ ច្រើនឆ្នាំកន្លងម ។ យ៉ាង​ ក៏​ ណា​ ការ​ ៃ​ ផ្តល់តម្លថាមពលដែ លមានភាពប្រកួតប ​ ្រជែង​ និងកា ​ រ​ កាត់​ លហ ដោយ ​ ំ រ​ល ូចូ នៃ​ យង មូលធន​ ើ ពីបរទេសបែបនេះប ា៉ ច្រន ្រ ល ​ ហ ែ ​ បន្ថយ​​ ។ សូមមើលប ចំណាយលើផ្នែកភស្តុភារ​ ​ ្រអប់ 2 ស្តីពីវិធាន​ ជា​គ្មាននិរន្តរភាពទេ​ ជាពិសេសក ​ ្នុងបរិបទ​ នៃកំណើន​​ មិន​ ភាព​ របស់​ ការ​ ា រកម្ពជា អាជ្ញធ ​ រ​ ុ កា ុ ក្នង ​ ម្របស កាត់បន្ថយតម្លៃ និងស ​ ម្រល ួ ​ ប្រជាក្នុងពិភពលោក​ និង​ ប្រាកដ​ ការថយចុះស ​ ន្ទុះស ​ េដ្ឋកិច្ចក្ន ​​ ុង​ ពាណិជ្ជកម្ម កាលពី ​​ ខែ មីនា ឆ្នាំ 2019។ ​ ិន។ ប្រទេសច វិនិយោគ​ ​ ការថយចុះនៃការ​ ពីបរទេសល ​ ើការសាង​ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ ​ ចាត់វិធានការ​​ អាចពិចារណា​ ប្រុងប្រយ័ត្នផែ្នក សង់ អាច​ ធ្វើ​ ថ្លៃធ្លាក់ចុះ​ និងប ឲ្យ​ ​បស់​ ​ ង្ហាញពីភាព​ងាយរងគ្រោះរ ្ច​ ន្ថែមទៀត​​ ដូចជា ​ ម៉ាក្រូសេដ្ឋកិចប ការរឹតត្បិតការវិនិយោគរបស់​ ហិរញ្ញវត្ថុ។ វិស័យ​ ័ ធនាគារ​ វិសយ វស ទៅលើ​ ័ សំណង់ និងអចលនទ្រពយ ិ យ ្ ។ ដោយសារ​ 5 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ សេចក្តីសង្ខេប ី​ រ​ ទិដ្ឋភាពរួមស្តីពកា អភិវឌ្ឍថ្មីៗនៅកម្ពុជា​ កំណើនពិតកើនឡើងយ៉ាងលឿន... 35 តែកំណើនការ​ ...ដោយ​សារ​ នាំចេញសំខាន់ៗ និង 35 7.5 កំណ7.4ើនពិត (ភាគរយ) 7.5 35 30 35 នាំចេញ​ ការ​ សម្លៀកបំពាក់​(ការប្រែប្រួលជាភាគរយ 30 35 7.4 7.3 7.5 7.5 35 30 30 25 ​ ្នាំមុន) ធៀបនឹងឆ 7.3 7.4 7.4 7.5 25 30 7.4 7.5 30 25 7.3 7.3 7.4 25 20 7.1 7.3 20 25 7.3 7.1 25 20 7.1 7.1 7.0 7.0 7.0 20 15 7.0 7.0 15 20 7.1 7.1 7.1 7.1 7.0 7.0 20 15 7.1 7.0 7.0 7.0 7.1 7.0 15 10 7.1 7.1 7.0 7.0 7.0 10 15 7.0 15 10 7.0 7.0 7.0 10 5 5 10 10 5 05 0 5 11 2 1 12 3 2 13 4 3 14 5 4 15 6 5 1 7 6 re 7 re 5 0 20 201 01 20 201 01 20 201 01 20 201 01 20 201 01 20 201 01 8p 01 �-1 �-11 10 1�-1 �-12 11 12 3 2 1ធ�- �-1 13 14 5 4 1ធ�- �-1 15 1ធ�- �-1 16 17 18 7 18 8p 0 20 11 11 1 1 1 1 �- 1 2 2 2 2 2 2 016 2 1�- ធ ធ�- 0 0�- ធ ធ�- 2�-ធ ធ�- ធ�- 3�- ធ ធ�- 4�-ធ ធ�- ធ�- 5�-ធ ធ ធ�- 6�-ធ ធ ធ�- 7�-ធ ធ ធ�- ធ�- 01 ធ�- �-10 0 13 4 15 6 16 7 20 20 ធ ធ�-1 27 re 0 12 13 4 15 16 20 2 7 re1 10 1 8 rep 1 1 0 20 1 20 2 3 20 4 20 5 6 7 ធ�- �-12 �-3 14 �-5 16 17 �-8 8�-1 p 18 0 0 0 0 0 0 2 21 21 21 21 21 21 1 01 ធ1 1ធ1 1ធ1 08 ធ�- 1�-2 ធ�- �-3 ធ�- �-4 ធ�- �-5 ធ�- �-6 ធ�- �-7 ep 1ធ 1ធ 1ធ 0 0 0 0 0 0 ធ�- �- 21 22 23 24 25 26 20 1 7 0 r8 ធ ធ ធ 2 1 1 1 1 1 1 201 2 8�- 1 0p ធ ធ ធ ធ ធ ធ ធ ធ ធ 20 1 1 1 1 1 1 1 1 1 28 1 ​ ំណង់​ ...វិស័យស កើនឡើង... កំណើនវិនិយោគខ្ពស់បំផុត ...គាំទ្រដោយ​ 14 ការ​ (​ ​ ិតជាតម្លៃបច្ចុប្បន្ន) ប្រែប្រួលគ 14 (ភាគរយ​ នៃ ផសស) 25% 14 25% 14 13 13 14 25% 25% 14 13 13 12 25% 20% 25% 12 13 20% 13 12 12 11 20% 20% 11 12 20% 15% 12 11 15%20% 11 10 10 11 15% 15% 11 10 10 9 15% 10% 9 10 10%15% 10 10% 9 89 10% 8 9 10% 5% 9 78 10% 8 5% 7 8 5% 8 67 5% 7 5% 0% 6 7 5% 7 0% 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018e 6 56 0% 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018e 5 6 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018e 0% 2011 6 0% 2011 5 20115 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018e 2013 2013 2012 2012 0% 20112011 2015 2015 2014 2014 2017 2017 2016 2016 2018e2018e 5 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018e 52011 2013 2013 2012 2012 2015 2015 2014 2014 2017 2017 2016 2016 2018e2018e 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018e 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018e 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018e ផ្តល់កម្ចដ ការ​ ​ិស័យ​ ី​ ល់វ កើនឡើង សំណង់​ ក្នុងស្រុក កំណើនសារពើពន្ធដោយសារតែតម្រូវការ​ 10% 24 10% (ការ​ ​ ំណើនឥណទាន​ រួមចំណែកដល់ក ់​ ការ​ ក្នុងទម្រងជា 24 ចំណាយ​ ​បស់រដ្ឋាភិបាល (​ ទូទៅរ ភាគរយនៃ ផសស) 8% 10% 24 2224 ផ្តល 10% 8% ់កម្ចដ 10% ​ិស័យ​ ី​ ល់វ ​ ចលនទ្រព្យ, ភាគរយពិន្ទុ) សំណង់ និងអ 22 24 10% 6%8% 24 22 8% 22 20 6% 8% 20 22 8% 4%6% 22 20 6% 4% 6% 20 18 18 20 6% 4% 4% 2% 2% 20 18 18 16 4% 4% 0%2% 16 18 2% 18 16 0% 2% 16 14 2% 0% 0% -2% 14 16 -2% 0% 16 14 0% 14 12 -2% -4%-2% 12 14 -4% -2% 14 12 មក�-10 -10 -11 -11 ឧស�-12 ធ��-12 -13 -14 -1514 េម�-15 វ�ច�ិ�-15 ុ�-16 មក�-17 -17 -18មិ�-18 តុ�-18 -2% 12 10 -4% -4% 10 12 មក�-10 �-10 -11 -11 ឧស�-12 �-12 �-13 �:-14 �-14 េម�-15 ុ�-16 មក�-17 ថ-17 �-18 -18 - � : � � ក�� � សី� � -4% 12 10 ម � មក�-10 -10 �-11 -11 ឧស�-12 12 -13 ម�:-14 14 មិេម�-15 វ�ច�ិ�-15 -16 មក�-17 -17 មិ�-18 តុ�-18 11 11 10 01 12 11 01 13 12 13 4 3 14 5 4 15 6 5 16 7 6 8e7 e 7 e កុ មក�-10 សី�-10 មិ�-11 -11 ឧស�-12 ធ��-12 មិ -13 -14 �-14 េម�-15 -15 -16 មក�-17 -17 -18 -18 កក� � ធ� � ក�� �ិ� � � -4% 10 សី តុ 20 01 01 20 01 01 20 01 01 20 01 01 20201 01 18 ម មក�-10 -10 -11 តុ�-11 ឧស�-12 ធ��-12 -13 -14 14 េម�-15 -15 -16 មក�-17 -17 តុ�-18 មិ 20 20 10 20 20 20 20 �- �- 20 10 10 កុ មិ វ�ច មិថ កក� �មិ � តុ� ធ� ក�� ុ� � កក�� 2 2 2 2 2 2 2 2 2 20 សី តុ ថសី តុ 8 មក�-10 -10 -11 -11 ឧស�-12 ធ��-12 -13 -14 14 េម�-15 -15 -16 មក�-17 -17 -18 -18 ម�: � ក�� �ិ� ុ� មិ� � � 10 20 20 - 0 21 32 e �-កុ មិ � : � ក�� � ច�ិ� � � � មិ� សី សី 1 ម � 14 15 16 17 18 កក��កុ វ�ច ថ កក� សី�មិ តុ សី តុ 00 1 01 20 0 20 1 20 2 20 3 20 4 20 5 20 6 20 17 8e សី� : មិ� តុ� ក�� វ�ច�ិ� ុ� � តុ� កុ មិ ថ ុ កក� 2 2 0 2 0 0 0 0 20 ម � 21 សី សី 1 21 21 21 21 21 01 02 មិថវ� មិ 0 0 0 0 0 0 0 1 20 21 22 23 24 25 26 7 0e កុ មិ 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 128 អាជ្ញាធរកម្ពុជា និងកា ប្រភព ៖ ​ របស់​ ​ រ​ប៉ាន់ស្មាន និងការព្យាករ​ បុគ្គលិកធនាគារពិភពលោក សម្គាល់ ៖ e=ការ​ប៉ាន់ស្មាន, pre=បឋម​ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 6 ផ្នែកទី 1 ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ ទស្សនៈវិស័យ និង​ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ទស្សនៈវិស័យ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និង​ ការអភិវឌ្ឍថ្មីៗ មាន​ ការនាំចេញនេះ​​​ ​​ តជា​ សន្ទុះយឺ ​ ងពេលកន្លងទៅក្តី។ យ៉ាងណា នៅតមា ក៏ដោយ ​ រាង ែ នភាព​ នស ំ ស្ទះ​ ៃ​ ដ េ ក ្ឋ ច ​ ្ច កល​ ិ ស តែ​ ដោយសារ​ ​ តែ​​ សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅ ល្អ​ ដំណើរការ​ ជា​ ងការរំពឹងទ ​ ុក​ កាល ពី​ តានតឹងផ ភាព​ ​ ិនទាន់បានដោះស្រាយ និង​​ ​ ្នែកពាណិជ្ជកម្មដែលម ឆ្នាំមុន ថយចុះ​ ការ​ ជាសកល។ បន្តិចនៃតម្រូវការ​ ្ម បឋម​ ការ​ប៉ាន់សាន បង្ហាញពីកំណើន​ ពិតដែលមា​ នកម្រិត​ ខ្ពស់​​ ​ សំខាន់ៗបានកើនឡើង​ ការនាំចេញ​ ​យៈពេលបួនឆ ក្នុងរ នៅឆ្នាំ 2018 ​ ្នាំកន្លងមក គឺ 7.5 ភាគរយ​ ដែល​ ការនាំចេញ​ ផ្នែកសំខាន់ន ជា​ សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា កើនឡើង​ ​ ៃ​ នៅឆ្នាំ 2017 (រូប 1)។ កំណើននេះត្រូវ​ ធៀបនឹង​ 7.0 ភាគរយ​ តម្រវ ដោយសារ​ ៅ នភាពរឹងមាំ។ ​ ូ ការ​ខាងក្រមា េ ស ការនាំចញ ​ ម្លៀក​ ​ យ​ បានជំរុញដោ នាំចេញ និងត ការ​ ​ ៏ខ្លាំងក្លា។ ​ ម្រូវការក្នុងស្រុកដ កើនឡើង 17.7 ភាគរយ​ បំពាក់ និងស្បែកជើង បាន​​​ នៅឆ្នាំ ុ ​​ កម្ពជា បទ ជា​ េ ​ ្រ ស មយួ ​ នៅអាស៊ប ី ព ូ ា​ ៌ លមានកំណន ដែ លឿន​ ើ ​ បផ ុ ​ ំ ត 2018 ដោយកើនពី​8.4 ភាគរយនៅឆ្នាំ 2017 (រូប​2)។ កម្ពុជា​ ប្រទេ​ និងស្ថិតក្នុងចំណោម​ ចំនួនតូច​ សមួយ​ មាន​ ដែល​ ដំណើរការ​ ពី​ ទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍​ នៅ​​ កំណើនដ៏រឹងមាំ​ សដែលមាន​ ប្រទេ​ ​ ្អ​ សេដ្ឋកិច្ចល ងការ​ ជា​ នៅឆ្នាំ 2018 (​ ព្យាករ​ នឹងប្រទេស​ ដូចគ្នា​ ​ ហរដ្ឋអា ប្រាក់ចំណូលខ្ពស់​ជាពិសេសស ​ មេរិក​ ​ មេរិក។ សហរដ្ឋអា ​ ៀតណាម)។ ម៉ុងហ្គោលី និងវ ​ហូតដល់ 2.9 ភាគរយ​ មានកំណើនរ នៅឆ្នាំ 2018 ដែលទទួល​ ក្នុងប កំណើន​ ​ ំពុងអភិវឌ្ឍន៍នៅ ​ ណ្តាប្រទេសក ​ អាស៊ីបូព៌ា​ និង​ ​ យ​ បានការគាំទ្រដោ ជំរុញផ្នែក​ ការ​ ​ិធានការ​ សារពើពន្ធ និងវ កាត់​ រឹងមាំ បើទោះជា​ ប៉ាស៊ីហ្វិក​ នៅតែ​ សកលលោក​ ស្ថានភាពនៅ​ មិន​ និយតកម្ម2 បន្ថយ​ ​ ។ ពាណិជ្ជកម្មលក់រាយរបស់ស អាមេរក ​ ហរដ្ឋ​ ិ ​ ក្តី។ ល្អ​ ​ ្នុង​ ភាពរឹងមាំនៃកំណើនក ​ េះត្រូវបា តំបន់ន ដោយ​ ​ នជំរុញ​ ក៏បានកើនឡើងដរ ែ កា ​ លពីឆម ុ 3។ ពាណិជក ំា្ន ន ​​ ​រាយ​ (មិន​ ្ជ ម្មលក់ ​ រ​ តម្រូវកា ្រ​ ី​ ក្នុងស្រុកខ្ពស់​ ដោយទទួលបានការគាំទព ​ តិ​ សម្ពាធអ បញ្ចូលរថយន្ត រាប់​ ​​​​ នៅឆ្នាំ 2017​ ​ ) កើនពី​ 4.5​ ភាគរយ​ ដល់​ 5.3 តិចតួច ទីផ្សារ​ ផរណា​ រឹងមាំ និងក្នុងករណីម ការងារ​ ​ ួយចំនួនមាន នៅឆ្នាំ 20184។ ការ​ ភាគរយ​ ពង្រីកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពាណិជ្ជ​ ជំរុញ​ ការ​ សារពើពន្ធ។ ​ ផ្នែក​ ្រ​ ន្តថយចុះ នៅពេលមា ភាពក្រីកប ​ ន​ រឹងមាំ ​ កំណើន​ ដែល​ ទទួលការគាំទដោ ្រ​ យ​ ការ​ ​ ះ​ នាំចេញ បើទោ ជា រូប 1 ៖ កត្តារួមចំណែកដល់កំណើនពិត (ភាគរយពិន្ទុ) ​ ម្លៀកបំពាក់ និងស រូប 2 ៖ ការនាំចេញស ​ ្បែកជើង​ ធំៗ (​ ទៅកាន់ប្រទេសគោលដៅ​ លានដុល្លាអាមេរិក) 8.0 7.5 1,200 25% 7.1 7.0 7.0 7.0 20% 1,000 6.0 15% 800 10% 4.0 600 5% 0% 2.0 400 -5% 200 -10% 0.0 2014 2015 2016 2017 2018pre 0 -15% មក�-17 មិ�-17 ឧស�-17 កក��-17 ក���-17 វ�ច�ិ�-17 មក�-18 មិ�-18 ឧស�-18 កក��-18 ក���-18 វ�ច�ិ�-18 កសិកម� ឧស��ហកម�-ស���កបំ�ក់ និង����ក�ើង ឧស��ហកម�-សំណង់ ឧស��ហកម�-����ងៗ ����ងៗ ជប៉ុន ���កម�-ស����រ និង�ជនីយ���ន ���កម�-����ងៗ សហ�ពអឺរ�ុប សហរដ����រ�ក ពន�ដកឧបត�ម�ធន កំ�ើន ផសស សរុប (YTD, �គរយ�����ល �ៀបនឹង���ំមុន, �ង���ំ) កម្ពុជា ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរ​ កម្ពុជា ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរ​ សម្គាល់ ៖ pre=ការ​ប៉ាន់ស្មានបឋម ​ សម្គាល់ ៖ RHS= ខាងស្តាំ 2 សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីបូព៌ា និង​ប៉ាស៊ីហ្វិក ខែ មេសា ឆ្នាំ 2019 ៖ ធនាគារ​ បច្ចុប្បន្នភាព​ ពិភពលោក។ 3 ទស្សនៈវិស័យគោលនយោបាយ​ របស់​ រូបិយវត្ថុ ឆ្នាំ 2019 ៖ សុន្ទរកថា​ លោកអនុប្រធាន​Richard H ក្រុមប្រឹក្សា​ ភិបាល​​ ្ធ​ ្រាក់​ នៃប្រព័នប ​បស់សហព័ន្ធ ៖ បម្រុងរ https://www.federalreserve.gov/newsevents/speech/clarida20190110a.htm 4 ពាណិជ្ជកម្មលក់រាយ មិនរាប់បញ្ចូលរថយន្ត ​​ លក់ស ៖ ការ​ ​ រុប​នៅ​ សហរដ្ឋអា ​ មេរិក​ យមិនគិតតាម​ ដោ​ រដូវ​ការិយាល័យ​ សហរដ្ឋអា ជំរឿន​ ​ មេរិក។ 9 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ់​ ើ​ កម្មឲ្យគ្របដណ្តបល ទំនិញទាក់ទងនឹងការធ្វើដំណើរ ដែលបាន​ ព​ ប្រកាស​ ី រពង្រក កា ី ​ បព ្រ ន ័ ​ ្ធ នុគះ អ ្ជ ម្មដស ោ្រ ពន្ធពាណិជក ំ ន់មយ ៏ ខា ួ ។ ​ ំងព អនុវត្តតា ខែ មិថុនា ឆ្នាំ 2016 បាន​ ​ ី​ ជួយជំរុញការនាំចេញ​ ក្រម ោ ​ ំ ទ កណ ែ ម្រងថ ់ ៗ ី្ម ​ ល​ើ ព ប ្រ ន ័ អ ្ធ នុគះ ោ្រ ពន្ធរបស់សហរដ្ឋ​ អាមរ ិ េក ​ ទីផ្សារ​ របស់កម្ពុជាទៅ ​ មេរិក​ សហរដ្ឋអា របស់កម្ពុជា​ ។ ការនាំចេញ​ (GSP) កម្ពុជា និងប្រ ​​ ទេសដែលមា អភិវឌ្ឍត ​ នការ​ ​ ំផុត​ ​ ិចតួចប ​ នកើនឡើងបន្តិច ទោះបីជាកំ ទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុបបា ​ ​ ​​ ណើនទៅ ផ្សេងៗ​​ ទៀត​ ជាអ្នកទទួលផល ដែលផលិតទ ដែល​ ​ ំនិញធ្វើដំណើរ ​ ឺរ៉ូ​ តំបន់ចាយប្រាក់អ ​ កត្រឹម 1.8​ ភាគរយនៅឆ្នាំ ថយចុះបន្តិចម ដូចជា វ៉ាលី កាបូប​ស្ពាយ កាបូបដ ​ ៃ និងកា ​ ច​ ​ បូបលុយ នឹងអា នាំ​ ​ ម្រូវការ​ ២០១៨​នៅខណៈពេលដែលត មានការអន់ថយ។ ខាងក្រៅ​ ចេញ​ ផលិតផលទាំងនេះ​ សហរដ្ឋ​ ទៅកាន់​​ អាមេរិកដោយមិនបង់​ ដោយសារ​​ តែ​ភាពរឹងមាំន ​ យនៅ​ ​ ៃ​ ការលក់រា សហរដ្ឋអា ​ មេរិក ​ ការ​ ពន្ធ5។ ការពង្រីកប្រ ​ ហរដ្ឋអាមេរិក​ ​​ ព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP របស់ស របស់កម្ពុជាក នាំចេញ​ ​ ំនួន 29 ភាគរយ​ ​ ើនឡើងច នៅឆ្នាំ 2018 បាន​ ជំរុញការ​ វិនិយោគ​ គម្រោង​ លើ​ ហិរញ្ញប្បទាន​ ដែលទទួលបាន​ ​ ី 4.6 ភាគ​ កើនព នៅឆ្នាំ 2017 (រូប 3)។ ការ​ រយ​ នាំចេញ​ របស់​ ​ រ​ ពីកា ​ួច) ក្នុងវិស័យ​ វិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) (បានអនុម័តរ ​ កាន់ស កម្ពុជាទៅ ​ ហភាព​ អឺរ៉ុប​ កើន​​ ឡើងចំនួន 12.9​ ភាគរយ​ នៅ​ ់​ហូតដល់ 120 លានដុល្លា​ ទំនិញធ្វើដំណើរ​ ដែលមានទឹកប្រាករ ឆ្នាំ 2018 កើនពី 9.3 ភាគរយនៅឆ្នាំ 2017។ ចំណែកនៃការ​ ​ ្នុងឆ្នាំ 2019 ​ នៅរយៈពេលពីរខែដំបូងក ​ ី​ កើនព ទំហំទឹកប្រាក់ 50 សម្លៀកបំពាក់ និងស នាំចេញ​ ក្នុងទីផ្សារ​ ​ ្បែកជើងរបស់កម្ពុជា ទៅ​​ ្លា​ លានដុលនៅឆ្ន ាំ 2018។ ​ មេរិក​ សហរដ្ឋអា ដល់ 29.7 ភាគរយនៅឆ្នាំ 2018 កើនពី​ កើន​ ្ត​ ្រកប​ ទំនុកចិតប ដោយសុទិដ្ឋិនិយមរបស់វិនិយោគិន​បាន​ នៅឆ្នាំ 2017 រីឯចំណែក​ ចំណែក 25.0 ភាគរយ​ នាំចេញ​ នៃការ​ ​ិស័យសំណង់ ជួយដល់កំណើនលឿនក្នុងវ ទៅ​ ផលិតផលទាំងនេះ​ សហភាព​ ក្នុងទីផ្សារ​​ បាន​ អឺរ៉ុប​ មក​ ថយចុះ​ វិនិយោគ​ ការ​ ឯកជន ដែលភាគច្រើនបានមកពី ដោយវិស័យ​ ថយពីចំណែក 46.0 ភាគរយ​ ត្រឹម 39.1 ភាគរយ​​ ក្នុងអំឡុងពេល​ ់​ ្មី។ លំហូរចូលនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស មានកំណើនខ្ពសថ ដូចគ្នានេះ។ ដែល​ នៅឆ្នាំ 2018 តម្លៃនៃគម្រោងវិនិយោគ​ អនុម័ត​ ​ បាន​ កើន ​ ៉ាងលឿន​ កំណើនយ ការ​ នៃ​ ទំនិញ​ វិនិយោគលើ​ ​ ន​ ធ្វើដំណើរបា ដល់ 5.8 ពាន់លានដុល្លា ក្នុងនោះ គម្រោងវិនិយោគពីរភាគបី ឡើង​ នាំចេញ ជួយជំរុញការ​ គឺជាការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស។ លំហូរចូលនៃការវិនិយោគ ​ កន ការ​ ា ​ឆាប់រហ័ស​ ើ ឡើងយ៉ង ៃ​ នគម្រង ោ ​ វន ិ គ​ ិ យោ ើ រ​ លកា ផលិត​ ផ្ទាល់ពីបរទេស កើនឡើងចំនួន 24.8 ភាគរយ​ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ិ ​ ទំនញ ធដ ំ រ ើ្វ ណ ូ បានសម្រល ើ ​​ ត្រវ ួ ដោយ​​ ការ​ អនុគះ ​ ​ ោ្រ ពន្ធទៅ ី សា ទផ ្ រ​ ច្រើនមិនធ្លាប់មានពីមុន គឺជាង 3 ពាន់លានដុល្លា​ ឬស្មើនឹង សហរដ្ឋអា ​ មេរិក។ កាលពីថ្ងៃទី​ 30 ខែ មិថុនា ឆ្នាំ 2016 នៃ ផសស នៅឆ្នាំ 2018 (រូប 4)6។ ក្នុងវ 13.4 ភាគរយ​ ​ ិស័យ ​ ំណាង​ ការិយាល័យត ​ ហរដ្ឋអាមេរិក (USTR) បាន​ ពាណិជ្ជកម្មស នៅសហរដ្ឋអា រូប 3 ៖ ការលក់រាយ​ ​ រ​ ​ មេរិក និងកា វិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស​(​ រូប 4 ៖ ការ​ ភាគរយនៃ ផសស) ​ កាន់​ នាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅ ​ មេរិក​ សហរដ្ឋអា 14 100% 12% 80% 10% 13 60% 8% 12 40% 6% 11 20% 4% 10 0% 2% 9 -20% 0% 8 -40% -2% 7 មក�-11 សី�-11 មិ�-12 តុ�-12 ឧស�-13 វ�ច�ិ�-13 កក��-14 កុម�ៈ-15 ក���-15 េម�-16 វ�ច�ិ�-16 មិថុ�-17 មក�-18 សី�-18 6 �រ�ំ��ញ��ន់សហរដ� �រលក់�យ�សហរដ����រ�ក 5 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018e ���រ�ក (�ៀបនឹង���ំមុន) (�ៀបនឹង���ំមុន, �ង���ំ) កម្ពុជា ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរ​ កម្ពុជា និងការ​ប៉ាន់ស្មានរបស់បុគ្គលិកធនាគារពិភពលោក​ ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរ​ អឺរ៉ុបនៅឆ្នាំ 2014 រួមទាំងចក្រភពអង់គ្លេស​ សម្គាល់ ៖ ទីផ្សារសហភាព​ RHS= ខាងស្តាំ 5 ព័ត៌មានបន្ថែមមាននៅ https://kh.usembassy.gov/duty-free-access-travel-goods-made-cambodia/ 6 ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា។ របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ 2018 របស់​ ​ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 10 ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ផលិត​ មាន​ ដោយវិស័យឯកជនលើវ ការវិនិយោគ​ ​ិស័យ​ សំណង់ ឱនភាព​ ​ ចរន្ត​ គណនី​ ត្រូវ​ ដល់ បានប៉ាន់សា្មនថាបានកើនឡើង​ អចលនទ្រព្យ និងទ ​ េសចរណ៍ដែលស ​ រុប​ មានចំនួន​ 60 ភាគរយ​ 10.4 ភាគរយនៃ​ផសស នៅឆ្នាំ 2018 កើនពីអត្រា 9.7 ភាគរយ​ នៃ​ វិនិយោគសរុប (ដែលបានអនុម័ត) នៅឆ្នាំ 2018។ ​ ការ​ ដោយ​ នៃ ផសស នៅឆ្នាំ 2017។ ស្ថានភាពល្អប្រសើរន ការនាំចេញ​ ​ ៃ​ មាន​ កំណើនលឿនក្នុងវិស័យស ការគាំទ្រដោយ​ ​ ំណង់​ សកម្មភាព​ ជួយប៉ះប៉ូវកំណើនតម្រូវការ​ បាន​ នាំ​ នាំចូល។ នៅឆ្នាំ 2018 ការ​ ក្នុង​​ ្ត​ ល​ វិស័យកម្មនសា សំខាន់ៗ ដូចជា សម្ភារសំណង់ គ្រឿង​ ចេញ​ ទំនិញត្រូវ​ បានប៉ាន់ស្មានថា​ ដល់ 11.2 ពាន់លានដុល្លា​ កើន​ សង្ហារឹម លោហៈធាតុ និងផ ផ្លាស្ទិក កំពុងក ​ លិតផល​ ​ ើនឡើង​ ​ ន​ ចំណែកការនាំចូលទំនិញបា ្លា​ កើនដល់ 13.8 ពាន់លានដុល។ យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស។ ើ នៃ​ កំណន សេវា​ សរុប​ត្រវ ូ បានជំរញ ុ ជាសំខាន់ដោ សេវា​ ​ យ​​ ទសេ ចរណ៍ ​ ត់ដេរ ​ វិស័យកម្មន្តសាលក្រៅពីកា ​ ្រមាណ 20 មានចំនួនប ផ្ទេរ​ ក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ដែលបានកើនឡើង។ ការ​ ់ សាច់ប្រាក​ នៃ​ ភាគរយ​ ការវិនិយោគសរុប។ បីភាគបួននៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពី បច្ចុប្បន្នត្រ ​​ ូវបានគាំទ្រ​ ដោយ​ បញ្ញើប្រាក់រ កម្មករ​ ​បស់​ និយោជិត​​ ពីប្រទេសច បរទេស​(ដែលបានអនុម័តរួច) មានប្រភព​ ​ ិន។ សរុប) ដែលតាមការប៉ាន់ស្មានមានចំនួន 1.0 ពាន់លានដុល្លា។ (​ ឱនភាពគណនីចរន្តនៅ ដូច្នេះ ​ ទទួលបាន​ ​ តែ​ ទាំង​ ហិរញ្ញប្បទាន​ ក្នុងស្រុកមានភាពរឹងមាំ តម្រូវការ​ ​ ី​​ ស្រុងព លំហូរចូលនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស។ ការនាំចេញ​ ការ​ ​ យា៉ង​ឆាប់រហ័ស​ កើនឡើង​ តម្រូវ​ នៃ​ ក្នុងស្រុកធ្វើឲ្យមាន​ ការ​ ល្អ​ ដែលមានដំណើរការ​ រំពឹងទ ជាងការ​ ​ ត្រា​ ​ ុក​ និងអ ខ្ពស់នៃលំហូរ​ ើ នកា កំណន នាច ៃ រ​ ូ ។ ការកើនឡើងន ំ ល ​ តម្រ ៃ​ វ ូ ការ​ បប ា្រ ទ ើ្រ ស ់ ន ​ ិ ​ ំ ញ ចូល​ នៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស ់​ ទ្ធភាព​ ផ្តលល ឲយ ធនាគារ​ ្​ ការ​ បានជំរុញ​​​ ទំនិញ​ ទិញ​ សម្រាប់ប្រើប្រាស់កុ្នងគ្រួសារ​ ជាប់ធន់​ ។ ើ ទ ជាតិកន ុ បម្រង ​ន ុ អ​ ន្តរជាតិកា ​ ន់តច ើ្រ ​ ដោយ​ ែ ន ​ ល់ទៅ មានចំនួនដ នាំចូល​យានយន្ត​ កើនឡើងច ការ​ នៅឆ្នាំ ​ ំនួន 52.9 ភាគរយ​ ្លា​ ឹមចុងឆ្នាំ​ 2018 ដែលស 10.1 ពាន់លានដុលត្រ ​​ ​ ្មើនឹងរយៈពេ ល ឥន្ធនៈគឺជាផ 2018 (រូប 5) បន្ទាប់មក ​ ​ ្រើន​ ​ លិតផលនាំចូលច ជាង​ ​ 6 ខែ នៃការនាំចូល។ ទីពីរ​ គេ​ ។​ ​ ្រេងម៉ាស៊ូត ក៏​ ការនាំចូលប្រេងសាំង និងប ​ ើង 30 កើនឡ ​ក្សា​ លំហូរចូលនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស ជួយរ ែ​ ភាគរយដរ ា ពីកណ ។​ជាការបង្ហញ ំ ន ើ ឆាប់រ ​ហ័សន ​ វិ យ ៃស ​ ណ ័ ស ំ ង់ សំណង់​ សកម្មភាព​ ឲ្យរស់រវើក នាំចូលដែ ការ​ ​ ្វើឲ្យត្រជាក់ និងសម្ភារស ​​ កថែប បរិក្ខារធ ​ ំណង់ផ្សេង​ ​ ្ពស់ចំនួន 47.6 ភាគរយ សម្រាប់ដែកថែប ទៀត​ បានកើនឡើងខ ​ ភិវឌ្ឍន៍សំ នៅឆ្នាំ 2018 គម្រោងអ ​ ណិជ្ជកម្ម និង​ ​​ ណង់ពា 54.3 ភាគរយ សម្រាប់បរិក្ខាត្រជាក់ និង 73.0 ភាគរយសម្រាប់​ ​ ែលបានអនុម័ត (មិនរាប់បញ្ចូលគ លំនៅដ្ឋានដ ធំៗ​ ​ ម្រោង​ ដែល​ សម្ភារសំណង់ (រូប 6)។ ដូចបាន​ ពិភាក្សាខា ​ ងលើ សកម្មភាព​ ំ​ ឹកប្រាក់ចំនួន​ 1 ពាន់លានដុល្លាឡើងទៅ) មានចំនួន មានទំហទ សាងសង់ភា ​ គច្រើនប្រមូលផ្តុំនៅ ​ ​ ​ ្រុងព្រះ​ រាជធានីភ្នំពេញ​ និងក 4.6 ពាន់លានដុល្លា ឬស្មើ​ កំណើន 14 ភាគរយ​ នឹង​ ។ ក្រុង​ ្ច​ ម្ពុជាព សីហនុ។ សេដ្ឋកិចក ​ ើ​​ ​ ឹងផ្អែកល សំណង់​ ដែលបង្កើន​ វិស័យ​ ព្រះសីហនុដ ​ ែលជាទីក្រុងឆ សមុទ្រធ ​ ្នេរ​ នៅកម្ពុជា ​ ំជាងគេ​ បាន​ ​​​ ណើននៃ​​ ហានិភ័យពាក់ព័ន្ធនឹងកំ សំណង់។ វិស័យ​ ​ ក្លាយ​ ជាម ​ ជ្ឈមណ្ឌលស ​ គារ​ ​ ំណង់អ ​​ មូលផ្តុំដោ ខ្ពស់ថ្មីៗ​ និងប្រ ​ យ​ សាងសង់យ សកម្មភាព​ រស់រវើក​ដែលទ ​ ៉ាង​ ហិរញ្ញប្បទាន​ ​ ទួលបាន​ គណនីច ឱនភាព​ ទទួលបាន​ ​ រន្ត​ ​ ី​​ ហិរញ្ញប្បទានទាំងស្រុងព ​ិនិយោគិនចិន។ ភាគច្រើនពីវ លំហូរចូលនៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស ការនាំចូល​យានយន្ត​ រូប 5 ៖ ការកើនឡើងនៃ​ នាំចូលសម្ភារស រូប 6 ៖ ការ​ ​ ែកថែប ​ ំណង់ និងដ (ភាគរយប្រែប្រួលធៀបនឹងឆ្នាំមុន) (ភាគរយប្រែប្រួលធៀបនឹងឆ្នាំមុន) 60 100 50 80 40 60 30 40 20 10 20 0 0 -10 -20 -20 -40 -30 ធ��-13 ធ��-14 ធ��-15 ធ��-16 ធ��-17 ធ��-18 ធ��-11 មិថុ�-12 ធ��-12 មិថុ�-13 ធ��-13 មិថុ�-14 ធ��-14 មិថុ�-15 ធ��-15 មិថុ�-16 ធ��-16 មិថុ�-17 ធ��-17 មិថុ�-18 ធ��-18 ស���រ����ង�ៀត �រ�ំចូល��ក��ប �រ�ំចូលសុីម៉ង់ បរ���រ��ើឲ�����ក់ កម្ពុជា ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរ​ កម្ពុជា ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរ​ 11 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ើ ​ កំណន ដល ុ នច ៏ ឿនបំផត ៃ ន ំ ន ួ សំណង់អគារ​ ខស ់ ​ ្ព ៗ កង ទ​ ុ្ន ​ រ ីម ួ ​ ខតេ ្ត​​ េ បា សម្រច គោល​ ​ ន​​ ​ន ដៅកំណត់មុ ​ ពរ ​ ំា ក្រម ី ឆ្ន។ ្ធ ស្រ្ត “ត្រៀម​ ោ យុទសា ​ ​ ព្រះសីហនុ ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុន គឺនៅ ឆ្នាំ 2018 ដែលមាន​ ួ រួចរាល់សម្រប ខ្លន ា ប់ ទ ្រ ស េ ចិន” ​ ដល តវ ែ ​ ័ នៅ ូ្រ បានអនុមត ​ ឆ្នំា 2016 ​ ំនួន 238 អាគារ ត្រូវ​ សំណង់ច អនុម័ត​ ​ បាន​ កើនឡើងពី 188 អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ កំណត់​ ចំនួនភ្ញៀវ​ គោលដៅទទួលបាន​ ចិន​ ទេសចរ​ នៅឆ្នាំ 2017។ ចំនន អគារ​ ​ គារ​ ួ អ ​ ់ ប់ពី 5 ជាន់ឡ កម្ពសចា ​ ង ើ ​ ទៅ​ នៅ​ នាក់ ​ ចំនួន 2 លាន​ ​ ្នាំ 2020។ ចំនួនភ្ញៀវ​ ត្រឹមឆ ទេសចរមកពី​ ក្រុង​ ព្រះសីហនុ និងរាជធានី ​​ ភ្នំពេញ មា ចំនួន​ 1,217 អគារ​7។ ​ ន​ ​ ៀតណាម មាន​ ប្រទេសវ ចំនួន 12.9 ភាគរយ ឡាវ មានចំនួន ំា នៃ​ ភាពទាក់ទាញកាន់តែខ្លង េ្ន ជាពិសសខ តំបន់ឆរ េ​ ត េ ព្រ ​​ ្ត ះសីហនុ​ ចំនួន 6.2 ភាគរយ​​ 6.9 ភាគរយ និងថៃ មាន​ ទេសចរ​ នៃចំនួនភ្ញៀវ​ ចំនួនភ្ញៀវ​ ដែលមាន​ ​ ើងដល់ 10 ភាគរយ​ ទេសចរកើនឡ នៃចំនួន​ សរុប។ ការ​ កើនឡ ភ្ញៀវទេសចរចិនទាំងនោ ​ ើងនៃ​ ត្រូវបានរាយ​ ​ ះ​ ទេសចរសរុបនៅ ភ្ញៀវ​ ធៀបនឹងក ​ ឆ្នាំ 2018 (​ ​ ំណើន​ ត្រឹមតែ 5.5 ទេស​ ការណ៍ថា ភ្ញៀវ​ ​ នគោលបំណង​ ចរចិនភាគច្រើនមា ចូលមក​ នៅឆ្នំា 2010) និងទទួលបានការគាំទដោ ភាគរយ​ ការ​ស្តរ ្រ យ​ ា និង​ នៅ​ ធ្វើជំនួញ​ កម្ពុជា។​ ​ ្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិដែលនៅជិតទីរួមខេត្តនេះ​បាន​ ពង្រីកព ទស ភ្ញៀវ​ ុ ដើមប េ ចរចិនជិតមួយភាគបួន ចូលមកកម្ពជា ្ធ ​ ី ​ ើ្វ ន ជ ួ ំ ញ ុ កំ ជួយជំរញ ើ វិសយ ​​ ណន នៅទីនោះ។ នៅឆ្នំា 2018 គម្រង ័ សំណង់​ ោ ​ នៅឆ្នាំ 2018 សេចក្តីរាយការណ៍​ ​ ទេសចរ​ បង្ហាញថា ភ្ញៀវ​ ដែលបានអនុម័ត​ វិនិយោគ​ សម្រាប់​ សរុប​ មួយ​ ក្រុងព្រះសីហនុតែ​ ចូលមកកម្ពុជាដើម្បីធ្វើជំនួញ (រូប 8)។ ចិនជិតមួយភាគបួន ​ ំ ក គត់ មានទំហទ ា ច ឹ ប្រក​ ់ ន ំ ន ួ 1.03 ពាន់លានដុលា​ ុ នោះ​ ្ល ក្នង ោ ​ គម្រង កំ ណើ ន យ៉ា ង ​ ដោយសារតែ​​ នៃ កា រចូ ល មកកម្ពុ ជា ​ លឿន​ ផ្លូ វ​ តា ម​ រយផ្តោតលើ​ វិនិយោគ​ 43 ភាគ​ ​ ល​ វិស័យកម្មន្តសា ។ លើស​ ​ មរយៈ​​ អាកាស គឺតា អន្តរជាតិសំខាន់ៗ​ ៣ នៅ​​ ព្រលានយន្តហោះ​​ រវាង​ ពីនេះទៀត ដើម្បីបង្កើនទំនាក់ទំនង​​​ ​ ្រុង​ ខេត្តព្រះសីហនុ និងក ​ ្រះសីហនុ កម្ពុជាទ ភ្នំពេញ សៀមរាប និងព ​ ្ញៀវ​ ​ ទួលបានចំនួនភ ​ ើកបរល្បឿន​ ភ្នំពេញ ផ្លូវប មួយ​ លឿន​ ​ ំណាយ​ ដែលត្រូវច ទឹកប្រាក់​ ជាង 10 លាននាក់​ឬ​ ទេសចរ​ ​ ំណើន 25 ភាគរយ​ ស្មើនឹងក នៅឆ្នាំ ​ ំនួន​ 1.87 ពាន់លានដុលក្រ សាងសង់ច ្លា​​ ោមគម្រោងសាងសង់ ព្រលានយន្តហោះទាំងបីទ 2018 (រូប 8)។ នៅឆ្នាំ 2018 ​ ​ ទួល​ ​ នសាងសង់ឡើង8។ ដំណើរការ និងផ្ទេរ (BOT) កំពុងត្រូវបា ទេសចរបរទេសជា បានភ្ញៀវ​ ឬស្មើនឹង 65.8 ​ ង 4 លាននាក់​ ​ កើន​ ចំនួនវិនិយោគិនចិនបាន​​ ​ ​ ដល់ជាង 2 លាននាក់ទៅ ទេសចរ​ ភាគរយនៃចំនួនភ្ញៀវ​ គោល​ អន្តរជាតិសរុប​ និងហោះទៅ​ កំណត់សម្រាប់ឆ្នាំ 2020) ហើយ​(ដែលនេះជាគោលដៅ​ ដៅ​ 57 គឺប ដៅធ្វើដំណើរចំនួន​ 89 ក្នុងនោះ គោល​ ​ ិន។ ​ ្រទេសច ើ ចំនន កំណន ភៀ ួ ​ ទស ្ញ វ​ េ ចរ​ អន្តរជាតិ​ នៅតែមានជាបន្ត​ កង ុ្ន អត្រា ​ ំណោមភ្ញៀវទេសចរ 65.8 ភាគរយ​ ក្នុងច យន្តហោះ​ នេះ ព្រលាន​ ធៀបនឹងឆ្នាំមុន (2018) ដែលថយពីកំណើន 10.7 ភាគរយ ​​ ​ ្នំពេញ (​ អន្តរជាតិភ មានក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ចំនួន 35 ទៅកាន់​ 11.8 ភាគរយក្នុងឆ្នាំ 2017។ កំណើននេះគាំទ្រការកើនឡើងនៃ​ ដៅអន្តរជាតិ 34 ដែលក្នុងនោះ គោល​ គោល​ ប្រទេស​ ដៅ 21 គឺជា​ ​ ្ញៀវ​ ចំនួនភ ទេសចរចិន​ (រូប 7)។ ភ្ញៀវ​ ទេសចរចិនឈរ​ នៅលំដាប់​ អន្តរជាតិសៀមរាប ចិន) និងព្រលានយន្តហោះ​ ​​ (មានក្រុមហ៊ុន​ ស្មើនឹង 32.6 ភាគរយ​ លើគេ គឺមានចំនួន 2.03 លាននាក់​ ឬ​ ដៅ​​ អាកាសចរណ៍ចំនួន 32 ទៅកាន់គោល​ អន្តរជាតិ 46 ដែលក្នុង​ ទេសចរសរុប។ នេះមានន័យថា ​ នៃចំនួនភ្ញៀវ​ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ ដៅ​ 29 គឺជាប នោះ គោល​ ​ ិន) ទទួលបាន​ ​ ្រទេសច ភ្ញៀវទេសចរ​ ទេសចរមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា ថៃ និង​ រូប 7 ៖ ចំនួនភ្ញៀវ​ ចូលម រូប 8 ៖ ចំនួនភ្ញៀវទេសចរ​ ​ កាស និង​ ​ កតាមផ្លូវអា វៀតណាម (ភាគរយប្រែប្រួលធៀបនឹងឆ្នាំមុន) ចូលមកធ្វើជំនួញនៅកម្ពុជា (ភាគរយប្រែប្រួលធៀបនឹងឆ្នាំមុន) 35 30 10 30 9 25 8 25 20 20 7 15 6 10 15 5 5 4 10 3 0 -5 5 2 -10 1 -15 0 0 2013 2014 2015 2016 2017 2018 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 ធ� - ធ�- ធ�- ធ�- ធ�- ធ�- ធ�- ធ�- ធ�- ធ�- ើ ន ���វ��សចរចូលមក��ជ ួ (�គរយ��ចន ំ ញ ួ ���វ��សចរសរុប, �ង��) ំ ន ំ� ���វ��សចរ��លចូលមក�មផ�វ � ��ស (�គរយ��� � �ៀបនឹង��ម � ល ុ ) ំ� ន �� កម��� �ៀត�ម កម្ពុជា ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរ​ កម្ពុជា ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរ​ សម្គាល់ ៖ RHS=ខាងស្តាំ 7 របាយការណ៍វឌ្ឍនភាពប្រចាឆ ​ លបំណង​ ំ ំា្ន 2018 និងគោ ៃ​ អនុវត្តកា នការ​ ​ រងារ​ ឆំា្ន 2019 ថ្ងទ ៃ ី 7 ខែ កុមៈ ្ភ ឆ្នំា 2019, ក្រសង ​​ ន ួ រៀបចំដ ​ ណ ែ ដី នគរូបនីយកម្ម និងស ។ ំ ង់​ 8 សម្រប ា ព ​ ់ ត ័ មា ី ផ ៌ នស្តព​ ី វ ូ្ល បើកបរល្បឿនលឿនតភ្ជប ់ ង ា ក ំ ញ ុ្រ ភ្នពេ និងខត េ ព ្រ សីហនុ សូមមើល http://www.mpwt.gov.kh/ kh​ ្ត ះ /public​-works/expressways បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 12 ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ំ ន អន្តរជាតិចន រយ​ ួ 31 ភាគ​ នច ំ ន ៃ ន ួ ភ្ញៀវ​ អន្តរជាតិសរុប។ ​​ ព្រលាន​ អនុវត្តគ ការ​ ​​ ម្បី​ ​ ំនិតផ្តួចផ្តើមជាច្រើនដើ កែលម្អ ​ េវា​ និងពង្រីកស ុ ហ៊ន យន្តហោះព្រះសីហនុ​ (មានក្រម ំ ន ុ អាកាសចរណ៍ចន ួ 10 ទៅ​ ទីក្រុង​ស្អាត រមណីយដ្ឋានស្អាត សេវាកម្ម​ ទេសចរណ៍​​ ដូចជា “​ ដៅ​​ កាន់គោល​ ដៅ 7 គឺជា​ អន្តរជាតិ 9 ដែលក្នុងនោះ គោល​ ល្អ” ស្តង់ដារ​ អាហារ​ ដងផ្លូវ​ ការផ្តល់សេវា​ Wi-Fi ដោយ​ តាម​ មិន​ េ ច ប្រទស ិ ) ទទួលបាន​ ​ន ភៀ្ញ វ​ អន្តរជាតិ 3.8 ភាគរយដែលនៅ​ សល់​ ថ្លៃ​ គិត​ ​ ំនិតផ នៅតាមទីសាធារណៈ​ និងគ ​ ៃតង ​ ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់ប ។ នោះ​ ​ នជើងហោះហើរទ ព្រលានយន្តហោះទាំងបីមា ​ ៀងទាត់​ និង​ ទក ុ្រ ឆ ី ង ​ ត ា្ល ។ ប៉ន ុ ែ​ ្ត ​ ើ ការ​​ ការបង្កន ិ គ​ វិនយោ កងុ្ន ការ​​ ផ្តលហ ់ េដ្ឋរ ​ ា ចនា​ ប្រមាណ​700 ជើងហោះហើរក្នុងមួយសប្តាហ9 ៍។ ្ធ​ េសចរណ៍សាធារណៈ​ សម្ព័នទ ​ ំណើរការ​​ គ្រប់គ្រាន់ និងដ ល្អប្រសើរ​ ការ​ និង​ ​ ិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាង​​ បង្កើនក វិស័យពាណិជ្ជកម្ម​ និង​ ទស ភ្ញៀវ​ ំ ន េ ចរតែ 5 ភាគរយ នៃចន េ ួ ភ្ញៀវដែលចូលមកប្រទស សាធារណៈ គឺជា​ វិស័យ​ ចាំបាច់។​ ការ​​ ំ ន វៀតណាម និងភ្ញៀវ 13.5 ភាគរយនៃចន ​ ក​ ួ ភ្ញៀវដែលចូលម ការ​ ​ ផ្តល់ហេដ្ឋរចនាសម្ព អភិវឌ្ឍ និងការ​ ា​ ត្រូវ​ ័ន្ធទេសចរណ៍ ​​ េ ថៃ បាន​ ប្រទស ដណ បន្ត​ ំ រ ើ ទេសចរណ៍ម ​ កកាន់បទ េ ក ្រ ស ុ ​ ម្ពជា ជា​​ បានមើលឃើញថា​ ដើម្បីប្រែក្លាយកម្ពុជា​ បុរេលក្ខខណ្ឌ​ ទៅជា​ យ៉ាងណាក៏ដោយ សក្តានុពល​ កម្ពុជានៅមាន​ ទេសចរណ៍​ ដៅ​ គោល​ ​ ៏ទាក់ទាញ។ គោល​ ទេសចរណ៍ដ ទេសចរណ៍ដ៏ទាក់​ ដៅ​ ជាច្រើនដែលមិនទាន់បានទាញយកផល ​ ្ញៀវ​ ព្រោះភ ទេសចរ​ តវ ទាញ​ ពង ូ្រ ​ ឹ ផ្អក ែ លើធនធាន​ ​​ ​ េដ្ឋរ ធម្មជាតិ និងហ ័ ្ធ សម្ភរ ា ចនាសម្ពន ា​ បទ ចូលមក​ េ វៀតណាមតែ ្រ ស ​​ 5 ភាគរយ និងភ្ញៀវទេសចរចូលមក​ 11។ តួយង ា្ខ និងស បរិករ េ ​ ​ វានៅទីនោះ​ ា៉ ដូចជា ​ បទ េ វ ្រ ស ​ ៀតណាម​ េ ថ ប្រទស ៃ ែ 13.5 ភាគរយប៉ណ ​ ត ុ ះ ោ្ណ ​ ដល ​ ន្ត​ ែ ប ដណ ើ ទេសចរណ៍​ ំ រ ចណា បាន​ ំ ថវិកាប្រមាណ 24 ពាន់លានដុលស យ​ ា្ល ម្រប ា អ់ ឡ ​ ុ ឆ ំ ង ​ ំា្ន មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា10។ នៅឆ្នាំ 2018 ខណៈដែលកម្ព ​​ ុជា​ ុ នោះ ​ 2016-2020 ក្នង ់ វិការដ្ឋមា កញ្ចបថ ។ ​ នប្រមាណ 8-10 ភាគរយ​ ភ្ញៀវទេសចរបរទេសច ទទួលបាន​ កំណើន ​ ំនួន 6.2 លាននាក់​ (​ ទាំងនេះផ្តោតលើការ​ ចំណាយ​ ​ ្វើទំនើបក ​​ កសាង និងធ ​ ម្មហេដ្ឋា​ ធៀបនឹងឆ 10.7 ភាគរយ​ ំា្ន ន ​ ម ុ ) ប្រទស េ ថ ​ ទទួ ៃ​ លបាន​ ភៀ ទស ្ញ វ​ េ ចរ​ ​​​ សចរណ៍​ និងដឹ រចនាសម្ព័ន្ធទេ ​ តាម​ ​​​ កជញ្ជូននៅ ​ ែល​ ខេត្តដ សំបូរ​ កំណើន 8.2 ភាគរយ​ ចំនួន 38.3 លាននាក់ (​ ​ ្នាំ​ ធៀបនឹងឆ មុន) 12។ កន្លង ដោយ​ ិ ស្រស ែ ប្រវត្តសា ្ត ខា ំ ន់ៗ ដែលទា ​ ក់ទាញ​ ភៀ ទស ្ញ វ​ េ ចរ​ ទេសចរចំនួន ចំណែកប្រទេសវៀតណាមទទួលបានភ្ញៀវ​ 15.5 មកកាន់ប ចំនួនភ្ញៀវទេសចរ​ ​ ៀតណាម​ ​ ្រទេសវ បានកើនឡើង​ កំណើន 20 ភាគរយ​ លាននាក់ (​ ធៀបនឹងឆ្នាំមុន)។ ​​ ុងរយៈពេល 3 ឆ្នាំកន្លងមក​ ដោយ​ យ៉ាង​ខ្លាំងក្ន កំណើន 56 មាន​ ី ​ ការពង្រក ួ្ល ​ ខន ចល ុ ​ ូ ក្នងទផ ី សា ្ រ​ ដល ើ ​ ែ មានកំណន បទ នៅ​ េ ​ ្រ ស ជតិ ​ ​ ឆ្នាំ 2018 (កើនពី 9.9 ភាគរយ​ ឬស្មើនឹង​ 15.5 លាននាក់នៅ របស់កម្ពុជា អាច​ ខាង​ ត្រូវ​ ជាការលំបាក​ និងប្រហែលជា​ មានការ​ ​ ឆ្នាំ 2016)។ នៅឆ្នាំ 2015 ប្រទេសវ លាននាក់នៅ ​ ៀតណាម​ ិ គកាន់តច វិនយោ ើ្រ និងកា ែ ន ​ រ​ សម្របសម្រល ួ កា ែ​ សរ ​ ន់តប្រ ើ ។ មាន​ ភ្ញៀវ​ បានទាក់ទាញ​ ​ ្នុង​ ទេសចរចំនួន​6​លាននាក់ក ឆ្នាំ។ មួយ​ រួមចំណែកពីទ រូប 9 ៖ ការ​ ស្រូវ​ ​ ិន្នផល​ វស្សា​ ប្រចាឆ ំ​ ្នាំ​កើនឡ ​ ើង​​ នាំចេញ​​ រូប 10 ៖ ការ​ ​ នអត្រថេ អង្ករមា ា​ រ (ពាន់តោន) តិចតួច (​ តោន) លាន​ 0.6 700 0.4 600 0.2 500 0 400 300 -0.2 200 -0.4 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 100 ទិន�ផលសរុប �យ�រ�រព��ីក���ដី�ំដុះ - �យ�រ�រប��ើនទិន�ផល 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 កម្ពុជា ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរ​ កម្ពុជា ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរ​ 9 សូមមើល https://corp.cambodia-airports.aero/ 10 បរទេសច ភ្ញៀវទេសចរ​ ​ ៃ និង 31.2 ភាគរយ​ ​ ំនួន​34.7 ភាគរយមកពីប្រទេសថ មកពីប្រទេសវៀតណាម​​បាន​ ប្រទេសកម្ពុជា, របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ចូលមក​​​​ 2017 របស់ក្រសួងទ ​ េសចរណ៍។​ 11 Abdullah, S., Abdul Razak A., Jaafar M., 2014. ហេដ្ឋារចនាសម្ព័នទ ្ធ​ េសចរណ៍សាធារណៈ ៖ បញ្ហា​ ប្រឈម​ សកម្មភាព​ ក្នុង​ ​ ួសជុល​ អភិវឌ្ឍន៍ និងជ ថែទាំ។ 12 សេចក្តីសម្រេច​ លេខ 201/QD-TTg នៅថ្ងៃទី 22 ខែ មករា ឆ្នាំ 2013 អនុម័តផែ មេ​ ​​ នការ​ ស្តីពកា ី​ រ​ អភិវឌ្ឍវិស័យទេសចរណ៍វៀតណាម​ ដល់ឆ រហូត​ ​ ្នាំ 2020 ដោយ​ មានចក្ខុវិស័យឆ​ ្ពោះទៅឆ្នាំ 2030។ 13 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ​ន លក្ខខណ្ឌអាកាសធាតុម ​ ណោ ិ សូវអ ំ យផលដល់កា ​ រធ្វ​ ក ើ សិកម្ម ប្រកួតប ការ​ អង្ករល ​ ្រជែង​ ​ ើ​ ​ ្អជាងគេបំផុតល ដែល The ពិភពលោក​​ Rice Trader15​ រៀបចំឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ចាប់តាំងព ​ ​ ​ ីឆ្នាំ មិនសូវអំណោផល កាលពីឆ្នាំមុន លក្ខខណ្ឌអាកាសធាតុ​ គឺ​ 2009 ​បស់កម្ពុជាបាន​ មកអង្ករផ្កាម្លិះរ ​ ្រជែងជា ​​ ប្រកួតប ​ សកល ។ ឡើយ​ ​​ ការធ្វើកសិកម្មរងការប៉ ​ យសារ​​ ះពាល់ដោ ស្ងួត​ គ្រោះរាំង​ ​ ង្ករផ ជាពិសេសអ ដណ្តើមពានរង្វានអង្ក ​ ្កាម្លិះថៃ​ ក្នុងការ​ ល្អជាង​ ់​​​ រ​ គេ​ ​ ្រោះ​ នៅពាក់កណ្តាលរដូវ និងគ ​ តាមតំបន់មួយច ទឹកជំនន់នៅ ​ ំនួន​ ពភ លើ​ ុ ឈ ិ ពលោក។ កន្លងមក កម្ពជា​ ះ ្ន ពានរង្វន ា ប ួ ដង គឺនៅឆ្នំា ់ ន ក្នុងប្រទេស13។ យ៉ាង​ ៃ​ ែមសរុបរ ណាក៏ដោយ តម្លបន្ថ ​បស់វិស័យ​ ​ ៃ​ 2012 2013 2014 និង 2018 ចំណែកអង្ករក្រអូបប្រណិតថ តាមតម្លៃបច្ចុប្បន្ន) កើនដល់ 4.4 ភាគរយ​ កសិកម្ម (​ នៅឆ្នាំ 2018 ពានរង្វាន់ប្រាំដង។ អង្ករ ឈ្នះ​ ​ មេរិក និងអ ​សហរដ្ឋអា មីយ៉ាន់ម៉ា​ ​ ង្ករ​ ា ច ដែលមានទឹកប្រក ំ ន ់ ន រៀល (ឬ ​ ួ 21,913 ពាន់លាន​ 22.0 ភាគរយ​ ពាន​ ឈ្នះ​ រង្វាន់ម្តងម្នាក់។ បង្កបង្កើនផលស្រូវ ដែលមា នៃ ផសស)។ ការ​ ​ នប្រមាណ 50 ភាគរយ​ នៃ​ ផសស វិស័យកសិកម្ម​ បានកើនឡើង 3.5 ភាគរយ​ អឺរ៉ុបបា សហភាព​ ដាក់វិធានការ​ ​ ន​ លើ​ ការពារ​​ ​ ំចូល​ អង្ករនា តោន ដែលទាប​ ឬសម្រេចបាន 10.8​ លាន​ ជាងឆ្នាំ 2017 ដែល​ ​ ីយ៉ាន់ម៉ា ពីកម្ពុជា​និងម កំណើន 5.7 ភាគរយ​(​ មាន​​​ ​ ះ ទិន្នផល​ រូប 9)។ ក្នុងនោ ​ ្រាំង​ ស្រូវប គណៈកម្មការ​ ​ អឺរ៉ុប (EC) បាន​ សហភាព​ វិធានការ​ ដាក់​ ការពារ​ ស្រូវវ រួមចំណែកចំនួន​ 2 ភាគរយពិន្ទុ ចំណែកឯទិន្នផល​ ​ស្សារួម​ ​ ង្ករកម្ពុជា។ លើអ តាមគណៈ​ យោង​ សហភាពអឺរ៉ុប កម្មការ​​ ការ​ ចំណែកចំនួន​1.5 ភាគរយពិន្ទុ។​​ ​ នបញ្ជាក់ព ស៊ើបអង្កេតបា ​ ៃការ​ ​ ីកំណើនខ្លាំងន នាំចូលអង្ករស ពី​ ​ ិន្នផលមានចំនួន​​ 57 ភាគរយ​ នៅឆ្នាំ 2018 កំណើនទ នៃ​ មកកាន់ស កម្ពុជា​និងមីយ៉ាន់ម៉ា ​ អឺរ៉ុប ​ ​ ហភាព​ ធ្វើ​ ដែល​ ​ ៉ះពាល់​ ឲ្យប កំណើនផលស្រូវ ចំណែកភាគរយ​ គឺ​ ផ្សេងៗទៀត​​ ដោយសារតែ​ ​ ដ ដល់ស ្ឋ ច េ ក ិ រ ​ ្ច បស់អក ្ន ផលិតនៅ​ អរ ុ៉ ​ ឺប ើ តបសហភាព​​ ។ ជាការឆ្លយ ី​ ំដុះ។ នៅឆ្នាំ 2017 93.2 ភាគរយនៃកំណើន​ ការពង្រីកផ្ទៃដដា ុ៉ ​ អឺរប េ យ បានសម្រច ​ ច ​ កពន្ធនា ូ ល ំ ល ​ ​ អ ើ ង្ករ​ ដល ​ង ែ ន តវ ឹ ​ កាត់​ ូ្រ ​ បន្ថយ​​ ​ រពង្រីកផ្ទៃ​ ផលស្រូវ​ បានមកពីកា ​ ក្ខខណ្ឌ​ ដីដាំដុះ​ គួបផ្សំនឹងល ក្នុងរយៈពេល 3 ឆ្នាំ​ បន្តិចម្តងៗ​​ អនុម័តនៅ ។ ក្រោយការ​ ទី 18 ​ ថ្ងៃ​ ​ ្អប្រសើរ។ ដូច្នេះ នៅឆ្នាំ 2018 កំណើនទិនផ អាកាសធាតុល ្ន​ ល​ អឺរ៉ុបបា ខែ មករា ឆ្នាំ 2019 សហភាព​ យក​ ​ ន​ គយឡើងវិញ​ ពន្ធ​ ពី ​​ បង្ហា ញ ​ ធ នធានកសិ ក ម្ម ​ ការប្រើ ប្រា ស់ ​ កា ន់ តែ ល្អ ប្រ សើ រ បា ន​ នៅឆ្នាំទីមួយ និងកា ចំនួន 175 អឺរ៉ូក្នុងមួយតោន​ ​ កត្រឹម​ ​ ត់បន្ថយម មានប្រសិទ្ធភាព​ និង​​ ស្រូវ​ ។ ទិន្នផល​ កើនឡើង 1.7 ភាគរយ វស្សា​ នៅ​ 150 អឺរ៉ូក្នុងមួយតោន​ ់​ កត្រឹម 125 អឺរក ឆ្នាំទីពីរ និងធ្លាកម ៉ូ​ ្នុង​ ស្រូវ​ ចំណែកទិន្នផល​ ប្រាំងកើនឡើង 1.0 ភាគរយ។ មួយតោននៅឆ្នាំទីប16 ី​ ។ ជាលទ្ធផល​ នៅខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ 2019 ​ ការ​​ ផ្ទៃដីបង្កប ​ ​ ើនដ ​ ង្កើនផលស្រូវក កើន​ ​ ល់ 3.3 លានហិកតា​ ឬ​ របស់កម្ពុជាទៅ នាំចេញអង្ករ​ សហភាព​ ​ កាន់​ ​ នតែ 10,080 អឺរ៉ុបមា ដោយសារតែកំណើន​ ឡើង 3.3 ភាគរយ ​ បង្កបង្កើនផលស្រូវ​ ផ្ទៃដី​ ថយចុះ​ 57.8 ភាគរយ​ តោនប៉ុណ្ណោះ​ ឬ​ ​ ែមុន។ ធៀបនឹងខ ​ កម្ពុជា​ វស្សា។ ផ្ទៃដប ​ស្សា​​ ី​ ង្កបង្កើនផលស្រូវវ ​ ល់ 2.74 លាន​ កើនឡើងដ នាំចេញ​ បាន​ នៃ​ អង្ករ​ 270,000 តោន (ឬស្មើនឹង​ 43 ភាគរយ​ នៅឆ្នាំ 2018 (ឬស្មើ​ ហិកតា​ កំណើន 3.4 ភាគរយ) ដោយកើន​ អង្ករនា បរិមាណ​ សរុប) ទៅកាន់ទ ​ ំចេញ​ សហភាព​ ​ ីផ្សារ​ អឺរ៉ុបនៅឆ្នាំ ពី​ 2.65 លានហិកតា​ ឡើង​ នៅឆ្នាំ 2017។ ផ្ទៃដីបង្កបង្កើនផល​ 2018។ ប្រាំង​ ស្រូវ​ មានទំហំ 0.59 លាន​ នៅតែ​ ហិកតាដដែល។ ចំណុច​ ​ ិនបា ផ្ទុយទៅវិញ ប្រទេសច កូតា​ ​ នបង្កើន​ ​ ី​ នាំចូលអង្ករព កម្ពុជា​ បង្ហាញពី​ នេះ​ លំបាកនៃ​ បញ្ហា​ ពង្រីកប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត​ ការ​ សម្រាប់​ តដល់ 400,000 តោន​ រហូ​ ​ ី 300,000 នៅឆ្នាំ 2019 កើនព ធ្វើស្រូវក្នុងកំឡុងរដូវប ការ​ ​ ្រាំង។​ តោននៅឆ្នាំ 2018។ នៅឆ្នាំ 2018 ចំនួននៃការ​ អង្ករ​ នាំចេញ​ ជាក់​ បង្ហាញថា ​ ស្ថិតិផ្លូវការ​ ទិន្នផលស្រូវ​ អតិរេក​ នៅកម្ពុជាកើនដល់ ទៅកាន់ប្រទេសច ស្តែង​ ​ដ្ឋបាលពិសេស​ ​ ិន​ (ចិនដីគោក តំបន់រ តោន ឬ​ 5.8 លាន​ ​ ង្ករ 3.7 លាន​ ស្មើនឹងអ តោន។ ប៉ុន្តែ កម្ពុជាបាន​ ​​ ​ប ហុងកុង និងត ​ លពិសស ំ ន់រដ្ឋបា ា វ​ េ ​ម៉កា ួ 170,154 ) គឺមានចំនន ​ លលើសស នាំចេញផ ​ ង្ករ​ ​ ្រូវអ ​ ​ របស់ខ្លួន​ ភាគច្រើនក្នុងទម្រង់ជា នៃការ​ តោន ឬស្មើនឹង​ 27 ភាគរយ​ អង្ករស នាំចេញ​ ​ រុប។ សេចក្តី​ នាំចេញអ ស្រូវ​ ចំណែកឯ ការ​ មានចំនួន 0.6 លាន​ ​ ង្ករ​ តោន (ឬ​ ថា ចំនួននាំចេញនេះគឺប រាយការណ៍បង្ហាញ​ ​ ំណើរ​ ​ ណ្តាលមកពីដ នឹង 16.7 នៃ​ ស្មើ​ សរុប) (រូប 10)។ អតិរេក​ យឺតយ៉ាវន ការ​ អនុញ្ញាត (ដោយ​ ​ ៃការផ្តល់ការ​ ចិន) ដល់កា គយ​ ​ រ​ ​ នចំនួន​ 79 ការនាំចេញអង្ករក្រអូបប្រណិតរបស់កម្ពុជាមា ​ ិន​ នាំចេញទៅប្រទេសច សហភាព​ ។ ដូចទីផ្សារ​ ដែរ ទីផ្សារ​ អឺរ៉ុប​ ចិន​ នៃ​ ភាគរយ​ ​ ង្ករ​ ការនាំចេញអ នៅឆ្នាំ 2018។ ក្នុងនោះអង្ករស សរុប​ ​ ​ ទិញអង្ករក្រអូបប្រណិតជាច្រើនពី បាន​​ ​​ កម្ពុជា។​ ា ស គ្រប ្រ ន ់ ឡ ួ ​17​​ភាគរយ​ហើយ​ ូ មានចំនន អង្ករស ​ រ ំប ូ ​ គប ់ ឡ ា្រ ស ​ ូ ​ ្រ ន ជារួម ថយចុះនៃ​ ការ​ អង្កររបស់កម្ពុជាទៅកាន់​ ការនាំចេញ​ មានចំនួន​4 ភាគរយ14។ អង្ករក្រអូបប្រណិតបា ពានរង្វាន់​ ​ នឈ្នះ​ អឺរ៉ុបត្រូវបាន​ សហភាព​ ដោយ​​ ប៉ះប៉ូវ​ នៃការ​ កំណើន​ អង្ករ​ នាំចេញ​ ​​ អង្ករ លើពិភពលោកជា​ ល្អជាងគេ​ ម្តង​ ថ្មី​ នៅឆ្នាំ 2018 នៅក្នុង​ ទៀត​​ 13 របាយការណ៍​ ប្រចាំ​ ឆ្នាំ សមិទ្ធផល​ ឆ្នាំ 2018 និង​ គោល​ ដៅ​ ឆ្នាំ 2019 ក្រសួង​​កសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ​ខែ មីនា ឆ្នាំ 2018។ 14 របាយការណ៍ស្តីពី​ស្ថានភាពនៃការ​ ​បស់កម្ពុជានៅឆ្នាំ 2018 លេខាធិការដ្ឋានស នាំចេញស្រូវអង្កររ ​ េវា​ ច្រកចេញចូលតែមួយស​ ម្រាប់ការ​ ស្រូវ​ នាំចេញ​ អង្ករ។ 15 https://thericetrader.com/conferences/2018-WRC-Hanoi/worlds-best-rice/ 16 សេចក្តីថ្លែងការណ៍​ របស់គណៈកម្មការ​ សហភាពអឺរ៉ុប ថ្ងៃទី 19 ខែ មករា ឆ្នាំ 2019 ៖ http://europa.eu/rapid/​ press-​ release_IP-19-427_en.htm បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 14 ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ​ កាន់​ របស់កម្ពុជាទៅ ចិន។ នៅខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ 2019 នៅ​ ទីផ្សារ​ ពេល​ នាំចេញដែរ នៅពេលមានកំណើនប ​ ្រជាជន​ កណ្តាល​​ វណ្ណៈ​ កាន់តែ​ ការពារ​ ដែលវិធានការ​ តវ បានអនុវត្តពញ ូ្រ ​ េ លេញនោះ ​ ការ​ នា​ ច ំ ញ េ ​ ​ ​ ច្រើននៅ ​ ិន។ ដូច្នេះ ជាការចាំបាច់​ អាស៊ី ជាពិសេសក្នុងប្រទេសច ទៅកាន់​ អង្ករ​ អឺរ៉ុប​ សហភាព​ ថយចុះចំនួន​ 57.8 ភាគរយបើ​ បាន​ ត្រូវមានយុទ្ធសាស្រជា ្ត​ តិជំរុញ​ ធ្វើ​ ការ​ ​ ម្ម​កសិកម្ម។ ពិពិធក នង ធៀប​ ខម ឹ ​ ុ ។ ែ ន ​ ផ្ទយ ុ ទៅវិញ ការ​ នាច ំ ញ អង្កររ េ ​ ុ ទៅ ​បស់កម្ពជា ​ ន់​​ ​ កា បន្ត​ប៉ុនក្រ ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅតែ​ ​ ំនួន​​ ្តែ​ ុមមនុស្សច ្ រ​ ទីផសា ចនិ ​ បាន​ កន ួ 45.6 ភាគរយ​ ើ ឡើងចំនន ួ ​ ។ ជាលទ្ធផលចំនន ​ ំផុត កំ 40 ភាគរយដែលនៅផ្នែក​ខាងក្រោមប ​​ ពុង​ ការ​ នៃ​ ំ ញ នាច េ អង្ករ​ របស់កម្ពជា ុ ក ើ ឡើង​ 2 ភាគរយ​ ​ ន កង ​យៈពល ុ្ន រ េ ​ មានការលំបាកជាងមុន ​ ែ​ ពីរខ ​ ្នុង​ ដំបូងក បង្ហាញថា ការ​ ឆ្នាំ 2019។ ទិន្នន័យផ្លូវការ​ នាំចេញ​ ភាព​ ខណៈដែល​ បន្តថ ក្រីក្រ​ ជំរុញការ​ ​ យចុះ​ កត្តា​ កាត់បន្ថយ​ អង្ករ​ របស់កម្ពជា ុ មា ្ល ា​ ំា 201817។ ​ នទទួលបាន 413.5 លានដុលនៅឆ្ន ក្រីក្រមានការប្រែប្រួល។ ភាព​ ្រ​ ម្រាប់​ ការ​ប៉ាន់ស្មានភាពក្រីកស រយៈពេល​ នៅ​ ក្នុង​ មួយទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ​មានវឌ្ឍនភាព​ កំពុងស្ថិតក្រោមការពិនិត្យដោ អំឡុងឆ្នាំ 2015-2017 ​ ​ យអាជ្ញាធរ​ បង្កើតភា ការ​ ​ ្នែក​​ ​ ពលេចធ្លោរផ ​ គុណភាព និងឈ ្មោះ។ ដោយសារ​ ការ​ កម្ពុជា​ ប៉ុន្តែ​ គឺថា អត្រាភាពក្រីក្រនៅតែបន្ត​ បង្ហាញជាបឋម​ ​ ណ្តាប្រទេសផ តែកម្ពុជាមានទីតាំងនៅជិតប ​ លិតធំៗ ដូចជា បន្តមានវឌ្ឍនភាពសំខាន់ៗក្តី ​ ថយចុះ។ បើទោះជា​ ការថយចុះ​​ ា ស ម៉ឡ ុ ក េ ី៊ ថៃ និងវៀតណាម​កម្ពជា ំ ង ​ព ុ ខ ​ត ិ ខំធើ្វ រជា​ ​ កា យទ ្ធ ស្រ្ត​​ ុ សា ​ ្នាំ 2013-2017 ​ ភាពក្រីក្រនៅអំឡុងឆ ការ​ តិចជាង​ ភាព​ ថយចុះ​ បង្កើតភាព​ ក្នុងការ​ ផ្នែកគុណភាព (ស្រូវ អង្ករ ម្រេច) លេចធ្លោរ​ នៅ​ ក្រីក្រ​​ ​ ្នាំ 2009-2013 ជាសំខាន់ដោយសារ​ អំឡុងឆ កំណើន​ តែ​ បង្កើនសុវត្ថិភាពអាហារ (​ និរន្តរភាព (“បៃតង”) និង​ “ស្អាត”) េ ក សដ ិ បា ្ឋ ច ់ យោ ្ច នផ្តលប ្រ ជន៍​ ដល់​​ ប្រជាជនមិនមន កក ែ ​ ច ្រ ន ី្រ ​ ជាង ើ្រ ​ បន្តទៅជំរុញការ​ ក៏ដូចជា​ ផលិតផលកសិកម្ម កែច្នៃ​ (​ស្វាយចន្ទី នៅតំបន់ទីប្រជុំជនមិនមានការប្រែប្រួលបើ​ ខណៈដែលភាពក្រីក្រ​ ម្សៅ)។ ចំពោះការងារនេះ អាជ្ញធរ​ ដំណាំ​ ​ ន​ ា​ កម្ពុជាបា ប្រើប្រាស់​ ​ ល ធៀបនឹងព ើ ស េ មុននោះ។ ការប្របា្រ រ ​ ់ បស់មនុសស ្ ​ម្នក ា ៗ ៃ ម ់ នក ុ្រ ​​ ​ លិតផល​ ឈ្មោះអង្ករ “ម្លិះអង្គរ” និងផ ់​​ មិសាស្រ្ត​ (GI)​​ សម្គាលភូ ​ ំនួន​​ 40 ភាគរយដែលនៅផ្នែកខាងក្រោមប មនុស្សច ​​ ន ​ ំផុតកើ ​ ំពត និងកា ដូចជា ម្រេចក មណ្ឌលគិរី​ ​ ហ្វេ​ កែច្នៃ​ស្វាយ​ ។ រោងចក្រ​ នៅអំឡុងឆ ឡើង 13 ភាគរយ​​ ការ​ ​ ្នាំ 2013-2017 ប៉ុន្តែ​ ប្រើប្រាស់​​ ​ ំពុងត្រូវបាន​ ចន្ទីមួយចំនួនក ការធ្វើពិពិធកម្ម​ សាងសង់ឡើង ប៉ុន្តែ ​ ​ ៃ​ របស់មនុស្ស​ម្នាក់ៗន ​ ំនួន​​ 60 ភាគរយ​ ក្រុមមនុស្សច ដែលនៅ​ ការផលិតផ ឆ្ពោះទៅ​​ សត្វ និង​ ​ លិតផល​ ទទួល​ ជលផល នៅតែ​​ ​ ំផុត​ កើនឡើង​ 22 ភាគរយ។ ប្រាក់ឈ្នួលដែ ផ្នែកខាងលើប ​​ ល ជោគជ័យតិចតួច បើទោ បាន​​ ជា​ ​ ះបី​ កំណើន​ មាន​ តម្រូវការ​ និង​ ដើរ​ ទទួលបានពីការងារផ្សេងក្រៅពីវិស័យកសិកម្ម ​ ​ ន់ត តួនាទីកា ថ្លៃយ៉ាងណាក៏ដោយ។ កំណើនប្រាក់ចំណូល និងកំណើនទី​ ​​ ុងការកាត់បន្ថយភាពក្រីកនៅ សំខាន់ក្ន ្រ​ អំឡុងឆ្នាំ 2013-2017 ំុ ន ដែលគាំទដោ ប្រជជ ើ វិសយ ្រ យកំណន ័ ទស េ ចរណ៍ ​​​ កំពង ​ ស ុ ផ ់ រ ា្ល ប ូ្ត ​ នឹងអំឡុងឆ្នាំ 2009-2013 នៅពេលដែលក ធៀប​ ​ ្រួសារ​ ​ សិកម្មគ ប្រើប្រាស់ម្ហូបអាហារ​ ការ​ ក្នុងគ្រួសារ ​ ក់ព ជាពិសេសពា នឹង​​ ​ ័ន្ធ​ ការ​ ដស គឺជាចលករ​ ​ ម្រាប់កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។ ៏​ ំខាន់ស ​ ល​ ប្រើប្រាស់ផលិតផ ​ ៏កើតឡើងច សត្វ។ ស្ថានភាពនេះក ការ​ ​ ំពោះ​ ​ ល់អ រូប 11 ៖ ការរួមចំណែកដ អតិផរណា​ ​ ត្រា​ រយៈពេល 12 ខែ រូប 12 ៖ សម្ពាធអតិផរណា​ ថយចុះយ ងខ្លាំងក ​ ៉ា​ ​ ណ្តាប្រទេស​ ​ ្នុងប (ភាគរយ) សេដ្ឋកិចរ ដែលមាន​ ្ច​ីកចម្រើន​... អតិផរណា​ អត្រា​ ភាគរយ​ សំខាន់ៗ​(​ នឹង​ ធៀប​ ឆ្នាំមុន ចុងគ្រា) 7 8 7 6 5 4 2 3 2 1 0 -1 -3 មក�-2016 មិ�-2016 ឧស�-2016 កក��-2016 ក���-2016 វ�ច�ិ�-2016 មក�-2017 មិ�-2017 ឧស�-2017 កក��-2017 ក���-2017 វ�ច�ិ�-2017 មក�-2018 មិ�-2018 ឧស�-2018 កក��-2018 ក���-2018 វ�ច�ិ�-2018 មក�-2019 មិថុ�-11 ធ��-11 មិថុ�-12 ធ��-12 មិថុ�-13 ធ��-13 មិថុ�-14 ធ��-14 មិថុ�-15 ធ��-15 មិថុ�-16 ធ��-16 មិថុ�-17 ធ��-17 មិថុ�-18 ធ��-18 ����ងៗ � ន៍រងលំ���ន សន�ស� ើ � និងទឹក��ង ចិន ឥណ����សុី �����សុី សន�ស��ន៍រង�រដឹកជ���ន �ៀបនឹង���ំមុន ហ�ីលីពីន �� �ៀត�ម សន�ស��ន៍រងម��ប��រ កម្ពុជា ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរ​ សេដ្ឋកិចអា ប្រភព ៖ បច្ចុប្បន្នភាព​ ្ច​ ស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក ខែ មេសា ឆ្នាំ 2019 ពិភពលោក​ ធនាគារ​ 17 ​ ៃការ​ នៅឆ្នាំ 2018 ចំនួនន ​ ង្ករ 567,500 តោន​(ទិន្នន័យគយ) ប៉ុន្តែ ​ នាំចេញស្មើនឹងអ ទិន្នន័យរបស់ស ​ ហព័ន្ធស្រូវអ ​ ង្ករ​ ​ ង្ហាញថា ការ​ កម្ពុជាប អង្ករ​ នាំចេញ​ មានចំនួន 626,200 តោន។ 15 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ថយចុះភាពក្រីកផ ការ​ ​ ន​ ្រ​ ្នែករូបិយវត្ថុ​ ត្រូវបា បង្ហាញឲ្យឃ ​ ើញ​ តែ​​ 2018។ ដោយសារ​ ់​ កម្ពុជា ដុល្លារូបនីយកម្មមានកម្រិតខ្ពសនៅ ប្រសើរ​ តាមរយៈភាព​ ឡើង​ នៃ​ ជីវភាពគ្រួសារ។ ជាតួយ៉ាង ​ មាន​ ការ​ ឡង ការ​ ើ ថ្លប្រ ៃ​ ក ា ​់ ល ដ ា្ល មរ ុ អា េក ិ នៅ ​ ​ ី ក្នង ឆមាសទីពរ ុ ឆ្នំា 2018 បាន​ អគ្គិសនីប្រើប្រាស់កើនដល់ កង្ហារ​ ​​ ​ អំឡុងឆ្នាំ 37 ភាគរយពិន្ទុនៅ រួមចំណែកដ ​ ល់ការ​ អត្រអតិ រក្សា​ ឲ្យនៅទាប។​ ា​ ផរណា​ 2013-2017 ចំណែកល អគ្គិសនីក ​ ទ្ធភាពទទួលបាន​ ​ ើនដល់ 27 ី​ក្សាស នៅខែ កក្កដា ឆ្នាំ 2018 ដើម្បរ តម្លៃលក់រាយ​ ​ ្ថិរភាព​ ភាគរយពិន្ទុ ហើយ​ ទទួលបានអនាម័យប្រសើរក លទ្ធភាព​ ​ ើនដល់ ប្រេងឥន្ធនៈ នៃផលិតផល​ ​ ្លៃ​ នៅពេលមានការឡើងថ នៅ​ ប្រេង​ 24 ភាគរយ​ ទទួលបាន​ ពិន្ទុ។ អត្រាលទ្ធភាព​ អនាម័យ និង​ ទីផ្សារ​ អន្តរជាតិ​ អាជ្ញាធរកម្ពុជាបា កាត់បន្ថយអាករពិសេស ​ ន​ ​​ សើរ ​ អគ្គិសនីប្រ ​ ឿនជាងអត្រនៅអំ កើនឡើងល ា​ ឡុងឆ ​ ្នាំ 2009- អាករមួយក្នុងចំណោម​ (​ អាករបួន ៖ ពន្ធគយ ពន្ធតម្លៃបន្ថែម នៅតែមានគ្រួសារ​ 2013។ ប៉ុន្តែ ​ ​ ្ថិតនៅ​ ជាច្រើនដែលស លើ​​ បន្ទាត់​ ​ ករពិសេស) លើផ ពន្ធអាករ និងអា ប្រេង​ ​ លិតផល​ ឥន្ធនៈនាំចូល។ ភាពក្រីក្រតែបន្តិច ​ ិនសូវមា និងម ​ិបត្តិ​ ​ នលទ្ធភាពទប់ទល់នឹងវ អាករ​ ពិសេសល ប្រេងសាំង​ ត្រូវបាន​ ​ ើ​ កាត់បន្ថយមកត្រឹម 15 ែ​ វិបត្តិ​ ផ្សេងៗ សូម្បីតជា​ ។ នៅពេលមាន​​​ តូចតាចក៏ដោយ​​ វិបត្តិណា​ ភាគរយ (ចុះពី 35 ភាគរយ​ ) ចំណែក​ ​ ើ​ អាករពិសេសល ប្រេង​ ការ​ មួយដែលកាត់បន្ថយ​ ក្នុងចំនួន​ ប្រើប្រាស់សម្រាប់មនុស្សម្នាក់​​ ​ ្រូវ​ ម៉ាស៊ូតត កាត់បន្ថយមកត្រឹម 5.5 ភាគរយ​ (ចុះពី 15 បាន​ នឹង​ ទឹកប្រាក់ 2,000 រៀល (0.50 ដុល្លា) នោះ​ ក្រីក្រ​ បង្កើនភាព​ ភាគរយ) ហើយអាករពិសេសល ​ ើ​ ​ ត​ ប្រេងកា បានកាត់បន្ថយ​ ត្រូវ​ ទ្វេដង។ មកត្រឹម 5 ភាគរយ (ចុះពី 15 ភាគរយ)18។ ការបាត់បង់ប្រាក់​ ​ ី​​ ចំណូលពន្ធព ទាំងនេះដែលបានរាយការណ៍គឺ ផលិតផល​ ​​​ ​ 30 ថយចុះបន្តិច ដោយសារ​ អតិផរណា​​ តែការ​ធ្លាក់ចុះ​ ដុល្លាក្នុងមួយឆ្ន។ លាន​ ​ លិតផ ាំ​ បើទោះជាកម្ពុជានាំចូលផ ប្រេង​ ​ ល​ ​ ៉ះប៉ូវ​ តម្លៃប្រេងឥន្ធនៈជួយប ថ្លៃ​ ការឡើង​ អាហារ ម្ហូប​ ​ ន “​ ឥន្ធនៈទាំងអស់​ និងមា ” អតិផរណា​ ការផ្ទេរ​ ពី​ ពេញ​ តម្លៃប្រេង​ អត្រអតិ ​ ិ ទាបបំផត ា​ ផរណាមានកម្រត ុ ​ កង បន ុ្ន រយៈពេល​ ក ំា ន្លង​ ួ ឆ្ន​ អន្តរជាតិល ក្នុងទីផ្សារ​ ​ ម្លៃ​ ​ ើត ធរកម្ពុជា​ លក់រាយក្នុងស្រុក​ អាជ្ញា​ ។ នៅឆ្នាំ 2018 អតិផរណា​ មក​ បន្តិចដោ ថយចុះ​ តែការ​ ​ យសារ​ ​ េញ​ តែងច ផ្សាយតម្លៃ​ ប្រេងសា ​ ំង និងប ​ ្រេង​ម៉ាស៊ូតល ​ យ​ ​ ក់រា រៀង​ ចុះ​ ថយ​ ​ ន្ធនៈ​ តម្លៃប្រេងឥ ​ ្រីមាសទីបួនក តាំងពីត ​ ្នុងឆ្នាំ 2018 បាន​ ម្តង ដើម្បី​​ រាល់ពីរខែ​ ​ ្រុមហ៊ុនលក់រា ឲ្យក ប្រេងឥន្ធនៈ​ ​ យផលិតផល​ ូ ​​ ជួយប៉ះប៉វ ឡង ការ​ ​ ម ើ ថ ៃ្ល ប ូ្ហ អា ​ ហារ​ ។ សន្ទសស ​ ម្លន ្ ន៍ត ៃ រ​ ៃ កា បប ា្រ ់ ើ្រ ស អនុវត្តតាម។​ ផ្លូវការ​ ​ កត្រឹម​ 1.6 ភាគរយ​ ថយចុះម នៅឆ្នាំ 2018 ចុះពី 2.2 ភាគរយ​ តំបន់អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក សម្ពាធអតិផរណា​​ នៅ​ ថយ​ចុះ​ តែការថយចុះការ​ នៅខែ ធ្នូ ឆ្នាំ 2017 (រូប 11) សំខាន់ដោយសារ​ ក្នុ ង ចំ ណោ មបណ្តា ប្រ ទេ​ បន្តិ ច ​ សេ ដ្ឋ កិ ច្ច ​ សដែ ល មាន​ ចម្រើន​ រី ក ​ នសមាសភាគ​ ចំណាយ​ ៃ​ ដកឹ ជញ្ជន ូ (សន្ទសស ្ ន៍រង) នៅពល ​ ល េ ដ ែ ​ ​ ណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជា។ ដែលភាគច្រើនជាដៃគូពា ភាគច្រើននៃ​ លក់រា តម្លៃ​ ប្រេង​ ​ យ​ ​ ្រេងម៉ាស៊ូតថ សាំង និងប ​ ម្រួល​ ​ យចុះ និងស ​ នសេដ្ឋកិច្ចរ ប្រទេសដែលមា អត្រា​ ​ីកចម្រើនក្នុងតំបន់នេះ​ មាន​ ការ​ ដោយ​ ថយចុះនៃ​ ថ្លៃ​ ប្រេង​ ​ ​ នៅទីផ្សារអន្តរជាតិនៅ ឆ្នាំ ចុង​ ថយចុះ (រូប 12)19។ ដោយសារ​ អតិផរណា​ ​​ ន ថៃ តែប្រទេសចិ ​ ល់ក រូប 13 ៖ ការរួមចំណែកដ ​ ំណើនរូបិយវត្ថុទូលាយ​ ថយចុះ រូប 14 ៖ ចរាចរណ៍ប្រាក់រៀល​ ភាគរយពិន្ទុ) (​ ភាគរយប្រែប្រួលធៀបនឹងឆ (​ ​ ្នាំមុន) 45 50 40 45 35 40 30 35 25 30 20 25 20 15 15 10 10 5 5 0 0 កក��-17 មក�-15 ឧស�-13 មិ�-14 ឧស�-18 ធ��-12 តុ�-13 សី�-14 មិថុ�-15 ���-16 ធ��-17 តុ�-18 � 16 ិ� -15 � -17 -5 ធ��-12 មិ�-13 មិថុ�-13 ក���-13 ធ��-13 មិ�-14 មិថុ�-14 ក���-14 ធ��-14 មិ�-15 មិថុ�-15 ក���-15 ធ��-15 មិ�-16 មិថុ�-16 ក���-16 ធ��-16 មិ�-17 មិថុ�-17 ក���-17 ធ��-17 មិ�-18 មិថុ�-18 ក���-18 ធ��-18 ក��- វ�ច� កុមៈ ��ក ់ ��� ើ រូបយ � ប � រ��ស ិ ប័ណប ច�ចរណ៍�ក ់ ៀល � � ច�ចរណ៍��ក់�ៀល ���ក់ប��ើ�រូបិយប័ណ�បរ��ស � ប ��ក ើ ��ក ់ ��� ់ ៀល � � ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ 18 http://cnv.org.kh/petroleum-price-decrease-0-03-first-july/ 19 សេដ្ឋកិចអា បច្ចុប្បន្នភាព​ ្ច​ ស៊ីបូព៌ា និង​ប៉ាស៊ីហ្វិក ខែ មេសា ឆ្នាំ 2019 ក្រុមធនាគារពិភពលោក វ៉ាស៊ីនតោនឌីស៊ី។ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 16 ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ និងវ ជា​ ​ ៀតណាម​ ដៃគូពាណិជ្ជកម្មស ​ ំខាន់ៗរ ​បស់កម្ពុជា ការ​ ថយ​ ​ ម្រុងអ ទុនប ​ ន្តរជាតិសរុប ថយចុះម ​ កត្រឹម 16.0 ភាគរយ​ នៅឆ្នាំ អតិផរណា​ ចុះអត្រា​ ​ ំងនេះ ក្នុងប្រទេសទា ​​ សម្ពាធ​ បានជួយរក្សា​ ថយពី 30 ភាគរយ​ 2018 ​​ នៅឆ្នាំ 2017។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ទុន​ អតិផរណា​ ​ នសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនជា នៅកម្ពុជា។ ប្រទេសមា ​ ច្រើន​ ុ អន្តរជាតិបានកើនដ បម្រង ្ល ឬ​ ​ ល់ 10.1 ពាន់លានដុលា​ សន ឹ កា ើ្ម ង ​ រ​ ុ តំបន់ន ក្នង េ​ ​ ះ ​ លនយោបាយ​ បានអនុវត្តគោ រប ូ យ ​ ិ វត្ថរ ុត ​ប ឹ ត ិ ្ត ដើមប ​​ ្ ី​ ​ ពេលអនាគតរយៈពេល 6 ខែ​​ នាំចូលនា នៅឆ្នាំ 2018។ កំណើន​ ឆ្លើយត​ ប​ ​ រ​ នឹងកា ថយចុះ​ ា​ ូរ​ អត្រប្ត បាយធ្វើ​ ប្រាក់ និងគោលនយោ​ ា្រ រ ចរាចរណ៍បក ់ ៀល​​ ថយមកត្រម ឹ 11.5 ភាគរយ​ នៅឆ្នំា 2018 ចុះ​ ឲ្យមានលំនឹងរ របស់សហរដ្ឋអា ​ូបិយវត្ថុ​ ​ មេរិក​ ។ ដោយសារ​ តភា ែ គ​ នៅឆ្នាំ 2017 ដោយសារ​ ពី​28.2 ភាគរយ​ តែ​ រូបិយប័ណក ្ណ​ ្នុងស្រុក​ ើ នៃ​ ច្រន េ ដល ប្រទស ែ មា ​ នសេដក ិ រ ្ឋ ច ​ ី ចម្រន ្ច ក ើ ទាំងនេះ​​ មាន​ អត្រា​ ​ ំណើនតម្រូវកា រងសម្ពាធកាន់តែច្រើនពីក ​ រ​ នាំចូល (រូប 14)។ អតិផរណា​ រឹតត្បិត​​ ថេរ​ គោលនយោបាយ​ បាន​ ជួយ​ កាត់​ ថ្លៃ​ បន្ថយ​ ​ ក៏ដោយ យ៉ាងណា អត្រប្ត ា​ ូរប ​ ្រាក់រៀលធៀបនឹងប្រាក់ដុល្លា បន្ថែមទៀត។ េក អាមរិ ដល ា ថ ែ ​ធ្លក ្ល ៃ​ ់ នៅត្រ ី សទីបន ី ឆ មា ្ បា ៃ ំា្ន 2018 រកសា ិ ភាព​​ ​ នស្ថរ ចុងឆ្នាំ 2018។ អត្រប្ត នៅ​ ា​ ូរប្រាក់គឺ 4,018 រៀលក្នុងមួយដុល្លា​ ​ ល់ប្រ លំហូរនៃការវិនិយោគទុនផ្ទាល់ពីបរទេសជួយដ ​​ ាក់បញ្ញើ​ ​ ត្រា​ 4,037 រៀលក្នុងមួយដុល្លា​ នៅខែ ធ្នូ ឆ្នាំ 2018 ធៀបនឹងអ រូបិយប័ណ្ណ​​ ជា​ បរទេស​ ​ ៀបនឹងប នៅឆ្នាំ 2017។ ប្រាក់រៀលចុះថ្លៃបន្តិចបើធ ​ ្រាក់បាតថៃ កំណើនរូបិយវត្ថុ​ បើទោះជា​​ នៅតែមានអត្រា ទូលាយ​ 24.0 ៃ​ ធៀប​ ប៉ុន្តែឡើងថ្លបើ ប្រាក់ដុងវ នឹង​ ​ ្រាក់យ័នចិន។ ​ ៀតណាម និងប នៅឆ្នាំ 2018 ប៉ុន្តែ ​ ភាគរយ​ ជា​ ប្រាក់បញ្ញើ​ បរទេស​ រូបិយប័ណ្ណ​​ ​ប ធៀបនឹងរ ិ ប័ណ​ ូ យ រ ្ណ បស់​ ទផ ្ រនាំចញ ី សា ុ (​ េ សំខាន់ៗរបស់កម្ពជា ្រ កៅ​ ​​ ដាក់ប្រាក់បញ្ញើជាប កើនឡើង​ ជំនួសការ​ ​ រាចរណ៍​ ​ ្រាក់រៀល និងច ​ មេរិក) ប្រាក់រៀល​ ពីសហរដ្ឋអា ថ្លៃ បើធ ឡើង​ ​ ្រាក់អ ​ ៀបនឹងប ​ ឺរ៉ូ ប្រាក់រៀល។ ប្រាក់បញ្ញើជារូបិយប័ណ្ណបរទេសបានកើនឡើង ្លា​ ប្រាក់ដុលកាណាដា ​ ្រាក់ផោន​ និងប អង់គ្លេស។ នៅឆ្នំា 2018 ​ 26.5 ភាគរយ​ កន នៅឆ្នំា 2017។ ើ ពី 23.6 ភាគរយ​ ជំរុញការ​ ការ​ ​​បិយប័ណ្ណ​ ប្រើប្រាស់រូ គាំទ្រ​ ក្នុងស្រុក​ ត្រូវបាន​ ពិន្ទុនកំ ប្រាក់នេះបានរួមចំណែក 22.1 ភាគរយ​ រូបិយវត្ថុ​ ៃ​ ណើន​ ប្រតិបត្តិការ​ ដោយភាពជោគជ័យនៃ​ ដោយមាន​ ផ្តល់សន្ទនីយភាព​ តែ​​ ទូលាយ 24.0​ ភាគរយនេះ​ (រូប 13)។ ដោយសារ​ ដុល្លា​ ធានា​ ដែលត ការ​ បានចាប់ផ្តើមអនុវត្តកា ​ ្រូវ​ ​ លពីខែ តុលា ឆ្នាំ ​ ន​ រូបនីយកម្មមា ​ ្ពស់​ ប្រាក់រូបិយប័ណ្ណបរទេស ដែលជា​ កម្រិតខ បង្កើត 2016 ដើម្បី​ ​ ម្រាប់ក ​ កម្រិតកំណត់ស ជា​ ​ ម្ចី​ ​ ្នុង​ រូបិយប័ណ្ណក រូបិយវត្ថុ​ ចំណែកមួយនៃ​ ទូលាយនៅឆ្នាំ 2018 មានចំនួន 84.8 ុ ។ គម្រង ស្រក ិ ត្តកា ោ ប្រតប ់ ន្ទនយ ិ រផ្តលស ី ភាពដោយមានការធានា ​ ើន​ ភាគរយ ក នៅឆ្នាំ 2017។ ពី 83.1 ភាគរយ​ តម្រូវ​ ដែល​ ្ញា​ ឲ្យមានវិញបនបត្រ ប ដែល​ ​ ញ្ញើ​ ទ្រព្យ​ អាចជួញដូរ​​ ជា​ ​ ន្តរជាតិស ការសន្សំទុនបម្រុងអ ​ យចុះ​ ដោយសារ​ ​ រុបថ ការ​ ដើម្បីទទួលបាន​​ បញ្ចាំ​ ​​ ខណ្ឌ​ រូបិយប័ណ្ណក្នុងស្រុក (ជាមួយនឹងលក្ខ រូបិយប័ណ្ណ​ បញ្ចូល​ យឺតៗទៅក្នុង​ ក្នុងស្រុក​ ដោយ​ ទីផ្សារ​ ធនាគារ​ ើ ក បង្កន​ ម្ចជា ី ប្រក ា រ ​ ់ ៀល រហូត ា៉ ​ហោចណាស់ 10 ភាគរយ​​ ​ ដល់យង ជាតិ។ ធនាគារ​ ទញ ជាតិបាន​ បក ិ ​ ា្រ ដ ​ ់ ល នៅឆ្នំា 2018 ុ ា្ល 875​ លាន​ ទំហំ​ នៃ​ ​ រុបត្រឹមចុងឆ្នាំ 2019) បានផ្តល់លទ្ធភាព​ ប្រាក់កម្ចីស ​ ៀបនឹងឆ ដែលថយចុះ 9 ភាគរយ បើធ ​ ្នាំ 2017។ ជាលទ្ធផល ជាតិបញ្ចូលរ ឲ្យធនាគារ​ ក្នុងស្រុក ​ូបិយប័ណ្ណ​ ​ក្សា​ នៅពេលដែលរ ់​ ណទាន​ រូប 15 ៖ ការផ្តលឥ វិស័យធនាគារ​ ដោយ​ នៅកម្ពុជាដ ​ ល់​ ​ ល់ក រូប 16 ៖ ការរួមចំណែកដ ​​ ​ ំណើនឥណទានក្ន ុងស្រុក​ ឯកជន មាន​ វិស័យ​ កម្រិតខ្ពស់ (​ គិតជា​ ឥណទានក្នុងស្រុកធៀប​ ពិន្ទុ) (ភាគរយ​ ភាគរយ ផសស ឆ្នាំ 2017) 35% 180 30% 160 140 25% 120 20% 100 15% 80 60 10% 40 5% 20 0% 0 -5% ស ម រណ ចន �ៀ �កូ� ត� � � ិង�បុរ �� � �ស ុី � � រដ �� ហ �រ�ក ីពីន វ មី� �ស ុី �ន់� � ឥណ � ិ 2013 2014 2015 2016 2017 2018 ហ កម � �� រដ �ីល �� សំណង់ និងអចលន��ព� � ប័ណ�� ល ់ ន � ខ � និងប័ណឥ � ណ�ន � ដឹកជ��ន � និងទូរគម�គមន៍ លក់�យ(ស��� � ) � រ និង�ជនីយ��ន � ស លក់ដំុ កម�ន�� ល និងទឹក��ង ើ រុករក��� និង�រ��ន� �យថ� កសិកម� សរុប អភិវឌ្ឍន៍ពិភពលោក, ធនាគារ​ ប្រភព ៖ សូចនាករ​ ពិភពលោក​ ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ 17 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ 20 ប្រព័ន្ធ “ធនាគារ​ ដោយ​ បង្កើតឡើងដោ ស្រមោល” ដែល​​ អ្នក​ ​ យ​ ិ ភាពនៃ​ ស្ថរ ា​ រ ូប អត្រប្ត ​ ក ា្រ រ ​ ់ ៀល-ដុលអាមេ ា​ ្ល រក ែ វ ិ ​ ។ ការណនាំ ធា ​ ិ ន​ ការ​ នះេ​ ជយ បាន​ ​​ ួ កាត់បន្ថយអត្រ កម្ច ី ប្រក ​ ា​ ជា ា រ​ ់ ៀល​ ិ ម បន្តច ្ត ៗ។​ ​ង ​ិស័យអ អភិវឌ្ឍន៍វ ​ ចលនទ្រព្យ ក្រុមហ៊ុនជ ​ ួល ហាង​ បញ្ចាំ និងអ ​ ្នក​ អត្រា​ ថយចុះបន្តិចម្តងៗ​​ ទោះបីជា​ ការប្រាក់រយៈពេលខ្លី​ ព ី​ ​ ម្ចីក្រៅផ្លូវការ​ ផ្តល់ក ឡើយ។ ដូច្នេះ ទំហំឥ ​ ណទានសរុបក្ន ​​ ុង​ ដំបង ើ ក្ត។ ូ មានកំណន ​ ី មធ្យមភាគ​ ៃ​ នអត្រា​ លប ផ្ត ​ ា្រ ​ ់ ក ក ី ​ ់ ម្ច​ ព ី នាគារ​ ធ ្ច​ ំងមូល​មានកម្រិតខ សេដ្ឋកិចទា ​ ្ពស់ជាងនេះច្រើន។ ថយចុះ​ មកត្រឹម 11.08 ភាគរយ​ ក្នុងមួយឆ្នាំ នៅខែ កញ្ញា ឆ្នាំ ការរាយការណ៍បង្ហញ ​ ា ថា ផលធៀប​ ម កម្ច​ ី ន ើ​ ិ ដំណរការសម្រប ា ​​ ់ 2018 ថយ​ ពី 11.7 ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ នៅ​ ចុះ​ ចុងឆ្នាំ 2017។​ ័ ធនាគារ​​ វិសយ ថយចុះ​ ិ ។ ផលធៀបកម្ចម បន្តច ី ន ើ ការសម្រប ិ ដំណរ ា ​់ ប៉ុន្តែ ​ ី​ មធ្យម​ អត្រផ្ត ា​ ល់កម្ចជា ពី​​ ្រូ​ ិរញ្ញវត្ថមានកម្រ គ្រឹះស្ថានមីកហ ុ​​ ិត​ បានកើនឡើងដ វិស័យធនាគារ​ ​ ល់​ 2.8 ភាគរយ​ នៅឆ្នាំ 2018 ខ្ពស់ជា ផ្តល់កម្ចីពីធនាគារ​ ​ ងបើធៀបនឹងអត្រា​ ។ អត្រា​ ់ ការប្រាក​ ពីអត្រា 2.3 ភាគរយ​ កើន​ ​ ្នាំ 201721។ កម្ចីមិនដំណើរការ​ នៅចុងឆ បញ្ញើ​ មានការ​ ប្រែប្រួលតិចតួច។ នៃ​​ មធ្យមភាគ​​ អត្រា​ ់ ការប្រាក​ ​ ន​ ក្នុងវិស័យកសិកម្មមា កម្រិតខ្ពស់ប ​ ំផុតគឺ​ 8 ភាគរយ ចំណែក​ បញ្ញ​​ ើ បក ជា​ ់ ល ា្រ ដ ុ អា ា្ល មេរក ិ ​ (រយៈពេល 12 ខែ) នៅតមា ែ ន 4.42 ័ សំណង់ និងវិសយ វិសយ ្ត ល​ ័ កម្មនសា មានអត្រស្ម ា​ គ ើ ា្ន គឺ4 ភាគរយ។ ភាគរយ​ ក្នុងមួយឆ្នាំនៅខែ កញ្ញា ឆ្នាំ 2018។ ី ន កម្ចមិ ដំណរ ើ ការសម្រប ា ​់ស វ ័ ​ ិ យ មក ហ ូ្រ រ ី ​ ិ ញ្ញវត្ថ​ មា បស ុ នភាព​ ើ​ ្រ រឡងើ ​ ដោយ​ ទ្រទ្រង់​ សកម្មភាព​ ្ច​ ៏រស់រវើក​ ការផ្តល់កម្ចដ សេដ្ឋកិចដ ី​ ល់​ នៅឆ្នាំ 2018 ថយពី​ 2.0 ដោយថយចុះមកត្រឹម 1.0 ភាគរយ​ ​ ថ្មី​ បន្ទាប់ពថ វិស័យឯកជនមានកំណើនជា ី​ យចុះបន្តិចនៅ ​ ​ចុងឆ ​ ្នាំ នៅឆ្នាំ 2017។ យ៉ាង​ ភាគរយ​ ណាក៏ដោយ ត្រូវ​ មានការ​ បកស្រាយ​ 2017 និងដ ​ ើម​ ឥណទាន​ ឆ្នាំ 2018។ កំណើន​ មានចំនួន​ 24.4​ កម្ចីមិនដំណើរការដោយប្រុងប្រយ័ត្ន​ ព្រោះមានភាព​ ផលធៀប​ ភាគរយ ​ ពអ កើន​ ី​ ត្រា 19.6 ភាគរយ​ នៅ​ ឆ្នាំ 2017។ កម្ពុជា​ ី៊ ង្វក មិនសស ា គ ា​​ ់ លើ ្ន ​ ចាត់ថក ការ​ ់ ភ ​ ា្ន ប ្រ ទ េ ​​ ី ការបន្តស កម្ច​ ​ ងប្រក ា ់ និង​ កំណើន​ មានអត្រា​ ៉ងឆាប់រហ័ស​ យា​ ការផ្តល់កម្ចី​ នៃ​ ធនាគារ​ ដោយ​ ់​ ម្ចឡ ការផ្តលក ី​ ើងវិញ។ ​ ្រោយពីវិបត្តិ​ ជាពិសេសក សកល។ កំឡុងព ហិរញ្ញវត្ថុ​ មាន​ ​ េលនេះ​ កំណើននាពេលថ្មីៗនៃលំហូរការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស​ ៃ​ស័យ​​ ការរីកលូតលាស់នវិ ​ ចលនទ្រព្យ។ សំណង់ និងអ ប្រៀប​ ​ ការ​ ់​ ំណើនការសាងសង់ ជួយទ្រទ្រងក រវាងប្រទេស​ ធៀប​ ​ ​​ បង្ហាញថា ធនាគារ​ ឥណទាន​ ​​ របស់កម្ពុជាធៀប កំណើននាពេលថ្មីៗនេះនៃ​ ​ លំហូរការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស ភាគរយ ផសស មាន​ នឹង​ ​ ្ពសជា កម្រិតខ ឥណទាន​ ់​ ង​ របស់​ ធនាគារ​ ​ ំណើនការសាងសង់ប៉ុណ្ណោះទេ មិនត្រឹមតែជួយទ្រទ្រង់ក ​​ ប៉ុន្តែ​ ​ ្វីលីពីន បើទោះជាវិស័យធ ឥណ្ឌូនេស៊ី និងហ នៅកម្ពុជា​ ​ នាគារ​ ែ ទាំងបានលាក់បាង ថម ភាព​ងាយរងគ្រះ ំ ​ ោ​ របស់វស ិ យ ទ ុ ៀត​ ័ ហិរញ្ញវត្ថ​ ទើបតែដំណើរការក្តី (រូប 15)។ ផង។ រួម​ ការ​ នៃ​ ចំណែក​​ ដល់វ ការផ្តល់ឥណទាន​ ​ិស័យសំណង់ ផ្លាស់ប្តូរនៃ​ មានការ​ ់​​ ការផ្តលឥណទានក្ន ុងស្រុកទៅ ​ ​ផ្តល់​ ​ របញ្ចាំ​ មានចំនួន 8​ ភាគរយពិន្ទុ​ ឬ​ អចលនទ្រព្យ និងកា ស្មើនឹង ដល់វ ហិរញ្ញប្បទាន​ ​ិស័យសេវា 40 ភាគរយ​ នកំ ៃ​ ណន ើ ឥណទានក្នង ុ សរុប។ ជាទូទៅ វិសយ ុ ស្រក ័ ​ នាពេលថ្មីៗនេះ ឥណទាន​ ​ ក្នុងស្រុក​ ដែលផ្តល់ឲ្យវិស័យសេវា សំណង់ ​ ចលនទ្រព្យងាយ​ និងអ ប្រឈម​ ​ដ្តនៃការ​ នឹងវ ឡើង-ចុះ​ មានការកើនឡើង។ វិស័យ​ រួមមាន ការ​ សេវានេះ​ លក់ដុំ ការ​ ដឹក​ ការ​ ហើយ​ ថយចុះនៃ​ ូ​ លំហរ ិ ការវិនយោ ា ព គផ្ទល់ ប ី រទស លាក់​ េ អាច​ ជញ្ជូន និងទ ​ ូរគមនាគមន៍​ និងកា ​ រ​ ប្រើប្រាស់ផ្ទាល់ខ្លួន (រូប 16)។ បាំងការប្រឈម និងភាពងាយរងគ្រោះនៃវិស័យធនាគារបាន។ និន្នាការ​ ពី​​ នេះបង្ហាញ​ កំណើននៃការ​ ប្រើប្រាស់ និងត ​ ម្រូវការ​ សាង​ ណាក៏ដោយ យ៉ាង​ មានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជា ​ ច្រើន​ ក្នុងការ​ ​ ក់ដ សង់ ដោយមានពាណិជ្ជកម្មល ​ ុំដែលបង្កើនការ​ នាំចូលទ ​ ំនិញ​ ស្ថិរភាព​ រក្សា​ វិស័យហិរញ្ញវត្ថុ​ និងជំរុញការ​ ប្រើប្រាស់រូ ​​បិយប័ណ្ណ​ ធន់ មានជាអាទិ៍​​យានយន្ត​និងស ជាប់​ ​ ម្ភារ​ សំណង់។ ផ្ទុយទៅវិញ ក្នុងស្រុក តាមរយៈ​ ​ ុល្លា​ ការកាត់បន្ថយដ ​ វិធានការ​ រូបនីយកម្ម។ ឥណទាន​ ​ ែល​ ក្នុងស្រុកដ ផ្តោត​ លើ​ វិស័យកសិកម្ម សកម្មភាព​ ផ្នែក​ម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច​ ប្រុងប្រយ័ត្ន​ ដែលបានអនុវត្តកន្លង​ មក​ រួមមាន ្ត​ ល ឬសេវា​ កម្មនសា លក់រា ​ យ (​ ដូចជា វិស័យម្ហូបអា ​ ហារ) មានការ​ ផលធៀប​ ការប្រើប្រាស់​ គ្របដណ្តបស ់​ ន្ទនីយភាព​ នៅឆ្នាំ 2015 ថយ​ ចុះ។ ការ​ និង​ ​ លធៀបនេះរ បង្កើនផ ​ រ​ ​ហូតដល់ឆ្នាំ 2020 គួបផ្សំនឹងកា ប្រា ក់ ក ម្ចី ​ ស រុ ប ដែ ល ផ្ត ល់ ហិ រ ញ្ញ ប្ ប ទាន​ មិ ន ទាន់ ស ង​ ដោ យ​ ​ រ​ ពង្រឹងកា ភាព​ ពិនិត្យតាមដាន​​ មិនស៊ីសង្វាក់រ រូបិយវត្ថុ ​វាង​ និង​ វិស័យធនាគារ​និងម ​ ីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ​មានចំនួនជាង​100​ភាគរយនៃ កំណត់22។ កម្រិតម កាល​ ​ ូលធន​ ថត អប្បបរមា​ បានកំណត់នៅ​ ្មី​ ្រូវ​ ផសស ឬស្មន ើ​ ឹងទឹកប្រាក់ 104.2 ទ្រីលាន​ រៀលនៅឆ្នាំ 2018។ ទីមួយក្នុងឆ្នាំ 2018។ ធនាគារ​ ត្រីមាស​ បាន​ ជាតិ​ ធ្វើការវាយតម្លៃ​ ទទួលបានពីវិស័យធ ក្នុងនោះ ហិរញ្ញប្បទាន​ 80​ ភាគរយ​​ ​ នាគារ ដែលបង្ហាញថា ធនាគារ និងគ្រឹះស្ថានហ មួយ​​​​ ​​ ​ ិរញ្ញវត្ថុមានភាព​ ទៀត ទទួលបាន​ ហើយ 20​ ភាគរយ​ ពី​ វិស័យ​ មីក្រូហិរញ្ញវត្ថ។ ុ​ ​ ែ​ រឹងមាំ លើកលែងត គ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុម ​ ួយចំនួនដ ​ ែលត្រូវមា ​ ន​ ​ េះ​ យ៉ាងណាក៏ដោយ តួលេខន មិនរាប់បញ្ចូលឥណទានដែលផ្តល់​ ពិនិត្យតាមដាន​ ការ​ ​ ្រុងប្រយ័ត្ន។ យ៉ាងប 20 សូមមើល បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ខែ មេសា ឆ្នាំ 2018 សម្រាប់ការ​ លម្អិតស ពិភាក្សា​ ​ ្តីពកា ី​ រ​ ប្រើប្រាស់​ ប្រតិបត្តិការ​ ដោយមាន​ ផ្តល់សន្ទនីយភាព​ ធានាក្នុង​ ការ​ វិស័យរូបិយវត្ថុ។​ 21 របាយការណ៍ឆ្នាំ 2018 របស់​ ធនាគារ​ ​ ជាតិនៃកម្ពុជា។ 22 របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ 2017 និង 2018 របស់ធនាគារ​ ជាតិនៃកម្ពុជា។ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 18 ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ់​ ំណូលត្រូវ​ ប្រាកច អត្រា​ បានប៉ាន់ស្មានថាមាន​ ខ្ពស់ថ្មីមួយនៅ ​ ​ អន្តរក្រសួង និងប ប្រកាស​ ្ធ​ េញវិក្កយបត្រ​ ​ ្រព័នច ស្តង់ដារ​​ បានជួយ​ ឆ្នាំ 2018 ​ រ​ កែលម្អកា ​ ្រាក់ចំណូលមិនមែនពន្ធ និងរ គ្រប់គ្រងប និរន្តរភាព​ ​ក្សា​ ​ ្រាក់ចំណូលមិនមែនពន្ធ។ ប្រាកច នៃការប្រមូលប មិនមែន​ ់​ ំណូល​ ​ ំនួយឥតសំណង) ត្រូ​ ប្រាក់ចំណូលក្នុងស្រុក (រួមទាំងជ វ​បាន​ ពន្ធ (និងប្រាក់ចំណូលផ្សេងទៀត) ត្រូវបានប៉ាន់ស្មានថា ​ ​ ​រួម​ ​ ​ ប៉ាន់ស្មានថា ា​ សដ កើនដល់អត្រខ្ព ់​ ែលមិនធ្លាប់មានពីមុនគឺ 22.3 ​ ំនួន 3.7 ភាគរយ​ ចំណែកច ​ ីអត្រា នៃ ផសស នៅឆ្នាំ 2018 កើនព នៃ ផសស នៅឆ្នាំ 2018 ដោយសារតែ​​ ភាគរយ​ ​ ើង​ ភាពប្រសើរឡ នៅឆ្នាំ 2017។ 3.5 ភាគរយ​ ​​​ ​ (រូប នៃការគ្រប់គ្រងពន្ធ 17)។ ​ ើទ ពន្ធល ​ ំនិញ ​ េវា និងស (​ ជា​ ពន្ធប្រយោល) នៅតែ​ ប្រភព​ ប្រាក់ចំណូលក្នុងស្រុកដ ​ ៏សំខាន់​ ្ធ ស្រ​ យុទសា ្ត ម ប ្រ ល ា ច ូ ប្រក់ ណ ូ ថ ំ ល ​​ ី្ម នគោលដៅ​ មា ធ​ើ្វ ន ទ ំ ប ើ កម្ម​​ ដែលរួមចំណែក 50 ភាគរយ​ នចំ ៃ​ ណូល​ ពន្ធសរុបកាលពីឆ្នាំមុន។ រដ្ឋបាល​​ ​ ន្ធ​ ក្នុងនោះ ពន្ធតម្លៃបន្ថែម និងព ​ ើការ​ អាករ​ (ពន្ធល នាំចូល) ​ ា រកម្ពជា អាជ្ញធ ុ ​ គង ោ្រ នឹង​​ យទ អនុវត្ត​ ុ សា ្ធ ស្រ​ ប ្ត ម ូ ​ ្រ ល បក ច ់ ណ ា្រ ​ ូ ​ ំ ល មានភាពប្រសើរឡើង​ មានចំនួន 70 ភាគរយ ចំណែកពន្ធផ្ទាល់ ​ ថ្មី សម្រាបឆ ធ្វើទំនើបកម្ម​ ់​ ្នាំ 2019-2023 ដែលផ្តោតលើការ​ ​​ ប យ៉ាងច្រើនកាលពី មានចំនួន 4.3 ភាគរយ​ ​ ៉ុន្មានឆ្នាំមុន​ដោយ​ នៃ ​ លនយោបាយ​​ រដ្ឋបាល និងគោ ​ យ​ ពន្ធ និងគ ។ យុទ្ធសាស្រ្តនេះ​ ​ ី 4.2 ភាគរយ​ ផសស នៅឆ្នាំ 2018 (កើនព នៅឆ្នាំ 2017)។ រួមមាន កំណែទម្រង់​​ ​​​ ពន្ធ​​ លើ​ទំនិញប្រើប្រាស់ ​ ន្ធប្រាក​ និងព ់ បណ្តាលមកពី​ កំណើននេះ​ ប្រាកច ការគ្រប់គ្រង​ បានល្អ​ ់​ ំណូល​ ជាង​ ​ យុទ្ធសាស្រ្តថ្មីនេះនឹងក ចំណូល។ ​​ ភព​ ​ ំណត់ប្រ ថ្មីៗ​ ប្រាក់ចំណូល​ ​ េវាប មុន​ ជាពិសេសស ​ ន្ធ​ ​ ង់ព តាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក​ ដែលគ្រប​ បង្កើនការ​ ដើម្បី​ ​ ្រាក់ចំណូលឲ្យបានច្រើនបំផុត ប្រមូលប ដោយ​ លព ដណ្តប់​ ​ លចំណេញ ដែលបានបង្កើតឡើង មានដូចជា ើ​ ន្ធផ ​ ់ ន លើកកម្ពសគ ិ កច ំ ត ៃ្ន ី្ម និងធា ែ ថ ​ នាឲយ ្ មាន​ ការ​ បក ួ ប ្រ ត ្រ ង ​ ជ ដោយ​ ែ ​ ​ ញ្ជី​ និងព ពន្ធចុះប ​ រ​ ​ ន្ធតម្លៃបន្ថែមតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក​ និងកា ​​ ស្មើភាព​ និងសមធម៌ កែសម្រួលការលើកទឹកចិត្តផ្នែកពន្ធ ។ ការ​ ់​ ្រព័ន្ធធនាគារ​ ប្រើប្រាសប ់​ រ​ សម្រាបកា ​ បង់ពន្ធ។ បានរំពឹងថា ត្រូវ​ ​ ​ ជួយដល់ការ​ នឹង​ មូលធន និងការ​ ​​ ទទួលបាន​ ច្នៃ​ ្រ​ យ​ លើសពីនេះទៀត គាំទដោ នាំចូល​ ការ​ កំណើនការ​ ប្រមូល​ ការប្រមូលពន្ធប ប្រឌិតថ្មី​ ចំណែកឯ​​ ​ ំណូលប ​ ្រាក់ច ​ ួយ​​ ​ ុគ្គលជ ឲ្យ​ ​ ណិជ្ជកម្មត ពន្ធពា បាន​ប៉ាន់ស្មានថា ​ ្រូវ​ កើនឡើង បើ​ ​ បាន​​ នឹង​ ធៀប​ ​ ះស្រាយ​ មានសមធម៌។ អាករនឹងត្រូវរៀបចំឲ្យដោ ខាងក្រៅ បញ្ហា​ ឆ្នាំមុន ដោយ​ ចំនួន 2.4 ភាគរយ​ រួមចំណែក​ នៃ​ ផសស ឬស្មើ​ ការ​ និង​​ ​ ្រជែង​ ប្រកួតប ។ ខណៈដែលយុទ្ធសាស្រ្ត ដោយមិនស្មើភាព​ ​ ៀប​ នឹងអត្រាកំណើន 20 ភាគរយបើធ ឆ្នាំមុន (រូប 18) កើនពី​ នឹង​ សម្រេ​ ឆ្នាំ 2014-2018 មានគោលដៅ​ នៃ​ ចចំនួន 0.5 ភាគរយ​ នៅឆ្នាំ 2017 ​ អត្រា 2.2 ភាគរយ​ មានការ​ បើទោះជា​ ប្តេជ្ញាចិត្ត​ ​ រ​ ផសស ពីកា ​ ្រាក់ចំណូល (បច្ចុប្បន្ន) ក្នុងមួយឆ្នាំ ការ​ ប្រមូលប កិច្ចព្រមព្រៀង​ ក្រោម​ ី​ ពាណិជ្ជកម្មសេរអាស៊ ាន (AFTA) ក្តី។ ​ ឋម​ ពិភាក្សាប ្មី​​ ណត់អត្រទាប​ បង្ហាញថា យុទ្ធសាស្រ្តថកំ ា​ ជាងនេះ ផ្តួ ច ផ្តើ ម ថ្មី ​ គំ និ ត ​ ការ​ ក្នុ ង ការកែ ល ម្អ ​​ ចំ ណូ ល​ គ្រ ប់ គ្រ ង ប្រា ក់ ​ ប្រាក់​ គឺកំណើន​ នៃ ចំណូលក្នុងមួយឆ្នាំ​ ត្រឹមតែ 0.3 ភាគរយ​ ការ​ មិនមែនពន្ធ​ រួមមាន​ ប្រព័នព ប្រើប្រាស់​ គ្រប់គ្រ​ ្ធ​ ័ត៌មាន​ ងប្រាក់​ ផសស ប៉ុណ្ណោះ។ ចំណូលមិនមែនពន្ធ (NRMIS)។ វិធានការ​ ​ ឹង​​ នេះ គួបផ្សំន រូប 17 ៖ សមាសភាគសំខាន់ៗ ប្រមូលពន្ធពាណិជ្ជកម្ម​កើនឡើងកា រូប 18 ៖ ការ​ ​ លពីឆ្នាំមុន នៃ ផសស) (ភាគរយ​ ភាគរយ​ (​ ​ ្នាំមុន) ប្រែប្រួលធៀបនឹងឆ 25 30% 20 25% 2.7 2.6 2.6 2.4 20% 15 2.2 2.5 15% 10 10.8 10% 9.7 8.8 5% 5 0% 3.6 4.2 4.3 - -5% 2016 2017 2018e 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018e ���ក់ចំណ�ល����ង�ៀត � ់ចំណ�លមិន��នពន� ��ក ពន��ើ�ណិជ�កម�អន�រ�តិ ���ក់ចំណ�លសរុប ពន��ើ�ណិជ�កម�អន�រ�តិ ពន��ើទំនិញ និង��� ពន���ល់ ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ សម្គាល់ ៖ e= ការ​ប៉ាន់ស្មាន​​ សម្គាល់ ៖ e= ការ​ប៉ាន់ស្មាន​​ 19 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ក្នុងវិស័យសាធារណៈត្រូវ​ ប្រាក់បៀវត្សរ៍​ ​ ​​ បាន​ប៉ាន់ស្មានថាមាន​ ដល ទាំងនោះ ​ ែ ​ រម ួ មាន ​ ការ​ កល វន ែ ម្អបរិយាកាស​ ិ ិ យោ ដោយកាត់​ គ​ នៃ​ផសស នៅឆ្នាំ 2018 ចំនួន​8.6 ភាគរយ​ ​​​ ណាយ​ បន្ថយចំ ើ រ​ លកា ធអា ើ្វ ជីវកម្ម ​ ការ​ កណ ៃ​ ដល ំ ត់តម្លថាមពល​ ែ ​ ​ ្រជែង​ មានភាពប្រកួតប ​ រ​ និងកា ​​​ ណាយលើផ កាត់បន្ថយចំ ​ ្នែក​ ក្នុងវិស័យ​សាធារណៈ​​ ប្រាក់បៀវត្សរ៍​​ បានប៉ាន់ស្មាន​ ត្រូវ​ បាន​ ថា​ ុ រ​ ត្រវ ភស្តភា ូ​ មាន​ ការ​ បង្កន ើ ផលិតភាព​ វស របស់​ ័ សាធារណៈ​ និង​ ិ យ ​ ល់ 8.6 ភាគរយ​ កើនឡើងដ នៃ ផសស នៅឆ្នាំ 2018 (រូប 19 សាធារណៈឲ្យកា ការផ្តល់សេវា​ ។ វិធានការ​ ​ ន់តែមានប្រសិទ្ធភាព​ នេះ​​ និង 20)។ អត្រា​ មានកំណើនមួយជាបី (បើធៀបនឹងអត្រា​ ក៏ ​ ទាំងនេះ​ ជួ យ ​ ទ្រទ្រង់​ តួនាទី​ អភិវឌ្ឍនៃ​ វិស័យឯកជន​ របស់​ ក្នុង​ ប្រាក់បៀវត្សរ៍អប្ នៅឆ្នាំ 2013)​ នៃ​ សម្រាប់មន្ត្រីរាជការ​ ​​ បបរមា​ ជំរុញ​ ការ​ ​ ត់បន្ថយភាព​ កំណើន និងកា ក្រីក្រផងដែរ។​ ​ ល់​ 1 លាន​ ដែលកើនដ ក្នុងមួយខែនៅឆ្នាំ ២០១៨​ រៀល​ ការ​ ។ ​ ែ ​​ ខណៈដល ើ សារពើពន្ធ​ កំណន កាល​ពឆ ី ម ំា្ន ន ុ ​ ើ ​ បង្កន វន ការ​ ិ គ​ ិ យោ នឹង​ បង្កើនប្រាក់បៀវត្សរ៍បន្ថែមទៀត​​ មិនមាននិរន្តរភាពយូរអង្វែង​​ ិ យ លើវស ដំណរ ័ សាធារណៈ​ បម ើ ការ​ ្រ ល ូ ប្រក ា ច ំ ល ់ ណ ្អ ស ូ ដ៏លប ើ ​​​​ ្រ រ ឡើយ​ ​ ំបាច់ត្រូវ​​ និងចា កិច្ចការ​ ពន្លឿន​ ​ ៃ​ សំខាន់ៗន កំណែទម្រង់​ ​ នភាពសារពើពន្ធនេះ។ បានជួយដោះស្រាយឱ សារពើ​ ឱនភាព​ សាធារណៈ​ រដ្ឋបាល​ ដម ្ព ើ បី ង្រក ី កា ​ រ​​ ​ ់ វា ផ្តលស េ សាធារណៈ។ ខណៈ​ ​ន ពន្ធ (រួមទាំងជ ួ ​ ំ យ នៃ ផសស ឥតសំណង) កើនដល់​1.9 ភាគរយ​ ែ កម្ពជា ដល ​​ ធក ុ បាន​ ំ ទ ើ្វ ណ ែ ម្រងផ្ន ​​ ់ ក ័ ​ ែ រចនាសម្ពន ្ច រ​ ្ធ កិចកា ំ ន់ៗ​ សខា ទូទៅ​ រូប 19 ៖ ចំណាយ​ រដ្ឋាភិបាល​៖ សមាសភាគ​ របស់​ សំខាន់ៗ​ ​​ ុងវិស័យ​សាធារណៈ រូប 20 ៖ ប្រាក់បៀវត្សរ៍ក្ន នៃ ផសស) (ភាគរយ​ (ភាគរយនៃ ផសស) 25 9.0 8.6 7.9 8.0 7.2 20 6.8 8.2 7.0 6.5 7.3 5.7 6.0 0.4 0.4 5.0 15 0.4 5.0 4.4 4.3 4.6 7.9 7.1 4.0 10 7.3 3.0 2.0 5 8.6 7.2 7.9 1.0 - - 2016 2017 2018e 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018e ចំ�យមូលធន ចំ�យ�ើទំនិញ និង��� ���ក់�ៀវត��រ� និង�រទូ�ត់សំណង �របង់�រ���ក់ ���ក់�ៀវត��រ� និង�រទូ�ត់សំណង ចំ�យ�ើទំនិញ និង��� ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ សម្គាល់ ៖ e= ការ​ប៉ាន់ស្មាន​​ សម្គាល់ ៖ e= ការ​ប៉ាន់ស្មាន​​ ​បស់រដ្ឋាភិបាល​​ រូប 21 ៖ ជារួម ឱនភាព​សារពើពន្ធរ ក្នុងប្រព័ន្ធធនាគារ រូប 22 ៖ ប្រាក់បញ្ញើរដ្ឋាភិបាល​ ា​ រនៅ ស្ទើរតែមានអត្រថេ ​ ឆ្នាំ 2018 ដោយសារការ​ ភាគរយ​ (​ នៃ ផសស) ប្រមូលប្រាក់ចំណូលបានល្អ (ភាគរយនៃ ផសស) 16 24 21.5 19.6 14 18.4 19 16.8 17.6 15.0 14.5 12 14 12.7 12.8 10 9 8 6 4 4 -1 2 -6 0 ធ��-05 វ�ច�ិ�-06 តុ�-07 ក���-08 សី�-09 កក��-10 មិថុ�-11 ឧស�-12 េម�-13 មិ�-14 កុម�ៈ-15 មក�-16 ធ��-16 វ�ច�ិ�-17 តុ�-18 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018e ចំណ�លសរុប តុល���ពរួម ចំ�យសរុប (រួម�ំងជំនួយឥតសំណង) ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ សម្គាល់ ៖ e= ការ​ប៉ាន់ស្មាន​​ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 20 ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ឱនភាព​ នៅឆ្នាំ 2018 កើនពី 1.6 ភាគរយនៅឆ្នាំ 2017។ ប៉ុន្តែ ​ ​ ំណុលជំពាក់ជា ភាគរយ និងប ប្រាក់យ័នចិន គឺ 16.1 ភាគរយ។ ​ ​ េ ​ នះ ទទួលបានហិរញ្ញបប នៅតែ​ ្ ទាន​ ទាង ំ ស្រង ុ ​ ីមល ព​ ិ ងក្រ។ ូ និធខា ៅ ​ ​ ចិនជា អ្នកផ្តល់ឥណទានធំជាងគេ​ដែលមានចំនួន​50 ើ​ ្យមាន​ កំណើនសារពើពន្ធនៅឆ្នាំ 2018 បានធ្វឲ ការ​ កំណើន​ ប្រើ​ នៃ​ ភាគរយ​ សរុបរ បំណុល​ កម្ពុជា ​បស់​ ា ។ ប្រស ចណា ់ ​ ំ សាធារណៈ​​ យ​ ត្រវ ូ​ បានប៉ន ់ ន ា ស ​ ​ ា្ម ថាកនើ ដល់ 24.2 បំណុល​ខាងក្រដែ ​ ​ ំពាក់ច ៅ​ លកម្ពុជាជ ​ ិន​ ស្មើនឹង 48.4 ភាគ​ នៃ​ ផសស នៅឆ្នាំ 2018 ​ ភាគរយ​ ពី 23.1 ភាគរយ​ កើន​ នៅឆ្នាំ នបំ រយ​ ុ ​ ៃ​ ណល មនិ ទាន់ស ​ ង​ សរុប​ តម ួ ក ឹ្រ ឆមាសទីមយ ុ្ន ឆ្នំា 2018។ ​ង ​បស់​ 2017 (រូប 21)។ ជារួម ដំណើរការសារពើពន្ធរ រដ្ឋាភិបាល​ ផ្តល់ឥណទាន​ អ្នក​ ទីពីរ និងទីបីគឺជាព ធំជាងគេ​ ​ ហុភាគី គឺធនាគារ​ ​ តែ​ កម្ពុជានៅ ​ នកំណើនសារពើពន្ធកា រឹងមាំ​ ទោះបីជាមា ំ ​ លពីឆ្នា​ ​ នាគារ​ អភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី​ និងធ ​ នភាគរយ 19.3 ពិភពលោក ដែលមា ​ ក្តី។ ក្រោយដំណើរការ​ កន្លងទៅ ​ ច្រើនឆ្នាំ​​ សារពើពន្ធល្អប្រសើរជា នៃ​ ភាគរយ និង 8.0 ភាគរយ​ សរុប។ អ្នក​ បំណុលមិនទាន់សង​ ា បា រដ្ឋភ ុ ​ ិ លកម្ពជា បក ទទួលបាន​ ា្រ ​ ់បញ្ញ​ ើ ​ ើជាច្រន ជាតិ។ នៅធនាគារ​ ់​ ណទាន​ ផ្តលឥ ្រាំ​​ សា ធំជាងគេទីបួន និងទីបគឺ កូរ៉េ និង​ ​ ធារណៈរដ្ឋ​ ​ ច​ អាជ្ញាធរកម្ពុជាអា ប្រាក់បញ្ញើ​ ប្រើប្រាស់​ ដែលមានចំនួន 14.9 នៃ​ ជប៉ុន ដែលមានចំនួន 5.1 ភាគរយ និង 4.4 ភាគរយ​ បំណុល​ នៃ ផសស ជា​ ភាគរយ​ ខល ​ រពារសារពើពន្ធ​(រូប 22) ដោយសារ​ ែ កា សរុប​ មិនទាន់សង​ ​ ស់​ (ក្រោមការ​ ។ បំណុលចា ​​ ចរចា) មានចំនួន គោលនយោបាយរូបិយវត្ថុ​ នៅតែ​​ តែ​ ដោយ​ រាំងស្ទះ​ ្ច​ ុល្លា​ សេដ្ឋកិចដ ។ ​​ 9.1 ភាគរយ​ វិភាគ​ ការ​ និរន្តរភាពបំណុលឆ្នាំ 2018 ដោយ​ រូបនីយកម្មក ​ ម្រិតខ ់​ កម្ពុជា23។​ ​ ្ពសនៅ មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ ធនាគារពិភពលោក/​ ិ បង្ហាញពីវិបត្ត​ និរន្តរភាព​ ការវិភាគ​ ឆ្នាំ 2018 ដោយ​ បំណុល​ ធនាគារ​ ទាប​ បំណុល​ កម្ពុជា​ សំខាន់ដោយសារ​ នៅ​ គោលការណ៍​ តែ​ របស់​ មូលនិធរ ពិភពលោក/​ អន្តរជាតិ បង្ហាញព ិ​ូបិយវត្ថុ​ វិបត្តិ​ ​ ី​ ​ ែលទទួលតែ អាជ្ញាធរកម្ពុជាដ ី​​ បទានប៉ុណ្ណោះនោះ​ ​​ កម្ចសម្ ។ ទាបនៅកម្ពុជា​ បំណុល​​ ឆំា្ន 2019 បង្ហញ ថវិកា​ ា ​ពព ី ង្រង ឹ សារពើពន្ធរ ​បស់​ ា រ​ អាជ្ញធ ុ កម្ពជា បង្ហាញថា នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ 2018 កម្ពុជា​ ទិន្នន័យផ្លូវការ​ ព ង្រឹ ង សារពើ ព ន្ធ រ បស់ អា ជ្ញា ធ រ​ តាមរយៈគោលនយោបាយ​ បំណុលសាធារណៈ​ មាន​ ​ ង​ ដែលមិនទាន់ស ចំនួន សរុប​ 6.79 ថវិកាឆ កម្ពុជា ឱនភាព​ បានកំណត់ឲ ​ ្នាំ 2019 ត្រូវ​ ​ ្យមានអត្រា​ លានុដល្លា​(ឬស្មើនឹង 28.6 ភាគរយ​ ពាន់​ នៃ ផសស)។ ក្នុងនោះ​ ធៀបនឹងឱ ត្រឹមតែ 4.6 នៃ ផសស ​ ​ នភាពថវិកា​ 4.8 ភាគរយ​ បំណល ុ 0.04 ភាគរយ​ ជា​ បណំ ល ុ សាធារណៈក្នង ុ 24 ុ ស្រក​ ។ ជារួម​ នៅឆ្នាំ 2018។ យ៉ាងណា ​ នអត្រខ្ព ​ ក៏ដោយ ឱនភាពនេះមា ា​ ស់​ ផល លក្ខខណ្ឌ​ ់ ម្ចជាកម្ច ្ត ក ី ​​ ស ី មប ្ ទាន​​ អត្រការ​ ដោយមាន​ ា​ បក មធយ ា្រ ់ (​ ្ ម​ អត្រឱនភាពប៉ ជាង​ ា​ ​ ្នាំ 2018 ដែលមានត្រឹមតែ 1.9 ាន់ស្មានឆ ) 1.37 ភាគរយ​ ភាគ​ កំណត់ 25.5 ឆ្នាំ និងថ កាល​ ចាប់ផ្តើម​ ​ ិរវេលា​ ​ នភាពថវិកាឆ ភាគរយនៃ ផសស (រូប 23)។ ដើម្បីកាត់បន្ថយឱ ​ ្នាំ ់​ គិតតា ទូទាត់សង 8 ឆ្នាំបន្ទាប។ រូបិយប័ណ្ណ​ ​ ម​ បំណុល​ សំខាន់ៗ ​ ​ ននិងកំពុងខ 2019 អាជ្ញាធរកម្ពុជាបា ​ ែលម្អការ​ ​ ិតខំក ប្រមូលប្រាក់​ ​ ្រាក់ដុលអាមេ ជំពាក់ជាប ្លា​ រិក មានចំនួន 43.2 ភាគរយ ចំណែក​ ​ឹតត្បិតច ចំណូល​និងរ សាធារណៈ។ ​ ំណាយ​ ុ ជំពាក់ជា បំណល ​ ស ិ ដ ​ ទ ិ្ធ កប្រក ា ព ិ ស ់ ស ចន េ (SDR) មាន​ ួ 28.1 ំ ន ់​ ិរញ្ញប្បទាន​ រូប 23 ៖ តុល្យភាពសារពើពន្ធ និងការផ្តលហ ដល់​ ​ ្រាក់ចំណូល​​ រូប 24 ៖ ប ់​ ញ្ចប់ថវិកាឆ សម្រាបក ​ ្នាំ 2019 កញ្ចប់​ ថវិកា​ ឆ្នាំ 2019 (​ ភាគរយ​ នៃ ផសស) 25 នៃ ផសស) (ភាគរយ​ 6 20 4 2.7 2.6 5.3 2.6 2.4 2.5 2 4.5 15 2.2 3.7 3.6 3.9 3.3 3.7 2.2 2.4 2.8 3.2 2.5 0 10 9.7 10.8 8.8 9.2 -2 5 -4 3.6 4.2 4.3 3.9 - -6 2016 2017 2018e 2019b ���ក់ចំណ�ល����ង�ៀត ���ក់ចំណ�លមិន��នពន� ពន��ើ�ណិជ�កម�អន�រ�តិ ពន��ើទំនិញ និង��� ហិរ��ប���នក��ង��ុក �របង់រ�លស់ ពន���ល់ ហិរ��ប���ន�ង��� � �ពរួម (រួម�ំងជំនយ តុល� ួ ឥតសំណង) ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ សម្គាល់ ៖ e= ការ​ប៉ាន់ស្មាន​​ b= ថវិកា សម្គាល់ ៖ e= ការ​ប៉ាន់ស្មាន​​ b= ថវិកា 23 គិតត្រឹមខែ មិថុនា ឆ្នាំ 2018 ប្រាក់បញ្ញរើ​ដ្ឋាភិបាល​31 ភាគរយ​ ធនាគារ​ នៅ​ ​ ឺជា​ ជាតិនៃកម្ពុជាគ ប្រាក់ដុល្លា។ 24 ្រ​​ ីពីស្ថិតិបំណុលសា “ព្រឹត្តិប័តស្ត នៅកម្ពុជា” ​ ធារណៈ​ ​ លេខ 6 ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ 2018 ក្រសួងស ​ េដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។ 21 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ​ កញ្ចប់​ ប្រាកច ់​ ំណូល​ (រួមទាំងជ ​ ំនួយឥតសំណង) សម្រាប់​ ទស្សនៈវិស័យ​ ឆំា្ន 2019 មានកម្រត ថវិកា​ ។ ទោះបីជាប្រ ិ ទាប​ ​​ ក ា ច ់ ណ ូ ក្នង ំ ល ុ ​​ ុ ស្រក ត្រូវបានប៉ាន់ស្មានថា ​ ន​ ឹង​ កើនឡើងដ ​ ល់ 19.3 ភាគរយ​ នៃ ផសស នាំចេញល្អជាងការ​ ដោយសារដំណើរការ​ រំពឹងទ ​ ុក ទស្សនៈ​ នៅឆ្នាំ 2019 កើន​ ពី 18.6 ភាគរយនៃ ផសស នៅឆ្នាំ 2018 ក្តី​ ​​ ូវ​ វិស័យកំណើនត្រ កែសម្រួលឡ បាន​ ​ ើងវិញ ដោយធៀបនឹង​ ក៏​ អត្រា​ ជាង​ នេះនៅតែទាប​ អត្រា​ ប្រាក់ចំណូលប៉ាន់ស្មាន​ ប្រមូល​ ការ​ ព្យាករពីមុន​ នៃ ផសស នៅឆ្នាំ 2018 (រូប 24)។ ចំនួន 21.5 ភាគរយ​ ត្រូវ​ ទស្សនៈវិស័យកំណើន​ សម្រាប់​ បានកែសម្រួលឡើងវិញ​ សាធារណៈត្រវ ចំណាយ​ ា ស ូ បាន​ប៉ន ា្ម ថា ់ ន ​ ​ មានចំនន ួ 23.9 ភាគរយ​ ខ្លី ធៀបនឹងកា រយៈពេល​ ព្យាករពីមុន​​​ ​ រ​ កាល​ពីខែ តុលា ឆ្នាំ 2018 ឆ្នាំ 2019 គឺទាប​ នៃ ផសស នៅ​ ​ ង​​ 24.0 ភាគរយ​ បន្តិចជា នៃ (​ តារាង 2)។ ការ​ ​ េះ​ កែសម្រួលន ដំណើរការ​ ធ្វើឡើងដោយសារតែ​ ​ ំណាយ​ ផសស នៅឆ្នាំ 2018 (និងច សាធារណៈប៉ាន់ស្មាន)។ នាំចេញ​ ដែល​ ល្អជា​ ង​ ​ ុក កំណើននៃការ​ ការរំពឹងទ ប្រើប្រាស់ និង​ ចំណាយលើ​ នៅឆ្នាំ 2019 ត្រូវបា ប្រាក់បៀវត្សរ៍​ ​ នប៉ាន់ស្មាន​ សាងសង់។ ការ​ នៅពេល​ ​ ប៉ុន្តែ ​ ដែល​ ថយចុះប ការនាំចេញ​ ​ ន្តិច​​ មានចំនួន​7.6 ភាគរយ​ ថា​ នៃ ផសស សកល​ (មើលប្រអប់ 1 ស្តីពី​​​ ដែលស្របនឹងការថយចុះតម្រូវការ​ វិស័យ​ ទស្សនៈ​ ្ច​ កល និងត សេដ្ឋកិចស ​ និភ័យ) កំណើន​ ​ ំបន់​និងហា កញ្ចប់ថវិកាឆ ក្នុង​ ក្រោម​ ​ ្នាំ 2019 ចំណាយលើប្រាក់បៀវត្សរ៍​ (​ ​ នព្យាករណ៍ថាមានអត្រា​ 7 ភាគរយនៅឆ្នាំ 2019 និង​ ពិតត្រូវបា ប្រភេទថវិកា) ត្រូវបា ជំពូក 64 នៃ​ កែតម្រូវ (​ ​ ន​ បំបែក)។ នៅឆ្នាំ ជិត 7 ភាគរយ​ នៅតែមានអត្រា​ ​ ក្នុងរយៈពេលខ្លី។ គេរំពឹងថា គណនី​ 2019 ​ មានចំនួន 7.6​ ប្រាក់បៀវត្សរ៍ដែលបានកែតម្រូវ ​​ ្ឋ ច សេដក ្ច ម្ពជា ិ ក ុ ដ ​ ល ែ ​ ើ 7.5 ភាគរយ​ មានកំណន នៅឆ្នំា ២០១៨ នឹង​ នៃ ផសស (រូប 25) ក្រោមជំពូក 64 (បុគ្គលិក) ចំណែក​ ភាគរយ​ មកត្រម ថយចុះ​ ា យៈពល ឹ អត្ររ េ វង ែ ​7 ភាគរយ​ ។ កំណន ើ ស េ ក ​ ដ ិ ​ ្ឋ ច ្ច ទូទៅ​ ចំណាយ​ លើ​ របស់រដ្ឋាភិបាល​ សន្តិសុខ​ អត្ថប្រយោជន៍​ សង្គម តវ រឹងមាំ​ បានរំពង ូ្រ ​ ឹ ថា ​ នឹងជួ ​​ យ​ កាត់បន្ថយភាពក្រក ី ។ ុ ែ​ ្រ ប៉ន ្ នៈ​ ្ត ទសស ផ្នែកមួយនៃ​​ (ដែលជា​ រហូតដល់ឆ្នាំ 2018)​ ចំណាយប្រាក់បៀវត្សរ៍​​ រយៈពេលវែង​ វិស័យ​ សមត្ថភាព​ អាស្រ័យលើ​​ កម្ពុជា​ របស់​ ក្នុងការ​​ ួ 0.8 ភាគរយ​ មានចំនន នះ នៃ ផសស ។ ចំណាយ​ េ​ តវ បាន​ ូ្រ ​ កណំ ត់​ យក​ ស្រូប​ ដោយ​ លំហូរវិនិយោគទុនផ្ទាល់ពីបរទេសប្រកប​ ផលិត​ ​ ្រោម​ ប្រភេទឡើងវិញក ​ ង្គម (ជំពូក 62) អត្ថប្រយោជន៍សនិ្តសុខស ជំរុញការ​ ភាព​ និងការ​ សក្តានុពល​ វិនិយោគក្នុងស្រុក។ មាន​ ក្នុង​ ោ ប្រភទ ក្រម ​ន េ មិ មែនប ​ ក ា្រ ប ់ ៀវត្សរ៍។ ូ 62 ផ្តលហ ​ ជំពក ិ ញ្ញបប ់ រ ្ ទាន​ រក្សា​ ការ​ ល្អប្រសើរក្ន កំណើន​ ​ ្នាំខា ​​ ុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ ​ ងមុខ ប៉ុន្តែ ​ ត្ថប្រយោជន៍សន្តិសុខស ដល់អ ​ ំងសម្រាបម ​ ង្គមទា រាជការ និង​ ់​ ន្ត្រី​ ដោះស្រាយ​ ចាំបាច់ត្រូវ​ ​ចនាសម្ព័នជា បញ្ហារាំងស្ទះរ ​ ិន។ ្ធ​ មុនស ​ អតីតយុទ្ធជន។​ ថវិកា​ កញ្ចប់​ ឆ្នាំ ២០១៩ បានប​ ង្កើនចំណែក​​ ថវិកា​ សម្រាបរ ់​ដ្ឋ​ ើ ក តារាង 1 ៖ ការបង្កន​ ញ្ចបថ ​ ់ វិកាសម្រប់ ក ា ​​ថ ់ ម ា្ន ក ​ ​ ោ្រ ជាតិឆំា្ន 2019 ​ តិ​ បាលថ្នាក់ក្រោមជា ចំនួន 30 ភាគរយ កញ្ចប់​ ​ ថវិកាសម្រាប់​​ ​ ការ​ កញ្ចប់ថវិកាស ​ ម្រាប់រ ​ តិកើនឡើង ​ដ្ឋបាល​ថ្នាក់ក្រោមជា 30 ថវិកា​ កញ្ចប់ថវិកា​ កញ្ចប់​ ថ្នាក់ក្រោមជាតិ ប្រែប្រួល ភាគរយ​​ ក្នង ់ វិកាឆ ុ កញ្ចបថ ​ ំា្ន 2019 ធៀបនឹងកំណន ើ តែ​ 5 ភាគរយ​ ឆ្នាំ 2018 ឆ្នាំ 2019 លាន​ (​ រៀល) (ភាគរយ) ក្នុងថវិកាឆ្នាំ 2018។ ​ នៅ​ ថវិកា​ ក្នុងនោះ​​​ ់​ េត្ត/រដ្ឋធានី​​​ រដ្ឋបាល​ថ្នាកខ សរុប 1,684,674 2,199,636 30.6% ើ ច្រន មានកំណន គឺ 39.3 ភាគរយ​ ើ ជាងគេ​ ា រ ។ ថវិកាសម្រប់ ដ្ឋបាល​ ​ ​​​ នឡើង 24 ភាគរយ​ ចំណែក​ ក្រុង/ស្រុកកើ សម្រាប់ឃុំ/ ថវិកា​ ខេត្ត/រដ្ឋធានី​ រដ្ឋបាល​ 1,060,233 1,476,946 39.3% ់​ ើនឡើង​20 ភាគរយ (តារាង 1)។ សង្កាតក ផ្ទេរ ពី​ ក្នុងនោះមានការ​ 148,814 83,808 -43.7% ឆ្នាំ 2019 កំណត់កម្រិតក ថវិកា​ ប្រាក់កម្ចី (ខាងក្រៅ) ​ ំណត់នៃ​​ រដ្ឋបាលកណ្តាល​ នសិ ចំនួន​ 1.4 ពាន់លាន​ ់​ ិសេស (SDR)។ អត្រា​ ៃ​ ទ្ធដកប្រាកព ស្រុក/ក្រុង រដ្ឋបាល​ 160,400 198,890 24.0% ​ ប​ នេះទា កម្រិតក ជាង​ ប្រាក់កម្ចីក ​ ំណត់​ ​ ្នាំ 2018 ​ ្នុងកញ្ចប់ថវិកាឆ មានរហូតដល់ 114 ពានលាន​ ដែល​ នៃសិទ្ធិដកប្រាកព ់​ ិសេស។ ​ ក្នុងនោះមានការផ្ទេរពី​ 155,015 192,060 23.9% ដំបូងឡើយ កម្រិតក ​ ំណត់​​ ី​​ ាំ 2018 (ខាងក្រៅ) ត្រូវ​ ប្រាក់កម្ចឆ្ន រដ្ឋបាល​កណ្តាល ់​ ិសេស ប៉ុន្តែ​​ ត្រូវ​ បានកំណត់ត្រឹម 1 ពាន់លាននៃសិទ្ធិដកប្រាកព ឃុំ/សង្កាត់ រដ្ឋបាល​​ 434,041 523,800 20.7% កែសម្រួលក្នុងក បាន​ ថវិកា​ ​ ញ្ចប់​ ​ហូត​ ឆ្នាំ 2019 ដោយបង្កើនរ ដល់ ក្នុងនោះមានការផ្ទេរពី​ 434,041 523,800 20.7% ់​ ិសេស។ ដូច្នេះ កម្រិតក 514 ពាន់លាននៃសិទ្ធិដកប្រាកព ​ ំណត់​​ រដ្ឋបាល​កណ្តាល​ ​ រុប​ ប្រាក់កម្ចីស ​ ញ្ចប់ថវិកាឆ សម្រាប់ក ​ ល់ ​ ្នាំ 2018 កើនឡើងដ ស្តីពីថវិកាឆ ប្រភព ៖ ច្បាប់​ កម្ពុជា) ​ ្នាំ 2018 និង 2019 (អាជ្ញាធរ​ លាន​ 1.514 ពាន់​ ់​ ិសេស។ នៃសិទ្ធិដកប្រាកព បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 22 ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ​​ ាំ 2019 រូប 25 ៖ ចំណាយ​តាមការប៉ាន់ស្មានឆ្ន ​ ឹងផ្អែកកាន់តែខ្លាំងល កម្ពុជាព ប្រទេសច ​ ើ​​ ​ ន​ ​ ិនក្នុងរក្សាបា ភាគរយនៃ ផសស) (​ ​​ ៀវ​ ការវិនិយោគទុនផ្ទាល់ពីបរទេស និងកំណើនភ្ញ ទេសចរ 25.0 ូ ចូលនៃ​ លំហរ ការវិនយោ ា ព ិ គផ្ទល ី ន ់ ច ជាចំណក ែ ច្រន ិ ​ កំណន ើ នៃ​ ើ ​ ​ិនិយោគ​ លំហូរវ បច្ចុប្បន្ន​(រូប 26)។ ការ​ ការ​ ថមថយ ឬ​ បង្វែរលំហូរ​ 20.0 6.8 8.2 7.6 7.3 ពី​ ចូលការវិនិយោគទុនផ្ទាល់ពីបរទេស ជាពិសេស​ ការវិនិយោគ​ 15.0 ​ ិន ប្រទេសច នឹងប ​ ល់កា ​ ៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដ វិនិយោគ​​ ​ រ​ ក្នុងវិស័យ​ 7.3 7.9 7.1 8.2 ​ ំណើន។ ហានិភ័យ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងការ​ ឯកជន និងក ​​ ថយចុះភ្លាមៗ​ 10.0 ការវិនិយោគទុនផ្ទាល់ពីប្រទេសច នៃ​​ ​ ំហូរច ​ ិន ព្រោះល ​ គ​ ​ ូលនេះភា 5.0 7.9 8.6 7.6 មានប្រភពពីចិន។ ម្យ៉ងវិ ច្រើន​ ា​ ញទៀត ឥទ្ធិពលសំណាយភាយ​ 7.2 ប្រទេសដ ពី​ សេដ្ឋកិចធ ​ ែលមាន​ តាមរយៈ​​ ្ច​ ំៗ ដូចជា ចិន អាចមាន​ - 2016 2017 2018e 2019b ហិរញ្ញវត្ថុ។ ការវិនិយោគទុន​ ការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម និងប្រតិបត្តិការ​ ចំ�យមូលធន ���ក់�ៀវត��រ� និង�រទូ�ត់សំណង ពីបរទេស និងវ ផ្ទាល់​ ​ ែល​ ​ិស័យទេសចរណ៍ដ ឥទ្ធិពល​ ទទួលបាន​ ចំ�យ�ើទំនិញ និង��� ពប សំណាយភាយកំណើន​ ​ េដ្ឋកិចធ ី​ ្រទេសស ្ច​ ំៗ​ ដូចជា ចិន អាច​ ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ ​ ល់អ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដ កំណើនរ ​ ត្រា​ ​បស់កម្ពុជា។ សម្គាល់ ៖ e= ការ​ប៉ាន់ស្មាន​​b= ថវិកា ុ អាច​ កម្ពជា​​ រកសា​​ ណន ្ កំ ចន ើ ​ ំ ន ​ ៀ ួ ភ ្ញ វ​​ ទស កណ េ ចរ​​ ដោយសារ​ ើ ​ ំ ន ទេសចរចិន។ ភ្ញៀវ​ ​ រ​ ប្រសិនបើ​គ្មានកា ទេសចរ រួមចំណែកពីភ្ញៀវ​ ហានិភ័យ ​ េនោះ ចំនួនភ្ញៀវ​ ចិនទ សរុបនៅ ទេសចរ​ បាន​ ​ ឆ្នាំ 2018 គួរតែ​ ហានិភយ បណ្ត​ ័ សំខាន់ៗរួមមាន​​ ំុ ល ន ៃ ហ ំ រ ូ​ ិ ការវិនយោ ផល គទុន​ ា្ទ ់​ (រូប 27)។ ដូចបាន​ ថយចុះ ​ ពិភាក្សា​ ខាងលើ ភ្ញៀវ​ ទេសចរចិន​ ពីប ​ ិន និង​ ​ ្រទេសច ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទាន​ ដល់វ ​ិស័យមួយចំនួនត ​ ូច ួ ច្រន មានចំនន ើ ង ើ ជាងគេ (32.6 ភាគរយ ឬស្មន ​ន ឹ ចំ ន ួ ភ្ញៀវ​ ទសេ ចរ និងល ​ ទ្ធភាពនៃការ​ ព្យួរ​​ EBA ជាបណ្តោះអាសន្ន។ ក្រៅពីនេះ ការ​ 2.03 លាននាក់)។ រាល់​ ដល់ល ធ្វើឲ្យអាក់ខាន​ ចូលន ​ ំហូរ​ ​ ៃភ្ញៀវ​ ា តុអាកាសបាន​ បញ្ហធា ​ និភយ បង្កជាហា ំ ះការធ្វ​​ ​ ពោ ័ ច ើ កម្ម។ កសិ ​ កិច​ ្ច ការ​ ទេសចរចិន​ ដូចជា ​ ថយចុះ​ សន្ទុះកំណើនស ​ េដ្ឋកិចច ្ច​ ិន នឹង​ របស់អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ ខិតខំប្រឹងប្រែង​ ក្នុងការ​​​ ជំរុញ​ ការ​ ប្រើប្រាស់​​ ​ ្ងន់ធ្ងរដ ប៉ះពាល់ធ ​ ល់វ ​ិស័យទេសចរណ៍​និងកំណើននៅ ​ កម្ពុជា។ ិ វត្ថ​​ រូបយ ុ ជាតិ ូ បា ​ ត្រវ​ ន​ រាង ំ ស្ទះដោយកំណន ដាក់បក ើ នៃការ​ ​ ់ ញ្ញើ​​​ ា្រ ប រូបិវត្ថុ​ ជា​ បរទេស។ ​ នការ​ រូប 26 ៖ ការវិនិយោគទុនផ្ទាល់ពីចិនមា ​ រវិនិ កើនឡើង។ កា រូប 27 ៖ ចំនួនភ្ញៀវ​ ទេសចរចិននៅតែ​ ​​ បន្តក ​ ចំនួនភ្ញៀវ​ ​ ើនឡើង។ ​ នអនុម័ត យោគទុនផ្ទាល់ពីបរទេសដែលត្រូវបា ទេសចរ (​ ​ ្នាំមុន) ភាគរយប្រែប្រួលធៀបនឹងឆ ភាគរយ​ (​ ធៀបនឹងឆ ប្រែប្រួល​ ​ ្នាំមុន) 600 60 500 50 400 40 30 300 20 200 10 100 0 -10 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 0 -100 ចំនួន���វ��សចរសរុប 2014 2015 2016 2017 2018 ចំនួន���វ��សចរសរុប (មិន�ប់ប���ល���វ��សចរចិន) �រវ�និ�គទុនសរុប (�គរយ�����ល�ៀបនឹង���ំមុន) ិ គទុនសរុប (មិន�ប់ប��ល �រវ�ន� � ល � ចិន) (�គរយ��� ំ� ន � �ៀបនឹង��ម ុ ) ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរកម្ពុជា​ 23 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ទស្សនៈវិស័យម៉ាក្រូសេដ្ឋកិចក្ន ​តារាង 2 ៖ ភាពប្រសើរឡើងនៃ​ ​យៈពេល​ ្ច​​ ុងរយៈពេលខ្លី និងរ ​ រព្យាករពីមុន​ វែង​ធៀបនឹងកា នៃ ផសស លុះត្រតែ ភាគរយ​​ ា​ មានការ​ បញ្ជាកផ ់​ ្សេងព ​ ីនេះ​ 2019 2020 2021 ខែ តុលា ឆ្នាំ 2018 ការព្យាករ​ 6.8 6.8 - កំណើន ផសស (%) 7.0 6.9 6.8 ក្នុងស្រុក (ភាគរយ​ តម្រូវការ​ ប្រែប្រួលធ ​ ៀប​ នឹង​ ឆ្នាំមុន) 9.8 8.9 10.5 អតិផរណា (​ ភាគរយប្រែប្រួល ៖ មធ្យមភាគ) 3.3 3.0 3.1 តុល្យភាព​សារពើពន្ធរួម​ -3.8 -3.2 -2.7 របស់​ បំណុល​ រដ្ឋាភិបាល​ 30.0 30.1 31.1 នាំចេញ (ភាគរយ​ កំណើនការ​ ​ ប្រែប្រួល) 9.0 8.6 8.1 នាំចូល (ភាគរយ​ កំណើនការ​ ប្រែប្រួល) 7.6 7.1 6.9 គណនីចរន្ត​ -9.5 -9.1 -9.2 ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស 10.4 9.3 9.2 បម្រុងអ ទុន​ ​ រុប​​(​ ​ ន្តរជាតិស ចំនួនខែនៃការ​ នាំចូល) 6.6 6.2 6.0 ពិភពលោក/មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ ការវិភាគបំណុល និងការប៉ាន់ស្មាន និងការព្យាកររបស់ធនាគារពិភពលោក ប្រភព ៖ ធនាគារ​ របស់រ សម្គាល់ ៖ បំណុល​ ត្រូវ​ ​ដ្ឋាភិបាល​ ថា​ បានព្យាករណ៍​​ នឹងកើនឡើងប ​ ន្តិចដោយសារ​ ​​ ការ​ ​​ ិតក បង្កើនកម្រ ប្រាក់កម្ច។ ​ ំណត់​ ី​ ប្រអប់ 1 ទស្សនៈវិស័យ​ សេដ្ឋកិច្ច​ ហានិភ័យ1 តំបន់ និងសកល និង​ ​ សកលត្រូវបានរំពឹងថានឹងមា កំណើន​ នៅអំឡុងឆ្នាំ 2020​ ​ នស្ថិរភាព​​ ឆ្លុះបញ្ចាំងព ​ ី​​ កំណើនយឺតក ​ ពមិនប្រាកដ​ ​ ្នុងពិភពលោក​​ និងភា កាន់​ ប្រជា​ ​ រ​ -2021 ក្រោយកា ​ កា ងើបឡើងវិញព ី​ រ​ធ្លាក់ចុះជា​ បណ្តោះអាសន្ននៅ ​ ឆ្នាំ ​ ៃគោលនយោបាយ​​ តែខ្លាំងន ។ ស្ថានភាព​ សកល​ សកល​ ហិរញ្ញប្បទាន​ ា​ ណើន​ 2016។ អត្រកំ សេដ្ឋកិចស ្ច​ កល​ ត្រូវ​ បានព្យាករណ៍ថា​ ​ យ​ នឹងថ ចុះ​ ត្រូវ​ បាន​ ថា​ រំពឹង​ ប្រឈមនឹងកា នៅតែ​​ ប្រែប្រួល ទោះបីជាមាន​ ​ រ​ ​​ លក្ខណៈ​ ឆ្នាំ 2019 ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងព មកត្រឹម​ 2.6 ភាគរយនៅ​ ការ​ ​ ី​ ខ្សោយ​ ចុះ​ អនុគ្រោះ​ ក្តី។ ចំណុចនេះឆ្លុះបញ្ចាំងព គោលនយោបាយ​ ​ ី​​ វត្ថុ​ រូបិយ​ កាន់តែ​ ​ ណ្តា​ ជារួមរបស់ប ​ ន​ ប្រទេសមា ្ច​​ សេដ្ឋកិចជឿនលឿន​ និងទ ​ ីផ្សារ​ ងើបឡើង​ ​​ ល្អប្រសើររបស់ ធនាគារជាតិស ​ ​ ្នុងរយៈពេលខ្លី​ ​ ំខាន់ៗក តែ​​ ដោយសារ​ ​ ្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើន​នៅដើមឆ ធំៗ​​និងប ​ ្នាំ 2019 មុននឹង​ ទស្សនៈវិស័យ​ កំណើនសកល​ ​​ ​ នការ​ មិនល្អ។ ទោះបីជាមា ​ិញ​ ងើបឡើងវ េ បា សម្រច អត្រថ ​ ន​ ា រេ 2.8 ភាគរយ​ នៅអ ​ឡ ំ ង ​ ំា្ន 2020-2021។ កំណន ុ ឆ ើ ​ ​ ើងវិញ​ ក្នុងទីផ្សារក្នុងប្រទេសទាំងនោះ ចាប់ពីអំឡុងពេលកែតម្រូវឡ នៅ​ ប្រទេសជ របស់បណ្តា​ បានព្យាករណ៍ថានឹងថ ​ ឿនលឿន​​ ត្រូវ​ ​ យចុះ​ ពី 2.1 មានហានិភ័យជាច្រើនន ឆ្នាំ 2018 ក្តី​ នៅតែ​ វិបត្តិ​ ​ ៃ “​ រូបិយវត្ថុ” ដែល​ នៅអំឡុងឆ ភាគរយនៅឆ្នាំ 2018 មកត្រឹម 1.7 ភាគរយ​ ​ ្នាំ 2019-2021 ពាក់ព័ន្ធនឹងភា ​ ព​ មិនប សកល។ ​ ្រាកដប្រជានៃគោលនយោបាយ​​ ភាព​ អត្រា​ ឆ្ពោះទៅរក​ ផ្នែកសមត្ថភាពមាន​ សក្តានុពល​ ដោយសារតែបញ្ហា​​ ងាយរងការ​ ប្រែប្រួលនៃទីផ្សារ​ ហិរញ្ញវត្ថុ​​ នៅតែ​​ ​ ើ​​ ប៉ះពាល់ខ្លាំងល បណ្តា​ ច្បាស់​ និងទ កាន់តែ​ ការងារ​ ​ ីផ្សារ​ ​ កំណើននៃទីផ្សារងើបឡើងធំៗ រួមតូច។ ប្រទេសដ ​ ែល​ ភាពងាយរងគ្រោះខ មាន​ វិស័យកំណើន​ ​ ្ពស់​ទស្សនៈ​ ខ្សោយ បានព្យាករណ៍​​ និងប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនទាំងនេះត្រូវ​ ថា​ និង​ គោលនយោបាយ​ មិនច្បាស់លាស់។ ​ គេ​ ​ ​ រំពឹងថា នឹងមានតម្លៃ ប្រេង​ ថយចុះ​ នឹង​ នៅឆ្នាំ 2019 មុនពេលឈា មកត្រឹម 4.0 ភាគរយ​ ឡើង​ ​ ន​ 64 ដុល្លាក្នុងមួយបារ៉ែល នៅឆ្នាំ 2019 និង 65 ដុល្លាក្នុងមួយបារ៉ែល តការ​ ដល់​ 4.5 ភាគរយនៅអំឡុងឆ្នាំ 2020-2021 ដោយសារ​ ែ​ ងើប​ ទស្សនៈ​ នៅឆ្នាំ 2020 ដោយមាន​ មិនច្បាស់លាស់កាន់តែខ្លាំង។ វិស័យ​ ​​ របស់​ ឡើងវិញ​ ​ ន​ ប្រទេសដែលមា សេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនម ​ ួយ​ ចំនួនត ​ ូច (ឧ.​ មានទសស បើទោះជា​ វស ្ នៈ​ិ យ ័ ​ លកា ថយចុះ​ ើ រ​ ូ ការ​ ប៉ន តម្រវ ុ តម្ល ែ​ ្ត ប េ្រ ត ៃ ង ូ្រ ​ ​ វ អាហ្សង់ទីន អុីរ៉ង់ តួគី) (រូប B1.1)2​ ។ ា ប បានប៉ន ្រ ណថានឹងមា ់ មា ិ ភាពនៅឆ្នំា 2019 និង 2020 ដោយសារ​ ​ នស្ថរ ា ភាព​ ស្ថន សដ ្ឋ ច េ ក ិ ស ្ច កល​​ ត្រវ ូ​ ឹ ​ បានរំពង នៅ​ ថា​ តប្រ ែ​ ឈម​ នង វប ឹ ​ ក ិ ង ិ ត្ត​ ុ្ន ​ ការ​ ថយចុះកំ ​​ ណើន​ ​ ម្រិតសា ការផ្គត់ផ្គង់​ និងក ​ ប។ ​ រពើភ័ណ្ឌទា តម្លៃ​ ​ អំឡុងពេលព្យាករណ៍នេះ។ ​ រកើនឡើងន ក្រៅពីកា ​ ៃភាពតានតឹងផ្នែក​ ផលិតផលកសិកម្ម​ ត្រូវ​ បាន​ រំពឹង​ នឹង​ ថា​ ថេរ​ មានអត្រា​ ពីរឆ្នាំ​ ក្នុងរយៈពេល​ ពាណិជ្ជកម្ម ​ កល​​ កំណើនពាណិជ្ជកម្មស ត្រូវ​ បានព្យាករណ៍​ ថា​ ​ យ​ នឹងថ ខាងមុខ​(រូប B1.2)។ មកត្រឹម 3.3 ភាគរយជាមធ្យម​ ចុះ​ នៅអំឡុងឆ្នាំ 2019-2021 ដែល​ 1 រៀបរៀងឡើងដោយ Ekaterine T. Vashakmadze, សេដ្ឋកិច្ចវិទូថ្នាក់ប្រទេសជាន់ខ្ពស់ ធនាគារពិភពលោក។ 2 ទាំងនេះជាការសន្មតនៅក្នុងការវិភាគ ដែលត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយនៅក្នុងអត្ថបទស្តីពីទស្សនៈវិស័យសេដ្ឋកិច្ចសកលរបស់ធនាគារពិភពលោក កាលពីខែ មករា ឆ្នាំ 2019។ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 24 ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ រូប B2.1 ៖ កំណើន ផសស ពិត រូប B2.2 ៖ ការព្យាករលើតម្លៃទំនិញពិភព​ រូប B2.3 ៖ កំណើនក្នុងតំបន់ (ភាគរយ) លោក (ជាតួលេខប្រាក់ដុល្លាអាមេរិក, 2010=100) 8 8 6 110 6 4 2 4 0 60 2 -2 -4 0 10 ម៉ុង���លី កម��� �វ �ៀត�ម មី��ន់�� ចិន �����សុី �� 2007-08 2009 2010 2011-17 2018e 2019-20f 2021f 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 ពិភព�ក � កំពង ���ស � ច ុ អភិវឌ��ន៍ និង�ន��ដក � ប ិ � ើ �ើង �មពល េ�ហៈ�តុ កសិកម� 2018 2019 ����ស�ឿន�ឿន នឹងម ប្រភព ៖ ហិរញ្ញវត្ថុអភិវឌ្ឍន៍​ថ្នាក់សកល ខែ មករា ឆ្នាំ 2019 (​ ​ កដល់នៅពេលឆាប់ៗនេះ) នៅឆ្នាំ 2018 មកត្រឹម 6.0 ភាគរយ​ បន្ទាប់ពីថយចុះពី 6.3 ភាគរយ​ ា្ន រ​ និនកា ្រ សា បជា ​ ស្រម ្ត ន ិ ល្អ ជាពិសសនៅប្រ េ​ ទស ​ន េ ច ​ ៀតណាម។ ិ ថៃ និងវ ​ នព្យាករណ៍ថា​ នៅឆ្នាំ 2019 កំណើននៅអាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក ត្រូវបា ការវិវត្ត​ ផ្នែកប្រជាសាស្រ្ត​ ត្រូ​ វបានព្យាករណ៍ថា​ កំ ណើ ន ​ មិនប៉ះពាល់​ នៅ​ រក្សាបានអត្រាកំណើននៅអំឡុងឆ្នាំ​ 2020-2021។ ទស្សនៈវិស័យ​ នឹង​ បណ​ តាម​ ប្រទេសក ្តា​ ​ ្នុងតំបន់ទេ(រូប B3.1)។ ផ្អែក​ នេះ​ ការថយ​ លើ​​ កំណើនស ចុះនៃ​ ​ កលបន្តិចម្តងៗ និងកា ​ រ​ ថយចុះ​ ា​ មាន​ ហានិភ័យនៅតែជាបញ្ហ។ មិនច្បាស់លាស់ច ភាព​ ពាក់ព័ន្ធ​ ​ ្រើន​​ ​ កល​ រួមនឹងស យ៉ាង​​ឆាប់រហ័សនៃពាណិជ្ជកម្មស ថ្លៃទំនិញជារួម ​ ្ថិរភាព​ នឹងទស្សនៈវិស័យស ​ េដ្ឋកិច្ចស ​ កល ​ រដោះស្រាយហានិភ័យ​ ហើយកា អនុគ្រោះនៃ​ និង​ស្ថានភាព​ ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទាន​ សកល​ ជាពិសេសក ​ ្នុង​ ជាបញ្ហា។ បើទោះជាលំបាកនឹងសម្រេចបាន​ នៅតែ​ ខ្លី ប៉ុន្តែ​​​ ក្នុងរយៈពេល​ រយៈពេលខ្លី។ មូលដ្ឋានសន្និដ្ឋានក៏សន្មតថា នឹងមានដំណោះស្រាយ​​ ថយចុះកំណើន​ខ្លាំងជា ការ​ ​ ង​ ការ​ រំពឹងទ ចិន តំបន់អឺរ៉ុប និងស ​ ុកនៅ​ ​ ហរដ្ឋ​ ជម្លោះ​ ជាវិជ្ជមានចំពោះ​​ ចិន​ និងសហរដ្ឋអា ពាណិជ្ជកម្មរវាង​​ ​ មេរិក​ ហើយ​ អាមេរិក អាច​ ធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចស ​ កល​ធ្លាក់ចុះ។ ​ ​ តានតឹងផ ភាព​ ​ ្នែក​ ចិន​ អាជ្ញាធរ​ កែសម្រួល​ នឹង​ ជោគជ័យលើ​ ដោយ​ ការ​ ឆ្លើយ​ ត​ គោល​ បផ្នែក​ រី ក រាល​ ពាណិ ជ្ជ ក ម្ម ដែ ល ​ ធ្វើ ឲ្ យ រាំ ង ស្ទះ ដល់ ​​​ ដា លឡើ ង អាច​ សកម្ម ភា ព​ របស់ខ្លួនច នយោបាយ​ ភាព​​ ​ ំពោះ​ ស្ទះ​ រាំង​ ។ កំណើននៅប្រទេសច ​ ិនត្រូវ​ ្ច​ កលនៅខណៈមាន​ សេដ្ឋកិចស ់​ ម្លៃស្មុគស្មាញ។ សង្វាកត ​ ៃ​​ ហានិភ័យន ពយា បាន​ ​ង ្ ករណ៍ថានឹ ថយមកត្រម ឹ 6.2 ភាគរយ​​ នៅឆ្នំា 2019 និង 2020 ធ្ងន់ធ្ងរ​និងទូលំទូលាយ ដែលអា វិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ​​ ប៉ះពាល់ជា ​ ច​ លើ​ ​ អវិជ្ជមាន​ ថយចុះ​ និង​ មកត្រឹម 6.0 ភាគរយ​ បន្តទៀត​ នៅឆ្នាំ 2021 ដោយសារតែ​ ទស្សនៈវិស័យសម្រាប់ទីផ្សារងើបឡើង និងប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ច​ សម្រួលឲ្យមានតុល្យភាព​ ការ​ ​ ្នុងប្រទេស ឡើងវិញក និងពីខាងក្រៅ។ រីកចម្រើន នៅតែ​ មាន​ ​ ្ពស់ នៅពេលដែលមាន​ កម្រិតខ កំណើនបំណុល​ របស់បណ្តា​ កំណើន​ ក្នុងតំបន់ ​​ ប្រទេសផ្សេងទៀត​​ ត្រូវ​ បាន​ ព្យាករណ៍ថា​ ​ ច្រើន។ ភាពមិនប្រាកដប្រជាផ្ន ក្នុងប្រទេសជា ​ លនយោបាយ​​ និង​ ​​ ែកគោ មានអត្រាថេរប នឹង​ ក្នុងមួយឆ្នាំនៅអំឡុងឆ្នាំ 2019- ​ ្រមាណ 5.2 ភាគរយ​ ហានិភ័យ​ ភូមិសាស្រ្ត នៅតែមានកម្រិតខ្ពស់ ​ និងអាចមានផលអវិជ្ជ​ ​ រ​ 2020។ តម្រូវកា ត្រូវបាន​ ក្នុងប្រទេសដែលមានភាពរឹងមាំ ​ រំពឹង​ ថា​ នឹង​ ​ ំនុកចិត្ត និងកា មានលើទ ទាំងក ​ រវិនិយោគ​ ​ងផលប៉ះពាល់ និង​ ​ ្នុងប្រទេសរ ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាន​ ជួយប៉ះប៉ូវ​ កា​ នៃ​ រនាំចេញដែលថយចុះ។ ខណៈ​ ជាសកល។ មិនច្បាស់លាស់ផ ភាព​ មានកាន់តែ​ ​ ្នែកគោលនយោបាយ​ ក្នុង​ ដែលកំណើន​ ត្រូ​ តំបន់​​ ថា​ វបានព្យាករណ៍​ ក្នុង​ នៅតែរឹងមាំ​​ រយៈពេល​ ខ្លី​ ក្នុងប ច្រើន​ ​ ំបន់អឺរ៉ុបជា ​ ្រទេសត រួមទាំងនៅ ​ ច្រើន ​ ​ ​ចក្រភពអង់គ្លេស​ ដែល​ កំណើន​ ដែល​ធ្លាក់ចុះយ ខាងមុខ​ សក្តានុពល​ ងខ្លាំងកា ​ ៉ា​ ​ លពីមួយ​ ុ ដ កំពង ​ កខ្លន ួ ចញ ុ៉ ​ និងនៅ េ ពីសហភាពអឺរប េ អ៊តា ​ ប្រទស ែ បរាជ័ ី លីដល ​​ យ​ ទសវត្ ស រ៍ ​ កំ ណើ ន យឺ ត ដែ ល អាចមាន​ ក ន្ល ង មកដែ ល បង្ហា ញ ពី ​ ក្នុ ង​ បាន​ ផ្នែកសារពើពន្ធ​​ ធ្វើ​ ការ​ ឲ្យមាន​ វាយតម្លៃ​ ឡើងវិញ​ ទីផ្សារ​ ពិនិត្យ​ ដោយ​ ប្រទេសច នឹង​ធ្លាក់ចុះបន្ថែមទៀត​​ ​ ិន​អាច​ ក្នុងរយៈពេលវែង ដោយសារតែ​​​ ​ ្នុងប្រទេស។ ទៅលើហានិភ័យក 25 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ មិនប្រាកដប្រជាកា ភាព​ ​ ន់តែខ្លាំងផ្នែកពា ​ ណិជ្ជកម្មបាន​ ​​ បង្កើន​ 4 ផលិតផលសម្លៀកបំពាក់ដ ប្រភេទសំខាន់ៗនៃ​​ ​ ែលផលិតនៅ​ កាន់តែខ្ពស់ ហានិភ័យ​​​ កម្ពុជាត្រ ​​ ូវ​ ជាប់​ ពន្ធ 12 ភាគរយ​ លើកលែងត ែ​ តផល​ ​ ផលិ មាន​ ​ ្រព័នស លេខកូដ 6104 នៅក្នុងប ត្រូវ​​ ្ធ​ ម្របសម្រួល (HS) ដែល​ ​ ន​ ដូចបា ពិភាក្សា​ខាងលើ​កាលពីថ្ងៃទី 18 ខែ មករា ឆ្នាំ 2019 ពន្ធ​6.5-8 ភាគរយ​ ជាប់​ ។ ុ៉ ​ សហភាពអឺរប យកពន្ធគយ​ បាន​​ ល​ ធម្មតាឡើងវិញ​ អ ើ ង្ករ​ ុ ​ កម្ពជា ែ ​ ដល មានចំនួន 175 អឺរ៉ូក្នុងមួយតោននៅឆ្នាំទី 1 ហើយបន្ថយមកត្រឹម វិភាគ​ ការ​ ប្រែប្រួល​ ការ​ ផលិតផលនាំចេញ គឺ ស តម្លៃ​ ​ ម្លៀក​ 150 អឺរ៉ូក្នុងមួយតោននៅឆ្នាំទីពីរ និង​ 125 អឺរ៉ូក្នុងមួយតោន ​ ង់​ជួយ​ បំពាក់​​ស្បែកជើង អង្ករ និងក ទំហផ កំណត់​ ំ​ ល​ នៅឆ្នាំទីប25 ី​ ។ ក្រៅពីនេះ នៅខែ កុម្ភៈ សហភាពអឺរ៉ុបបា ​ ន​ ចាប់​ ​ ៃការព្យួរ EBA ប៉ះពាល់ន ើ ​ ផ្តម ំ ដណ ើ ការមួយ​ រ ដលែ អាច​ ធ​ ្វ យ ើឲ ពយ ្ មានការ​ ួ ជាបណ្តះ ្រ ោ ​ អាសន្ន​ របស់សហភាពអឺរ៉ុប ពន្ធ​ ​ នការព្យួរ ប្រសិនបើមា EBA នូវ​ បព្រ ន ័ អ ​ ោ្រ ពន្ធ EBA ​ ្ធ នុគះ ុ 26 របស់កម្ពជា​ ។ យោង​ សហភាព​ តាម​ ត ម្លៃ​​​ នឹ ង បង្កើ ន ​ រ បស់ ក ម្ពុ ជា ​ ផលិ ត ផល​ នាំ ចេ ញ ​ ដែ ល ​ ទី ផ្ សា រ​ ទៅ ​ នឹង​ អឺរ៉ុប ប្រព័ន្ធ EBA អាច​ លុបចោល ប្រសិនបើប ត្រូវ​ ​ ្រទេស​ អរ សហភាព​ ុ៉ ។ ហេតន ឺប ុ ះ េ ​ទំហន ​ ំ កា ៃ រ​ បប ួ្រ ​​​ ែ្រ ល ៃ​ សារៈសំខាន់​ តម្លមាន​ សិទ្ធិ​ ទទួលផលប្រយោជន៍មិនគោរព​​​ មនុស្ស ​ ិទ្ធិការងារ​ និងស ទស្សនៈទានគោលនយោបាយ​ ក្នុង​ ។ ប្រសិនបើ ឧទាហរណ៍​​ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ 2019) រួម​ សំខាន់ៗ។ ដំណើរការនេះ (ចាប់ផ្តើមនៅ​ ូ ការ​ តម្រវ ៃ រ​ នកា ំ ញ នាច នះ េ ផលិតផល​ េ​ មាន​ ការ​ បប ួ្រ ​​​ ែ្រ ល បស តម្លៃ (​ ិ ​ ្រ ន ការ​ មាន​​ ​ ្អិតល្អន់​ និងកា ត្រួតពិនិត្យល ធ្វើការជាមួយអាជ្ញាធរ​ ​ រ​ កម្ពុជា ការ​ បើ​ តម្លៃ​ ប្រែប្រួល​​​ កើនឡើង​ មានកម្រិតលើសពី 1) នោះ​ ការ​ រយៈពេល 3​ ខែទៀត​ រយៈពេល 6 ខែ ក្រោយមកមាន​ ដែល​ ៃ​ តផល​​ តម្លផលិ ការព្យួរ EBA និងសន្មតថា​ ទំនិញ​ ដោយសារ​ ុ៉ ច សហភាពអឺរប េ របាយការណ៍ផ ​ ញ ែ្អ លើលទ្ធ ​ ក ោ ​ ​​ ផលរកឃើញ។ ក្រយ មិនប្រែប្រួលថ្លៃ (ដូចជា គ្មាន​ ផ្សេងទៀត​ ឡើងថ្ល ការ​ ទំនិញ​ ​​ ៃ​ របស់​ អឺរ៉ុបន រយៈពេល 12 ខែ (ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ 2020) គណៈកម្មការ​ ​ ឹង​ ​ ំចេញ​ ប្រទេសនា ើ​ ្យមានការ​ ផ្សេងទៀត)​ នឹងធ្វឲ បរិមាណ​ ថយចុះ​ ដោយមានការ​ បញ្ចប់នីតិវិធី​ ចុងក្រោយ​ ចេញសេចក្តីសម្រេច​ ថាតើ​ ​ ៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានលើឧ នាំចេញយ៉ាងច្រើន និងប ​ ត់​ ​ ស្សាហកម្មកា ដក​ ត្រូវ​ ​ ​ ការអនុគ្រោះពន្ធ​ ឬយ៉ាងណា។ គណៈកម្មការសហភាព​ ​ ជាជម្រើសមួយទៀត ប្រសិនបើតម្រ ដេរនៅកម្ពុជា។ នាំចេញ​ ​​ ូវការ​ ុ៉ ​ អឺរប នង ​​ ច ឹ សម្រ េ ពីវសា ិ លភាព និងថ ​រ នការ​ ិ វេលា​ ការអនុគះ ៃ​ ដក​ ោ្រ ​ របស់កម្ពុជា​គ្មានការ​ ផលិតផល​ តម្លៃ (ឧ. ប្រសិនបើកា ប្រែប្រួល​ ​ រ​ ការ​ ពន្ធនេះ។ រាល់​ ​ ឹង​ ដកការអនុគ្រោះពន្ធន ក្រោយ​ ចូលជាធរមាន​ តម្លៃមានកម្រិតត ប្រែប្រួល​ ​ ត់ដេររ ​ ិចជាង 1) ឧស្សាហកម្មកា ​បស់​ នកា រយៈពេល 6 ខែ​ ចញ ៃ រ​ េ ​ សច ី ម្រច េ ក្តស ខែ​សីហា ឆ្នំា 2020)។ េ ​(​ ​ងផលប៉ះពាល់តិ កម្ពុជានឹងរ ​ ី​ ​​ ចតួចព ការព្យួរ EBA។ សង្ខេបស ខ្លឹមសារ​ ី​​ របស់សហភាពអឺ ​ ្តីពពន្ធ ​​ រ៉ុប ប្រសិនបើមាន​ ​ របស់កម្ពុជា និងអ តារាង 3 ៖ ផលិតផលនាំចេញសំខាន់ៗ ​ ត្រា​ ផលិតផល​ ការព្យួរ EBA លើ​ សំខាន់ៗរបស់កម្ពុជាដែលត្រូវនាំ​ ​ ហភាពអឺរ៉ុប​ ពន្ធរបស់ស ទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប​​ មានបង្ហាញក ចេញទៅកាន់​ ី ​ ្នុង​តារាងស្តីព​​ កូដ​ លេខ​ នាំ ចំណែក ផលិតផល​ តម្លៃ* ពន្ធ/ការធានា​ ការពារ​ (តារាង​ ​ ពន្ធ/វិធានការ​​ 3)។ ផលិតផល​ សំខាន់ៗរបស់​ ្ធ​ ម្រប​ ចេញសំខាន់ៗ​ (%) ប្រព័នស (លាន​ សុវត្ថិភាព​ ​ ំចេញទៅកាន់ទីផ្សារ​ កម្ពុជាដែលត្រូវនា អឺរ៉ុប​ សហភាព​ រួមមាន ួ (HS) សម្រល ដុល្លា) ​ ង្ករ។ ជារួម ពន្ធរ សម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង កង់ និងអ ​បស់​ 61+62 សម្លៀកបំពាក់​ 77.6 4,206.3 12% អឺរ៉ុបល សហភាព​ ផលិតផល​ ​ ើ​ សម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងក ​ ង់​​ 64 ស្បែកជើង​ 13.1 729.2 16% គឺ 12 ភាគរយ 16 ភាគរយ និង 10 ភាគរយ។ សហភាពអឺរ៉ុប​ 87 កង់ 6.1 331.7 10% ដាក់​ បាន​ វិធានការ​ ការពារ​​ លើ​អង្ករកម្ពុជា (175 អឺរ៉ូ ឬប្រមាណ 10 អង្ករ​ 3.2 169.6 កំពុងច-ាប់​ ក្នុងអ ផ្តើម​ ​ ត្រា នៅឆ្នាំទីមួយ​ 200 ដុល្លាក្នុងមួយតោន​ ) ដោយចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី 175 អឺរ៉ូ/តោន 18 ខែ មករា ឆ្នាំ 2019 និងបន្ថយមកត្រឹម 150 អឺរ៉ូក្នុងមួយតោន​ តួលេខ​ប៉ាន់ស្មានស សម្គាល់ ៖ * ជា​ មានទិន្នន័យ​ ​ ម្រាប់ឆ្នាំ 2018 ព្រោះ​ នៅឆ្នាំទីពីរ និង 125 អឺរ៉ូក្នុងមួយតោននៅឆ្នាំទីប27 ី ។ ​ ្នុងឆ្នាំ 2018 ប៉ុណ្ណោះ។ តែសម្រាប់រយៈពេល 11 ខែដំបូងក នាំចេញសម្លៀកបំពាក់​ មាន​ ការ​ ចំនួនប្រមាណ​ 80 ភាគរយ​ សហប្រជាជាតិ https:// ប្រភព ៖ គេហទំព័រ​Comtrade របស់អង្គការ​ នាំចេញសរុប​ នៃការ​ ទៅកាន់ទីផ្សារ​ របស់កម្ពុជា​ អឺ រ៉ុ ប ។ សហភាព​ comtrade.un.org/ និង​ កាលវិភាគ​ ពន្ធគយ, ទិន្នានុប្បវត្តផ បង់​ របស់​ ិ​ ្លូវការ​ ដូច្នេះ ជាការសំខាន់ត្រូវ​ប៉ាន់ស្មានព ​ ី​ ផលប៉ះពាល់នៃការ​ ព្យួរ EBA សហភាពអឺរ៉ុប​៖ (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/ EN) PDF/?uri=OJ:L:2017:282:FULL&from=​ ការនាំចេញផ លើ​ សម្លៀកបំពាក់របស់កម្ពុជា។ ក្នុងតារាង​ ​ លិតផល​ 25 ​សេចក្តីថ្លែងការណ៍ គណៈកម្មការសហភាព​​ អឺរ៉ុប ថ្ងៃទី 19 ខែ មករា ឆ្នាំ 2019។ 26 ប្រព័ន្ធ EBA ត្រូវបា អនុម័តដោ ​ ន​ ​ យ​ សេចក្តីសម្រេចរ ​បស់ក ​ ្រុមប្រឹក្សា​សហភាព​ អឺរ៉ុបលេខ 416/2001 ចុះថ្ងៃទី 28 ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ​2001។​ប្រព័ន្ធនេះគឺជាគំ ​​​ និតផ ​ ្តួច​ ផ្តើមរបស់សហភាពអឺរ៉ុបដ ​ ែលអនុញ្ញាតឲ ​ ្យមានការ​ នាំចូលទំ ​​ និញគ្រប់ប្រភេទលើកលែងត ​ ែអាវុធ​ ពី​ ប្រទេសដ ​ ែលមានការ​ អភិវឌ្ឍតិចបំផុត​ទៅក្នុងប្រទេសក ​ ្នុង​ សហភាព​ អឺរ៉ុប​ដោយមិនបង់ព ​ ន្ធ។ EBA គ ​ ឺជាផ្នែកមួយនៃ​ ប្រព័នអ្ធ​ នុគ្រោះ​ ពន្ធទូទៅរបស់សហភាព​ ដែលបានអនុវត្តនៅ អឺរ៉ុប​ ​ ថ្ងៃទី 5 ខែ មីនា ឆ្នាំ 2001 ដោយ​ មិន​ កំណត់​​ ថិរវ ​ េលា​ ។ កម្ពុជាស ​ ្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចបំផុតទា ​ ំង 48 ​ ដែល​ ទទួលបាន​ ការអនុគ្រោះពន្ធនេះ ៖ https://trade.ec. europa.eu/doclib/press/index.cfm?id=1981&title=Cambodia-EU-launches-procedure-to-temporarily-suspend-trade-preferences 27 យោង​ តាម​​សេចក្តីសម្រេចរ ​បស់គណៈកម្មការ​ សហភាព​ អឺរ៉ុប កាលពីថ្ងៃទី 18 ខែ មករា សហភាពអឺរ៉ុបបា ​ នយក​ គយ​ ពន្ធ​ ធម្មតាឡើងវិញល ផលិតផលនេះ​ ​ ើ​ ក្នុងតម្លៃ 175 អឺរ៉ូក្នុងមួយតោននៅឆ្នាំទីមួយ និងកា ​ ត់បន្ថយមកត្រឹម 150 អឺរ៉ូក្នុងមួយតោននៅឆ្នាំទីពីរ និង​125 អឺរ៉ូ/តោននៅឆ្នាំទីបី ៖ http://trade. ec.europa.eu/doclib/press/index.cfm?id=1970។ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 26 ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ​ នការព្យួរ EBA ទំហំប៉ាន់ស្មានន ប្រសិនបើមា ថយចុះ​ ​ ៃការ​ លាន​ តោន (កូឡោនទី 12)។ ដូច្នេះ ទំហំប៉ាន់ស្មានន ការ​ ​ ៃ​ ថយចុះ​ នាំចេញ​ ការ​ ផលិតផលសម្លៀកបំពាក់ជាអ ​ តិបរមា​ ទៅកាន់​ សម្លៀកបំពាក់ និងស ការនាំចេញ​ ​បស់កម្ពុជា ប្រសិនបើ​ ​ ្បែកជើងរ សហភាពអឺរ៉ុបគ ទីផ្សារ​ ​ ឺ​​10.4 ភាគរយ ការព្យួរ​EBA មានទំហំទឹកប្រាក់ 510 លានដុល្លា​ឬស្មើនឹង មាន​ នៃ​ 5.4 ភាគរយ​ នាំចេញ​​ ការ​ ​ ្បែក​ ផលិតផលសម្លៀកបំពាក់ និងស ្រ ់​​​ ដោយប្រើបាស ការ​បែប ្រ ួល ្រ ​​​ ការសិក្សា​ ដែលមាននៅក្នុង​ ដែល​ សរុប​ ជើង​ ​ ំចេញ​ របស់កម្ពុជា។ កាលពីឆ្នាំមុន កម្ពុជានា ផលិតផល​ ​ ៃការ​ មានស្រាប់​ (ឧបសម្ព័ន្ធ 1) ទំហំប៉ាន់ស្មានន ការនាំ​ ថយចុះ​ ​ ំហទ សម្លៀកបំពាក់​​ និងស្បែកជើងក្នុងទ ់​​ ប 9.5 ពាន់​ ំ​ ឹកប្រាកសរុ េ ​ ចញ ុ ​ ផលិតផលសម្លៀកបំពាក់របស់កម្ពជា ី សា ទៅកាន់ទផ សហភាព​ ្ រ​ ដុល្លា​ លាន​ សហភាពអឺរ៉ុបទ ។ ក្នុងនោះ ទីផ្សារ​ ​ ទួលផលិតផល​ ចាប់ពី 8.7 ភាគរយ (​ អឺរ៉ុប​​គឺ​ ​ ល់ កូឡោនទី 5 នៃតារាង 5) រហូតដ ចំនួន 33 ភាគរយ។ 10.4 ភាគរយ​ (កូឡោនទី 6) ប្រសិនបើមា ព្យួរ​ EBA ​ នការ​ ិ នការការពារ​ នៅពេលមានការដាក់វធា សហភាព​ របស់​ អរ ុ៉ ទំហ​ ឺប ំ ក្រុ ម ហ៊ុ ន ​ ហើ យ ​ ព ន្ធ ​ នាំ ចូ ល នឹ ង ដាក់ ប ញ្ចូ ល ​ ផ លិ ត​ ទាំ ង អស់ លើ ​ ា ស ប៉ន ា្ម ​ ់ ន ៃ រ​ នកា ថយចុះ​ បរិមាណ​ អង្ករ​ ុ ​ កម្ពជា ែ នាំចញ ដល កាន់​ េ ទៅ​ សម្លៀកបំពាក់ទៅ​ ផល​ ់​ ​ ​​ អ្នកប្រើប្រាសនៅ គិតជា សហភាពអឺរ៉ុប។ ​ ​ ​ ផ្សារសហភាព​ ទី​ ​ ឺ​ អឺរ៉ុបគ ចាប់ពី 36.6 ភាគរយ (​ កូឡោនទី 5) ំ​ ៃការ​ បរិមាណ ដោយប្រើប្រាស់ទំហន ​បស់​ នាំចេញសម្លៀកបំពាក់រ ដល់ 81.2 ភាគរយ (កូឡោនទី 6)។ ដូចបា រហូត​ ពិភាក្សា​ ​ ន​ ​ ឆ្នាំ កម្ពុជានៅ 2018 អត្រថយចុ ា​ ដែលប៉ាន់ស្មានមានចាប់ ះ​ ​​ ពី ​ ៃ​ ខាងលើ ចំនួនថយចុះជាក់ស្តែងន អង្ករនា បរិមាណ​ គឺ​57.8 ​ ំចេញ​ កូឡោនទី 8) រហូតដល់ 0.03 លាន​ 0.02 លានតោន (​ ន តោ​ ភាគរយ​ ​ ែមុន កាលពីខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ 201928។ ដូច្នេះ​ ធៀបនឹងខ ទី 9)។ គិតជា (កូឡោន​ ​ ​ ​​ ថយចុះ​​ តម្លៃ​​ ការប៉ាន់​ស្មានលើការ​ ការ​ ថយចុះជាក់ស្តែង​ បរិមាណ​ ក្នុង​ គឺស្ថិត​​ ថយចុះ​ប៉ាន់ស្មាន​ ចំនួន​ ខាង​ សម្លៀកបំពាក់គឺ នាំចេញ​ ដុល្លា (កូឡោន​ ​​ ចន្លោះពី 320 លាន​ ទី ។ គិតជា​ លើ​ ប្រើប្រាសប បរិមាណ ដោយ​ នៃការ​ ់​ រិមាណ​ នាំចេញ​ កូឡោនទី 12)។ 11) និង 381.4 លានដុល្លា (​ ​បស់កម្ពុជានៅឆ្នាំ 2018 ចំនួនថយចុះ​ប៉ាន់ស្មានគឺចា អង្កររ ពី ​ ប់​ ​ ៃការ​ ទំហំប៉ាន់ស្មានន ការនាំចេញស្ ថយចុះ​​ ​ កាន់​ ​​ បែកជើងទៅ តោន (កូឡោនទី 8) រហូតដល់ 0.21 លាន​ 0.10 លាន​ តោន សហភាព​ ទីផ្សារ​ គឺ 25.2 ភាគរយ​ អឺរ៉ុប​​ ទី 9)។ គិតជា​ (កូឡោន​ ​ ៃបរិមាណ​ តម្លៃ ចំនួនថយចុះ​ប៉ាន់ស្មានន ា ះ ដូចគ្នន ែ ទំហ​ប េ ដរ ា៉ ស ំ ន ា្ម នៃការ​ ់ ន ថយចុះ​​ ការនាំចញ េ ​ សប ែ ​ ្ក ​ ំចេ​ អង្ករនា ញ​ ដុល្លា (កូឡោនទី 11) រហូត​ គឺចន្លោះពី 65.1 លាន​ គឺ​25.2 ភាគរយ (កូឡោនទី 6)។ បរិមាណ​និង​ ជើង ​ ៃ​ ការ​ តម្លនៃ ដល់​144.1 លានដុលា្ល (កូឡោន​ ទី 12)។ សម្រប ា ផ កង់ ់ លិតផល​ ស្បែក​ នាំចេញ​ របស់កម្ពុជា​​ ​ ជើង​ ត្រូវបានប៉ាន់ស្មានថានឹងថយ​ ​​ សក ការ​ ្ ម ិ សា​ន ិ បង្ហញ ា ពីកា បប ​ រ​ ែ្រ ល ួ្រ ឡើ ​​​ យ។ ដូចះ េ្ន យើងមិនព ិ កសា ​ ភា ្ ​ ចុះចំនួន​ 0.01 លានតោន (កូឡោនទី 9) និងទឹកប្រាក់ 128.5 ចំនួនថ ពី​ ផលិតផល​ ​ យចុះ​ប៉ាន់ស្មាននៃ​ ឡើយ។ នេះ​​​ ផលិតផល​ តារាង 4 ៖ ប្រភេទនៃ​ ​ ំចេញសំ សម្លៀកបំពាក់នា ​​ ខាន់ៗរ ​បស់កម្ពុជា និងអ ​ ត្រា​ ​ ហភាព​ ពន្ធរបស់ស អឺរ៉ុប កូដ លេខ​ ចំណែក % តម្លៃ (គិតជា​ ​ លាន​ ​ ពន្ធគយ​ អត្រា​ សម្លៀកបំពាក់ស ផលិតផល​ ​ ំខាន់ៗ HS (2017) ដុល្លា, 2018*) អឺរ៉ុប​ របស់សហភាព​ 6110 យឺត អាវចាក់។ល។ (ដេរ ឬ​ អាវ​ ​ ចាក់) 20.7 837.4 12% 6104 ​ ជើង​ ឈុតស្រ្តី រ៉ូប សំពត់។ល។ និងខោ ​ ខ្លី (ដេរ ឬចាក់) 15.6 642.5 6.5-8% 6109 វាលក្លៀក​និងអា អាវយឺតដៃខ្លី អាវ​ ​ ​ វកាក់ (ដេរ ឬចាក់) 9.9 414.9 12% 6204 ​៉ូប។ល។ និងខោ ឈុតស្រ្តី អាវធំ សំពត់រ ​ ជើងខ្លី​ 12.1 536.5 12% 6203 ឈុតបុរស អាវ​ ​ ​ ជើងខ្លី ធំ ខោជើងវែង។ល។ និងខោ 7.7 315.3 12% 6205 អាវបុរស 2.2 84.8 12% 6108 ស្លៀកគេងយប់​អាវ​ ខោក្នុងស្រ្តី ខោទ្រនាប់ ខោអាវ​ ពាក់ងូតទ ​ ឹក។ ​ ល។ 3.2 134.5 12% ​ (ដេរ ឬចាក់) 6102 វាលក្លៀក​ អាវធំស្រ្តី អាវ​ ។ល។ល (ចាក់/សូត្រ), o/t of hd 61.04) 2.7 102.8 12% 6112 ​ ីស្គី និងឈ ឈុតកីឡា ឈុតជ ​ ុត​ ហែលទឹក (ដេរ ឬចាក់) ​ 2.8 120.6 12% 6103 ​ ែង។លល និងខោ ឈុតបុរស អាវធំ ខោជើងវ ​ ជើងខ្លី (ដេរ ឬចាក់) 3.2 146.2 12% សម្លៀកបំពាក់សំខាន់ៗទា សរុប (ផលិតផល​ ​ ំង 10 ប្រភេទ) 80.2 3335.4 សហប្រជាជាតិ​https://comtrade.un.org និងកា ប្រភព ៖ គេហទំព័រ Comtrade របស់អង្គការ​ ពន្ធគយ,​​ទិន្នានុប្បវត្តផ ​ លវិភាគ​ របស់គណៈកម្មការអឺរ៉ុប ៖​ ិ​ ្លូវការ​ (https://eurlex.europa.eu/legalcontent/EN/TXT/PDF/?uri=OJ:L:2017:282:FULL&from=EN) តួលេខ​ប៉ាន់ស្មានស សម្គាល់ ៖ *ជា​ មានទិន្នន័យត ​ ម្រាប់ឆ្នាំ 2018 ព្រោះ​ ​ ្នុងឆ្នាំ 2018 ប៉ុណ្ណោះ។ ​ ែសម្រាប់រយៈពេល 11 ខែដំបូងក 28 ​ ុណភាពខ្ពសរ អង្ករគ ់​បស់កម្ពុជាលក់ ​​ ក្នុងតម្លៃ 950-960 ដុល/តោន​ ្លា​ អង្ករ​ ចំណែក​ ​ ្នុងតម្លៃប្រមាណ 420 ដុល្លាក្នុងមួយតោន​៖ https:// ធម្មតា​ឬអង្ករស លក់ក en.vietstock.vn/2019/02/kingdom-sees-minimal-change-in-rice-exports-between-2016-2018-41-348482.htm។ 27 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ កាត់បន្ថយចំ ការ​ ​ រនាំចេញ អាច​ ​​ ណាយលើផលិតកម្ម និងកា ទាក់ទាញហើយ។ ចំណាយ​ លកា ើ រ​ ធអា ុ ប ើ្វ ជីវកម្មនៅកម្ពជា ុ ប ​ ច្ចប្ ន្ន​ សម្រាលផលប៉ះពាល់ន ជួយ​​ ព្យួរ EBA បាន ​ ៃការ​ ជំរុញការវិនិយោគ​​និងសហគ្រិនភាពក្នុងស្រុកឡើយ។ កម្ពុជា​ មិន​ នៅលំដាប់ទី 185 ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង 190 ដែល​ ឈរ​ បង្កន វិធានការ​ ួ ​ ើ ភាពប្រកត បជ្រ ង ែ ​ នង ជយ ឹ ​ ា ​ ួ សម្រលផលប៉ះពាល់​ ់​ ព​ងាយស្រួលដល់កា ផ្តលភា ពាណិជ្ជ​ ​ រធ្វើអាជីវកម្ម។ ចំណាយលើ​ ​ ចកើតមា អវិជ្ជមានដែលអា ​ យសារ​ ​ នឡើងដោ ព្យួរ ការ​ EBA។ ពឹងផ្អែកយ៉ាង​ខ្លាំង​ កម្ម​ រចនាសម្ព័ន្ធនៃការ​ លើ​​ នាំចេញរបស់កម្ពុជា ចម្បង​ អាទិភាព​ ធ្វើកំណែទម្រង់រចនាសម្ព័ន្ធ​ ជា​ គឺការចាប់ផ្តើមការ​ របស់ក្រុមហ៊ុននាំចេញ។ និងដំណើរការ​ រួមចំណែកន ​ ការ​ វិស័យ​ ​ ៃ​ ចជួយ​​ ពិសេស​ កំណែទម្រង់ដែលអា​ វិនិយោគ កែលម្អបរិយាកាស​ ដឹកជញ្ជូន ​ ស្តុភារ​ និងភ ដល់តម្ល ​​ ៃបន្ថែមនៃ​ ការ​ ​​ នាំចេញសរុបព ី ​​ ណាយ​ និងកាត់បន្ថយចំ ធ្វើអាជីវកម្ម​ ដូចជា ការ​ លើការ​ កំណត់​ ។ នេះជា​ កម្ពុជា​ កើនដល់ 14 ភាគរយ​ ា​ ើនជាងពីរដ អត្រច្រ ​ង ថាមពល​ តម្លៃ​ កាត់បន្ថយ​ ដែលមានភាពប្រកួតប្រជែង និងការ​ ​ ត្រា​ ធៀបនឹងអ ​​ រួមចំណែករបស់ វិស័យទាំងនេះក្នុងប្រទេសថ ​ ​ ៃ​ និង​ ថ្មីៗ​​ ចំណាយផ្នែកភស្តុភារ។ សូមមើលប្រអប់ 2 ស្តីពីវិធានការ​ ច្រើនជាង​ 3.5 ដង​ ធៀបនឹងអ ​ ត្រនៅ​ម៉ ា​ ាឡេស៊ី ឬវៀតណាម29។​ កម្ពុជាដ របស់អាជ្ញាធរ​ សម្របសម្រួលពា ​ ើម្បី​​ ​ ត់​ ​ ណិជ្ជកម្ម​ និងកា ​ ង គុណភាព និងអា ី៊ នៃ​ ំ តង់សត េ​ ទំនាក់ទន ំ ង​ សង្វក ា ផ ្គ ផ ់ ត ្គ រ ់ ង ់ វាងការ​ ចំណាយលើការ​ បន្ថយ​ ​​ វិនិយោគិនបរទេសបញ្ជ ធ្វើអាជីវកម្ម។ ​​ ាក់​ ​​ ុមហ៊ុននៅកម្ពុជា មានកម្រិត​ វិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស និងក្រ ់​ ្នែក​ ថា កម្លាំងពលកម្មដែលមានតម្លៃទាប ការលើកទឹកចិត្តខ្ពសផ ​យៈពេលខ្លី និងម ទាប។ ក្នុងរ សារ​ ​ ធ្យម ដោយ​ ចំនួនច្រើននៃការ តែ​​ ​ រ​ ពន្ធ និងកា ោ្រ ​ អនុគះ ពទ ី សា ី ផ ្ រ​ នាច ំ ញ ្ធ ង េ សំខាន់ៗ​សុទស ​ ហ ឹ ជា េ ផ ​ ត ុ ល​ ិ គផ្ទល វិនយោ ា ព ី រទេសនៅកម្ពជា ់ ប គោលនយោបាយ​ ុ គោលបំណង​ ជំរុញឲ្យមាន​ ដែល​ វិនិយោគនៅកម្ពុជា។ ការ​ ​ ដែល​ នៅពេល​ មាន​ អង្វង យូរ​ ែ ​ ើ ប ដម ស ្​ ី ម្របសម្រល ួ ​ ំ ក់ទន ទនា ែ ខាងក្រយ ំ ងផ្នក ោ ​ ា ់​ សម្រប ប្រាក់​ កំណើន​ ​ ៉ាង​ឆាប់​ ឈ្នួលយ ​ ំពុងប រហ័ស ហើយកម្ពុជាក ​ ្រឈម​ ​​ ើនផ ក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុក​ សំដៅបង្ក ​ ្បាម​ ​ លិតភាព និងច ការ​ យក​ លទ្ធភាពនៃការ​ នឹង​​ ​ ន់តែ​ ព្យួរ​ EBA កម្ពុជាកា សូវមា លែង​ ​ នភាព​ អនុវត្តឲ រម្លែកចំណេះដឹង​ត្រូវ​ ហ្មត់ចត់។ ​ ្យបាន​ ​ ថយចុះ​ តារាង 5 ៖ ការ​ប៉ាន់ស្មានពីការ​ ការ​ បរិមាណនៃ​ នាំចេញ​ ទៅកា ​ ន់ទីផ្សារសហភាព​ ​ នការ​ អឺរ៉ុប​ប្រសិនបើមា ព្យួរ EBA ប្រែប្រួល​​​​ ការ​ ​ រ​ តម្រូវ​ ការប៉ាន់ស្មានកា ថយចុះ​ តោន)1 បរិមាណ (លាន​ លាន​ តម្លៃ (​ ដុល្លា) សិក្សា​ បរិមាណដែល​ ការ (ពីការ​ %) ត្រូវការ(​ ស្រាប់)3 មាន​ 1 2 3 4 5=2x3 6=2x4 7 8-5x7 9=6x7 10 11-5x10 12=6x10 ​ ៃ​ ​ រិមាណ​ ​ រិមាណ​​ ​ ម្លៃ​​ ​ ម្លៃ​​ ការព្យួរ EBA អប្បបរមា អតិបរមា ផលប៉ះពាល់ន EU (%)2 អប្បបរមា ​ រមា អប្បបរមា ​ រមា អប្បបរមា អតិបរមា ការនាំចេញ (2018) ​ 2018) ការ​ប៉ាន់ស្មានត ការ​ប៉ាន់ស្មានត អតិប អតិប ពន្ធរបស់ ការ​ប៉ាន់ស្មានប ការ​ប៉ាន់ស្មានប នាំចេញ( ថយចុះ​ ថយចុះ​ ថយចុះ​ ថយចុះ​ អត្រា​ ​​ ការ​ សម្លៀកបំពាក់​ 12.0 -0.73 -0.87 -8.76 -10.44 0.27 -0.02 -0.03 3,653.4 -320.0 -381.4 ស្បែកជើង​ 16.0 -1.58 -25.28 0.04 -0.01 508.1 -128.5 អង្ករ 26.2 -1.40 -3.10 -36.68 -81.22 0.26 -0.10 -0.21 177.5 -65.1 144.1 រង សរុប​ 4,339.0 -513.6 -654.0 កង់4 10.0 1.52 331.07 សរុប​ 4,670.1 ា ស ប្រភព ៖ ការ​ប៉ន ា្ម របស់អក ់ ន ្ន និពន្ធដោ ​ យប្រប ើ ស ទិ ់ នន ា្រ ​​ ្ន យ ័ ពីអាជ្ញធ ា រកម្ពជា ុ កាលវិភាគ​ របស់សហភាពអឺរប ពន្ធគយ​ ​ រ​ ុ៉ និងកា បបែ្រ ល ួ្រ ដ ែ លើកឡើងក្នង ​ ល ័ ្ធ 1។ ុ ឧបសម្ពន នាំចេញ​ សម្គាល់ ៖ 1 ការ​ ​ ​ សម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងអង្ករ​គិតជា លាន​ តោន ចំណែក​ គិតជា​ កង់​ លានគ្រឿង។ ់​ រនាំចេញ​ 2 សម្រាបកា អង្កររ ​បស់កម្ពុជា តួលេខនេះផ ​ ្អែកតាម​ វិធានការ​ របស់សហភាព​ ការពារ​ អឺរ៉ុប។ ី​ រ​ 3 សូមមើលឧបសម្ព័ន្ធ 1 ស្តីពកា ដែលបានលើកឡើងក ប្រែប្រួល​​​ សិក្សា​ ​ ្នុងការ​ ផ្សេងៗ។ ម្រាប់កង់ ការ​ 4 ស​ មិនត្រូវបា ប្រែប្រួល​ សិក្សាណាមួយ​ ​ នបង្ហាញក្នុងការ​ ។ ឡើយ​ 29 សូមមើលប្រអប់ 1 ៖ ការពិនិត្យឡើងវិញលើប ​ រិយាកាស​ នៅកម្ពុជា​៖ មេរៀនសម្រាបភាព​ វិនិយោគ​ លម្អត ់​​ ប្រកួតប្រជែងនាពេលអនាគត។ សម្រាប់ខ្លឹមសារ​ ិ​ ​ សេដ្ឋកិចក សូមមើល​បច្ចុប្បន្នភាព​ ្ច​ ម្ពុជា​​ខែ តុលា ឆ្នាំ 2018។ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 28 ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ ប្រអប់ 2 វិធានការសម្របសម្រួលការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម និងកាត់បន្ថយចំណាយលើការធ្វើអាជីវកម្ម ដែលបានអនុវត្តកាលពីខែ មីនា ឆ្នាំ 2019 នៅក្នុងវេទិការវាងរដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជនកាលពីថ្ងៃទី 29 ខែ yy ការបញ្ចុះ តម្លៃ អ គ្គិ ស នី នឹ ង ត្រូ វ លើ ក មកពិ ភា ក្ សា ដើ ម្ បី ឆ្លើ យ តបនឹ ង​ មីនា ឆ្នាំ 2019 អាជ្ញាធរកម្ពុជាបានប្រកាសអនុវត្តវិធានការខាងក្រោម​ កំណើនតម្រូវការរយៈពេលខ្លី និងមធ្យមក្នុងប្រទេស។ ក្នុងការសម្រួលដល់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម និងកាត់បន្ថយចំណាយលើការ yy រដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសពីគោលនយោបាយគាំទ្រសហគ្រាសខ្នាតតូច ធ្វើធុរៈកិច្ច៖ និងមធ្យម មានជាអាទិ៍ ការបង្កើតធនាគារសហគ្រាសទាំងនេះ ដែល​ yy ការដកតួនាទីតត ួ្រ ពិនត ្ របស់អគ្គនាយកដ្ឋន ិ យ ា កម្ពជា ុ ត្រត ួ ពិនត ្ នីហរ័ណ ិ យ មានដើមទុនដំបូងប្រមាណ 100 លានដុល្លា មូលនិធិសហគ្រិនភាព អាហរ័ណ និងបង្រា ែ បន្លំ (កាំកង ្ក បការក្លង ូ ) នៅតាមច្រកអន្តរជាតិ ុ ត្រល ដោយមានថវិកាប្រមាណ 5 លានដុល្លាក្នុងមួយឆ្នាំ និងការលើកទឹក ដែលរួមមាន ច្រកឆ្លងកាត់ព្រំដែន ដូចជា ប៉ុស្តិ៍ត្រួតពិនិត្យ កំពង់ផែ​ ចិត្តផ្នែកពន្ធសម្រាប់សហគ្រាសទាំងនេះក្នុងវិស័យអាទិភាព 6 ដែល​ សមុទ្រ តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស និងតំបន់ត្រួតពិនិត្យការនាំចេញនាំ​ ពាក់ព័ន្ធនឹងកសិឧស្សាហកម្ម និងផលិតកម្ម និងការកែច្នៃអាហារ។ ចូលនៅកម្ពុជា។ yy វិធានការសម្របសម្រួលពាណិជ្ជកម្មក្រោមពន្ធគយរួមមាន ប្រកាស yy លុបចោលទីភ្នាក់ងារនាវាចរកម្ពុជា និងជើងសារ (កាំសាប) (គ្រប់គ្រង​ ស្តីពីការទទួលការចំណាយលើពន្ធគយស្វ័យប្រវត្តិកម្ម និងមាន​ ដោយរដ្ឋ)។ តម្លាភាព។ ក្រោយការអនុវត្តចាប់ពីថ្ងៃទី 1 ខែ មេសា ឆ្នាំ 2019 កម្រៃ​ yy លុបចោលការចេញវិញ្ញាបនបត្រប្រភពដើម (CO) សម្រាប់ការ​ សេវាលើការពិនិត្យកុងតេន័រថយចុះ 50 ភាគរយ ដោយថយពី 20 នាំចេញទំ ​​ និញ លើកលែងតែមានការកំណត់ដោយប្រទេសនាំចូល ដុល្លាមកត្រឹម 10 ដុល្លាសម្រាប់កុងតេន័រប្រវែង 20 ហ្វូត និងថយពី (ប្រកាសអន្តរក្រសួងលេខ 1627 រវាងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ 32 ដុល្លាមកត្រឹម 16 ដុល្លាសម្រាប់កុងតេន័រប្រវែង 40 ហ្វូត ព្រម​ និងក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម) ទាំងមានការអនុវត្តការពិនិត្យកុងតេន័រផ្អែកតាមហានិភ័យ។ yy កាត់បន្ថយចំណាយផ្នែកភស្តុភារ ដូចជា ចំណាយលើការផ្ទុក និង​ yy វិធានការពាក់ព័ន្ធនឹងការគ្រប់គ្រងពន្ធ រួមមាន ការដកប្រាក់ និង​ កម្រៃសេវាទាំងនៅកំពង់ផែស្វយ័តភ្នំពេញ និងព្រះសីហនុ។ កម្រៃ​ ឥណទានពន្ធតម្លៃបន្ថែម រយៈពេលធ្វើសវនកម្មលើពន្ធ ត្រឡប់មក​ សេវា​ ទាំងនេះរួមមាន តម្លៃផែ ដែលត្រូវបានកាត់បន្ថយ 5 ដុល្លាក្នុង​ ធ្វើរៀងរាល់ 3 ឆ្នាំ ( ប្តូរពីការធ្វើ 10 ឆ្នាំម្តង) ចំណែកការពិន័យលើការ មួយ​ ឯកតាសមមូលនឹង ២០ ហ្វូត (TEU) និងតម្លៃកុងតេន័រដែល​ បង់ពន្ធយឺតយ៉ាវត្រូវបានកាត់បន្ថយមកត្រឹម 1.5 ភាគរយក្នុងមួយខែ ត្រូវបានកាត់បន្ថយ 20 ដុល្លា (ថយចុះពី 120 ដុល្លា មកត្រឹម 100 (ថយពី 2 ភាគរយក្នុងមួយខែ)។ ដុល្លា) សម្រាប់កុងតេន័រប្រវែង 20 ហ្វូត និង 40 ដុល្លា (ថយចុះពី yy កាត់បន្ថយចំនួនថ្ងៃឈប់សម្រាកបុណ្យជាតិចំនួន 7 ថ្ងៃ ចាប់ពីឆ្នាំ 240 ដុល្លាមកត្រឹម 200 ដុល្លា សម្រាប់កុងតេន័រប្រវែង 40 ហ្វូត។ 2020 តទៅ។ បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាមានថ្ងៃឈប់សម្រាកបុណ្យជាតិចំនួន តម្លៃ​ដឹកជញ្ជូនតាមសមុទ្រត្រូវបានកាត់បន្ថយ 50 ភាគរយ (ភស្តុភារ​ ពី 28 ទៅ 30 ថ្ងៃក្នុងមួយឆ្នាំ។ តាមការប៉ានស្មាន ការកាត់បន្ថយចំនួន​ កម្ពុជា SITC ឯកភាព)។ តម្លៃកុងតេន័រធំ ត្រូវបានលុបចោល។ ថ្ងៃនេះធ្វើឲ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចចំនួន 0.5 ភាគរយ។ ពីមុន មានការគិតកម្រៃសេវា 15 ដុល្លាសម្រាប់កុងតេន័រប្រវែង 20 yy ការចុះធ្វើអធិការកិច្ចរោងចក្ររួមតែមួយ (ដោយទីភ្នាក់ងារផ្សេងៗ) ហ្វូត, 30 ដុល្លាសម្រាប់កុងតេន័រប្រវែង 30 ហ្វូត និង 30 ដុល្លា​ ដោយអនុវត្តដោយក្រុមអធិការកិច្ចតែមួយ និងធ្វើតែម្តងក្នុងមួយឆ្នាំ។ សម្រាប់កុងតេន័រប្រវែង 40 ហ្វូត។ កម្រៃសេវាលើកដាក់នៅកំពង់ផែ yy ពន្លឿនការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីការវិនិយោគ និងបញ្ចប់សេចក្តី ព្រះសីហនុត្រូវបានកាត់បន្ថយ 10 ភាគរយ ចំណែក bonus ត្រូវបាន​ ព្រាងច្បាប់ស្តីពីតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស ដែលនឹងត្រូវបញ្ចប់រួចរាល់នៅ កាត់បន្ថយមកត្រឹម 5 ដុល្លាក្នុងមួយប្រអប់ ដោយថយចុះពីអត្រា ឆមាសទីមួយក្នុងឆ្នាំ 2019។ ជាគោលការណ៍ ការលើកទឹកចិត្តនឹង 7.5 ដុល្លាក្នុងមួយប្រអប់ហើយ shifting មិនគិតកម្រៃសេវាឡើយ។ ត្រូវដកចេញពីច្បាប់ស្តីពីការវិនិយោគ បញ្ចូលទៅក្នុងច្បាប់ស្តីពីថវិកា។ កំពង់ផែភ្នំពេញកំពុងពិចារណាពីការកាត់បន្ថយតម្លៃលើកដាក់ទំនិញ yy ច្បាប់សីព ្ត ីការធ្វើពាណិជ្ជកម្មតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិកនឹងត្រូវបញ្ចប់រួច តម្លៃច្រកផ្លូវ តម្លៃកុងតេន័រនាំចេញ និងតម្លៃស្កេនលើកឡើងចុះ។ រាល់ត្រឹមពាក់កណ្តាលឆ្នាំ 2019។ ប្រភព ៖ វេទិការវាងរដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជនលើកទី 18 ថ្ងៃទី 29 ខែ មីនា ឆ្នាំ 2019 29 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗ និងទស្សនៈវិស័យ លប ការ​ ជនា ុ បំបាត់កង្វះខាត​ ំ ញក៏ជាកត្តស ា ខា ំ ន់កង ុ្ន រយៈពេល កំណើន​ ដោយសារតែ​ បន្តបន្ទាប់​​ ដែល​ ឥណទានក្នុងស្រុកជា​ ខ្លីដែរ ការ​​ ចំណែក​ ​ ង្វះ​ ដោះស្រាយក មូលធន​ មនុស្សត្រូវធ ​ ្វើឡើង​ ភាគច្រើនដល់កំណើនវ គាំទ្រ​​ ​ ំណង់ ​ ិស័យស ​ ចលនទ្រព្យ​ និងអ ​ ំទ្រ​ ឲ្យបានលឿនបំផុត​ ដើម្បីគា ​ លបំណង​ ដល់គោ រយៈពេលវែង​ ដូច្នេះ ​ ការពង្រឹងស ​ រ​ ​ មត្ថភាពត្រួតពិនិត្យ​​និងកា ត្រៀមខ្លួនទប់ទល់​ របស់កម្ពុជា។ អាទិភាព​ គឺការផ្តោតលើសុ ចម្បង​ ​​ ខភាព និងអាហា​ ​ិបត្តក នឹងវ ​ កំណើននា​ ិ​ ្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ​ គឺជាវិថីឆ្ពោះទៅមុខ។ ​ រពិភាក្សា​ រូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព។ សូមមើលកា លម្អិតស្តីពី​​ ពេល​ ថ្មីៗនេះនៃ​ លំហូរការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស ​ ចថាបាន​ អា​ កង្វះជំនាញ មូលធន​ និង​ ​​​​ មនុស្សនៅកម្ព ី​ ត្ថបទ​ ុជាក្នុងផ្នែកស្តីពអ ជួយរក្សាកំណើនវិស័យសំណង់ទៅមុខ និងលាក់បាំងភាព​ងាយ​ ើ ដ ជម្រស ែ ​ ​ ល វន មានចំណងជើងថា​“​ ិ គលើ​ ិ យោ អនាគរ​ របស់ក ​ ម្ពជា ុ ៖ ​បស់វិស័យហិរញ្ញវត្ថុ​​ បន្ទាបព រងគ្រោះរ មាន​ ់​ ី​ ី​ ៉ាង​ឆាប់​ ការផ្តល់កម្ចយ ​ ហារូបត្ថមស សុខភាព និងអា ្ភ​ ម្រាប់វ័យកុមារភាព” ខាងក្រោម។​ រហ័ស​ កាន់តែ​ ច្រើនឡើងក ​ ្នុង​​ ជាច្រើនឆ្នាំ។ រយៈពេល​ ​ យ៉ាងណា​ ក៏ដោយ ​ ូលយ៉ាងច្រើននៃការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស លំហូរច កាត់បន្ថយភាពងាយរងគ្រោះផ ការ​ ្ច​ ឺជា​ ​ ្នែក​ម៉ាក្រូសេដ្ឋកិចគ ការ​ បច្ចុប្បន្នភាគច្រើនផ្តោតទៅវិស័យស ដែល​ ហាក់ដូចជា​គ្មាន ​ ំណង់ ​ ចាំបាច់បំផុត​ ថា លំហូរច និរន្តរភាពទេ ព្រោះ​ តម្រូវឲ្យមានកំណើននៃភាព​ ​ ូលនេះ​ ពិចារណាបន្ថែមទៀត​ ត្រូវ​ វិធានការ​ លើ​ ផ្នែក​ម៉ាក្រូ​ បុ្រងប្រយ័ត្ន​ ួ ​ ប្រកត បជ ែ ​ ្រ ង ផក ៅ​ ល​ ែ្ន ខាងក្រដែ អាច​ សម្រច េ ​ ុ្ន ​ បានតែកង ពល រយៈ​ េ ​ សេដ្ឋកិច្ច​ ដូចជា ការកំណត់របស់ធនាគារចំពោះភាព​ងាយរងការ​ ថយចុះច្រើននៃ​ វែងទេ។ ការ​ ​ រទេស ​​ លំហូរការវិនិយោគពីប អាច ​បស់វស ប៉ះពាល់រ ិ យ ័ សំណង់ និងអ ​ ចលនទ្រពយ ្ ​ ដើមបកា ី ត់បន្ថយ​ ្​ ​ ព​ងាយរងការ​ បើកបង្ហាញពីភា ​ រ​ ប៉ះពាល់ និងកា វិស័យ​ ប្រឈមនៃ​​​ ោ​ ភាពងាយរងគ្រះ វស របស់​ិ យ ័ ធនាគារ​ ចពោ ើ ​ ំ ះកំណន សង់។ ការសាង​ ធនាគារ។ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 30 ផ្នែកទី 2 ជម្រើស៖ អត្ថបទ​ ​ វិនិយោគលើ​ របស់កម្ពុជា៖ អនាគត​ ្ភ​ ម្រាប់វ័យកុមារ សុខភាព និងអាហារូបត្ថមស អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព អត្ថបទ​ ​ ជម្រើស៖ ​ នាគត​ វិនិយោគលើអ សម្រាប់វ័យកុមារភាព​ របស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភ​ 30 ១.សេចក្តីផ្តើម កម្ពុជា​ កុមារ​ នឹងចូលទៅក្នុង​ ដែលកើតនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ​ ​ ទើបតែពេលថ្មីៗនេះទើបទ្រព្យសម្បត្ត​ ទ្រព្យសម្បត្តិជាតិ។ ិ កល​ ស ការងារ​ ទីផ្សារ​ ់​ ្នាំ 2040 ដែលជាពេលដ៏ល្អក្នុងការជំរុញ​ នៅខ្ទងឆ ូ បានរាប់បញ្ចល ត្រវ ូ ទាំង មូលធន​ មនុសស ្ ​​​ បរិមាណ​ ឬ​ នៃ​ សរុប​ ្ កម្ពជា ឲយ ុ ​ េ ​ សម្រច ា ធំកង គោលដៅយ៉ង ុ្ន ការក្លយ ា ខ្លន ួ ​ ជា​ ទៅ​​ ្រ ស បទ េ ​ ​បស់​ ជំនាញ សុខភាព ចំណេះដឹង និងភាពរឹងមាំរ ប្រជាជន ថាជា​​ ​ ន​ ដែលមា បក ់ ណ ា្រ ច ំ ល ូ កម្រត ិ ខ្ពស។ ់ ​ ​ ុ ន្ននះ បច្ចប េ ជាពេលដែលត្រវ ូ​ ​ ទ្រ សមាសភាពជាក់លាក់ន ្ សម្បត្តជា ៃ​​ ពយ ​ ិ តិ​ និងដ ​ណ ំ រ សេដក ើ ការ​​ ិ ​​ ្ឋ ច ្ច ទាំងនេះ ៖ តើក សួរសំណួរ​ ​​ ៀមខ្លួនរ ​ ម្ពុជាត្រ ់ ​ួចជាស្រេចសម្រាប​ Lange និងអ្នកនិពន្ធផ្សេង ឆ្នាំ 2018)។ របស់ប្រទេស​(​ សេដ្ឋកិច្ចនាពេលអនាគតហើយឬនៅ​ ការ​ ? តើ​ កែលម្អវិស័យអប់រំ​ លើកម្ពស់គុណភាព​ ការ​ មូលធន​ ​​​ មនុស្សរបស់ កម្ពុជា ​​​ គឺជា​ ចគ្រប់គ្រាន់ដើម្បជំ អា​ ការ​ ី​​ រុញ​ ត្រៀមខ្លួនន ​ េះដែរ​ ឬទេ? ប្រសិនបើ​ ច ម្ ប ងរបស់ ក ម្ពុ ជា ​ គោលបំ ណ ង​ ស ម្រេ ច ​ ក្នុ ង ការ​ បា ន​​ ឋានៈ​ ជា​ ​ ្រប់គ្រាន់ទេ មិនគ តើត កែលម្អអ មានការ​ ​ ្រូវ​ ដើម្បី​ ​ ្វីផ្សេងទៀត​​ លើក​ ​ ែល​ ប្រទេសដ មានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ ​ ្ពសត ់​ ្រឹមឆ្នាំ 2030 កម្លាំងពលកម្ម​និងក កម្ពស់គុណភាព​ ា​ វឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច​ ​ ែលម្អមាគ៌អភិ ​ ែលមាន​ និងជាប្រទេសដ ខ្ពសត ប្រាក់ចំណូល​ ់​ ្រឹមឆ្នាំ​ 205032។ កម្ពុជា? ​ ស្តុតាង​​ ផ្អែកលើភ យ៉ាងច្រើនស្តីពីមូ ​​ លដ្ឋានគ ​ ្រឹះ​​ នៃការ​ មនុស្សកាន់ មូលធន​ ​​ ទេស​ ​​​​ តែមានសារៈសំខាន់ នៅពេលដែលប្រ វិស័យអប់រំ អភិវឌ្ឍ​​ ​ ំនាញ និងជ ​ របាយ​ ការណ៍នេះ​ មានគោល​ ចំណាត់ថ្នាកប ឡើង​ ់ ក ា្រ ច ់ ណ ូ ​ ំ ល ួ្ល ។ របស់ខន ​ មល មនុសស ូ ធន​ ​ ន​ ្ មា ឆ្លើយសំណួរ​ បំណង​​ សង្ខេបពត៌មាន​ ទាំងនេះ​ តាមរយៈ ១)​ ការ​ ែ ចំណក 51 ភាគរយ​ នទ្រ ៃ​ ពយ ្ សមប ិ រុបរ ្ ត្តស បណ្តប្រ ​បស់​ េ ​ ា​​ ទស មូលធន​ ដែលបានដឹងស្តីពីការកសាង​ ​​​​ មនុស្សរបស់ កម្ពុជា និងការ​ ែ មា ដល ា ច ​ នប្រក់ ណ ំ ល ​ ធយ ូ ម ិ ទាប ហើយចំណក ្ មកម្រត េក ែ នះ ើ ​ ​ ន ​ឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច​ ដោយផ្តោតលើត អភិវ ​ ៃ​ ​ ួនាទីន រូប​ សុខភាព និងអាហា​ នទ្រ ទៅ 70​ ភាគរយ​ ៃ​ ពយ ្ សមប ្ ត្តស ិ រុប​ ​ ា ទ របស់បណ្តប េ ដល ្រ ស ែ ​ ្ភ​ ម្រាប់វ័យកុមារភាព​ និង ២) ការ​ ត្ថមស លទ្ធផលសំខាន់ៗពី​ យក​ ា ច មានប្រក់ ណ ំ ល ​ស ូ ខ ​ ់ បស់អង្គការ OECD (Lange និងអ្នក​ ្ព រ ្ ​ ការសិកសាថៗី្ម ម ​ កប្រដ ើ ម ្ក ើ បី ណ ំ ត់ប ​ ញ្ហប្រ ា​ ឈម​​​ និងឱកាស​ ំ ន់ៗ​ សខា និពន្ធផស ្ង េ ឆ្នំា 2018)។ សមត្ថភាព​ របស់កម្លង ​ង ំា ពលកម្មកុ្ន ការ​​​ ្ភ​ ម្រាប់វ័យកុមារភាព ដើម្បីកែលម្អ​ស្ថានភាពអាហារូបត្ថមស ព្រម​ ធ្វើអន្តរកម្ម និងប ​ ្រែក្លាយម ​ ូលធន​ ធម្មជាតិ ដែល​ និងធនធាន​ បង្កើន​ ទាំង​ ត្រៀម​ ការ​ កម្លាំងពលកម្ម​ សម្រាប់​ អនាគត​ កម្ពុជា របស់​ ផលិតបាន ជា​ កា​ រចាំបាច់​ កង បង្កន ុ្ន ការ​ ើ ល​ ទ្ធផលសដ េ ក ្ឋ ច ្ច ​ ដូចះ ិ ។ េ្ន ​ ជួយសម្រេចគោ ដើម្បី​ អភិវឌ្ឍន៍របស់កម្ពុជា។ ​ លដៅ​ សមត្ថភាព​ របស់កម្ពុជា​ ក្នុងការ​ សម្រេច​ ឋានៈជា​ បាន​ មាន​ ប្រទេស​ ា ច ប្រក ំ ល ់ ណ ូ មធយ ្ ម​ កម្រត ់ ជា ិ ខ្ពសគ ឺ ការសំខាន់។ មូលធន​ ២.​ ការរួមច មនុស្ស និង​ ​ ំណែកនៃមូលធន​ មនុស្ស​​​​ កម្ពុជា​ យ៉ាងណាក៏ដោយ ចំពោះការអភិវឌ្ឍមូលធន​ មនុស្សដល់​ របស់កម្ពុជា ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច​ ស្ថិតនៅកម្រិតទាប ​ ​ ្នុងតំបន់​ និង​ បើប្រៀបធៀបនឹងប្រទេសក សេដ្ឋកិច្ច ដូចគ្នា (តារាង S1)។ កម្ពុជាស ​ ម្រេចបានការរីកចម្រើន​​ កាន់តែច្រើន​ មានភស្តុតាង​ ចាំបាច់​ បង្ហាញពីភាព​ ត្រូវវិនិយោគ​ ​ ្នាំ 1990 មក។ ​ យ៉ាងច្រើនតាំងពីពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ឆ ប៉ុន្តែ មនុស្សដ លើមូលធន​ ជំរុញ​ ​ ើម្បី​​ សេដ្ឋកិច្ច និងកា វឌ្ឍនភាព​ ​ រអភិវឌ្ឍ​ ​ ត្រា​ 43.3 ភាគរយ សម្បត្តិមូលធន​ ក្នុងអ មនុស្សរបស់កម្ពុជា​ ដោយនិរន្តរភាព។ ខណៈដែល​ ប្រកប​ មូលធន​ ការកសាង​ មនុស្ស​​​ ិ ក្រម ស្ថត ភាគ​​ ោ មធ្យម​ ា ទ របស់បណ្តប្រ ស េ ​ ដល ា ​ ែ មានប្រក ំ ល ់ចណ ូ ​ ​ ់ ល​ ផ្តលផ ្រ បយោ ជន៍​ ចន េ ក្នង ើ្រ ជាចំណះ ួ ​ និងជា ុ ខ្លន ្គ ​ ​ លក្ខណៈបុគល ​ ណ្តាប្រទេសក មធ្យមកម្រិតទាប (50.6 ភាគរយ)​ និងប ​ ំបន់​ ​ ្នុងត បយោ អត្ថ​ ំ នេះមានទៅ​ ្រ ជន៍ទាង ដល់ម ​ នុសស ្ ផស ្ង ្ឋ ច េ ទៀត និងសេដក ្ច ិ ​ អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក (60.2 ភាគរយ)។ ទាំងមូល។ ការ​ប៉ាន់ស្មានថ ​ ្មីៗ​ បង្ហាញ​​ ថា ​ មនុស្ស31 មាន​ មូលធន​ ​ ែ តុលា ឆ្នាំ 2018 ធនាគារពិភពលោកបានណែនាំ​ កាលពីខ ៃ​ ព្យសម្បត្តស ចំនួនជាងពីរភាគបីនទ្រ ក្នុងពិភពលោក ិ​ រុប​ (ប៉ាន់​ ​ ូលធន​ សន្ទស្សន៍ម ់​ ្យាករណ៍​ មនុស្ស(HCI) ជា​ម៉ាទ្រីស សម្រាបព មានចំនួន​ 1,143 ទ្រីលាននៅឆ្នាំ 2014)។ ពីមុន ស្មានថា​ មនុសស មូលធន​ ​​​ ្ របស់​ បទ េ (ប្រអប់ S1)។ សន្ទសស ្រ ស េ កំណត់​ ្ ន៍នះ ដែលផលិតបាន (​ ធនធាន​ ​ េដ្ឋារចនា​ អគារ គ្រឿងម៉ាស៊ីន និងហ នៃ​ ពី ផ លប៉ះ ពាល់ ​ ការ​ វិ និ យោ គ​ លើ ​ កុ មា រ​ ចំ ពោះ​ ប ច្ចុ ប្ ប ន្ន ​ ផ លិ ត​ និង​ សម្ព័ន្ធ) ​ ធម្មជាតិ (ដីកសិកម្ម ព្រៃឈើ តំបន់ការពារ រ៉ែ ធនធាន​ នាពេលអ ភាព​ ​ នាគត ​ ំណើនសេដ្ឋកិច្ចរយៈពេលវែង។ និងក បានចាត់ទុកថា​ ប្រេង ធ្យូងថ្ម ធនធានឧស្ម័ន) ត្រូវ​ មូលដ្ឋានន ជា​ ​ ៃ​ 30 កំណត់សម្គាល់នេះត បានរៀបរៀងឡើងដោ ​ ្រូវ​ ​ យ​Anne Marie Provo និង Somil Nagpal។ 31 បានប៉ាន់ស្មាន​ ត្រូវ​ ជាត​ ម្លៃ​បច្ចុប្បន្ននប្រ ៃ​ ាក់ចំណូលនា សម្រាបក ​ ពេលអនាគត​ ់​ ម្លាំងពលកម្ម។​ 32 សូមមើលយុ ចតុកោណដំណាក់កាលទី 4 របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ខែ កញ្ញា​ឆ្នាំ 2018 ទំ. 44។ ​​ ទ្ធសាស្រ្ត​ 33 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព យន្តការ​ សន្ទស្សន៍នេះផ្តល់​​ ឲ្យប្រទេស​ សម្រាប់​ ស្វែង​ នានា​ យល់​ ពី​ ​ ម្ពុជាឈ សន្ទស្សន៍របស់ក នៅលំដាប់ទ ​ រ​ ​ី 100 ក្នុងចំណោម​ បរិមាណ ​ ុណភាព​​ និងគ មនុស្សរបស់ មូលធន​ ​​​ ខ្លួន និងជួយឲ ​ ្យ​ ប្រទេស 157 ​ រ​ ដោយកម្ពុជាឈ នៅលំដាប់ក្រោមប្រទេស​​​ េ ​ ប្រទស ំ នោះ​​ ទាង កំណត់អាទិភាព​ សម្រប ា ​ ្ សម្បត្តិ​ ់ការអភិវឌ្ឍទ្រពយ ​ វដែលជាប្រទេសជិតខាង វៀតណាម និងថៃ ប៉ុន្តែ នៅលើឡា ទាំងនេះ។ (តារាង S2)។ មនុស្សរបស់កម្ពុជា​ ពិន្ធុសន្ទស្សន៍មូលធន​ ចំណុច​ បង្ហាញពី​ ខ្វះ​ កម្ពុជាស ​ ម្រេចបា ​ នល្អល ការ​ ​ ើ​ របស់កុមារ​ និងម រស់រាន​ ​ នុស្ស​ ផ្នែក​ ខាត​ សុខភាព អាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព ការអប់រំ ចំណុច ខ និង គ, រូប S3) និងព ពេញវ័យ​(​ ​ ិន្ទុតេស្ត (ចំណុច ឃ, ​ ំងស្ទះដល់ផលិតភាព​ និងជំនាញ ដែលរា ​ ​ របស់កម្លាំងពលកម្មនា ទាប​ រូប S3) ប៉ុន្តែ​ ​ ណ្តា ជាងប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់​ និងប អនាគត។ ពិន្ទុរបស់កម្ពុជា​ គឺ 0.49 មានន័យថា ​ ពេល​ ផ្អែក​ ប្រទេសមា ​ ធ្យមកម្រិតទាប ចំពោះ​​ ​ នប្រាក់ចំណូលម ការ​ កា​ បញ្ចប់​ រ លើលទ្ធផលនៃ​ អប់រ កុមារ​ សុខភាព​និងការ​ ដែលកើតនៅបច្ចប្បន្ន ចំណុច ង, រូប S3) និងជ សិក្សា (​ ចំណុច ច, រូប ​ ំងឺក្រិនកុមារ (​ នៅពេលច ​ ម្រើន​ វ័យ​ នឹងមា ​ ន​ ផលិតភាព 49 ភាគរយ​ ផលិត​ នៃ​ 3)។ ​ ពេលអ មួយភាគបីនៃកម្លាំងពលកម្មនា របស់​ ​ នាគត​ កម្ពុជា​​​​ ​ មា ភាពសរុបករណីក ​ ទួលបាន​ ុ រទាំងទ ការអប់រព ​ ំ ញ េ លេញ សុខភាព​ វ័យកុមារ ដោយសារ​ បានកើតជំងឺក្រិននៅ​ ​ ហារូបត្ថម្ភ ការ​ កង្វះអា ល្អ និងអា វ័យកុមារ33។​ ​ ហារូបត្ថម្ភល្អប្រសើរនៅ​ ​ ុខភាព​ ថែទាំ និងស ខ្សោយ​​ នៅវ័យ​ កុមារ​​ ា​ ស់នៃជំងក ។ អត្រខ្ព ិ្រ ​ ឺ​ ន សម្រាប់ប្រទេសដែល​ មាន​ បាក ្រ ់ចំណូលមធ្យមកម្រិតទាបដូច​ បង្ហាញ​ ថា កុមារ​​ លូតលាស់ក ​ ្នុងម ​ ្វះខាត34។ គុណភាព​ ​ ជ្ឈដ្ឋានខ ជាកម្ពុជា កម្ពុជា​ ​ ការ​ សម្រេចបានខ្ពស់បន្តិចជាង​ ទុកចំពោះ​​ រំពឹង​ អប់រំ​ គឺជា​ បញ្ហចោទ ា​ ​ ែល​ ហើយនៅពេលដ ​ ្នាំសិក្សា​ ចំនួនឆ បាន​ ត្រូវ​ សន្ទស្សន៍នេះ។ ប៉ុន្តែ កម្ពុជាត ផ្នែក​ ​ ្រូវសម្រេចបានច្រើនថែមទៀត​​ កែសម្រួលទៅ ​ តាមគុណភាព​ នៃការសិក្សា គម្លាតនៃ​​ ការ​ ​ឺ សិក្សាគ មនុស្ស​ ដើម្បីឈានដល់លំដាប់រ មូលធន​ ​ ្នុងតំបន់ ​បស់ប្រទេសក 2.7 ឆ្នាំ។ សេដ្ឋកិច្ច និង​ ​ កប្រៀបធៀប​ ដែលបានជ្រើសរើសម ។ ជាទូទៅ ភោគទ្រព្យជា​ តារាង S1 ៖ ​ ៗជា មូលធនមនុស្សក្នុង​ម្នាក់​ ​ ភាគ​ តារាង S2 ៖ ​ ពិន្ទុ និងល ​ ូលធន​ ​ ំដាប់​ថ្នាក់សន្ទស្សន៍ម មនុស្ស​ ​ ន​ ចំណែកនៃភោគទ្រព្យមូលធ ​ រុប​ មនុស្សស ក្នុង​ម្នាក់ៗនៅ​ កម្ពុជា ​ ្នុងតំបន់​និងសេដ្ឋកិចដ របស់កម្ពុជា និងប្រទេសក ​ ើស​ ្ច​ ែលជ្រើសរ ​ ្រទេសនា ប្រៀបទៅនឹងប ​ នា ប្រៀបធៀប​​​ មក​ មនុស្ស​ មូលធន​ ភោគ​ ទ្រព្យ​​ មូលធន​ ប្រទេស ពិន្ទុ HCI លំដាប់ថ្នាក់ HCI ប្រទេស នភោគ​ ជាចំណែក​ ៃ​ សរុប មនុស្ស សរុប (%) ទ្រព្យ​​ វៀតណាម 0.67 47 បង់ក្លាដេស 12714 7170 56.4 ថៃ 0.60 65 កម្ពុជា 16933 7337 43.3 ក្វា​ តេម៉ាឡា 43140 25450 59.0 ហ្វីលីពីន 0.55 84 ​ នប្រាក់​ ប្រទេសមា 25,948 13117 50.6 នីការ៉ាហ្គ័រ 0.53 92 ចំណូល​ កម្រិត​ មធ្យម​ ទាប​ កម្ពុជា​ 0.49 100 អាស៊ីបូព៌ា និង​ 140,042 84334 60.2 ប៉ាស៊ីហ្វិក បង់ក្លាដេស 0.48 106 ហ្គ័រ នីការ៉ា​ 37084 16698 45.0 តេម៉ាឡា ក្វា​ 0.46 109 ហ្វីលីពីន​ 30823 17790 57.7 ឡាវ 0.45 111 វៀតណាម​ 27368 13740 50.2 ប្រភព ៖ Lang និងអ្នកនិពន្ធផ្សេងទៀត ឆ្នាំ 2018 ពិភពលោក ឆ្នាំ 2018 ប្រភព ៖ ធនាគារ​ 33 ធនាគារពិភពលោក ឆ្នាំ 2018 សន្ទស្សន៍​ មូលធន​ សង្ខេបស មនុស្ស៖ ខ្លឹមសារ​ ​ ម្រាប់ប្រទេសក ​ ម្ពុជា ៖ https://databank.worldbank.org/data/ download/hci/HCI_ 2pager_KHM.pdf.។ 34 បាន​ ជំងឺក្រិន​ត្រូវ​ ​ ​ កំណត់ថា មាន​ ពិន្ទុ​z នៃ​ កម្ពសធ ់​ ៀបនឹងអាយុ​(HAZ)<-2SD។ HAZ ត្រូវបានគណនា​ ដោយ​ តួលេខ គម្លាតស្តងដា យក​​ ​ ួលេខម ់​ រ ដក ត ​ េដ្យ៉ាន​ អាយុ និងភេ នៃ​ ​​ ទ​រួចយកលទ្ធផលមកចែកនឹងគម្ល ​​ ាតស ​ ្តង់ដារ (SD) (4)។ សម្រាបប ់​ ្រជាជនដែលមានសុខភាពល្អ ប្រមាណ 2.5% នៃ​ កុមារ​ទាំងអស់មាន HAZ<-2SD។ ភាគរយដែល​ ់​ ង < ខ្ពសជា ​ -2SD បង្ហាញពី​ស្ថានភាព​ ការ​ ខ្វះខាត​ លូតលាស់។ កុមារ​ ដែល​ ​ ​ កើតជំងឺក្រិនជា ប្រភេទមួយន កុមារ​ ​ ៃ​ ដែលមាន​​បញ្ហា​ ទម្ងន់​និងក ​ ម្ពស់លូតលាស់យឺត។​ សូមមើល Leroy and Frongillo E. 2019 ទស្សនៈវិស័យ ៖ តើជ ​ នអត្ថន័យដូចម្តេច? ការពិនិត្យឡើងវិញ​ ​ ំងឺក្រិនមា ល្អិតល្អនល ភស្តុតាង។ Adv Nutr. 2019;10:196–204; doi: https://doi.org/10.​ ់​ ើ​​ 1093/​ advances/nmy101។ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 34 អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព ប្រអប់ S1 មនុស្ស សន្ទស្សន៍មូលធន​ មូលធន​ សន្ទស្សន៍​ ជា​ មនុស្ស​​​ ផ្នែក​ មួយនៃ​ គម្រោងមូលធន​ មនុស្ស​​​ េ ផ ប្រទស ​ ស ្ង េ ទៀត​ ទោះបីជាព ​ក េ ណា ួ គច ំ ពល យ​ េ វលា េ ​ បហ ែ ​ ្រ ល ពិភពលោក និងជា របស់ធនាគារ​ ​ ​ ការ​ រង្វាស់​​ វិនិយោគ​ របស់ប្រទេសនា ​ នា​ រៀន​ គ្នា​ សាលា​​ នៅ​ ក្តី។ ​​ លធន​ លើមូ ​​​ នាន់ក្រ មនុស្សជំ ​​ ោយ។ សន្ទស្សន៍នេះមានគោលបំណង​​ សុខភាព ៖ ផ្នែកនេះប ៣. ​ ម្រាប់ស្ថានភាព​ ​ ្រើប្រាស់សូចនាករពីរស ផលប៉ះពាល់រ ព្យាករណ៍ពី​​ នៃ​ ​ួម​ សុខភាព និងការអប់រល ំ​ ើ​​ ផលិតភាព​ នា​ ព​ សុខភា​ អត្រា​ រួមក្នុងប្រទេសមួយ ៖ ១) ​ អាយុក្រោម 5 កុមារ​ ​ នាគត​ ដែលហៅថា ​​ ពេលអ មូលធន​ មនុស្សនៅពេលអនាគត ​​​ ដែល​​ អត្រា​ ឆ្នាំដែលកើតជំងឺក្រិន​ និង ២) ​ របស់មនុស្សពេញ រស់រាន​ កើតនៅបច្ចុប្បន្នអា កុមារ​ ​ ម្រេចបា ​ ចនឹងស ក្រោយ​ ​ ន ​ ពេល​​ បញ្ចប់​ សាលា​ ​ ចំនួនមនុស្សអា វ័យ​ដែលជា ដែលនឹងរ ​ យុ 15 ឆ្នាំ​ រានមានជីវិត​ ​ស់​ មធ្យមសិក្សា ​​ ដោយសារបរិយាកាសពេលសម្រាលកុមារនោះ មាន​ តដល់អាយុ​60 ឆ្នាំ។ សូចនាករ​ រហូ​ ​ ី​​ស្ថានភាព​ ទីមួយឆ្លុះបញ្ចាំងព នៃ​​ ហានិភ័យ​ ទ្រុឌទ្រោម និងក សុខភាព​ ​ ង្វះ​ ការអប់រំ​​ ។ សន្ទស្សន៍នេះផ្អែក​ នៅដំណាក់កាលអភិវឌ្ឍន៍ក សុខភាព​ ទារក និងក ​ ្នុងផ្ទៃ​​ ជា​ ​ ុមារ​ កត្តាសំខាន់ៗបី លើ​ ​​ ៖ តូច។ សូចនាករ​ ទីពីរ​ ឆ្លុះបញ្ចាំងព ​ ី​​ របស់​ លទ្ធផលសុខភាព​ កុមារ​  រ​​ ១. កា ​ េះ​ រស់រានមានជីវិត ៖ ផ្នែកន បង្ហាញថា កុមារ​ កើតនៅ​ ថ្ងៃនេះ​ កើតប ដែល​ ​​ ត​ ​ ច្ចុប្បន្នរហូ ​ េលពេញវ័យ។ ដល់ព ូ​ ត្រវ រស់រាន​ មានជីវត ិ ​ រហូ​ េ ​ តដល់ពល ចាប់ផម ្តើ ​ ការអប់រក ំ ង បព ុ្ន ​ ្រ ន ័ ។ ្ធ មានលំដាប់ពី 0 ដល់ 1។ ក្នុងប សន្ទស្សន៍ទទួលបាន​ សមួយ​ ​ ្រទេ​ រស់​ ការ​​ មានជីវិតត្រូវ​​ រាន​ អត្រា​ បានវាស់វែងផ្អែកលើ​ របស់​ មរណៈ​ ដែល​ កុមារ​ ​ ច​ បច្ចុប្បន្នអា ​ ន​ ទទួលបា បរិបូរណ៍​ (មិនកើតជំងឺក្រិន សុខភាព​ អាយុក្រោម 5 ឆ្នាំ។ កុមារ​ ​ ត្រា​ និងអ នៅពេលពេញវ័យ) និងអា រស់រាន​ 100 ភាគរយ​ ​ ចទទួលបាន​ ន ២. ច ួ ឆ ំ ន ​ ដ ​ ំា្ន ល ូ សិកសា ែ ត្រវ ្ បំពញ េ គុណភាព។ ព័តមា ៌ នស្តព ី បី រិមាណ​ ​ ំ​ េញលេញ (​ ការអប់រព ការ​ អប់រប ំ​ ្រកប​ គុណភាព​ ដោយ​ រយៈពេល 14 ឆ្នាំ​ អប់រំ​ នៃការ​ ់​ ្រូវ​ ដែលកុមារ​ម្នាកត សម្រេចបាន​ ​​ នៅអាយុ 18 ឆ្នាំ​គួប​ អាយុ 18 ឆ្នាំ) នឹងទ នៅ​ ​ ែលមានពិន្ទុ 1។ ដូច្នេះ ពិន្ទុ ​ ទួលបានសន្ទស្សន៍ដ នឹង​​ ផ្សំ​ ដោយយកពិនដ កម្រិតគុណភាពដែល វាស់វែង​ ្ទុ​ ែលកុមារ​ 0.70 បង្ហាញថា ​ ផលិតភាព​ ជា​ ​ ពេលអ កម្លាំងពលកម្មនា សម្រាប់​ ​ នាគត​​ បទ តាម​ ្រ ស េ នីមយ ួ ៗ​ ទទួលបានពី​​ េ ស លទ្ធផលតស ្ត ក ិ សា ្ ​ អន្តរជាតិ។ ដែលកើតបច្ចុប្បន កុមារ​ ​គ្ន​ ឺ 30 ភាគរយ​ ទាប​ ជាង​​ ​ ែលគួរស កម្រិតដ ​ ម្រេច​ រួមផ្សំនេះ​ ​ ការ​ ់​ ំនួនឆ ផ្តលច ​ ្នាំ​ ដែលត្រូវសិក្សាបំពេញគុណភាព​ ។ ក្នុងករណីពួកគេ​ បាន ​ ការអប់រំពេញលេញ និងមានសុខភាព​ ទទួលបាន​ គុណភាពសិក្សានេះឆ្លុះបញ្ចាំងព វិធីបំពេញ​ តថភាព​ ​ី ​ ដែលកុមារ​ បរិបូរណ៍។ ប្រទេស​ ក្នុង​ មួយចំនួនតាមពិត​​ រៀនសូត្រ​ បាន​ តិចជា​ ង​ កុ្នង​ កុមារ​ រស់រានមានជីវិត​ ការ​ ​ ការសិក្សា សុខភាព ​ សូចនាករមូលធនមនុស្ស កុមារ​ ដែល​​ មិនបាន​ ការរួមវិភាគទាន​ ការ​ នៃ​ ការ​ ​ រួមវិភាគ​ ទានៃ​ ​ លិតភាព​ ផ ​ របស់​ X X = ពលករនាពេលអនាគត រស់រានមានជីវិត ​ មាន អប់រំ​ សុខភាព (អត្រាភាពរស់​ ​ ដែល​ គុណភាព​ បាន​ ត្រូវ​ ្ធ​ មួយ​ (ពាន់ព័នជា ក្រិតគោល​ មិនលូតលាស់​ក្លាយជា​ របស់ម រាន​ ​ េញវ័យ​ ​ នុស្សព តាម​ កែតម្រូវ​ ឆ្នាំ ចំពោះ​ ​ ះមាន​ ដែលក្នុងនោ ទទួល​ ការ​ កម្លាំងពលកម្ម​ ​ ពក្រិន) ចំពោះ​ និងភា ផលិតភា របស់កម្លាំង​ ​ ព​ ការ​ បាន​ អប់រំពេញលេញ និង​ នាពេលអនាគត ​ ព​ ផលិតភា របស់​កម្លាំង​ នាពេលអ ការងារ ​ ​ នាគត ​ ពល្អ) សុខភា ​ នា​ ការងារនាពេលអ គត មូលធន​ ប្រភព ៖ ធនាគារពិភពលោក​ឆ្នាំ 2018 គម្រោង​ ឌីស៊ី​ មនុស្ស, ធនាគារពិភពលោក វ៉ាស៊ីនតោន​ https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/30498 35 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព លើកកម្ពសក ការ​ ​​ ណភាព​ ់​ ម្រិត និងគុ នៃការអប់រំ ជា​ អាទិភាព​ ​ ុមារ​ មុនពេលក បឋមសិក្សា ៖ រយៈពេល ​ ចូលរៀន​ 1,000 ថ្ងៃដំបូង​ ្ ងសម្រប ចមប ា ជ ំញ ់ រ ​​ វឌ្ឍម ុ ការអភិ ​ល ូ ធន​ មនុសស លទ្ធភាព​ ្ និងធានា​ ចន្លោះពេលមា នៅ​ ​​​ តដល់ក ​ នគ៌ភរហូ ​ ន 2​ ឆ្នាំ ជា​ ​ ុមារអាយុបា របស់​ ទទួលបានការងារ​​ នាពេល​ កម្លាំងពលកម្មកម្ពុជា​ ។ អនាគត​ ដំណាក់កាល​ ដ៏សំខាន់ន ការអភិវឌ្ឍផ្ល ​ ៃ​ ​​ ូវកាយ ​ ញ្ញាស្មារតី។ និងប នៅ​​ និយោជក​ ​​ កម្ពុជារងផលប៉ ះពាល់​ ​ ដោយសារ​​ កម្លាំងពលកម្ម ​​​ ​ ថែទាំ និង​ កង្វះអាហារូបត្ថម្ភ កង្វះការ​ កើតជំងឺញឹកញាប់​ សុទ្ធ​ ការ​ គ្រប់គ្រាន់ ដែលមិនមានជំនាញ​ ច្រើនជា​ ​ ងប្រទេសជ ​ ិត​ ខាង ឲ្យកុមារលូតលាស់មិនបានល្អ ឬ​ ត​ែធ្វើ​ មិនកើនទម្ងន់ និងកម្ពស់។ ការ​​ ចំណែក​ ​​​​ រៀននៅ​​ វិលត្រឡប់ទៅ​ កម្រិតប ​ ឋម​ សិក្សា និងម ​ ធ្យម​ បង្ហាញយ៉ាង​ ភស្តុតាង​ សញ្ញា​ ច្បាស់ថា ជំងឺក្រិន ដែលជា​ បង្ហាញពី​ មានអត្រទាប​ សិក្សា ​​ ា​ (រូប S1 និង S2)។ លទ្ធភាពទទួល​ ​ ហារូបត្ថម្ភ ព្រមទាំង ​ កង្វះអា បញ្ហាទម្ងន់ និងកំពស់​​ធ្វើឲ្យកុមារតូច​ ​ ឋមសិក្សាបានកើនឡើង ក្នុងនោះ​ អត្រា​ បានការអប់រំកម្រិតប បញ្ញាស្មារតី និងកម្លាំងជំរុញ ហើយប៉ះពាល់ដល់ការ ខ្សោយ​ ​រ​ ៀន​ សរុប​ ចុះឈ្មោះចូលរៀន​ មានចំនួន 93​ ភាគរយ​ ចំណែកអត្រា​ ​ ក្តន សូត្រ សុខភាព និងស ា ពុ ល​ រកប្រក ា ច ំ ល ់ ណ ​ ​​ ូ នៅដំណាក់កាល​ បញ្ចប់ការ​ សិក្សាគ ​ ឺ 79 ភាគរយ​(ឆ្នាំសិក្សា 2017-2018)។ ប៉ុន​ ្តែ ក្នុងជីវិត35។ ក្រោយមកទៀត​ ការអប់រំ​ លទ្ធផល​ មិនទាន់មានគុណភាពគ្រប់គ្រាន់​ ដោយ​ សិក្សា​ ពី​ ចាប់​ ផ្នែកនានានៃ​ វ័យកុមារតូចមក ​ មូលធន​ មនុស្សប ​ ំពេញ​ ា ពីពន បានបង្ហញ ុ្ទ ប​ ិ ទា ែ តាម​​​​ នៅឡើយ។ ផ្អក ការ​ វាយតម្លលទ្ធ ៃ​ ផល​ ្ គ្នទៅ ឲយ ា វិញទៅមក។ ភាពមិនអនុគោ្រ ​ កាលណាបានកើតឡើង​ ​ ះ ​​ រជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍឆ សិក្សាអន្ត ​ ្នាំ 2018 (PISA-D) កម្ពុជា​ ពី​ មុនពេលចា ​ ប់កំណើត​​​ នឹងបន្តរ ​​​ ល​ ​ហូតដល់ពេ មុនសម្រាល និង​ សិស្សច្រើន​ មាន​​ បានពិនុ្ទ​ ដែល​​ កោ្រម​​ កម្រិត​ គោល​ លើ​ ជំនាញទាំង​ ពេលសម្រាល។ ភាពមិនអនុគ្រោះទាំងនេះអាច​ ក្រោយ​ ដល់​ ​​ រំខាន​ សម្រាបផ បី​ ៖ 92 ភាគរយ​ សម្រាប់ផ្នែក​​ ់​ ្នែកអំណាន, 90 ភាគរយ​ ការរៀនសូតនៅ ការរីកចម្រើននៃខួរក្បាល​សុខភាព និង​ ដំណាក់​ ្រ​ ​ សម្រាបផ គណិតវិទ្យា និង 95 ភាគរយ​ វិទ្យាសាស្រ្ត​ ់​ ្នែក​ ។​ការអប់រំ​ កាលដំបូង។ ​ រីកចម្រើនយឺតដ ការ​ មាននៅឆ្នាំទីមួយ ​ ែល​ អាច​ កម្រិតម ​ ធ្យមសិក្សា នៅតែ​ ជា​ ចុះ​ បញ្ហាចោទ។ ការ​ ឈ្មោះចូលរៀន​​​ កាន់តែយ៉ាប់ទៅ​​ នៅវ័យកុមារតូច​និងប ​ េញមួយជីវិត36។ ​ ​ ន្តព ផ្ទុយ​ សម្រាប់ក នៅឆ្នាំសិក្សា​ 2017-2018 ​ ​ នុវិទ្យាល័យមាន​ ​ ម្រិតអ មកវិញ ការផ្តល់អាហារូបត្ថមស ្ភ​ មស្របដ ​ រកក្នុងផ្ទៃ និងនៅ ​ ល់ទា ​ ​ ា​ ត្រឹមតែ 56.8 ភាគរយប៉ុណ្ណោះ​​ ចំណែកអត្របោះបង់ សិក្សា​ ការ​ វ័យកុមារតូច​​ ជួយ​ បង្កើនស ផ្នែករូបរាងកាយ និងខ ​ ុខុមាលភាព​ ​ ួរ​ មានកម្រិតខ នៅតែ​ ​ ន​ ​ ្ពស់ (15.4 ភាគរយ)។ ប្រជាជនដែលមា ្ ល​ កបា កមា របស់​ ុ រ​ ។ ភស្តតា ុ ងរកឃើញពី សក ​​ ការ​ ្ ​ ិ សា បទ នៅតាម​ េ ​​ ្រ ស ​ នជំនាញខ្ពស់​​ ជាលក្ខខណ្ឌចា ការអប់រំល្អ និងមា ដើម្បជ ​ ំបាច់​ ី​ ំរុញ​ នៅអាស៊ី​ អាគ្នេយ៍​ បង្ហាញថា ​ កុមារដែលមាន​ ទាំង​ ់​ ្រាល ទម្ងនស ៃ ឌ ការច្នប ិ ថ្មី និងឱ ្រ ត ​ កាស​​ រក​ ា្រ ច បក ំ ល ់ ណ ូ ក៏ដច ូ ជា​​ ជំរញ ុ ​ កណ ើ ​ ំ ន និង​ កុមារ​ ធាត់​ សុទ្ធតែមានពិន្ធុឆ ​ ្លាតវៃ ទាប​​ កុមារ​ ជាង​ មាន​ ដែល​ សេដ្ឋកិច្ច​និងកា ​ ត់បន្ថយភាពក្រីកក ្រ​ ្នុង​“សេដ្ឋកិច្ចចំណេះដ ​ ឹង” ​។ ទម្ងន់សមស្រប37 ​ ។ សមត្ថភាព​ តូច​​ នៅវ័យកុមារ​ ភាព​ងាយ​ បង្ក​ មូលដ្ឋាន​ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ​ មូលធន​ នៃ​ មនុស្ស ការ​ ស្រួលឲ្យរ ​ ៀន​ ជំនាញ​ ​ ង្កើតទំនុកចិត្ត និងកា ថ្មីៗ និងប លើក​ ​ រ​ ទឹក​ ​ ំនាញ ត្រូវ​ អប់រំ និងការអភិវឌ្ឍជ កំណត់​ បាន​ ទុកជា​ យូរ​ មក​ ហើយ​ ្ត​ ្យ​ ចិតឲ ្រ​ ន្ថែម។ រៀនសូតប ​ងផលប៉ះពាល់ ដោ រូប S1 ៖ និយោជកនៅកម្ពុជារ កម្លាំង​ ​ យសារ​ រូប S2 ៖ អត្រទាប​ ា​ នៃការ​ វិលត្រឡប់ទៅចូ ​​​ វិញ​ លរៀន​​ ​ នជំនាញមិនគ្រប់គ្រាន់​ច្រើនជា​ ពលកម្មដែលមា ​ ្សេង​ ងប្រទេសផ �ំងអស់ 1 ទៀត។ 23 8 25 20 18 6 16 16 14 15 10 11 4 10 10 8 2 5 0 0 �ិក ) 6) ុីបូ� ុី (2 ) បង ិង� 5) � 13) 1) ) ) ចំនួន���ំសិក�� �ន់� 015 �ស 15 � 16 16 ុីហ កម 201 �ីល 201 � ន 01 0 0 0 20 �ស មី� ម (2 (2 � (2 (2 -2 �( �( វ( ឥណ ីន �ស �� � ីព �ីល �� �� ់� 1 3 6 9 12 ត ហ េ��យម� �ៀ ស វ�ទ��ល័យ � ​ ហគ្រាស 2016 ប្រភព ៖ ការអង្កេតស នៅកម្ពុជា ឆ្នាំ 2019, ធនាគារ​ ប្រភព ៖ ការ​ងារនាពេលអនាគត​ ពិភពលោក 35 Sudfeld CR, Charles-McCoy D, Danaei G, et al.. 2015។ ការ​ លូតលា​ ស់យឺតនៃទម្ងន់ និងក ​ ម្ពស់​និងកា​ រអភិវឌ្ឍរបស់ក ក្នុង​ ​ ុមារ​ ​ ន​ ប្រទេសមា ប្រាក់​ ចំណូល​ ​ ្រទេសមា ទាប និងប ​ នប្រាក់ចំណូលម ​ ធ្យម​៖ ការវិភាគច្រើនផ្នែក Pediatrics;135:e1266។ 36 Black MM, Walker SP, Fernald LC, et al. 2017។ ការ​ អភិវឌឍ្ របស់ក ុ រ​ ​ មា តច ​ហូត​ ូ រ ដល់អា ​ យុពញ េ វ័យ​៖ វិទយា្ សាស្រក្ត ង ​ វដ្តជវ ុ្ន ​ ិ ។ Lancet; 389: 77–90. ីត 37 Sandjaja BK, Poh N, Rojroonwasinkul B, et al. . 2013. ទំនាក់ទំនងរវាង​ សូចនាករ​ផ្នែក​នរវិទ្យា និងដ​ ំណើរការ​ បញ្ញាស្មារតី​ក្នុងចំណោម​ កុមារ​ នៅ​ គ្រប់អាយុចូលរៀន​ ិ​ ក្រភពអង់គ្លេសស អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ទិន្នានុប្បវត្តច ​ ្តីពីអាហារូបត្ថមក ។ 110 (supplement 3): S57–S64។ ្ភ​ ុមារ​ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 36 អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព ការ​ ​ ដ៏ឆ្លាតវ វិនិយោគ​ ​ ៃលើ​​ អាហារូបត្ថម្ភ​ ការអភិវឌ្ឍផ្នែករ ​ូបរាង​ ជាង​​ ប្រសើរ​ ​ ួយចំនួនដែលជឿនលឿនជាងខ្លួន ចំពោះ​ ប្រទេសម កាយ បញ្ញាស្មារតី សង្គម និងផ ្ត​បស់​ ​ ្លូវចិតរ កុមារ ដោយចាប់ផ្តើមព ​ ី​ កាត់បន្ថយអ ការ​ មរណៈ​​ ​ ត្រា​ និងកា ​ រ​ ​ យុសង្ឃឹមរ បង្កើនអា ​ស់ ​ហូតដល់វ មុនពេលសម្រាលរ ​ ័យ​ ចូលរៀន​ បឋមសិក្សា ជាកត្តា​ ប្រទេសម (តារាង S3)។ កម្ពុជាជា​ ​ ួយ​ ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំ ​​​ ង 4 ​ ្នុងការ​ សំខាន់ក ​ ូលដ្ឋានមូលធន​ បង្កើតម មនុស្ស។ ​ អន្តរាគមន៍ព ​ ី​ សម្រេច​ ដែល​ បាន​ គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហសវត្សរ៍​ សម្រាប់​ អត្រា​ ​​ ដំបូងមានប្រ សិទ្ធភាព ​ ង្កើនប្រសិទ្ធផល និងប ​ ទ្ធភាព​ និងល មរណៈ​​ នៅឆ្នាំ 201538។ មាតា និងកុមារ​ សម្រេច​​ បាន​ ការវិនិយោគដ៏ជោគជ័យនៅពេលក្រោយលើការអប់រំ ទោះបីជាមានវឌឍ ​ កង ្ នភាព​ ុ្ន ផ្នក ើ ពាក់ពន ែ ជាច្រន ័ ន ្ធ ង ឹ ​ សខុ ភាព​ និងការអភិវឌ្ឍជំ ផ្នែក​ ​​ នាញ។ ផ្ទុយទៅវិញ ភាពខ្វះខាត​ អាហា​ ​ ញ្ហា​ ក្តី ក៏ប ​បស់​ កង្វះអាហារូបត្ថម្ភរ កុមារ​​ រាំងស្ទះដល់ការ​ នៅតែ​ ​​ រូបត្ថម្ភ រូបរាងកាយ និងច ​ ​ ​ ិត្តសង្គមនៅ ដំណាក់កាលដំបូងក្នុងជីវិត មនុស្សនៅកម្ពុជា។ អភិវឌ្ឍមូលដ្ឋានមូលធន​ ​ ហា​ បញ្ហាកង្វះអា បង្កការ​ នឹង​ លំបាក ហើយពេលខ្លះ​មិនអាច​ ប៉ះប៉ូវ​ បាននៅដំណាក់​ ្ភ​​ រូបត្ថមរបស់ ក ​ ុមារ ដូចជា ជំងឺក្រិន ការ​​ ស្គមស្គាំង​ ទម្ងន់ស្រាល កាល​ ក្រោយក្នុងឆាក​ ជីវិត។ ​ ង្វះ​ និងក ​ ​ មីក្រូសារជាតិ​ គឺជា ា​ ឈម​ បញ្ហប្រ នៅកម្ពុជា។ ជំងឺក្រិន​ ថយចុះពីអត្រា 59 ភាគរយ​ កុមារ​​ ឆ្នាំ 1996 មកត្រឹម 32 នៅ​ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភ​ ៣.​ស្ថានភាព​ កុមារ​ របស់​ កម្ពុជា​ នៅ​ នៅឆ្នាំ 2014 (រូប S4) ប៉ុននៅតែ​ ភាគរយ​ ្តែ​ អត្រខ្ព ចាត់ទុកជា​ ា​ ស់’​ ុ ​​ កម្ពជា េ បានវឌ្ឍនភាពគួរឲ្យកត់សម្គល សម្រច ា ​ល ់ ផ ែ្ន ​ ើ ក សខុ ភាព​ នឹងស ធៀប​ សកល39។ កុមារស្គមស្គាំងដែលមានអត្រជិ ​ ្តង់ដារ​ ា​ ត បី​ ក្នុងរយៈពេល​ ។ ទសវត្សរ៍កន្លងមក​ ​ ពក្រីក្រ​ ក្រោយឆ្លងផុតភា កង្វះអាហារូបត្ថមធ 10 ភាគរយ​​(​ ​ ្ពស់’ ្ភ​ ្ងន់ធ្ងរ)​ក៏ស្ថិតនៅក្នុងអត្រា’ខ ់​ អំឡុងទសវត្សរ៍ឆ កម្រិតខ្ពសនៅ នៅ​ ​ ្នាំ 1990 ស្ថានភាពសុខភាព​ ផងដែរ40។​ ​ ន​ កម្ពុជាបា ​ ៉ាងឆាប់រហ័ស ប្រសើរឡើងយ ​​ លទ្ធផល​ និងមាន​ ល្អ​ សន្ទស្សន៍ម រូប S3 ៖ ចំពោះ​​ មនុស្ស ជារួមក ​ ូលធន​ ​ ម្ពុជាសម្រេចបា ​ នលទ្ធផលប្រហាក់ប្រហែលនឹងការ​ រំពឹង​ ​​ ទេសមា ទុក បើធៀបនឹងប្រ ​ ន បញ្ហា​ ប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតទាបផ្សេងទៀត​តែ​ ​ ំងឺ​​ មួយចំនួន ដូចជា ចំនួនឆ្នាំសិក្សា​ការរស់រានរបស់មនុស្សពេញវ័យ និងជ ស្គមស្គាំង​ កុមារ​នៅតែជា​ របស់​ ា​ បញ្ហចោទ។ ក.សន�ស��ន៍មូលធនមនុស�� ខ.លទ��ព���ររស់�ន�នជីវ�តរហូតដល់�យុ 5 ���ំ ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មក��ិត�ប 0.48 ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មក��ិត�ប 0.96 �សុីបូ�� និង���សុីហ�ិក 0.61 �សុីបូ�� និង���សុីហ�ិក 0.98 កម��� 0.49 កម��� 0.97 ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មក��ិតខ�ស់ 0.58 ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មក��ិតខ�ស់ 0.98 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 0.0 0.5 1.0 គ.អ���រស់�នរបស់មនុស����ញវ័យ ឃ.ពិន���ស�សរុប ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មក��ិត�ប 0.81 ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មក��ិត�ប 391 �សុីបូ�� និង���សុីហ�ិក 0.87 �សុីបូ�� និង���សុីហ�ិក 451 កម��� 0.83 កម��� 452 ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មក��ិតខ�ស់ 0.86 ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មក��ិតខ�ស់ 428 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 0100 200 300 400 500 600 ង.ចំនួន���ំសិក��រ�ពឹងទុក ច.អ���កុ�រ�យុ��ម 5 ���ំ��លមិន�ើតជំងឺ��ិន ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មក��ិត�ប 10.4 ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មក��ិត�ប 0.73 �សុីបូ�� និង���សុីហ�ិក 11.9 �សុីបូ�� និង���សុីហ�ិក 0.78 កម��� 9.5 កម��� 0.68 ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មក��ិតខ�ស់ 11.7 ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មក��ិតខ�ស់ 0.87 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 0.0 0.5 1.0 ពិភពលោក​ ប្រភព ៖ ធនាគារ​ 38 បណ្តាប្រទេសដែលបានដាក់គោលដៅកាត់បន្ថយអត្រាតឹ្រមឆ្នាំ 2015 រួមមាន​ប្រទេសច ​ ំនួន 75 ដែល​​ សរុបមានជាង 95 ភាគរយនៃ​ មរណៈ​ អត្រា​ មាតា ទារក និងកុមារនៅឆ្នាំ 2005។ សម្រាបព ់​ ័ត៌មានបន្ថែម សូមមើល ៖ UNICEF និង WHO 2015។ រយៈពេលម នៃការ​ ​ ួយទសវត្សរ៍​ តាមដានវឌ្ឍនភាពនៃ​ អត្រា​រស់រាន​ របស់មាតា ទារក និងក ។ របាយការណ៍ឆ្នាំ 2015​ទីក្រុងហ ​ ុមារ​ សុខភាព​ ​ ្សឺណែវ​៖ អង្គការ​ ពិភពលោក។ 39 យោងតាមកម្រិត​ សុខភាពសាធារណៈរបស់អង្គ សុខភាពពិភពលោក (WHO)។ ​​​​ ការ​ 40 ឲ្យកត់សម្គាល់នោះគឺថា មានវឌ្ឍនភាព​ អ្វីគួរ​ តិចតួចក កាត់បន្ថយអ ​ ្នុងការ​ ​ ត្រា​ ការ​​ ស្គមស្គាំងនៅ​ អំឡុងឆ្នាំ 2005-2014។ វត្តមានខ្ពសន ជំងឺ​ ់​ ៃ​ ​​ ជា​ ស្គមស្គាំងគឺ ក្តី​ កង្វល់ដ៏ធំក្នុងស្ថានភាពដែលកម្ពុជាបានកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រធ្ងន់ធ្ងរ និងអសន្តិសុខផ្នែកស្បៀងអាហារ។ 37 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព មា ្ភ តាបង្កហានិភយ កង្វះអាហារូបត្ថម​ ័ ចំពោះ​​ សុខភាព​ ផល ់ ន ា្ទ ខ ួ្ល អភិវឌ្ឍន៍មនុស្សនៅកម្ពុជា តារាង S3 ៖ សូចនាករ​​ របស់ស្រ្តី​ ក៏ដូចជា​ និងផលិតភាព​ ​ ហារូបត្ថមរ ប៉ះពាល់ដល់អា ្ភ​បស់​ 2000-2014) (​ ្ភ​ ្នុងពេលមានផ្ទៃពោះ និងព កូន ៖ កង្វះអាហារូបត្ថមក ​ េលបំបៅ​ សូចនាករ 2000 2014 កូន អាច​ ដោះ​ ជាប បង្ក​ កង្វះមីក្រូ​សារជាតិ​ និងធ ​ ញ្ហា​ ឲ្យគភ៌លូត​ ​ ្វើ​ ​ ិនបាន​ លាស់​ និងអភិវឌ្ឍម ល្អ។ ក្នុងចំណោម​ ​ ម្ពុជាដ ស្រ្តីក ​ ែល​ ប្រជាជនសរុប​ 12,152,354 15,270,790 ដល់ 49 ឆ្នាំ) ស្រ្តី 14 ភាគរយ​ ដល់វ័យបន្តពូជ (15 ​ មានទម្ងន់​ បង្កក អត្រា​ ​ ំណើតសរុប​ 3.8 2.7 ទៀត​​​ ស្រាល ចំណែកស្រ្តី 45 ភាគរយ​ កើត​ជំងឺខ្វះគ្រាប់ឈាម​ សង្ឃឹមរស់ អាយុ​ 65.6 68.3 ។​ បញ្ហកង្វ ក្រហម​ ា​ ះ​ ើ​ ្យទារក​ អាហារូបត្ថម្ភទាំងនេះរួមចំណែកធ្វឲ មានទម្ងនស កើតមក​ ់​ ្រាល (11 ភាគរយ) ដែលអា ​ ច​ បង្ហាញពី​ ការ​ មរណៈ​ អត្រា​ របស់កុមារ​ 83 35 លូតលាស់យឺតន ​ ៃទម្ងន់ និងកម្ពសក ​ រ​ ់​ ុមារ​ នៅពេលព ពោះ​ និង​ អត្រា​ អាយុក្រោម 5 ឆ្នាំ (​ ​ ំណើតរ ស្លាប់ក្នុងក ​ស់ 1,000 សម្រាលក ការ​ មិនគ្រប់ខ។ ​ ូន​​ ែ​ អ្វីដែលសំខាន់នោះគឺ​ 20 ភាគរយ​ នាក់) ជំង​ នៃ​ ឺ ន ក ិ្រ ​ ដល កមា ែ កើតឡើងចំពោះ​ បណ្តល ុ រអាយុ 1 ដល់ 5 ឆ្នំា ​​​​​​ ា ​ ​​ មកពីទារកដែ លមាន​ ់​​ ាលក្នុងផ្ទ41 ទម្ងនស្រ ៃ ។​ មរណៈទារក (​ អត្រា​ អត្រា​ 80 29 ជារួម កុមារ​ ្រ​ ​ ក្រីកនៅ រស់នៅទីជនបទ)​ ងាយរង​ កម្ពុជា​ (កុមារ​​ ​ ំណើតរ ស្លាប់ក្នុងក ​ស់ 1,000 គ្រោះ​ ដោយសារ​ កង្វះ​ អាហារូបត្ថម្ភ​ ជាង​ កុមារ​ មកពីគ្រួសារ​ ជីវភាព​ នាក់) ខ្ពស់ (រូប S5)។ ការ​ ជំងឺក្រិនចំ កើត​ ​​ ពោះ​ គ្រួសារ​ ក្រីក្របំផុត​ (42 មរណៈរបស់ទារក​ អត្រា​ ទើប​ 37 18 ភាគរយ) មាន​ ច្រើន​ អត្រាទ្វេដង ​ ជាង​ បញ្ចភាគនៃ​ ជីវភាព​ គ្រួសារ​ កើត (​ អត្រា​​ ស្លាប់ក្នុងក ​ ំណើត​ ខ្ពស់បំផុត​ (18 ភាគរយ) (រូប S6)។ ប៉ុន្តែ ការកើតមាន​ កង្វះ​ រស់ 1,000 នាក់) ​ ្ភ តា និងកុមារ​ អាហារូបត្ថមមា កង ​ ណោ ុ្ន ច ំ មគ្រសា ួ រជីវភាពខ្ពសប ់ ផ ុ ​​ ំ ត ផលធៀប​ អត្រា​ មរណៈមាតា​ 437 170 ា ថា ​ បង្ហញ អាហារូប កង្វះ​ ​ ្ភ កម្ពជា ​ ត្ថមនៅ ុ មិ​​ នមែនបណ្តល ា ម​ កពីភាព​ អត្រា​ (​ ​ ំណើតរ ស្លាប់ក្នុងក ​ស់ ​ ះទេ។ ជាពិសេសការ​ ក្រីក្រតែម្យ៉ាងនោ កើតជ ​ ំងឺ​ ក្រិន​ នៅ​ ​ ​ កម្ពុជានៅ 100,000 នាក់) តែ​ ខ្ពសជា មានអត្រា 3 ដង​ ់​ ង​ 42។ ចំណច នៅវៀតណាម​ នេះ​ ុ ​ ប្រភព ៖ CDHS ឆ្នាំ 2000 និងឆ្នាំ 2014 ពី​ បង្ហាញ​ មូលហេតុដែល​ សារៈសំខាន់នៃ​​ ប្រាក់​ មិនមែនជា​ ចំណូល ​ ញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថមនៅ ដែលបង្កជាប ្ភ​ កម្ពុជា។​ អាយុក្រោម 5 ឆ្នាំ​ រូប S4 ៖ កុមារ​ ្ត​ ៃការ​ រូប S5 ៖ របាយប្រជាសាស្រន ​ រ​​ កើតជំងឺក្រិន និងកា ្ភ​ កម្ពុជា, 2000-2014 ដែលមានបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថមនៅ ​​ មារ (អាយុក្រោម 5 ឆ្នាំ) ស្គមស្គាំងកុ 50 60 45 50 40 35 40 30 �����ឡង់, % �គរយ 30 25 20 20 15 10 10 0 5 2000 2005 2010 2014 0 ជំងឺ��ិន �រស�ម���ំង ទី��ជុំជន ជនបទ សរុប ជំងឺ��ិន ទម�ន់��ល ស�ម���ំង ស�ម���ំង���ំង ​ ្រជាសាស្រ្ត នៅកម្ពុជា ឆ្នាំ 2014 ប្រភព ៖ ការអង្កេតសុខភាព និងប ​ ្រជាសាស្រ្ត នៅកម្ពុជា ឆ្នាំ 2014 ប្រភព ៖ ការអង្កេតសុខភាព និងប 41 Christian P, Lee SE, Donahue AM អ្នកនិពន្ធផ្សេងទៀត ឆ្នាំ 2013. ហានិភ័យ​ កង្វះ​ នៃ​ អាហារូបត្ថម្ភកុមារ​ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងទ ​ ម្ងន់ទារកស្រាលក្នុងផ្ទៃ​ និង​ ការសម្រាលកូនមិ ែ​ ុង​ ​​ នគ្រប់ខក្ន ប្រទេសមា​ នប្រាក់ចំណូលទា ​ នប្រាក់ចំណូលម ​ ប និងប្រទេសមា ិ​ ន្តរជាតិស្តីពីការសិក្សាជម្ងឺរាតត្បាត។ ​ ធ្យម។ ទិន្នានុប្បវត្តអ 42: 1340–55។ 42 យោង​ តាម​ ការអង្កេតក ​ ម្រងសូចនាករ​ ចម្រុះឆ្នាំ 2011 នៅវៀតណាម ប្រេវ៉ាឡង់នៃការ​ កើត​ ​​ ​6.1 ភាគរយ​ ជំងឺក្រិនគឺ ក្នុងចំណោមកុមារ​ មកពីបញ្ចភាគ​ គ្រួសារ​ នៃ​ ្ភ​ ំផុត។​ ស្តុកស្តមប បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 38 អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព កើតជំងឺក្រិននៅកម្ពុជា​ មានអត្រប្រ ការ​ ា​ ង​ ា​ ហាក់ប្រហែលគ្ននឹ ​ ហុវិស័យ។ ក្របខណ្ឌ UNICEF គឺជាគ ពាក់ព័ន្ធ​គ្នា និងព ​ ំរូ​ ​ ្នុងតំបន់ដ ប្រទេសក ធៀប​ ប៉ុន្តែ ​ ែលយកមកប្រៀប​ កម្ពុជាត្រូវ​​ ទស្ ស នទាន​ ដ៏ ល្អ ស ម្រា ប់ វា យតម្លៃ​​ ជំ រុ ញ ​ កត្តា​ កង្វះ​ ឲ្ យ មានបញ្ហា​​​​ ឲ្យទាន់​ ពន្លឿនវឌ្ឍនភាព​ ​ ិត​ខាង​ ដូចជា​ ម៉ាឡេស៊ី ថៃ ប្រទេសជ ្ភ​​ ុងបរិបទមួយ (​ អាហារូបត្ថមក្ន ​ ញ្ហា​ រូប S8)។ ការកាត់បន្ថយប វៀតណាម (រូប S7)។ អ្វីដែលគួរឲ និង​ ​ ្យកត់សម្គាល់នោះគឺថា ​​ មារ​ កង្វះអាហារូបត្ថម្ភកុ នៅកម្ពុជា​ ឲ្យមានអន្តរាគមន៍​ ទាមទារ​ ឺ ន ជំងក នៅតែ​ ិ្រ កុមារ​ ជា​បញ្ហប្រ ា​ ឈម​ ូ នៅ ទទៅ​ តំបន់អាស៊ន ា (​ ឥណ្ឌន ូ សេ ី៊ ្ ី ក) កល នានា ដើមប ែ ម្អ​​ភម ា្ល ៗកត្តដ ា​ ល ែ បង្កប ា​ ះអាហារូបត្ថម​ ​ ញ្ហកង្វ ្ភ ី ព ហ្វល ី ឡាវ និងម ី ន ី ន ​យ ា៉ ម ់ ) ា៉ ដល ែ មានកុមារ​ ្រ ណមួយភាគបី បមា អាហារូបត្ថម្ភ​ ការ​ ដោយបង្កើនការទទួលទាន​ ​ ្យាបាល​ ថែទាំ និងព ការ​ប៉ាន់ស្មាននា កើតជំងឺក្រិន ផ្អែកតាម​ ​ ពេលថ្មៗ ី​ បំផុត ។ ​ ​ ត់បន្ថយក ជំងឺ​ ខ) ទប់ស្កាត់ និងកា បង្កើន​​ ​ ង្វះអាហារូបត្ថម្ភ​ ដោយ​ កង្វះ​ បញ្ហា​ នៅ​​ អាហារូបត្ថម្ភ​​ បង្កផលប៉ះពាល់​ កម្ពុជា​ រយៈពេល​ សុខភាពមាតា ការថែទាំ និង​​ស្ថានភាពអាហារូបត្ថម្ភ​ និង គ) ​ ែងលើ​ ខ្លី និងរយៈពេលវ ​ មាន​ បុគ្គល និងសង្គមជាតិទាំងមូល។ កត្តាបុព្វហេតុ (​ ដោះស្រាយ​ ដូចជា អសន្តិសុខស្បៀង​ កង្វះការ​ ​ កង្វះអាហារូបត្ថម្ភជា ការ​ប៉ាន់ស្មានថា មូលហេតុធ ​ ​​ ​ ្វើ​ ឲ្យមាន​ អត្រា​ ស្រ្តី និងកុមារ កង្វះលទ្ធភាព​ ថែទាំ​ សេវា​ ទទួលបាន​ សុខភាព និង​ កុមារ​ មរណៈ​ នៅឆ្នាំ 2010។ សម្រាប់​ កម្ពុជាជាង​​ 60 ភាគរយ​ ទឹក​ស្អាត​អនាម័យ[WASH])។ ដែលរស់រាន ​ កុមារ​ នៃ​ ផលវិបាក​ អាហារូបត្ថម្ភនៅ កង្វះ​ កុមារ​ ​ វ័យ​ ​ ្វើ​ ក.ការប្រព្រឹត្តិដែលធ ឲ្យមានកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ ការ​ តូច​ រួមមាន ​​ ​ ្នែកបញ្ញាស្មារតី ការ​ អភិវឌ្ឍយឺតផ មិន​ រៀន​ ពូកែ បង្កើនគ ការ​ របស់ស ​ ុណភាពអាហារ​ ជាកត្តាចម្បង​ ​ ្រ្តី និងកុមារ​​ រកប្រាក់​ លទ្ធភាព​ នៅពេលពេញវ័យ និងច ចំណូលទាប​ ​ ំណាយ​ បាន​​ ក្នុងការសម្រេច​ ល្អប្រសើរនៅកម្ពុជា។ លទ្ធផលអាហារូបត្ថម្ភ​ បញ្ហាសុខភាព​ និងល ច្រើនលើ​ ់​ ការ​ ​ ទ្ធភាពខ្ពសន ជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ​​ ៃ​ កើត​ មិន​ ​ កម្ពុជាគ របបអាហារភាគច្រើននៅ បាយ​ និងមា ​ ឺ​ តិចតួច​ ​ នភស្តុតាង​ នៅពេល​ ឆ្លង ​ ទទា ពេញវ័យ។ មានការ​ប៉ាន់ស្មានថា ចំណាយ​ ំ ​ ូ ង ស្រ្តី​ ដែលបង្ហាញថា ​ ​ រិមាណ និងគុណភា បង្កើនប ​ ពរបបអាហារ​ ប្រទស េ ល ា​ ះអាហារូបត្ថម43 ​ ​ ប ើ ញ្ហកង្វ ្ភ មាន​ ​ ្រ ណ ចន្លោះ 250 បមា ដើម្បប ី​ ំពេញតម្រូវ​ នៅពេលមានផ្ទៃពោះ45។ ផ្ទុយទៅវិញ​ ការ​ ការ​ ្លា​ ុងមួយឆ្នាំ​នៅឆ្នាំ 2010 ឬ​ ដល់ 400 លានដុលក្ន ស្មើនឹងចន្លោះពី បែប​ វិភាគ​ ជាញឹកញាប់ ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ​​ គុណភាពបង្ហាញថា ​ មាន​ 1.5 ដល់ 2.5 ភាគរយនៃ​ផសស44។ អវិជ្ជមាន​ ការប្រព្រឹត្ត​ មិនបរិភោគ​ មួយ ឬច្រើន​ ដូចជា​ ការ​ អាហារ​ ឲ្យមានបញ្ហាកង្វះ​ ៤.កត្តាជំរុញ​ អាហារូបត្ថម្ភលើកុមារ ុំ​ ្យឡើ​ ពេលណាមួយដើម្បីកឲ ​ ែរាង​​និង​ងាយសម្រាល​ ងទម្ងន់​និងថ មន កូន ការ​ ិ បរិភោគអាហារពល េ ណាមួយដើមប ្ក ី ឲ ្ ចាញ់កន ំុ យ ូ ​ និង​ បុព្វហេតុនៃ​ ​ កង្វះ​ បញ្ហា​ ​ កម្ពុជា​ អាហារូបត្ថម្ភនៅ មានច្រើន​ ​ ការ​​ញ៉ាំអាហារ​ មាន​ ជាតិ​​ ស្ករ និងអាហារ​ ់​ ្អែមជ្រុល46។ សម្រនផ កង្វះអាហារូបត្ថម្ភកុមារ​ រូប S6 ៖ បញ្ហា​ អាយុក្រោម 5 ឆ្នាំ តាម​ កើត​ រូប S7 ៖ ប្រេវ៉ាឡង់នៃការ​ ​ ីពេលមួយទៅពេលមួយ​ ជំងឺក្រិនព កម្រិតទ្រព្យសម្បត្តិ, 2014, កម្ពុជា​ បណ្តប្រ ក្នុង​ ា​ ទេសនៅអាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក​ 45 70 40 60 35 50 30 40 �����ឡង់ % 25 �����ឡង់, % 20 30 15 20 10 10 5 0 0 �បបំផុត ទីពីរ ក���ល ទីបួន ខ�ស់បំផុត 1990 1995 2000 2005 2010 2015 ក��ិត����ព��សម��ត�ិ កម��� ចិន ឥណ����សុី �វ �����សុី មី��ន់�� �បបំផុត ទីពីរ ក���ល ទីបួន ខ�ស់បំផុត ហ�ីលីពីន �� �ៀត�ម ​ ុខភាព និងប ប្រភព ៖ ការអង្កេតស ​ ្រជាសាស្រ្ត ឆ្នាំ 2014 នៅកម្ពុជា​ អភិវឌ្ឍន៍ពិភពលោក​ ប្រភព ៖ សូចនាករ​ 43 ​ ហារូបត្ថមមា រួមមាន​កង្វះអា ្ភ តា កង្វះម ​ ​ក ី ​ សា ូ្រ រជាតិសី្ត្រ និងកុមារ ការកើតជំងក ិ្រ កុមារ​​ការ​ ឺ ន សម ្គ ស្គង ំា និងទ ់ ល ​ ម្ងនស ា្រ និងកា​ របំបៅដោ កន ​ ះ​ ូ ​ ិ បានគ្របគ មន ់ ន ​ ់ ា្រ ។ 44 Bagriansky J, Champa N, Pak K និងអ្នកនិពន្ធដទៃទៀត ឆ្នាំ 2014 ផលវិបាក​ ផ្នែកសេដ្ឋកិចន ៃ​ ្ច​ បញ្ហ ា​ កង្វះ​ អាហារូបត្ថមនៅ្ភ​ កម្ពុជា ធ្វឲើ​ ្យខាត​​ បង់ទឹកប្រាក់ជាង 400 លានដុលក្ន ្លា​ ុងមួយឆ្ន។ ិ​ ស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកស្តីពអា ាំ​ ទិន្នានុប្បវត្តអា ី​ ហារូបត្ថម្ភគ្លីនិក 23(4); 524-31។ 45 តាមពិត ការ​ វិភាគថ្មីៗ ប​ ង្ហាញថា ផ្អែកលើកម្រ ​​​ ិតប ​ រិភោគបាយ​​ បច្ចុប្បន្ន​ការ​ បំពេញបាន​ លក្ខខណ្ឌសម្រាប់​​ខ្លាញ់ និងវី ​​តាមីន B មិនអាចធ្វទៅ ើ​ បានទេ ​ បើមិនបរិភាគលើសពីកម្រ ​​ ិតកាឡូរីដែលអនុញ្ញាតនោះ។ សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម សូមមើល កម្មវិធីស្បៀង​ អាហារពិភពលោក 2017។ ការ​ លុបបំបាត់កា ខ្វះខាត​ ​ រ​ សារជាតិ​ចិញ្ចឹម​៖ របាយការណ៍សង្ខេប ទីក្រុងរ៉ូម ៖ កម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក។​ 46 MOH, UNICEF, HKI, iDE, និង Melon Rouge ឆ្នំា 2017 ការ​ ិ ម ចញ ឹ្ច បីបាច់ទារកនៅ​ រយៈពល េ 1000 ថ្ងដ ៃ ប ំ ង ូ ​​និងក ុ រ​ ​ មា តចូ ​ នៅកម្ពជា ុ ទីកង ំ ញ ុ្រ ភ្នពេ ​iDE។ 39 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព ការបំបៅដោះកូន47 នៅកម្ពជា ុ មាន​ ិ ខ ​​ កម្រត​ស ់ ​​ ងបណ្តា​ ្ព ធៀបនឹ មកពី​ អត្ថប្រយោជន៍ដែលផ្សាយថាបាន​ ការ​ បើប ្រ ាស ្រ ់ម្សៅទឹកដោះ​ 49។ ការ​ គោ​ ថៗ សិក្សា​ ្មី​ បង្ហាញ​ ពី​ ការ​ ផលិតផល​ ផ្សព្វផ្សាយ​ ​ ឹក​ ម្សៅទ េ ដ ប្រទស ែ យក​ ​ ល ធៀប​(ចំណច មកប្រៀប​ ុ ែ្ត ុ ក និង ខ, រូប S9) ប៉ន ​ ថយចុះ​ បង្ហាញពីសញ្ញា​​ ពីពេលមួយទៅពេលមួយ (​ ចំណុច គ និង​ ដោះ​ គោ​ ​ ុសផ យ៉ាងផ ​ តាមទីកន្លែងសាធារណៈ និងឯកជន​ ​ ុលនៅ ឃ, រូប S9)។ ការ​ ដោះកូន​ បំបៅ​ ជា​ ប្រភព​ ផ្តល់សារជាតិច ​ ិញ្ចឹម​ ការ​ ទោះជាមាន​ ដាក់​ បទប្បញ្ញត្តិប្រឆាំងនឹងស ​ កម្មភាពនេះក្ត។ ី​ ការ​ ដ៏សខា ​ ​ ំ ន់នៅ ំ ដណា ដប ក់កាល​ ំ ង ជីវត ូ នៃ​ ​ នផល​ ិ ​ និងមា បយោ ្រ ជន៍​ ​ ូលំទូលាយ​​​ ពង្រីកទីផ្សារយ៉ាងទ បាន​ផ្លាស់ប្តូរការ​ យល់​ ឃើញ និង​ ា ​ យ៉ង ចន ចពោ ើ្រ ​ ំ ះ​ សខុ ភាព​ និងកា ​បស់​ ​ រវិវត្តរ កមា មន ុ រដោយ​ ិ ពាក់ពន ័ ្ធ ​បស់អ អនុសាសន៍រ ​ ្នកជំនាញសុខភាព​​ ដែលជាញឹកញាប់ល ​ ើក​ ​ រ​ នឹងកា ​ ៃទម្ងន់ និងកម្ពសក លូតលាស់យឺតន ់​ ុមារ​ ។ កុមារ​ ដលែ ​​ បាន​ ់​ រ​ កម្ពសកា ប្រើប្រាស់​​ ​ ះ​ ទឹកដោ ផលិតផល​ ផ្តលកា គោ​ ជាជាង​ ់​ រគាំទ្រ​ បំបៅ​ កាន់តយូ ដោះ​ ែ​ រមា ​ នអត្រទាប​ ា​ នការ​ ើ ​ ៃ​ កត ជងំ ឺ និង​​ស្លាប់ និង​​ បំបៅដោ ដល់ការ​ ដែលមានគុណភាព50។ ​ ះ​ ឆ្លាត​ ជាង​ វៃ​ កុមារ​ ដែលបាន​ ដោះ​ ​​ បំបៅ​ រយៈពេល​ ក្នុង​ ខ្លី ឬ​ មិនបាន ការផ្តល់អា អំឡុងពេលនៃ​ ​ ហារ​ បន្ថែម (ពីខែទី 6 ដល់ខែទី ដោះ​ ហើយនឹងប បំបៅ​ ​ ន្តផល ​ ់ យោ ្ត ប ្រ រហូ​ ជន៍​ ​ ណា តដល់ដំ ក់កា ​ ល​ 24) ​ ដំណាក់កាលដ៏សំខាន់ស ជា​ ​ ម្រាប់អា ​ ហារូបត្ថម្ភ និងការ​ ក្នុងជីវិត48។ មានភស្តុតាង​ ក្រោយ​ ទៀត​ ​ ្រើន​ ជាច បង្ហាញថា ដែល​ ​​ ​បស់​ លូតលាស់រ កុមារ។ ដូចគ្នា​ និន្នាការ​ នឹង​ ជា​ សកល​ ដែរ មាន​ បំបៅដោះកូនអា ការ​ ​ ច​ ការពារ​​ ការ​ ​ ំងឺ​ ធាត់ជ្រុល និងជ ទឹកនោមផ្អែម អត្រា​ ជិត​ នៃការ​ ទ្វេដង​ កើតជំងឺក្រិន​ ក្នុងចំណោម​ កុមារ​ នៅ​ កម្ពុជា​ នៅ​ ក្រោយ​ ដំណាក់កាល​ មកទៀតក្នុងជ ​ ីវិត។ ពេលចាប់ផ្តើមផ ​ ្តលអា បន្ថែម។ ​​ ់​ ហារ​ មានអាយុក្រោម ចន្លោះ​ ទារក​ ការ​ បំបៅ​ ថយចុះអត្រា​ ដោះកូន​ នៅកម្ពុជា​ កើតមាន​ ច្រើន​ ភាគ​ ែ មា ពី 9 ដល់ 11 ខប ្រ ណ​16 ភាគរយ និងទារក​​ មានអាយុចន្លះ ោ ​ ក្នង ា ​ ុ ចំណោម​ម្តយរស់នៅ​ ទប ្រ ជ ី ជ ា មកពីគសា ំុ ន និង​​ម្តយ ជវ ួ្រ រ​ ី ភាព​ កើតជំងឺក្រិន51 ពី 18 ដល់ 23 ខែ​ ប្រមាណ​ 34 ភាគរយ​ ​ ។ ខ្ពស់។ ការ​ ់​ ន់តែ​ ប្រើប្រាសកា ទូលំទូលាយ​ នៅអាស៊ាននៃទឹកដោ ​ ះ​ នះ និន្នាការ​ េ ​​​ ា មកពី​ បណ្តល ការផ្តល​ បន្ថម ់អាហារ​ ែ ​ ដល មន ែ ​ ិ សូវ​ មាន​ ា ក គោ​ សម្រប ុ រ ដល ់ មា ​ ​ ែ ធ ើ្វ យ ឲ កមា ្​ បឈ ុ រ​ ្រ មនឹងក ​ រជាតិ​ ​ ង្វះសា ចញ ិ ម ឹ្ច ​​ ​ នាម័យ និង​ គុណភាព និងអ បរិមាណ​ មាន​ តិច ការ​ ប្រើប្រាស់​ ទឹក​ ​ ំង។ និងជ ឺ​​ កត្តដែ ្ធ​ ឹង​ ា​ លពាក់ព័នន ទឹកដោះគោកាន់តែ​ ការប្រើប្រាស់​ មិនស្អាត និងកា ​ រ​ ​ ៃការ​ កើនឡើងន ប្រឈមនឹងកា ​ រ​ ជំងឺ នៅ​ កើត​ ើ ​​រួមមាន ការមិនសូវមា ច្រន ​ ះកូនដោយសារ​ ​ នពេលបំបៅដោ តសែ ​ ្រ្តី ​ ុមារ​ ពេលដែលក សកម្ម កាន់តែ​ (ជាពិសេសក ​ ្នុង​ មជ្ឈដ្ឋានគ្មាន​ ត្រូវ​ ធ្វើការ ភាព​ សុខស្រួល និងក ​ ង្វះ​​ ការ​ គាំទ្រ​ ក្នុងសង្គម និង​ អនាម័យ)។ សម្រាប់ការកំណត់មូ រូប S8 ៖ ក្របខណ្ឌទស្សនទាន​ ​ េតុ​ ​​ លហ កង្វះអាហារូបត្ថម្ភ​ ដែលនាំឱ្យមាន​ ផលបច�័យតជំ�ន់ កម�ស់ខ�ស់បំផុតស���ប់មនុស�� ជំងឺមិនឆ�ង សុខ�ពបន�ពូជ អ���មរណ�ព ��ញវ័យ សមត��ពចង់�ំ ផលបច�័យ �រ�ប់��ប់ពិ�រ�ព អ����ើតជំងឺ���គឆ�ង ផលិត�ព��ដ�កិច�/�រ�រ �ពឯ�ក��ងសង�ម ពិ�រ�ព លទ�ផលបន�ពូជ ��រូបត�ម��ើស/���នតុល���ព កង�ះ��រូបត�ម�ស���ប់��និងកុ�រ មូល��តុ��មៗ �ង�យអសកម� របប��រមិន��ប់ (�ំងគុណ�ព និង/ឬ�ំងបរ��ណ) ជំងឺ មូល��តុចម��ង�ក��ិត រ�ៀបរបបរស់� ខ�ះលទ��ពទទួល �រ���ំមិន��ប់��ន់ ទឹកអ�ម័យ និងសុវត�ិ�ព និង�កប��កិរ�� �ន��រ�ន និងទ���ប់និងឥរ��បថក��ង ��រមិនល� និង��� ����រ អង��យ��ើន សុខ�ពល� �រផ�ល់ចំណី��រ សុ�ភិ�លមិន��ប់��ន់ លទ��ពទទួល�នទុនធម��តិ (ដីធ�ី ទឹក ខ��ល់��ត) ទីផ��រ �រអប់រ� ប���ញ�ំ�� កិច��ំ�រសង�ម មូល��តុ�មូល���ន� ����រច�សម�័ន� និង�រដឹកជ���ន �រ�រ ចំណ�ល ប���កវ�ទ�� ព័ត៌�ន និង���ឃិតធង ក��ិតសង�ម បទ���នវប��ធម៌ និងសង�ម�លន��យ�រ�ើពន� និង�ណិជ�កម� ច��ប់ និងបទប����ត�ិកសិកម� ��ព័ន�����ង��រ �រ�ៀបចំ��ុង �រ�����ល��ស�តុ �របំពុល ស�ិរ�ពន��យ និងសន�ិសុខ ​ ្តីពស ប្រភព ៖ អាស៊ាន, UNICEF, និង WHO 2016 របាយការណ៍ថ្នាក់តំបន់ស ី​ ន្តិសុខអាហារូបត្ថម្ភនៅអាស៊ាន លេខ 2 ទីក្រុងបាងកក ៖ UNICEF។ 47 ការចាប់ផ្តើម ថិរវេលា និងការចិញ្ជឹមទារក និងកុមារតូចដោយបំបៅដោះតែមួយមុខ មានសារៈសំខាន់ក្នុងការបង្កើនស្ថានភាពអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព និងទប់ស្កាត់មរណភាពទារក (Black អ្នកនិពន្ធផ្សេងទៀត ឆ្នាំ 2008)។ អង្គការសុខភាពពិភពលោកស្នើឲ្យមានការចាប់ផ្តើមបំបៅដោះក្នុងរយៈពេលមួយម៉ោង ក្រោយពេលសម្រាល និងបន្តបំបៅដោះកូនតែមួយមុខគត់រហូតដល់កុមារអាយុបាន 6 ខែ និងបន្តរហូតដល់កុមារអាយុបាន 24 ខែ។ 48 Victora CG, Bahl R, Barros AJ អ្នកនិពន្ធផ្សេងទៀត ឆ្នាំ 2016. ការបំបៅដោះកូនក្នុងសតវត្សរ៍ទី 21 ៖ ការសិក្សាពីជំងឺរាតត្បាតយន្តការ និងផលប៉ះពាល់ពេញមួយជីវិត។ Lancet; 387: 475-90។ 49 Pries AM, Huffman SL, Mengkheang K អ្នកនិពន្ធផ្សេងទៀត ឆ្នាំ 2016 ការផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយពីផលិតផលម្សៅទឹកដោះគោដែលជំនួសឲ្យ ទឹកដោះម្តយ ា នៅទីកង ំ ញ ុ្រ ភ្នព េ កម្ពជា េ ប្រទស ា ស ុ និងអត្រខ្ព ន ់ កា ៃ រប្រប ើ ស ់ សៅ ា្រ ម ្ ទឹកដោះគោសម្រប ់ រក និងកុមារ។ អាហារូបត្ថមមា ា ទា ្ភ តា និងកុមារ 12(Suppl. 2): 38-51។ 50 MOH, UNICEF, HKI, iDE, និង Melon Rouge ឆ្នំា 2017 ការចិញម ឹ្ច បីបាច់ទារកនៅរយៈពេល 1000 ថ្ងដ ៃ ប ំ ង ូ និងកុមារតូចនៅកម្ពជាុ ទីកង ំ ញ ុ្រ ភ្នពេ iDE។ 51 វិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ ឆ្នាំ 2015 ការអង្កេតសុខភាព និងប្រជាសាស្រ្តនៅកម្ពុជា ឆ្នាំ 2014។ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 40 អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព ការផ្តល់អាហារ​ ​​ ា​ បាច់​ បន្ថែមតាមរបៀបប្រសើរឡើង​​ ជាកត្តចាំ ខ. កង្វះលទ្ធភាពអាច​ រកបាន និងលទ្ធភាព​ អាហារ​ ទិញ​​ មាន​ ុ ការ​ ក្នង ឲយ ធានា​ កមា ្​ ុ រកម្ពជា ុ ​ ិ ម ទទួលបាន​សារជាតិចញ ់ ន ឹ្ច គ្របគ ់។ ា្រ ​ សារជាតិចិញ្ចឹម ត្រូវការ​​ កុមារ​ បន្ថែមគ្រប់គ្រាន់ សមស្របតា ការផ្តល់អាហារ​ វ័យ ​ ម​ ​ ំណី​ កំណើនច នៅកម្ពុជា (ឧ. បរិមាណស្រូវ/អង្ករគ អាហារ​ ​ ្រប់​ ​ វ័យ ពី 6 ដល់ 24 ខែ​ មានសុវត្ថិភាព និងទាន់ពេលវេលានៅ ែ ​ បន្ថម ទូទាំងប គ្រាន់​ ឲ្យប្រសើរឡើងត ​ ្រទេស) បានធ្វើ​ បន្តិចបន្តួចច ​ ែ​ ​ ំពោះ​ លើការ​ បបៅ ំ ​ ដោះ។ គុណភាព និងបរិមាណ​ អាហារ​ ែ 52 នៅ​ បន្ថម អាចរក​ លទ្ធភាព​ អាហារបាន (​ លទ្ធភាពតាមភូមិសាស្រ្ត និង​ គឺ ​ ។ មានទារក និងកុមារតូចត កម្ពុជា​មានកម្រិតទាប​ ​ ិចតួចប៉ុណ្ណោះ​ ​ េដ្ឋកិច្ចក កម្រិតស ទទួលបាន​ ​ ្នុងការ​ ចម្រុះ​ និង​ របបអាហារ​ សំបូរ​ ទទួលបាន​​​ ដែល​​ ចម្រុះគ្រប់ជីវជាតិអប្បរមាដែលសមស្រប អាហារ​ ិ ម សារជាតិចញ ិ ខ ឹ្ច )។ អសន្តស ្ ៀង​ ុ សប ធន្ង ធ ់ រ ្ង នៅ ជា​ ​ តែ​ ា ធ បញ្ហដ ំ ៏ នៅ ា ះ (48 ភាគរយ)។ អត្រន ា​ ធៀបនឹងប េ ជាអត្រទាប​​​ ​ ទ ្រ ស េ កុ្ន ​ ​ង តបំ ន់​ តំបន់មួយចំនួន (តំបន់ក្រីក្រ និងដា តាម​ ស្រយាល)។ គ្រួសារ​ ​ ច់​ ដូចជា ឥណ្ឌូនេស៊ី (52.6 ភាគរយ) និងវៀតណាម (59 ភាគរយ) ភាគច្រើនអាច​ កសិករ​ តម្រូវការ​ បំពេញ​ អាហារចាំបាច់ (បាយ) ​ នភាពខុសគ្នយ៉ (រូប S10)។ លើសពីនេះទៀត កម្ពុជាមា ា​ ាងច្រើន​ ត្រូ​ ប៉ុន្តែ​​ ​ ្រាក់ចំណូល និងការ​ វពឹងផ្អែកលើប រក​ ស្វែង​ អាហារក្នុងព្រៃ អាហារជីវជាតិចម្រះ រវាង​​​ ុ​ ា ក សម្រប់ មា ុ រ​ មកពីគសា ួ្រ រ​ ជវ ប ់ ផ ី ភាពខ្ពស​ ុ ំ ត អាហារ​ ដើម្បីទទួលបាន​ ​ រជាតិចិញ្ចឹម។ ដែលសំបូរសា ​ លទ្ធភាព​ ​ ម្រុះ​ (69 ភាគរយ) និងអាហារជីវជាតិច ់​​ មារ​ សម្រាបកុ មកពីគ្រួសារ​ ដល់​ ចូល​ មិនមែនជា​ ទីផ្សារតាមតំបន់ភូមិសាស្រ្ត​ ចោទ​ បញ្ហា​ ឡើយ​ ក្រីក្របំផុត (33 ភាគរយ)53។ អ្វីដែលសំខាន់នោះគឺ​​ កុមារ​ តូច​ ​ ច​ ព្រោះគ្រួសារភាគច្រើនអា ដល់ទីផ្សារ​ ទៅ​ ក្នុងរយៈពេល 30 នាទី​ ជីវភាពខ្ពស់បំផុត មិន​ ប្រមាណមួយភាគបី ដែលមកពីគ្រួសារ​ ទាំងនេះមា ហើយជាមធ្យម​ទីផ្សារ​ អាហារ​270 មុខ។​ ​ ន​ ​ អប្ ទទួលបានអាហារដែលមានជីវជាតិចម្រុះជា ​​ បបរមាឡើយ។​ ផ្តលអា រូប S9 ៖ ទម្លាប់នៃការ​ ដល់ទា ់​ ហារ​ ​ រក​ និង​ កូនក្មេងនៅ ​ ​ ​ ្រទេសនា កម្ពុជា ប្រៀបជាមួយប ​ នា​ ទម្លាបន ក. ចាប់​ ់​ ៃការ​ ផ្តើមដំបូងន ​ ៃការ​ បំបៅដោះ (ក្នុងរ ​ង្វងម ់​ ួយម៉ោង​ ​ ិនបានបំបៅដោះ តាមក្រុមអា ខ.ទារកដែលម ​ យុ ក្រោយទារកកើត) 80 30 70 25 60 50 20 �គរយ �គរយ 40 15 30 10 20 5 10 0 0 �� �ស ុី វ ីពីន ម � �� �ស ុី មី� វ �ន់� � ីពីន � � ម ត� � កម �� ត� �ីល កម �� �ីល ឥណ ហ ឥណ ហ �ៀ �ៀ 0-1 ែខ 2-3 ែខ 4-5 ែខ ការ​ គ. ​ ួយម៉ោងក ចាប់ផ្តើមបំបៅដោះកូន (ក្នុងរយៈពេលម ​ ្រោយពេល​ បំបៅដោះកូនតែមួយមុខគត់ (ទារកអាយុ 0-5 ខែ) នៅកម្ពុជា ឃ.ការ​ សម្រាល) នៅកម្ពុជា 2000-2014 2000-2014 70 80 60 50 60 �គរយ �គរយ 40 40 30 20 20 10 0 0 2000 2005 2010 2014 2000 2005 2010 2014 52 ក្រោយ​រយៈពេល 6 ខែដំបូង​ភាពញឹកញាប់នៃការ​ បំបៅដោះកូន ជីវជាតិអា ​ ហារផ្សេងៗ និងស ​ មាសធាតុសារធាតុចិញ្ចឹមក្ន ​​ ុង​ រ​ អាហា​ បន្ថែម​បង្កផលប៉ះពាល់ល ​ ើ​​ ស្ថានភាពអាហារូបត្ថម្ភរបស់ទារក និងក តូច និងពា ​ ុមារ​ ​ ក់ព័ន្ធបំផុតន ​ ឹង​​ការ​ ជំងឺក្រិន។ សូមមើល Bhutta អ្នកនិពន្ធផ្សេងទៀត ឆ្នាំ 2013។ កើត​ 53 ផ្សេងៗ​ ជីវជាតិអាហារ​​ ជា​ ជា​ អប្បបរមា​​​ ភាគរយ​​ កុមារអាយុ 6-23 ខែដែលទទួលបានអាហារ​ យ៉ាង​ហោចណាស់ពី​​ អាហារ 4 មុខព ក្រុម​ ​ ីមុនមក​ ។ សម្រាប់កុមារ​ ដែលបៅដោះម្តាយ​ភាព​ ញឹកញាប់ន ​ ៃ​ អាហារ​ ការផ្តលអាហារ​ អប្បបរមាជា​​ ់​​ រឹងឬ​ អាហារពាក់កណ្តាលរ យ៉ាង​ ​ឹង​ តិច 2 ដងក្នុងមួយថ្ងៃសម្រាបទា អាយុ 6-8 ខែ​ ់​ រក​ , យ៉ាង​តិច 3 ដងក្នុងមួយថ្ងៃសម្រាបក ់​ ុមារ​ អាយុ 9-23​ខែ។ សម្រាបក ់​ ុមារ​ដែលមិនបៅដោះម្តាយ ភាពញឹកញាប់ន ​ ៃអាហារពេលអប្បបរមា​ជាការផ្តលអា ់​ ហារ​ រឹង ឬ​ពាក់កណ្តាលរឹង​ឬទឹកដោះគោ​ យ៉ាង​ តិច 4 ដងក្នុងមួយថ្ងៃសម្រាបក ់​ ុមារអាយុ 6-23 ខែ។ 41 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព ា វិញទៀត លទ្ធភាព​​​ ម្យ៉ង ​ ហារ​ ទិញអា ដលែ សំបរ ូ ​សារជាតិច ​ញ ឹ្ច ​ ិ ម ផលប៉ះពាល់ជាក់លាក់លក ចំពោះ​​ ក្តី​​​ មិនទាន់មា ើ​ ុមារ​ ​ នការយល់​ ​ ​ គឺជា បញ្ហាទូទៅ។ ការ​ប៉ាន់ស្មានថ បង្ហាញថា មានគ្រួសារ​ ​ ្មីៗ​ តែ 21 ដឹងច ​ ្បាស់នៅឡើយទេ។ បញ្ហាសុវត្ថិភាព​ ី​ ហារ​ ចំណអា កម្ពុជា​​ នៅ​ បណ ភាគរយ​ ុ៉ ោ្ណ ដល ះ ដល ែ មានលទ្ធភាពទិញអាហារ​ ែ មាន​ សារជាតិ​ ​ ី​ មានចាប់ព កម្សោយ​ កម្រិត​ស្ថាប័ន (​ ផ្នែកគោលនយោបាយ ការ​ ចិញ្ចឹម54 ​ កសិករ​ ចំណែកគ្រួសារ​ ក្រីក្រ​ ប្រឈមនឹងអ ​ សន្តិសុខ​ ​ ទិភាព និងកា កំណត់អា ទិន្នន័យ) រហូតដ ​ រមាន​ ​ ម្រិតបុគ្គល ​ ល់ក ចំណាយ​ ស្បៀង​ខ្លាំងជាងគេ។ ការ​ ​ ធ្យម​ ប្រចាំថ្ងៃជាម របស់ប្រទេស​ (​ ទីតាំងល មិនសមស្រប ​ ក់អាហារ​ ​ រ​ និង​គ្មានអនាម័យ​ កង្វះកា ចំពោះអាហារ​ ចិញ្ចឹមចាំ ដែលបានកែសម្រួល55 ​​ បាច់​ ​ នៅខេត្ត​ ដឹង​ យល់​ ី​ រគ្រប់គ្រងសីតុណ្ហភាព ដែលបង្កជាប ពកា ​ ញ្ហាចោទនៅ ់​​ ត 2 ដង​​ រតនគិរី/មណ្ឌលគិរី​ (6.06 ដុល្លា) មានអត្រាខ្ពសជិ ​ ូរពេកមុនយកទៅចំអិនហូប។ ពេលរក្សាទុកយ ្តិ​ ែល​ ការប្រព្រឹតដ ​ ្រទេស (3.62 ដុល្លា)។ មានការ​ ធៀបនឹងមធ្យមភាគទូទាំងប មិនគ ​ ិត​ គូរព ​ ីអនាម័យខ្លួនប្រាណ ដោយសារ​ ​ រយល់ដ កង្វះកា ​ ឹង ឬ​ ប៉ាន់ស្មានថា គ្រួសារ 66 ភាគរយ​ នៅ​ ខេត្ត​ ភាគឦសាន​​គ្មាន​ កង្វះហ ​ េដ្ឋារចនាសម្ព័ននៅ ្ធ​ ជិតត ​ 58។ ​ ំបន់រស់នៅ) លទ្ធភាព​ ទិញ​ អាហារ​ ​ ិញ្ចឹមឡើយ56។ ដែលមានសារជាតិច ចំណុច​ គ.​ ក្នុងការផ្តលស ខ្វះខាត​ អាហារូបត្ថមដោ ់​ េវា​ ្ភ​ យ​ ងពីការ ក្រៅពីនេះ ភស្តុតាងវិទ្យាសាស្រ្ត និងភស្តុតា​ ​រៀបរាប់​​​ វិស័យសុខាភិបាល ពី ​ បង្ហា ញ ​ ប្រ ឈ មកាន់ តែ ខ្លាំ ង ​ កា រ​ ប្រ ជា ជនកម្ពុ ជា ​ រ បស់ ​ ទៅ នឹ ង មានភាពប្រសើរឡើងជាច្រើនលើវិសាលភាព​ ទោះបីជា​ នៃការ​ ៃ​ ណី​ គ្រោះ​ថ្នាក់នចំ អាហារ។ ប្រព័ន្ធស្បៀងអាហារ​ ​ ំពុង នៅកម្ពុជាក ់​ េវា​​ ផ្តលស ​ ហារូបត្ថមមា សុខភាព​ និងអា ក្តី ក៏នៅ ្ភ​ តា និងកុមារ​ ​ តែ​ ផ្លាស់ប្តូរ” “​ ​ ដោយ​ កំណើន​ បញ្ហា​​ ី​ ហារ​ សុវត្ថិភាពចំណអា នឹងក្លាយ​ ចំណុចខ មាន​ លើវិសាលភាព ​ ្វះខាត​ ​ ញ្ហា​ និងប វិសមភាព​ (រូប ជាបន្ទុកធំ​ ​ បច្ចុប្បន្នរបស់កម្ពុជា57។ ជំងឺឆ្លង​ ឬហួសសមត្ថភាព​ S11)។ ការអន្តរាគមន៍ជាអាហារូ មាន​ ​​ ​ ្អែកតាម​ បត្ថម្ភផ ភស្តុតាង អាហារ​ តាម​ ​ ញ្ហា​ បង្កជាប ឺ​ ល់ប សុខភាព និងជំងដ ​ ្រជាជនក្រីក្រ តែ​ មាន​ និង​ លទ្ធផលខ្ពសជា ់​ ច្រើន​ ដែល​ អាច​ កាត់បន្ថយអត្រ ​​ កើត​ ា​ បន្ថែមដ រូប S10 ៖ ការផ្តល់អាហារ​ អាយុ 6-23 ខែ ​ ល់កុមារ​ ជំងឺក្រិនបា 59 នៅពេលអនុវត្តឲ ​ ន 20 ភាគរយ​ ​ ្យដល់កម្រិត 90 ​ ណ្តា​ នៅកម្ពុជា និងប ​ ែល​ ប្រទេសដ មកប្រៀបធៀប​ ជ្រើសរើស​ តាម​​ ភាគរយ។ យោង​ ​ ុខភាព និងប្រជាសាស្រ្តនៅ​ ការអង្កេតស 100 មានកុមារ​ កម្ពុជា ឆ្នាំ 2014 ​ តែពីរភាគបីប៉ុណ្ណោះ (65 ភាគរយ) 90 80 ទទួលបាន​ ដែល​ ចាក់ថ្នាំបង្ការសំ ការ​ ​ ំងអស់នៅ ​​ ខាន់ៗទា ​ អាយុ 12​ 70 អាយុ 12-23 ខែ ជាង​ ខែ។ កុមារ​ ការ​ មួយភាគបួន មិនទទួលបាន​ 60 �គរយ 50 ចាក់ថ្នាំបង្ការពេញលេញ​ ​ ុមារជាច្រើនក្នុងចំណោម​ ហើយក នេះ 40 កង រស់នៅ​ ែ មានហានិភយ ុ្ន ​“សហគមន៍ដល ់ ដូចជា សហគមន៍​ ័ ខ្ពស” 30 20 នៅ​ ជនជាតិដើមភាគតិច ប្រជាជន​ ុំ​ ន​ ជនបទ និងទីប្រជជ ដាច់​ 10 ក្រៅផ្លូវការ ស្រយាល/​ ​ ុមារ​ និងក គ្រួសារ​ ដែលមាន​ ធ្វើចំណាក​ 0 ប៉ុណ្ណោះដ ស្រុក។ កុមារត្រឹមតែ 59 ភាគរយ​ ​ ែលទទួលបាន​ថ្នាំ​ �ស �� �� �ស ុី �ន់� � ីពីន មី� វ ម � ត� កម �� �� �� �ីល ់​ ្រូន​ ទម្លាកព ទទួលបាន​ ពីរដងក្នុងមួយឆ្នាំ ហើយកុមារ 70 ភាគរយ​ ់� ឥណ � ហ បង �ៀ � � គ្រាប់ថ្នាំវីតាមីន A ពីរដងក្នុងមួយឆ្ន60 ាំ​ ។ ជីវ�តិ��រ����ងៗ�អប��បរ� �ពញឹក�ប់����រ�អប��បរ� ��រ��ល�ចទទួលយក�ន�អប��បរ� ដល់ការ​ មានចំណុចរាំងស្ទះជាច្រើន​​ សេវា​ កែលម្អ​ អាហារូបត្ថម្ភ​ វិស័យសុខាភិបាល​ដូចជា ១) សេវានៅ តាមរយៈ​ ​ តាមទីតាំងសុខា មូលដ្ឋានទ ប្រភព ៖ UNICEF-​ ​​ ីពស ​ ិន្នន័យស្ត នៃការ​ ី​ ូចនាករ​ ផ្តល់អាហារ​ ដល់កុមារ​និងទារក​ ថ្មី​ ។ ឆ្នាំ​ បំផុត តាមប្រទេស។​ ូ្រ បង្ក ភិបាលមិនសូវមានគុណភាព និងចាំបាច់តវ ើ ស ​​ ន ្ត ដា ​ ង វជ ់ រ​ិ ជី ្ជ វៈ​ ា​ ជំនាញដែលពាក់ព័ន្ធនឹង​​ និង​ ការពិគ្រោះយោបល់លើអាហារូបត្ថម្ភ​ 54 កម្មវិធីស្បៀងអាហារ​ ពិភពលោក ឆ្នាំ 2017 ខ្លឹមសារ​ សង្ខេបស ី​ រ​ ​ ្តីពកា វិភាគ​ការ​លុបបំបាត់ក​ ង្វះ​ ខាត​ សារជាតិចិញ្ចឹម ក្រុងភ្នំពេញ WFP។ 55 អាហារមានសារជាតិច ​ ែលបាន​ ​ ិញ្ចឹមដ ​ ំបាច់ ត្រូវបា កែសម្រួលចា ​ ន​​ ជ្រើសរើស​ ជា​សំណាកដោយ​ កម្មវិធីប្រហាក់ប្រហែល​​​ ប្រើប្រាស់​ ដើម្បីកំណត់​​ អាហារ​ មានសារជាតិចិញ្ចឹមដ ​ ែល​​ ចំណាយតិចប ​ ម្រាប់គ្រួសារ​ ​ ំផុតស មួយ រួមទាំងបុគ្គលដ ​ ែល​ងាយរងគ្រោះដោយសារ​ បញ្ហាអាហារូបត្ថម្ភ​ដែលត ​ ្រូវ​បានកែសម្រួលដើម្បី​ រួមបញ្ចូល​​ អាហារ​ សំខាន់ៗ (​ បាយ និងត្រី)។ គំរូនេះម ​ ិនឆ្លុះបញ្ចាំងព អ្វីដែលមនុស្សបរិភោគ និងគ្មានគោលបំណងផ្តលអនុ ​ ី​​ ់​​ សាសន៍ស្តីពអ ី​ ្វីដែលមនុស្សគួរបរិភោគ​ ឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ គំរូនេះផ្អ ​​ ែកលើការកំ​​ ណត់​រក​របៀប​ បំពេញតម្រូវការ​ម៉ាក្រូ/មីក្រូសារជាតិចិ របស់​ ​​ ញ្ចឹម​ សមាជិកគ្រួសារ​ មួយ ​​ដោយចំណាយ​ តិចបំផុត និង​ ​​ ផ្អែកលើអាហារ​ ដែលមានក្នុងទីផ្សារមូលដ្ឋាន​និងកា ​ រ​កែសម្រួលតិចតួចល ការ​ ​ ើ​ ចង់បាន​ក្នុងមូលដ្ឋាន។​ 56 កម្មវិធីស្បៀងអាហារ​ ពិភពលោក ឆ្នាំ 2017។ 57 ធនាគារពិភពលោក ឆ្នាំ 2019 សារៈ​ សំខាន់ៗនៃ​​ សុវត្ថិភាពអាហារ​៖ ការបង្កើនវឌ្ឍនភាព​ បណ្តា​ ក្នុង​ ប្រទេសមា​ នប្រាក់ចំណូលទាប និងប្រទេស​ មានប្រាក់ចំណូលម ​ ធ្យម​ ។ វ៉ាស៊ីនតោនឌីស៊ី ៖ ធនាគារ​ ពិភពលោក។​ 58 សូមមើល ៖ “​ ដោះស្រាយ​​ ការ​ បញ្ហា​ សុវត្ថិភាពចំណីអាហារ​​ ក្នុងបណ្តា​ ប្រទេសមា ​ នប្រាក់ចំណូលម ​ ធ្យមនៅអាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក” ធនាគារ​ ពិភពលោក ឆ្នាំ 2019​ , បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិចអាស៊ ្ច​​​ បូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក ៖ ខែ មេសា ឆ្នាំ 2019 វ៉ាស៊ីនតោនឌីស៊ី ៖ ធនាគារពិភពលោក។ ី​ 59 Bhutta ZA, Das JK, Rizvi A អ្នកនិពន្ធផ្សេងទៀត ឆ្នាំ 2013. ការអន្តរាគមន៍ផ្អែកតាម​ ភស្តុតាង​ សម្រាបកា បង្កើន​​ស្ថានភាពអាហារូបត្ថមមា ់​ រ​ ្ភ​ តា និងកុមារ​៖ តើ​​អាច​ ​ ំណាយ​ ធ្វើអ្វី​និងត្រូវច ​ The Lancet 382: 452–77។ ប៉ុន្មាន? 60 វិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ ឆ្នាំ 2015 ការអង្កេតស ​ ុខភាព និងប្រជាសាស្រ្តនៅកម្ពុជា ឆ្នាំ 2014។ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 42 អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព នកា រូប S11 ៖ វិសាលភាព​ ​​ ៃ រផ្តលស ់ វា េ ​ សខ ្ភ ខា ុ ភាព និងអាហារូបត្ថមស ំ ន់ៗស ​ ម្រប ា មា ់ តា និងក ុ រ​តាម​ ​ មា បញ្ចភាគនៃ​​ ទ្រពយ ្ សម្បត្តនៅ ​ ិ ​ ុ 2014 កម្ពជា 100 90 80 �គរយ 70 60 50 ក���ងស���ល �រស���លកូន �រពិនិត������ះមុន �ន�ក់��ំប���រ ទទួល�ន���ំ��ប់វ��មីន A �យឆ�បជំ�ញ ��លស���ល�យ ��ញ��ញ (កុ�រ�យុ 6-59 ��) អ�កផ�ល់���ជំ�ញ ក��ិតខ�ស់បំផុត ក��ិតទី 4 ក��ិតក���ល ក��ិតទី 2 ក��ិត�បបំផុត ប្រភព ៖ CDHS ឆ្នាំ 2014 ផ្សព្វផ្សាយពីការលូតលាស់ ការ​ ​ រអន្តរាគមន៍ផ្ល និងកា ​​ ាស់ប្តូរការ ញាប់) អាច​ មានបញ្ហពោះវៀន ា​ ​ ំងឺរាករូស ខ្វះអា កើតជ ​ ហារូបត្ថម្ភ ​ ប្រព្រឹត្តិលើផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភមាតា ទារក និងកុមារតូច​ ២) កង្វះ​ កើតជំងឺក្រិន។ និង​ រកបាន​ លទ្ធភាព​ ​ ហារូបត្ថមក សេវាអា ្ភ​ ្នុងសហគមន៍ និងតា ​ មរយៈ​ សេវា​ នៅកម្ពុជា​ លទ្ធភាពទទួលបាន​ ទឹកស្អាត​ និង​ កម្ម​ ​ ្សព្វផ្សាយ ៣) មានតម្រូវការ​​ និងការ​ ការចុះដល់សហគមន៍ផ ល្អប្រសើរ​​ មានភាពប្រសើរឡើងច អនាម័យ​ កាលពីម ​ ្រើន​​​ ​ ួយ​ ឹ ត យល់ដង ិ តួចអំពី ​ច ​​ ​​ សវា ទប់សត េ ​ ​ស ា្ក ់ និងផ្ ព្វផសា ្ យ​ អាហារូបត្ថម្ភ ​ ។ 61 ទសស ្ រ៍ក ្ វតស ​ ន្លងមក​តែ​ ោ និងមាន​​ នៅមានការខ្វះចន្លះ ភាពចាំបាច់​ ផ្តោតលើ​​ ក្នុងការ​ ​​ គុណភាពសេវាកម្មផងដែ រ។ កម្ពុជាសម្រេច កង្វះល ឃ. សេវា​​ ​ ទ្ធភាពទទួលបាន​ ទឹកស្អាត និងអនាម័យ​ កម្ម​ សេវា​ បាន​ ទឹកស្អាតល កម្ម​ ​ ្អប្រសើរ​ 75 ភាគរយ និងទទួលបាន​ ល្អប្រសើរ សេវា​ ​ នាម័យល្អប្រសើរ 49 ភាគរយនៅឆ្នាំ 201562។ ប៉ុន្តែ​ កម្មអ ទទួលបានសេវាកម្មទ លទ្ធភាព​ ​ក ា និងអនាម័យល្អប ឹ ស្អត ​ ស ើ ​​ ្រ រ នៅ តែ​ អត្រា នេះ ​ ជា ង​ ទាប​ខ្លាំ ង ​ រ បស់ ប ណ្តា ប្រ ទេ ស​ ម ធ្ យ មភាគ​ ​ ន្ទស្សន៍មូលធន​ ពាក់ព័ន្ធនឹងស មនុស្ស (រូប S12) ចំណែកការ​ ​ ធ្យមកម្រិតទាប (​ ដែលមានប្រាក់ចំណូលម 90 ភាគរយ និង 52 បង់ពាសវាលពាសកាល​ បន្ទោរ​ ការ​ ពាក់ព័ន្ធនឹង​ កុមារ​ កើតជំងឺក្រិន​ រៀងគ្នា)។ ក្នុងតំបន់ប្រជុំជន អត្រលទ្ធ ភាគរយ​ ទទួលបា ា​ ភាព​ ​ ន​ រូប S13)។ ការ​ នៅកម្ពុជា (​ ក្នុង​ បន្ទោរបង់ពាសវាលពាសកាល​ ទឹកស្អាតល្អប្រសើរគ សេវាកម្ម​ សម្រាប់គ្រួសារ​ ​ ឺ 78 ភាគរយ​ ក្រីក្រ​ ​​ គ្រោះថ្នាក់ដល់ការអភិវឌ្ឍផ សហគមន៍បង្ក រូបរាងកាយ ​ ្នែក​ និង​ សម្រាបគ បំផុត និង​ 99​ ភាគរយ​ ់​ ្រួសារស្តុកស្តម្ភបំផុត​​ ចំណែក​ ា្ម តីរ បញ្ញាសរ កមា ​បស់​ ្ត ុ រ សូមបី ក ែ មា ុ រ​ ដល ​ង ែ រស់នៅក ​ សា ុ្ន គ ដល ួ្រ រ​ ែ ​ លទ្ធភាពទទួលបានសេវាកម្មអនាម័ អត្រា​​​ ​​ ​ឺ យល្អប្រសើរគ 36 បង្គនក មាន​ ៏ យ។ កុមារ​ ់ ដោ ដលែ រស់នៅក ​ង ា ​គ្មន ុ្ន មជ្ឈដ្ឋន ា អ​ នាម័យ ភាគរយ​និង 100 ភាគរយរៀងគ្ន63 ា ។ ទោះបីជាមា វឌ្ឍនភាព​ ​ ន​ ដែលនៅក្បែរ និងស (​ លាមក​ ​ ្រូបយក​ ​ ត្វជា មនុស្ស និងស ​ ញឹក​ សេវា​ រូប S12 ៖ លទ្ធភាពទទួលបាន​ ទឹកស្អាត និងអនាម័យល្អប្រសើរ និងស កម្ម​ មនុស្ស ​ ន្ទស្សន៍មូលធន​ ���កម�អ�ម័យល����ើរ និងសន�ស��ន៍ ���កម�ទឹកពិ�ល����ើរ និងសន�ស��ន៍ 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 មូលធនមនុស�� មូលធនមនុស�� សន�ស��ន៍មូលធនមនុស�� សន�ស��ន៍មូលធនមនុស�� 20 40 60 80 100 40 50 60 70 80 90 100 �គរយ�����កម�អ�ម័យល����ើរ �គរយ���រផ�ល់���កម�ទឹកពិ�ល����ើរ ប្រភព ៖ ការប៉ាន់ស្មានតាមគំរូរបស់ ILO, ឆ្នាំ 2016 61 ធនាគារពិភពលោក ឆ្នាំ 2019 លទ្ធផលរកឃើញបឋម ៖ ការ​ វាយតម្លៃប្រព័នផ ់​ ិរញ្ញប្បទាន​ ្ធ​ ្តលហ ដល់វ​ិស័យសុខាភិបាលនៅកម្ពុជា។​ 62 កម្មវិធីពិនិត្យតាមដានរួមរបស់ WHO/UNICEF (JMP) ឆ្នាំ 2017 (ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនៅ​ ​ ្អប្រសើរ​ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ 2017)។ សម្គាល់ ៖​អនាម័យល ភាព​ សំដៅលើ​​ ប្រសើរឡើងផ មិនរួមប ​ ្នែកអនាម័យដោយ​​ ​ ្រើបង្គន់រួម។ ប្រសិនបើប ​ ញ្ចូលប ​ ្រើបង្គន់រួម អត្រនេ គឺ 57 ភាគរយ។ ា​ ះ​ 63 កម្មវិធីពិនិត្យតាមដានរួមរបស់ WHO/UNICEF (JMP) ឆ្នាំ 2015។ 43 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព ក្តី ក៏សមាមាត្រប្រ ល្អប្រសើរ​​ ​​ ជាជន​ ដែលបន្ទោរប ​ ង់ពាស​ វាលពាស​ ចូ ល រួ ម របស់ ស្រ្តី ​ ការ​ ក្នុ ង កម្លាំ ង ពលកម្ម ​ មា នអត្រា​ ខ្ព ស់ ​ ជា ង​ កាល​ ​ ្ពស់បំផុត នៅតែមានកម្រិតខ ធៀបនឹងប ​ ណ្តា​ ​ ​ ប្រទេសនៅ ​ ្សេងទៀតក្នុងតំបន់ (​ ប្រទេសផ រូប S14) និង​​ គាំទ្រដល់វិស័យ​ អាស៊ីប ​ ូព៌ា​ និងប៉ាស៊ីហ្វិក។ ​ ប្រជាជន​ កម្ពុជាតែ24 ភាគរយ​ កម្មន្តសាល។ អត្រា​ ​័យ ពី 15 ដល់ 64 ឆ្នាំ​ ស្រ្តីកម្ពុជាវ ធ្វើការ​ ដែល​ មានលទ្ធភាពទទួលបាន​​ ប៉ុណ្ណោះ ដែល​​ កម្ម​ សេវា​ ទឹក​​ស្អាតមា ​ ន​ តិច​ 1 ម៉ោង​ យ៉ាង​ ៍​ ុន គឺ 80 ភាគរយ​ ធៀបនឹង​ កាលពីសប្តាហម នៅឆ្នាំ 20156465។ ការដោះស្រាយបញ្ហា​ សុវត្ថិភាព​ ប្រឈម​ មធ្យម​​ អត្រាជា​ តែ 66 ភាគរយសម្រាប់ប្រទេសនៅ ត្រឹម​ ​ អាស៊ីបូព៌ា ័ ន ពាក់ពន ្ធ ង ​ ឹ ​ ការ​ ផល ់ វា ្ត ស េ ​ កម្មទ ​ក ​ ច​ ឹ និងអនាម័យអា ា​ ​ ជាកត្តដ៏ សខា ំ ន់​ ​ ិត 23 ភាគរយ​​​ និងប៉ាស៊ីហ្វិក។ ស្រ្តីកម្ពុជាជ ​ិស័យ​ ធ្វើការក្នុងវ ​ ល់កា ដែលចូលរួមចំណែកដ មនុស្សនៅ​ ​ រអភិវឌ្ឍធនធាន​​ កម្ពុជា។ នៅឆ្នាំ 2015 ធៀបនឹងអត្រាត្រឹមតែ 21 ភាគរយនៅ​ កម្មន្តសាល​ ថៃ និង 19 ភាគរយនៅ​ 66។ វិស័យកម្មន្តសាល​ វៀតណាម​ បាន​ ធនធាន​ ង.បញ្ហា​ ្រ្តី​ ្នុងការ​ សម្រាប់សក ការ​ ទទួលបាន​ ថែទាំ​ បង្កើនអត្រការងារទទួ ជួយ​ ា​ លបានប្រាក់ឈ្នួល។ នៅឆ្នាំ 2016 ល្អបំផុត​ ដែល​ មានស្រ្តីធ្វើការ​ 42 ភាគរយ​ ទទួលបានប្រាក​ មានការងារ​ ់ ួ ។ ក្នង ឈ្នល សជ ុ នោះ​ ី្ត្រ ត ិ 50 ភាគរយ​ បម្រកា ុ វិសយ ើ រក្នង េ។ ័ កាត់ដរ លូតលាស់យឺតន រូប S13 ៖ ការ​ ់​ ុមារ​(​ ​ ៃទម្ងន់ និងកម្ពសក ពិន្ទុ z កំពស់ធ នៃ​ ​ យុ) ​ ៀបនឹងអា ​​ សម្រាប់គ្រួសារ​​ ដែលមា ​ ន និងគ្មានបង្គន់​ ក្រៅពីនេះ កើនឡើងយ៉ាងច មានការ​ ​ ្រើន​ នៃចំនួនការងារ​ ​​ ដែល​ ទៅតាម​ កម្រត ិ ផស្ង េ ៗ ៃ រ​ ​ នកា ោ​ បន្ទរ ពាសកាល​(2010) បង់ពាសវាល​ ​ នប្រាក់ឈ្នួលរបស់ ទទួលបា ​​ សក ្រ្តី​ ្នុង​ វិស័យសេវា និងស ​ ំណង់​ នៅ​ អំឡុងឆ្នាំ 2011-2016 (រូប S15)។ -1.2 ស្រ្តីកម្ពុជាដែលធ្វើការ​ ​ ឧស្សាហកម្មសម្លៀកបំពាក់ ក្នុង​ និង​ ស្បែកជើង​ ​ រលំបាក​ ប្រឈមនឹងកា គ្រប់គ្រងតុ ក្នុងការ​ ​​ ល្យភាព​ ពិន� z ��កម�ស់�ៀបនឹង�យុ -1.4 ​ ​ ការងារ និងតួនាទីថែទាំ ទោះបីជា ី​ រងារ​ ច្បាប់ស្តីពកា ​ ី​ បានចែងព -1.6 ចំណុចនេះក្តី។ កម្មការនីរោងចក្រស ​ ម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើង​ មិនអាច​​​​​ ភាគច្រើន ​ យកកូនម រស់នៅជាមួយខ្លួនបានទេ ដោយ​ ​ ក​ -1.8 ចំណាយខ្ពស់​ សារតែការ​​ ថ្លៃស្នាក់នៅ និងកា លើ​ ។ ជា​ ​ រថែទាំកុមារ​ 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 ទូទៅ ​ ងចក្រ​ កម្មការនីរោ ដែលមាន​ កាត់ដេរ​ ត្រូវចំណាយ​ កូន​ �រប���របង់�ស�ល�ស�លក��ងតំបន់��លកុ�ររស់� ����រមិនប���របង់�ស�ល�ស�ល ​ រ​ ប្រហែល 50 ភាគរយលើកា ​ រអប់ររ រស់នៅ​និងកា កុមារ​ ំ​បស់​ ច្រើន​ ����រប���របង់�ស�ល�ស�ល ប្រភព ៖ ការប៉ាន់ស្មានតាមគំរូរបស់ ILO, ឆ្នាំ 2016 ា​ ្រីកម្ពុជាដ រូប S14 ៖ អត្រស្ត ​ ែលប្រឡូកក្នុងកម្លាំងពលកម្ម​ ទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលរបស់ស្រ្តី​តាមវិស័យ​ រូប S15 ៖ ការងារ​ ធៀបនឹងប្រទេសក ​ ្នុងតំបន់​ នៅកម្ពុជា​ 50% កម��� 45% �វ 40% 35% �ៀត�ម 30% �� 25% មី��ន់�� 20% ឥណ����សុី 15% 10% �����សុី 5% ហ�ីលីពីន 0% 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 ិកម � ល ម� �� ង់ � ិជ�ក ំណ �ន�� កស �គរយ ស ណ កម � 2011 2016 ប្រភព ៖ ការប៉ាន់ស្មានតាមគំរូរបស់ ILO, ឆ្នាំ 2016 ប្រភព ៖ CSES ឆ្នាំ 2011 និង​ឆ្នាំ 2016. ក្នុង ៖ Gavalyugova, Dimitria and Wendy Cunningham. ឆ្នាំ 2019 “ការ​ ការងារ​ វិភាគយេនឌ័រក្នុងទីផ្សារ​ ​ ធនាគារពិភពលោក។ សរសេរមិនទាន់ចប់ ។ នៅកម្ពុជា” 64 សេវាកម្ម​ ទឹកស្អាតដ បានគ្រប់គ្រងដោ ​ ែលត្រូវ​ ​ យ​ សុវត្ថិភាព​ សំដៅលើប្រភពផ្តល់ទឹក​ ពិសាល្អប្រសើរដែ ​​ ល​ ស្ថិតនៅ​ ក្នុងបរិវេណអគារ​មានតាមតម្រូវការ​និងម ​ ិន​ បំពុលដោយលាមក និងសា ​ រធាតុគីម។ សេវាកម្ម​​ ី​ ​ អនាម័យ​ ដែលត្រូវ​ បានគ្រប់គ្រងដោ ​ យ​ សុវត្ថិភាព​ សំដៅលើ​​ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអនាម័យល្អប្រសើរដ មិនត្រូវ​ ​ ែល​ បានប្រើប្រាសរ ​​ ួសារ​ ់​ួមជាមួយគ្រ ​ នការ​ ផ្សេងទៀត​និងមា បន្ទោរបង់លាមក​ដោយសុវត្ថិភាព​ ក្នុង​ទីតាំងដ ​ ើម ឬ​ ​ នដឹកជញ្ជូន និងធ ត្រូវបា ​ ្វើប្រព្រឹត្តកម្មនៅក្រទីៅ​ តាំង។​ 65 ​កម្មវិធីពិនិត្យតាមដានរួមរបស់ WHO/UNICEF (JMP) ឆ្នាំ​2017។ កត់សម្គាល់ថា ​គ្មានការ​ប៉ានស្មានពី។ ​ ស ​ េវាកម្ម​​ ដែលត្រូវ​ អនាម័យ​ បានគ្រប់គ្រងដោ ​ យ​ សុវត្ថិភាព​ឡើយ។ 66 Gavalyugova, Dimitria and Wendy Cunningham ឆ្នំា 2019 “ការ​វភា ិ គយេនឌ័រក្នងុ ទីផសា្ រ​ ការងារ​ ុ ” នៅកម្ពជា ​ ធនាគារពិភពលោក។ កំពង ុ សរសេរមិនទាន់ចប់។ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 44 អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព កម្មការនីនៅលីវ67 ជាង​ ​ ។ លើសពីនេះទៀត​ ការអនុវត្តរបស់​ ​ ូរ។ មាន​ (ឧ. ជីដូន អ្នកជិតខាង បងប្អូនបង្កើត) ក្នុងរយៈពេលយ មិនគោរពតាម​ រោងចក្រ ជាទូទៅ ​ បទប្បញ្ញត្តិស្តីពកា ី​ រ​ ថែទាំកុមារ ចំពោះអ្នកថែទាំទាំងនេះ​ ការព្រួយបារម្ភ​ ថាគាត់​​ ថែទាំមិនបានល្អ និងកា បំបៅដោ ​ រ​ ​ ះកូន ដោយរោងចក្រដែលស្ថិតក្រោមការ​ អង្កេត​ ជួយ​ និង​ ​ ីដូន ដែលម អភិវឌ្ឍកុមារ​ ជាពិសេសជ ​ ិនសូវមា ជំនាញ ​ ន​ 72 មិនអនុលោមតាម​​ ភាគរយ​​ បទប្បញ្ញត្តិដែលកំណត់ឲ ​ ្យមាន​ ក្នុងការ​ និងសមត្ថភាព​ តូច70។​ យោងតាម​​ DHS មើលថែកុមារ​ បន្ទបថ ់ ទា ​ ែ ក ​ ុ រ​ ដល ំ មា បប ែ អាច​ ើ្រ ស ់ ន​ និងមណ្ឌ បា ា្រ ​ ​​ ែ ​ ំ មា ក លថទា ុ រ​ កម្ពុជា​ម្នាកក ឆ្នាំ 2014 កុមារ​ ់​ ្នុងចំណោមកុមារ 10 នាក់ដែ ​​​ លមាន​ 68។ ដែលដំណើរការ​ ក្រោម 5 ឆ្នាំ​​ អាយុ​ ​ េ​ ត្រូវគ ថែទាំ​ ទុកចោលដោយមិនទទួលបានការ​ ទោះបីជាកើតមានករណីដច ូ ខាងលើហយ ្ ប់សព ើ ចបា ី រងារ​ ​ ី្ត កា គ្រប់គ្រាន71 ់ ។ កម្ពុជាដែលធ្វើការជាច្រើន​​នោះឡើយ។ មិនមានមាត្រាចែងពី ស្រ្តី​ ភស្តុតាង​ មាន​ តួនាទីថែទាំរបស់ស្រ្តី​ កាន់តែច្រើនបានបង្ហាញ​ ស្រ្តីត្រូវបាន​​ ទោះបីជា​ ចាត់ទុក​ ចលករ​ ជា​ ថា​ ឧស្សាហកម្ម​ ជំរុញ​ កាត់​ កុមារ​ ថា​ និង​ ជាកត្តា​ បង្កបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ។ តួនាទីយ ​ េនឌ័រ​ ​ ្លូវការ​ ដេរផ ្តែ​ ចូលរួមចំណែករ ក្តី​​ ប៉ុនការ​ ​បស់សក ្រ្តី​ ៏​ កើនឡើងដែរក ​ ្នុង​ តាមប្រពៃណី ​ ្រព័នស និងប ​ ន់ខ្សោយ​ ្ធ​ ង្គមទ ក្នុងការ​ ផ្តលកា ថែទាំ ់​ រ​ ការងារ​ ដែល​ ឯកជន​ ទទួលបានប្រាក់ឈ្នួល ដូចជា វិស័យសេវា និងចំណអា ី​ ហារ​ ដល់ក ទាំងផ្លូវការ និងក្រៅផ្លូវការ) អាច​​ ​ ុមារ (​ (​ ​ ប់រំ) កសិកម្ម និងស ឧ. បដិសណ្ឋារកិច្ច និងអ ​ ំណង់ ដែលភាគ​ ​​ ប៉ះពាល់ដោ ​ យហួស​ ​ លើការផ្តលច ពីការ​ស្មានទៅ ី​ ហារ និង​ ់​ ំណអា នៅតែ​ ច្រើន​​ មានលក្ខណៈក្រៅផ្លូវការ​ ។​ តួយ៉ាង ​ ស្រ្តីធ្វើការ​ ជាង ្ភ​ ល់ទា អាហារូបត្ថមដ ​ រក និងក ​ ុមារតូច។ ការ​ វិភាគ​ ថ្មីៗបង្ហាញថា 500,000 នាក់ស្ថ ​ិស័យការងារទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលក ​​​ ិតក្នុងវ ​ ្រៅ​ ា​ តួនាទីផ មានទំនាក់ទំនង​គ្នរវាង​​ ​ ួនាទីប ​ លិតភាព និងត ​បស់​ ​ ន្តពូជរ ផ្លូវការ​​ សេវា និងស ក្នុងវិស័យ​ ​ ំណង់69។ ស្រ្តីដែលធ្វើការក្នុងវិស័យ ពី​​ ស្រ្តី ដោយអត្ថប្រយោជន៍ដែលទទួលបាន​ ប្រាក់ចំណូលបន្ថែម​ ទាំងនេះ​​ ក្រៅប្រព័ន្ធ​ ទទួលបាន​ មិនសូវ​ ការការពារ​ ផ្លូវការ​ ដូច​ កម្មករ​ កាត់បន្ថយអត្រ អាច​​ ​​ ា​ បំបៅដោះកូន ប៉ុន្តែ​ បង្កើនកា ​ រ​ ផ្តល់អាហារ​ និយោជិតក្នុងរោ ​ ត់ដេរ​ ​ ងចក្រកា រ​ ធំៗឡើយ (តួយ៉ាង ការការពា​ ​ ក្នុងចំណោម​ បំប៉នបន្ថែម។ កុមារអាយុពី​ 0 ដល់ 5 ឆ្នាំទាំងអស់​ បំបៅដោះកូន ការ​ មាតា បន្ទុកការងារ​ ប្រាក់ឈ្នួល ការ​ ថែទាំ​ របស់ម្តាយ និងការងារ​ ការងារ​ ​​​ ពេញមួយឆ្នាំ​ សុទ្ធតែពាក់ព័ន្ធនឹង​​ កុមារ។ល។)។ ផ្តល់ចំណី​ លទ្ធផលប្រសើរឡើងដល់ មាត្រសាស្រ្ត​ ព្រមទាំងការ​ អាស្រ័យហេតុនេះ ស្រ្តីកម្ពុជាមិនសូវមានពេលវេលាមើលថែ​ ដល់ទា អាហារ​​ ​ ប៉ុន្តែកត្តាទាំងពីរនេះអា ​ រក និងកុមារតូច។ ​ ចផ្តល់​ កូនតូចឡ ​ ើយ។ ដោយសា​ រតែ​ ការ​ ចំណាយ​ ខ្ពស់​ ការលំបាក និង​ អាក្រក់ (ការ​​ ផល​ ​ ស្គមស្គាំង​ ទម្ងន់ស្រាល និងក ​ ម្ពស់ទាប​ សុវត្ថិភាព​ កង្វះ​ ក្នុងការ​ ផ្លាស់ផ្ទះ ឬ​ ធ្វើដំណើរទៅមក​ ជាមួយម្តាយ​ ​ យុ​ ធៀបនឹងអា ) ក្នុងចំណោមកុមារ​ អាយុ​ ក្រោម 2 ឆ្នាំ​ ធៀបនឹង​ ទុកក ជាញឹកញាប់ ម្តាយ​ ​ ូនតូចឲ អ្នកថែទាផ ​ ្យនៅជាមួយ​​ ំ​ ្សេងទៀត ​ យុក្រោម 5 ឆ្នាំ (រូប S16 និង S17)។ កុមារទាំងអស់ដែលអា ផ្តលអា រូប S16 ៖ លទ្ធផលនៃការ​ ​ ុមារ​ ់​ ហារចិញ្ចឹមដល់ទារក និងក ​ រ​ តូច​(អាយុ 0-23 ខែ)​ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងកា ​បស់​ ចូលរួមចំណែករ ​ ្នុង​ ម្តាយក កម្លាំងពលកម្ម, 2014 0.15 0.10 0.07* 0.06*** 0.07*** 0.05*** 0.06*** 0.04* 0.05** 0.04* 0.03** 0.03** 0.04** 0.05 0.00 គ���តស�ង់�រ 0.04* -0.05 -0.05*** -0.10 -0.08* -0.11** -0.10*** -0.15 ំណ ន រ �មុន ិកម � ិកម � � �ំ �ល ដូវ ជន ៍ ��� � រ �ើ� �ើ� �ក់ច ួល� មួយ មរ �ង� �ល ុង� រឲ � � កស ស និ� រ� �ើ� 12 �ពីក � រទទ រម �ញ កំព ័យ �ើ� � �ើ� �័យ រ� � ពី វ�ស � � ល � ស �ើ� ព� � ័យ រ� � វ�ស �ើ� ម� ច��ុះ�ពរបប��រអប��បរ� ន� បំ��យទឹក�ះ���យ��មួយមុខ ស � របប��រអប��បរ�ទទួលយក�ន �ពញឹក�ប់តិចបំផុត���រផ�ល់��រ របស់អ្នកនិពន្ធព ប្រភព ៖ ការគណនា​ ដែលអាច​ ​ ី CDHS ឆ្នាំ 2014។ MAD: អាហារ​ ​ កបានជាអប្បបរមា MDD: អាហារផ្សេងៗ​ ទទួលយ អប្បបរមា ជា​ ៃ​ ជា​ MMF: ភាពញឹកញាប់នអាហារ​ អប្បបរមា *p<0.10 **p<0.05 ***p<0.01 67 សូមមើលផ ​​ ីពីវិស័យកាត់ដេរក ​ ្នែកអត្ថបទជម្រើសស្ត ទស្សនៈវិស័យ, ខែ តុលា ឆ្នាំ 2016 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ធនាគារ​ ​ ្នុង​ ពិភពលោក។ 68 ​ ​ ន់តែប្រសើរនៅកម្ពុជា ៖ ឆ្ពោះទៅរក​ អង្គការអន្តរជាតិខាងការងារ (ILO) ឆ្នាំ 2018 កម្មវិធីរោងចក្រកា សមភាពយេនឌ័រ​៖ មេរៀន​ ការវាយតម្លៃការ​ ពី​ អនុលោមតាម​ របស់រោងចក្រ​ទីក្រុងហ ​ ្សឺណែវ ៖ ILO។ 69 សូមមើលផ ​ ្នែកអត្ថបទ​ ជម្រើសស្ត​​ ីពីការងារ​ នាពេលអនាគត​​ នៅកម្ពុជា,​ ខែ មេសា ឆ្នាំ 2018 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ធនាគារ​ពិភពលោក។ 70 សូមមើល ឧ.​ ៖ ធនាគារ​ ពិភពលោក និង Planete Enfants & Developpement. លទ្ធផល​ នកិៃ​ ច្ចពិគ្រោះយោបល់ស្តីពទ ី​ ស្សនាទាន​ នការថែ ៃ​ កុមារ​ ទាំ​ តាម​ សហគមន៍ សម្រាបក ់​ ម្មការនីរោងចក្រកា ​ ត់ដេរ។ សរសេរមិនទាន់ចប់ ឬមិនទាន់បោះពុម្ព 71 ត្រូវបានកំណត់ន ​ ិយមន័យ​ ជា​ការ​ ទុក​ចោល​ តែឯង​ឬស្ថិតក្រោមការមើលថែ​ ឲ្យនៅ​ របស់កុមារ​នៅ​ អាយុក្រោម 10 ឆ្នាំ។ 45 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព លើសពីនេះ ដល់ទា មានការថយចុះនៃការផ្តល់ចំណីអាហារ​​ ​ រក ទៀត​ កង ​ មា ុ្ន តំបន់ប ើ ចំណាយ​ ្រ ណ 16 ដុលា្ល (រូប S19)។ ការបង្កន កុមារតូច​ ​ និង​ ស្រ្តីដ បើរាប់បញ្ចូលតែ​ ​ ែលធ្វើការ​​ ក្នុងវិស័យ​ ក្រៅពី​ ល​ សាធាណៈ​ វ ើស ិ យ ័ សុខាភិបាល​​ ូ បានជំរញ ត្រវ ុ ​ ដោយ​ កណ ើ ​ម៉ក ំ ន ្រ ា ូ​ កសិកម្ម (រូប S16)។ ការ​ សេដ្ឋកិច្ច ជាជាង​ ​ ​ កំណត់យកវិស័យនេះជា អាទិភាព​(រូប S20 និង S21)។ កង្វះខាតការទទួលបាន និងប ច.​ នៃការ​ ​ ្រសិទ្ធភាព​ ចំណាយ​ 72 នៃចំណាយខ្ពស់ព អត្រា​ ការចំណាយផ្ទាល់ខ្លួន​ និងកា ​ ី​ ពឹង​ ​ រ​ សាធារណៈលើសុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់កុមារ​ លើហិ ផ្អែក​ ​ ញ្ហា​ ​​ រញ្ញប្បទានខាងក្រៅ​​ គឺជាប ក្នុងការ​ ប្រឈម​ រក្សា​ ុ ច កម្ពជា ំ យ​​​ ​ ណា ថវិកាជាច្រន ើ ល ​ ើស ​ វ ័ សុខាភិបាល (ប្រមាណ ិ យ សុ ខា ភិ បា លឲ្ យ បានជាសកល​ និ រ ន្ត រ ភាពហិ រ ញ្ញ ប្ ប ទាននៃ សេ វា ​ នៃ ផសស) បើធៀប​ 6-7 ភាគរយ​ ប្រទេសផ នឹង​ ​ ្សេងទៀត​ (រូប ​ ចំណាយលើផ្នែកសុខភាព​​ សម្រាប់មនុស្សគ្រប់រូប។ ភាគច្រើនជា​ វិស័យសុខាភិបាល​​ S18)​ ប៉ុន្តែខ្ទង់ចំណាយសាធារណៈលើ​ មាន​ ពកា ចំណាយ​ ា ខ ី រចំណាយផ្ទល់ ន ួ្ល ។ ក្នង ុ ចំណោមវិសយ វស ័ នានា ​ ័ ​ ិ យ 1.3 ភាគរយ​ កម្រិតទាប (​ នៃ​ ផសស នៅឆ្នាំ 2015)។ ចំណាយ​ កម្ពុជា​ សុខាភិបាលនៅ​ ចំណែក​​ ទទួលបាន​ ធំ​ ហិរញ្ញប្បទាន​​ គេ​ ជាង​ នៃ​ សាធារណៈមានចំនួន 22 ភាគរយ​ លើវិស័យ​ ចំណាយសរុប​ ​ ំនួយអភិវឌ្ឍន៍ពប ពីជ ្តែ​ ី​ រទេស ប៉ុនការផ្ត ពខា ល់ហិរញ្ញប្បទាន​ ី​ ងក្រៅ​​ ុ ចំ សុខាភិបាលសរុប​​ ប៉ន ្ត ណាយរបស់រ ែ​ ​ដ្ឋភ ា បា ិ ល​ ល​ើ ស ថ ុ ភិបាល​ ៃ្ល ខា ថយចុះតាំងពីឆំា្ន 2011។ ត្រម បាន​ ្ ទាន​ ឹ ឆ្នំា 2017 ហិរញ្ញបប ី ង​ ពខា ់​​ ក្នុងមនុស្សម្នាកៗ ​ ប​ នៅតែមានកម្រិតទា ​ ្រទេសផ ធៀបនឹងប ​ ្សេង​ មានចំនួនជិ ក្រៅ​ ​ ក់កណ្តាល​ ​​ តពា ចំនួនឆ នៃ​ ​ ្នាំ 2002 (រូប S22)។ ្ត​បស់​ រូប S17 ៖ លទ្ធផលមាត្រសាស្ររ ​ ុមារ​ ទារក និងក តូច​(អាយុ​ 0-23 ខែ)​ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងកា ​ រ​ ​បស់ម្តាយក ចូលរួមចំណែករ ​ ្នុង​ កម្លាំងពលកម្ម, 2014 0.15 0.10 0.05** 0.05 គ���តស�ង់�រ 0.00 -0.05 -0.10 -0.05** -0.05** -0.07*** -0.15 �មុន ិកម � ំណ ន រ រ ិកម � � �ំ �ល ដូវ ជន ៍ ��� � �ើ� �ើ� �ក់ច ួល� មួយ មរ �ង� � ុង� រឲ � ស កស និ� �ល រ� �ើ� �ពីក 12 � ទ រម �ញ កំព ័យ �ើ� � រទ �ើ� �័យ � រ� វ�ស ពី � � � ស ល �ើ� ័យ ព� � រ� � វ�ស ម� �ើ� ន� ស �ើតជំងឺ��ិន ស�ម���ំង ទម�ន់��ល � របស់អ្នកនិពន្ធព ប្រភព ៖ ការគណនា​ ​ ី CDHS 2014។ *p<0.10​**p<0.05 ***p<0.01 ចំណាយ​ រូប S18 ៖ ​ របស់កម្ពុជាល សរុប​ សុខាភិបាល​ ​ ើវិស័យ​ រូប S19 ៖ ចំណាយ​ របស់កម្ពជា ​​សយ ុ លើវិ សខា ័ ​ ុ ភិបាល​សាធារណៈ​ ​ ្ពសជា មានកម្រិតខ ងបណ្តា​ ់​ ​​ ប្រទសក្ន េ​ ុងតំបន់​ ា ម សម្រប ្ ម្នក ់ នុសស ា មា ់ នអត្រទាប​ ា​ បផ ុ ធ ំ ត ​ ៀបនឹងប ​ ណ្តប ា ទ េ ​ ្រ ស កងុ្ន តំបន់​ ចំ�យសរុប�ើវ�ស័យសុ�ភិ�ល�ៀបនឹង ផសស, 2015 ចំ�យ�ើវ�ស័យសុ�ភិ�ល��រណៈស���ប់មនុស�����ក់, 2015 500 2,50010,000 25 ����ស�ន���ក់ចំណ�ល�ប ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��ម�ប ����ស�ន���ក់ចំណ�ល�ប ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មខ�ស់ ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��ម�ប 10 15 ����ស�ន���ក់ចំណ�លខ�ស់ ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មខ�ស់ � ��រក ����ស�ន���ក់ចំណ�លខ�ស់ � �ៀត ុ � � កម�� ចិន ម ់ � ហ � �� ចិន �គរយ �ីល �ស ឥណ ីពីន ុី � ដ � 5 �� � �ស �� ��ក ុី �ៀត 25 100 � ឥណ � វ �� ម �ស កម �វ ុី �� 2 5 1 ា ទិនន ប្រភព ៖ មូលដ្ឋន ័ ច ្ន យ ំ យ​ ​ ណា ល​វ ើស ័ សុខាភិបាល​ ិ យ ូ ង ទទា ំ ពិភពលោក, WHO ប្រភព ៖ មូលដ្ឋន ា ទិនន ័ ច ្ន យ ំ យ​ ​ ណា ល​វ ើស ិ យ ទទា ័ សុខាភិបាល​ ំ ពិភពលោក, WHO ូ ង 72 ដោយសារ​ សារៈសំខាន់ន តែ​​​ ​ ៃការ​ អន្តរាគមន៍អាហារូបត្ថម្ភសម្រាបកា ់​ រ​ បង្កើនអា ​ ហារូបត្ថម្ភ និងកា​ រលូតលាស់របស់កុមារ​ផ្នែកនេះផ ​​ ផលរកឃើញបឋម​ ​ ្អែកលើលទ្ធ របាយការណ៍​ ពី​​ ដឹកនាំដោ ដែល​ ​ យ Emiko Masaki ៖ ការ​ វាយតម្លៃ​​ ការផ្តលហ់​ ិរញ្ញប្បទាន​ ដល់វ​ិស័យសុខាភិបាល​ នៅកម្ពុជា, ធនាគារពិភពលោក។ សរសេរមិនទាន់ចប់។ រ ​បាយការណ៍នេះ​ និន្នាការ​ ផ្តោតលើ​​ នៃការ​ចំណាយសាធារណៈ​ លើ​ វិស័យសុខាភិបាល​ជា​ នៃការ​​ ប្រភព​ ់​ េវា​ ផ្តលស អាហារូបត្ថម្ភ។ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 46 អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព ចំណាយលើវិស័យសុខាភិបាល​សាធារណៈបាន​ ទោះបីជា​ ​​​ កុមារ73 ទទួលបាន​​​ នៃ​ ចំណែកថវិកា​ 6-7 ភាគរយ​ សរុប​ ថវិកា​ ា​ កើនឡើងយឺតយ៉វក​ ​​ នត ី្ត ក៏គំ ួ ផ្តម ិ ផ្តច ើ ថ្មៗ ី ក្នង ុ កា ​ រផ្តលហ ិ ញ្ញបប ់ រ ្ ទាន​ ់​ ្រសួងសុខាភិបាល​ សម្រាបក កម្មវិធីជាតិ នៅឆ្នាំ 2016-2018 ​ ​ រផ្តល់ស សុខភាព និងកា ​ េវា​ បាន​​ ជួយបង្កើនផលិ ​​ តភាព និង​ ្ភ​ ទួលបាន​ អាហារូបត្ថមទ ​ ិចជាង 1 ភាគរយ​ (ថវិកា​ ចំណែកថវិកាត របស់ការ​ ប្រសិទ្ធភាព​ សុខាភិបាល​​ វិនិយោគវិស័យ​ ក្នុងលើកកម្ពស់​ ​ ម្រាប់ មធ្យមប្រចាំឆ្នាំ គឺ​ 127,000 ដុល្លា) នៃចំណែកថវិកាស ​ ុខភាព​ និងអាហារូបត្ថម្ភ របស់ប្រជាជនកម្ពុជា។ ជា​ កម្រិតស មាតា និងកុមារ​(រូប S24)។ មានការ​ កម្មវិធីសុខភាព​ ​ នឹង រំពឹងថា ការពង្រីកមូ ពិសេស ​ ិ​ មធម៌ស ​​​ លនិធស ្ធ​ ្គត់ផ្គង់ ​ ុខភាព និងប្រព័នផ មាន​ ការរាំង​ ស្ទះ​ ការផ្តល់សេវា​ លើ​ ​ ែលបានកំណត់ខា ដូចដ ​ ងលើ។ ធនធាន​​ សេវានៃឥណទានឥតសំណងបាន 1) កៀរគរ​​ ដល់ការ​ មាន​ ​ នៃការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានក្នុងស្រុក​ សក្តានុពល​ សម្រាប់​ ់​ េវា​ ផ្តលស បង្កើនការ​ ជួរមុខ​ 2) ​ លើកទឹកចិត្ត និងគណនេយ្យភាព​ ្ភ​ ុមារតូច​តាមរយៈ​ កម្មវិធីសុខភាព និងអាហារូបត្ថមក មូលនិធិឃុំ/ បុគ្គលក របស់​ សុខាភិបាល​ 3) ត្រួតពិនិត្យជា ិ​ ​ ​ ្អែកតាម​ ​ ប្រព័ន្ធ និងផ សង្កាត់​ ប៉ុនគេ​ ្តែ​ មិនទាន់អាច​ នេះ​ សម្រេចបានសក្តានុពល​ ។ ឡើយ​ ​ ្រព័ន្ធទិន្នន័យដ រចនាសម្ព័ន្ធ 4) បង្កើតប ​ ង្រឹងតម្ល ​ ែលព ​​ ាភាព​ និង ោ ​ ក្រមអាណត្តទ ិ ទៅ ូ រ ំុ សង្កត ​បស់ឃ/ ា រមូលដ្ឋន ា ់ អាជ្ញធ ​​ អណា ា មាន​ ំ ច​ ​ េវាសាធារណៈ​ 5) បង្កើនស មានការ​ ដែល​ ​ ្តោតការ​ ឆ្លើយតប​ និងផ គាំទ្រកា ​ រវិនិយោគ​ ​ ង្គម សេវាស ​ ិច្ចគាំពារ​ និងក សង្គម​ រួមទាំង​ ើ​ ្រជាពលរដ្ឋ។ យកចិត្តទុកដាក់លប មាតា និង​ អាហារូបត្ថម្ភ និងសុខភាព​ ។ ការបែងចែកម កុមារ​ ​ ូល​ គួ រ ​ ​ ដែ ល ​ ឲ្ យ សោកស្តា យ ​ ប្រ ព័ ន្ធ សំ ខា ន់ ៗ ខាង​​​ ហិ រ ញ្ញ ប្ ប ទាន​ ្នាំ​ ើនឡើងជា និធិឃុំ/សង្កាត់ប្រចាំឆក ​ ​ ់​​ នួន 2 ភាគរយ​ បន្តបន្ទាបចំ ផត សុខាភិបាល​​ និង​ខាង​ ់ ង ្គ ផ ់ វា ្គ ស េ ទា ​ ង ំ នេះ ​ ា បញ្ហា​ បានដោះស្រយ ពីឆ្នាំ 2003 និងកើនដល់ចំនួនថ តាំង​ ​ រុប​ 93 លានដុល្លា​ ​ វិកាស ​ ែ​ អាហារូបត្ថម្ភត ក្នុងកម្រិតតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។ ​ ការ​ វិនិយោគ​ លើ​ ឆ្នាំ 2017 ប៉ុន្តែ​ មាន​ នៅ​ ​ ្រឹមតែមួយភាគបីន ចំណែកថវិកាត ​ ៃថវិកា​ ្ភ ង អាហារូបត្ថមក ័ សុខាភិបាល​មានកម្រត ុ្ន វិសយ ិ ទា ​ ប មិនស៊ស ី ង្វក ា ​់ សរុប​ (ជាមធ្យម 6,3000 ដុល្លាក្នុងមួយឃុំ/សង្កាត់) ប៉ុណ្ណោះ ​ គច្រើនជា គ្នា និងភា ​ ​ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានពីខាងក្រៅ (រូប S23)។ ដែលត ​ ្រូវ​ បាន​ ​ កម្មភាពអភិវឌ្ឍន៍74។ ជារួម ប្រើប្រាស់សម្រាប់ស ិ ជា កម្មវធ អាហារូបត្ថមរ ី តិ​​ ុ ប្រតប ្ភ បស់កម្ពជា ិ រ​ ិ ត្តកា តាមខស ែ្ ​ បណ្តយ ោ ​​ បីជាមូលនិធិសរុបបានកើ ទោះ​ ​​ ​ រវិនិយោគ​ នឡើងក្តី ក៏កា លើការ​ ដោយមិនបានផ្សារភ្ជាប់ ​ ្រព័ន្ធផ ជាអចិន្ត្រៃយ៍ទៅក្នុងប ​ ្តល់សេវា​ ​ នុស្ស​ម្នាក់ ​ អភិវឌ្ឍក្នុងម នៅតែមានកម្រិតទាបនៅឡើយ (2.37 សាធារណៈ និង​ សុខាភិបាល​ អ្នកផ្តល់សេវាជួរមុខ។ ់​​ ដុល្លាក្នុងម្នាកនៅឆ្ន ​ នអត្រាកើនតិចតួចធ ាំ 2017) និងមា ​ ៀបឆ្នាំ ​ ុខាភិបាល​ ក្នុងកម្មវិធីស ​​ ពុង​ ទាំងមូល​ កម្មវិធីអាហារូបត្ថម្ភកំ 201375។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី​ដំណើរការ​ រៀបចំផែនការវិនិយោគ​ នឹង​ ប្រឈម​ ប្រែប្រួល​ ការ​ ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានពីខាងក្រៅ។​ មាន​ ឃុំ​ និងន ​ ីតិវិធល ​ ្មុគស្មាញ​​ តែងរ ី​ ទ្ធកម្មស ​​ វិនិយោគរបស់​ ​ឹតត្បិតការ​ តិចតួច​ វឌ្ឍនភាព​ ដាក់បញ្ចូល​ ក្នុងការ​ ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទាន​ នេះ​ ់​ ើ​ ឃុំ/សង្កាតល សង្គម/គម្រោងអ សេវា​ ​ ភិវឌ្ឍន៍ក្នុងមូលដ្ឋាន។​ ថវិកាជាតិ​ នៅពេលដែលក ក្នុង​​ ​ ​ ​ ម្មវិធីជា តិសុខភាពមាតា និង​ លើវិស័យ​ រូប S20 ៖ ចំណាយ​ សុខាភិបាលសាធារណៈក្នុង​ ​បស់កម្ពុជាម រូប S21 ៖ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរឹងមាំរ ជំរុញឲ្យ​ ​ ិនបាន​ មាន​ វិនិយោគ​ ការ​ ប្រដំប្រសង​គ្នាលើ​វិស័យសុខាភិបាលសាធារណៈ​ មនុស្សម្នាក់ បានកើនឡើង​តាំងពីមួយទសវត្សរ៍មុន។ ឡើយ។​ 70 18 ចំ��ក��ចំ�យរបស់រ���ភិ�លក���ល ចំ�យ�ើវ�ស័យសុ�ភិ�ល��រណៈក��ង ផល�ៀប��កំ�ើនពិត���ំ��ំក�ងមនុស�����ក់ និង 16 12 ចំ�យ�ើវ�ស័យសុ�ភិ�ល��រណៈក��ង 60 ប���ត់ 45 10 ដឺ�� 14 50 8 �វ 12 �� មនុស�����ក់ (�ន់�ៀល) 6 ឥណ����សុី 40 10 ហ�ីលីពីន ម៉ុង���លី 4 មនុស�����ក់ (%) 8 ���នូ�ទូ �����សុី 30 មី����សុី ហ�ីជី 2 6 តុង��� �ឡ� �ះសូឡ�ម៉ុង 20 0 ទូ��លូ �ះ����ល់ 4 កម��� 10 -2 កម��� 2 គិរ��ទី ����ស�ះក��ងម� -4 សមុ����សុីហ�ិក 0 0 PNG 2000 2003 2006 2009 2012 2015 -6 �សុីបូ�� ���ំ -2 0 2 4 6 8 10 ចំ�យ�ើវ�ស័យសុ�ភិ�ល��រណៈក��ងមនុស�����ក់ ផល�ៀបកំ�ើនពិត���ំ��ំក�ងមនុស�����ក់ និង ផសស (�ន់�ៀល) ក��ងមនុស�����ក់ (%) ចំ��ក��ចំ�យរបស់រ���ភិ�លក���ល ​ េដ្ឋកិចព ប្រភព ៖ ទស្សនៈវិស័យស ​​​ ីពី​ ្ច​ ិភពលោករបស់ IMF, មូលដ្ឋានទិន្នន័យស្ត ប្រភព ៖ ការ​ប៉ាន់ស្មានរបស់អ្នកនិពន្ធ​ លើវិស័យ​ ចំណាយ​ ទូទាំងពិភពលោក, WHO សុខាភិបាល​ 73 អនុកម្មវិធីសម្រាបស រួមមាន​​ ់​ ុខភាពបន្តពូជ ការ​ ថែទាំ​មាតា និងទារក​សុខភាពកុមារ (​ រួមទាំង​ ចាក់ថ្នាំបង្ការ) និងអា ការ​ ​ ហារូបត្ថម្ភ។ 74 រហូតដល់ឆំា្ន 2013 ទើបប ​ ញ្ញតច ្ ប់ក ិ្ត បា ​ណ ំ ត់ថា ចំណាយ​ ែ្ន ​ ផក រដ្ឋបាល​មន ិ ត្រវ ូល ​ ស ពម ើ ​ ី យ ៃ​​ ួ ភាគបីនការផ្ត លម ់ ល ិ រុប។ ូ និធស ​ នៅឆ្នំា 2017 ចំណាយ​ ផក ​ដ្ឋបាល​ ែ្ន រ កើនឡើងដ ​ ល់ 61 ភាគរយ​ នៃ​ ចំណាយ​ សរុប។ ការចំណាយបែបនេះនេះឆ ​ ្លុះបញ្ចាំងពីបញ្ហដែ ា​​ លអាចកើតមានពាក់ព័ន្ធនឹងប្រសិទ្ធភាព​ បែងចែកថវិកា​ព្រោះ​ កាល​ ណាតម្លង ា ប ើ ប្រក ់ ៀវតស ​ រ​ ្ រ៍ កា ចណា ំ អភិវឌឍ យ​ ្ ន៍លគម្រើ ​​ ង ោ ​ មល ូ ធន នឹងត្រវ ូ កាត់ ហើយបណ្តល ូ កា ា ឲ្យត្រវ ​​ សទ ​ ត់បន្ថយប្រ ិ ភា ្ធ ព​ ា ក របស់រដ្ឋបាល​ថ្នក់ ម ​ តិ។​ ោ្រ ជា 75 ធនាគារ​ ពិភពលោក ឆ្នាំ 2018 ការគ្រប់គ្រងហ ​ ិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ​ ចម្រុះវិស័យ​ នៅកម្ពុជា ៖ វិមជ្ឈការ និងក ​ ំណែទម្រង់រដ្ឋបាលសាធារណៈ ៖ សមិទ្ធផល ការ​ សម្របសម្រួល បញ្ហប្រ ា​ ឈម និងជ ​ ំហានបន្ទាប់។ ក្រុងភ្នំពេញ ៖ ធនាគារពិភពលោក។​ 47 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព នៃការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទាន​ រូប S22 ៖ សមាសភាគ​ នៅកម្ពុជា និងក ដល់វិស័យសុខាភិបាល​ ប្រទេសដ ​ ្រុម​ ​ ែលយកមកប្រៀបធៀប។ កម��� ����ស�ន���ក់ចំណ�ល�ប 1% 5% 19% 22% 21% 0% 33% 1% 40% 58% ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មក��ិត�ប ����ស�ន���ក់ចំណ�លមធ��មក��ិតខ�ស់ 4% 8% 3% 12% 37% 39% 33% 40% 6% 17% ��រណៈ SHI/CPS OOP �ង��� ����ងៗ ី​​ ណាយលើវិស័យសុខាភិបាល​ ប្រភព ៖ មូលដ្ឋានទិន្នន័យស្តីពចំ ​ ិភពលោក, WHO ឆ្នាំ 2017 SHI: ការ​ ទូទាំងព សុខភាព​ ធានារ៉ាប់រង​ សង្គម ភាគទាន OPP: លើសព CPS: របបសោធនដោយមាន​ ​ ីការចំណាយផ្ទាល់ខ្លួន​ កម្មវិធី និង​ រូប S23 ៖ ការចំណាយលើវិស័យសុខាភិបាល​តាម​ ់​ ម្មវិធស រូប S24 ៖ ថវិកាសម្រាបក មាតា និងកុមារ* ​តាម​ ី​ ុខភាព​ ប្រភព (ទិន្នន័យមានឆ្នច ាំ​ ុងក្រោយ​ បង្អស់) ​ ុខាភិបាល​ឆ្នាំសារពើពន្ធ ឆ្នាំ 2016-2018 អនុកម្មវិធី ក្រសួងស 100 30 9 80 25 67 60 77 20 83 95 �គរយ �នដុ�� 86 15 40 10 20 33 17 23 5 0 5 5 2) ) 8) ជំង 201 ៍/ 5) 17 ៍( ស 0 5) 01 01 01 �ដ 20 �ដស � � (2 (2 2016 2017 2018 ់ (2 �រ ( ឺ� � គ ត�ម �ង ញ �ំប� ជំង �� ឺរ� �ុន� រូប សកម��ព��ម��ត� និង��ុង សុខ�ពបន�ពូជ ក់� � � � សុខ�ពកុ�រ ��រូបត�ម� រ� � រ���ភិ�ល �ង��� ����ងៗ �រ���ំ�� និង�រក ជំងអ ប្រភព ៖ UNAIDS, មូលដ្ឋានទិន្នន័យពិនិត្យតាមដាន​​ ឺ​ េដស៍ទូទាំង​ ​ វិកា ក្រសួងស ប្រភព ៖ អគ្គនាយកដ្ឋានថ ​ េដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ សេចក្តីសង្ខេប​ ជំងគ ពិភពលោក 2018។ របាយការណ៍​ ​ ិភពលោក, WHO ឆ្នាំ ឺ​ ្រុនចាញ់ទូទាំងព សម្រាប់ឆ្នាំសារពើពន្ធ ឆ្នាំ 2016, ឆ្នាំ 2017, ឆ្នាំ 2018 ថវិកា​ របេងទ 2017។ របាយការណ៍ជំងឺ​ ​ ិភពលោក, WHO ឆ្នាំ 2018។ ​ ូទាំងព WHO/UNICEF, JRF, ឆ្នាំ 2018។ ​ រ​ សម្គាល់ ៖ ផ្សេងៗ រួមបញ្ចូលចំណាយពីការចំណាយផ្ទាល់ខ្លួន និងកា ធានា​ រ៉ាប់រង​ សុខភាព។​ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 48 អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព គោលនយោបាយ​ ៥.ជម្រើស​ ្ភ ​ អាហារូបត្ថមជា ចណ ុ ​ ំ ច អាទិភាព​ ដោយ​ ផក ល​​ ែ្អ ​ វស ើធនធានរបស់​ ័ ិ យ ផ្តោតលើ​​ ដែលមានស្រាប់ និង 2) ​ កែលម្អគុណភាព​​ ការ​ ដើម្បី​ ​ ិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ប្រសិនបើគ្មានក ​ រ​ និងកា យកចិត្តទុកដាក់​ ​ ្រសិទ្ធភាព​ បង្កើនប ការ​ នៃ​ លើ​ ចំណាយ​ ។ វិស័យសាធារណៈ​ ់​ ្នុងការ​ ខ្ពសក បញ្ហា​ ដោះស្រាយ​ ្ភ​ វ័យ​ សុខភាព និងអាហារូបត្ថមនៅ ពី​ 2. ទាញប្រយោជន៍​ ប្រព័ន្ធ​ កំណែទម្រង់​ ផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់​ ​ ន​​​​ កុមារភាព កម្ពុជាលំបាកនឹងមា ​ ូលធន​ មូលដ្ឋានម ​បស់​ មនុស្សរ ​ ្រព័ន្ធផ្តល់សេវា​​ ដើម្បប វិស័យសុខាភិបាល និងប ី​ ង្កើនវិសាល​ ​ លបំណង​ ខ្លួនដែលស្របទៅនឹងគោ អភិវឌ្ឍន៍ជាតិរបស់ខ្លួន។ នៅ​ ​ ុណភាព​ ភាព និងគ សេវា​ នៃ​ ្ភ​ តា សុខភាព និអាហារូបត្ថមមា េ វ ប្រទស ៅ កា ​ ៀតណាម ក្រព​ ី រ​ កាត់បន្ថយភា ​ ពក្រក ី យ ា៉ ​ឆាប់រ ្រ ង ​ហ័ស ​ មា និងក នៅ​តាម​ ុ រ​ ទកី ន្លង ែ សាធារណៈ។ អាទិភាព​ ទម ួ គឺការ​ ី យ ​ ំណើនសេដ្ឋកិចរ និងក យ៉ាង​ហោចណាស់មាន​ ្ច​ឹងមាំ​ ​​​ បី​ សមិទ្ធផល​ បានការទទួលបាន និងគ ធានា​ នសេ ​ ុណភាព​ អាហារូបត្ថម្ភ ៃ​ វា​ ដល់​ ដែលអាចរួមចំណែក​ កាត់បន្ថយយ៉ាង​ឆាប់រហ័ស​ ការ​ អត្រា​ នូវ​ ដូចជា ​ ្តីពីអាហារូបត្ថម្ភមា ការពិគ្រោះយោបល់ស ​ តា (ជា​ ជំងឺក្រិន​​ គឺការ​​​ កើត​ អាហារូបត្ថម្ភជា កំណត់យក​ ​ ​ អាទិភាព​ ចំណុច​ ​​ ថែទាំ​ ពិសេសតាមរយៈការ​ ចុះ​ មុនពេលសម្រាល) ការ​ ពិនិត្យ​ រដ្ឋាភិបាល​ ដោយ​ ជំរុញការ​ ជាតិ​​​ គោលនយោបាយ​ ​ ហារ​ ផ្តល់អា កុមារ​ តាមដាន​ ប្រចាំ​ រួមទាំងកា ជា​ ចាក់ថ្នាំបង្ការ​​ និងកា ​ រ​ លើក​ ​ រ​ ​​​ ដល់ទារក ​ ិច្ចខិតខំប និងកុមារ​ និងក ​ ត់បន្ថយក ​ ្រឹងប្រែងកា មីក្រូ​ ​ ង្វះ​ ​ ់ រ​ កម្ពសកា ផល ់ ហារ​ ្ត អា ​​ ដល់ទារក និងក ​ មា ុ រ​ តច ​ រ​ ូ និងកា គប ់ ង ្រ គ ្រ សារជាតិចិញ្ចឹម76។​ ព្យាបាល​​ និង​ កង្វះ​ បញ្ហា​ អាហារូបត្ថម្ភស្រួចស្រាវ ​ ុទ្ធ ដែលស ​ិសាលភាព ការបង្កើនវ ប្រសិទ្ធភាពនៃការ​ និង​ របស់​ វិនិយោគ​ ជា​​ សឹង​ ា ​ វិធានការយ៉ង ំ ន់ៗ​ សខា ដលែ ត្រវ ូ​ ើ្វ ង ធឡ ឲ្យបាន​ ើ ​​ លឿន​ ​ិស័យ​ បុគ្គលម្នាក់ៗ វិស័យសាធារណៈ និងវ អាច​ ឯកជន ​ ជួយ​ ​ ើម្បី​​​​ បំផុតដ ្ភ​ ការ​ បង្កើន​ស្ថានភាពអាហារូបត្ថម។ តូចៗ​ វិនិយោគ​ ទទួលបាន​ ធានាបានថា កុមារ​ ចាប់ផ្តើមប ការ​ ដោយភាព​ ​ ្រកប​ ឆ្លាត​ ការ​ លើ​​ សមត្ថភាព កសាង​ និងការ​ ​​ កៀរគរ​ សម្រាប​​ ធនធាន​ ់ ​ ្រៀម​ វៃ​ ដែលត សម្រាប់ការ​ ខ្លួនកុមារ​ ​ រអប់រំ និងអភិវឌ្ឍ​ បង្កើនកា ិ ជា កម្មវធ ្ភ អាច​ ី តិអាហារូបត្ថម​ ជរ ុ ​ ំញ ឲយ្​ មានការ​ បប ា្រ ​​​ ើ្រ ស ់ ពន ប្រ ្ធ ័ ​​ ​ ួកគេ​ ជំនាញរបស់ព អតិបរមា។ ការ​ ឲ្យបានជា​ ទាំង​ វិនិយោគ​ នេះ​​ សំខាន់ ​ សុខាភិបាល​ ី​ ង្កើនគុ ដើម្បប ​​ ណភាព បរិមាណ ការ​ បន្ត​ នឹង​ ដល់​ ជួយ​ កម្ពុជា​ ក្នុងការ​ ទាញប្រយោជន៍​ ភាគ​ ពី​ ប្រជា លាភ​ ​ រងារ និងប អនុវត្តកា នៃ​ ​ ្រសិទ្ធផល​ ចំណាយលើ​ ការ​ ផ្នែកអាហា​ ​ ង្កើន​​ សាស្រ្ត​​​ និងប ​ នធាន​ ធនធានផលិត និងធ ​បស់​ ធម្មជាតិរ ខនួ្ល ​ ្ភ​​ រូបត្ថមដោយ​ វិស័យសុខាភិបាល។ ជាអតិបរមា។ ឲ្យបាន​ អាច​​ អ្នកតាក់តែងគោលនយោបាយ​ ចាត់​​ ចូលរួមរ 3. ជំរុញការ​ ​បស់រដ្ឋបាល​ថ្នាក់ក្រោមជាតិ (ឃុំ/សង្កាត់) ជាច្រន វិធានការ​ ោ ​ ើ ខាងក្រម ើ ប ដម ្ រួ ​​ ី មចំណក ​ ល់កា ែ ដ ​ រ​ េ បា សម្រច​ ន​ បង្កើនប ក្នុងការ​ ធនធាន​ ​ ្រសិទ្ធភាព​ នៅកម្រិតមូលដ្ឋាន​ និង​ វឌ្ឍនភាពលើផ្នែកនេះ ៖​ បង្កើន យល់ដឹងរ ការ​ សហគមន៍ស្តីពី​សារៈសំខាន់នៃ​ ​បស់​ មេ​ 1. រៀបចំផែនការ​ ស្តីពី​ ដែលមានវិសាលភាពទូលំទូលាយ​ មូល​ រូបត្ថមក អាហា​ តូច។ គេ​ ្ភ​ ុមារ​ កែសម្រួលទិសដៅ​ អាច​ ហិរញ្ញវត្ថុ មនុស្ស​ ដែលចា ធន​ ​ ី​ ​ ប់ផ្តើម​តាំងព ​ ៉ុន្មានឆ្នាំដ រយៈពេលប ​ ំបូង​ ប្រ ព័ ន្ធ ​ថ្នា ក់ ក្រោ ម ជាតិ ​ និ ង ​ ដ ល់ ​ ឲ្ យ រួ ម ចំ ណែ ក ​ អា ហារូ ប ត្ថ ម្ភ​ ​ ្រីវិស័យដល់ការ​ សម្រាប់ជាត ក្នុងស្រុក។ គេអាច​ វិនិយោគ​ ចាត់​ ប្រើប្រាស់កញ្ច ដោយ​ ធនធានដែលមា ​​​​ ប់​ ​​ ​ នស្រាប់។ សំណើ​ ា ​ វិធានការ​ភ្លម ដម ៗ​ ើ ប ្​ ប ី ង្កត ើ ​ ុស ចក្ខវិ យ ័ ជា​ យទុ សា ្ធ ស្រ​​ ដើ ្ត មប ប ី ង្កន ្​ ើ ​ ​​ បែងចែកម បង្កើនការ​ ់​ កាស​ ​ ូលនិធិឃុំ/សង្កាត់ ផ្តលឱ ​ រ​ ដល់កា មនុស្សដែលនៅពេលតែមួយ 1) បំពេញតម្រូវកា មូលធន​ ​ រ​ ​ិសាលភាព បង្កើនវ ​ ុណភាព​ និងគ ការ​ នៃ​ ចំណាយលើផ្នែក​ អភិវឌ្ឍជំនាញ​​ នៃការ​ រយៈពេលខ្លី ​ រ​ និងកា ​ ុណភាព​ បង្កើនគ សម្រេចបា អាហារូបត្ថម្ភ​ ដែលអាច​ តាមរយៈ ១) ការ​ ​ ន​ គាំទ្រ​ ្រ​ រ​ អប់រំក្នុងរយៈពេលមធ្យម និង 2) គាំទកា រយៈពេល​ វិនិយោគ​ ​ ុំ/សង្កាត់ដល់កា របស់មន្ត្រីឃ រៀបចំ​ ​ រគ្រប់គ្រង​ និង​ ិ មូលនិធ​ លើ​ វែង​ ​ រ​ ផ្នែកសុខភាព អាហារូបត្ថម្ភ និងកា អភិវឌ្ឍរបស់កុមារ​ ​​ នាំច្បាស់លា សង្គម​ ២) គោលការណ៍ណែ កសាង​ ​ ស់ និងការ​ ្ធ ស្រទា តូច។ យុទសា ្ត ងំ ពីរនះ េ គួ ​​ រតត ូ្រ អនុវត្តនៅពល ែ វ េ ដំណាល ​ រយកចិត្តទុកដាក់) ក្នុងការ​ សមត្ថភាព (បច្ចេកទេស និងកា ដម គ្នា ​ ្​ ើ បី ញ្ចៀស​ ប ការ​ បាត់បង់ស ​ ក្តន ា ព របស់ក ុ ល​ ុ រតូច​​ដល ​ មា ែ ​ ​​ លនិធិទាំងនេះនៅ គ្រប់គ្រងមូ ​ កម្រិតមូលដ្ឋាន និង ៣) ទំនាក់​ កើតឡើង​ ប្រសិនបើអ អាច​ ​ រ​ ​ នុវត្តកា ទាំងនេះ​ វិនិយោគ​ ដាច់​ ជិតស្និទ្ធ​ ទំនង​ ដើម្បី​ ជាមួយវិស័យសុខាភិបាល​ ការ​ ផ្តល់​ ណែនាំ ឡែកពី​គ។ ដោយ​ អាច​ ្នា​ ដូចលើកឡើងខាងក្រោម វឌ្ឍនភាព​ ​ រធានាគុណភាព និងកា និងកា ​ិស័យសុខាភិបាល​ ​ រគាំទ្រដល់វ េ ទៅបាន​ សម្រច ្ រភ្ជប តាមរយៈការផសា ា កម្ម ​​ ់ វធ ​ រ​ ិ ី និងកា អន្តរាគមន៍​ ​​ នៅកម្រិតសហគមន៍ ​ រ​ និងកា លើកកម្ពស់អាហារូបត្ថម្ភ។ វិស័យ និងកា ថ្នាក់​ ជំរុញការ​ ​ រ​ ​ិស័យឯកជន​ និង​ ចូលរួមរបស់វ គាំទ្រ​​ 4. ​ ផ្លាស់ប្តូរកា ការ​ ផ្លាស់ប្តូរក ​ រប្រព្រឹត្តិ​ និងការ​ ​ ង្គម​ តាម​ ​ ្នុងស ក្រុមគ្រួសារ។ ពហុយុទ្ធសាស្រ្តទំនាក់ទំនងផ្នែក​ និងការ​ រយៈ​ ចូលរួមជាមួយ​ ្ត​ ក់លាក់ថ្នាក់វិស័យ យុទ្ធសាស្រជា ឯកជន។ តួនាទីរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក វិស័យ​ កែលម្អ​ ​ ្នុងការ​​ ្​ ដើមបី ប ល ុ បំបាត់​ គម្លត ា ​​ ​ លទ្ធផលអាហារូបត្ថមក ុ្ន ​ ្ភ ង ំ ដណា ក់កាល​ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភស ស្ថានភាព​ ​ ម្រាប់វ័យកុមារភាព​ ​ ត់​​ ដំបូងនៃជីវិត ត្រូវចា វិធានការ​ ជាច្រើនដើម្បី​​ 1) កំណត់យ ​ ក ផ្តល់សេវា។ វិស័យសាធារណៈ​ មានលើសពីការ​ អាច​ វិនិយោគ​ 76 Keefe M ​ស្ថិតលើមាគ៌ដ៏ ា​​ ​ឆាប់រ ​ហ័ស ៖ ការ​ កាត់បន្ថយអ កើតជ ​ ត្រា​ ​ ំងឺក្រិននៅ ​ ​ វៀតណាម ៖ ក្នុងការ​ ថែ​ ​ នុស្សរា បំប៉នម លាន​ ​ ប់​ នៃការ​ នាក់ ៖ រឿងរ៉ាវ​ ពាក់ព័ន្ធ កែប្រែ​ អាហារូបត្ថម។ នឹង​ ្ភ​ Eds: S Gillespie, J Hodge, S Yosef, and R Pandya-Lorch. Washington, DC: IFPRI. 49 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព ការអន្តរាគមន៍​ លើ​​ ដើម្បីមានឥទ្ធិពលលើ​​​ នានា​ បទដ្ឋាន​ សង្គម ការ​ ម្តាយ​ និងការជំរុញ​​ ក្នុងការ​ ចូលរួមរបស់វិស័យឯកជន​ ផ្តល់​ និង​ ព័ត៌មានដែលអាច​ មានឥទ្ធិពលលើ​ ការ​ សម្រេច​ ចិត្ត​ ​ យខ្លួនឯង។​ គ្រប់គ្រងដោ របស់​ ​​ ុងការ​ បុគ្គលក្ន ផ្លាស់ប្តូរការ ប្រព្រឹតយ ្តិ​ រ ូ​អង្វែង និងប្រកប​ ​ ំហំ និងភាពស៊ីជម្រនៃ​ 6. ពង្រីកទ ៅ​​ កិច្ចគាំពារ​ សង្គម​ និងគោល​ ដោយ​ និរន្តរភាព។ បទពិសោធន៍នៅប្រទេសវ ​ ៀតណាម និង​ ស្តីពីការងារ ​ នយោបាយ​ ​ ព​ ដើម្បីផ្តល់លទ្ធភា ឲ្យគ្រួសារ​ នៅ​ ្លា​ ស ​​ បង់កដេ រៀបចំ​ បង្ហាញថា ការ​ ផ្សព្វផ្សាយទូទាំង​ យុទ្ធនាការ​​ កម្ពុជាវ ​ិនិយោគលើមនុ ​​ ស្សជំនាន់ក្រោយ។ ចូលរួមរបស់​ ការ​ េ ​​​ រួមនឹងការពិ ប្រទស ​​ គះ នៅ​ ោ្រ យោបល់​ ទតា តាម​ ី ង ំ ស ​ ខា ុ ភិបាល​ ក្នុងក ស្រ្តី​ ​ លកម្មនៅកម្ព ​ ម្លាំងព ​​ ុជា​ មានតម្លៃជាមូលដ្ឋាន និង​ ការ​ និង/ឬ​ កៀរគរ​ សហគមន៍ ​ អាច​ ជរ ុ ឲ្យមាន​​​​​​​​​​ ំញ ការ​ ផល ្ត អា ់ ហារ​ ​ សំខាន់ជាគន្លឹះ ​ ្យបាន។​ របៀប​ ហើយត្រូវរក្សាឲ គោល​ វារៈ​ បន្ថែមដោ ជោគជ័យ7778។ កម្ពុជាអា ​ យ​ ​ ច​ អនុវត្តវ ​ិធីសាស្រ្ត​ រយៈពេល​ នយោបាយ​ មធ្យមរួមមាន​​ ​​ ព័ន្ធគាំទ្រ​ ការពង្រឹងប្រ ដើម្បីមានឥទ្ធិពលលើការប្រព្រឹត្តិរបស់​ ស្រដៀងគ្នាទាំងនេះ ​​ កាត់បន្ថយកា សង្គមផ្លូវការ និងក្រៅផ្លូវការ​ ដែលអាច​ លំបាក​ ​ រ​ ធ្វើឲ្យមានការ​ ប្រជាពលរដ្ឋ​ និង​ ​ ្នុងសង្គមយូរអង្វែង ផ្លាស់ប្តូរក របស់ស្រ្តីក ​ ្នុងការ​ រក្សាតុល្យភាព​​ ការងារ និងកា រវាង​ មើលថែ​ ​ រ​ ​ ឹង​ ពាក់ព័ន្ធន អាហារូបត្ថម្ភមា ​ តា ទារក និងក ​ ុមារតូច និង​ ​ ង្កើន​ស្ថានភាពអាហារូបត្ថម្ភ និងកា កូន​ និងប ​បស់​ ​ រអភិវឌ្ឍរ រកសា ឥរិយាបថ​​ ុ គ្រសា ្ អនាម័យក្នង ួ រ និងអនាម័យច ​ណ ំ អា ី ហារ​ ។ ​ ្សេងៗរួមមា កុមារ។ ជម្រើសផ ​ ​ ន៖ សម្រល ការ​ ួ ដល់ប្រ ​​​ តប ិ ត្តកា ិ រ​ ួ ង្គក របស់តអ ​ង ុ្ន វិសយ ័ ឯកជន (​ អក្ន ​ ​ រផ្ទេរ​ ក. អនុវត្តកា ​ ្រាក់​ សាច់ប ់​ តា​ និងកុមារ ដើម្បី​ សម្រាបមា អ្នកផ្តល់សេវាក កែច្នៃអាហារ ​ ​ ្នកផ្គត់ផ្គងទ ​ ម្មអនាម័យ​ និងអ ់​ ឹក​ ជំរុញតម្រូវការ​ និងល ​ ុបបំបាត់រ ​ រាំង​ ​បាំងរា ទទួល លទ្ធភាព​ )​ ស្អាត​ ទាញប្រយោជន៍ពីជំនាញ​ អាច​ របស់តួអង្គទាំងនេះ​​​​ បានសេវា​ សុខភាព ​ ែលម្អកា និងអាហារូបត្ថម្ភ​ និងក ​ រ ី​​ ើតយុទ្ធសាស្រធ្វ ដើម្បបង្ក ​ ត់បន្ថយរ ្ត​​ ើទីផ្សារ​ និងកា ​បាំងរា ​ រាំង​​ ។ ខណៈដែលកម្មវិធី​ ទទួលទានអាហារ​ នឹងត្រូវអនុ នេះ​ ​​ វត្ត ​​​ នឲ្យទ អ្នកប្រើប្រាស់មិ ផលិតផល ​ ទួលបាន​ និងប ​ ង្កើន​​ យកចិត្តទុកដាក់ល នៅពេល​ឆាប់ៗខាងមុខ​ ត្រូវ​ ​ ើ ការ ​ លិតផល​ អត្ថប្រយោជន៍ផ ដែលបានយល់ឃើញ។ ​ រក្សាស ​ ុចរិតភាព ​​ នុកចិត្តលើប និងទំ ​ ្រព័ន្ធសុខាភិបាល​ 5. បង្កើនការទទួលបាន ​ ទ្ធភាពទិញអាហារ​ និងល ​​ ដែលស ​ ំបូរ​ ផ្តលស សាធារណៈ​​ ក្នុងការ​ ដែលមានគុណភាព​ ់​ េវា​ ។ ការ​ ចិញ្ចឹម​ និងផ សារជាតិ​ អាហារ​ ​ លិតផល​ បំប៉ន។ វិធីសាស្រ្ត​ វិនិយោគ​ លើ​ ប្រព័ន្ធមួយ ​​ េរអ ដើម្បីផ្ទ ​ ត្ថប្រយោជន៍ដែល យកចិត្តទុកដាក់​ សង្វាក់តម្លៃដែលផ្តោតការ​ អាហារូបត្ថម្ភ​ លើ ​ រំពឹង​ ទុក​ ស្រួល​ មានភាព​ ដោយភាព​ងាយ​ ស៊ីសង្វាក់គ្នា ដល់ការ​ អាចរួមចំណែក​ ការ​ បង្កើន​ ផ្គត់ផ្គង់​​​ អាហារ​ ដែល​ សំបូរ​ ​ ម្លាភាព​ អាចជួយធា និងត ​ នាមិនឲ្យមានការខុស ទៅនឹង ​ រ​ សារជាតិចិញ្ចឹម និងកា កែច្នៃ​ អាហារ​ ដែល​ បង្កើនគុ ​​​ ណតម្លៃ​ សន្យា។ ការ​ ​​ អាហារូបត្ថម្ភរបស់ អាហារ​ ផលិតផល​ ។ មាន​ កិច្ចខិតខំប្រឹង​ ​ ិច្ចគាំពារ​ ខ. ពង្រីកបន្ថែម និងកែសម្រួលក ី​ ំរុញ​ មាតា ដើម្បជ ​ ច្រើន​ ប្រែងជា បង្កើនផលិតភាព និងពិពិធកម្មកសិកម្ម​ ក្នុងការ​​ ឲ្ យ ស្រ្តី ​ ចូ ល រួ ម ចំ ណែ ក ​ ពេ ញ ​ ក ម្លាំ ង ​ លេ ញ ក្នុ ង ​ ។ ព លកម្ម ​ ើ ង ធ្វយ ណា​ ា៉ ​ ឲយ្​ ការ​ វន ិ ិ យោ ផត គលើកសិកម្ម​ ោ្ត លើ​​ ការ​ សវ ា ា្រ ជ្រវ បង្កត ការ​ ើ ជម្រស ើ ដ ែ អាចអនុវត្តបានសម្រប ​ ល ់ រ ពង្រក ា កា ី ​​ ផ្សព្វផ្សាយ និងកា ធាតុចូល ការ​ ​ រ​ បង្កើតទីផ្សារ​​ អាហារដែល​​ ំ​ រ) និងភា ទំហំ​ (ថេរវេលានៃកិច្ចគាពា អ្នក ​ ពស៊ីជម្រៅ (​​ ​ ិញ្ចឹម​ សំបូរសារជាតិច ឧ. ផ្លែឈើ បន្លែ ប្រូតេអ៊ីន​ នៅមូលដ្ឋាន (​ អ្នកទទួលផល) នៃកិច្ចគាំពារ​ ដែលអាច​ក្លាយជា​ មាតា ជា​ សត្វ ​ ្រាប់ធុញ្ញជាតិម និងគ ​ ិនទាន់កែច្នៃ) ជួយបង្កើន​​​​ អាច​ លក្ខខណ្ឌចាំបាច់ដ ​ ើម្បីគ្របដ ់​ ើ​ ​ ណ្តបល ឲ្យបាន កាន់តែ​ ស្រ្តី​ របប​ គុណភាព​ ​ អាហារនៅកម្ពុជា។ ការផ្តោតលើភា ​ ព​ ជាដៃគូ​ ​ វិ ច្រើន ដោយមិនគិតព ដោយមាន​ ី​​ស័យនៃការងារ។ របប​ វិស័យ​ រវាង​ ទ្រទ្រង់ដល់​ សាធារណៈ​ និងវិស័យឯកជន អាច​ ការបង់ភាគទាន​ ប្រហែលជា​ អាច​ ​ ល់កា គាំទ្រដ ​ រពង្រីក​ ុ ហ៊ន ក្រម ​​ តផលអាហារបំប៉ន ដោយមានការការពារ ុ ផលិតផលិ បាន។ នេះ​ បង្កើនលទ្ធ និងជាការធ្វើអាជីវកម្ម ដើម្បី​ ​​​ ភាពទទួលបាន និង​ ​ ទ្ធភាពចំណាយលើជ គ.​ បង្កើនការទទួលបាន និងល ​ ម្រើស​ ​ ្រែង​ លទ្ធភាពទិញ។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប ត្រូវរ ទាំងនេះ​ ​ួមផ្សំនឹងការ​ ​​​​ ែ ​ ថទាំ មា ក ុ រ​ ។ ខណៈដល ែ ចបា ី្ត កា ្ ប់សព ចង ី រងារ​ ែ ព ​​ កា ី រ​ ែ ំ​ ថទា បង្កើនលិខិតបទដ្ឋាន​ ​ ឹងរ៉ឹងច និងការអនុវត្តច្បាប់ត ​ ំពោះ​ កុមារ​ នៅ​ នឹង​ កន្លែង មិនអា​ ចំណុចនេះប្រហែលជា​ ច​ទៅ​ កុង ក្រុមហ៊ុន​ ដែលធ្វើទីផ្សារ​ ្ន វិស័យឯកជន​ ផល/ភេសជ្ជៈ​ ផលិត​ រួច​ ឬ​ មិន​ ​ ្នុងបរិបទ​ សមស្របក ​ ម្រាប់​ កម្ពុជា ជាពិសេសស ​ ល់ស ដែលប៉ះពាល់ដ ​ ុខភាព ​ លិតផលជំនួសទ និងផ ​ ឹកដោះ​ កម្មករ​ រោងចក្រកា ដេរ។ ការពង្រីកគំរន ​ ត់​ ថែទាំ​ ូ​ ៃការ​ កុមារ​ 77 Rawat R, Nguyen PH, Tran LM, Hajeebhoy N, Nguyen H Van, Baker J, Frongillo EA, Ruel MT, Menon P. ការផ្តល់សិទ្ធិធ្វើជំនួញ ក្នុងសង្គម​និងកា​ រ​ ផ្សព្វផ្សាយទូទាំងប រៀបចំយុទ្ធនាការ​​ ​​ បង្កើនប ​ ្រទេស បាន​ ​ ្រេវ៉ាឡ់ង​ នៃ​ ការ​ ់​ ហារ​ ផ្តលអា បន្ថែមគ្រប់គ្រាននៅ់​ ​វៀតណាម ៖ ការវាយតម្លៃកម្រងកម្ម ​​ វិធី​ ដោយជ្រើសរើសសំណាងដោយមិនព្រាងទុកមុន J Nutr ឆ្នាំ 2017;147:670–9។ 78 Menon P,Nguyen PH, Saha KK,Khaled A, Sanghvi T, Baker J,Kaosar A, Haque R, Frongillo EA, RuelMT និងអ្នកនិពន្ធផ្សេងទៀត ឆ្នាំ 2016 ការ​រួមបញ្ចូលការពិ​​​ គ្រោះយោបល់ទ ​ ូលំទូលាយ​ ដោយ​ អ្នកផ្តលស់​ េវាសុខាភិបាលជួរមុខ​រួមជាមួយន ​ ឹងការ​ រៀបចំ​ ផ្សព្វផ្សាយទូទាំងប យុទ្ធនាការ​ ​ ្រទេស​ បាន​ ​​ ​ ប៉ះពាល់​​ខ្លាំងលើ ការ​ផ្តល់អាហារ​ បន្ថែម​និងកា ​ រលូតលាស់របស់ក ​ ុមារ​៖ លទ្ធផលនៃ​​ ការ​វាយតម្លៃកម្រងក​ ម្មវិធីមិនជ្រើសរើសជាមុននៅ​ បង់ក្លាដេស, J Nutr;146(10):2075–84។ បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 50 អត្ថបទជម្រើស៖ វិនិយោគលើអនាគតរបស់កម្ពុជា៖ សុខភាព និងអាហារូបត្ថម្ភសម្រាប់វ័យកុមារភាព តាមសហគមន៍ និងកា ថែទាក ​ រ​ ំ​ ុមារ​ ឯកជន​ រួម​ ក្នុងវិស័យ​ នេះ​​ ។ ដើម្បីសម្រេចបា វិសាលភាព​ ​ ន​ ផ្គត់ផ្គងទ នៃសេវា​ ់​ ឹកស្អាត ស្តង់ដារ​ នឹង​​ រឹងមាំ​ និងការ​ គុណភាព​ សមត្ថភាព កសាង​ និងអនាម័យជាសកលត្រ ​​ ​ ្នាំ 2025 កម្ពុជាត ឹមឆ ​ រ​ ​ ្រូវកា ថវិកា​ អាច​ បង្កើនគុណភាព​ ថែទាំ​ នៃ​ ការផ្តល់ការ​ ដល់​ កុមារ​ ដែល​ ចំនួន 211 លានដុល្លាក្នុងមួយឆ្ន79 ាំ ។ លក្ខខណ្ឌន ​ េះមិន មានម្តាយធ្វើការ។ សម្រច អាច​ ដោយ​ េ បាន​ វស ិ យ ័ ​ សាធារណៈ​ តឯ នោះ​ ែ ង​ េ្ន ទេ​ដូចះ ​ រគាំទ្រ​ ឃ. បង្កើតកា ដាក់​ ក្នុងសង្គម​ និង​ សម្ពាធឲ ​ ្យ​ ឪពុកជ ​ ួយ​ ូ ​​ ត្រវ ពិចារណាពីជម្រស ើ ​ ៃ រទាញប្រយោជន៍​ នកា ព​ី រផ្តល​ កា ់ រ ហ ិ ញ្ញ​​ កូន​ ថែទាំ​ មាន​​ ។ ដោយសារតែស្រ្តីមិនសូវ​ ច្រើន ពេលវេលា​ ប្ប​ ទាន​​ ​ិស័យឯកជន និងកា ដល់វ វិនិយោគលើ​ ​ រ​ គ្រួសារ។ គួរ ពង្រឹងកិ គេអាច​ ​ ង្កើនកា ​​ ច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងប ថែទាំ និងការ​ ​ រ​ ផ្តោ ត ​ សំ ខា ន់ ​ លើ ​​ ប ង្កើ ត បរិ យា កាស​ ការ​ ដែ ល ​ គ្រ ប់ គ្រ ង ​ ធា នា​ ​ ហារ​ ផ្តល់អា តូច តាមរយៈ​ ដល់កុមារ​ ការ​ ចូលរួមចំណែក​ គុណភាព និងស បាន​​ របស់​ ​ ុវត្ថិភាព​ ទឹកបរិភោគ ក៏ដូចជាការ​​ ​ ពុកក្នុងការ​ របស់ឪ កូន​ ជួយមើលថែ​ ។ ពង្រឹង​ ការ​ គាំទ្រ​ ដល់​​ បង្កើន​ ការ​ ប្រកប​ បរិស្ថាន​ អនាម័យ​ ដោយ​ ​ ្យមានការ​ 7. ជំរុញឲ វិនិយោគលើ​ សេវាកម្មផ្គត់ផ្គងទ ់​ ឹក ​ េវា​ និងស ​ ្រួសារ ជាពិសេសនៅតាមទីជនបទ។​ ក្នុងគ អនាម័យ​ ដើម្បឲ កម្ម​ ប្រជាជនខ្វះខាតទទួលបានសេវាទា ី​ ្យ​​ ​ ំង​ (រូបថត ៖ Igor Dashevskiy) 79 ​ ពិភពលោក ឆ្នាំ​2015 ការ​ ធនាគារ​ ការផ្តលស វាយតម្លៃ​ ់​ េវាកម្ម​​ ផ្គត់ផ្គងទ ់​ ឹកស្អាត និងអនាម័យនៅកម្ពុជា​៖ ការ​ ទៅជា​​ ប្រែក្លាយហិរញ្ញវត្ថុ​ សម្រាបម សេវា​ ់​ នុស្ស​ ជំនាន់ក្រោយ។ 51 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ឧបសម្ព័ន្ធ ១ ៖ ការប្រែប្រួលតម្លៃសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងអង្ករក្នុងពិភពលោក ប្រែប្រួលតម្លៃ​ ឧបសម្ព័ន្ធ ១ ៖ ការ​ អង្ករ​ សម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និង​ ក្នុងពិភពលោក​ អ្នកនិពន្ធ​ អត្ថបទ​ វិធីសាស្រ្ត​ ប្រែប្រួលតម្លៃ​ ការ​ អង្ករ Wen S. Chern, Kimiko វិភាគ​​ ការ​ ប្រើប្រាស់គ្រឿង​ ពីឥរិយាបថ​ ឧបភោគ​ Heckman -1.8 (ជប៉ុន) Ishibashi, Kiyoshi ជប៉ុន​ បរិភោគរបស់គ្រួសារ​ Taniguchi, Yuki Tokoyama (2002) Erkan Erdil ផលិតផល​ ប្រព័ន្ធតម្រូវការ​​ កសិកម្ម​ គំរូ Rotterdam និង -2.9 (អ៊ីតាលី) (2006) ក្នុងបណ្តាប្រទេសស ​ មាជិក OECD AIDS -3.1 (ហូឡង់) ​ -1.5 (ន័រវែស) ់​ -1.4 (ព័រទុយហ្កាល) -2.0 (ស៊ុយអែត) Noel D. Uri, ប្រែប្រួលតម្លនៃ​ ការ​ ៃ​ តម្រូវការ​ នាំចេញ​ទំនិញ​ នាំចេញ​ -0.6 (សហរដ្ឋអា មុខងារនៃការ​ ​ មេរិក) Jonathan D. Jones ​ មេរិកដ កសិកម្មសហរដ្ឋអា ​ ែលត្រូវ​ (1989) បានពិចារណា​ ឡើងវិញ​ សម្លៀកបំពាក់​ Donatella Baiardi, ប្រែប្រួលតម្លៃ និងប ការ​ ​ ្រាក់ចំណូល​ នៃការ​ មុខងារ​ នាំចេញ​ -0.92 (ចិន) Carlucci Bianchi, ​ ំចេញ​​ របស់ក្រុមហ៊ុននា សម្លៀកបំពាក់​ -0.73 (បារាំង) Eleonora Lorenzini ពីការវិភាគទិន្នន័យ ធំៗ​៖ ភស្តុតាង​ -0.75 (អាល្លឺម៉ង) ់​ (2015) -0.96 (ហុង​ កុង) -0.74 (ហុង​ កុង) -0.72 (ហូឡង់) ​ -0.87 (ចក្រភពអង់គ្លេស) ​ -1.25 (សហរដ្ឋអា ) ​ មេរិក​ Nadezhda Ivanova ការ​ប៉ាន់ស្មានព ​ ី​ ការ​ ប្រែប្រួល​នៃ​ ទំនិញ​ នៃតម្រូវការ​ នាំចូល មុខងារ​ -1.13 (រុស្សី) (2005) និងទំនិញក្ន​​ ុងស្រុកដែលបែងចែកតាមប្រភេទ នៅរុស្សី​​ ស្បែកជើង Nadezhda Ivanova ​ ី​ ការ​ប៉ាន់ស្មានព ប្រែប្រួលត ការ​ ​ ម្លៃនទំ ៃ​ និញ​ នៃតម្រូវការ​ មុខងារ​ -1.01 (រុស្សី) (2005) នាំចូល​និងទំនិញក ​ ែល​ ​ ្នុងស្រុកដ បែងចែក​ តាម​ ប្រភេទនៅរុស្សី​​ Jan Kemper ភាព​ខុសគ្នផ្ន ា​ ែកវប្បធម៌ដ ​ ែលពាក់ព័ន្ធនឹងកា ​ រ​ មុខងារ​ នៃតម្រូវការ​ អឺរ៉ុប) -1.58 (សហភាព​ (2018) តម្លៃ​ ប្រែប្រួល​ តាម​ប្រព័នអ្ធ​ នឡាញ​ សម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើង​ Jan Kemper ភាព​ខុសគ្នផ្ន ា​ ែកវប្បធម៌ដ ​ ែលពាក់ព័ន្ធនឹងកា ​ រ​ មុខងារ​ នៃតម្រូវការ​ -1.07 (អូទ្រីស​) (2018) តម្លៃ​ ប្រែប្រួល​ តាមប្រព័នអ ្ធ​ នឡាញ​ -0.97 (ប៊ែលហ្សិច) -1.76 (បារាំង) -2.74 (អាល្លឺម៉ង់) -1.22 (ហូឡង់) ​ -0.48 (ស៊ុយអែត) បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 52 ឧបសម្ព័ន្ធ ២ ៖ សូចនាករសំខាន់ៗប្រទេសកម្ពុជា ឧបសម្ព័ន្ធ ២ ៖ សូចនាករសំខាន់ៗប្រទេសកម្ពុជា   2016 2017e 2018e 2019f 2020f 2021f លទ្ធផល និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ាំ​ ផសស ពិត​(% ប្រែប្រួល​ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្ន) 7.0 7.0 7.5 7.0 6.9 6.8 ការនាំចេញ GNFS 1/ 61.3 60.7 63.3 63.6 64.9 65.8 ការនាំចូល GNFS 65.7 64.1 66.6 65.3 65.1 65.7 ការក្នុងស្រុក​(% ប្រែប្រួល ឆ្ន) តម្រូវ​ ាំ​ 9.9 8.5 10.0 9.9 8.9 10.5 ផសស សម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗ (US$ ណូមីណល) 1,264.9 1,375.8 1,476.8 1,640.3 1,789.9 1,951.9 រូបិយវត្ថុ និងតម្លៃ អតិផរណា តម្លៃសម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់ (% ប្រចាំឆ្នាំ 3.5 3.1 3.2 3.3 3.0 3.1 រយៈពេលមធ្យម) M2 (% នៃ ផសស) 70.9 79.4 88.8 96.0 103.2 110.4 ​ កជន​(% នៃ ផសស) ឥណទានក្នុងស្រុកទៅវិស័យឯ 69.5 74.5 82.8 91.1 100.2 110.2 អត្រាប្តូរប្រាក់ណូមីណល (រូបិយវត្ថុក្នុងស្រុកធៀបនឹងដុល្លារ​ 4,058.0 4,062.0 4,067.0 4,075.0 4,050.0 4,030.0 អាមេរិក) សន្ទស្សន៍អត្រាប្តូរប្រាក់ពិត (២០១០=១០០) 104.9 105.2 108.6 110.3 111.2 113.7 ់​យៈ​ អត្រាការប្រាករ ​ ួយឆ ពេលខ្លី (% ក្នុងម ) ​ ្នាំ​ 11.9 11.7 11.3 11.0 11.0 11.0 សារពើពន្ធ ចំណូល (% នៃ​ផសស) 20.7 21.4 22.3 21.2 21.6 22.0 ការចំណាយ(% នៃ​ផសស) 22.1 23.1 24.2 23.9 23.6 23.6 សមតុល្យសារពើពន្ធសរុប(% នៃ ផសស) -1.4 -1.6 -1.9 -2.6 -2.0 -1.6 សមតុល្យសារពើពន្ធចម្បង(% នៃ​ផសស) -1.0 -1.2 -1.5 -2.1 -1.5 -1.1 បំណុលរួមរបស់រដ្ឋាភិបាល (% នៃផសស) 29.1 30.3 30.6 30.0 30.1 31.1 គណនីខាងក្រៅ កំណើនការនាំចេញ ទំនិញដឹកត្រឹមផែ​(ណូមីណល គិតជា​ 8.6 5.3 5.3 9.0 8.6 8.1 ដុល្លារ ភាគរយប្រចាំឆ្នាំ) កំណើនការនាំចូល ទំនិញដឹកដល់អ្នកទិញ (ណូមីណល 8.6 4.0 4.1 7.6 7.1 6.8 គិតជាដុល្លារ ភាគរយប្រចាំឆ្នាំ) ការនាំចេញទំនិញ (% នៃ ផសស) 45.5 45.2 46.8 46.8 47.5 47.7 ផសស) ការនាំចូលទំនិញ (% នៃ​ 56.9 55.6 57.6 56.6 56.6 57.4 សេវាកម្ម សុទ្ធ (% នៃ​ផសស) 7.0 7.0 7.4 8.1 9.0 9.9 ​ រន្ត (គិតជាលានដុល្លារ បច្ចុប្បន្ន) សមតុល្យគណនេយ្យច 2/ -2,040.2 -2,155.5 -2,502.9 -2,540.7 -2,702.1 -3,012.4 ​ រន្ត (% នៃ​ផសស) សមតុល្យគណនេយ្យច -10.2 -9.7 -10.5 -9.5 -9.1 -9.2 វិនិយោគ​ ការ​ ផ្ទាល់​ ទុន​ បរទេស​(សុទ្ធ ពី​ 2,164.4 2,381.0 3,238.6 2,835.8 2,802.4 3,044.6 គិតជាលានដុល្លារបច្ចុប្បន្ន) វិនិយោគ​ ការ​ ផ្ទាល់​ ទុន​ បរទេស​លំហូរសុទ្ធ(% នៃ​ផសស) ពី​ 10.8 10.8 13.4 10.4 9.3 9.2 ់​ ម្រុងរ ប្រាកប ​ត្ថុ​ ​ូបិយវ ្ធ​ គិតជាលានដុល្លារ បច្ចុប្បន្ន) បរទេស​សុទ( 6,730.8 8,757.9 10,143.7 10,650.9 11,183.5 11,742.7 ​ ុកនៃ​ (ខែរំពឹងទ ចូលទ ការនាំ​ ​ េវាក ​ ំនិញ និងស ​ ម្ម​ ) 5.7 6.6 6.3 6.6 6.2 6.0 បម្រុងរ ប្រាក់​ ​ត្ថុ​ ​ូបិយវ បរទេស ដុល 1.187 1.301 1.158 1.050 1.050 1.050 ​ គិតជាលានដុល្លារ បច្ចុប្បន្ន) សម្គាល់ ៖ ផសស ណូមីណល ( 20,019.0 22,109.6 23,720.4 26,749.3 29,619.2 32,753.4 កម្ពុជា​មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ និងការប៉ ប្រភព ៖ អាជ្ញាធរ​ ​​ ប្រមាណ ​ ាន់​ និង​ ការ​ ព្យាករណ៍​ បុគ្គលិកធ របស់​ លោក​ ​ នាគារពិភព​ ។ ព្យាករណ៍​ e = ការប៉ាន់ប្រមាណ f= ការទស្សន៍ទាយ​p = ការ​ 1/ ទំនិញ និងសេវាកម្មដែលមិនបានគិតបញ្ចូល ​ ញ្ចូល​ 2/ មិនរួមប ផ្ទេរទេ។ ការ​ 53 បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ ឯកសារយោង ឯកសារយោង Annual Reports (2013–18), Ministry of Agriculture, Forestry and Fisheries Annual Reports (2016–18), National Bank of Cambodia Balance of Payment Statistics (2018), National Bank of Cambodia Banking Supervision Reports (2016–17), National Bank of Cambodia Budget Law (2018), Royal Government of Cambodia Cambodian National Accounts Statistics (2017), National Institute of Statistics, Ministry of Planning Cambodia Tourism Statistics (2017–18), Ministry of Tourism Cambodia Public Debt Statistical Bulletin, Volume 6, September 2018, Ministry of Economy and Finance Cambodia Socioeconomic Surveys (2004–17), National Institute of Statistics, Ministry of Planning Cambodia Doing Business Ranking (2018), World Bank Cambodia Enterprise Survey (2016), World Bank Cambodia Investment Climate Assessment (2018), World Bank Donatella Baiardi, Carlucci Bianchi, Eleonora Lorenzini (2015): The price elasticity of export demand for US agricultural commodities reconsidered, 38, 14-30, https://doi.org/10.1016/j.asieco.2015.03.003 East Asia and Pacific Economic Update (April 2019), World Bank Erkan Erdil (2006): Demand systems for agricultural products in OECD countries, Applied Economics Letters, 13:3, 163-169, DOI: 10.1080/13504850500393386 IMF Article IV Staff Report (2018), International Monetary Fund Jan Kemper (2018): Cross-cultural differences in online price elasticity. http://ecis2018.eu/wp-content/ uploads/2018/09/2016-doc.pdf Logistic Performance Index (2016), World Bank Monetary Statistic Bulletin (2018), National Bank of Cambodia Nadezhda Ivanova (2005): Estimation of own-and cross-price elasticities of disaggregated imported and domestic goods in Russia.http://siteresources.worldbank.org/INTRANETTRADE/Resources/Topics/ Accession/elasticities_NIvanova_sep2005_eng.pdf Noel D. Uri, Jonathan D. Jones (1989): The price elasticity of export demand for US agricultural commodities reconsidered, Agricultural Systems, 28:4, 273-297, https://doi.org/10.1016/0308- 521X(88)90071-6 Wen S. Chern, Kimiko Ishibashi, Kiyoshi Taniguchi, Yuki Tokoyama (2002): Analysis of food consumption behaviour by Japanese households. http://www.fao.org/3/a-ae025t.pdf បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា | ខែ ឧសភា ឆ្នាំ ២០១៩ 54 ក្រុមធនាគារពិភពលោក ធនាគារពិភពលោក ប្រចាំនៅប្រទេសកម្ពុជា អគារ Exchange Square ជាន់ទី 10 IBRD និងជាន់ទី 11 IFC ផ្លូវលេខ 51-61 និងផ្លូវលេខ 102-106 សង្កាត់វត្តភ្នំ ខ័ណ្ឌដូនពេញ ភ្នំពេញ ប្រទេសកម្ពុជា វេបសាយ: www.worldbank.org/cambodia