SFG2300 V4 REV Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” PLANI I MENAXHIMIT MJEDISOR E SOCIAL PËR REHABILITIMIN E RRUGES AUTOMOBILISTIKE “MUZAK TOPIA” PER NE KALANE E BERATIT BASHKIA BERAT Shkurt, 2018 World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 1 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” PERMBAJTJA E LENDES Informacion bazë mjedisor dhe social ..................................................................................................... 18 Vendi i nënprojektit, terreni dhe peizazhi ................................................................................................ 18 Klima.................................................................................................................................................... 18 Hidrologjia dhe burimet ujore .............................................................................................................. 18 Cilësia e ajrit dhe zhurma ................................................................................................................ 23 Trashegimia kulturore ...................................................................................................................... 23 Gjeologjia dhe tokat ......................................................................................................................... 24 Komuniteti lokal dhe ndikimet socio-ekonomike ............................................................................ 26 Faza e operimit:.................................................................................................................................... 27 Rregullimet e zbatimit për PMMS ........................................................................................................... 30 Tabela 2: Plani i Menaxhimit Mjedisor e Social ..................................................................................... 33 Part B: Plani i Monitorimit ...................................................................................................................... 40 World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 2 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Hyrje Nën-projekti "Përmirësimi i segmentit rrugor të automjeteve Muzak Topia në Kalanë e Beratit" është një investim i identifikuar si pjesë e aktiviteteve fillestare të financuara nga Projekti për Zhvillimin e Integruar Urban dhe të Turizmit në Shqipëri, i cili pritet të luajë një rol përcaktues dhe do të demonstrojë një qasje inovative dhe të integruar për të zbatuar zhvillimin rajonal në përputhje me Strategjinë e re Kombëtare të Zhvillimit të Territorit. Ky Plan i Menaxhimit Mjedisor dhe Social parashikon rehabilitimin e rrugës së hyrjes për automjete "Muzak Topia" në Kala. Një nënprojekt tjetër që do të zbatohet në qytetin e Beratit është "Rehabilitimi i rrugës me kalldrëm “Mihal Komneno” dhe Pamja Panoramike"Tabja"”, për të cilën është përgatitur një tjetër PMMS. Qëllimi i këtij nën-projekti është përmirësimi i rrugës së automjeteve në Kalane Berat "Muzak Topia". Kjo rrugë siguron hyrjen e automjeteve dhe autobusëve në Kala nga ana e saj veri-perëndimore. Rruga në gjendjen e saj aktuale nuk mund të trajtojë lirisht rrjedhën në rritje të turistëve që vizitojnë qytetin dhe Kala (Figura 1). Për shkak të faktit se rruga do të zgjerohet ashtu si dhe aty ku është e nevojshme teknikisht të bëhet hapësira për dy autobusë paralelisht, projekti përfshin disa zhvendosje, kryesisht tokë bujqësore, për të cilën përgatitet një Plan Veprimi i Shkurtuar për Zhvendosjen nga FSHZH në bashkëpunim me Bashkinë Berat. Figure 1: Pamje e gjendjes aktuale të rrugës World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 3 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Në përputhje me projektin e hollësishëm të ndërhyrjes, ky nënprojekt parashikon përmirësimin e rrugës ekzistuese të automjeteve “Muzak Topia”, duke përfshirë përmirësimin e: - Qasjes në lagjet e banuara nëpërmjet ndërhyrjes në pikat hyrëse ekzistuese dhe kalimet - Vendosja e trotuareve me pemë - Rikonstruksioni i të gjithë elementëve të infrastrukturës si (kanalizimet, kanalet e drenazhimit, etj) - Rruga per te parkimi dhe parkimi i autobuzave dhe mjeteve private Për shkak të arkitekturës së saj, trashëgimisë kulturore dhe ndërtesave karakteristike, Berati është konsideruar një nga qytetet më të bukura të Shqipërisë për dekada të tëra. Berati gjithashtu është përzgjedhur një qytet i UNESCO-s në vitin 2008. Kalaja e Beratit është e shënuar si një nga Monumentet Kulturore të mbrojtura sipas legjislacionit shqiptar. Kalaja e Beratit, një pikë referimi e fortesës në qytetin e Beratit, qëndron lartë mbi lumin Osum. Osumi është një lumë në Shqipërinë jugore të njohur për kanionet e saj të bukura. Burimi i saj është në pjesën jugperëndimore të Korçës, pranë fshatit Vithkuq në një lartësi prej 1,050 metrash (3,440 ft). Rrjedh fillimisht në jug të bashkisë së Kolonjës, pastaj në perëndim të Çepanit dhe në veriperëndim përmes Çorovodës, ku rrjedh nëpër Kanionin e Osumit, Poliçan, Berat dhe Urë Vajgurore. Ai bashkohet me Devollin pranë Kuçovës, për të formuar lumin Seman, i cili rrjedh më tej në Detin Adriatik. Kalaja e Beratit daton 2,500 vjet dhe të dhënat e pushtimit të saj të parë u shënuan nga romakët në vitin 200 B.C. Pas shumë shekujve të përforcimit të mureve të jashtme prej guri, perimetri u zgjerua nën pushtimin Bizantin, në shekujt e 5-të, 6-të dhe 13-të. Aktualisht, kalaja është në restaurim pjesërisht për shkak të njohjes së UNESCO-s për Trashëgiminë Botërore. Kalaja e Beratit është e lidhur me qytetin përmes rrugëve me kalldrëm për këmbësorët. Kalaja është një lagje e banuar. Qyteti i Beratit ka një popullsi prej rreth 70,000 banorë, nga të cilët 600-700 banorë jetojnë në zonën e Kalasë. Rruga hyrëse ekzistuese e automjeteve, e parashikuar fillimisht për t'u shërbyer vetëm banorëve të lagjeve të afërta, në kushtet e tanishme nuk mund të përballojë rritjen e kërkesës turistike në qytetin e Beratit. Bazuar në të dhënat e marra nga Bashkia e Beratit, numri i turistëve mesatarisht është 150 persona në ditë, por në pranverë-verë kulmon në 700 vizitorë në ditë, me përqendrimin më të madh gjatë muajve maj-shtator. Aktualisht, të gjitha turet e turistëve ndjekin rrugën automobilistike\ për të arritur kalane me autobus. Rruga e këmbësorëve është gjithashtu e disponueshme si një rrugë për qasje, por kërkon një shëtitje 900 World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 4 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” m të paktën për të arritur në kala. Autobusët qëndrojnë pranë monumentit pranë hyrjes së kalase (Figura 2). Hapësira e parkimit aktualisht lejon vetëm me dy autobusë njëkohësisht. Figura 2: Pamje e sheshit ku autobuzët e turistëve parkojnë Terreni i kësaj rruge mund të ndahet në dy seksione: 500 metrat e parë të segmentit kalojnë nëpër një terren të sheshtë (Figura 3). Përgjatë këtij segmenti rruga ekzistuese duket të jetë në një gjendje të keqe e në një gjerësi ekzistuese prej 3-4 m. Përgjatë të gjithë segmentit të rrugës, ekziston një kanal kullues, i cili do të rehabilitohet, në përmasa 1.5m x 2m, që do të vendoset nën rrugën e lëvizjes. World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 5 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Figura 3: Kushtet aktuale në segmentin km 0+00 deri 0+500 Projekti parasheh ndërtimin e trotuareve në të dy anët e rrugës, me gjerësi 1,5 m në çdo vend, të shtresuar me pllaka çimentoje (Figura 4). Uji i shiut do të drenohet përmes pusetave dhe tubave të diametrit që varion nga 250 mm deri në 400 mm. Pas paraqitjes së draftit të parë dhe pas konsultimit me palët e interesuara dhe komunitetet e prekura, korsia e parkimit u hoq me kërkesë, në 360 metra të parë të rrugës, në mënyrë që të zvogëlohej ndikimi në strukturën dhe pronat e banesave private, duke lënë 140m tjera si korsi parkimi. Figure 4: Cross-section of Progressive 0+000 – 0+500 Ndriçimi dhe pemët parashikohen të vendosen në të dy anët e rrugës. Përgjatë segmentit tjetër rrugor, nga km 0 + 500 në km 1 + 839, rruga kalon nëpër një terren kodrinor që madje arrin një kënd 14 shkallë (Figura 5). World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 6 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Figure 5: Pamje nga gjendja ekzistuese e rruges km 0+500 to km 1+839 Rruga ekzistuese, fillimisht e parashikuar për t'u shërbyer banorëve të kalase së Beratit, pasi nuk mund të trajtojë numrin në rritje të autobusëve turistikë me gjerësinë ekzistuese prej 3.5-4.5 m, është zgjeruar në mënyrë improvisuese duke përdorur gurët e zhavorrit (Figura 6). Në këtë segment rruga do të përbëhet nga dy korsi, 3.25 m secila dhe dy rrafshnalta 0.5 m secila (Figura 7). Kanalet e kullimit do të vendosen në të dy anët e rrugës. Një mur dekorativ do të instalohet kur është e nevojshme në të dy anët e rrugës nga km 0 + 000 në km 0+ 560 (shih figurën 7 për detaje). Një mur mbajtës i bërë nga gurë të zakonshëm dhe çimento do të instalohet përgjatë rrugës, në anën e majtë, nga km 0 + 560 në 1 + 820. Muri do të jetë rreth 150 cm i lartë (Figura 8). Guri do të furnizohet nga një gurore që funksionon ligjërisht. Nga km 0 në km 0 + 360, rruga do të jetë 970 cm e gjerë, ndërsa nga km 0 + 360 në km 0 + 500, rruga do të zgjerohet në 1.350 cm me shtimin e një karrezi të re, 325 cm të gjerë përdoret për parkimin e automjeteve (Figura 7). Projekti i ri parashikon që kjo rrugë të përmbushë të gjitha kërkesat në lidhje me sigurinë rrugore dhe parametrat e tjerë, duke përfshirë përmirësimin e rrezes së kthesave. World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 7 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Figura 6: Zgjerim i improvizuar me çakull World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 8 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 9 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Figure 7: Prerje e rrugës dhe detaje të murit të gurit World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 10 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Figure 8: Seksion tip dhe detajet nga km 0 + 500 deri në km 0 + 560 nga km 0 + 560 deri në 1 + 820 World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 11 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Figure 9: Seksion tipik nga km 0+560 – 1+200; 1+740 – 1+820 Nga km 0 + 800 deri në 1 + 100 rruga është zgjeruar kryesisht në anën e djathtë, ndërsa nga km 1 + 100 deri në 1 + 839 është zgjeruar kryesisht në të majtë. Një kanal çimentoje parashikohet të ndërtohet në majë të shpateve për të mbrojtur këto të fundit nga rrjedha e ujërave të shiut. World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 12 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Segmenti i parë i rrugës përfundon në sheshin e monumentit pranë Kalase (Figura 9). Figura 9: Fundi i seksionit 1, sheshi i monumentit Rruga per te parkimi Duke iu referuar kërkesës së Bashkisë Berat për një parking me kapacitet më të madh, projektuesi ka ofruar alternativat e mëposhtme: 1. Ka hapësirë për vetëm dy vende parkimi në sheshin e monumenteve, por kërkon një partneritet publik-privat mes bashkisë dhe investitorëve privatë. 2. Alternativa tjetër është ndërtimi i një parkingu të ri në një distancë prej 400-500 m nga sheshi. Rruga ekzistuese nuk mund të përballojë kalimin e automjeteve të mëdha për shkak të gjerësisë së saj të kufizuar deri në maksimum 3 m. World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 13 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Figure 10: The current conditions of the road to the parking lot Për këtë qëllim, është përgatitur një dizajn shtesë, i kërkuar nga Bashkia Berat dhe qarkulluar me WBG, në lidhje me zgjerimin e rrugës ekzistuese 400 m nga sheshi në parkingun. Parkimi i ri mund të strehojë deri në 10 autobusë dhe 11 automjete private (Figura 11,12). World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 14 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Figure 11: Pamje e rruges per te parkimi Rruga e zgjeruar do të arrijë një gjerësi prej 6.5 m, e shoqëruar nga trotuare në secilën anë. Në anën e majtë, trotuari shoqërohet me pemë dhe gjelbërim në gjerësinë e tij 1.5 m, ndërsa në anën e djathtë trotuari me gjerësi 0.5 m do të mbulojë rrjetet inxhinierike si ndriçimi, rryma elektrike dhe rrjetet e komunikimit. Parkimi ka një sipërfaqe prej 1,700 m2 dhe do të mundësojë strehimin e 10 autobusëve dhe 11 automjeteve private, por më vonë kjo mund të rregullohet sipas kërkesës së bashkësisë lokale ose aktorëve të tjerë të projektit. World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 15 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Figure 12: Seksion terthor tip i rruges per te parkimi Turistët që vizitojnë Kalane e Beratit ose me autobus ose me automjete private, pritet të zbresin në parkim dhe të përdorin shtegun në anën e rrugës për në parking, për të arritur në hyrjen e kalase. Një skemë organizative e rrjedhës së turistëve dhe vizitorëve është paraqitur në Figurën 13. World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 16 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Figure 13: Skema e organizimit te qarkullimit te turisteve ne sheshin e monumentit World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 17 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Informacion bazë mjedisor dhe social Vendi i nënprojektit, terreni dhe peizazhi Nën-projekti gjendet në qytetin e Beratit. Komponentët ekzistues mjedisorë të zonës së projektit janë karakteristike për një qytet urban me klimë mesdhetare. Berati ndodhet në qendër të Shqipërisë, i rrethuar nga male në Lindje dhe Perëndim. Terreni është i ndryshëm: kodrinor, malor dhe i sheshtë, me një lartësi mesatare prej 455 mbi nivelin e detit. Rruga automobilistike për në Kalanë e Beratit është e pjerrët, që shkon prej hyres së qytetit deri në Kala. Klima Klima e Beratit është mesdhetare tipike. Temperatura mesatare vjetore është 15.9 ° C, temperatura më e ulët absolute ka qenë -12.2 ° C dhe temperatura më e lartë ka qenë 47.1 ° C. Vera është e gjatë dhe e thatë, ndërsa dimri është me shi, me një reshje mesatare vjetore prej 1200 mm shi. Hidrologjia dhe burimet ujore Qyteti i Beratit ndodhet në të dy anët e lumit Osumi (Figura 14). Osumi është një nga lumenjtë kryesorë të Shqipërisë, e rëndësishme për bujqësinë, hidroenergjinë, ekologjinë, turizmin dhe peizazhin. Figure 14: Lumi Osum dhe qyteti i Beratit World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 18 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Regjimi i lumit Osum varet nga ndryshueshmëria atmosferike dhe avullimi. Sipas Raportit Kombëtar të Mjedisit Shtetëror, i përgatitur nga Agjencia Kombëtare e Mjedisit e Shqipërisë, lumi Osumi është i cilësisë së mesme (cilësi sekondare) në lidhje me parametrat siç janë Kërkesa e Oksigjenit Kimik, Kërkesa Biologjike e Oksigjenit, Nitritet dhe Fosfori (standardet e BE). Biodiversiteti dhe Habitatet Natyrore Flora Meqenëse nënprojekti ndodhet pranë një zone urbane, speciet e florës dhe faunës brenda zonës nuk janë të rastësishme. Bimësia në qytetin e Beratit karakterizohet nga shkurre dhe lloje të vegjetacionit të vogël, të tilla si Anagyris foetida, Arctostaphylos uva-ursi, Arbutus unedo, Buxus gjithmonëvirens, Carpinus betulus, Carpinus orientalis, Cercis siliquastrum, Cistus sp. Colutea arborescens, Cornus mas, Corylus avellana, Cornus sanguinea, Crategus monogyna, Crategus pentagyna, Cotinus coggygria, Erica arborea, Erica carnea, Evonymus ssp, Hedera helix, Juniperus communis, Juniperus foetidisima. Fauna Zona e nën-projektit nuk është e pasur me specie të faunës. Shpesh gjenden lloje të zakonshme të insekteve, zogjve dhe gjitarëve të vegjël, të cilët popullojnë bimësinë e shpërndarë të zonës. Nuk ka lloje të rrezikuara ose të mbrojtura të florës dhe faunës në vendin e nënprojektit. Sidoqoftë, ka një shumëllojshmëri speciesh jashtë qytetit të Beratit, por jo afër vendit të projektit. U gjeten pemë ulliri përgjatë rrugës. Ato përdoren nga popullata lokale për prodhimin e naftës dhe proceset e tjera. Zgjerimi i rrugës mund të ndikojë në 20-30 pemë, për të cilat popullsia lokale do të kompensohet në përputhje me rrethanat, siç pasqyrohet në Planin e Veprimit të Shkurtuar të Zhvendosjes për këtë nënprojekt. Cilësia e ajrit Zona e projektit ndodhet pranë qendrës së qytetit, e cila ndikohet nga trafiku i rëndë, duke shkaktuar një ndotje më të madhe të ajrit brenda zonës së projektit, sidomos gjatë pranverës së vjeshtës. Burimet e ndotjes së ajrit në Berat përfshijnë gazrat serrë të lëshuara nga motorët e automjeteve, disa njësi të përpunimit të benzinës jashtë qytetit që lëshojnë substanca organike të paqëndrueshme, pluhur dhe grimcat e pezulluara nga automjetet dhe punimet inxhinierike. Ndonëse ka një rënie të ndotjes së ajrit industrial nga vitet e 90-ta, për shkak të mbylljes së fabrikave dhe përpunimit të benzinës në zonën përreth, ka një rritje në emetimet e automjeteve (konsumimi i World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 19 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” lëndëve djegëse) për shkak të rritjes së numrit të automjeteve dhe të mëdha numri i automjeteve të vjetra të përdorura. Mbetjet Çështja e mbeturinave urbane përgjatë segmentit dhe aty pranë, bie nën juridiksionin e Bashkisë së Beratit. Aktualisht menaxhimi i mbetjeve përgjatë segmentit nga ana e Bashkisë përbëhet nga grumbullimi periodik i mbeturinave nga 5 kazanët standart të vendosur në përputhje me rrethanat përgjatë segmentit rrugor (Figura 15). Figure 15: Koshat ekzistuese përgjatë segmentit dhe lagjes urbane Megjithatë, mund të gjenden mbetje urbane të shpërndara përgjatë segmentit, poshtë pjerrësisë (Figura 15). Këto mbeturina, ndonëse ndryshon për shkak të reshjeve ose pastrimit nga bashkia, arrijnë në, afërsisht, një vëllim maksimal prej 10 m3. Projekti i ndërhyrjes parashikon sasinë prej 37,125 metra kub të materialeve të mbetura për t'u transportuar si pjesë e pastrimit të vendit të punës. World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 20 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Para fillimit të punimeve, kontraktuesi duhet të pastrojë shpatet përgjatë segmentit nga mbetjet urbane dhe ato shtëpiake. Komuniteti lokal Kjo rrugë është e vendosur përgjatë lagjeve të banuara të kalasë. Sidoqoftë, fillimi i rrugës ndodhet në periferi të qytetit të Beratit, pranë varrezave, ku ka rreth 10 shtëpi dhe 2-3 biznese private në funksion të varrezave (Figura 16), si dhe një stacion karburanti. Ana e majtë e rrugës nuk është e banuar përgjatë pjesës më të gjatë të saj dhe terreni është kryesisht i braktisur ose i populluar me ullishte apo shkurre të shpërndara (Figura 16). World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 21 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Figura 16: Bizneset dhe shtëpitë në km 0 + 0.500 të rrugës; Pemët e ullirit përgjatë rrugës nga km 0 + 500 e tutje Analiza e ndikimeve të mundshme në mjedis Përmirësimi i segmentit rrugor automobilistik Muzak Topia në Kalanë e Beratit nuk pritet të shkaktojë ndikime të ndjeshme mjedisore dhe ato që ka mundësi të ndodhin duhet të lehtësohen përmes praktikave të mira të ndërtimit dhe masave adekuate për zbutjen e mjedisit, të përshkruara në Planin e Menaxhimit të Mjedisit (Zbutja) më poshtë. Ndikimet mjedisore që lidhen me këtë projekt janë paraqitur gjatë fazës së ndërtimit, si dhe fazën operacionale. Faza e ndërtimit: Materialet që do të përdoren gjatë rindërtimit të kësaj rruge janë, në përgjithësi: • Asfalt • Gur gëlqeror • Kufizimi i betonit • Pllakat e trotuareve • Muret e gurit • rërë World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 22 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” • Tuba PE • Kabllot e energjisë elektrike • Shtyllat e ndriçimit, bulbs dhe elementet shoqëruese • Kufizimi i gjatësisë së rrugës • Tryeza dhe pemë Dokumentet e tenderit do të pranojnë gjithashtu se materialet duhet të merren nga furnizuesit / guroret e licencuara. Punët e kryera do të jenë kryesisht në: • Largimi i asfaltit ekzistues, pastrimi i materialeve inerte • Shtrimi i rrugës, duke përfshirë shtresat • Vendosja e kanalit të mbuluar të kutive dhe kanali i kullimit të ujit • Instalimi i ndriçimit, mbjellja e pemëve siç specifikohet në preventiv, në harmoni me speciet e florës lokale, pas diskutimeve me Agjencinë Lokale të Zonave të Mbrojtura • Troturare në të dy anët e rrugës, të bëra nga pllaka • Një pikë shijimi të panoramës Cilësia e ajrit dhe zhurma Aktivitetet e ndërtimit duke përfshirë ndërtimin e përgjithshëm dhe transportin në dhe nga vendi mund të shkaktojnë emetime të pluhurit, duke reduktuar përkohësisht cilësinë e ajrit në zonë gjatë punimeve të ndërtimit. Zhurma gjatë ndërtimit do të shkaktohet si rezultat i ngarkimit dhe shkarkimit të automjeteve dhe transportit material. Makinat e rënda pritet të përdoren gjatë ndërtimit për gërmim, hapjen e kanaleve për instalimin e tubave të kullimit. Trashegimia kulturore Qëllimi i kësaj ndërhyrjeje është promovimi i trashëgimisë kulturore nëpërmjet rehabilitimit të infrastrukturës ekzistuese. Rruga nuk ndodhet brenda një zone kulturore, përveç pjesës së fundit që përbëhet nga sheshi i World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 23 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” monumentit. Projekti ka marrë miratimin e Institutit të Monumenteve Kulturore, megjithatë, siç parashikohet në këtë PMMS, në rast të gjetjes së rastësishme, punimet do të ndalohen dhe organizatat përgjegjëse do të njoftohen menjëherë në përputhje me procedurat kombëtare. Gjeologjia dhe tokat Ndikimet e mëdha në gjeologji dhe toka janë parashikuar gjatë këtij projekti, pasi që rruga do të zgjerohet, sidomos në 500 metra e parë. Megjithatë, projekti do të ndjekë shtratin ekzistues të rrugës, pa devijime. Meqenëse, baza e rrugës është vendosur dhe punimet do të përbëhen nga përmirësimi i shtresave të sipërfaqes rrugore, identifikohen sistemet e ujit të kullimit, instalimi i ndriçimit dhe shenjat, ndikimet e përkohshme në tokë, si deponimi jo i duhur i materialeve të mbeturinave, magazinimi i papërshtatshëm i materialeve , menaxhimi dhe përdorimi, derdhjet aksidentale gjatë lidhjes së sistemit ekzistues të kullimit në tubacionet e reja. Gjenerimi i mbeturinave të ndërtimit Gjatë zbatimit të punimeve, meqë gurët e trotuarit do të zëvendësohen, do të gjenerohet një sasi e caktuar e mbeturinave. Mbetje do të krijohen edhe gjatë punimeve për pastrimin e lokacionit, largimin e materialeve inerte, papastërtinë dhe betonin. Këto mbeturina do të kenë ndikim negativ vizual nëse nuk menaxhohen ose asgjësohen siç duhet, në një vend të caktuar nga Bashkia e Beratit. Hidrologjia, ujërat sipërfaqësore dhe nëntokësore Projekti gjithashtu parasheh instalimin e një sistemi kullimi të ujit nën sipërfaqen e trotuarit / trotuareve, në anën e djathtë të rrugës. Ky është një përmirësim i sistemit ekzistues të kullimit. Ky sistem do të shërbejë për grumbullimin e ujit të shiut dhe ujërave të zeza nga sistemi ekzistues i kanalizimit të shtëpive dhe bizneseve përgjatë rrugës, duke i transferuar ato në sistemin ekzistues të drenazhimit dhe kanalizimit të qytetit, në fillim të rrugës Muzak Topia (Figura 17). World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 24 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Figure 17: Kryqëzimi i sistemit të kullimit me sistemin ekzistues Sistemi aktual përdor pusetat që grumbullojnë ujërat e përdorura vendore në sistemin e kullimit të ujërave të qytetit. Asnjë ndikim në mjedis nuk parashikohet të ndodhë në ujërat sipërfaqësore dhe nëntokësore, përveç përmirësimit të gjendjes aktuale dhe shmangies së përmbytjeve për shkak të përmbytjes së ujërave të shiut. Habitati dhe biodiversiteti Rruga ndodhet pranë një vendbanimi urban të banuar dhe gjithashtu një atraksion turistik. Impaktet e mesme parashikohen të ndodhin në vegjetacion pranë rrugës. Përgjatë gjithë segmentit (Figura 18), në anën e majtë, ka ullishte dhe shkurre që do të pastrohen në një distancë prej 0 deri në 5 metra, meqë rruga, e cila aktualisht është 4-6 m e gjerë do të jetë e gjerë 9 m duke përfshirë trotuaret. World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 25 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Figure 18: Bimësia ekzistuese e zonës Nuk ka zona të njohura të mbrojtura, parqe apo habitate me vlerë të veçantë kombëtare në zonën e nënprojektit. Komuniteti lokal dhe ndikimet socio-ekonomike Gjatë fazës së ndërtimit, do të ketë ndikime në aktivitetet sociale dhe bizneset e vogla që ndodhen përgjatë rrugës. World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 26 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Nga ana tjetër, zgjerimi i rrugës do të sigurojë një ndikim pozitiv mbi turizmin dhe ekonominë lokale, për shkak të përmirësimit të zonës dhe rritjes së vizitave në kala. Rritja e numrit të turistëve që vizitojnë Kalane e Beratit pritet të sjellë të ardhura shtesë në komunitetin lokal. Faza e operimit: Gjatë fazës së operimit janë paraparë ndikime të vogla mjedisore. Të gjitha ndikimet që parashikohen të ndodhin gjatë fazës së operimit janë të detajuara në Planin e Menaxhimit Mjedisor dhe Social (Tabela 2). Përmbledhje e masave lehtësuese të rekomanduara për "Përmirësimin e segmentit rrugor të automjetit Muzak Topia në Kalanë e Beratit" Përveç ndikimeve të identifikuara në tabelën e PMEVP dhe masave të hollësishme zbutëse përkatëse, më poshtë theksohen masat zbutëse që konsiderohen më të rëndësishme për shkak të veçorive të këtij projekti: Mbeturinat (riciklimi dhe asgjësimi) 1. Pasi që një nga ndikimet kryesore të këtij projekti është mbetjet e ngurta që prodhohen gjatë heqjes së betonit, pllakave të vjetra, mureve guri dhe materialeve të tjera inerte, si dhe mbeturinave urbane urbane të hedhura në mënyrë të paligjshme të shpërndara përgjatë shpatet e rrugëve , është e rëndësishme që para fazës së ndërtimit të ndërmerren veprime në bashkëpunim me Bashkinë e Beratit dhe aktorë të tjerë që aktualisht kryejnë aktivitete të ngjashme ose që kanë nevojë për këto materiale për riciklimin e tyre. Mbetjet e mbetura të ngurta që nuk mund të riciklohen, do të asgjësohen në deponinë më të afërt, siç caktohet nga Bashkia e Beratit. Përcaktimi i zonës së përkohshme për mbetjet e ndërtimit ose rregullimet për transportimin e bimësisë së prerë / rrugëve / shkurreve duhet të sigurohen dhe të vendosen para fillimit të punimeve, pasi kjo do të ketë ndikim në komunitetet rreth rrugës dhe kalase dhe mënyrën e transportit lokal; 2. Para fillimit të punimeve, të gjithë mbeturinat urbane dhe shtëpiake në segmentin, përfshirë shpatet, duhet të pastrohen nga kontraktuesi.There are no knoën protected areas, parks or habitats of special national value at the subproject area. World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 27 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Gjetjet rastësore me interes kulturor dhe historik o Sipas ligjit shqiptar, në rast të ndonjë zbulimi të rastësishëm gjatë gërmimeve dhe punëve të përgjithshme, punët do të pushojnë menjëherë, zona do të sigurohet dhe autoritetet përkatëse do të informohen brenda tri ditëve nga gjetjet e mësipërme. Autoritetet do të kenë pesëmbëdhjetë ditë për t'u përgjigjur dhe të tregojnë cilat masa duhet të ndërmerren për të vazhduar me punimet. Gërmimet gjatë fazës së ndërtimit do të mbikëqyren nga arkeologët e Institutit të Monumenteve të Kulturës. - Biodiversiteti o Pemët e ullirit do të shpronësohen. Ato nuk duhet të priten, por të rivendosen në një vend të caktuar nga organi përkatës administrativ, duke përdorur pajisje të përshtatshme trajtimi, nën mbikëqyrjen e një specialisti të përshtatshëm (inxhinier pyjesh ose agronom). Vendimi për vendin e rimbushjes do të merret përpara se të nënshkruhet kontrata për punë. - Menaxhimi i trafikut / qasja e komunitetit lokal gjatë aktiviteteve të ndërtimit o Vëmendje e veçantë duhet t'i kushtohet menaxhimit të punëve ndërtimore në mënyrë që të mos bllokojë qasjen në kala nëpërmjet rrugës së automjeteve, veçanërisht për banorët lokalë dhe bizneset. Punimet duhet të kryhen në grupe, duke lejuar kalimin e komunitetit lokal përmes rrugëve të ndryshme që lidh Muzak Topia me Kalane (Figura 19) World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 28 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Figure 19: Rruga hyrese per ne lagjet e Kalase - Në lidhje me 500 metra të parë të rrugës (afër varrezave), masat përfshijnë kryerjen e punimeve vetëm në gjysmën e rrugës përgjatë gjatësisë dhe lejimin e rrugëve të kalimit të lirë për vendasit dhe vizitorët në gjysmën tjetër të rrugës. Për të shmangur ndikimet në komunitetin lokal, punimet do të zbatohen jashtë sezonit të turizmit, që është korrik-gusht. Shqetësime të tjera Lumi Osumi shkon përgjatë qytetit të Beratit dhe duhet t'i kushtohet vëmendje e veçantë gjatë aktiviteteve ndërtimore për të shmangur hedhjen e mbeturinave të ngurta në lumin Osumi (rastësisht ose jo). Çështjet e shëndetit dhe sigurisë për forcën e punës dhe komunitetit janë pjesë e Planit të Menaxhimit Mjedisor dhe Social për këtë nënprojekt, duke trajtuar çështjet e identifikuara dhe masat lehtësuese, si më poshtë: - Puna, Kushtet e punës Çështjet: - Parandalimi i sëmundjes dhe ekzaminimet shëndetësore - Krijimi i vendeve të punës shtesë - Strehim fuqi punëtore - Siguria e punonjësve në vend Masat zbutëse për kushtet e punës dhe të punës përfshijnë: - Provimet parandaluese shëndetësore për punëtorët, trajnimi për parandalimin e sëmundjeve, sigurimi i arsimit / informimit dhe shëndetit lidhur me uljen e sëmundjes së lidhur me seksin. - Informimi i popullatës lokale në vendet e lira. Përfshirja maksimale e mundshme e punës vendore World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 29 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” - Nevojat për strehim do të vlerësohen në të gjitha kampet e punëtorëve. Sigurimi i standardeve për akomodim - u sigurojnë punëtorëve udhëzime sigurie dhe pajisje mbrojtëse (syze, maska, helmeta, çizme, etj); - Sigurimi i trajnimit të punëtorëve të ndërtimit - Organizimi i anashkalimit të shenjave paralajmëruese të trafikut të instaluar, numri i aksidenteve të regjistruara, në lidhje me sigurinë e automjeteve dhe këmbësorëve kur nuk ka aktivitet ndërtimi Terreni për ndërtimin e rrugëve është kodrinor në disa seksione dhe do të kërkojë që aspektet specifike të shëndetit dhe sigurisë në punë të mbulohen / zbatohen nga kontraktuesi dhe të monitorohen nga FSHZH). Plani i Menaxhimit Mjedisor dhe Social gjithashtu përfshin një plan monitorimi, i cili detajon treguesit e monitorimit posaçërisht për shëndetin dhe sigurinë, përveç çështjeve mjedisore. Rregullimet e zbatimit për PMMS Të gjitha masat zbutëse të renditura në tabelën e ESMP në fund të këtij dokumenti do të monitorohen gjatë zbatimit të punimeve. Fondi Shqiptar i Zhvillimit do të jetë autoriteti kontraktues për zbatimin e këtij nënprojekti, i cili do të financohet nga Banka Botërore. Përgjegjësitë e FSHZH gjatë zbatimit përfshijnë, ndër të tjera, përmbushjen e kritereve të përcaktuara në Planin e Menaxhimit Mjedisor dhe Social. Njësia e FSHZH- së e përbërë nga specialistë mjedisorë dhe socialë të dedikuar do të monitorojë vendin e punës në javë dhe do të sigurojë një listë kontrolli për secilën vizitë në terren në përmbushjen e kritereve të përcaktuara në planin e PMMS. Njësia mjedisore e FSHZH-së do të përgatisë raporte mujore mjedisore, duke trajtuar të gjitha problemet e vërejtura gjatë vizitave në terren dhe duke ofruar rekomandime dhe masa që duhet të ndërmerren. Një leje mjedisore kërkohet nga Ligji Shqiptar dhe prandaj raportimi periodik duhet të përgatitet nga mbajtësi i lejes dhe të dorëzohet në Agjencinë Kombëtare të Mjedisit, siç përcaktohet në lejen. World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 30 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Punimet e ndërtimit do të mbikëqyren nga një mbikëqyrës i licencuar për këtë lloj punimesh, si dhe nga Bashkia e Beratit. Sidoqoftë, meqenëse instrumentet mbrojtëse mjedisore dhe sociale konsiderohen një komponent integral dhe i rëndësishëm gjatë zbatimit të projekteve të financuara nga Banka Botërore, monitorimi dhe raportimi do të kryhen sipas kërkesës. Ngritja e kapaciteteve ESMP Operatori i ndërtimit dhe / ose mbikëqyrësi duhet të jenë plotësisht në dijeni të dispozitave të PMEV-së dhe të trajnohen në lidhje me zbatimin e tij. Stafi i FSHZH-së do të ofrojë trajnime për zbatimin e ESMP dhe raportimin, në përputhje me udhëzimet e Bankës Botërore dhe Kornizën e Menaxhimit Mjedisor dhe Social. Raportimi dhe monitorimi Inxhinier / kontraktor mbikëqyrës do të raportojë për zbatimin e PMMS në FZHM çdo muaj, si dhe në zbatimin e punimeve. Raporti duhet të përfshijë një kapitull mbi performancën mjedisore, bazuar në artikujt e ESMP. Përmbajtja e raportit do të pajtohet me FSHZH. Në rast aksidenti ose ndikimi negativ në mjedis (nuk parashikohet nga PMMS), inxhinieri mbikëqyrës do t'i raportojë menjëherë FSHZH-së. Instituti i Monumenteve të Kulturës, si dhe Bashkia e Beratit, do të monitorojnë nga afër vendin e punës gjatë zbatimit të projektit në përputhje me kërkesat e legjislacionit kombëtar dhe do të trajtojë çdo çështje që konsiderohet e rëndësishme për shkak se vendi është një vend kulturor. Informimi dhe zbulimi i publikut E drejta e publikut për t'u informuar është një proces i detyrueshëm i kërkuar nga Konventa Aarhus, nga të cilat Shqipëria është një palë nënshkruese. Pas miratimit të financimit të projektit, Bashkia e Beratit, në bashkëpunim me FSHZH-në, do t'i vë në dispozicion publikut projektin teknik për rishikim publik. Pasi që ky projekt nuk kërkon një leje mjedisore, konsultimi publik për VNM-në nuk është i detyrueshëm nga ligji shqiptar. Megjithatë, në përputhje me politikat operacionale të Bankës Botërore (OP 4.01 dhe dhënien e informacionit), draft PMM do të shpalosen në gjuhën lokale në Berat (Bashkia World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 31 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” e Beratit dhe në faqen e internetit të FSHZH). Përgjigjet që mblidhen në bazë të konsultimit publik, do të merren parasysh në versionin më të fundit të PMMS. Në përfundim, ky nënprojekt bie nën projektet e Kategorisë B, meqë ndikimet e tij mjedisore dhe sociale mund të menaxhohen përmes zbatimit të masave adekuate zbutëse të përshkruara në planet e Zbutjes Mjedisore dhe Sociale si dhe Planet e Monitorimit. Përveç kësaj, pas komunikimeve të ndryshme me komunitetin lokal, projekt-modifikimi u ndryshua për të shmangur çdo rivendosje të pavullnetshme. Për këtë nënprojekt është hartuar një Plan Veprimi i Shkurtuar për Zhvendosjen, për të trajtuar dhe zgjidhur në mënyrë të përshtatshme kompensimin për blerjen e tokës bujqësore që do të ndodhë për shkak të zgjerimit të pashmangshëm të rrugës përmes këtij segmenti. World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 32 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Tabela 2: Plani i Menaxhimit Mjedisor e Social World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 33 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” A. Plani i masave zbutese sociale e mjedisore Kosto (ne EUR) Pergjegjesia institucionale Komente Faza Ceshtja Masa zbutese Instalimi Zbatimi Instalimi Zbatimi (e.g. Ndikime dytesore) Para-ndertim Pastrimi i vendit të punës nga Në konsultim me Bashkinë e Beratit, NA 37,000 FSHZH/Bashkia Kontraktori i Sic jepet ne preventiv materiale inerte, pluhuri, betoni, sigurojnë një metodë të Berat punimeve asfalt i vjetër etj. përshtatshme për riciklimin e materialeve të ndërtimit dhe Pastrimi i mbeturinave të materialeve të hekurishteve. Hedhni depozituara përgjatë rrugës mbeturinat e gjeneruara në marrëveshje me Bashkine Para-ndertim Përdorni gurët ekzistues dhe të NA NA Gurorja Kontraktori te Siç kërkohet në lejen mjedisore Materialet e furnizuara nga licencuar guroret; disponojea te vende të paligjshme ose të Për t'u specifikuar në gjitha lejet paautorizuara mund të kërkesa për miratim zyrtar ose dokumentet e tenderit. ushtrojnë presion mbi burimet licencë të vlefshme operative natyrore Ndertimi ngarkesë të lagur ose me kamion të NA NA Kontraktori i Kontraktori i Siç kërkohet në lejen mjedisore Pluhuri i krijuar gjatë transportit mbuluar punimeve punimeve të gurit ose materialeve Për t'u specifikuar në agregate dokumentet e tenderit. Ndertimi Ujitja e vendit të ndërtimit dhe NA NA Kontraktori i Kontraktori i Siç kërkohet në lejen mjedisore Pluhuri i gjeneruar gjatë vendet e magazinimit të materialeve punimeve punimeve punimeve të ndërtimit Për t'u specifikuar në sipas nevojës dokumentet e tenderit. Ndertimi Mos lejoni që automjetet ose Minimal Minimal Kontraktori i Kontraktori i Ndotja e ajrit dhe zhurma nga makineritë të jenë të papunë në punimeve punimeve makineritë në vend, transport vend dhe djegie në vend Përdorni pajisjet e vërtetuara dhe të World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 34 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Kosto (ne EUR) Pergjegjesia institucionale Komente Faza Ceshtja Masa zbutese Instalimi Zbatimi Instalimi Zbatimi (e.g. Ndikime dytesore) duhura Nuk ka djegie të hapur ose djegie të ndonjë lloji të lejuar në vend Ndertimi Çrregullimi i zhurmës tek Kontrolloni që zhurma e lëshuar minimal Minimal Kontraktori i Kontraktori i Për t'u specifikuar në njerëzit dhe kafshët gjatë rehabilitimit të rrugës nuk i punimeve punimeve dokumentet e tenderit. kalon normat kombëtare të përcaktuara në rregullore (85 dB për mjedisin urban, jashtë) Ndertimi Organizoni transportin e materialeve NA minimal Kontraktor Kontraktor Trafiku që mund të krijojë në orë të trafikut minimal. Përdorni Ndërtimi: Ndërtimi: zhurmë, shter automjetesh, rrugë alternative për të minimizuar Menaxheri i Menaxheri i mbingarkesë rrugore në dhe bllokimet e trafikut. Punimet duhet Transportit dhe Transportit dhe përreth zonës të kryhen në mënyrë alternative në Operatori i Operatori i gjysmën e gjatësisë së rrugës ose në kamionëve kamionëve grupe me qëllim që të lejojnë hyrjen në kalim Ndertimi Plani i menaxhimit të trafikut me Për t'u minimal Kontraktori i Kontraktori i Masat që duhet të përfshihen në Bllokim trafiku gjatë aktivitetit masat e përshtatshme për të specifikuar punimeve punimeve Planin e Menaxhimit të Trafikut të ndërtimit përcjellë trafikun dhe është i lehtë në (Dokumentet e Ofertës) për t’u ndjekur; në bashkëpunim me dokumentet autoritetet lokale, përfshijnë policinë e tenderit.. rrugore Ndertimi Siguria e automjeteve dhe e Ndriçim i përshtatshëm dhe shenjat Për t'u minimal Kontraktori i Kontraktori i këmbësorëve e sigurisë të përcaktuara mirë. specifikuar punimeve punimeve Njoftim me kohë në media kur në ndërtimi do të zhvillohet dokumentet e tenderit. Ndertimi Për t'u 50 / Kontraktori i Kontraktori i Rekomandohet që gurët dhe Ndotja e ujit dhe tokës nga organizoni dhe mbuloni zonat e specifikuar month punimeve punimeve materialet tjera që do të hiqen, depozitimi i papërshtatshëm i ruajtjes së materialeve; ripërdoren të ripërdoren dhe të riciklohen World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 35 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Kosto (ne EUR) Pergjegjesia institucionale Komente Faza Ceshtja Masa zbutese Instalimi Zbatimi Instalimi Zbatimi (e.g. Ndikime dytesore) materialeve, menaxhimi dhe toka për mbulimin e sistemit të në sipas keshillave te Institutit të përdorimi i makinave kullimit; dokumentet Monumenteve të Kulturës dhe ndërtimore e tenderit. Bashkise. Instaloni pajisjet e kontrollit të rrjedhjeve Sigurimi i menaxhimit të duhur të mbeturinave në vend, me qëllim parandalimin e ndotjes Keni një mekanizëm të kontrollit të rrjedhjes dhe ndërhyrje emergjente për të kontrolluar derdhjet Ndertimi minimal Sic Kontraktori i Kontraktori i Shumica e mbetjeve të Ndotja e ujit dhe e tokës nga Depozitoni materialet e mbeturinave specifikoh punimeve punimeve gjeneruara mund të riciklohen hedhja e parregullt e në vendin përkatës të përcaktuar, të et ne materialeve të mbeturinave mbrojtur nga përmbytjet, në preventiv bashkëpunim me bashkine e Beratit. Për ruajtje të përkohshme dhe të shkurtër të mbeturinave, zgjidhni një zonë në sipërfaqe të padepërtueshme, larg nga çdo rrjedhje potenciale në rrjedhën e ujit. Mblidhni dhe menaxhoni në mënyrë adekuate të gjitha mbeturinat në kohën e duhur, përfshirë materialin e pastruar që mund të hidheni vetëm në vende të miratuara nga bashkia World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 36 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Kosto (ne EUR) Pergjegjesia institucionale Komente Faza Ceshtja Masa zbutese Instalimi Zbatimi Instalimi Zbatimi (e.g. Ndikime dytesore) Ndertimi Ndotja potenciale e tokës Trajtimi i duhur i lubrifikanteve, minimal minimal Kontraktori i Kontraktori i Bashkia e Beratit duhet të dhe e ujit nga mirëmbajtja karburanteve dhe tretësve me ane punimeve punimeve leshoje një leje me shkrim për e papershtatshme dhe te magazinimit te sigurt; siguro një vend të përshtatshëm të furnizimi me karburant i ngarkimin e duhur të karburantit dhe depozitimit para se të fillojnë pajisjeve mirëmbajtjen e pajisjeve; te punimet e ndërtimit mblidhen të gjitha mbeturinat dhe vendosen në vendin e lejuar të deposizimit të mbetjeve. Në rastin e rrjedhjes, toka e ndotur duhet të mblidhet dhe të depozitohet si mbetje e rrezikshme. Mbeturinat duhet të mblidhen në kontejnerë të veçantë.Te kete një mekanizëm të kontrollit të rrjedhjes dhe ndërhyrje emergjente për të kontrolluar derdhjet Ndertimi minimal minimal Kontraktori i Kontraktori i Ndërprerja e modeleve të Në përputhje me dizajnin e punimeve punimeve kullimit sipërfaqësor dhe miratuar, te ruhet kullimi natyror. nëntokësor gjatë ndërtimit, krijimi i pellgjeve te ujit. Ndertimi Shëndeti i punëtorëve dhe minimal minimal Kontraktori i Kontraktori i siguria në punë T’u jepen punëtorëve udhëzime punimeve punimeve sigurie dhe pajisje mbrojtëse (syze, maska, helmeta, çizme, organizim i sigurt i trafikut të anashkaluar, kit mjekësor i pranishëm ne vendin e punes Ndertimi Pastrimi i vegjetacionit duhet të NA Sipas Kontraktori i Siç specifikohet në lejen mbahet në minimum, me mbjelljen e rregullave punimeve; mjedisore Ndikimet në vegjetacion, pemë, zëvendësimit të planifikuar dhe kombëtar Bashkia Berat livadhe etj. kryer, dhe do të bëhet në koordinim e të Specifikimet teknike duhet të World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 37 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Kosto (ne EUR) Pergjegjesia institucionale Komente Faza Ceshtja Masa zbutese Instalimi Zbatimi Instalimi Zbatimi (e.g. Ndikime dytesore) me masat për mbrojtjen e mjedisit, përfshijnë masat e habitateve dhe bankave të lumenjve. për 1 përshtatshme për rimbjelljen e pemë që pemëve te ullirit të Pemët e ullirit që do të shpronësuara. pritet, shpronësohen, nuk duhet të priten, por të ripërtëriten në një vend të duhet të caktuar nga organi përkatës mbillen 3 administrativ. Ndertimi Gjetje rastesore me interes Në rast të gjetjeve të rastësishme NA Në rast të Kontraktori i kulturor/historik gjatë gërmimeve dhe punëve të gjetjeve të punimeve, Legjislacioni shqiptar detajon përgjithshme, punimet do të rastësish FSHZH, Bashkia veprimet e nevojshme në rast të pushojnë menjëherë, zona do të me, Berat gjetjeve rastesore sigurohet dhe autoritetet përkatëse pronari i do të informohen brenda tri ditëve projektit nga gjetjet e mësipërme. Autoritetet do të do të kenë pesëmbëdhjetë ditë për paguajë t'u përgjigjur dhe të tregojnë cilat masa duhet të ndërmerren për të për të vazhduar me punimet. gjitha hetimet e kërkuara Ndertimi Shendeti dhe siguria ne pune a) Ekzaminime shëndetësore Sic minimal Kontraktori i Kontraktori i Është kërkesë ligjore sigurimi i parandaluese për punëtorët, specifikohet punimeve, punimeve pajisjeve mbrojtëse për sigurinë trajnime për parandalimin e ne preventiv FSHZH në punë sëmundjeve, sigurimin e arsimit a) parandalimi i semundjeve dhe kontrollet mjekesore b) Informimi i popullsisë lokale në vendet e lira. Përfshirja maksimale e mundshme e punëtoreve lokale b) Krijimi i vendeve te reja te punes c) Nevojat për strehim do të c)Akomodimi i punetoreve vlerësohen në të gjitha kampet e punëtorëve. Sigurimi i standardeve d)SIguria e punetoreve ne World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 38 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Kosto (ne EUR) Pergjegjesia institucionale Komente Faza Ceshtja Masa zbutese Instalimi Zbatimi Instalimi Zbatimi (e.g. Ndikime dytesore) vendin e punes për akomodim d) u jepen punëtorëve udhëzime sigurie dhe pajisje mbrojtëse (syze, maskë, helmeta, çizme, etj); b) Sigurimi i trajnimit të punëtorëve të ndërtimit c) Mekanizmi i ankesave për punëtorët për të ngritur shqetësime të arsyeshme në vendin e punës (komentet ose ankesat) Funksionimi / Shqetesimi nga zhurmat i Kufizohen aktivitetet gjate oreve te Minimal minimal Kontraktori i Kontraktori i për t'u specifikuar në Mirembajtja popullates lokale dhe diites (Ne marreveshje me mirembajtjes/N mirembajtjes/N dokumentet e kontratës së punonjesve, shkaktuar nga komunitetet lokale) jQV jQV mirëmbajtjes-Specifikimet mirembajtja e rregullt dhe e teknike për realizimin e punëve planifikuar e rruges të mirëmbajtjes World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 39 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Part B: Plani i Monitorimit World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 40 Kur duhet të Pse duhet të Indikatoret Kosto Pergjegjesia institucionale monitorohet monitorohet? Faza Plani i /menaxhimit Çfarë aktiviteti ndikimi mjedisor Ku do të dhe social per “Rehabilitimin Si duhet të e rruges (frekuenca automobilistike parametri? e matjes (opsionale) Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” duhet të monitorohet? monitorohet? monitorohet? / Lloji i Zbati pajisjeve të ose e Instalimi Instalimi Zbatimi mi monitorimit vazhdueshme) Para-ndertim posedimi i miratimit Ne vendin e Inspektimi i te gjitha Perpara fillimit te për të siguruar posedimi i NA NA Operatori i Operatori i zyrtar ose licenca e gurores dokumenteve te punimeve përdorim të miratimit gurores gurores vlefshme operative për nevojshme qëndrueshëm të zyrtar ose guroret e gurëve dhe materialeve licenca e subjektet e tjera të vlefshme furnizimit me materiale operuese Ndertim Mbulimi ose zhytja poshtë Ne vazhdimesi Siguro ulje minimale Ngarkesa te NA minim FSHZH Supervizori materialeve të Vendi i punes; Supervizim te cilesise se ajrit mbuluara; al transportuara që mund të cdo makine raport nga gjenerojnë pluhur, si guri, supervizori rëra apo zhavorri Ndertim Mbingarkese, ndërprerjet Vendi i punes Supervizimi visual Rregullisht nga Siguro crregullim Numri i a) FSHZH Supervizori e trafikut, ankesat për supervizimi minimal te trafikut ankesave te minim menaxhimin e trafikut marra al Ndertim Dëmtimi i strukturës së Vendi i punes Supervizimi inspektime të SIguro ndikime rëshqitjet NA FSHZH minimal dheut, rrëshqitja e tokës panjoftuara gjatë minimale ne toke e tokës, minim dhe rrëshqitjet, punës, pas shiut erozioni, al argjinaturat të rëndë argjinaturat e dëmtuara Ndertim Shqetësim i zhurmës ndaj Vendi i punes; Mates i nivelit te një herë për çdo Siguro perputhje me Nr. i minimal FSHZH Supervizori popullatës njerëzore dhe shtepite me te zhurmave, makinë dhe mjedisin, sjendetin ankimimev minim kafshëve dhe punëtorëve aferta inspektime pajisje kur fillon dhe sigurine e te marra al në vend puna dhe në rast ankese Ndertim Parametrat e ndotjes së Ne dhe prane Kampionimi nga Bazuar ne ankesat Te mos kete clirime minimal FSHZH Supervizori ajrit të pluhurit, lëndës së vendit te agjencia perkatese te tepruara gjate Numri i 100/m grimcuar punimeve punimeve ankesave të uaj regjistruara , raportet e ARM World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 41 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Ndertim Cilesia e ujit dhe e tokes Në dhe afër Pas ankesës ose Për të siguruar asnjë minimal FSHZH Supervizori (lende te ngurta pezull, vaj vendit të punës Marrja e mostrave derdhjes / clirim të tepruar Numri i minim dhe yndyra) (në rrjedhën e nga agjencia e rrjedhjes në lumë gjatë punimeve ankesave të al sipërme dhe te autorizuar regjistruara poshtme) Inspektimi vizual i , rrjedhjeve raportet e ARM Ndertim Vendosje e tabelave te Ne dhe prane Vizualisht nga Rregullisht Te sigurohet Nr i minimal Supervizori minimal sigurise vendit te punes supervizori vendosja e qarte e tabelave FSHZH sinjalistikes Ndertim Shkatërrimi i materialeve Në vend për Permes percaktimit Para fillimit të Për të siguruar Përcaktimi minimal Supervizori minimal të mbeturinave në vendin mbledhjen dhe zyrtar te bashkise, punimeve dhe menaxhimin e duhur nga FSHZH e autorizuar asgjësimin në vizualisht rregullisht të mbeturinave Bashkia, kohë sasitë e mbeturinav e të larguara Ndertim Pajisjet mbrojtëse (syzet, Vendi i punes Inspektime inspektime të numri i NA Supervizioni, Supervizori / Siguria e maskat, helmetat, çizmet, panjoftuara gjatë aksidenteve minim FSHZH punetoreve etj., Organizimi i trafikut punës në punë, te al anashkalues. regjistruara World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 42 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Ndertim/ job site Supervizim, reaporte Gjate Raportet e NA minim Supervizori Shkatërrimi i të fotografike transportimit te vizitave të al FSHZH lashtave, materialeve te shpeshta në livadheve, humbja / ndikimi në ndertimit vend nga NA pemëve, etj vegjetacion Eksperti i Mjedisit minim al Objektet kulturore Vendi i punes Vizita ekspertësh nga E vazhdueshme Katalogu i Duhet të minim Supervizori Supervizori Ndertimi/ Instituti për artikujve të jetë pjesë al FSHZH, IMK Drejtoria Monumente gjetur, e Rajonale e Gjetjet rastesore Kulturore, mbikëqyrje përfshirë aktivitetev Kultures, FSHZH e rregullt dokumenta e të cionin planifikuar fotografik a të dhe rregullta tekstual Funksionimi Observime Numri i në dhe afër shenjave minimal NjQV Kontraktori i Siguria e dukshmëria dhe vendit të punës Nje here ne jave paralajmër mirembajtjes automjeteve dhe përshtatshmëria ne darke uese të minim e këmbësorëve instaluara, al kur nuk ka numri i aktivitet ndërtimi aksidenteve të regjistruara World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 43 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” Rritja e Ndikim vizual në dhe afër vizitat në vend dhe Cdo dy dite nga Per arsye estetike Mungesa e Duhet të NjQV NjQV mbeturinave të vendit të punës komunikimi me NJQV si pjese e mbeturinav jetë pjesë ngurta shtëpiake autoritetet lokale mirembajtjes e në terren,e për shkak të kosha bosh aktivitetev rritjes së numrit e të të vizitorëve në planifikuar vend a të rregullta nga NJQV- ja a) Parandalimi i 1) Ekzaminime Ne apo prane vizitat në vend dhe Once a ëeek by Të sigurohet zbatimi Punetoret Duhet te Minim FSHZH, Supervizori sëmundjeve dhe shendetesore per vendit te punes komunikimi me FSHZH i duhur i kërkesave te njihen jete pjese al supervizori, ekzaminimet punonjesit punëtorët dhe të shëndetit dhe me e kontraktori shëndetësore 2) Trainim per komunitetin procedurat aktivitetev sigurisë parandalimin e e sigurise, e te semundjeve te pajisen rregullta b) Krijimi i me pajisje vendeve të punës sigurie shtesë 1) Informimi i popullsise c)Strehimi i lokale per vendet e lira punetoreve 2)Perfshirja e punetoreve lokale d)Siguria e 1) Do te vleresohen punetoreve ne nevojat per akomodim kantier 2)Standardi i akomodimit 1)Instruktimi i punetoreve per sigurine dhe masat mbrojtese (syze, maska, helmeta, cizme, etj.). 3) Disponueshmëria e mekanizmave të ankesave dhe pika qendrore e ankimit World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 44 Plani i menaxhimit mjedisor dhe social per “Rehabilitimin e rruges automobilistike Muzak Topia per ne Kalane e Beratit” World Bank Group /Government of Albania /Fondi Shqiptar i Zhvillimit/ Bashkia Berat 45 Raporti i Konsultimit Publik për Projektin "Rikonstruksioni i rrugës automobilistike " Muzak Topia " për në Kalanë e Beratit, segmenti nga rrethrrotullimi në ish rezervat shtetërore deri tek kisha e Shën Ilias" Plani i Menaxhimit Mjedisor dhe Social Data: 31 Janar, 2018 Vendi: Bashkia Berat Më 31 janar 2018, në Bashkine e Beratit, u mbajt konsultimi publik në projektin "Rikonstruksioni I rruges automobilistike " Muzak Topia " per në Kalane e Beratit, segmenti nga rrethrrotullimi në ish-rezervat shtetërore deri në kishën e Shën Ilias". Takimi, përveç ofrimit të një mundësie tjetër për qytetarët dhe aktorët e tjerë relevantë për të komunikuar shqetësimet dhe qëndrimet e tyre rreth këtij projekti, gjithashtu mundësoi prezantimin e Planit të Menaxhimit Mjedisor dhe Social të Projektit që adresonte këto shqetësime dhe organizoi punën për t'i adresuar ato. Në takim morën pjesë banorët e zonave ku kalon rruga, përfaqësuesit e bizneseve që veprojnë në zonë, institucionet lokale si Drejtoria Rajonale e Monumenteve të Kulturës, përfaqësuesit e shoqërisë civile, etj. Takimi u hap nga nënkryetari i Bashkisë së Beratit, z. Bledar Blana, i cili pas përshëndetjes së pjesëmarrësve e përshkroi projektin në kuadër të përpjekjeve të tjera për rritjen e potencialit turistik të qytetit. Ai njohu çështjet që kanë të bëjnë kryesisht me çështjet pronësore në këtë fushë dhe shprehu përkushtimin e Bashkisë Berat për të qëndruar pranë qytetarëve për zgjidhjen e tyre. Z. Blana shprehu mbështetjen dhe angazhimin e institucionit që ai përfaqëson për zbatimin e projektit dhe ftoi qytetarët të bashkëpunojnë për të mundësuar identifikimin e çështjeve dhe gjetjen e zgjidhjeve më efikase. Përfaqësuesi i Fondit Shqiptar të Zhvillimit, z. Oltion Kadaifçiu, i njohu më tej pjesëmarrësit me natyrën e projektit, angazhimin e Fondit Shqiptar të Zhvillimit për realizimin e tij, angazhimin e Qeverisë Shqiptare dhe marrëveshjen e kredisë të Bankës Botërore. Më tej, përfaqësuesi i kompanisë së dizajnit, CEC group, z. Vangjush Mbriçe, i prezantoi pjesëmarrësit me projektin e rindërtimit të rrugës në detaje. Prezantimi i tij u shoqërua nga një numër pyetjesh nga pjesëmarrësit rreth ndikimit të rrugës ne pronat përreth. Njësia Mjedisore dhe Sociale, pjesë e Fondit Shqiptar të Zhvillimit, prezantoi Planin e Menaxhimit Mjedisor dhe Social dhe theksoi nevojën për bashkëpunim midis të gjithë aktorëve të përfshirë për një zbatim efektiv dhe pa punë të projektit. Pjesë e këtij prezantimi ishte edhe njohja me kërkesat e Bankës Botërore për zbatimin e këtij projekti i cili është klasifikuar si një projekt i kategorisë B, që do të thotë se ndikimet mjedisore dhe komunitare duhet të mbahen në minimum. Ky prezantim u pasua nga diskutime në të cilat qytetarët dhe përfaqësuesit e institucioneve pjesëmarrëse ngritën çështjet që i shqetësonin ata. Engjëll Tabaku, banor i lagjes Kala dhe pronar i tavernës Haxhistasa, që ndodhej pranë hyrjes së Kala, në fjalën e tij, e mirëpriti këtë investim dhe tregoi se kjo ndërhyrje është e mirëpritur nga bizneset e zonës. Ai më pas shprehu interes në metodën e kompensimit të tokës që do të nxirret nga prona e tij për zgjerimin e rrugës. Komuna e Beratit, Drejtor i Urbanizmit dhe Zhvillimit, në përgjigje të z. Tabaku i prezantoi pjesëmarrësit me angazhimin e Bashkisë Berat për të ngritur një komision që do të vlerësojë pronat dhe metodën që do të ndiqet për shpronësim. Punonjësit e FSHZH u shpjeguan pjesëmarrësve Kornizën e Politikave të Risistemimit që rregullojnë aktivitetin e shpronësimit gjatë projektit dhe përsëri theksoi ndjeshmërinë që karakterizon FSHZH dhe Bankën Botërore në kryerjen e veprimeve të tilla. Më tej, qytetari Lili Vrusho, ngriti shqetësime në lidhje me problemin e posedimit të certifikatës së pasurisë për pronën e tij. Megjithëse ai mori njohjen e pronës nga Komisioni i Kthimit të Pronave, z. Vrusho tregoi se për arsye kryesisht administrative ai nuk po zotëron certifikatën e pronësisë. Për këtë pyetje dhe ato të mëparshme në lidhje me pronën private, eksperti social i FSHZH-së u përgjigj se meqenese ky takim është mbajtur me qëllim të rishikimit të ndikimeve mjedisore dhe masave zbutëse gjatë rindërtimit të rrugëve, takime të tjera do të pasojnë lidhur me rivendosjen. Çdo rast do të trajtohet në Planin e Veprimit të Zhvendosjes dhe çdo kompensim do të sigurojë që nuk do të ketë ndikime negative në Projektin Njerëzit e prekur dhe efektet e identifikuara do të kompensohen siç duhet bazuar në Kornizën e Politikave të Zhvendosjes të projektit PIUTD. Më tej, pjesëmarrësit konsultuan projekt-projektet e projektit duke kërkuar përgjigje në lidhje me pronësinë, ndërtimin e mureve përreth, territorin e prekur në pronën e tyre etj. Environmental and social management plan for the upgrading of the vehicle road segment “Muzak Topia” to Berat Castle World Bank Group/Albanian Development Fund/Government of Albania/Municipality of Berat 44 Environmental and social management plan for the upgrading of the vehicle road segment “Muzak Topia” to Berat Castle World Bank Group/Albanian Development Fund/Government of Albania/Municipality of Berat 45 Environmental and social management plan for the upgrading of the vehicle road segment “Muzak Topia” to Berat Castle World Bank Group/Albanian Development Fund/Government of Albania/Municipality of Berat 46