®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ OVERVIEW WENDY CUNNINGHAM AND RAFAEL MUÑOZ with Sjamsu Rahardja, Claire Hollweg, Izabela Leão, Indira Ekanayake, Mansur Ahmed, Mohammed Amin, Habib Rab, and Pui Shen Yoong Full Report and Sectoral Policy Notes of the Myanmar’s Future Jobs: Embracing Modernity Overview can be downloaded at www.worldbank.org/Myanmar and www.facebook.com/WorldBankMyanmar/ ®mn\ma®pv\f Anagt\Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ OVERVIEW WENDY CUNNINGHAM AND RAFAEL MUÑOZ with Sjamsu Rahardja, Claire Hollweg, Izabela Leão, Indira Ekanayake, Mansur Ahmed, Mohammed Amin, Habib Rab, and Pui Shen Yoong ေက်းဇူးတင္လႊာ ယခု အစီရင္ခံစာအား Dr. Wendy Cunningham ႏွင့္ Dr. Rafael Muñoz တို႔ဦးေဆာင္သည့္ ကမာၻ႔ဘဏ္ မွ ပညာရွင္မ်ားက ေရးသားျပဳစုပါသည္။ အဖြဲ ႔တြင္ Sjamsu Rahardja, Claire Hollweg, Izabela Leao, Indira Janaki Ekanayake, Mansur Ahmed, Mohammed Amin, Habib Rab, Reena Badiani-Magnusson, Sufian Jusof, Anne Ong Lopez, Pui Shen Yoong, David Alejandro Huertas, Ikuko Uochi, Kyaw Soe Lynn ႏွင့္ Audrey Stienon တို႔ပါ၀င္သည္။ Khay Mar San ႏွင့္ Corinne Bernaldez တို႔က လုပ္ငန္းလည္ပတ္ႏိုင္ရန္ ႐ုံးလုပ္ငန္း အကူအညီမ်ား ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ၾကပါသည္။ ယခု အစီရင္ခံစာအား ကမာၻ႔ဘဏ္ အေရွ႕အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ေဒသ ဒုတိယ ဥကၠ႒ Victoria Kwakwa၊ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကမာၻ႔ဘဏ္႐ုံးက ယခင္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Ulrich Zachau ႏွင့္ လက္ရွိ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Ellen Goldstein၊ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကမာၻ႔ဘဏ္႐ုံး၏ ယခင္ဌာေနကိုယ္စားလွယ္ Abdoulaye Seck လက္ရွိဌာေန ကိုယ္စားလွယ္ Gevorg Sargsyan၊ ကမာၻ႔ဘဏ္၏ လူမႈကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးဌာနက မန္ေနဂ်ာမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ Jehan Arulpragasm ႏွင့္ Philip O’Keefe (social protection sector managers) တို႔၏ လမ္းညႊန္မႈျဖင့္ ေရးသားျပဳစုခဲ့ပါသည္။ Tom Farole, Gabriel Demombynes, Parmesh Shah, and Maryla Maliszewska as well as Lars Sondergaard, Shabih Mohib, Rawang Rojvanit တို႔က ့ ိုးခဲၾ့ ကၿပီး အစီရင္ခစ အၾကံျပဳခ်က္မ်ား ပံပ ္ စ္ေလွ်ာက္ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားေပးခဲၾ့ ကသည့္ ကမာၻဘ ံ ာ ေရးသားျပဳစုသည့တ ႔ ဏ္၀န္ထမ္း အသီးသီးအား ေက်းဇူး တင္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။ ႔ု ျပင္ အထူးသျဖင့္ စီမက ထိအ ိ ္းႏွင့္ ဘ႑ာေရး ၀န္ၾကီးဌာန၊ စိက ံ န ္ ်ဳိးေရး၊ ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ဆည္ေျမာင္း၀န္ၾကီးဌာန၊ အလုပသ ု ပ ္ မား၊ လူ၀င္မၾႈ ကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႕အင္အား၀န္ၾကီးဌာန၊ စီးပြားေရးႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး ၀န္ၾကီးဌာနႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကုန္သည္ၾကီးမ်ားႏွင့္ စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသင္းတို႔အားလည္း ေက်းဇူးအထူးတင္ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။ အစီရင္ခံစာ ျပဳစုေနစဥ္ကာလအတြင္း အၾကံျပဳခ်က္မ်ား စာျဖင့္ေရးသား ႔ု ည့အ ေပးပိသ ွိ ါသည္။ ထိအ ္ တြက္ အထူးေက်းဇူးတင္ရပ ႔ု ျပင္ အစီရင္ခစ ံ ာ ျပဳစုသည့္ အဖြ  ဲအ ႔ ေနျဖင့္ အရပ္ဘက္အဖြ ႔ စည္းမ်ား၊ စီးပြားေရးလုပင ဲအ ္ ်ား၊ ္ န္းရွငမ ပညာရွင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာဖြံ ႔ျဖိဳးေရး မိတ္ဖက္မ်ားျဖင့္ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ခဲ့သည့္ အစည္းအေ၀းမ်ားမွလည္း အၾကံဥာဏ္မ်ား ရရွိခဲ့သည့္အတြက္ ေက်းဇူး တင္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။ အစီရင္ခံစာ ျပဳစုစဥ္ ကာလအတြင္း လမ္းညႊန္မႈမ်ားေပးခဲ့ပါေသာ Dr. Sean Turnell ႏွင့္ ျမန္မာဖြံ ႔ျဖိဳးေရးအဖြဲ ႔အစည္း အားလည္း ေက်းဇူးအထူးတင္ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။ ္ ကိင ယခု overview သည္ ျမန္မာျပည္၏ အလုပအ ္ ်ား၊ ျမန္မာျပည္၏ အနာဂတ္ ု မ အလုပ္အကိုင္မ်ား၊ ေခတ္သစ္ဆီသုိ႔ အမည္ရွိ အစီရင္ခံစာ အျပည့္အစုံ၏ အႏွစ္ခ်ဳပ္ ျဖစ္ပါသည္။ ယခု overview တြင္ ေဖာ္ျပထားခ်က္မ်ားအာလုံး၏ အေသးစိတ္အား အစီရင္ခံစာ အျပည့္အစုံတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ အစီရင္ခံစာ အျပည့္အစုံတြင္ ေအာက္ပါ မွတ္စုမ်ား ပါ၀င္ပါသည္။ Note 1: A Macroeconomic Context for More and Better Jobs (Rafael Muñoz Moreno and Pui Shen Yoong) Note 2: Myanmar’s Labor Force (Wendy Cunningham and David Alejandro Huertas) Note 3: Jobs in Agriculture in Myanmar (Izabela Leão, Mansur Ahmed, and Indira Ekanayake) Note 4: Micro Enterprises in Myanmar (Mohammed Amin) Note 5: Promoting Jobs through Myanmar’s Private Sector: Riding on Momentum, Avoiding Missed-Opportunity (Sjamsu Rahardja, Claire Hollweg, Anne Ong Lopez, and Sufian Jusoh) Note 6: Migration as a Jobs Strategy (Wendy Cunningham, Alejandro Huertas, Harry Moroz, and Mauro Testaverde) ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 1 မာတိကာ ေငြေၾကးညီမွ်ျခင္း ႏႈန္းထားမ်ား 4 အက်ဥ္းခ်ံဳးထားေသာ စကားလံုးမ်ားႏွင့္ အတိုေကာက္မ်ား 4 ယေန႔ေခတ္ အလုပ္အကိုင္မ်ား ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ယေန႔ေခတ္ အလုပ္အကိုင္ 11 မ်ားမွာ မည္သို႔ပံုစံရွိသနည္း။ အနာဂတ္အလုပ္အကိုင္မ်ား။ ။လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္ေနသည့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး 17 ေျပာင္းလဲလႈပ္ခတ္မႈက အလုပ္အကိုင္မ်ား၏ အရည္အေသြးကို ျမင့္မားလာေစႏုိင္သည္။ - စီးပြားေရးအေနအထားအား ပိုမိုခိုင္မာေစျခင္း 17 - ေက်းလက္ေဒသမ်ားရွိ အလုပ္အကိုင္မ်ားႏွင့္ လုပ္ကိုင္ေလ့ရွိေသာ အလုပ္အကိုင္ 17 အမ်ိဳးအစားမ်ားကို ျမႇင့္တင္ေပးျခင္း 19 - အလုပ္အကိုင္မ်ားႏွင့္ကမာၻ႔စီးပြားေရး 21 - လူ႔အရင္းအျမစ္စီမံခန္္႔ခဲြမႈ - ပိုမိုကြၽမ္းက်င္ေသာလုပ္သားအင္အားစု 23 တည္ေဆာက္ျခင္းႏွင့္ ခန္႔ထားျခင္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ားဖန္တီးရန္ 25 တိက်ေသာ မူဝါဒေရးရာ ခ်မွတ္မႈမ်ားလိုအပ္ျခင္း - အလုပ္အကိုင္ေကာင္းမ်ား ေပါမ်ားေစရန္ မူဝါဒမ်ား 25 - ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာအလုပ္အကိုင္မ်ားအတြက္ မူဝါဒမ်ား 29 - လူတိုင္းအတြက္အက်ံဳးဝင္ေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ားအတြက္ မူဝါဒမ်ား 30 ကိုးကား 38 2 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview ပံုမ်ား၊ ဇယားမ်ားႏွင့္ စကားခ်ပ္မ်ား ပံု (၁) အမွန္တကယ္ ဂ်ီဒီပီတုိးႏႈန္း၊ ၂၀၁၀-၂၀၁၅၊ ႏွစ္အလုိက္ % 6 ပံု (၂) ပွ်မ္းမွ် အမွန္တကယ္ဂ်ီဒီပီ တိုးႏႈန္း၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ၅ ႏွစ္ (%) 6 စကားခ်ပ္ ၁ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးသည္ ေရႊေခတ္ကို ျဖတ္သန္းခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ 7 အင္အားခ်ိနဲ႕လာသည္။ ပံု (၃) ဂ်ီဒီပီတြင္ စက္မႈႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈက႑မ်ား၏ ပါ၀င္မႈအခ်ိဳးအစား၊ ရာခိုင္ႏႈန္း 7 ပံု (၄) ခန္႔ထားႏိုင္ေသာ အလုပ္သမားမ်ား၏ ပါဝင္မႈအခ်ိဳးအစား၊ ရာခိုင္ႏႈန္း (%) 8 ပံု (၅) အေရွ႕အာရွႏိုင္ငံအခ်ဳိ႕တြင္ ေျဖေလွ်ာ့ေပးမႈမ်ား ေနာက္ပိုင္းကာလ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈႏႈန္းအေပၚ 8 အဓိက ေမာင္းႏွင္ၾကသည့္ အရာမ်ား (%) ပံု (၆) ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အလုပ္အကို္င္မ်ား၊ ၂၀၁၅။ 10 ပံု (၇) စိုက္ပ်ဳိးရိတ္သိမ္းသူ မိသားစုတစ္စုလွ်င္ ပွ်မ္းမွ် အလုပ္လုပ္ရေသာရက္ 11 ပံု (၈) ပွ်မ္းမွ် တစ္ဦးခ်င္း ႏွစ္စဥ္၀င္ေငြႏွင့္ ၀င္ေငြရရွိရင္ အရင္းအျမစ္ 12 စကားခ်ပ္ ၂ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာေဒသမ်ားရွိ အလုပ္အကိုင္မ်ား 12 ပံု (၉) စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑ ငွားရမ္းအလုပ္သမားမ်ား၏ ေန႔စဥ္လုပ္ခလစာ၊ အေမရိကန္ေဒၚလာ 13 ပံု (၁၀) အိမ္တြင္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေနရာအလိုက္ အလုပ္သမား ျဖန္႔ေ၀ပံု 13 ပံု (၁၁) ႏုိင္ငံတကာသို႔ ေရြ႕ေျပာင္းအေျခခ်ျခင္းအတြက္ တြန္းအားေပးေသာအရာမ်ား 15 ပံု (၁၂) ျပည္တြင္းေရြ႕ေျပာင္းေနထုိင္ျခင္းအတြက္ တြန္းအားေပးေသာအရာမ်ား 15 ဇယား (၁) ႏိႈင္းရႏိုင္ငံမ်ားအၾကား ပွ်မ္းမွ် ေက်ာင္းေနျခင္းႏွင့္ ေက်ာင္းျပန္တက္ႏႈန္း ခန္႔မွန္းျခင္း 16 ပံု (၁၃) ဆန္စပါးစိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ေရးအတြက္ အလုပ္သမားကုန္ထုတ္စြမ္းအား 18 ပံု (၁၄) ကုမၸဏီမ်ား စတင္တည္ေထာင္ခ်ိန္ႏွင့္ ဖ်က္သိမ္းခ်ိန္ကာလအလုိက္ အလုပ္ႏုတ္ထြက္မႈမ်ား 19 ပံု (၁၅) ကုမၸဏီအရြယ္အစားအမ်ိဳးမ်ိဳးအလုိက္ အလုပ္ႏုတ္ထြက္မႈမ်ား 20 ပံု (၁၆) ဆက္လက္လည္ပတ္ေနသည့္ ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ပုဂၢလိကက႑တို႔၏ အလုပ္ခန္႔ထားမႈက 21 အလုပ္အကိုင္ အသားတင္ ဖန္တီးေပးႏုိင္ျခင္းတြင္ က႑အလိုက္ ပါ၀င္ျခင္း စကားခ်ပ္ ၃ ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းႏွင့္ ပို႔ကုန္မဟုတ္ေသာလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ မည္သည္က အလုပ္သမားမ်ားကို 22 ပိုမိုကာကြယ္ေပးႏိုင္သနည္း။ ပံု (၁၇) အလုပ္ရွင္မ်ား ရင္ဆုိင္ေနရသည့္ ကြၽမ္းက်င္လုပ္သားႏွင့္ ကြၽမ္းက်င္မႈအတတ္ပညာကြာဟခ်က္ 24 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 3 ေငြေၾကးညီမွ်ျခင္း ႏႈန္းထားမ်ား (၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေမလ ၃၀ ရက္ေန႔ ေငြလဲလွယ္ႏႈန္းအရ) ေငြေၾကးယူနစ္ = ျမန္မာက်ပ္ (MMK) အေမရိကန္ ၁ ေဒၚလာ = ျမန္မာေငြ ၁၃၆၈.၅၀ က်ပ္ ံ အက်ဥ္းခ်ဳးထားေသာ စကားလံုးမ်ားႏွင့္ အတိုေကာက္မ်ား GOM Government of Myanmar GVC Global Value Chains ICT Information and Communications Technology IHLCA Integrated Household Living Conditions Assessment ILO International Labor Organization MPLCS Myanmar Poverty and Living Conditions Survey NESP National Education Strategic Policy REER Real Effective Exchange Rate SEZ Special Economic Zone SME Small and Medium Enterprises TVET Technical Vocational Education and Training WDI World Development Indicators ဒုတိယ ဥကၠ႒ Victoria Kwakwa ဦးေဆာင္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Michal Rutkowski မန္ေနဂ်ာ Jehan Arulpragasam စီမံကိန္း ေခါင္းေဆာင္ Wendy Cunnigham and Rafael Munoz 4 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview ျမန္မာျပည္၏ အလုပ္အကိုင္မ်ား OVERVIEW အလုပ္အကိုင္ဆုိသည္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အလုပ္ၾကိဳးစားလုပ္ကိုင္ၾကသူမ်ား၏ တိုင္းျပည္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ ႏုိင္ငံအတြင္း အလုပ္အကိုင္ေပါင္း ၂၄ သန္း ရွိၿပီး ၎တို႔တြင္ ေငြေၾကးျဖင့္ လုပ္အားခ အလုပ္အကိုင္ဆုိသည္မွာ ပံုစံမ်ိဳးစံုျဖင့္ရွိသည္။ ရသည့္ လုပင ္ န္းမ်ား သိမ ႕ု ဟုတ္ ေငြေၾကးမဟုတ္ေသာ္လည္း တျခား ပုစ ံ တ ံ စ္နည္းနည္းျဖင့္ အ႐ိုးရွင္းဆံုးေျပာရလွ်င္ ပံုမွန္၀င္ေငြ (ေငြသား ု ္ငန္းမ်ား ပါ၀င္သည္။ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ ေကာင္းမြန္ခဲ့သည့္ လုပ္အားခရသည့္လပ ျဖစ္ေ စ အလားတူ ပံု စံျ ဖစ္ေ စ) ရရွိေ နသည့္ ု္ င ျမန္မာႏိင ံ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈႏန ္ ၏ ႈ ္း၏ ေနာက္ကယ ြ တ ္ င ္ ကိင ြ ္ ထို အလုပအ ္ ်ားသည္ ု မ ္ န္းတာ၀န္ကမ မည္သည့္ လုပင ္ ကိင ို ဆို အလုပအ ု ္ အဓိကက်သည့္ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္သည္။ ထိုအလုပ္အကိုင္မ်ားသည္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါး ဟု ေခၚဆိုသည္။ ယင္းသည္ အ႐ိုးရွင္းဆံုးပံုစံ သည့္ မိသားစုမ်ားအပါအ၀င္ မိသားစုအမ်ားအျပားအတြက္ အဓိက၀င္ေငြရရွိသည့္ ရင္းျမစ္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သို႕ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံ မွီတင္းေနထိုင္လ်က္ရွိသည့္ အျဖစ္ ပံုမွန္လစာတစ္ခု ရရွိသည့္ အခ်ိန္ျပည့္ တိင ု ္းျပည္တင ံ င္စြာ ေတြ ဆ ြ ္ လူမ်ဳိးဘာသာ စုလ ႔ က ြ ္ႏင ုံ ာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရက ္ ည့္ အခြင့္ ို သ ္ ွားမႈတစ္ခု ျဖစ္ႏင လႈပရ ို သ ္ ကဲသ ့ ႔ို မိသားစုအလုက ိ ္ အလမ္းမ်ားလည္း ရရွိေစၿပီး လူမူေပါင္းစည္းေရးကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။ ရာသီအလိုက္ ပံုစံေျပာင္းလဲလုပ္ကိုင္ေနသည့္ လႈပ္ရွားမႈ အစုအေ၀းကဲ့သို႔ ႐ႈပ္ေထြးသည့္ ပံုစံ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ျပည္သူျပည္သားမ်ား၏ လူေနမႈဘ၀မ်ား တိုးတက္ျမင့္မားလာေစရန္ႏွင့္ လည္းျဖစ္ႏိုင္သည္။ ု ို တိုးတက္လာေစရန္အတြက္ အရည္အေသြးျမင့မ စီးပြားေရး ပိမ ္ ားၿပီး၊ ျပည္သူျပည္သား အားလုံးႏွင့္ လႊမ္းျခဳံလက္လွမ္းမီေစသည့္ အလုပ္အကိုင္မ်ား လိုအပ္ပါသည္။ ျမန္မာ ႏိင ု င ္ န ု င ံ င ွ ့္ အေျခအေနခ်င္း အလွမ္းမကြာသည့္ ႏိင ္ မ ံ ်ားႏွင့္ ႏိင ႈ ္းယွဥလ ္ ကယ္ ္ ွ်င္ အမွနတ အလုပ္အကိုင္ ေပါမ်ားျခင္း တြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္မႈႏႈန္းျမင့္မားသည္ဟု ေျပာႏုိင္ေသာ္လည္း အလုပ္အကိုင္မ်ား၏ အထက္ ပါအဓိ ပ ၸာ ယ္ ဖြ င့္ ဆုိ ခ်က္ အ ရ အလု ပ္ အရည္အေသြးသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္စြမ္းကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ အလုပ္ အကို င္ေ ပါမ်ားျခင္း ဟူ သ ည္ အလု ပ္ အ ကို္ င္ ရွိ သမားမ်ား၏ဘ၀ တိုးတက္ျမင့္မားေရးကိုလည္းေကာင္း အာမခံခ်က္ ေပးႏိုင္သည့္ သည္ဟု အခုိင္အမာ ေျပာဆုိႏုိင္ေသာ လူဦးေရ ိ င အေနအထား မရွိေသးေပ။ ျမန္မာႏုင ္ ရ ံ ွိ အလုပအ ္ ကိင ု မ ိ ္ႏန ္ ်ား၏ ၉၀ ရာခုင ႈ ္းေက်ာ္သည္ စိက ု ပ ္ ်ဳိးေရး၊ အိမတ ္ င ြ ္းစီးပြားေရးလုပင ္ န္းႏွင့္ လုပင ္ န္းအေသးစားမ်ားစသည့္ က႑မ်ားရွိ ပိုမိုမ်ားျပားလာျခင္းကို ဆုိလိုသည္။ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားနိမ့္ပါးၿပီး လစာနည္းေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ား ျဖစ္သည္ကို ေတြ ႔ရ သည္။ စိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးက႑မ်ားရွိ အလုပ္သမားမ်ား၏ ကုန္ထုတ္ အလုပ္အကိုင္မ်ား ပိုမိုေကာင္းမြန္ျခင္း စြ မ္း အားသည္ ေဒသတြ င္း အလားတူႏုိ င္ ငံ မ်ားႏွ င့္ ယွ ဥ္ လွ် င္ နိ မ့္ က်ေနေသးသည္ ။ လုပ္ခလစာ၊ အလုပ္သမားကုန္ထုတ္စြမ္းအား၊ အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးကိုလည္း အလြတ္သေဘာခ်ဳပ္ဆုိထားသည့္ အလုပ္ ္ တ္၀န္းက်င္၊ ေဘးကင္းၿပီး သာယာေသာ အလုပပ စာခ်ဳပ္မ်ားျဖင့္သာ အမ်ားစု စီမံေနၾကၿပီး ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းမ်ားျဖင့္ ျပ႒ာန္းထားေသာ လူမႈအာမခံ (က်န္းမာေရးအာမခံ၊ ပင္စင္)မ်ားကို လုပ္ငန္းခြင္မွ တဆင့္ ရရွႏ ိ ိုင္ေသာ အသက္ေ မြး ၀မ္းေက်ာင္း လု ပ္ င န္း ဆို င္ ရာ တုိး ဦးေရမွာလည္း စုုစုေပါင္း လုပ္သားအင္အား၏ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းထက္နည္းေနေသးသည္။ တက္ႏိုင္မႈအခြင့္အလမ္းစသည့္ အေနအထား ္ မားမ်ား၏ သံုးပံတ အလုပသ ံု တစ္ခ်ိနတ ု စ္ပက ္ ည္းတြင္ အလုပတ ္ စ္ခထ ု က္မက လုပက ို ္ ္ င မ်ားတြင္ အလုပ္အကိုင္မ်ား၏ အရည္အေသြး ေနၿပီး ရာသီေပၚ အလုပ္ေျပာင္းလဲမႈႏႈန္း ျမင့္မားသကဲ့သို႔ လုပ္သားအင္အားစုအတြက္ ေျပာင္းလဲလာျခင္းျဖစ္သည္။ ္ လုံေလာက္ျခင္းႏွင့္ လိအ အလုပမ ု အ ု ပ္သည္ထက္ ပိမ ို သံုးခ်ေနျခင္းတိ႔ု သိသာထင္ရွားစြာ ္ တြက္ လုပင ရွိေနသည့အ ္ ၀ႏွင့္ ပတ္သက္လာပါကလည္း အတုင ္ န္းခြငဘ ိ ္းအတာတစ္ခု အထိ ခန္မ ႔ န ွ ္းမရႏိင ု ္ေသးသည့္ အေနအထားျဖစ္ေနေပသည္။ အလုပ္ သမားအမ်ားစုမွာ လူတိုင္းအတြက္ အက်ံဳး၀င္ေသာ အနည္းဆုံးလုပခ ္ လစာ သတ္မတ ွ ခ ္ ်က္နီးပါးသာ ၀င္ေငြရရွိေနၿပီး ကြၽမ္းက်င္မပ ႈ ိုျမင့သ ္ ည့္ အလုပ္အကိုင္မ်ား အလု ပ္ အ ကို င္ မ်ားတြ င္ အာမခံေ ၾကးအနည္း ငယ္ ကို ပါရရွိ သ ည္ ။ အမ်ိဳးသမီး မ်ား၊ အလုပ္လုပ္ကိုင္ႏိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ရွိသူ ူ ်ား၊ ပညာနိမပ ေက်းလက္ေနျပည္သမ ု ္ ့္ ါးသူမ်ားႏွင့္ ပဋိပကၡဒဏ္ခံေဒသမ်ားတြင္ ေနထိင လူတုိင္း အလုပ္လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေသာ္လည္း က်ားမ ၾကသူမ်ားအတြက္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ားမွာ ပို၍ပင္ နည္းပါးလ်က္ ရွိသည္။ ု စ ျဖစ္တည္မ၊ႈ တည္ေနရာႏွင့္ လူမ်ိဳးအလိက ္ သည့္ စီးပြားေရးတိုးတက္ႀကီးပြားမႈႏွင့္ အလုပ္အကိုင္ရရွိမႈတို႔အတြက္ အခက္အခဲ အဟန္႔ အခ်က္မ်ားေပၚမူတည္ၿပီး အခြင့္အလမ္းရရွိမႈမွာ အတားျဖစ္ေစသည့္ စီးပြားေရးမူ၀ါဒမ်ားကို ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ကိုင္စြဲလာခဲ့ၿပီး ေနာက္ ကြာျခားသည္ ။ လူ တို င္း အက်ံဳး၀င္ေ စေသာ တံခါးပိတစ ္ ီးပြားေရးပံစ ု မ ံ ွ စတင္႐န ့ ာ ျမန္မာႏုင ု ္းထြက္ ခဲရ ိ င ံ ည္ အ့ၾံ သစရာရလဒ္မ်ားကို ္ သ အလု ပ္ အ ကို င္ မ်ား မဟာဗ်ဴဟာတစ္ ခု သ ည္ ိ ာခဲသ ရရွလ ္ န ့ ည္။ ၁၉၆၀ ျပည့လ ြ ္ႏစ ွ မ ္ ်ားႏွင့္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏစ ို မ ွ ္ အၾကား စီးပြားေရးခ်ဳပ္ကင ္ ႈ ယင္းသို႔ေသာ အုပ္စုအသီးသီး၏ အလုပ္အကိုင္ ္ မ်ဳိးမ်ိဳးျဖင့္ ၀ယ္လအ အဆင့အ ု ပ္သည့္ ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏမ ို ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ လိအ ွ ့္ ွံ ႈႏင အေျခအေနကို ပို မို တိုး တက္ ရ န္ လို အ ပ္ေ န အလုပ္အကိုင္ မလံုေလာက္မႈတို႔ကို သိသိသာသာေတြ ႔ၾကံဳခဲ့ရသည္။ (ပံု ၁) ၂၀၁၀ ခုႏစ ွ မ ္ စ ္ သ ွ ၍ ျမန္မာႏုင ိ င ံ ည္ ေငြလလ ဲ ယ ွ မ ္ ႈႏန ္ ၀ ႈ ္းထားအေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္ထားမႈကို အျပည့အ ေၾကာင္း နားလည္သေဘာေပါက္သည္။ ဖ်က္ခ် ထားခဲ့ၿပီး သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရးကဲ့သို႔ အဓိကကြန္ရက္ခ်ိတ္ ဆက္ေသာလုပ္ငန္းက႑မ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး သြင္းကုန္လိုင္စင္မ်ား ေလ်ာ့ခ်လုိက္ ျခင္းျဖင့္ ပုဂၢလိကသို႔ လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့သည္။ (ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒကဲ့သုိ႔) စီးပြားေရး လု ပ္ င န္း မ်ား ကု န္ က်စရိ တ္ေ လ်ာ့ န ည္းေစျခင္းျဖင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳ ပ္ႏွံ မႈ မ်ားကို အားေပး ွ ့္ ႏုင အားေျမႇာက္ျပဳရန္ႏင ္ တ ိ င ံ ကာကုနသ ္ ြယမ ္ မ ႈ ်ားႏွင့္ ႏိင ္ ံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏမ ု င ႈ ်ား ျမန္မာ ွံ မ ႏိုင္ငံသို႔ ၀င္ေရာက္ေရး လမ္းဖြင့္ေပးႏိုင္ရန္ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းလ်က္လည္း ရွိေပသည္။ ျပည္တြင္းအသားတင္ထုတ္ကုန္ (ဂ်ီဒီပီ) ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအပါအ၀င္ ရင္းႏွီး ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 5 ပံု ၁ အမွန္တကယ္ ဂ်ီဒီပီတုိးႏႈန္း၊ ၂၀၁၀-၂၀၁၅၊ ႏွစ္အလုိက္ % ျမန္မာ့ အမွန္တကယ္ ဂ်ီဒီပီတုိးႏႈန္းသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္အနည္းအငယ္အတြင္းတြင္ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမ်ားထက္ လွ်င္ျမန္စြာတိုးတက္လာခဲ့ျခင္း … 10% 9% 8% 7% 6% 5% 2010 2011 2012 2013 2014 2015 လာအို ဗီယက္နမ္ ျမန္မာ ကေမၺာဒီးယား ကိုးကား။ ။ WDI၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ။ ပံု ၂ ပွ်မ္းမွ် အမွန္တကယ္ဂ်ီဒီပီ တိုးႏႈန္း၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ၅ ႏွစ္ (%) … ႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ အျခားႏုိင္ငံမ်ား၏ ဖြံ ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏႈန္းႏွင့္ တန္းတူညီလာျခင္း 9.9 10% 9% 8.7 8.5 8.3 8.2 8% 7.7 7.3 7.3 7% 6.3 6.0 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% TWN IDN THA MOZ CHN VNM KOR MMR MYS IND (1962)(1968)(1966)(1997)(1977)(1990)(1962)(2011) (1967)(1992) ကိုးကား ။ ။ WDI၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ။ မွတ္ခ်က္။ ။ ႏွစ္ ဆုိသည္မွာ ငါးႏွစ္ကာလ၏ ကနဦးကာလကို ရည္ညႊန္းသည္။ 6 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview စကားခ်ပ္ (၁) ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးသည္ ေရႊေခတ္ကို ျဖတ္သန္းခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ အင္အားခ်ိနဲ႕လာသည္။ ြ ္ အင္တက ႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္ကာလအတြင္း အေရွ႕ေတာင္အာရွတင ္ ားတုက ို အ ိ ္ အရွဆ ိ ံုးေသာ စီးပြားေရးစနစ္တစ္ခမ ု ွ ပိတဆ ႔ို အ ္ မ ႈ မ်ားဆံုး စီးပြားေရး ု ႔ို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ကူးေျပာင္းသြားခဲသ စနစ္တစ္ခသ ိ ကမာၻစစ္ဒဏ္မွ ႐ုန္းထလာခဲၿ့ ပီး လြတလ ့ ည္။ ဒုတယ ္ ပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားေနာက္ မၾကာမီ ျမင့္မားေသာ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားႏွင့္ အရည္အေသြးျပည့္မီေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ား တိုးတက္ထြန္းကားလာမႈကို ေႏွာင့္ေႏွးေစသည့္ မူ၀ါဒ မ်ားအား အစိုးရက စတင္ က်င့္သုံး ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ႏုိင္ငံ့စီးပြားေရး သာမက ပုဂၢလိကက႑လႈပ္ရွားမႈမ်ား (ဥပမာ ကုန္သြယ္ခြင့္လုိင္စင္၊ ႏုိင္ငံျခားေငြေၾကးလဲလွယ္မႈ)၊ သြင္းကုန္အစားထိုးျခင္းႏွင့္ စီးပြားေရးအက်ိဳးအျမတ္မ်ားသည့္ ေဒသမ်ားတြင္ လက္၀ါးႀကီးအုပ္ကာ လုပ္ငန္း လည္ပတ္ၿပီး အခြင့္အေရးမ်ား ရယူသည့္ ႏိုင္ငံပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအား မ်က္ႏွာသာေပးျခင္းတို႔ကို ႏုိင္ငံေတာ္က ထိန္းခ်ဳပ္ထားခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တြင္ တပ္မေတာ္က အာဏာသိမ္းကာ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားအား ႏိုင္ငံပိုင္ ေျပာင္းလဲၿပီး ျပင္ပေစ်းကြက္ကိုလည္း ပိတ္ဆို႔၍လည္း ု င ေကာင္း၊ ဆက္လက္ၿပီး ႏိင ႈ သ ္ ံေရးအရ ပတ္သက္မရ ့္ ူးခံ အသိင ွိ ူ အခြငထ ု ္းအ၀န္း က်ဥ္းက်ဥ္းကသာ တြင္းထြက္ သယံဇာတ ရင္းျမစ္တူးေဖာ္သည့္ ္ န္းမ်ားႏွင့္ ကုနထ လုပင ု လ ္ တ ္ ပ ု မ ္ ၏ ု ္းမ်ားကို ျမဲျမဲျမံျမံ ထိန္းခ်ဳပ္ထားျခင္းတိ႔ျု ဖင့လ ႈ အဓိကအပိင ္ န္းမ်ားကို တင္းက်ပ္စြာ ္ ည္းေကာင္း စီးပြားေရးလုပင ကန္႔သတ္ထားခဲ့သည္။ ေခတ္မီ ပုဂၢလိက စီးပြားေရး အခန္းက႑၏ ဖြ႔ံၿဖိဳးတိုးတက္မႈမွာလည္း ေႏွာင့္ေႏွးခဲ့ရၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားမွာ လည္း ္ ားေသာ စီးပြားေရးစနစ္ႏင အစိုးရက လက္၀ါးႀကီးအုပထ ္ ယ ွ ့္ အလွမ္းကြာေ၀းသည့္ အေသးစားကုနသ ္ န္း လုပက ြ ္ျခင္း၊ လယ္ယာလုပင ို ္ျခင္းျဖင့္ ္ င လည္းေကာင္း၊ အျခား အရပ္ေဒသမ်ားသို႕ ေရႊ႕ေျပာင္းျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း အသက္ကို ရွင္သန္ေအာင္ ေမြးျမဴခဲ့ၾကရသည္။ ရရွိသည့္ အခ်က္အလက္မ်ားအေပၚ မူတည္ကာ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုအတြင္း အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈတို႔မည္သုိ႕ အတူတကြ ု း ေျပာင္းလဲေၾကာင္း တိင ္ န ္ တာမႈတစ္ရပ္အရ ၁၉၉၀ ႏွင့္ ၂၀၀၀ ျပည့လ ြ ္ႏစ ွ မ ္ ်ားအထိ အလုပအ ု ္ ဖြၿ႕ံ ဖိဳးမႈမွာ က်ဆင္းေနေၾကာင္း ေတြ ရ ္ ကိင ွိ သည္။ ႔ ရ ွ ္ အတြင္း ပွ်မ္းမွ် အားျဖင့္ ထုတက ၁၉၉၁ မွ ၁၉၉၉ ခုႏစ ု ္ တစ္ရာခိင ္ န ု ္ႏန ႈ ္း တိုးတက္မပ ႈ ါက အလုပအ ု ္ တိုးတက္မႈ ၀.၃၅ မွ ၀ .၃၆ ရွခ ္ ကိင ိ ဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၉၉ မွ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ကာလအတြင္းမွာမူ ၀.၂၁ သို႕ က်ဆင္းသြားခဲ့သည္။ ွံ မ ျမႇဳပ္ႏမ ွ အ ႈ ်ားမွာလည္္း ၂၀၁၀ မွ ၂၀၁၅ ခုႏစ ္ ၾကာ ႏွစစ ္ ဥ္ ၇ ဒသမ ၃ ရာခိင ု ္ႏန ု ္ႏန ႈ ္းႏွင့္ ၁၉ ဒသမ ၆ ရာခိင ့ ႔ို ႈ ္းအထိအသီးသီး စတင္တုိးပြားလာေနၿပီျဖစ္သကဲသ မွတ္ပံုတင္ၿပီးေသာ ပုဂၢလိကကုမၸဏီမ်ားမွာလည္း လြန္ခဲ့သည့္ ငါးႏွစ္ကာလႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ႏွစ္ဆနီးပါးတိုးလာခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ (ပံု ၁) ယင္းကဲ့သို႔ ံ ၿ႔ ဖိဳးတိုးတက္မမ အားက်ေလာက္စရာ စီးပြားေရးဖြ  ႈ ွာ မၾကာေသးမီကာလအတြင္း လြတလ ္ ပ္ေရး ျဖစ္စဥ္ကို ေတြ ၾ႔ ကံဳခဲရ ့ သည့္ ႏုင ိ င ံ ်ားတြင္ ျဖစ္ေပၚခဲသ ္ မ ့ ည့္ ပံုစံအတိုင္း ထပ္တူၾကေနသည္ကို ေတြ ႔ရသည္။ ပံု ၃ ဂ်ီဒီပီတြင္ စက္မႈႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈက႑မ်ား၏ ပါ၀င္မႈအခ်ိဳးအစား၊ ရာခိုင္ႏႈန္း ျမန္မာ့စီးပြားေရးသည္ စက္မႈႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈက႑မ်ားသို႔ ဦးတည္ေရြ႕လ်ားေနခဲ့ … 100% 90% 80% 33.9% 36.0% 39.2% 70% 60% 11.7% 18.5% 50% 28.4% 40% 30% 54.5% 20% 45.5% 32.4% 10% 0% 2000-2004 2005-2009 2010-2015 စိုက္ပ်ဳိးေရး (%) စက္မႈ (%) ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား စသျဖင့္ (%) ကိုးကား။ ။ WDI၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ။ ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 7 ပံု ၄ ခန္႔ထားႏိုင္ေသာ အလုပ္သမားမ်ား၏ ပါဝင္မႈအခ်ိဳးအစား၊ ရာခိုင္ႏႈန္း (%) သို႔ေသာ္ က႑အလုိက္ အလုပ္အကိုင္ခန္႔ထားႏုိင္မႈမွာ က်ယ္ျပန္႔စြာ မေျပာင္းမလဲက်န္ရွိ … 100% 90% 80% 35.7% 36.1% 35.6% 70% 60% 11.3% 12.2% 11.5% 50% 40% 30% 53.0% 52.4% 52.2% 20% 10% 0% 2004-2005 2009-2010 2014 ု ပ စိက ္ ်ိဳးေရး(%) ႈ %) စက္မ( ဝန္ေဆာင္မႈ စသျဖင့္ (%) ကိုးကား။ ။ IHLCA (၂၀၀၄/၀၅၊ ၂၀၀၉/၁၀)၊ လူဦးေရႏွင့္ အိမ္အေၾကာင္းအရာစာရင္း (၂၀၁၄) ပံု ၅ ႕ ာရွႏင အေရွအ ို င ္ အ ံ ခ်ဳိတ ႕ င ို ္းကာလ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈႏန ြ ္ ေျဖေလွ်ာ့ေပးမႈမ်ား ေနာက္ပင ႈ ္းအေပၚ အဓိက ေမာင္းႏွင္ ၾကသည့္ အရာမ်ား (%) 100% 90% 80% 40% 42% 40% 70% 58% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ျမန္မာ တ႐ုတ္ ဗီယက္နမ္ ကေမၺာဒီးယား (၂၀၁၀-၂၀၁၅) (၁၉၇၈-၁၉၉၀) (၁၉၉၄-၂၀၀၀) (၁၉၉၃-၂၀၀၀) မတည္ကုန္ပစၥည္း ္ မား အလုပသ အလုပ္သမားတစ္ဦးခ်င္းစီ၏ လူ႔အရင္းအျမစ္ စြမ္းအားစု စုစုေပါင္း ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ စြမ္းရည္ ကိုးကား။ ။ Solow ပံုစံအေပၚအေျခခံကာ ၀န္ထမ္းအင္အားကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ထားသည္။ 8 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview စီးပြားေရးတည္ေဆာက္ပုံ ေျပာင္းလဲလာမႈမွာ ျမန္ဆန္ေသာ္လည္း အလုပ္အကိုင္မ်ား၏ အေျခအေနမွာမူ သိသာစြာ ေျပာင္းလဲလာျခင္း မရွိေပ။ ၂၀၀၀ မွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ျပည္တြင္းအသားတင္ထုတ္ကုန္ (GDP) တြင္ အခ်ဳိးက်ပါ၀င္မႈမွာ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑သည္ ၅၂ မွ ၃၂ ရာခုိင္ႏႈန္းသို႔က်ဆင္းခဲ့ေသာ္ လည္း ကုန္စည္ထုတ္လုပ္ျခင္းသည္ ၁၁ မွ ၂၈ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႕ လည္းေကာင္း၊ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားသည္ ၃၃ မွ ၃၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔လည္းေကာင္း အသီးသီး ျမင့္မားလာခဲ့သည္။ က႑အလိုက္ အလုပ္အကိုင္ရရွိမႈတြင္ အေျပာင္းအလဲမရွိဘဲ ရပ္တန္႕ေနသည္ကို ေတြ ႔ရွိရသည္။ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑တြင္ ၅၂ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၀န္ေဆာင္မႈက႑တြင္ ၃၆ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ စက္မႈက႑တြင္ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းတို႔ျဖစ္သည္။ (ပံု ၃ ႏွင့္ ၄) ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားေၾကာင့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွ စတင္ကာ ကုန္ထုတ္စြမ္းအား တုိးျမင့္မႈႏွင့္ အက်ဳိးအျမတ္ စုပံုလာမႈ တို႔ကို အရွိန္ျမႇင့္တင္ေပးႏိုင္ခဲ့သည္။ စီးပြားေရးက႑မ်ား၏ စုစုေပါင္းကုန္ ထုတ္လုပ္မႈတန္ဖိုးမွာလည္း၂၀၁၀/၁၁ ႏွင့္ ၂၀၁၅/၁၆ ခုႏွစ္မ်ားအၾကား ျမန္မာ့စီးပြားေရးတုိးတက္မႈ၏ ၄၂ ရာခိုင္ႏႈန္းနီးပါးရွိၿပီး ေငြလံုးေငြရင္း စုပံုလာမႈ က ၃၉ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖင့္ ဒုတိယေနရာတြင္ရွိေနျခင္းကို ၾကည့္ျခင္းျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရး ဖြ႕ဲစည္းတည္ေဆာက္ပုံ အလ်င္အျမန္ေျပာင္းလဲျခင္း ႏွင့္ ကမာၻ႕စီးပြားေရးတြင္ ပိုမိုေပါင္းစည္းပါ၀င္လာႏုိင္မႈတို႔ကို ေတြ ႔ျမင္ႏိုင္သည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း ဂ်ီဒီပီတိုးပြားမႈတြင္ လုပ္သားအင္အား (အလု ပ္ သ မား ဦးေရ)က ၁၁ ရာခို င္ႏႈ န္း သာ ထည့္ ၀ င္ႏို င္ သ ည့္ အ တြ က္ ဤမွ်ေလာက္ ႀကီး မားသည့္ အ ခန္း က႑မဟု တ္ေ ပ။ စက္ မႈ က ႑ႏွ င့္ ႈ ႑မ်ားရွိ က႑တြင္း ကုနထ ၀န္ေဆာင္မက ု လ ္ တ ္ ပ ု မ ္ တ ္ န္းစဥ္မ်ား (အလုပအ ႈ ိုးပြားေစသည့္ လုပင ု ္ အရည္အေသြးတုိးျမႇင့္ျခင္း) ေျပာင္းလဲေဖာ္ေဆာင္ ္ ကိင လာမႈေၾကာင့္ အလုပ္သမားမ်ား၏ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ စြမ္းအားသည္လည္း တုိးတက္ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ တ႐ုတ္၊ ဗီယက္နမ္ႏွင့္ ကမ္ေဘာဒီးယားႏုိင္ငံတို႔ အပါအ၀င္ အျခားႏုိင္ငံမ်ားတြင္ စီးပြားေရး ေျဖေလ်ာ့ေပးသည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား အသီးသီးေဖာ္ေဆာင္ၾကသည့္ ဖြံ ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈျဖစ္စဥ္တြင္လည္း ယင္းကဲ့သို႔အလားတူ အဆင့္တြင္ ျမင္ေတြ ႔ခဲ့ရၿပီးျဖစ္သည္။ (ပံု ၅) က႑အလိုက္ အလုပ္အကိုင္ခြဲေ၀မႈတြင္ ေနာက္ေကာက္က်ခဲ့ေသာ္လည္း အလုပ္အကိုင္ေဖာ္ထုတ္မႈႏွင့္ ၀င္ေငြမ်ား ျမင့္မားတိုးတက္လာျခင္းက ျပည္သူမ်ား၏ လူေနမႈဘ၀မ်ားအေပၚ သက္ေရာက္မႈရွိခဲ့သည္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏႈန္းမွာ ၂၀၀၄/၅ ခုႏွစ္တြင္ လူဦးေရ၏ ၄၈ ဒသမ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းထိရွိခဲ့ရာမွ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ ၀င္ေငြရရွိမႈ ျမင့္မားလာခဲ့သည့္အတြက္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၃၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ က်ဆင္းသြားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ြ ္းပါးမႈႏန ပထ၀ီအေန အထားအရ လူအေရာက္အေပါက္နည္းၿပီး တသီးတသန္႔ျဖစ္ေနေသာေနရာမ်ား အထူးသျဖင့္ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ ဆင္းရဲႏမ ႈ ္းမွာ ျမင့္မား လ်က္ရွိသည့္အတြက္ ေနရာေဒသေပၚမူတည္ၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏႈန္း ကြာျခားခ်က္မွာလည္း သိသာထင္ရွားလ်က္ ရွိေနေပသည္။ အကယ္၍ ေျပာင္းျပန္အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈမ်ားေပၚေပါက္လာခဲ့ပါက ဆင္းရဲသည္ဟု မေခၚဆုိႏုိင္ေသာ မိသားစုမ်ားအနက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ဥ္းကို ေက်ာ္႐ံုသာရွိေသာ မိသားစုမ်ားမွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈမ်ဥ္းေအာက္သို႔ ျပန္လည္က်ဆင္းသြားႏုိင္သည့္ အလားအလာရွိေနေပသည္။ ျမန္မာျပည္သူမ်ား၏ ေနထိုင္မႈအဆင့္အတန္းမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ တုိးတက္လာသည္ဟု ဆုိႏုိင္ေသာ္လည္း အေရွ႕အာရွေဒသအတြင္းတြင္မႈ ေနာက္ေကာက္က်ေနဆဲ ပင္ျဖစ္သည္။ ္ ကိင အလုပအ ္ န္တီးေပးႏုင ု ဖ ိ ္ျခင္းအေပၚ သက္ေရာက္မရ ႈ ွိေသာ စီးပြားေရး တိုးတက္မက ႈ ို မၾကာေသးမီက ေဖာ္ေဆာင္ရာတြင္ ဌာနဆိင ္ ာ အဖြ  ု ရ ႔ စည္းမ်ား၊ ဲအ ံ ်က္မ်ားကို ေျပာင္းလဲႏင မူ၀ါဒမ်ားႏွင့္ စီမခ ္ န္ ႏိင ို ရ ႈ ္းႏိင ႈ ္းခ်ိနခ ္ ်ိန္ျဖင့္ အားထုတရ ္ န္ လိအ ႈ ္း ေကာင္းမြနလ ု ပ္သည္။ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈႏန ၢ က ္ ာျခင္းႏွင့္ ပုဂလ ိ စီးပြားေရးက႑ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႕လာေသာ္လည္း ၂၄ သန္းေသာ လုပ္သားထုအတြက္မူ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ အနည္းငယ္သာလွ်င္ ရွိသည္။ စီးပြားေရး ွ ့္ ပုဂလ တိုးတက္မႈႏင ိ က႑ဖြၿ႔ံ ဖိဳးတိုးတက္မႈ မ်ားမွာ ျမန္မာႏုင ၢ က ္ ၌ ိ င ံ အလုပအ ္ ကိင ု မ ု ပ္သည္မန ္ ်ား ဖန္တီးေရးအတြက္ လိအ ႔ု ွ်ျဖင့သ ွ ္ေသာ္လည္း ယင္းတိမ ္ ာ မလံုေလာက္ႏုိင္ဟူသည့္ အယူအဆကို စြဲကိုင္ကာ ယခုသံုးသပ္ခ်က္အစီရင္ခံစာႏွင့္တကြ အတူတြဲဖက္ထားေသာ မူ၀ါဒအၾကံျပဳခ်က္မ်ားကို ျပဳစု ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံ့စီးပြားေရး၏ က႑ေပါင္းစံုတြင္ အလုပ္အကိုင္မ်ား ဖန္တီးေပးႏိုင္ရန္အတြက္ က႑အလိုက္ ဖြံ ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈ မူ၀ါဒမ်ားကို ျဖည့္စြက္ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္ ဦးတည္ေရးဆြဲထားသည့္ မူ၀ါဒမ်ား လိုအပ္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ံ ၿ႔ ဖိဳးတိုးတက္မတ စီးပြားေရးဖြ  ု ည္းကိသ ႈ စ္ခတ ဲ ားသည့္ မဟာဗ်ဴဟာမွ ေပၚထြကလ ု ာ ဗဟိုျပဳကာ ေရးဆြထ ္ ာႏိင ု ္ သည့္ ရလဒ္ကိုေက်ာ္လန ြ ၍ ိ င ္ ျမန္မာႏုင ံ င ္ တ ြ ္ ပိုမုိေကာင္းမြန္ေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ား တိုးပြားေပၚထြက္လာေရး ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မည့္ အဆိုျပဳခ်က္မ်ားကို ယခုသံုးသပ္ခ်က္ အစီအရင္ခံစာတြင္ ု တ တင္ျပထားသည္။ တႏိင ု ္ စိက ္ ပိင ္ ်ိဳးေမြးျမဴေရး၊ စိက ု ပ ု ပ ္ ်ဳိးေရးက႑ အလုပသ ္ မားငွားရမ္းျခင္း၊ အိမတ ္ ြင္း စက္မလ ႈ ပ ႈ က္မလ ္ န္းမ်ား၊ စိက ု င ္ ်ဳိးေမြးျမဴေရး ု ပ ၢ က မဟုတ္ေသာ ပုဂလ ိ င ိ က႑ႏွင့္ ျမန္မာႏုင ္ ံျပင္ပမွ အလုပအ ္ ကိင ု မ ္ ်ားအပါအ၀င္ က႑ေပါင္းစံက ို ာမက ေမခ႐ိစ ု သ ္ ားအင္အား ု ီးပြားေရးမူ၀ါဒမ်ားႏွင့္ လုပသ ႔ု ပ တိက ံ ာကို ေရးသားတင္ျပထားျခင္းျဖစ္သည္။ မူ၀ါဒမွတခ ို ါ ေလ့လာသုံးသပ္ၿပီး ဤအစီရင္ခစ ႔ ွေသာ အဆိပ ္ ်က္မ်ားမွာလည္း က်ယ္ျပန္လ ု ါက႑မ်ားအၾကား ္ ကိင အလုပအ ္ ်ား တည္ရွိေနေသာပံစ ု မ ံ ို အေသးစိတ္ေလ့လာကာ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနေသာ စီးပြားေရးအသြင္ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္တင ု က ု ိုေကာင္းမြန္ေသာ ြ ္ ပိမ အလုပ္အကိုင္မ်ား ဖန္တီးေပးႏုိင္မည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ားႏွင့္ ယင္းအလုပ္အကိုင္မ်ားကို လုပ္ကိုင္ႏုိင္မည့္ လုပ္သားအင္အားကို ရွာေဖြျခင္းသာမက လက္ရွိအလုပ္အကိုင္မ်ား၏ အရည္အေသြးကို ျမႇင့္တင္ၿပီး အတူယွဥ္တြဲလ်က္ရွိသည့္ အကန္႔အသတ္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္၍ ယင္းအကန္႔အသတ္မ်ားကို ေက်ာ္လႊားႏုိင္မည့္ဗ်ဴဟာမ်ားကို ခ်မွတ္ႏိုင္ေရး အဆိုျပဳျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ အလုပ္အကိုင္က႑အလိုက္ သီးသန္႔သံုးသပ္ေ၀ဖန္ခ်က္ႏွင့္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ အေၾကာင္းအရာႏွင့္ အဓိကဦးစားေပးမူ၀ါဒမ်ားဆီ ဦးတည္ေဖာ္ေဆာင္ထားသည့္မူ၀ါဒတို႔ကို ဤသံုးသပ္ခ်က္ အစီရင္ခံစာက တစ္စုတစ္စည္းတည္း တင္ျပထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။1 1 သီးသန္႔မွတ္ခ်က္ျပဳထားသည့္ေနရာမ်ားမွ အပ ယခု အစီရင္ခံစာတြင္ တင္ျပထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ား၊ အေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ သံုးသပ္ခ်က္မ်ားသည္ အတူယွဥ္တြဲထားေသာ မူ၀ါဒ မွတ္ခ်က္မ်ားကို အေျခခံထားျခင္း ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 9 ပံု ၆ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ အလုပ္အကို္င္မ်ား (၂၀၁၅ ခုႏွစ္) Working* International** 24,116,294 2.8 million 100% Family Farming Employee Non-Farm HH Enterprise 8,511,411 9,452,864 6,152,019 35% 39% 26% Agricultural Labor*** Non Ag Employee**** 3,930,648 5,522,216 16% 23% # of Employee >10 # of Employee ≤10 2,633,245 2,602,860 11% 11% Goverment Private Private 842,816 1,692,461 2,549,962 3% 7% 11% မွတ္ခ်က္။ ။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလမွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလအထိ ကာလအတြင္း အဓိက အလုပ္အကိုင္မ်ား၊ တၿပိဳင္နက္တည္း အလုပ္အကိုင္အမ်ိဳးမ်ိဳးလုပ္ကိုင္ျခင္းကို ထည့္သြင္းမထားေပ။ ္ ွင့္ အထက္မ်ားအား အေျချပဳထားၿပီး ယာယီအလုပ္ပ်က္ကြက္သူမ်ား (၃၆၇,၂၀၀ ဦး) အား ခ်န္လွပ္ထားသည္။** ႏုိင္ငံတကာဆိုသည္မွာ *ယမန္ႏွစ္က အလုပ္ခန္႔ထားခံရသူ အသက္ ၁၅ ႏွစႏ ျမန္မာႏုိင္ငံျပင္ပတြင္ အလုပ္လုပ္ကို္င္ေနၾကသူမ်ားျဖစ္ၿပီး ေရြ႕ေျပာင္း လုပ္သား ဦးေရမွာ ခန္႔မွန္းေျခ ၂ ဒသမ ၈ သန္းဟု သိရသည္။ သို႔ေသာ္ အမွန္တကယ္အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၾကသူ အေရအတြက္ကို ေဖာ္ထုတ္ရန္ ခြင့္ျပဳခ်က္ မရခဲ့ေပ။ *** စိုက္ပ်ဳိးေရးအလုပ္သမားဆုိသည္မွာ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑တြင္ လုပ္ခလစာျဖင့္ လုပ္ကိုင္သူ အလုပ္သမားမ်ားျဖစ္သည္။ **** ‘စိုက္ပ်ဳိးေရး မလုပ္ေသာ အလုပ္သမားမ်ား’ ဆိုသည္မွာ စက္မႈလက္မႈ သို႔မဟုတ္ ၀န္ေဆာင္မႈက႑တြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္သူမ်ားျဖစ္ၿပီး ယမန္ႏွစ္ အလားတူအခ်ိန္တြင္ အလုပ္သမားဦးေရ ၂၈၆,၀၀၀ လုပ္ကိုင္ ေနခဲ့ေသာ္လည္း လြန္ခဲ့သည့္ ၇ရက္အတြင္း အလုပ္လုပ္ကိုင္ျခင္းမရွိသည့္အတြက္ ကုမၸဏီအရြယ္အစားကို မသိရေပ။ 10 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview ယေန႔ေခတ္ အလုပ္အကိုင္မ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ယေန႔ေခတ္ အလုပ္အကိုင္မ်ားမွာ မည္သို႔ပံုစံရွိသနည္း။ ္ မားဦးေရ၏ သံုးပံု တစ္ပံု ျဖစ္သည့္ လူဦးေရ စုစုေပါင္း ၈ သန္းေက်ာ္သည္ မိသားစုတစ္ႏင အလုပသ ္ စ္ပင ုိ တ ို ္ စိက ု ပ ္ ်ိဳးေမြးျမဴျခင္းလုပင ္ င ္ န္းကို လုပက ္ ်က္ ို လ အျခားေသာ ၁၆ ရာခိုင္ႏႈန္း (၃ ဒသမ ၉ သန္း)ေသာ အလုပ္သမားဦးေရကို စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းတြင္ ခန္႔ထားသည္ကို ေတြ ႔ရသည္။ အိမ္တြင္းစီးပြားေရး လုပ္ငန္းတစ္ခုကို ပိုင္ဆုိင္လုပ္ကိုင္ေနသည့္ လူဦးေရမွာ ၆ ဒသမ ၂ သန္းေက်ာ္သည္ကို ေတြ ႔ရသည္။ ထိုလူဦးေရ၏ သံုးပံုတစ္ပံုမွာ မိသားစုတႏိုင္တပုိင္ ု ပ စိက ္ န္းေသာ္လည္းေကာင္း စိက ္ ်ိဳးေမြးျမဴေရးလုပင ု ပ ္ ်ိဳးေမြးျမဴေရးမဟုတသ ္ ည့္ အိမတ ္ န္းမ်ားေသာ္လည္းေကာင္း လုပက ္ ြင္းစီးပြားေရးလုပင ို ္ေနၾကၿပီး ္ င လုပ္ခလခရရွိသူမ်ားမဟုတ္ေပ။ ထို႔အျပင္ ေနာက္ထပ္ ၁၁ ရာခိုင္ႏႈန္း (၂ ဒသမ ၆ သန္း)မွာလည္း စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး သို႔မဟုတ္ အိမ္တြင္းစီးပြားေရး ္ ြင္းသတ္မတ လုပ္ငန္းဟူေသာ အမ်ိဳးအစားတြင္ ထည့သ ္ ားျခင္းမရွသ ွ ထ ္ န္းခြငမ ိ ည့္ လုပင ္ န္း ္ ်ားႏွင့္ အလုပ္သမား ၁၀ ဦးေအာက္သာ ခန္႔ထားေသာ လုပင ္ ်ားဟု အဓိပၸာယ္ဖင ခြငမ ့္ ထ ြ ဆ ု ္ အလြတသ ို ားသည့္ က႑အလိက ္ ေဘာ လုပခ ္ သာရရွသ ိ ည့္ အလုပအ ္ ကိင ္ ်ားကို လုပက ု မ ို ္ေနၾကသည္။ ၇ ရာခိင ္ င ႈ ္းေသာ ု ္ႏန အလုပ္အကိုင္မ်ားကသာ ပိုၿပီး စနစ္တက်ရွိသည့္ ပုဂၢလိကက႑မ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ေနၾကသည္ (ပံု ၆)။ အျခားေသာ ၂ ဒသမ ၈ သန္းခန္႔ထိရွိႏုိင္သည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ားသည္ အျခားႏုိင္ငံမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၾကသည္ကို ေတြ ႔ရသည္။ ပံု ၇ စိုက္ပ်ဳိးရိတ္သိမ္းသူ မိသားစုတစ္စုလွ်င္ ပွ်မ္းမွ် အလုပ္လုပ္ရေသာရက္ စိုက္ပ်ဳိးရိတ္သိမ္းသူ မိသားစုတစ္စုလွ်င္ ပွ်မ္းမွ် အလုပ္လုပ္ရေသာရက္ 300 မိသားစုအတြင္း ပွ်မ္းမွ် အလုပ္လုပ္ရက္ 232 250 200 157 157 150 109 100 66 41 50 17 5 0 ေျခာက္ေသြ႔ စိုစြတ္ ေအးျမ ႏွစ္စဥ္ (မတ္-ေမ) (ဇြန္-ေအာက္တိုဘာ) (ႏိုဝင္ဘာ-ေဖေဖာ္၀ါရီ) မိသားစု ငွားရမ္းထားသူ ကိုးကား။ ။ ကမာၻ႕ဘဏ္ ၂၀၁၆။ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ အလုပ္ကိုင္မ်ားသည္ စိုက္ပ်ိဳးေရးကို အမွီျပဳေနၿပီး စိုက္ပ်ိဳးေရး ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ၏ တည္ၿငိမ္မႈမရွိသည့္ သဘာ၀၏ဒဏ္ကို ခံစားရသည္။ အလုပ္သမားအင္အားစုစုေပါင္း၏ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္က စိုက္ပ်ဳိးေရးကို ၎တို႔ အခ်ိန္တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ တစိုက္မတ္မတ္လုပ္ကိုင္ေသာ အဓိက အလုပ္ အကိုင္ဟု ၎တို႔ဘာသာသတ္မွတ္ေသာ္လည္း ေက်းလက္အလုပ္သမားအေရအတြက္၏ ထက္၀က္ေက်ာ္အတြက္ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းမွာ တစ္ႏွစ္ ပတ္လည္လံုး အခ်ိန္ျပည့္ လုပ္ကိုင္ရသည့္အလုပ္မဟုတ္ေပ။ စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းပိုင္ရွင္မ်ားႏွင့္ အငွားအလုပ္သမားမ်ားမွာ အလုပ္မ်ားသည့္ (မိုးရာသီ) အခ်ိန္တြင္ ရွိသင့္သည္ထက္ အလုပ္ပိုလုပ္ၾကရသည္မွာ တစ္ႏွစ္တာ အလုပ္လုပ္ရက္ စုစုေပါင္း၏ သံုးပံု ႏွစ္ပံုကို ငါးလတာကာလအတြင္း ္ င လုပက ္ သည္ အထိ ရွၿိ ပီး အလုပန ို ရ ္ ည္းသည့္ (ဇန္န၀ါရီလမွ ေမလအထိ) ကာလတြငလ ္ ည္း အလုပမ ္ ွာ မရွသ ု ပ ိ ေလာက္ရွားသည္ (ပံု ၇)။ စိက ္ ်ဳိးေရးရာသီ ့္ ျမင့အ အနိမအ ု ္ႏန ္ ၾကား ကြာျခားမႈမွာ ၁၃ ရာခိင ႈ ္းအထိ ရွိႏင ို သ ္ ျဖင့္ တစ္ႏစ ္ ာလံုးတြင္ ေက်းလက္ အလုပသ ွ တ ႈ ွာ ္ မားအင္အား၏ ရာသီေပၚအလုပ္ေျပာင္းလဲမမ ႀကီးမားသည့္ႏႈန္းရွိသည္။ ဤအခ်က္က စိုက္ပ်ိဳးေရးကုန္ထုတ္စြမ္းအားနိမ့္က်မႈကို အားေပးသည့္အတြက္ ၀င္ေငြနည္းပါးမႈကိုလည္း ပိုဆိုး၀ါးေစသည္။ အာရွတိုက္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑တြင္ အမ်ဳိးသား အမ်ဳိးသမီး ပါ၀င္မႈ အခ်ဳိးအစား အျမင့္ဆုံးျဖစ္ၿပီး ယင္းတို႔သည္ အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ လုပ္ခအားျဖင့္ အနည္းဆုံး ရရွိသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ စိုက္ပ်ိဳးေရးအလုပ္သမားမ်ားအၾကား က်ားမကြာျခားမႈမွာ အေတာ္အသင့္ ့္ ါးသည့အ ညီမွ်လ်က္ရၿွိ ပီး ပညာေရးမွာမူ နိမပ ္ င ္ ဆင့တ ြ သ ္ ာရွၿိ ပီး (စိက ု ပ ္ ်ဳိးေရးအလုပသ ု ္ႏန ္ မား စုစုေပါင္း၏ ၇၀ ရာခိင ႔ု ဟုတ္ ႈ ္းေက်ာ္မွာ မူလတန္းအဆင့္ သိမ ု မ ပိန ့္ သာ ပညာေရးအဆင့သ ိ ေ ္ ာရွ) ိ ေယဘုယ် အလုပသ ္ မားထုထက္ အသက္အရြယႀ္ ကီးရင့ၾ္ ကသည္ကို ေတြ  ႔ သည္။ အမ်ားစုမွာ ပဋိပကၡဇန ရ ္ ်ားအတြင္း ု မ ေနထိုင္ၾကသည့္အတြက္ ထပ္ေဆာင္းစိန္ေခၚမႈမ်ားကိုလည္း ရင္ဆုိင္ရသည္။ ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 11 ပံု ၈ ပွ်မ္းမွ် တစ္ဦးခ်င္း ႏွစ္စဥ္ဝင္ေငြႏွင့္ ဝင္ေငြရရွိရင္ အရင္းအျမစ္ 250,000 200,000 150,000 Kyat, 2015 100,000 50,000 0 ုပ္ခ န္းမ ွ ုပ္င ္း၊ စာ န္း ္း း ို႔ျခင ျခာ န ုပ္င ုပ္င လ န္း စာ ္င အ းပ ာ လ ုပ ာလ ုပ္ခ လ ရလ ႊဲေပ လ လ လ ြလ ္ေသ ေရး ္ေသ ေမ ရး၊ ေ ရး ရး ေင ဴ ဴေ မ ုတ းေ းေ ျ ြးျမ း ္ပ်ိဳ ြ ္း မ ်ိဳးေမ ဟ ္ပ်ိဳ ိုက စိုက းမ ုတ ္ပ စ ေရ စိုက ဟ ျမဴ မြး ွိျခင းေ ရရ ္ပ်ိဳ စိုက ကိုးကား။ ။ MPLCS, ၂၀၁၅။ စကားခ်ပ္ ၂။ ။ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာေဒသမ်ားရွိ အလုပ္အကိုင္မ်ား ပဋိပကၡျဖစ္ပြားလ်က္ရွိေသာ ေနရာမ်ားတြင္ အႀကီးမားဆံုးေသာ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ရင္ဆုိင္ေနရသည့္အနက္ အလုပ္အကိုင္မ်ားမွတဆင့္ အျမတ္အစြန္းရရွိႏိုင္ေရးမွာ အခက္ခဲဆံုးပင္ျဖစ္သည္။ ပဋိပကၡဒဏ္ခံခဲ့ရေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလ်ာ့ခ်ေရးႏွင့္ စီးပြားေရး ဖြံ ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈတို႔အတြက္ အလုပ္အကိုင္မ်ားက အားျဖည့္ေပးလ်က္ရွိသကဲ့သို႔ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းအခ်င္းခ်င္း ရင္းႏွီးေပါင္းစည္းေရးႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈ ေလ်ာ့ခ်ေရးတို႔အတြက္လည္း အေထာက္အကူျဖစ္ေပသည္။ ပဋိပကၡလြန္ႏုိင္ငံမ်ား၏ အေတြ ႔အၾကံဳအမ်ိဳးမ်ိဳးအရ စစ္သည္ ေဟာင္းမ်ားႏွင့္ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းရန္၊ ပဋိပကၡဒဏ္ကို ခံစားခဲ့ရေသာ မိသားစုမ်ားႏွင့္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီအတြက္ အသက္ေမြး၀မ္း ေက်ာင္းလုပ္ငန္းမ်ား ျပန္လည္ထူေထာင္ရန္ႏွင့္ လူ႔အဖြဲ ႔အစည္းတြင္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအျဖစ္ ပါ၀င္သည့္ခံစားမႈကို ျပန္လည္ေဖာ္ေဆာင္ရန္ တို႔အတြက္ အလုပ္အကိုင္မ်ားမွာ အေရးပါေသာ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ေနသည္။ ပဋိပကၡဇုန္မ်ားတြင္ အလုပ္အကိုင္မ်ားႏွင့္ အလုပ္အခြင့္ အလမ္းမ်ားရရွိႏိုင္ေရးအတြက္ သီးသန္႔ရည္ရြယ္ကာ ႀကိဳးပမ္းရန္လိုအပ္ၿပီး လက္ရွိတြင္ ယင္းသို႔မလုပ္ေဆာင္ႏုိင္ေသးေပ။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ သတင္းအခ်က္အလက္ မရရွိျခင္းေၾကာင့္ ဤသံုးသပ္ခ်က္ကို လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ အခက္အခဲမ်ားရွိခဲ့ေသာ္လည္း ကမာၻတလႊားရွိ ပဋိပကၡ ဇုန္မ်ားမွ သင္ခန္းစာမ်ားက လက္ရွိအေျခအေနကို ပံုေဖာ္ရာတြင္ မ်ားစြာအေထာက္အကူျပဳခဲ့သည္။ အဆိုပါဇုန္မ်ားသည္ ဆင္းရဲမြဲေတျခင္း၊ ေစ်းကြက္ကင္းမဲ့ျခင္း၊ ရွိၿပီးသားအဖြဲ ႔အစည္းမ်ား မခိုင္မာျခင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရးႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ရာတြင္ အားနည္းျခင္းတို႔ကို မ်ားေသာအားျဖင့္ ၾကံဳေတြ႔ၾကရသည္။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီကို ၾကည့္ပါကလည္း ပဋိပကၡျဖစ္ပြားစဥ္အတြင္း ပိုင္ဆုိင္ထားသည့္ အေမြအႏွစ္မ်ား ဆံုး႐ံႈးလို က္ရျခင္းေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ လူသားႏွင့္ ႐ုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာပိုင္ဆုိင္မႈမ်ားကိုရယူႏုိင္ျခင္းမရွိ၍ေသာ္လည္းေကာင္း ပဋိပကၡျပင္ပတြင္ ု ရ ေနထိင ွ သ ္ င ူ ်ားထက္ ပိင ္ န္သမ ု ဆ ္ င ို မ ္ ပ ို ိုႏြမ္းပါးေလ့ရၾွိ ကသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အဓြနရ ႈ မ ွ တ ႔္ ည ံ့ န္ မေသခ်ာ မေရရာမႈေၾကာင့္ အရင္းအျမစ္ ္ ည္တရ ွံ န္ စိတအ မ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏရ ႈ ရွၾိ ကဘဲ ဆက္လက္ရင ္ ားထက္သန္မမ ္ န္ ရပ္တည္ႏင ွ သ ု ာ ဦးတည္သြား ုိ ္ေရးအတြက္ ေရတိုေျဖရွင္းနည္းမ်ားကိသ ေလ့ရွိသည္။ ပဋိပကၡ လြန္ေဒသမ်ား ႏုိင္ငံ့စီးပြားေရးတြင္ ပါ၀င္ေပါင္းစည္းႏုိင္ေရးအတြက္ အဓိကက်ေသာ ေရရွည္ဖြဲ ႔စည္းပံုဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ရန္ႏွင့္ အလုပ္အကိုင္ေကာင္းမ်ားရရွိႏုိင္မည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ဖြင့္ေပးရန္ လိုအပ္ေနသကဲ့သို႔ ပဋိပကၡဒဏ္ ့ သူမ်ားအတြက္ အျမန္ဆံုး ၀င္ေငြရရွိႏင ခံစားခဲရ ္ ည့္ ေရတိမ ို မ ု ၀ ူ ါဒမ်ားႏွင့္ စီမခ ံ ်က္မ်ားကို ခ်က္ျခင္းေထာက္ပက ံ့ ည ႔ူ ဖြ  ူ ီေပးၿပီး ျမန္မာ့လအ ႔ စည္းႏွင့္ ဲအ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းႏိုင္ေရးကို စတင္ေဖာ္ေဆာင္ေပးရန္လည္း လိုအပ္သည္။ 12 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview ေက်းလက္ေနမိသားစု ထက္၀က္ေက်ာ္ လုပ္ကိုင္ေလ့ရွိေသာ အလုပ္အကိုင္အမ်ိဳးအစားမ်ားတြင္ စိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ သက္ဆုိင္သည့္ အလုပ္မ်ားႏွင့္ မသက္ဆုိင္ေသာအလုပ္မ်ား ေရာေထြးေနၾကသည္ကို ေတြ ႔ရသည္။ အမွန္တကယ္မွာမူ ေက်းလက္ေန မိသားစုမ်ား၏ ၀င္ေငြတြင္ စိုက္ပ်ဳိးေရး မဟုတ္ ေသာ လုပ္ငန္းမွရရွိသည့္၀င္ေငြအစုမွာ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းတြင္ ကိုယ္ပိုင္ သို႔မဟုတ္ ေန႔စားအေနျဖင့္ လုပ္ကိုင္ကာ ရရွိသည့္ ၀င္ေငြအစုထက္ ပိုမ်ား သည္ကို ေတြ ႔ရသည္ (ပံု ၈)။ အနည္းငယ္ ပိုမိုေခ်ာင္လည္သည့္ မိသားစုမ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးဦးေဆာင္ေသာ မိသားစုမ်ားတြင္မူ လက္လီ၊ လက္ကား၊ ကုန္ထုတ္လုပ္ျခင္းႏွင့္ ေဆာက္လုပ္ေရး ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားမွ ၀င္ေငြအစု ပိုမုိရရွိႏိုင္သည့္ နည္းဗ်ဴဟာကို ပိုမိုအက်ိဳးရွိရွိ အသံုးခ်ၾကသည္ကို ေတြ ႔ရၿပီး ပိုမိုႏြမ္းပါးေသာ မိသားစုမ်ားမွာမူ စိုက္ပ်ဳိးေမြးျမဴေရးႏွင့္ မသက္ဆုိင္သည့္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ျခင္း အလြန္နည္းပါးသည္။ မိသားစု၀င္ေငြအတြက္ ယင္းကဲ့သို႔ေသာ စိုက္ပ်ဳိးေမြးျမဴေရးႏွင့္ မသက္ဆုိင္သည့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားက အေရးပါလွေသာ္လည္း တီထြင္ဖန္တီးႏုိင္စြမ္း ိ င နည္းပါးျခင္းႏွင့္ ႏုင ံ ြင္းရွိ ကုနထ ္ တ ု လ ္ တ ္ ပ ု မ ္ က ွ ့္ မခ်ိတဆ ႈ ြင္းဆက္ႏင ိ ဲ မိမဘ ္ က္မဘ ု ၾကာင့္ အျမတ္အစြန္းရရွိျခင္းထက္ ေၾကြးၿမီ ိ ာသာ ရပ္တည္ရျခင္းတိ႔ေ ပံု ၉ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑ ငွားရမ္းလုပ္သားမ်ား၏ ေန႔စဥ္လုပ္ခလစာ၊ အေမရိကန္ေဒၚလာ တ႐ုတ္ ထိုင္း ဗီယက္နမ္ ဖိလစ္ပိုင္ အင္ဒိုနီးရွား အိႏၵိယ ကေမၺာဒီးယား ျမန္မာ 0 5 10 15 20 လုပ္ခလစာ၊ တစ္ရက္လွ်င္ရရွိေသာ ေဒၚလာ ကိုးကား။ ။ ကမာၻ႔ဘဏ္ (၂၀၁၆) ပံု ၁၀ အိမ္တြင္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေနရာအလိုက္ အလုပ္သမား ျဖန္႔ေ၀ပံု 100% မိုက္ခ႐ိုစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား အားလံုးက ခန္႔ထားေသာ အလုပ္သမားအေရအတြက္၏ ရာခိုင္ႏႈန္း 80% 60% 64% 62% 66% 40% 20% 19% 18% 19% 15% 18% 14% 1% 0% 2% 2% All firms Urban Rural လစာရေသာ မိသားစုဝင္မ်ား လစာရေသာ္လည္း မိသားစုဝင္မဟုတ္သူ အလုပ္သမားမ်ား လစာမရေသာ မိသားစုဝင္မ်ား ပိုင္ရွင္(မ်ား) ကိုးကား။ ။ MPLCS, ၂၀၁၅။ ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 13 တင္ရွိျခင္းက ပိုမ်ားသည္။ ႏွစ္စဥ္ ေျခာက္ေသြ႔ေသာ စိုက္ပ်ဳိးရာသီတြင္ ျပည္တြင္းပံုမွန္လွည့္လွည္ေျပာင္းေရြ႕ေနထိုင္ၾကရာ လမ္းေၾကာင္းမ်ားအတုိင္း ယာယီလွည့္လွည္ ေျပာင္းေရြ႕ေနထုိင္ျခင္းမွာလည္း အေရးႀကီးသည့္ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ေပသည္။ ယင္းသို႔ ေျပာင္းေရြ႕ေနထုိင္ရာမွ ေငြလႊဲပို႔သည့္ ိ ာသာ သက္ဆင စုစုေပါင္းပွ်မ္းမွ်တန္ဖိုးသည္ အျခား၀င္ေငြမ်ားႏွင့္ ပွ်မ္းမွ်အားျဖင့္ သိသသ ္ မ ုိ မ ္ ႈ အဓိက၀င္ေငြရရွရ ႈ ရွိေသာ္လည္း တခ်ိဳ႕ေသာလမ်ားတြငမ ိ ာ အရင္းအျမစ္ ျဖစ္ႏုိင္ေပသည္။ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ အမ်ားစုမွာ ေန႔စားအလုပ္သမားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ယင္းမွာ တိုင္းျပည္စီးပြားေရးတြင္ အရည္အေသြးအားျဖင့္ အနိမ့္ဆုံးေသာ အလုပ္အကိုင္ အမ်ဳိးအစားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑တြင္ လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိသည့္ ေန႔စားလုပ္သားမ်ားမွာ ပိုင္ဆိုင္မႈလည္း မ်ားမ်ားစားစား မရွိၾကပါ။ ေျမယာမဲ့မ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး ပညာအရည္အခ်င္းမွာလည္း နိမ့္က်သည္။ အသက္အရြယ္အားျဖင့္ ေျမယာပိုင္ဆိုင္ႏိုင္သူမ်ားထက္ ငယ္ရြယ္ေလ့ ္ သည္ ယင္းတို႔၏ ၀င္ေငြမ်ားကို ေန႔စား စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွ အဓိက ရရွိၾကသည္။ ရွိၾကသည္။ ေက်းလက္ေန အိမ္ေထာင္စုမ်ား၏ ၁၆ ရာခိုင္ႏႈနး ု ္ႏန အျခား ၇ ရာခိင ိ ၏ ႈ ္းသည္ မိမတ ု ပ ႔ို ကိယ ္ င ို ္ လယ္ယာမ်ားတြငသ ္ ာမက ေန႔စားအလုပမ ္ ်ားကိပ ္ င ု ါ လုပက ္ ားမ်ား၏ အလုပအ ို ၾ္ ကသည္။ ေန႔စားလုပသ ု ္ ္ ကိင ရရွိမႈ၊ ၀င္ေငြရရွိမႈ အေနအထားမွာ တစ္ႏွစ္တာအတြင္း တေျပးညီမရွိဘဲ ကာလအလိုက္ ကြာဟခ်က္ၾကီးမားေလ့ရွိသည္။ မိုးရာသီတြင္ အလုပ္အကိုင္ ္ သ ေပါမ်ားေလ့ရၿွိ ပီး (ငါးလအတြင္း ပ်မ္းမွ် ရက္ေပါင္း ၁၀၉ ရက္ အလုပရ ့္ င္းရာသီမ်ားတြင္ အလုပအ ွိ ည္)၊ ပြငလ ု မ ္ ကိင ွိ ည္ (သုံးလအတြင္း ္ ်ား ရွားပါးေလ့ရသ ္ သ ပ်မ္းမွ်ငါးရက္ အလုပရ ု ါ ေန႔စား လုပသ ွိ ည္)။ (ပုံ ၇) အဆိပ ္ ားမ်ားသည္ ေဒသတြင္း ႏိင ု င ္ မ ိ ္းယွဥလ ံ ်ားႏွင့္ ႏႈင ္ ွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာျပည္ရွိ အျခား အလုပ္အကိုင္မ်ားႏွင့္ ႏွိဳင္းယွဥ္လွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း လုပ္ခ အားျဖင့္ အနိမ့္ဆုံးရရွိသည့္ အလုပ္အကိုင္အမ်ဳိးအစားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ (ပုံ ၉) ္ င အိမတ ္ န္းမ်ားသည္ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ေက်းလက္ အလုပအ ြ ္းစီးပြားေရးလုပင ္ ကိင ု ္ေစ်းကြကတ ္ င ြ ္ သိသာထင္ရွား ေသာ အခန္းက႑မွပါ၀င္ေနသည္။ ႏိင ္ တ ု င ြ ္းရွိ ံ င မိသားစုအားလံုး၏ ၄၀ရာခုိင္ႏႈန္းသည္ အိမ္တြင္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္း အနည္းဆံုးတစ္ခုပိုင္ဆုိင္ၾကၿပီး ျမန္မာျပည္ရွိ အလုပ္သမားမ်ား၏ ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္း အတြက္ အဓိက ၀င္ေငြရရွိရာလုပ္ငန္းမ်ားလည္း ျဖစ္သည္။ အိမ္တြင္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္းအမ်ားစုမွာ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ ရွိၾကသည့္အတြက္ ေက်းလက္ေနလူထုအခ်ိဳးအစား ပါ၀င္မႈပိုမ်ားသည္။ သို႔ေသာ္ အိမ္တြင္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္းပိုင္ဆုိင္မႈမွာမူ ၇၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုင္ဆိုင္မႈရွိေသာ ၿမိဳ႕ျပရွိ မိသားစု မ်ားက ၄၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသာရွိေသာ ေက်းလက္မိသားစုမ်ားထက္ပိုမ်ားသည္ကို ေတြ ႔ရသည္။ အိမ္တြင္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ ၆၂ ရာခုိင္ႏႈန္းတြင္ ု ရ ပိင ွ တ ္ င ္ ားျဖင့သ ္ စ္ဦးတည္း၏ လုပအ ္ ာ လုပင ္ န္းလည္ပတ္ေနၾကရာ အလုပအ ္ ကိင ္ န္တီးေပးႏုင ု ဖ ု ခ ိ ္ေရးကို သိသာစြာ ႐ိက ႈ ွိေနဆဲျဖစ္သည္ (ပံု ၁၀)။ ္ တ္မရ အိမ္တြင္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ခုလွ်င္ ပွ်မ္းမွ်အားျဖင့္ (ပိုင္ရွင္ အပါအ၀င္) အလုပ္သမား ၂ ဒသမ ၂ ဦးႏႈန္းသာရွိသည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ အိမ္တြင္းစီးပြားေရး ္ န္းမ်ားတြင္ ခန္ထ လုပင ႔ ားသည့္ အလုပသ ္ မားဦးေရမွာ ၁၂ သန္းခန္႔ ရွိေသာ္လည္း ထက္၀က္ခန္မ ႔ ွာ ယင္းအလုပက ္ ို အဓိကအလုပအ ္ င ္ ျဖစ္ လုပက ို ၾ္ ကျခင္း ္ ဲ ရရွိေနသည့္ ပင္မ၀င္ေငြအေပၚ ထပ္မံျဖည့ဆ မဟုတဘ ္ င ္ ည္းရန္အတြက္ လုပက ို ၾ္ ကျခင္းျဖစ္သည္။ အိမတ ္ င ြ ္းစီးပြားေရးလုပင ္ န္ထ ္ န္းမ်ား၏ အလုပခ ႔ ားမႈမ်ား အနက္ သံုးပံုႏွစ္ပံုခန္႔မွာ အမ်ိဳးသမီးပိုင္ဆိုင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ပုိင္ရွင္မ်ားမွာ အလုပ္လုပ္ကိုင္ရန္ ေကာင္းမြန္သည့္ အသက္အရြယ္မ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး ထက္၀က္ခန္႔မွာ အလယ္တန္းပညာႏွင့္ အထက္ တတ္ေျမာက္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ တစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ အလုပ္သမားမ်ားအား ဆင္းရဲတြင္းမွ ကယ္ထုတ္ႏုိင္ေရးအတြက္ အဓိကက်ေသာ္လည္း ယင္းတို႔၏ ႔ သတ္မ်ားရွိေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုင ဖြၿ႕ံ ဖိဳးတိုးတက္မႈ အလားအလာမွာ အကန္အ ္ ရ ိ င ံ ွိ တစ္ႏင ို တ ္ စ္ပင ္ န္းမ်ားက ဖန္တီးေပးႏုင ို ္ စီးပြားေရးလုပင ိ ္ေသာ ္ ကိင အလုပအ ္ ်ားမွာ လုပခ ု မ ္ မင္း နည္းပါးသကဲသ ္ လစာ အလြနအ ္ တ ့ ႔ို ကုနထ ု ္ႏင ို စ ္ မ ိ ေလာက္ပင္။ စီးပြားေရးလုပင ြ ္းလည္း မရွသ ု္ ရ ္ န္းအမ်ားစုမွာ ပိင ွ တ ္ င ္ စ္ဦး ္ ားျဖင့္ တစ္ႏင တည္း၏လုပအ ္ စ္ပင ုိ တ ္ ည္ပတ္ကာ အေသးစားကုနသ ို လ ္ ြယမ ္ ႈႏင ွ ့္ ၀န္ေဆာင္မလ ု င ႈ ပ ု ာ ေဇာက္ခ်လုပက ္ န္းမ်ားကိသ ို ၾ္ ကၿပီး အရြယ္ အစား ္ င အလြန္ေသးငယ္ၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အိမ္တြင္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ေနၾကေသာ ေန႔စားအလုပ္သမားအမ်ားစု၏ ၀င္ေငြမွာ ျပ႒ာန္း ထားေသာ အနည္းဆံုးလုပ္ခလစာထက္ နည္းၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသတ္မွတ္ခ်က္ထက္ပင္ နိမ့္က်ေနၾကသည္။ အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ အိမ္တြင္းစီးပြားေရး ္ န္းမ်ားသည္ ႏိင လုပင ္ ရ ု င ံ ွိ အလုပသ ္ မားအားလံုး၏ ထက္၀က္ခန္က ႔ ို ၀င္ေငြေထာက္ပ့ံေပးထားႏုင ိ ္ေသာ္လည္း စုစုေပါင္း၀င္ေငြသည္ ဂ်ီဒပ ီ ၁၀ ရာခိင ီ ၏ ႈ ္း ု ္ႏန ထက္ နိမ့္က်သည္ဟု ခန္႔မွန္းရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ယင္းကဲ့သုိ႕ ဖြ႕ံၿဖိဳးေရး လမ္းေၾကာင္းကို ျဖတ္သန္းရသည့္ အျခားႏိုင္ငံမ်ားကဲ့သုိ႕ပင္ အလုပ္အကိုင္မ်ား၏ တရား၀င္မွတ္ပုံတင္ထားရွိမႈ အေနအထားသည္ ဆင္တူသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အလုပ္သမား စုစုေပါင္း ၁.၇ သန္းခန္႕သည္ တရား၀င္မွတ္ပုံတင္ထားသည့္ ပုဂၢလိကပိုင္ စီးပြားေရး ္ န္းမ်ားတြင္ လုပက လုပင ို လ ္ င ွိ ည္။ ယင္းလုပင ္ ်က္ရသ ္ မား ၁၀ ဦးႏွင့္ အထက္ အလုပ္ေပးထားၾကသည္။ ယင္းမွာ ္ န္းမ်ားသည္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အလုပသ ျမန္မာႏိုင္ငံ စုစုေပါင္းလုပ္သားအင္အားထု၏ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ရွိသည္။ ႏိုင္ငံပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိသည့္ လုပ္သားအေရ အတြက္မ်ားကိုပါ ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္မည္ ဆုိပါက ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ အထိ ရွိႏိုင္သည္။ ယင္းအခ်က္သည္ (စုစုေပါင္း လုပ္သား အင္အားထု၏ ၁၁ ု ္ႏန ဒသမ ၃ ရာခိင ္ တ ႈ ္းက မွတပ ္ န္းမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ လုပက ုံ င္ထားသည့္ စီးပြားေရးလုပင ္ င ို ္ေနၾကေသာ) ဗီယက္နမ္ကဲသ ့ ႔ို ဖြ  ္ ူႏင ံ ၿ႔ ဖိဳးမႈအဆင့တ ္ မ ို င ံ ်ားႏွင့္ ဆင္တူသည္ကို ေတြ ႔ရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ မွတ္ပုံတင္ထားသည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ အလုပ္အကိုင္ အရည္အေသြးမွာ တေျပးညီတည္း ျမင့္မားေနျခင္းမရွိေသာ္လည္း ပံုမွန္လုပ္ခလစာ၊ လူမႈခံစားခြင့္မ်ား၊ လချဖင့္ အားလပ္ရက္ရွည္ခံစားခြင့္၊ မိခင္ေရာ ဖခင္အတြက္ပါ မီးဖြားျခင္းဆုိင္ရာ ခံစားခြင့္မ်ားႏွင့္ အလုပ္မွ ထုတ္ပယ္ျခင္းဆိုင္အရာရပိုင္ခြင့္မ်ားကို အလုပ္ရွင္ကေပးအပ္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း အဓိပၸာယ္ သက္ေရာက္ ေစသည့္ အလုပ္ခန္႔ထားျခင္းဆုိင္ရာ စာခ်ဳပ္ကို အျမဲခန္႔၀န္ထမ္းမ်ား၏ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းကသာ ခ်ဳပ္ဆုိထားရွိ သည္ကိုေတြ ႔ရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အလုပ္သမား အခြင့္အေရး ၾကီးၾကပ္ စစ္ေဆးသူမ်ား မလံုေလာက္မႈ ျမင့္မားေနသာေၾကာင့္ စည္းကမ္း လိုက္နာမႈမွာ ေလ်ာ့ရဲေနမည့္အလားအလာရွိသည္။ အဆိုပါ အလုပ္သမားမ်ားမွာ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ အထူးသျဖင့္ တစ္စုတစ္စည္းတည္းရွိေနၾကၿပီး ပညာေရးအဆင့္အတန္းမွာလည္း ပိုျမင့္ၾကသကဲ့သို႔ အမ်ိဳး သမီးမ်ားႏွင့္ ပိုမိုငယ္ရြယ္သူမ်ားျဖစ္ႏိုင္ေခ် ပိုမ်ားသည္။ 14 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview ပံု ၁၁ ပံု ၁၂ ႏုိ င္ ငံ တ ကာသို ႔ ေရြ ႕ေျပာင္း အေျခခ်ျခင္း အတြ က္ တြ န္း အားေပး ျပည္ တြ င္းေရြ ႕ေျပာင္းေနထုိ င္ျ ခင္း အတြ က္ တြ န္း အားေပးေသာ ေသာအရာမ်ား အရာမ်ား အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြရန္ အလုပ္လုပ္ရန္/အလုပ္ရွာရန္ မိသားစု/လက္ထပ္ရန္ မိသားစုႏွင့္ ေတြ ႔ရန္/လက္ထပ္ရန္ အလုပ္လုပ္ရန္ မိသားစုႏွင့္အတူ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထုိင္ရန္ က်န္းမာေရး/ပညာေရး အျခား ပဋိပကၡေဘး/စစ္ေဘး/သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္မွ ေ၀းရာသို႔ေျပးရန္ အျခား ကိုးကား။ ။ အစီရင္ခံစာ ေရးသူကိုယ္တိုင္ တြက္ခ်က္ထားျခင္း၊ MPLCS (2015) ကိုးကား။ ။ အစီရင္ခံစာ ေရးသူကိုယ္တိုင္ တြက္ခ်က္ထားျခင္း၊ MPLCS (2015) မွတ္ခ်က္။ ။ ေရြ႕ေျပာင္းလုပ္ကိုင္ျခင္းမရွိသည့္ မိသားစု၀င္က တင္ျပသည့္အတုိင္း။ မွတ္ခ်က္။ ။ အလုပ္လုပ္ရန္/အလုပ္ရွာရန္ ဟူသည့္ ေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ ယင္းအေၾကာင္း ျပခ်က္ျဖင့္ ေရြ႕ေျပာင္းေနထုိင္သည္ဟု ေျဖၾကားသူမ်ားသာမက မိသားစု၀င္အား အေဖာ္ျပဳရန္ဟု ေျဖၾကားသူမ်ားကိုပါ ထည့္သြင္းထားသည္။ ျပည္ပသို႕ ေရႊ႕ေျပာင္းျခင္းသည္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ အလုပ္အကိုင္မ်ား၏ အဓိက ရင္းျမစ္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏို္င္ငံသည္ ေဒသအတြင္း ေရႊ႕ေျပာင္း ိ င သြားလာမႈ မ်ားျပားေသာ ႏုင ု င ္ ံျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိင ံ / ္ သ ူ သား ေလးဦးတြင္ တစ္ဦးသည္ ၎တိ၏ ႔ု ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္ ျပည္ပသိ႕ု ထြကခ ္ ြာၿပီး အလုပလ ု က ္ ပ ို ဖ ္ င ္ ူး သူမ်ားျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံျပင္ပတြင္ ေနထိုင္သူ လူဦးေရမွာ ၂ ဒသမ ၈ သန္းရွိသည့္အတြက္ ႏုိင္ငံျပင္ပသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထုိင္သူဦးေရမွာ ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံမ်ားအနက္ အမ်ားဆံုးျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံတကာသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ ၾကသူမ်ားအားလံုးႏွင့္ ျပည္တြင္းေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏ အမ်ားစုသည္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ားရရွိရန္ ရည္ရြယ္ကာ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ခဲ့ၾကျခင္း (ပံု ၁၀ ႏွင့္ ၁၁) ျဖစ္ၿပီး (ႏိုင္ငံတကာသို႔ ေျပာင္းေရြ႕ ေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏) ထက္၀က္ေက်ာ္က မိသားစုထံ ေငြလႊဲပို႔ေပးၾကရာတြင္ ပွ်မ္းမွ်တန္ဖိုး (၂၀၁၅ခုႏွစ္တြင္) တစ္လလွ်င္ ေငြက်ပ္ ၂၀၀,၀၀၀ (အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၅၀) ရွိကာ အနည္းဆံုးလုပ္ခလစာ၀င္ေငြ တစ္လစာထက္ပင္ သိသိသာသာ ပိုမ်ားေနသည္ကို ေတြ ႔ရသည္။ သို႔ေသာ္ ေနရပ္ျပန္ လုပ္သားအမ်ားစုသည္ ယခင္ေျပာင္းေရြ႕ေနထိုင္ျခင္းမျပဳခင္က လုပ္ကိုင္ခဲ့သည့္ အလုပ္အကိုင္မ်ားကိုသာ ျပန္လည္လုပ္ကိုင္ၾကသည့္အတြက္ အလုပ္ ္ တ္မတ အဆင့သ ္ ်က္တင ွ ခ ု တ ြ ္ ပိမ ို ိုးတက္ႏင ို ္ေရးအတြက္ ၎တိ၏ ႔ု ကြၽမ္းက်င္မအ ိ ုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏိင ႈ ရည္အခ်င္းမ်ား တိုးတက္လာျခင္းမရွဟ ္ ရ ု င ံ ပ္ျခား ိ သ တြင္ ရရွခ ္ င္ေငြမ်ားကို ျပန္လည္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံျခင္းမရွဟ ဲ့ ည့၀ ိ ု သံုးသပ္ႏင ုိ သ ္ ည္။ ေရြ႕ေျပာင္းလုပသ ္ ည္ျဖစ္ေစ မဟုတသ ္ ား ဟုတသ ္ မား ္ ည္ျဖစ္ေစ အလုပသ အမ်ားစုသည္ မိသားစုႏွင့္ မိတ္ေဆြမ်ားမွတဆင့္ အလုပ္ရွာေဖြၾကရာ လိုက္ဖက္သင့္ေလ်ာ္သည့္ အလုပ္အကိုင္မ်ားရရွိရန္ အခြင့္အလမ္းနည္းသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အလုပ္သမားအင္အားသည္ အေတာ္ႀကီးမားသည္ဟု ဆိုႏုိင္ေသာ္လည္း ကြၽမ္းက်င္မႈအဆင့္ နိမ့္ပါးျခင္းေၾကာင့္ အထူးသျဖင့္ တန္ဖိုးျမင့္ အလုပ္အကိုင္မ်ား ဖန္တီးေပးႏိုင္စြမ္းမွာ နည္းပါးသည္။ အလုပ္လုပ္ကိုင္ႏိုင္သည့္ အသက္အရြယ္ကို ယခု အစီရင္ခံစာတြင္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္ဟု အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားသည္ ျဖစ္ရာ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ႏိုင္သည့္ လူဦးေရ ၃၅ ဒသမ ၄ သန္းရွိသည္ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံ လူေနမႈ ႔ိ နက္ ၆၅ ရာခိင အေျခအေန စစ္တမ္း (၂၀၁၅) အရ သိရသည္။ ယင္းတုအ ႈ ္း နီးပါးသည္ အလုပတ ု ္ႏန ္ စ္ခက ု ို တႏွစ္ေက်ာ္ လုပက ္ င ု ပ ို ၿ္ ပီး စိက ု ္ ္ ်ဳိးရာသီအလိက အတက္အက်ႏႈန္းမ်ား သိသိသာသာ ျမင့္မားသည္။ အထက္ပါ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားသည္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံလူဦးေရႏွင့္ အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္စာရင္း၏ အခ်က္အလက္ (၆၇ ရာခိုင္ႏႈန္း)ႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ အလုပ္သမားေရးရာ အဖြဲ ႔၏ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ လုပ္သားအင္အား စစ္တမ္းအစီရင္ခံစာ၏ အခ်က္အလက္ (၆၄ ဒသမ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္း)တို႔ကို အေျခခံကာ တြက္ခ်က္မႈမ်ားႏွင့္လည္း ကိုက္ညီသည္ကိုေတြ ႔ရသည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားထက္ အမ်ိဳးသားမ်ားက (၄၆ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ၇၁ ရာခိုင္ႏႈန္း) အလုပ္အကိုင္ပိုမိုရယူထားႏုိင္ေသာ္လည္း လုပ္ခလစာမရရွိေသာ အိမ္မႈကိစၥ မ်ားကိုပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားမည္ဆုိပါက အမ်ိဳးသားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးေပါင္း ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔မွာ အိမ္ သို႔မဟုတ္ ေစ်းကြက္ အလုပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ ေနၾကသည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ အမ်ိဳးသားမ်ားထက္ ကြၽမ္းက်င္အလုပ္အကိုင္မ်ားတြင္ ပိုမိုလုပ္ကိုင္ေနၾကေသာ္လည္း ၀င္ေငြမွာမူ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုနည္းေနသည္။ ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 15 ္ ကိင အလုပအ ္ မ်ားစုမွာ ကြၽမ္းက်င္မမ ု အ ႈ ်ားစြာ မလိအ ု ပ္ေသာ လုပင ္ န္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အလုပသ ႈ ်ားစြာ မလိအ ္ မား ၃ ဦးတြင္ ၂ ဦးမွာ ကြၽမ္းက်င္မမ ု ပ္ေသာ ု ဟုတ္ အေသးစား စိုက္ပ်ဳိးေရးအလုပ္အကိုင္မ်ား၊ လုပ္ခလစာအနည္းဆံုးႏွင့္ မွတ္ပုံတင္ထားျခင္း မရွိသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ေနၾကသည္။ သိ႔မ ၃၈ ရာခိုင္ႏႈန္းနီးပါးမွာလည္း ေခါင္းရြက္ဗ်တ္ထုိး ေစ်းသည္မ်ား၊ အေဆာက္အဦးမ်ားႏွင့္ ေနအိမ္ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရးအလုပ္မ်ားကဲ့ သို႔ေသာ ႐ိုးစင္းၿပီး ကုိယ္ကာယ အားျပဳသည့္ ကြၽမ္းက်င္မႈမလိုအပ္ေသာလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ေနၾကရသည္။ အဆိုပါ အလုပ္အကိုင္မ်ားသည္ ႔ ဖြ  လူအ ႔ စည္းတစ္ခု လည္ပတ္ေနႏိင ဲအ ီ င ု ္ေရးအတြက္ အေျခခံက်ေသာ သြင္းအားစုမ်ား ျဖစ္ေသာ္လည္း ဆန္းသစ္တထ ို ္ျခင္း နည္းပါးၿပီး အတတ္ပညာ ြ ္ႏင ဆိုင္ရာ အလုပ္အကိုင္အမ်ိဳးအစား ၉ ခု အနက္ ပွ်မ္းမွ်လုပ္ခလစာ အနိမ့္ဆံုးရရွိသည့္ အလုပ္အကို္င္မ်ားျဖစ္သည္။ က်န္ ၂၉ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ အေသးစား စိုက္ပ်ိဳးေရးအလုပ္သမားမ်ား ျဖစ္ၿပီး ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားစြာ မလိုအပ္ေသာ အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ ပွ်မ္းမွ်လုပ္ခလစာ တေျပးညီတည္း ရရွိသည္။ ေက်းလက္ ေဒသတြင္ ေနထိုင္သူမ်ားႏွင့္ ပညာရည္အဆင့္နိမ့္သူမ်ားသည္ အထက္ပါ အလုပ္အကိုင္မ်ားတြင္ အလံုးအရင္းျဖင့္ ပါ၀င္ေနၿပီး ၿမိဳ႕ျပေနသူမ်ားႏွင့္ ပညာအရည္အခ်င္းျမင့္မားသူမ်ား အနက္ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာလည္း အဆုိပါအလုပ္အကိုင္မ်ားလုပ္ကိုင္ေနၾကသည္။ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားစြာ မလိုအပ္ေသာ အလုပ္သမားျဖစ္လိုသည့္ ဆႏၵမွာမူ အသက္အရြယ္အလုိက္ ကြဲျပားမႈမရွိေၾကာင္း အံ့အားသင့္ဖြယ္ ေတြ ႔ရသည္။ အထက္တန္းႏွင့္အထက္ ပညာ ဇယား ၁ ႏိႈင္းရ ႏိုင္ငံမ်ားအၾကား ပွ်မ္းမွ် ေက်ာင္းေနျခင္းႏွင့္ ေက်ာင္းျပန္တက္ႏႈန္း ခန္႔မွန္းျခင္း ပွ်မ္းမွ် ေက်ာင္းျပန္တက္ႏႈန္း % ပွ်မ္းမွ် ေက်ာင္းစာသင္ႏွစ္ ျမန္မာ (၂၀၁၅) ၅.၁ ၅.၇ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ (၂၀၀၅) ၇.၁ ၅.၉ ကေမၺာဒီးယား (၂၀၀၈) ၅.၆ ၄.၁ တ႐ုတ္ (၂၀၀၂) ၁၆.၆ ၇.၅ လာအို (၂၀၀၈) ၅.၁ ၄.၆ မေလးရွား (၂၀၁၀) ၁၂.၀ ၉.၈ သီရိလကၤာ (၂၀၀၉) ၉.၅ ၉.၈ ထိုင္း (၂၀၁၁) ၉.၄ ၇.၃ ဗီယက္နမ္ (၂၀၁၅) ၉ - ၁၀ ၇.၅ အေရွ႕အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ ၉.၄ ၁၀.၄ မွတ္ခ်က္။ ။ ကိုးကား။ ။ Montenegro and Patrinos (၂၀၁၄)၊ Barro-Lee ၂၀၁၀, MPLCS ၂၀၁၅. ိ မ အရည္အခ်င္း ရွသ ႊ ္းမုိးထားေသာ အလုပ္ အကိင ူ ်ား အမ်ားစုလမ ္ စ ု စ ု ုေပါင္း၏ ၃ ရာခိင ု ္ႏန ႈ ္းကိသ ႈ ်ားစြာလုအ ု ာ ကြၽမ္းက်င္မမ ္ ကိင ိ ပ္သည့္ အလုပအ ္ ်ားဟု ု မ သတ္မွတ္ ႏိုင္သည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ အမ်ိဳးသားမ်ားထက္ အတတ္ပညာဆိုင္ရာ အလုပ္အကိုင္မ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေခ် သံုးဆပိုမိုမ်ားျပားသည္။ အလုပ္သမားထု၏ ကြၽမ္းက်င္မႈအဆင့္မွာမူ အလားတူ ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း လိုအပ္ခ်က္ထပ္ပါ နိမ့္က်ေနသည္။ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူမ်ား၏ ထက္၀က္ေက်ာ္မွာ အလယ္တန္းပညာသင္ၾကားခဲ့ရျခင္းမရွိသကဲ့သုိ႔ ယေန႔ မူလတန္းကေလးငယ္မ်ား၏ ၁၈% မွာ ုိ ္ျခင္း သိမ စာမဖတ္ရႈႏင ္ မား ၁၀ ဦးတြင္ ႔ု ဟုတ္ ၎တိ႔ု ဖတ္႐ႈေနေသာ စာသား၏အဓိပၸာယ္ကို ေကာင္းစြာ နားမလည္ျခင္းတိ႔ု ေတြ ၾ႔ ကံဳေနရသည္။ အလုပသ ႔ ွာ အတတ္ပညာ သိမ တစ္ဦးခန္မ ္ က္မႈ မရွသ ႔ု ဟုတ္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းသင္တန္းမ်ား တက္ေရာက္ခၿဲ့ ပီးျဖစ္ေသာ္လည္း အခ်င္းခ်င္း ခ်ိတဆ ္ တြက္ ိ ည့အ အရည္အေသြးကိုမူ သံသယျဖစ္ဖြယ္ျဖစ္ေနေပသည္။ ပညာတစ္ႏွစ္ပိုသင္ျခင္းအား အလုပ္ရွင္က မည္မွ်တန္ဖိုးျဖတ္သည္ကို တိုင္းတာျခင္းျဖစ္ေသာ ပညာေရးမွ ရရွိသည့္အက်ိဳးေက်းဇူးသည္ ေဒသတြင္းပွ်မ္းမ်၏ ထက္ဝက္သာရွိၿပီး ကေမာၻဒီးယားႏွင့္ လာအိုအပါအဝင္ ႏိႈင္းယွဥ္ရႏိုင္ငံမ်ားထက္ နိမ့္ပါးေနသည္။ ဇယား (၁) အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ ပညာေရးမွရရွိသည့္ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားကို အဓိကအားျဖင့္ ၀န္ေဆာင္မႈက႑က ေဖာ္ေဆာင္ၿပီး ပညာေရးႏွင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရး ၀င္ေငြအၾကား ဆက္စပ္မႈမရွိဘဲ အလယ္တန္းလြန္ပညာေရးကသာ အဆိုပါက႑၏ ၀င္ေငြအေပၚ သက္ေရာက္မႈရွိသည္။ 16 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview အနာဂတ္အလုပ္အကိုင္မ်ား၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရး ပိုမို ေျပာင္းလဲ ေကာင္းမြန္လာမည္ဆိုပါက အလုပ္အကိုင္မ်ား၏ အရည္အေသြးကို ိ ္သည္။ ျမင့္မားလာေစႏုင ု ိုေကာင္းမြနလ အနာဂတ္တြင္ အလုပ္အကိုင္ အမ်ဳိးအစားမ်ား အသစ္ေပၚေပါက္လာေရးႏွင့္ ပိမ ္ ာေရးအတြက္ အလားအလာရွိေသာ ရင္းျမစ္မ်ားႏွင့္ ယင္း တို႔ကိုရရွိပို္င္ဆုိင္ႏုိင္ေရးအတြက္ အဓိကအတားအဆီးမ်ားမွာ အဘယ္နည္း။ အဆိုပါ အတားအဆီးမ်ားမွာ အလုပ္အကုိင္ဆုိင္ရာ ျပႆနာတြင္ အခ်င္းခ်င္းခ်ိတ္ဆက္ေနေသာ ရႈေထာင့္မ်ားျဖစ္သည့္ စီးပြားေရးတစ္ခုလံုး၏ ေယဘုယ်အေနအထား၊ မွတ္ပုံတင္ထားေသာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ မွတ္ပုံတင္ထားျခင္း မရွိေသာ လုပ္ငန္းမ်ား ၊ ကုန္သြယ္မႈ၊ ေက်းလက္စီးပြားေရးႏွင့္ လူသားအရင္းအျမစ္ စီမံခန္႔ခြဲမႈမ်ား၏ ေရွ႕ေျပးပင္ ျဖစ္သည္။ စီးပြားေရးအေနအထားအား ပိုမိုခိုင္မာေစျခင္း ေမခ႐ိုစီးပြားေရး မူေဘာင္သည္ အလုပ္အကို္င္မ်ားဖန္တီးျခင္းအတြက္ ေရခံေျမခံေကာင္းအျဖစ္ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း စိန္ေခၚမႈပိုမ်ားေသာ စီးပြားေရး ို ကာင္းမြန္လာေစရန္အတြက္ မက္ခ႐ို စီးပြားေရးတည္ၿငိမ္မႈကို ထိန္းထားျခင္းက အဓိကက်ေပလိမ့္မည္။ အသိုက္အ၀န္းတြင္ အလုပ္အကိုင္မ်ား ပိုမေ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား၊ အလုပ္အကိုင္ဖန္တီးျခင္းႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈတို႔ ျမင့္မားစြာရရွိခဲ့သည့္ ေလးႏွစ္တာကာလကို ၾကံဳေတြ ႔ၿပီးသည့္ေနာက္ ႈ ္းျမင့္ျခင္းႏွင့္ သာမာန္ဘဏ္စာရင္းလိုေငြျပျခင္းမ်ားျဖင့္ ျမန္မာႏုင ကုန္ေစ်းႏႈန္းမ်ား က်ဆင္းျခင္း၊ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈႏန ္ သ ိ င ု င ံ ည္ အျခားႏိင ံ ်ားထက္စာလွ်င္ ္ မ ပိုမိုခက္ခဲသည့္ အေနအထားကို ၾကံဳေတြ ႔ေနရသည္။ ယင္းသို႔ တိုးပြားလာသည့္အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ စီးပြားေရးဆံုး႐ႈံးႏုိင္မႈ အလားအလာအေပၚ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား ထားရွိသည့္အျမင္ကို ထိခိုက္ၿပီး အလုပ္အကိုင္ဖန္တီးျခင္းတုိ႔ကို အားနည္းေစသည့္ ကာလတို စီးပြားေရးအားနည္းခ်က္မ်ားကို ပိုမို သိသာထင္ရွားလာေစသည္။ မွတ္ပုံတင္ထားသည့္ တည္ၿငိမ္ေသာအလုပ္အကိုင္မ်ားသည္ ေရရွည္တည္တံ့ေစႏုိင္ေရးအတြက္ အခက္အခဲမ်ား ဖန္တီးႏိုင္ၿပီး အလုပ္အကိုင္မ်ားမွတဆင့္ ဘ၀အဆင့္အတန္းျမႇင့္တင္ေပးႏိုင္ေရး အလုပ္သမား ေစ်းကြက္၏စြမ္းရည္ကိုလည္း အားနည္းေစသည့္ ု ထ က်ဥ္းေျမာင္းလွေသာ ျမန္မာ့ကန ု လ ္ တ ္ ပ ု မ ္ အ ႈ ေျခခံေၾကာင့္ စီးပြားေရးတိုးတက္မမ ႔ ်ံေပ်ာက္ကယ ႈ ွာလည္း ခဏအတြင္း အေငြပ ုိ ္ေခ် ရွသ ြ ္ႏင ိ ည့္ အခ်က္ကို လည္း ယင္းတုိ႔က ေထာက္ျပေနသည္။ မက္ခ႐ိုစီးပြားေရးအသိုက္အ၀န္းကို တိုးတက္ေစျခင္းသည္ စီးပြားေရး ဆံုး႐ႈံးႏုိင္မႈ အလားအလာအေပၚ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား ထားရွိသည့္အျမင္အေပၚ သက္ေရာက္သကဲ့သို႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား၏ အျမတ္အစြန္းရရွိမႈကိုထိခိုက္ၿပီး စီးပြားေရးဖြံ ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈတြင္ အလုပ္အကိုင္ ခန္႔ထားႏုိင္မႈ၏အခန္းက႑ကို ဆံုးျဖတ္ေပးႏိုင္သည့္အတြက္ လူတုိင္းအက်ံဳး၀င္ေသာ ဖြံ ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ အလုပ္အကိုင္ ဖန္တီးေပး ႏိုင္မႈတို႔ ေရရွည္တည္တံ့ႏုိင္ေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေသာ အခ်က္ျဖစ္သည္။ ိ င ျမန္မာႏုင ု ဏ္က ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ေပးထားသည့္ အေတာ္အသင့္ ႀကီးမားေသာ ဘ႑ာေရးလိုေငြျပမႈသည္ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမက ္ ံေတာ္ ဗဟိဘ ႈ ို ျမန္မာ ႏိုင္ငံႏွင့္ အေနအထားတူေသာ ႏိုင္ငံမ်ား၏ အထက္သို႔ေရာက္ေအာင္ အားျဖည့္ေပးေနၿပီး သာမာန္ေငြစာရင္းမ်ားအတြက္ ဖိအားမ်ားပိုမ်ားေစေပသည္။ ္ ားေသာ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈႏင ထိ႔ျု ပင္ ျမင့မ ္ ြဲေနသည့္ သတ္မတ ွ ့္ ယွဥတ ွ ္ေငြလဲႏန ႈ ္းတန္ဖိုးအေပၚ ဗဟိဘ ု ဏ္၏ အာ႐ံစ ို မ ု က ႈ လည္း ထိေရာက္ေသာ အမွန္ ္ က ဲ ယ ေငြလလ ႈ ္း (Real Effective Exchange Rate - REER)အျဖစ္ အသိအမွတ္ ျပဳခံရမႈကို အားျဖည့္ေပးေနသည္။ ယင္းမွာ အသစ္ျဖစ္ၿပီး အရည္အေသြး ွ ္ႏန ္ ကိင ျမင့္ေသာ အလုပအ ္ ်ား ဖန္တီးေပးႏိင ု မ ္ ည့္ ပိက ု မ ု က ႔ု န ္ ႑တြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံျခင္းကို အဟန္အ ႔ တားျဖစ္ေစသကဲသ ့ ႔ို ပိမ ို ဥ ု ယ ုိ စ ွ ၿ္ ပိဳင္ႏင ြ ္းရွသ ္ မ ိ ည့္ သြင္းကုန္ မ်ားႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္ေနရေသာ ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားႏုိင္သည့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အလုပ္အကိုင္မ်ားကိုလည္း မ်ားစြာထိခိုက္ေစသည္။ သြင္းကုန္မ်ား၏ ေစ်းႏႈန္းပိုမိုက်ဆင္းလာသျဖင့္ ျပည္ပမွတင္သြင္းႏုိင္သည့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားအား ထုတ္လုပ္ေနၾကသူမ်ားအေနျဖင့္ ျပည္ပပို႔ကုန္မ်ားႏွင့္ ု ယ ပိမ ွ ၿ္ ပိဳင္လာရသည့အ ို ဥ ္ တြက္ အက်ိဳးအျမတ္ရရွမ ိ က ႈ ို မထိခက ို ္ေစေရးအတြက္ ကုနက ္ ်ား ေလ်ာ့ခ်လာႏိင ္ ်စရိတမ ္ မားမ်ား ု ၿ္ ပီး မ်ားေသာအားျဖင့္ အလုပသ ္ ည္း ပိက ေလ်ာ့ခ်ေလ့ရၾွိ ကသည္။ တဖက္တြငလ ႔ု န ု ဦ ္ းစားေပးက႑မ်ားရွိ စီးပြားေရးလုပင ္ န္းမ်ားသည္လည္း ျပည္တြင္းသာမက ျပည္ပတြငပ ႔ု န ္ ါ ၎တိက ု ္ ပစၥည္းမ်ား၏ ၀ယ္လိုအားက်ဆင္းလာသည့္အတြက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္စြမ္းႏွင့္ အျမတ္အစြန္း ေလ်ာ့က်လာမႈတို႔၏ဒဏ္ကို ခံစားေနရသည္။ ကုန္ထုတ္ ္ လစာ ပိမ စြမ္းအားျမင့ၿ္ ပီး လုပခ ို ရွိေသာ အလုပအ ု ရ ္ ကိင ု မ ္ ်ား ထြက္ေပၚလာေရးအတြက္ ကြၽမ္းက်င္မမ ု ပ္ေသာ က႑မ်ားထက္စာလွ်င္ ပိက ႈ ်ားစြာ မလိအ ု ္ ႔ု န ္ ကယ္သက္ေရာက္မရ ဦးစားေပးက႑မ်ား၏ အေရးပါမႈေၾကာင့္ အမွနတ ့ ႔ို ယွဥၿ္ ပိဳင္ႏင ႈ ွိ သကဲသ ို စ ္ ြမ္းရွၿိ ပီး အေျခခံမမ ူ ်ားႏွင့္ ကိက ု ည ီ ည့္ ေငြလဲလယ ္ သ ႈ ္း ွ ္ႏန တစ္ရပ္ကို ထိန္းသိမ္းထားႏုိင္ရန္မွာ အလြန္အေရးႀကီးသည္။ ေက်းလက္ေဒသမ်ားရွိ အလုပ္အကိုင္မ်ားႏွင့္ လုပ္ကိုင္ေလ့ရွိေသာ အလုပ္အကိုင္ အမ်ိဳးအစားမ်ားကို ျမႇင့္တင္ေပးျခင္း စို က္ ပ်ဳိးေရးက႑ကို မဟာဗ်ဴဟာက်စြာ ပ့ံ ပိုးေပးႏုိ င္ မ ည္ ဆို ပါက အရည္ အေသြးျမင့္ အ လု ပ္ အ ကို င္ မ်ား ေပၚထြ က္ လာႏို င္ သ ည့္ နယ္ ပ ယ္ တ စ္ ခု ု သ ျဖစ္လာႏိင ္ ည္။ သိ႕ေ ု သာ္ ႏုင ိ င ္ အ ြ ္ စိက ံ မ်ားစုတင ု ပ ္ ်ဳိးေရးက႑၏ ကုနထ ္ တ ု ္ စြမ္းအားသည္ ၀န္ေဆာင္မႈႏင ္ တ ွ ့္ ကုနထ ု လ ္ ပ ု မ ္ က ိ ္းယွဥပ ႈ ႑မ်ားႏွင့္ ႏႈင ္ ါက နိမ့္က်ေလ့ရွိရာ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑ကို အဓိက မွီခိုေနရေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားမွာလည္း အထူးသျဖင့္ နိမ့္က်လ်က္ရွိသည္။ အဓိက စိုက္ပ်ဳိးေရး ကုန္စည္တစ္ခုျဖစ္သည့္ ဆန္စပါးလုပ္ငန္းရွိ အလုပ္သမားမ်ား၏ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားမွာ အိႏိၵယႏုိင္ငံရွိ ဆန္စပါးလုပ္ငန္းတြင္ လုပ္ကိုင္ ေနၾကေသာ လုပ္သားမ်ား၏ သံုးပံုတစ္ပံုႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရွိသည္(ပံု ၁၃)။ ယင္းမွာ စီးပြားေရးကို ႏုိင္ငံေတာ္က ထိန္းခ်ဳပ္ထားစဥ္က ေပၚေပါက္ခဲ့သည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ား၏ အက်ဳိးဆက္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ယင္းတို႔မွာ အလုပ္သမားမ်ား ပိုလွ်ံေနၿပီး ယင္းအလုပ္သမားမ်ား အျခားအရပ္ ေဒသတစ္ခုသို႕ သြားေရာက္မည္ဆိုပါက ခရီးသြားစရိတ္မ်ား ျမင့္မားျခင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္၏ စားနပ္ရိကၡာ ဖူလုံေရး မဟာဗ်ဴဟာအရ အရည္အေသြးနိမ့္သည့္ ု ပ ဆန္စပါး အေျမာက္အျမား စိက ္ ပ ္ ်ဳိးထုတလ ံ င္မႈ မရွိျခင္း၊ စက္မလ ု ္ေစၿပီး အျခား ဆန္စပါး အမ်ဳိးအစားစုလ ႈ ယ္ယာ အသုံးျပဳမႈနည္းပါးျခင္း၊ အျမတ္အစြန္း မ်ားမ်ား ရရွိႏိုင္ေသာ ေစ်းကြက္ႏွင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ ကြင္းဆက္မ်ားသို႕ ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္မႈ အားနည္းျခင္း စသည္တို႔ျဖစ္သည္။ ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 17 ပုံ ၁၃ ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ေရးအတြက္ လုပ္သားကုန္ထုတ္စြမ္းအား 600 ကုန္ထုတ္စြမ္းအား၊ တစ္ရက္လွ်င္ ထြက္ေသာ ကီလိုဂရမ္ 500 400 300 200 100 0 ား ္မာ ိႏိၵယ ိုင္ း ႐ုတ ္ ္နမ ္ ိုင္း ရွာ စ္ပ ီးယ ထ ျမန က ိုနီး အ တ ဖိလ ၺာဒ င္ဒ ဗီယ ေမ အ က ကိုးကား။ ။ ကမာၻ႔ဘဏ္၊ ၂၀၁၆။ ြ ္းလာသည့္ စီးပြားေရး ေခတ္သစ္တင ယေန႔ ျဖစ္ထန ္ ူ ယင္းသိ႔ေ ြ မ ု သာ စိက ု ပ ္ ်ိဳးေရးက႑ကုနထ ္ တ ္ မ ု စ ့္ ်မႈကို ျဖစ္ေပၚေစသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ား ြ ္းအားနိမက နည္းပါးလာၿပီျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းသာမက ျပည္ပသို႔ပါ ေရြ႕ေျပာင္းသြားလာမႈ လမ္းေၾကာင္းမ်ား ပိုမိုပြင့္လင္းလာသည့္အတြက္ ေက်းလက္ေဒသ အလုပ္သမားအင္အား ပိုလွ်ံမႈကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းသစ္မ်ားလည္း လမ္းပြင့္လာသည္။ ထြန္ယက္စိုက္ပ်ဳိးမႈတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ႏွင့္ အမူအက်င့္မ်ား ပိုမိုေကာင္းမြန္လာေရးေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ ေငြလႊဲေပးပို႔ေသာ ၀င္ေငြမ်ားႏွင့္ စိတ္ကူးစိတ္သန္းအသစ္မ်ားကို ၎တို႔ႏွင့္ အတူ ယူေဆာင္ လာခဲ့သည္။ စားနပ္ရိကၡာလုံေလာက္မႈရွိေရးဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသားအဆင့္ ဦးစားေပးျခင္းကို ေျဖေလ်ာ့လိုက္သည့္အတြက္ ေတာင္သူဦးႀကီးမ်ားအေနျဖင့္ ေကာက္ပဲသီးႏွံအမ်ိဳးစံုကို လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္စိုက္ပ်ဳိးႏိုင္ၿပီျဖစ္သည္။ သီးႏွံေျပာင္းလဲရန္အတြက္ နည္းပညာလိုအပ္မႈေၾကာင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မွာ အရိွန္ေႏွးေကြးေနျခင္းျဖစ္သကဲ့သို႔ ထုတ္ကုန္သစ္ေစ်းကြက္မ်ားအတြင္း ခ်ဥ္းနည္း၀င္ေရာက္ရန္ လိုအပ္မႈႏွင့္ လံုျခံဳေရးကြန္ရက္ကင္းမဲ့မႈတို႔ေၾကာင့္ ေတာင္သူဦးၾကီးမ်ား ဆံုးရႈံးႏိုင္ေခ်ရွိသည္။ စက္မႈလယ္ယာသုိ႔ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ေျဖးညင္းစြာျဖင့္ အရွိန္ယူေနဆဲျဖစ္သည္။ ထုတ္ကုန္တိုးျမႇင့္ႏိုင္မႈကို မျမင္ရေသးခင္ ကာလအတြင္း စိုက္ပ်ဳိးေရးအလုပ္ၾကမ္းသမားမ်ား အခ်ိန္ပိုမိုရရွိလာသည့္အတြက္ စိုက္ပ်ဳိးေမြးျမဴေရး မဟုတ္ေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ား ပိုမိုလုပ္ကိုင္လာႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ု ပ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ စိက ႔ ြာ ခ်ဲထ ္ ်ဳိးေရးတန္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ား က်ယ္ျပန္စ ို သ ႕ ြင္ႏင ိ ည္။ ေက်းလက္ေဒသ အိမ္ေထာင္စု ္ ည့္ အလားအလာမ်ားစြာရွသ ု ပ မ်ားသည္ စိက ္ ည့္ ၀န္ေဆာင္မႈေပးျခင္းႏွင့္ ကုနစ ္ ်ဳိးေမြးျမဴေရးမဟုတသ ္ ည္ထတ ု လ ္ ပ ု ္ျခင္းလုပင ု ည္း လုပ္ေဆာင္ေလ့ရၾွိ ကသည္။ စိက ္ န္းမ်ားကိလ ္ ်ဳိးေရး ု ပ ္ န္းသည္ ရာသီအလိက လုပင ြ ရ ု ္ေဆာင္ရက ္ သည့္ လုပင ္ န္းျဖစ္ရာ စိက ု ပ ္ ်ဳိးေရး လုပင ္ ်ားတြင္ အျခား အလုပမ ္ န္းနားသည့္ အခ်ိနမ ို သ ္ ်ားကို လုပ္ေဆာင္ႏင ္ ည့္ ့္ ေရးမ်ား ရွိေနသည္။ လက္ရတ အခြငအ ြ ္ အလုပအ ွိ င ု မ ္ ကိင ္ ်ား ဖန္တီးေပးႏိင ု သ ္ ည့္ စိက ု ပ ္ န ္ ်ဳိးေရးထုတက ္ ်ားကို ျပဳျပင္ထပ ု မ ္ ိုးသည့္ တန္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ား၊ ု ပ ု င ယင္းတိ႔ႏ ီ ဟဲ ျပဳႏိင ွ ့္ အျပန္အလွန္ အမွသ ု သ ္ ည့္ လုပင ္ န္းမ်ား၊ အိမ္ေထာင္စမ ိ သာ္ ေစ်းကြက၊္ အေျခခံအေဆာက္အဦးႏွင့္ ပံပ ု ်ားရွိေနသည္။ သု႕ေ ့ ိုးေပးသည့္ မူ၀ါဒမ်ား အားနည္းေနျခင္းေၾကာင္း အဆိုပါ အလားအလာမ်ားမွ အေကာင္အထည္ေပၚလာျခင္း မရွိေသးေပ။ 18 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview မွတ္ပုံတင္ထားသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားနွင့္ မွတ္ပုံတင္မထားသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား ၢ က ပုဂလ ္ ကိင ိ က႑မ်ား၏ အသားတင္ အလုပအ ု ဖ ္ န္တီးေပးႏိင ု မ ္ မ ွိ ီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္၏ တစ္စတ ႈ ွာ လက္ရစ ္ စ္ပင ိ တ ို ္းအျဖစ္ မၾကာေသးမီ ကာလအတြင္း အရွိန္ျမင့္တက္လာခဲ့ သည္။ ပုဂၢလိကက႑တြင္ အလုပ္အကိုင္တုိးပြားမႈႏႈန္းမွာ ကနဦး အေျခခံနိမ့္ပါးသည္ႏွင့္အတူ ၂၀၁၄ ႏွင့္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္အၾကား ပွ်မ္းမွ်အားျဖင့္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိခဲ့သည္။ ျခံဳငံုၾကည့္ပါက အလုပ္လုပ္ကိုင္ႏိုင္သည့္အလားအလာရွိသည့္ လူဦးေရ ၃၅ ဒသမ ၄ သန္းအနက္ ၁ ဒသမ ၇ သန္း ကသာ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနသည့္အတြက္ ဖန္တီးေပးႏုိင္ခဲ့ၿပီးျဖစ္ေသာ အလုပ္အကိုင္အေရအတြက္ စုစုေပါင္းသည္ ္ ကိင အလုပအ ွ ့္ ႏႈင ု ္ေစ်းကြက္ႏင ္ ါက နည္းပါးလ်က္ရသ ိ ္းယွဥပ ႔ သည္။ အလုပအ ွိ ည္ကိုေတြ ရ ္ ကိင ု ္ ဖန္တီးေပးႏိင ု မ ႈ ို ၾကည့မ ္ က ို ါက လက္ရလ ္ ည္ဆပ ု င ွိ ပ ္ န္းမ်ား တိုးခ်ဲ႕လာျခင္းေၾကာင့္ထက္ ေစ်းကြက္အတြင္းသို႕ အသစ္၀င္ေရာက္လာသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားေၾကာင့္ အဓိက ျဖစ္သည္ကို ေတြ ႔ရွိရသည္။ ထို႔အျပင္ ထုိ ္ ကိင အသစ္ ေပၚေပါက္လာသည့္ အလုပအ ္ ေရအတြကသ ု အ ္ ည္ ေစ်းကြကအ ္ တြင္းရွလ ိ ပ ု င ္ စား ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းသိမ ္ န္းမ်ား အရြယအ ္ န္းဖ်က္သမ ႕ု ဟုတ္ လုပင ိ ္း ္ ဥ္ ကြယ္ေပ်ာက္သြားရသည့္ အလုပအ သြားျခင္းေၾကာင့္ ႏွစစ ု ္ အေရအတြကအ ္ ကိင ္ ား ေထမိေၾကာင္း ေတြ ရ ႔ ရ ွိ သည္။ တစ္ႏစ ္ ွ်င္ လုပင ွ လ ္ စား ္ န္း အရြယအ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းေၾကာင့္ အလုပ္အကိုင္ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ လုပ္ငန္းမ်ား ဖ်က္သိမ္းျခင္းေၾကာင့္ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ကြယ္ေပ်ာက္သြားေလ့ရွိေၾကာင္း သိရွိရသည္ (ပုံ ၁၄)။ ပုံ ၁၄ ကုမၸဏီမ်ား စတင္တည္ေထာင္ခ်ိန္ႏွင့္ ဖ်က္သိမ္းခိ်န္ကာလအလုိက္ အလုပ္ႏုတ္ထြက္မႈမ်ား အလုပ္စဝင္စသူမ်ား အလုပ္မထြက္ဘဲ အလုပ္ထြက္သူမ်ား က်န္ရိွသူမ်ား 20% မွတ္ပုံတင္ထားသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အလုပ္ေျပာင္းသူမ်ား 15% အသားတင္ႏႈန္း 10% 5% 0% -5% -10% -15% အလုပ္အကိုင္ဖန္တီးေပးျခင္း အလုပ္အကိုင္ ဆံုး႐ႈံးေစျခင္း ကိုးကား။ ။ ကမာၻ႔ဘဏ္ (၂၀၁၇)။ မွတ္ခ်က္။ ။ ၂၀၁၄ ႏွင့္ ၂၀၁၆ ၾကား စီးပြားေရးတစ္ရပ္လံုး၏ အလုပ္ခန္႔ထားႏုိင္မႈ ႏွစ္စဥ္ ပွ်မ္းမွ် တိုးတက္မႈႏႈန္း။ (အလုပ္သမား ၄ ဦးအထိသာ ခန္႔ထားေသာ) လုပ္ငန္း အေသးစားမ်ားႏွင့္ (အလုပ္သမားဦးေရ အနည္းဆံုး ၁၀၀ ဦးရွိေသာ) လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားသည္ အလုပ္အကိုင္မ်ား အဓိက ဖန္တီးေပးေနၾကသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ လုပ္ငန္းငယ္မ်ားသည္ စတင္တည္ေထာင္ခ်ိန္မွစ၍ အလုပ္အကိုင္ စုစုေပါင္း ၏ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ဖန္တီးေပးခဲ့ၾကၿပီး အျခား ၃၄ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာမူ လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားမွ ဖန္တီးေပးေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ လုပ္ငန္းအသစ္မ်ားက ဖန္တီးေပးသည့္ အလုပ္အကုိင္မ်ားအနက္ ေလးပံု သံုးပံုသည္ အေသးဆံုးေသာလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အႀကီးဆံုးေသာလုပ္ငန္းမ်ားက ဖန္တီးေပးေနေသာ လုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္သည္ (ပံု ၁၅)။ ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 19 ပုံ ၁၅ ကုမၸဏီအရြယ္အစားအမ်ိဳးမ်ိဳးအလုိက္ အလုပ္ႏုတ္ထြက္မႈမ်ား အလုပ္စဝင္သူမ်ား အလုပ္အကိုင္ဖန္တီးျခင္း၊ အလုပ္အကိုင္ ဆံုး႐ံႈးေစျခင္း၊ အလုပ္ထြက္သူမ်ား မွတ္ပုံတင္ထားသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အလုပ္ေျပာင္းသူမ်ား အလုပ္မထြက္ဘဲ က်န္ရွိသူမ်ား အလုပ္မထြက္ဘဲ က်န္ရွိသူမ်ား 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10% Micro (1-4) Small (5-19) Medium (20-99) Large (100+) ကိုးကား ။ ။ ကမာၻ႔ဘဏ္ (၂၀၁၇)။ မွတ္ခ်က္။ ။ ၂၀၁၄ ႏွင့္ ၂၀၁၆ ၾကား စီးပြားေရးတစ္ရပ္လံုး၏ အလုပ္ခန္႔ထားႏုိင္မႈ ႏွစ္စဥ္ ပွ်မ္းမွ် တိုးတက္မႈႏႈန္း။ ျပည္တြင္း ေစ်းကြက္ ဗဟိုျပဳ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ အခက္ အခဲအတားအဆီးမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္မည္ ဆိုလွ်င္ အလုပ္အကိုင္မ်ား ပိုမိုဖန္တီးေပးႏိုင္လာမည္ျဖစ္သည္။ ယင္းလုပ္ငန္းမ်ား၏ ၉၇ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ အေသးစားႏွင့္ အလတ္စား လုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအၾကား ေကာက္ယူခဲ့သည့္ စစ္တမ္းအရ ျပည္တြင္းဗဟိုျပဳ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေအာင္ျမင္ေရးတြင္ အတားအဆီး ္ ၊ ျဖစ္ေနသည့္ အေျခခံအက်ဆံုး အခက္အခဲမ်ားတြင္ ေျမယာေစ်းႏႈန္းႏွင့္ ငွားရမ္းခမ်ား ေစ်းႏႈန္းၾကီးျမင့မ ံ န ႈ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ပုမ ွ ္ မရျခင္းႏွင့္ အရင္းအႏွီး ္ ကူ မရရွိျခင္းတိက ေခ်းေငြ အလြယတ ႔ု ထိပဆ ္ ုံးေနရာတြင္ ရွိေနၾကသည္ လုပင ္ န္းအတြက္ ေျမယာအခက္အခဲသည္ ႏိင ု င ံ င ္ တ ုိ ္းရွိ အလတ္စား အေသးစား ္ န္းမ်ား ရင္ဆင လုပင ု င ို ္ေနရေသာ္လည္း ျမန္မာႏိင ္ တ ံ င ြ ္ ၾကဳံေတြ ရ ႔ သည့္ အခက္အခဲသည္ ေဒသတြင္း ႏိင ္ မ ု င ု ို ဆိုးရြားၿပီး အဓိက ျပႆနာတစ္ခု ံ ်ားထက္ ပိမ ြ ္း လုပင ျဖစ္ေနေၾကာင္း ျပည္တင ္ န္းရွင္ အမ်ားစုက ေျပာသည္။ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ပုမ ံ န ွ ္ မရႏိင ု ္ေသာေၾကာင့္ ၂၀၁၆ ခုႏစ ္ င ွ တ ြ ္ အေသးစားႏွင့္ အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ ၅၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ မီးစက္ကို ကိုယ္ပိုင္၀ယ္ယူျခင္းသို႕မဟုတ္ အမ်ားႏွင့္ စပ္တူေ၀မွ် သုံးစြဲျခင္း နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ေျဖရွင္းခဲ့ ၾကေၾကာင္း သိရသည္။ ယင္း အေရအတြက္မွာ အေရွ႕အာရွ ေဒသတစ္ခုလုံး၏ ၃၃ ရာခုိင္ႏႈန္း ႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ သိသာစြာ ျမင့္မားေနသည္။ ေနာက္ပို္င္း ္ က္လက္ ေဆြးေႏြးသြားရန္ရသ တြငဆ ွိ ည့္ အလုပသ ္ မားမ်ား၏ ပညာအရည္အခ်င္း နိမပ ့္ ါးသည့္ အခ်က္မွာလည္း ျမန္မာႏိင ု င ံ ွိ လုပင ္ ရ ္ န္းမ်ား ၾကဳံေတြ ႔ေန ရသည့္ အခက္အခက္မ်ားအနက္ ထိပ္ဆုံးက ပါ၀င္ေနသည္။ အရြယ္အစားၾကီးမားသည္ဟု ဆိုႏိုင္ၿပီး ဆက္လက္ၾကီးထြားရန္ အလားအလာရွိေနသည့္ ျပည္တြင္းေစ်းကြက္တြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအေနျဖင့္ ယခုထက္ အေျခအေနေကာင္းလာႏိုင္ၿပီး အလုပ္အကိုင္မ်ား ဖန္တီးေပးႏိုင္မည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ားရွိေနသည္။ အထူးသျဖင့္ မွတ္ပုံမတင္ရေသးေသာ ္ န္းမ်ား အေနျဖင့္ ယခုထက္ ပိမ လုပင ို မ ု ို တိုးခ်ဲ႕ႏင ့္ လမ္းမ်ား ရွိေနသည္။ ၿမိဳ႕ျပျဖစ္ထန ္ ည့္ အခြငအ ြ ္းလာျခင္း၊ တစ္ဦးက်၀င္ေငြ တိုးတက္လာျခင္းႏွင့္ လူဦးေရ မ်ားျပားသည့္ အျပင္ လူငယ္အခ်ဳိးအစား ပါ၀င္မႈၾကီးမားျခင္း တို႔ေၾကာင့္ တရား၀င္ မွတ္ပုံတင္ထားသည့္ လုပ္ငန္းႀကီးမ်ား ႏွင့္ မွတ္ပုံမတင္ရေသးသည့္ အိမ္တြင္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ လုပ္ငန္းေသးမ်ားအတြက္ အခြင့္အလမ္းအသစ္မ်ားစြာ ေပၚေပါက္လာရန္ ဖန္တီးေပးႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ၿမိဳ႕ျပ ျဖစ္ထြန္းလာျခင္းႏွင့္ တစ္ဦးခ်င္း ၀င္ေငြမ်ားျမင့္မားလာျခင္းက တစ္ႏုိင္တစ္ပိုင္ထုတ္လုပ္ေသာ ကုန္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားထက္ ပိုမိုသည့္ ္ သ ေစ်းကြကထ ံ ႔ို ၀ယ္လအ ို ားေျပာင္းလဲလာသည္။ စိက ု ပ ္ ်ဳိးေရးက႑တြင္ နည္းပညာႏွင့္ ေစ်းကြကဖ ြံ ၿ႔ ဖိဳး တိုးတက္လာမႈက ေက်းလက္ေဒသအလုပသ ္   ္ မား မ်ားအတြက္ ၀ယ္လိုအားကို က်ဆင္းေစသည့္အတြက္ ပိုလွ်ံအလုပ္သမားမ်ားမွာ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားသို႔ စတင္စီးဆင္းလာၾကသည္။ ဖြဲ ႔စည္းပံုေျပာင္းလဲျခင္း ု ပ ၂၅ ႏွစ္ ၾကာျမင့ၿ္ ပီးေနာက္မွာပင္ စိက ္ မားအင္အား၏ ၄၆ ရာခိင ္ ်ဳိးေရးက အလုပသ ု ္ႏန ႈ ္းကို ကိယ ု စ ္ ားျပဳေနဆဲျဖစ္သည့္ ဗီယက္နမ္ႏင ္ ၏ ုိ င အ ႔ ၾကံဳအရ ံ အေတြ  ္ ကိင ေက်းလက္/ၿမိဳ႕ျပ အလုပအ ္ ်ား၏ေျပာင္းလဲမမ ု မ ိ ္ေႏွးေကြးသည့အ ႈ ွာ အရွန ္ တြက္ ဤျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမမ ႈ ွာ အခ်ိနယ ္ ရ ့္ ည္။ ပုမ ူ ေပလိမမ ွ ္ အလုပအ ံ န ု္ ္ ္ ကိင မ်ားက ေစ်းကြက္လိုအပ္ခ်က္ကို ပိုမိုျဖည့္ဆည္းေပးလာႏုိင္ေသာ္လည္း ေက်းလက္မွၿမိဳ႕ျပသို႔ ေရြ႕ေျပာင္းအလုပ္အကို္င္ရွာေဖြၾကသူမ်ားအားလံုးအတြက္ အလုပ္အကိုင္ ေပးႏို္င္ျခင္းမရွိေပ။ အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ေရြ႕ေျပာင္း ေနထိုင္သူအမ်ားစုသည္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားရွိ မွတ္ပုံမတင္ရေသးသည့္ စီးပြားေရးအေပၚ မွီခိုလာၾကမည္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ေရြ႕ေျပာင္းေနထိုင္သူမ်ား၏ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းက အိမ္တြင္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ခု ပိုင္ဆုိင္သည့္အခ်ိန္တြင္ မေရြ႕ ု္ ္ႏန ေျပာင္းၾကသူမ်ားက ၁၇ ရာခိင ု ဆ ႈ ္းသာ ပိင ုိ သ ္ င ္ ည္ကို ေတြ  ရ ႔ မည္ျဖစ္သည္။ ၿမိဳ႕ျပရွိ မွတပ ္ တ ္ ပ ုံ င္မထားသည့လ ္ န္းမ်ားသည္ ေက်းလက္ရွိ အလုပအ ု င ု ္ ္ ကိင ိ ္းယွဥပ မ်ားႏွင့္ ႏႈင ု ပ ္ ါက စိက ္ ်ဳိးရာသီအေပၚ မွခ ီ ိုေနရျခင္းမွ ကင္းလြန္ျခင္း၊ ရာသီဥတု အေပၚ မွခ ီ ိုေနရျခင္းမွ ကင္းလြတ္ျခင္းႏွင့္ လုပခ ို ို ရရွိႏင ္ အားျဖင့္ ပိမ ို ္ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေလ့ရွိသည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ အလားတူ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားသည္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ခုစတင္ရန္ ေရခံေျမခံပိုေကာင္းသည့္ 20 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အမ်ားျပည္သူ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ရရွိႏိုင္ေခ်ပိုမ်ားသည္။ အိမ္တြင္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား တိုးတက္လာျခင္းႏွင့္အတူ ႔ံ ြင္ ေတြ ရ လွ်င္ျမန္စြာ ၿမိဳ႕ျပအသြင္ေျပာင္းလဲျခင္းကို ကမာၻအႏွတ ႔ ၿပီး ေနာင္လာမည့္ႏစ ွ မ ္ ်ားစြာ အတြက္ ျမန္မာ့အလုပအ ္ ကိင ္ ်ား၏ အသြငအ ု မ ္ ျပင္မွာလည္း ယင္းသို႔ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ အရြယ္အစားၾကီးမားသည္ဟု ဆိုႏိုင္ၿပီး ဆက္လက္ၾကီးထြားရန္ အလားအလာရွိေနသည့္ ျပည္တြင္းေစ်းကြက္တြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအေနျဖင့္ ္ န္းငယ္မ်ားအား မွတပ စီးပြားေရးလုပင ုံ င္ၿပီး တရား၀င္လပ ္ တ ု င ္ န္းမ်ားအျဖစ္သ႕ို ေရာက္ရလ ွိ ာရန္ တြန္းအား ေပးႏိင ္ ည့္ အခြငအ ု မ ့္ လမ္းမ်ားစြာရွိေနပါသည္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအား စစ္တမ္းတစ္ရပ္အတြက္ ေမးျမန္းရာတြင္ ယင္းတို႔၏ ထက္၀က္က မွတ္ပံုတင္စရိတ္ျမင့္ ္ ည့္ ဌာနဆိင မားျခင္းႏွင့္ အခ်ိနၾ္ ကာျမင့သ ု ရ ္ ာ လုပထ ္ ုံးလုပန ္ ည္းမ်ား လုပင ္ မ ္ န္းမွတပ ံု တင္ျခင္း၏ အဓိက အေၾကာင္းရင္းဟု ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားၾက သည္။ မွတ္ပုံတင္ျခင္းေၾကာင့္ ရရွိသည့္အက်ဳိးမွာလည္း မရွိသေလာက္ျဖစ္သည္ဟု ၆၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ကေျဖၾကားခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လုပ္ငန္းမ်ား တရား၀င္ ္ တ မွတပ ္ န္းအေရအတြက္ အလြန္ နည္းပါးေနျခင္းသည္ ထူးဆန္းသည့္ အခ်က္တစ္ခုေတာ့ မဟုတ္ေပ။ ထိ႔ေ ုံ င္သည့္ လုပင ္ န္းမ်ား ု ၾကာင့္ စီးပြားေရး လုပင မွတ္ပုံတင္ၾကရန္ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ရန္မွာ မွတ္ပုံတင္ျခင္းေၾကာင္း ရရွိသည့္ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ား ရရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ရန္လိုအပ္သည္။ ္ န ထုတက ္ မ ု စ ြ ္းအား အလြန္ျမင့မ ္ ားသည့္ လုပင ္ န္းမ်ားကို တရား၀င္ မွတပ ုံ င္လာေစရန္ အားေပးျခင္းျဖင့္ အလုပအ ္ တ ု ္ အေရအတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း ္ ကိင အရည္အေသြးေသာ္လည္းေကာင္း တိုးတက္လာႏိုင္သည္။ လတ္တေလာ တိုးတက္မႈမ်ားရွိေသာ္လည္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းငယ္ အမ်ားစုသည္ ထုတ္ ကုန္စြမ္းအားနိမ့္ပါးသည့္အတြက္ စီးပြားေရးတစ္ခုလုံး၏ ဖြံ ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ ေရွ႕ဆက္လက္ တိုးတက္ႏိုင္မႈအတြက္ အေထာက္အကူျပဳမူနည္းပါသည္။ ု သာ္ အေထာက္အထားမ်ားအရ ေသးငယ္ေသာ္လည္း ခြန္အားရွိသည့္ ဂဇဲသမင္ႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ႏိုင္သည့္ ထုတ္ကုန္စြမ္းအားျမင့္ၿပီး အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ သိ႕ေ ိ ည့္ လုပင တက္လမ္းရွသ ု ပ ္ န္းငယ္မ်ားလည္းရွိေနသည္။ ထိလ ္ န္းမ်ားမွ အခ်ိဳသ ု င ႕ ည္ ဖြ  ံ ၿ႔ ဖိဳးဆဲႏင ို င ္ မ ံ ၿ႔ ဖိဳးတိုးတက္မအ ံ ်ား၏ ဖြ  ္ ားျဖစ္ႏင ႈ တြက္ ေမာင္းႏွငအ ္ ည့္ ို သ လုပ္ငန္းႀကီးမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္သည္။ အဆိုပါ ဂဇဲသမင္ကဲ့သို႔ ဖ်တ္လတ္ေသာမိုက္ခ႐ိုလုပ္ငန္းငယ္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္၍ ထုတ္ကုန္စြမ္းအားျမင့္ အႀကီးစား လုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္လာေအာင္ ကူညီေပးရန္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ မူဝါဒေဖာ္ေဆာင္သူမ်ား၏ဦးစားေပးရမည့္ ကိစၥတစ္ခု ျဖစ္သည္။ အလုပ္အကိုင္မ်ားႏွင့္ ကမာၻ႔စီးပြားေရး ု င ျမန္မာႏိင ံ အလုပအ ္ ၏ ္ ကိင ု ဖ ္ န္တီးေရးသည္ ကမာၻစ ြ ္းစားသံုးသူပမ ႕ ီးပြားေရးႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည့္ က႑မ်ားႏွင့္ ျပည္တင ို ်ားျပားလာေသာ က႑မ်ားတြင္ ို မ ွိ ည္။ စိက အားေကာင္းလ်က္ရသ ္ ်ိဳးေရး လုပင ု ပ ္ န္းလည္း မဟုတ၊္ လုပင ္ န္းငယ္ အမ်ဳိးအစားတြငလ ္ ည္း မပါ၀င္သည့္ ပုဂလ ၢ လ ု င ိ ပ ွ ့္ ္ န္း က႑တြင္ ခ်ည္မွ်င္ႏင အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းသည္ လုပ္သားအေရအတြက္ အမ်ားဆံုးခန္႔ထားၿပီး (ပံု ၁၇) ကမာၻ႔စီးပြားေရးသို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းမႈကို ထင္ဟပ္ေန သည္။ ႏိႈင္းယွဥ္ရေသာ္ အစားအေသာက္၊ အေဖ်ာ္ယမကာႏွင့္ ဓာတုပစၥည္းက႑သည္ ယခင္ထက္ အလုပ္အကိုင္အသားတင္ဖန္တီးႏိုင္မႈ အရွိဆံုး ု င ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိင ံ ြင္ ႏိင ္ တ ု င ္ ံျခားလုပင ္ န္းမ်ား အေရအတြကန ္ ည္းပါးေသးေသာ္လည္း ၎တိထ ္ ကိင ႔ု ဲမွ အမ်ားစုမွာ အလုပအ ္ သစ္မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ ု အ ပုံ ၁၆ ဆက္လက္လည္ပတ္ေနသည့္ ကုမဏ ၸ မ ၢ က ီ ်ားႏွင့္ ပုဂလ ိ က႑တိ၏ ္ န္ထ ႔ ားမႈက အလုပအ ႔ု အလုပခ ု ္ ္ ကိင ီ ေပးႏုင အသားတင္ ဖန္တး ိ ျ္ ခင္း တြင္ က႑အလိုက္ ပါ၀င္ျခင္း 50% 40% 30% 20% အျခား ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား 10% 0% ခ်ည္မွ်င္ႏွင့္ အစားအ သတၳဳ၊ ဓာတု သစ္သား၊ ဟိုတယ္ႏွင့္ လက္လီႏွင့္ -10% အထည္ခ်ဳပ္ ေသာက္ႏွင့္ စက္ယႏၱရား၊ ပစၥည္းမ်ား၊ စကၠဴ၊ စားေသာက္ လက္ကား လုပ္ငန္း ေဆးရြက္ႀကီး လွ်ပ္စစ္သံုး သတၳဳ ပရိေဘာဂ ဆုိင္ -20% ပစၥည္းမ်ား၊ မဟုတ္ေသာ ႏွင့္ အျခား -30% ကား ပစၥည္းမ်ား၊ ကုန္ထုတ္ -40% ပလတ္စတစ္ လုပ္ငန္းမ်ား အသားတင္အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြေပးႏုိင္မႈ အခ်ဳိးအစား အလုပ္ခန္႔ထားႏိုင္မႈ စုစုေပါင္း အခ်ိဳးအစား ကိုးကား။ ။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား စစ္တမ္း ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 21 ု င ေပးသည္။ ႏိင ္ ံျခားသားပိင ု လ ္ ပ ု င ိ ္ႏန ္ န္းမ်ား၏ ၆၆ ဒသမ ၁ ရာခုင ႈ ္းသည္ ပိက ႔ု န ု လ ္ ပ ္ န္းမ်ားျဖစ္ၿပီး တရားဝင္ပဂ ု င ၢ က ု လ ္ ကိင ိ က႑၏ အလုပအ ္ သားတင္ ု အ ု မ ဖန္တီးႏိင ္ ၏ ႈ သံုးပံတ ု စ္ပခ ံု န္သ ႔ု န ႔ ည္ ပိက ု လ ္ ပ ု င ္ န္းမ်ားတြင္ လုပသ ု လ ္ ားအင္အား ပိမ ို အ ို ပ္လာျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထိုေတြ ရ ႔ ခ ွိ ်က္အရ ပိက ု အ ႔ု န ္ သားေပး ္ န္းမ်ား ဖြ  လုပင ံ ၿ႔ ဖိဳးတိုးတက္လာေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ျခင္း၊ အထူးသျဖင့္ ကမာၻတ ႕ န္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ားတြင္ ပါဝင္ေစျခင္းသည္ ျမန္မာႏိင ု ၏ ္ အလုပအ ု မ ္ ကိင ္ ်ား ္ န္းစဥ္ျဖစ္ေၾကာင္း ျပသလ်က္ရသ အတြက္ အေရးႀကီးေသာ လုပင ္ န္းခြငအ ွိ ည္။ လုပင ္ မားမ်ား က်န္းမာေရးႏွင့္ လုပခ ္ ႏၲရာယ္ကင္းမႈ၊ အလုပသ ္ လစာမ်ားျဖင့္ ု ္းတာပါကလည္း ပိက တိင ု လ ႔ု န ု င ္ ပ ္ န္းမ်ားသည္ ပိက ႔ု န ု ္ႏင ွ မ ု ္ေသာ လုပင ့္ ဆိင ု အ ္ န္းႀကီးမ်ားထက္ ပိမ ္ ်ားဖန္တီးသည္။ ို ရည္အေသြးေကာင္းမြန္ေသာ အလုပမ (စကားခ်ပ္ ၃) အခြင့္အလမ္းမ်ားပိုမိုမ်ားျပားလာေသာ္ျငား ျမန္မာ့ပို႔ကုန္က႑တြင္ လုပ္ငန္းမ်ားပါဝင္မႈသည္ ရွိသင့္သည္ ထက္ေလ်ာ့နည္းေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိလုပ္ ငန္းအားလံုး၏ ၅ရာခုိင္ႏႈန္းသည္သာလွ်င္ ပို႔ကုန္မ်ားတင္ပို႔သည္ - ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းမ်ား၏ ၄ ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားမွရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံေသာ လုပ္ငန္းမ်ား၏ ၆၆ ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္ၿပီး အျခား အဆင့္တူႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ႏိႈန္းယွဥ္ပါက ရာခိုင္ႏႈန္း နည္းပါးသည္။ အေၾကာင္း ႕ န္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ားသိ႔ု ျမန္မာႏိင ရင္းမ်ားမွ တစ္ခ်က္မွာ ကမာၻတ ္ ံ ပါဝင္မန ု င ႈ ည္းပါး ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး အလုပအ ္ ကိင ု မ ို ည္း ကန္သ ္ ်ား တိုးပြားမႈကလ ႔ တ္ရာ ေရာက္သည္။ ၂၀၁၆ တြင္ ျမန္မာ့ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ား၏၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းသာလ်င္ ပို႔ကုန္အျဖစ္တင္ပို႔ၿပီး အေရွ႕အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ေဒသမ်ားတြင္မူ ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိရွိသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားစစ္တမ္း၂၀၁၆ တြင္ ေမးျမန္းခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ား၏အဆိုအရ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား၊ ္ မား ဥပေဒအရ အကန္အ အလုပသ ို မ ႕ သတ္မ်ား ရွိေနျခင္းႏွင့္ ေျမေနရာ ရရွိႏင ႈ သ ္ တ ႔ို ည္ ျမန္မာႏိင ု င ္ တ ံ ြငလ ု င ္ ပ ္ င ္ န္းလုပက ္ ာတြင္ ၾကဳံေတြ ရ ို ရ ႔ သည့္ အဓိက အခက္အခဲ သံုးခု ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပသည္။ ္ မားမ်ားေပါမ်ားမႈတင အလုပသ ႈိ ္းယွဥပ ြ ္ အသက္အရြယႀ္ ကီးသူ မ်ားျပားလာသည့္ ေဒသတြင္းႏွင့္ႏင ္ ါက လူငယ္မ်ားသည့္ ႏိင ု င ္ တ ံ စ္ခအ ု င ု ျဖစ္ ျမန္မာႏိင ံ င ္ တ ြ ္ အားသာခ်က္ရွိေနၿပီး လာမည့္ဆယ္စုႏွစ္မ်ား တိုင္ေအာင္ ေကာင္းမြန္ေသာအလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ားေပးႏိုင္မည့္ အလားအလာရွိသည္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံသားမ်ားသြားေရာက္အလုပ္လုပ္ကိုင္ၾကသည့္ ႏိုင္ငံမ်ား (ထိုင္း၊ စင္ကာပူ၊ မေလးရွား) ႏွင့္ယွဥ္ပါက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏လူဦးေရတြင္ လူငယ္မ်ား ြ ္ အဆိပ မ်ားျပားျခင္းသည္ အနာဂတ္တင ု င ု ါႏိင ံ ်ားသာမက အျခားေသာ အသက္အရြယႀ္ ကီးသူမ်ားလာသည့္ ႏိင ္ မ ္ ႀံ ကီးမ်ား (တ႐ုတ၊္ ဗီယက္နမ္) မ်ားကပါ ု င ျမန္မာ့လုပ္သားမ်ား ပိုမိုလိုအပ္လာမည့္ လကၡဏာျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အရြယ္ေရာက္သူဦးေရသည္ ၂၀၅၅ တြင္ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းတိုးလာၿပီး အျမင့္ ဆံုးအျဖစ္ ၄၂ သန္းအထိရွိလာမည္ဟု ေမွ်ာ္မွန္းသည္။ အဆုိပါအရြယ္ေရာက္သူမ်ားသည္ ၎တို႔၏ကြၽမ္းက်င္မႈကို ျမႇင့္တင္ႏိုင္ပါက အသက္ ွ အ အရြယႀ္ ကီးလာသူမ်ား အၿငိမ္းစားယူသည္ႏင ု အ ့္ မွ် လစ္လပ္လာမည့္ ကြၽမ္းက်င္မႈ အထိက ္ ေလ်ာက္လအ ို ပ္ေသာ အလုပမ ္ ်ားအတြက္ ယွဥၿ္ ပိဳင္ႏင ္ မ ို သ ူ ်ား ျဖစ္လာႏိုင္သည္။ စကားခ်ပ္ ၃ ။ ။ ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းႏွင့္ ပို႔ကုန္မဟုတ္ေသာလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ မည္သည္က အလုပ္သမားမ်ားကို ပိုမိုကာကြယ္ေပးႏိုင္သနည္း။ ကုန္ပစၥည္းမ်ားတင္ပို႔ႏိုင္ျခင္းသည္ လုပ္ငန္းမ်ားကို ပိုမိုႀကီးမားေသာေစ်းကြက္ဖန္တီးေပးၿပီး ဝင္ေငြလည္း ပိုမိုရရွိရန္ အလားအလာရွိသည္။ သို႔ရာတြင္ ျပည္ပရွိလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ရန္ ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းမ်ားအေနျဖင့္ ကုန္က်စရိတ္ သက္သာရန္လိုအပ္သည္။ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို ေစ်းနည္းႏွိမ့္၍ တင္ပို႔ႏိုင္ရန္ အလုပ္သမားမ်ားကို လုပ္ခလစာေလွ်ာ့၍ ခန္႔ထားသေလာ၊ တနည္းဆိုရေသာ္ အဆုိပါအလုပ္သမားမ်ားသည္ အျခားေသာ ပို႔ကုန္မဟုတ္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားရွိ အလုပ္သမားမ်ားထက္ ပိုမိုဆိုးရြားေသာ အေနအထားမ်ား တြင္ လုပ္ကိုင္ေနရသေလာ။ မၾကာေသးမီက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေကာက္ယူခဲ့ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားအရ ႏိုင္ငံျခားသို႔တင္ပို႔ေသာ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ မတင္ပို႔ ေသာလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အလားတူ သို႔မဟုတ္ ၎တို႔ထက္ပိုမို ေကာင္းမြန္ေသာ အလုပ္အကိုင္အေနအထားရွိေၾကာင္းေတြ ႔ရသည္။ ဥပမာ -- • ႔ု န ပိက ္ င္ပ႔ေ ု တ ္ န္းမ်ားတြင္ လုပင ို သာလုပင ္ န္းခြငအ ္ ေနအထားကို ၁၃၀ ရာခိင ု ္ႏန ု ိုေကာင္းေစသည္ၿပီး ျမန္မာပိင ႈ ္း ပိမ ္ ပ ု လ ္ န္းမ်ား၏ အလုပ္ ု င ခြင္စံႏႈန္းကို ႏိုင္ငံျခားသားပိုင္ (ကိုရီးယား၊ ဂ်ပန္၊ ေဟာင္ေကာင္) လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အဆင့္တူ ျမႇင့္တင္ေပးသည္။ • ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းႏွင့္ ပို႔ကုန္မဟုတ္ေသာလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လုပ္သားမ်ားအေျပာင္းအေရႊ႕ႏႈန္း တူညီသည္။ (ကြာျခားခ်က္မွာ ေျပာပေလာက္ ေအာင္မဟုတ္ေပ။) • ႈ ည္းေသာ္လည္း ပိက ဆက္စပ္မန ႔ု န ု လ ္ ပ ္ န္းမ်ားသည္ လုပခ ု င ္ ၂၀ ရာခိင ု ္ႏန ႈ ္းအထိ ပိုေပးသည္။ သိရ ႔ု ာတြင္ ပိက ု လ ႔ု န ု င ္ ပ ႔ု န ္ န္းႏွင့္ ပိက ္ ဟုတ္ ု မ ေသာလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ရသည့္ နာရီေပါင္း တူညီသည္။ • ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းမ်ား၏ စက္႐ုံမ်ားတြင္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ မီးအႏၱရာယ္ကာကြယ္ေရးအစီအမံမ်ားရွိၿပီး အလုပ္သမားမ်ားအတြက္ အလုပ္ခြင္အတြင္း က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္ေရးမႈေပးရန္ အလားအလာ ၂၇ ရာခိုင္နႈန္းပို၍ရွိသည္။ ကိုးကား - Tanaka 2016 22 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview လူ႔အရင္းအျမစ္စီမံခန္္႔ခဲြမႈ - ပိုမိုကြၽမ္းက်င္ေသာလုပ္သားအင္အားစု တည္ေဆာက္ျခင္းႏွင့္ခန္႔ထားျခင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အေရအတြက္မ်ားျပားသည့္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေသာလူဦးေရ ၃၅သန္းနီးပါး၏ ကြၽမ္းက်င္မႈကို ျမႇင့္တင္ျခင္းသည္ လုပ္ငန္းခြင္အားလံုး၏ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားကို ျမႇင့္တင္ႏိုင္မည့္အလားအလာရွိသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပညာတတ္ဦးေရႏွင့္ ပညာတတ္မ်ား၏ အရည္အေသြးဆိုင္ရာစီမံမႈမ်ား အလြန္နိမ့္ပါးျခင္းႏွင့္ လုပ္သားအင္အားစု၏ ကြၽမ္းက်င္မႈအေပၚ အလုပ္ရွင္မ်ားေက်နပ္မႈမရွိျခင္းသည္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အလုပ္မ်ားရရွိရန္ႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ားတြင္ လိုအပ္ေနေသာ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားကိုတည္ေဆာက္ရန္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ရွိေနေၾကာင္း ညႊန္ျပေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားစစ္တမ္း ၂၀၁၆ တြင္ အလုပ္ရွင္မ်ား၏ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္က ပညာေရးစနစ္သည္ယေန႔ေခတ္ အလုပ္အကိုင္မ်ားတြင္ လိုအပ္ေသာ ဗဟုသုတႏွင့္ ကြၽမ္းက်င္မႈအေပၚသက္ေရာက္မႈမရွိေၾကာင္းႏွင့္ လုပ္သားအင္အားစု၏ ပညာေရးမလံုေလာက္မႈသည္ လုပ္ငန္းလည္ပတ္မႈကို အတား အဆီးျဖစ္ေစသည့္ အဓိကအခ်က္မ်ားတြင္ ပါဝင္ၿပီး ဘ႑ာေရးအၾကပ္အတည္း (၁၅.၈ ရာခိုင္ႏႈန္း) ၏ေနာက္ ဒုတိယအဆိုးဆံုးအတားအဆီး (၁၄ ု ္ႏန ရာခိင ု င ႈ ္း) ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပၾကသည္။ ျမန္မာႏိင ံ ွိ အလုပသ ္ ရ ္ မားမ်ားသည္ ကြၽမ္းက်င္မပ ႈ စ ံု မ ု င ံ ်ိဳးစံတ ္ င ြ ္ စြမ္းေဆာင္မႈ ေလ်ာ့ပါးေနသည္၊ အလုပရ ္ ်ား၏ ွ မ ထက္ဝက္ေက်ာ္က စီမံခန္႔ခဲြမႈႏွင့္ဆက္သြယ္ေျပာဆိုျခင္း မွသည္ စာေရးသာျခင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားဘာသာတက္ကြၽမ္းမႈအထိ ကြၽမ္းက်င္မႈကြာဟခ်က္မ်ား ရွိေနေၾကာင္း ေျပာသည္ (ပံု ၁၈)။ ကြၽမ္းက်င္မႈအေနအထားသည္ ေနာင္လာမည့္လုပ္သားမ်ိဳးဆက္မ်ားတြင္ ျမင့္တက္လာႏိုင္ေသာ္လည္း လက္ရွိလုပ္သားအင္အားစုအတြက္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် ္ ညာသင္ယူႏင နည္းပါးသည္။ လတ္တေလာျဖစ္စဥ္မ်ားအရ အဆင့္ျမင့ပ ို မ ္ အ ႈ ေျခအေန ေျပာင္းလဲမရ ႈ လ ္ ား မ်ားအုပစ ွိ ာသည္၊ အသက္အငယ္ဆံုး လုပသ ္ ု ့္ ထက္အထိ ပညာသင္ယဘ (အသက္ ၁၅ မွ ၂၄) သည္ အထက္တန္းႏွငအ ူ ူးၾကသည္။ အမ်ိဳးသားအဆင့္ ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာ (၂၀၁၆-၂၀၂၁) (NESP) တြင္ သိျမင္ျခင္းဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ား (စာအေရးအဖတ္၊ အတြက္အခ်က္ႏွင့္ အျခားဘာသာရပ္ဆိုင္ရာမ်ား) ႏွင့္ ပညာေရးအရည္အေသြးကို ္ င ဦးစားေပးေသာ္လည္း အလုပခ ္ မ ြ စ ြ ္းေဆာင္ရည္အတြက္ အေရးပါသည္ဟု အလုပရ ္ င ွ မ ္ ်ားကေဖာ္ျပသည့္ လူမဝ ွ အ ႈ န္းက်င္ႏင ို ရ ့္ ျပဳအမူဆင ္ ာ ကြၽမ္းက်င္မႈ မ်ား (အသင္းအဖဲြ႕ႏွင့္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈ၊ မိမိကိုယ္ကို စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းႏိုင္မႈ၊ စသည့္) ႏွင့္ အဆင့္ျမင့္ သိျမင္ျခင္းဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ား (ျပႆနာ ို မ ေျဖရွင္းတတ္မ၊ႈ ေခါင္းေဆာင္ႏင ္ ၊ႈ စသည့) ္ ကိလ ု ည္းလိအ ု ပ္ေၾကာင္းလည္း ထုတ္ေဖာ္ထားသည္။ လတ္တေလာတြငမ ု ရ ္ ူ အတတ္ပညာဆိင ္ ာပညာေရးသည္ ျပတ္ေတာင္းအားနည္းေနဦးမည္ျဖစ္ၿပီး လုပ္ငန္းမ်ားအေနျဖင့္ ၎တို႔၏ အလုပ္သမားမ်ားကို ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးရန္ အဓိက တာဝန္ယူၾကရသည္။ သို႔ရာတြင္ လုပ္ငန္းမ်ား၏ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္သာ စနစ္တက် ေလ့က်င္သင္ၾကားမႈ အစီအစဥ္မ်ားရွိသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရႏွင့္ ဖြြံ႕ၿဖိဳးမႈမိတ္ဖက္အဖဲြ႕ အစည္းမ်ား (အထူးသျဖင့္ အာရွဖြံ ႔ၿဖိဳးေရးဘဏ္) တို႔ပူးေပါင္း၍ လက္ရွိအလုပ္သမားမ်ား၏ ကြၽမ္းက်င္မႈကို ျမႇင့္တင္ရန္ အေတြ ႔ရမ်ားေသာ အလုပ္ အကိုင္မ်ားအတြက္ အခ်ိန္တိုႏွင့္ လက္ေတြ ႔အတတ္ပညာဆိုင္ရာသင္တန္းမ်ားပါဝင္သည့္ သင္ၾကားမႈစနစ္တစ္ခုကို ႀကိဳးပမ္းေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီး ကနဦး အစီအစဥ္မ်ားကို ၂၀၁၇ တြင္ စတင္ခဲ့သည္။ ြ ္း၌ျဖစ္ေစ၊ အိမန ျပည္တင ္ ီးခ်င္းႏိင ု င ္ မ ံ ်ား၌ ျဖစ္ေစ၊ အလုပသ ့္ လုပအ ္ မားႏွငအ ္ ကိင ု က ္ က ို ည ီ က ္ မ ႈ ို ျမႇငတ ့္ င္ ျခင္းျဖင့္ အလုပသ ္ မားမ်ား၏ ထုတက ္ န ္ မ ု စ ြ ္းအားႏွင့္ လုပ္ခကို ျမင့္တင္ႏိုင္ၿပီး တဆက္တည္းတြင္ လုပ္သားအင္အားစု၏ ကြၽမ္းက်င္မႈအဆင့္ကိုလည္း တည္ေဆာက္ႏိုင္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အလုပ္ရွင္ မ်ားသည္ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားစြာမလိုအပ္ေသာ အလုပ္သမားမ်ားကိုပင္ ရွာေဖြရန္ အခက္အခဲရွိၾကၿပီး အလုပ္သမားမ်ားမွာလည္း ၎တုိ႔ႏွင့္ ရရွိေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ား ကိုက္ညီမႈမရွိ၍ မေပ်ာ္ရႊင္ၾကေပ။ ထိုသို႔မကိုက္ညီမႈမွာ ႏိုင္ငံရပ္ျခားသို႔ သြားေရာက္လုပ္ကိုင္သည့္ အလုပ္သမားမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ မိမိအဆက္အသြယ္ႏွင့္ တရားမဝင္ ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္ကိုင္သူမ်ားအတြက္ ပိုမိုဆိုးရြားႏိုင္သည္။ သို႔ရာတြင္ နည္းပညာသစ္မ်ားသည္ ကြၽမ္းက်င္မႈမလိုအ ္ ကိင ပ္ေသာအလုပအ ္ ်ားအပါအဝင္ ျပည္တြင္းႏွင့္ ႏိင ု မ ု င ္ ရ ံ ပ္ျခားရွိ အလုပအ ္ ကိင ္ ်ားႏွငပ ု မ ္ င့တ ့္ တ္သက္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို လြယလ ္ ကူ လက္လွမ္းမီေစသည္။ လက္ရွိတြင္ အသံုးျပဳမႈနည္းပါးေနေသးေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဆက္သြယ္ေရး စနစ္မ်ား ပိုမိုေကာင္းမြန္လာသည္ႏွင့္အမွ် ၎နည္းပညာသစ္မ်ားသည္ မိ႐ုိးဖလာနည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ စာလွ်င္ အလုပ္သမားႏွင့္အလုပ္အကိုင္ကိုက္ညီမႈရွိေစရန္ ပိုမိုေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မည့္အလား အလာရွိသည္။ ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 23 ပံု ၁၇ အလုပ္ရွင္မ်ား ရင္ဆုိင္ေနရသည့္ ကြၽမ္းက်င္လုပ္သားႏွင့္ ကြၽမ္းက်င္မႈအတတ္ပညာကြာဟခ်က္ ကိုယ္တုိင္ စဥ္းစားေတြးေခၚ ေဝဖန္ျခင္း ႏိုင္ငံျခားဘာသာစကားတတ္ကြၽမ္းမႈ အေရးအသားစြမ္းရည္ အတတ္ပညာစြမ္းရည္ စီမံေရးရာႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္မႈ ျပႆနာေျဖရွင္းျခင္း စာဖတ္စြမ္းရည္ ကြန္ျပဴတာ အသံုးျပဳျခင္းႏွင့္ ေယဘုယ်အိုင္တီပညာရပ္ လူမႈဆက္ဆံေရးႏွင့္ ကိန္းဂဏန္း အသံုးျပဳစြမ္းရည္ အလုပ္က်င့္၀တ္ႏွင့္ သံႏိၷဌာန္ခိုင္မာမႈ 0% 20% 40% 60% 80% 100% လုပ္ငန္းခြင္တြင္ ကြၽမ္းက်င္မႈကို အသံုးခ်ေနေသာ လုပ္ငန္းမ်ား % လိုအပ္သည့္ ကြၽမ္းက်င္မႈ အဆင့္ထက္နိမ့္ေသာ လုပ္သားအင္အားကို အသံုးျပဳေနရသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား % Source: Author's calculations based on the 2016 World Bank Enterprise Survey 24 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ားဖန္တီးရန္ တိက်ေသာ မူဝါဒေရးရာ ခ်မွတ္မႈမ်ား လိုအပ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ယေန႔ေခတ္အလုပ္အကိုင္မ်ား၏ သေဘာသဘာဝ၊ စီးပြားေရး အေျခအေနေကာင္းမ်ားမွ ဖန္တီးေပးေသာ အခြင့္အလမ္းမ်ားႏွင့္ တခ်ိဳ႕ ေသာ စီးပြားေရးမူဝါဒမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚရသည့္ အတားအဆီးမ်ား စသည္တို႔ေပၚတြင္ မူတည္၍ မည္သည့္အစီအမံမ်ားက ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အလုပ္ အကိုင္မ်ားဖန္တီးေပးႏိုင္ရန္ မည္သည့္ အစီအမံမ်ား လုိအပ္မည္နည္း။ ႏိုင္ငံတကာစံသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားအရ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားသည္ အလုပ္အကိုင္ ္ ဝရရွိေနသည္။ သိရ အျပည့အ ္ ကိင ႕ု ာတြင္ အလုပအ ု မ ္ ်ား၏ အရည္အေသြးမွာ နိမပ ့္ ါးေနဆဲျဖစ္သည္။ လုပခ ္ န္းခြငအ ္ လစာပိုျမင့္ေသာ၊ လုပင ု ို ္ ေနအထားပိမ ္ န ေကာင္းမြန္ေသာ၊ ထုတက ္ မ ု စ ္ ကိင ြ ္းအားျမင့္ အလုပအ ု မ ္ ်ား ဖန္တီးျခင္းျဖင့္ လည္းေကာင္း၊သိမ ႔ု ဟုတ္ လက္ရအ ္ ကိင ွိ လုပအ ္ ်ားကို အဆင့္ျမႇငတ ု မ ့္ င္ျခင္းျဖင့္ လည္းေကာင္း ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ားရရွိေရးေဆာင္ရြက္ရာတြင္ စီးပြားေရးဖြံ ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ ေရခံေျမခံေကာင္းေသာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ မ်ားရွိ႐ုံျဖင့္ မလံုေလာက္ႏိုင္ေပ။ အလုပ္အကိုင္မ်ား တိုးတက္ေစရန္ က်ယ္ျပန္႔သည့္ နည္းလမ္းသုံးခုရွိသည္။ ယင္းတို႔မွာ ေကာင္းမြန္သည့္ အလုပ္အကိုင္အသစ္မ်ား ဖန္တီးေပးျခင္း၊ လက္ရွိ အလုပ္အကိုင္မ်ား၏ အရည္အေသြးကို တိုးတက္ေစျခင္းႏွင့္ အလုပ္အကိုင္မ်ားသည္ လူတိုင္းအတြက္ လက္လွမ္းမီေစျခင္း၊ ေသခ်ာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။ ယခု အစီရင္ခံစာသည္ အဆိုပါ နည္းလမ္းသုံးခု ေအာင္ျမင္ေစရန္အတြက္ မူ၀ါဒအၾကံျပဳခ်က္ ၁၀ ခ်က္ကို တင္ျပ ထားသည္။ မူ၀ါဒ ၁ မွ ၅ အတြင္းသည္ ေကာင္းမြန္သည့္ အလုပ္အကိုင္အသစ္မ်ား ဖန္တီးေပးျခင္းနွင့္ သက္ဆိုင္ၿပီး၊ မူ၀ါဒ ၆ မွ ၈ သည္ လက္ရွိ အလုပ္ အကိုင္မ်ား၏ အရည္အေသြးကို တိုးတက္ေစျခင္းႏွင့္ သက္ဆိုင္ၿပီး၊ မူ၀ါဒ ၉ ႏွင့္ ၁၀ သည္ အလုပ္အကိုင္မ်ား လူတိုင္းအတြက္ လက္လွမ္းမီေစျခင္းႏွင့္ ို သ သက္ဆင ု ်င္းတြင္ ျမန္မာႏိင ္ ည္။ က႑တစ္ခခ ု င ္ ၏ ံ အလံုးစံု ဖြ  ိ တ ံ ၿ႔ ဖိဳးတိုးတက္ေရး မဟာဗ်ဴဟာ၏ တစ္စတ ္ စ္ေဒသအျဖစ္ပါဝင္ၿပီးျဖစ္သည့္ မူဝါဒမ်ားႏွင့္ ္ ကိင အလုပအ ့္ င္ႏင ု ္ ရလဒ္မ်ား ျမႇငတ ္ န္ ထပ္ေဆာင္းမူဝါဒမ်ားကို အေလးေပးေဖာ္ျပထားသည္။ ဇယား ၂ တြင္ အဓိကက်ေသာ မူဝါဒေဖာ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို ို ရ အက်ဥ္းခ်ံဳးေဖာ္ျပထားၿပီး အလုပ္အကိုင္ရလဒ္မ်ား ရရွိလာႏိုင္မည့္ အခ်ိန္ကာလကိုလည္း ခန္႔မွန္းေဖာ္ျပထားသည္။ အလုပ္အကိုင္မ်ားသည္ ေရခံေျမခံ ေကာင္းေသာ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ အလုပ္ရွင္မ်ားႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ားဆံုေတြ ႔ရာမွ ေပၚေပါက္လာျခင္းျဖစ္ၿပီး ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ား ္ မည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမမ လက္ေတြ ႔ျဖစ္လာရန္ တၿပိဳင္နက္ေဆာင္ရြကရ ု ပ္သည္။ ထိအ ႈ ်ား လိအ ႔ု တြက္ ရည္မန ွ ္းထားေသာ အလုပအ ္ ကိင ္ လဒ္မ်ားရရွရ ု ရ ိ န္ အဆိုျပဳထားေသာ မူဝါဒမ်ားကို အေထာက္အကူျပဳမည့္ ျဖည့္စြက္မူဝါဒမ်ားကိုပါ ဇယား၂ တြင္ ထည့္သြင္းထားသည္။ ေကာင္းမြန္သည့္ အလုပ္အကိုင္ အသစ္မ်ား ဖန္တီးေပးႏိုင္ရန္ မူ၀ါဒ အၾကံျပဳခ်က္မ်ား ၁။ ဘ႑ာေရးႏွင့္ ေငြေရးေၾကးေရးဆိုင္ရာ မူဝါဒမ်ား ျမႇင့္တင္ျခင္းျဖင့္ အလုပ္အကိုင္မ်ားဖန္တီးေပးႏိုင္ေသာ ေရခံေျမခံေကာင္းသည့္ မက္ခ႐ို ပတ္ဝန္းက်င္တစ္ခု ဖန္တီးႏိုင္သည္။ ထိေရာက္ေသာ အမွန္ေငြလဲလွယ္ႏႈန္း (REER) အေပၚသက္ေရာက္ေနေသာ ဖိအားမ်ားကို ခန္႔ခဲြျခင္းသည္ ကုန္သြယ္ေရးက႑မ်ား၏ အလုပ္အကိုင္ ဖန္တီးႏိုင္မႈကို ျမႇင့္တင္ေပးသည္။ ထိုသုိ႔ေဆာင္ရြက္ရန္အတြက္ ျပင္ပျဖစ္စဥ္မ်ားအေပၚလိုက္၍ ဗဟိုဘဏ္က ေငြလဲလွယ္ႏႈန္းအားသတ္မွတ္ျခင္းကို ဆက္လက္ခြင့္ျပဳသင့္သည္။ အလားတူပင္ ေငြေၾကးဆိုင္ရာသီးျခားရပ္တည္ႏိုင္မႈကို ထပ္မံကူညီေပးရန္အေရးႀကီးရာတြင္ ကနဦးအေနျဖင့္ ဘ႑ာေရး ု ဏ္က ဝင္ေရာက္ေထာက္ပံ့ျခင္းကို ကန္သ အ႐ႈံးေပၚမႈတြင္ ဗဟိဘ ႈ အ ႔ တ္ျခင္းျဖင့္ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမဖ ံ န္ခ ိ ားကို စီမခ ႔ ဲြရန္ျဖစ္ၿပီး ျပည္တြင္းေၾကြးၿမီေစ်းကြက္ ႕ ြငရ ခ်ဲထ ိ ထ ္ န္ လက္ရႀွိ ကိဳးပမ္းမႈမ်ားကို ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္ ေငြစကၠဴမ်ား႐ုက ္ တ ု ္ျခင္းအေပၚ မွခ ီ ိုေနရမႈကို ေလွ်ာ႔ခ်ႏိင ္ ည္။ အဆိပ ု သ ု ါ အခ်က္ကို ု တြင္းအေထာက္အကူျဖစ္ေစရန္ ေငြတက ကာလတိအ ္ က္မတ ို လ ွ မ ္ ်ား ေလလံတင္ရာတြင္ အတိုးႏႈန္း ျမႇငတ ့္ င္ျခင္းကို ခြင့္ျပဳႏိင ္ ည္။ အခ်ိနၾ္ ကာလာသည္ႏင ု သ ွ ့္ ြ ္းေငြေခ်းကိရယ အမွ် ျပည္တင ိ ာမ်ား ပိမ ု ႀို ကီးမားလာၿပီး ေငြေၾကးဆိင ု ရ ္ ာ ဆံုး႐ႈံးႏိင ္ မ ု မ ႈ ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးကာ ယခုစတင္လည္ပတ္စျပဳေနသည့္ ဘ႑ာေရး ေစ်းကြက္ အတြက္လိုအပ္ေသာ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ား ပိုမိုခိုင္မာလာေစရန္ ကူညီေပးႏိုင္သည္။ တဘက္တြင္လည္း ျမန္မာအစိုးရအေနျဖင့္ ျပည္ပမွ အတိုးႏႈန္းသက္သာစြာျဖင့္ ႏွစ္ရွည္ေခ်းယူႏိုင္မႈကို ေကာင္းစြာအသံုးျပဳသင့္သည္။ ျပည္တြင္းေခ်းေငြမ်ားသည္ ျပည္ပမွေခ်းေငြမ်ား၏ ပမာဏ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အတိုးအတြက္ကုန္က်စရိတ္အရလည္းေကာင္း၊ ျပန္ဆပ္ရမည့္ကာလအရေသာ္လည္းေကာင္း အစားမထိုးႏိုင္ေခ်။ ေရရွည္စီးပြား ေရးဖြံ ႔ၿဖိဳးမႈႏွႈင့္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ား ကိုျမႇင့္တင္ႏိ္ုင္မည့္ ဘ႑ာေရးအေနအထားတစ္ခုကို ေရရွည္တည္တ့ံ၍ ေငြေၾကးေဖာင္းပြျခင္းမရွိေသာ ဤနည္းလမ္းျဖင့္ ကူညီ ဖန္တီးႏိုင္သည္။ ၂။ လုပ္ငန္းမ်ား စတင္တည္ေထာင္ရန္၊ တိုးတက္ႀကီးပြားရန္ႏွင့္ လုပ္ငန္းခဲြမ်ားထားရွိႏိုင္ရန္အတြက္ ဥပေဒဆိုင္ရာပတ္ဝန္းက်င္ကို မြမ္းမံျခင္း ္ န ထုတက ့္ င္မဆ ု ္ျမႇငတ ို ရ ႈ င ္ တ ္ ာ စီးပြားေရးအခက္အခဲမ်ားကို ေျဖရွင္းျခင္းသည္ ကုနထ ု လ ္ ပ ု ္ႏင ္ ည့္ ေဂဟ စနစ္ႏင ို သ ့္ လုပအ ွ အ ု မ ္ ကိင ု ္ျခင္းကို ္ ်ား ဖန္တီးေပးႏိင ု တ ပိမ ္ န္းသစ္မ်ားသည္ အလုပအ ို ိုးတက္ေစသည္။ လုပင ု ္ ပိမ ္ ကိင ု ခ ို န္ထ ႔ ားႏိင ု မ ္ တ ္ ႈ - အထူးသျဖင့္ ကုနထ ္ ပ ု လ ္ န္း၊ လက္လအ ု င ီ ေရာင္းႏွင့္ အျခားဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေဝစုအမ်ားဆံုးကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏိုင္သူမ်ားျဖစ္သည္။ အဆိုပါ လုပ္ငန္းသစ္မ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင့္ ႏိုင္ငံသားပိုင္ျဖစ္ၿပီး လက္ရွိ ္ န္းမ်ားထံမွ အလုပအ လုပင ္ ကိင ု မ ္ ်ားဆံုး႐ႈံးသည္ထက္ ပိ၍ ု အလုပအ ု အ ္ ကိင ္ သစ္မ်ား ဖန္တီးေပးေနၿပီး ၎အခ်က္သည္ စီးပြားေရးက႑တြင္ အရင္းအျမစ္ မ်ား ေရႊ႔ ႕ေျပာင္းမႈ ျဖစ္ေပၚေနျခင္းကို ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနသည္။ သို႔ရာတြင္ အလုပ္သမားမ်ားအတြက္ ကုန္က်စရိတ္နည္းပါးေသာ္ျငား ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားသည္ အျခားေသာႏႈိင္းရႏိုင္ငံမ်ား (ဥပမာ - ဗီယက္နမ္) ထက္ေလွ်ာ႔နည္းေနၿပီး လုပ္ငန္းလည္ပတ္မႈႏွင့္ စီးပြားပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ကုန္က်စရိတ္မ်ားေၾကာင့္ အလံုးစံုယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္မႈကို မ်ားစြာထိခိုက္လ်က္ရွိ္သည္။ ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 25 လုပ္ငန္းမ်ားစတင္ရန္ႏွင့္ ခ်ဲ႔ထြင္ႏိုင္ရန္အတြက္ ဥပေဒမူေဘာင္မ်ားကို မြမ္းမံျခင္းသည္ ႀကီးမားေသာ အတားအဆီးမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ လုပ္ငန္းမ်ား၏ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္စြမ္းကို ျမႇင့္တင္ရန္ လုပ္ငန္းမ်ားလည္ပတ္ရန္ အတားအဆီးျဖစ္ေနသည့္ လုပ္ငန္းထူေထာင္ျခင္း၊ သြင္းအားစု (ကုန္ၾကမ္း၊ အလုပ္သမားႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား) ရရွိႏိုင္ျခင္း ႏွင့္ ေစ်းကြက္မ်ားကို လက္လွမ္းမီွေစႏိုင္ျခင္း စသည္တို႔ကို ေျဖရွင္းေပးရန္လိုအပ္သည္။ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈဥပေဒ (၂၀၁၆) ကို ထုတ္ျပန္ျခင္းႏွင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားၿပီးေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ ရင္းႏွီး ု ရန္ ျမဳပ္ႏွံမႈမူဝါဒမ်ားကို ဆက္လက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရာတြင္ အေရးႀကီးသည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့ကုမၸဏီမ်ား အက္ဥပေဒ ၁၉၁၄ ကို အစားထိး ြ ားသည့္ ကုမဏ ေရးဆဲထ ီ ်ားအက္ဥပေဒအသစ္အား စတင္အသံုးျပဳျခင္းသည္ ရာစုႏစ ၸ မ ၸ အ ွ ္ေက်ာ္ၿပီျဖစ္ေသာ္ စည္ကမ္း မ်ားျဖစ္သည့္ ကုမဏ ီ မည္ေျပာင္းရန္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ရယူရန္လိုျခင္း၊ လုပ္ငန္းသေဘာ သဘာဝေျပာင္းလဲရန္ သို႔မဟုတ္ ရွယ္ယာမ်ားျပန္လည္ဖဲြ႕စည္းရန္အတြက္ တရား႐ုံး ခြင္ျ့ ပဳခ်က္ရယူရန္ လိုအပ္ျခင္း၊ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားသည္ "ကုန္သြယ္ခြင့္" ကိုင္ေဆာင္ရန္လိုအပ္ျခင္း စသည္တို႔ကို အဆံုးသတ္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ႔ု ျပင္ ဥပေဒသစ္သည္ လုပင ထိအ ႈ ို အေထာက္အကူျပဳမည္ျဖစ္သည္။ တဆက္တည္းတြင္ အေသးစားႏွင့္ မိသားစုပင ္ န္းမ်ား အရင္းအႏွီးရွာေဖြမက ္ န္း ို ္ လုပင ိ ပ္ခ်က္မ်ားကို ရွင္းလင္းလြယက မ်ားအတြက္ လုအ ္ ျပင္ ႏိင ္ ူေစသည့အ ္ သ ု င ု ္ႏင ံ ားပိင ွ ့္ ႏိင ု င ္ ံျခားသားပိင ္ မ ု က ၸ မ ု ဏ ြ ဆ ီ ်ား၏ အဓိပၸါယ္ဖင ို ႈ အသစ္မ်ားမွတဆင့္ ့္ မ ျမန္မာကုမၸဏီမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံျခားသားရွယ္ယာထည့္ဝင္မႈကို ခြင့္ျပဳေပးမည္ျဖစ္သည္။ အခ်ိန္တိုလြယ္ကူစြာ လုပ္ငန္းပိတ္သိမ္းႏိုင္ေရးအတြက္ ကူညီေပးျခင္းသည္ စြန္႔ဦးတီထြင္လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ကို "ဒုတိယအခြင့္အေရး" ေပးရာေရာက္ၿပီး ၎တို႔၏စီးပြားေရးမ်ားကို ျပန္လည္စတင္ႏိုင္ရန္ ကူညီေပးသည္။ ရန္ကုန္လူမဲြစာခံေရးအက္ဥပေဒႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူမဲြစာခံေရး အက္ဥပေဒမ်ားသည္ ု င ျမန္မာႏိင ံ င ္ တ ြ ္ ေဒဝါလီခံႏင ို ရ ္ န္ ေဆာင္ရက ္ န္းစဥ္အလြနရ ြ ္ေပးေသာ္လည္း လုပင ွ ၾ္ ကာေသာေၾကာင့္ အသံုးျပဳမႈအလြန္ နည္းပါးသည္။ ဆႏၵအေလ်ာက္ ္ ည ပ္ိတ္သိမ္းလိုသည့္လုပ္ငန္းမ်ားမွာလည္း လက္ရွိကုမၸဏီမ်ားဥပေဒအရ ျမန္မာ့ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေကာ္မရွင္ထံမွ လုပ္ငန္းပိတ္သိမ္းခြင့္ရရွိရန္လိုအပ္ၿပီး ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားကို ထုခဲြရာတြင္ ေႏွာင့္ေႏွးမႈမ်ားေၾကာင့္ ရွည္ၾကာေသာလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ ၾကံဳေတြ ႔ၾကရသည္။ ေဒဝါလီခံျခင္းႏွင့္ ဆႏၵ အေလ်ာက္ လုပ္ငန္း ္ မ မ်ားပိတသ ္ ပ ိ ္းျခင္းအတြကလ ု င ္ န္းစဥ္မ်ားအသစ္ျပင္ဆင္ေရးဆဲြျခင္းႏွင့္ေခ်ာေမြ႕ေအာင္ ေဆာင္ရက ြ ္ေပးျခင္းသည္ အလုပအ ု မ ္ ကိင ့္ င္ေပးမည့္ ္ ်ားကို ျမႇငတ လုပ္ငန္းမ်ားသို႔ အရင္းအျမစ္မ်ား ေရႊ႕ေျပာင္းေနရာခ်ရာတြင္ သိသာစြာကူညီေပးႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ္ ်ရေသာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား၊ ဘ႑ာေရးႏွင့္ ေျမေနရာမ်ား - လက္လမ သြင္းအားစုမ်ား - အထူးသျဖင့္ စိတခ ္ ႔ေ ွ ္းမီေရးတြင္ ပိတဆ ို နမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းျခင္းသည္ ျပည္တြင္းျပည္ပတြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္ေနရသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား၏ အလုပ္အကိုင္ဖန္တီးႏိုင္မႈႏွင့္ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားတိုးတက္မႈအတြက္ အေျခခံအုတ္ျမစ္တစ္ခု ဖန္တီးေပးႏိုင္သည္။ အစိုးရသည္ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းမ်ားစုေဝးေနသည့္ အဓိကေနရာမ်ား၏လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ ျဖန္႔ျဖဴးမႈတြင္ ပုဂၢဳလိက ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို ဆဲြေဆာင္ႏိုင္ရန္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ရွာေဖြႏိုင္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ရန္ကုန္လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ေပးေရးကုမၸဏီကို စီးပြားျဖစ္ လုပ္ကိုင္ ျခင္းသည္ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီအမ်ားစု စုေဝးရာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ ျဖန္႔ျဖဴးမႈစြမ္းေဆာင္ရည္ကို တိုးျမႇင့္ေရးအတြက္ ဗ်ဴဟာက်ေသာ ၢ က ပုဂလ ွံ မ ိ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏမ ႈ ်ားကို ဆဲြေဆာင္ရန္အေျပာင္းအလဲတစ္ခုျဖစ္ႏင ို သ ္ ည္။ အဓိကအတားအဆီးမ်ားတြင္ ေျမေနရာရရွိႏင ္ လ ို မ ႈ ည္း ပါဝင္ၿပီး စီးပြားေရး လုပ္ကိုင္မႈစစ္တမ္း ၂၀၁၇ တြင္ အိမ္ျခံေျမမွတ္ပံုတင္အသစ္ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ကုန္က်စရိတ္ျမင့္မားၿပီး အိမ္ျခံေျမတန္ဖိုး၏ ၅ ဒသမ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ကုန္က်သည္ (မ်ားေသာအားျဖင့္ တံဆပ္ေခါင္းဖိုး ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ အိမ္ျခံေျမတန္ဖိုး၏ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းအခြန္ေပးေဆာင္ရျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္)။ လုပ္ငန္း စဥ္မ်ား ပိုမိုေခ်ာေမြ႕ေစရန္ႏွင့္ ေျမ (အိမ္ျခံေျမ) အမည္ေျပာင္းလဲရာတြင္ ကုန္က်စရိတ္သက္သာေစရန္ ထပ္မံေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေရႊ ႕ေျပာင္းႏိုင္ေသာပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားကို အေပါင္အျဖစ္ထား၍ ေခ်းေငြရယူျခင္းကို ခြင့္ျပဳႏိုင္ရန္ နည္းလမ္း မ်ားႏွင့္ မူဝါဒမ်ားကိုလည္း စတင္က်င့္သံုးႏိုင္သည္။ ႔ု ာတြင္ ေခ်းေငြဆံုး႐ႈံးႏိင သိရ ္ က ု မ ႈ ို ကာမိေစရန္ ျမန္မာႏိင ု င ္ ရ ံ ွိ အတိုးႏႈန္းမ်ားကန္သ ္ မ ႔ တ္ထားျခင္းကို ဘ႑ာေရးတည္ၿငိမ ႈ ပ်က္ျပားေစဘဲ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ္ မ ေျဖေလွ်ာ့ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားကိုလည္း ရွာေဖြႏိုင္သည္။ သက္ဆိုင္ရာ အညႊန္းကိန္းမ်ား၊ ဥပမာ ျမန္မာနိုင္ငံအေနျဖင့္ ႐ႈေထာင့္အားလံုးတြင္ နိမ့္က် ႔ို ယ္ယပ ေနသည့္ ေထာက္ပသ ို ဆာင္ေရး စြမ္းေဆာင္ရည္အညႊန္းကိန္းႏွင့္ စီးပြားေရးလုပက ူ ႔ေ ္ င ို ရ ္ လြယက ူ ႈ (အထူးသျဖင့္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏသ ္ မ ူ ်ားကို ကာကြယ္ ွံ မ ေပးျခင္း) အညႊန္းမ်ား စသည္တုိ႔ကို ေျပာင္းလဲႏိုင္ေရးအတြက္ ဆက္ႏြယ္ေနေသာအတားအဆီးမ်ားကို ဖယ္ရွားရာတြင္ အစိုးရ-ပုဂၢလိက ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ တစ္ေထာင့္တစ္ေနရာမွ ပါဝင္ႏိုင္သည္။ ေနာက္ဆံုးအေနျဖင့္ ေစ်းကြက္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈကို ထပ္မံဖြင့္ေပးျခင္း (ကုန္ပစၥည္း ေစ်းကြက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္း)မွတဆင့္ လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ သြင္းအားစုမ်ား ပိုမိုလက္လမ္းမီလာျခင္း သို႔မဟုတ္ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏ္ုိင္ရန္ႏွင့္ ဆန္းသစ္ႏိုင္ရန္ ခ်ိန္ညိွမႈမ်ား ျပဳလာႏိုင္ၿပီး ကုန္ထုတ္စြမ္းအားအေပၚ ေကာင္းေသာသက္ေရာက္မႈမ်ား ရွိလာႏိုင္သည္။ တင္ပို႔ကုန္မ်ားအမ်ိဳးအစားစံုလင္ျခင္းသည္ ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ လုပ္သားေစ်းကြက္ရလဒ္မ်ား တိုးတက္မႈကို အေထာက္အကူျပဳသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ပို႔ကုန္ယွဥ္ၿပိ္ဳင္ႏိုင္မႈအလားအလာရွိၿပီး အလုပ္သမား အမ်ားအျပား လိုအပ္ေသာက႑မ်ား (အထည္ခ်ဳပ္ႏွင့္ အစားအေသာက္ထုတ္လုပ္ေရး) လုပ္ငန္း ံ ိုးခ်ဲ႕ႏင အမ်ိဳးအစားမ်ား ထပ္မတ ္ ည္။ ထိမ ို သ ွ စ္ဆင့္ ရွိႏင ု တ ွ ၿ့္ ပီးသားက႑မ်ား၏ယွဥၿ္ ပိဳင္ႏင ို စ ္ မ ြ ္းကို ျဖည့စ ြ ရ ္ က ္ ကိင ္ ာေရာက္ၿပီး အလုပအ ္ ခြငအ ု အ ့္ လမ္းမ်ား တိုးပြားေစႏိုင္သည္။ လုပ္ငန္းမ်ားဆန္းသစ္မႈႏွင့္ နည္းပညာသစ္မ်ား အသံုးခ်မႈျမႇင့္တင္ျခင္းကို ပိုမိုကြၽမ္းက်င္မႈျပည့္ဝေသာလုပ္သားအင္အားစုႏွင့္ ြ က္ႏင တဲဖ ္ ါက ပိမ ို ပ ို ဆင့္ျမင့္ေသာ ထုတက ု အ ု မ ္ န ္ ်ား သိမ ႔ု ဟုတ္ ထပ္ဆင့တ ္ န္ဖိုးေပါင္းစပ္ထားသည့္ ထုတက ု မ ္ န ္ ပ ္ ်ား ထုတလ ုိ ရ ု ္ႏင ္ န္ အားေပးရာေရာက္သည္။ ြ ္းဟိတ ဥပမာအားျဖင့္ ျပည္တင ္ န္းမ်ား၏ စီမခ ု ယ္မ်ားႏွင့္ ခရီးသြားလုပင ံ န္ခ ႔ သ ဲြ မ ္ မားမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ႏင ူ ်ား ႏွင့္ အလုပသ ့္ င္ျခင္း၊ ွ ့္ အရည္အေသြးကိုျမႇငတ အေသးစားႏွင့္ အလတ္စား လုပ္ငန္းအမ်ားစုျဖစ္ေသာ လက္မႈထုတ္ကုန္လုပ္ငန္း၏ အရည္အေသြးႏွင့္ ဖန္တီးႏိုင္မႈစြမ္းပကားကို ျမႇင့္တင္ျခင္း တို႔ျဖင့္ ျမန္မာခရီးသြားက႑၏ အရင္းအျမစ္မ်ားကို ဗ်ဴဟာက်က်အသံုးခ်ႏိုင္သည္။ အလားတူ ပင္ ပို႔ကုန္ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းက႑သည္ ျပည္တြင္းကုန္ထုတ္ လုပ္ငန္းထက္ ပိုမိုအရည္အေသြးေကာင္းေသာ အလုပ္မ်ားေပးႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ပို႔ကုန္အသားေပး ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ား ပိုမိုမ်ားျပားလာျခင္းသည္ ပိုမို ေကာင္းမြန္ေသာအလုပ္အကုိင္မ်ား ဖန္တီးမည့္ အမ်ိဳးသားမဟာဗ်ဴဟာကို အေထာက္အကူျပဳသည္။ ႈ ပ စားသံုးသူအသစ္မ်ားေပၚေပါက္လာၿပီး ျပည္တြင္းေစ်းကြက္ အေတာ္အတန္ႀကီးသည့္ ဝန္ေဆာင္မလ ္ န္းမ်ားတြင္ ျမန္မာႏိင ု င ု င ္ သ ံ ည္ အလုပအ ု မ ္ ကိင ္ ်ား ့္ ေရးမ်ားရွသ ဖန္တီးရန္ အခြငအ ္ င ိ ည္။ ဖရန္ခ်ိဳက္စ္ လုပက ႔္ းတီထင ို ္ျခင္းသည္ စြနဦ ြ လ ္ ပ ု က ္ င ္ သ ို လ ူ ်ားကို ေအာင္ျမင္ၿပီးသား ဝန္ေဆာင္မမ ို မ ု က ႈ ်ားကို ပံတ ူ ူးယူ ခြင့္ျပဳျခင္းျဖင့္ အလုပ္အကိုင္မ်ားဖန္တီးရန္ အခြင့္အလမ္းမ်ားေပးသည္။ ဖရန္ခ်ိဳက္စ္လုပ္ငန္းမ်ား ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ေပၚေပါက္လာေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ ု င ႏိင ံ ကာဝန္ေဆာင္မအ ္ တ ္ ဆ ႈ မွတတ ံ ပ ိ မ ္ ်ားျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိင ္ ံ သည္ ဟင္းလ်ာခ်က္ျပဳတ္ျခင္း၊ ဧည့ဝ ု င ွ ့္ အျခားေသာဝန္ေဆာင္မမ ္ န္ေဆာင္မႈႏင ႈ ်ားစသည့္ ျပည္တြင္း ဖရန္ခ်ိဳက္စ္လုပ္ငန္းမ်ား အထူးသျဖင့္ ၿမိဳ႕ျပေဒသမ်ားတြင္ တိုးပြားလာေအာင္ မူဝါဒမ်ားခ်မွတ္၍ အားေပးႏိုင္သည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီေသာ အစားအေသာက္ေဘးကင္းေရးနည္းစနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ပါက ျပည္တြင္းဟင္းလ်ာႏွင့္ အစားအေသာက္ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား ဖြံ ႔ၿဖိဳးမႈကို အားေကာင္းလာေစၿပီး စားသံုးသူမ်ားကို ပိုမိုဆဲြေဆာင္လာႏိုင္မည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းတြင္ အီလက္ထေရာနစ္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ 26 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview ေရးသည္ ထုတ္လုပ္သူမ်ားႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈေပးသူမ်ားကို စားသံုးသူမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္မည့္ သမား႐ုိးက်မဟုတ္ေသာ နည္းလမ္းမ်ားေပးသည္။ စားသံုးသူအခြင့္အေရး၊ အီလက္ထေရာနစ္ ေငြေပးေခ်မႈစနစ္၊ အခ်က္အလက္မ်ားလံုျခံဳစိတ္ခ်ရမႈ စသည့္ အားလံုးႏွင့္ဆက္ႏြယ္ေနေသာ ကိစၥမ်ားကို ေျဖရွင္းျခင္းႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိ္ုင္စြမ္းရွိေသာ ေထာက္ပို႔သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးဝန္ေဆာင္မႈမ်ားေပးျခင္းတို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အီလက္ထေရာနစ္ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး တိုးတက္မႈအတြက္လိုအပ္လ်က္ရွိသည္။ ၃။ အလုပ္အကိုင္မ်ားဖန္တီးေပးႏိုင္သည့္ ကမာၻ႔တန္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံျခင္း ု င ႏိင ွံ မ ္ ံျခားရင္းႏွီးျမဳပ္ႏမ ႈ ်ားကို ဆဲြေဆာင္ျခင္းႏွင့္ အလုပသ ္ မားအမ်ားအျပားလိအ ု ပ္ေသာ က႑မ်ားစံတ ု င ္ င ြ ္ လုပက ္ လုပ္ ို ္ေစျခင္းသည္ အရည္အေသြးျမင့အ မ်ား ဖန္တီးရန္ေသာ့ခ်က္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ဝင္ေရာက္မႈသည္ ၂၀၁၁ မွ ၂၀၁၅ အထိ ပ်ွမ္းမ်ဂ်ီဒီပီ ၃ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး ္ ကိင အလုပအ ု ရ ု ္ေကာင္းမ်ားပိမ ိ ာသည့္ ရင္းျမစ္တစ္ခလ ို ရွလ ု ည္းျဖစ္သည္။ သိရ ႔ု ာတြင္ ကေမာၻဒယ ီ ားႏိင ္ ံ စီးပြားေရးတံခါးဖြငလ ု င ွ ခ ့္ စ ့ ည့္ ၂၀၀၃ မွ ၂၀၀၈ ္ ဲသ ကာလအတြင္း ရရွိခဲ့သည့္ ၆ ဒသမ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ပါက ေလ်ာ့နည္းေနေသးသည္။ အလုပ္အကိုင္အားျဖင့္ အဓိကစိန္ေခၚမႈမွာ အထည္အလိပ္ ႏွင့္ စားေသာက္ကုန္လုပ္ငန္းကဲ့သို႔ အလုပ္သမားမ်ားစြာလိုအပ္ေသာ က႑မ်ားတြင္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို ဖိတ္ေခၚရန္ျဖစ္ၿပီး ဆက္စပ္ေနေသာ အတားအဆီးမ်ား (လုပ္ငန္းအတြက္လိုအပ္ေသာ ကြၽမ္းက်င္မႈ ဖြံြ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး) ကို ေျဖရွင္းႏိုင္သည့္ အစုအဖဲြ႕မ်ားေပၚေပါက္လာရန္ ကူညီေပးသည္။ ထိုသို႔ေဆာင္ရြက္ရန္ က႑မ်ားစြာ ဆက္စပ္ေနသည့္ ကုန္သြယ္ေရးမူဝါဒမ်ားလိုအပ္သည္။ ဆိုရလွ်င္ ႐ိုးရွင္းေသာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ မူဝါဒမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီး ျမဳပ္ႏွံမႈဥပေဒ ၂၀၁၆ တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူမ်ားအတြက္ တန္းတူအခြင့္အေရးကို ျမႇင့္တင္ေပးျခင္းတို႔ လိုအပ္သည္။ အထူးသျဖင့္ အစိုးရသည္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ခြင့္ျပဳခ်က္မ်ားေပးရာတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာ၍ ေခ်ာေမြ႕ေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားရွိေစရန္၊ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူမ်ား၏ နစ္နာမႈမ်ားကို တုန္႔ျပန္ေရးႏွင့္ ေျခရာေကာက္ေရးအတြက္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားေရးဆဲြရန္၊ မသင့္ေလွ်ာ္ေသာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမူဝါဒမ်ားကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ေရးအတြက္ ဆီေလ်ာ္ေသာ မူဝါဒညိႏႈိင္းမႈမ်ား ရွိေစရန္အတြက္ စည္းကမ္းမ်ားႏွင့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားအေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းႏွင့္ လံုေလာက္ေသာ အစိုးရ- ပုဂၢလိက ေဆြးေႏြးပဲြမ်ားရွိေစရန္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား ခ်မွတ္ျခင္းတို႔ကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ အေသးစားႏွင့္ အလတ္စားလုပ္ငန္းမ်ားကို ကမာၻ႔တန္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ားျဖင့္ ခ်ိတ္ဆက္ျခင္းသည္ အလုပ္အကိုင္မ်ား ဖန္တီးမႈအေပၚတြင္ အေရးပါေသာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေကာင္းမ်ားရွိသည္။ ျပည္တြင္းမွ သြင္းအားစုေပးႏိုင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ တင္ပို႔သူမ်ားၾကား ခ်ိတ္ဆက္မႈမ်ားဖန္တီးျခင္းသည္ ြ ္းရွိ အေသးစားႏွငအ ျပည္တင ္ န္းမ်ား လုပင ့္ လတ္စားလုပင ္ န္းခ်ဲထ ႕ င ြ ္ျခင္းနွင့္ အလုပအ ္ ကိင ္ စ္မ်ားဖန္တီးေပးရန္ ရင္းျမစ္ျဖစ္႐သ ု သ ု ါျပည္တင ုံ ာမက အဆိပ ြ ္း ္ န္းမ်ား ႏိင လုပင ္ တ ု င ံ ကာမိတဖ ္ တ္မ်ားႏွင့္ လုပင ္ န္းမ်ား ခ်ိတဆ ္ န ္ က္ မိပါက ထုတက ု စ ္ မ ြ ္းအားတိုးတက္ေစႏိင ု သ ြ ္ ျမန္မာ့ကန ္ ည္။ ယေန႔တင ု ထ ္ တ ု လ ္ ပ ္ မ ု သ ူ ်ား၏ ၁ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသာလ်င္ ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းမ်ားထံသို႔ တင္သြင္းသူမ်ားျဖစ္ၿပီး အေရွ႕အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ေဒသ၏ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ႏိုင္သည္။ ကမာၻ႔တန္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ားသည္ အခ်ိန္ယူရေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ အျခားအာရွႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ပထဝီအရနီးစပ္မႈမွ အက်ိဳးအျမတ္ ရယူႏိုင္သည္။ ထိုအခ်က္သည္ ႏိုင္ငံတကာကုမၸဏီႀကီးမ်ား သီးျခားခဲြထုတ္ႏိုင္ေသာ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ားကို ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းရန္ ရွာေနခ်ိန္တြင္ ု င ျမန္မာႏိင ံ ို အာရွတန္ဖိုးကြင္းဆက္ႏင ္ က ့္ လမ္းေပးသည္။ ကမာၻတ ွ ့္ ေပါင္းစည္းရန္ အလြန္ေကာင္းေသာ အခြငအ ႕ န္ဖိုးကြင္းဆက္သ႔ို ျမန္မာဝင္ေရာက္ေရး ္ င္ရာတြင္ ကမာၻတ ျမႇငတ ္ န္ေသာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏသ ႔ န္ဖိုးကြင္းဆက္က႑ရွိ မွနက ူ ်ားကို ဆဲြေဆာင္ရန္ႏင ွံ မ ွ ့္ ႏိင ု င ္ တ ္ ်ားႏွင့္ ခ်ိတဆ ံ ကာေစ်းကြကမ ႈ ိုးျမႇငရ ္ က္မတ ့္ န္ လိုအပ္သည္။ ထို႔အျပင္ အရည္အေသြးျမင့္ အေျခခံအေဆာက္အဦမ်ားႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားလည္း လိုအပ္သည္။ မူဝါဒခ်မွတ္သူမ်ားအေနျဖင့္ ကမာၻ႕ တန္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ားမွ ဖိတ္စင္မႈမ်ားကို အသံုးခ်ႏိုင္ရန္ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ားထံမွာ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းမ်ား နည္းပညာစုပ္ယူႏိုင္မႈ စြမ္းရည္အား ေကာင္းေစေရးကို အာ႐ုံစိုက္ရေပမည္။ ထိုအတြက္ ရည္မွန္းထားေသာ အႀကီးစား ေလ့က်င့္သင္ၾကားေရးေက်ာင္းမ်ားတြင္ စြန္႔ဦးတီထြင္မႈႏွင့္ စီမံခန္႔ခဲြ မႈဆိုင္ရာကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားကို သင္ၾကားေပးႏိုင္သည္။ ကမာၻ႔တန္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ားတြင္ ပါဝင္မႈကို ျမႇင့္တင္ေရးအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမူဝါဒမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းႏွင့္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏံွမႈ ဥပေဒ ၂၀၁၆ တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ရင္းႏွ္ီးျမဳပ္ႏွံမႈ ခြင့္ျပဳသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားေခ်ာေမြ႕ေစျခင္းတို႔ျဖင့္ ျမန္ဆန္လြယ္ကူမႈကိုရွာေဖြသည့္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီး ျမဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို ထပ္မံဖိတ္ေခၚႏိုင္သည္။ အီလက္ထေရာနစ္ စာရြက္စာတမ္းမ်ားတင္ျခင္း၊ စူးစမ္းေလ့လာမႈမ်ားအတြက္ အႏၱရာယ္စီမံခန္႔ခဲြမႈႏွင့္ အဓိက စက္မႈဇုန္မ်ားႏွင့္ ဆိပ္ကမ္းမ်ားၾကား ခ်ိတ္ဆက္မႈကို ျမႇင့္တင္ျခင္းတို႔မွတဆင့္ ကုန္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား (အေကာက္ခြန္ႏွင့္ ကုန္ပစၥည္း ထုတ္ယူေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား) အဆင့္ျမႇင့္တာ၍ လက္ရွိအထူးစီးပြားေရးဖုန္မ်ားႏွင့္ စက္မႈဖုန္မ်ားကို အသံုးခ်ႏိုင္သည္။ လက္ရွိအထည္အလိပ္တင္ပို႔သုူမ်ားအတြက္ သာ ခြင့္ျပဳထားေသာ ျပန္ေလွ်ာ့အေကာက္ခြန္စနစ္ကို ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔၍ လြယ္ကူစြာအသံုးျပဳႏိုင္ရန္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ပါက ပို႔ကုန္လုပ္ငန္းကို ပိုမို ျမႇင့္တင္ႏိ္ုင္ေပမည္။ ၄။ စိုက္ပ်ိဳးေရးဆိုင္ရာ တန္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ား ေပၚေပါက္လာျခင္းျဖင့္ ေက်းလက္ရွိ မိုက္ခ႐ိုႏွင့္အေသးစား လုပ္ငန္းက႑ ဖြံ ႔ၿဖိဳးေစႏိုင္ျခင္း ု ပ စိက ု ္ွႏင ္ ်ိဳးေရးက႑ကို စားေသာက္ကန ွ ပ ့္ တ္သက္ေသာ ကမာၻတ ႔ န္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ားႏွင့္ ခ်ိတဆ ္ ကိင ္ က္ျခင္းသည္ ေက်းလက္ေဒသတြင္ အလုပအ ္ ်ား ု မ ဖန္တီးမႈကို လမ္းဖြင့္ေပးႏိုင္သည္။ လက္ရွိတြင္ အသံုးမခ် ရေသးေသာ လုပ္သားအင္အားစုႀကီးရွိေနၿပီး ၎တို႔ကို ကမာၻ႕တန္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ားတြင္ တိုက္႐ုိက္ သို႔မဟုတ္ သြယ္ဝိုက္ပါဝင္ေနသည့္ စိုက္ပ်ိဳးစီးပြားတန္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ား (ႀကိတ္ခဲြျခင္း၊ ထုတ္ပိုးျခင္း၊ ထုတ္လုပ္ျခင္းႏွင့္ ေထာက္ပို႔သယ္ယူ ပို႔ေဆာင္ျခင္း) တို႔တြင္ ေခၚယူခန္႔ထားႏိုင္သည္။ ထိုသို႔ေဆာင္ရြက္ရန္ ႏိုင္ငံတကာ အစားအေသာက္အရည္အေသြးစံႏႈန္းမ်ားခ်မွတ္ရန္ႏွင့္ကိုက္ညီရန္ လိုအပ္သလို စမ္းသပ္ျခင္း၊ ေထာက္ခံခ်က္ရယူျခင္းႏွင့္ တံဆိပ္ကပ္ျခင္းတို႔အတြက္ ပစၥည္းကိရိယာမ်ားလည္း လိုအပ္မည္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၎၏အဖဲြ႕အစည္းမ်ား၊ ဥပေဒအုပ္ခ်ဳပ္မႈစံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ အရည္အေသြးမီ အေျခခံ အေဆာက္အအံုမ်ားကို ႏိုင္ငံတကာက်င့္ထံုးမ်ားႏွင့္ ပိုမိုနီးစပ္ေစရန္ ့္ င္ႏင အဆင့္ျမႇငတ ္ ည္။ ထိအ ို သ ူ ယ္သမားမ်ားမွသည္ ေစ်းကြကသ ႔ု ျပင္ ေတာင္သလ ္ ခ ႔ို ်ိတဆ ္ က္ႏင ္ က ို မ ္ န္းစဥ္မ်ားႏွင့္ စိက ႈ ို တိုးျမႇင့္ျခင္း၊ လယ္ယာလုပင ္ ်ိဳး ု ပ နည္းမ်ားကိုတိုးျမႇင့္၍ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မီေစျခင္းျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑၏ လြယ္ကူျမန္ဆန္မႈႏွင့္ ထုတ္ကုန္စြမ္းအားကို ျမႇင့္တင္ျခင္း၊ အရည္အေသြးမီ သြင္းအားစုမ်ားလက္လွမ္းမီေရး၊ တင္သြင္းသူႏွင့္ ေစ်းကြက္ၾကား ခ်ိတ္ဆက္မည့္နည္းပညာ (အိုင္စီတီ အသံုးျပဳမႈအပါအဝင္) စသည့္လိုအပ္ခ်က္မ်ား ရွိေနသည္။ ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 27 ပုဂၢလိကက႑အတြက္ အခ်ိန္ကုန္၊ ေငြကုန္သက္သာစြာ လုိက္နာႏိုင္မည့္ အစားအေသာက္ ေဘးကင္းေရး နည္းစနစ္ခ်မွတ္ျခင္းသည္ စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းတြင္ အလုပ္အကိုင္မ်ားတိုးခ်ဲ႔ရရွိလာႏိုင္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ စားေသာက္ကုန္လုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္ၿပီး ု ပ လယ္ယာစိက ္ န္းမ်ားတြင္ အလုပခ ္ ်ိဳးေရး မဟုတ္ေသာလုပင ္ န္ထ ႔ ားမႈ၏ ၁၇ ရာခိင ု ္ႏန ႈ ္းအထိရယူထားသည္။ အဆိပ ္ န္းမ်ား၏ ၅၇ ရာခိင ု ါလုပင ႈ ္းသည္ ု ္ႏန ဝန္ထမ္းဦးေရ အေယာက္ ၂၀ ေအာက္သာရွိေသာ လုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္သည္။ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနေအာက္ရွိ အစားအေသာက္ႏွင့္ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရး ဦးစီးဌာနထံမွ ပုဂၢလိကပိုင္ အစားအေသာက္ႏွင့္ဆက္စပ္လုပ္ငန္းမ်ား၏ ကုန္ပစၥည္းသစ္မ်ားကို ေထာက္ခံခ်က္ရရွိရန္ ေစာင့္ဆိုင္းရခ်ိန္ကို ေလွ်ာ့ခ် ေပးႏိုင္ပါက စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ား တိုးခ်ဲ႕ႏိုင္ရန္ေကာင္းေသာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိမည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ အဓိကပါဝင္ပတ္သက္ သူမ်ားျဖစ္သည့္ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရးဦးစီးဌာနႏွင့္ အျခားဌာနမ်ားအၾကား (လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ ဆည္ေျမာင္းဝန္ႀကီးဌာန ံ ာကြယ္ေရးဌာနခဲ၊ လက္ေအာက္ရွိ သီးႏွက ွိ ားသံုးသူကာကြယ္ေရးဌာန) ပိမ ြ စီးပြားေရးႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ရစ ို ိုးတက္ ု တ ေသာ ညိႏိႈင္းမႈမ်ားရွိရန္လိုအပ္သည္။ ၅။ ျမန္မာႏိုင္ငံျပင္ပရွိ အလုပ္အကိုင္မ်ားအပါအဝင္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ရသည့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားကို ေလွ်ာ႔ခ်ျခင္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အလုပ္အကိုင္တိုးပြားမႈေႏွးေကြးႏိုင္ေသာ္လည္း ေရႊ႔႕ေျပာင္းေနထိုင္သည့္ လမ္းေၾကာင္းမ်ား နည္းလမ္းတက်ျဖစ္ပါက အာဆီယံေဒသ အတြင္းရွိ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အေရးမ်ားကို အဆင္တသင့္ လက္လွမ္းမီႏိုင္မည္။ ျမန္မာလုပ္သားအင္အားစုသည္ ေရႊ႔႕ေျပာင္းႏိုင္စြမ္းျမင့္မားၿပီးျဖစ္ေ ႔ု ကြၽမ္းက်င္မက သာ္လည္း ၎တိ၏ ို ည္ေဆာက္ရန္ႏင ႈ တ ွ ့္ ႏိင ု င ္ ံျခားဝင္ေငြ၏တန္ဖိုးႏွင့္ အျမတ္အစြန္းကိုျမႇငတ ့္ င္ရန္ ေရႊ႔ေ ု မ ႕ ့ျပာင္း ေနထိင ႈ ဟာဗ်ဴဟာတစ္ခက ္ မ ု ို ေရးဆဲြရန္လိုအပ္ေနေသးသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လက္ရွိကဲ့သို႔ ၾကံဳရာက်ပန္း ေရႊ႕ေျပာင္းမႈမ်ားအစား အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ား၏ အေတြ ႔အၾကံဳကို ရယူ၍ ႏိုင္ငံမ်ား၊ ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ေရႊ႕ေျပာင္းမႈမိတ္ဖက္မ်ားအျဖစ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ ေရႊ႕ေျပာင္းမႈမ်ားအတြက္ ထိုသို႔မိတ္ဖက္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္ ု သ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိင ္ မ ူ ်ားအတြက္ ခြင့္ျပဳထားသည့္ အလုပအ ္ ကိင ု အ ု ၿ္ ပီး တရားမဝင္လမ္းေၾကာင္းမ်ားမွ သြားေရာက္၍ ရရွလ ္ မ်ိဳးအစားမ်ားကို ေဖာ္ျပႏိင ိ ာ ္ ်ားထက္ ထပ္ေဆာင္းတန္ဖိုးမ်ားရွိေသာ အလုပအ သည့္ အလုပမ ု မ ္ ကိင ္ ်ား ရရွိႏင ို ္ေစသည္။ အလုပသ ္ မားမ်ား အလြနအ ု ပ္ေနေသာ အလုပအ ္ မင္းလိအ ု ္ ္ ကိင ္ ာရင္းကို အသံုးျပဳျခင္းသည္ သေဘာတူညခ မ်ားကို ေဖာ္ျပေပးသည့စ ွ ရ ီ ်က္မ်ား သတ္မတ ္ မ ္ ာ တြင္ အဓိကအခ်က္အျဖစ္ပါဝင္သည္။ ေရႊ႕ေျပာင္းမည့သ ူ ်ား သြားေရာက္လုပ္ကိုင္မည့္ႏိုင္ငံႏွင့္ ကိုက္ညီေသာ သင္ၾကားမႈႏွင့္ ေထာက္ခံခ်က္မ်ားရရွိရန္အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ သင္တန္းေပးသူမ်ား၏ သင္႐ိုး ညႊန္းတမ္းတြင္ ႏိုင္ငံတကာကြၽမ္းက်င္မႈစံႏႈန္းမ်ားစတင္အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားကို နည္းလမ္းတက် ျဖစ္ေစရန္ လိုအပ္သည္။ တိုက္႐ိုက္မူဝါဒမ်ားမွတဆင့္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ရသည့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားကိုသက္သာေစႏိုင္သည္။ အတိအက် ဆုိရလ်င္ မူဝါဒေရးဆဲြသူမ်ားသည္ ဝက္ဘ္ဆိုက္မ်ား၊ ေဒသရွိ သတင္းအခ်က္အလက္စင္တာမ်ားႏွင့္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ေနသူမ်ား တို႔မွတဆင့္ ေဝးလံသည့္ေဒသမ်ားရွိအလုပ္အကိုင္မ်ား ႏွင့္ ေရႊ႕ေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အခ်က္အလက္ မကိုက္ညီမႈမ်ားကို ေလွ်ာ႔ခ်ရန္ ေဆာင္ရြက္သင့္သည္။ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ႏိုင္ရန္ ို ္ေသာဆင္းရဲသည့္ အိမ္ေထာင္စမ မတတ္ႏင ု ္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိင ု ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ရာသီအလိက ္ သူမ်ားကို လံုေလာက္ေသာ ေငြေၾကးေထာက္ပမ ု ရ ့ံ ႈေပးျခင္းျဖင့္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္မႈကို လက္လွမ္းမီေစရန္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ ျပန္လည္ေရ႔ႊ႕ေျပာင္းလာရန္ မက္လံုးမ်ား၊ ေနရပ္ျပန္ရန္ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္ လဲႊပို႔ေငြ မ်ားကို ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံႏိုင္ျခင္းတို႔သည္ ေရႊ႔႕ေျပာင္းေနထိုင္ျခင္း၏ ဖြံ ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈဆိုင္ရာသက္ေရာက္မႈကို ျမႇင့္တင္ေပးႏိုင္သည္။ အထက္ပါပံုစံမ်ားကို ို ခ အာဆီယံေဒသအတြင္း ေအာင္ျမင္စြာအေကာင္အထည္ေဖာ္ႏင ္ ၿဲ့ ပီး အလုပအ ္ ကိင ု အ ္ တြက္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိင ္ ျခင္း၏ အရည္အေသြးကို ျမႇငတ ု ရ ့္ င္ရာတြင္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားႏိုင္သည္။ ္ ကိင လက္ရွိ အလုပအ ္ ်ား၏ အရည္အေသြးကို တိုးတက္ေစရန္ မူ၀ါဒ အၾကံျပဳခ်က္မ်ား ု မ ၆။ အိမ္တြင္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားကို ျမႇင့္တင္ရန္ မိုက္ခ႐ိုလုပ္ငန္းက႑တြင္ ကြၽမ္းက်င္မႈကိုျမႇင့္တင္ျခင္းသည္ အိမ္တြင္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားကို သိသာစြာ ျမႇင့္တင္ေစႏိုင္မည့္ အလားအလာရွိသည္။ ႏိုင္ငံတကာအေတြ ႔အၾကံဳမ်ားက မိုက္ခရို က႑ရွိ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ား တိုးတက္လာေစမည့္ မူဝါဒမ်ားေရးဆဲြရန္ အသံုးဝင္ေသာ ု ရ အျမင္မ်ားေပးသည္။ ပထမဆံုးအေနျဖင့္ အတတ္ပညာဆိင ္ င္ၾကားေရးအစီအစဥ္မ်ားတြင္ စြနဦ ္ ာ ေလ့က်င့သ ႔္ းတီထြငမ ္ ဆ ႈ င ္ ာ ကြၽမ္းက်င္မ၊ ို ရ ႈ စီးပြားေရး ံ န္ခ ႏွင့္ စီမခ ဲြ ဆ ႔ မ ို ရ ႈွ င ္ ာ ကြၽမ္းက်င္မမ ႈ ်ား (ဥပမာ ေစ်းကြကရ ္ ွာေဖြျခင္း၊ ေစ်းႏႈန္း သတ္မတ ္ ်စားရိတတ ွ ္ျခင္းႏွင့္ ကုနက ြ ခ ္ က ္ စၥည္းမ်ားထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ္ ်က္ျခင္း၊ ကုနပ ႈ စီမခ ေဖာက္သည္ဝန္ေဆာင္မ၊ ႔ ဲြမဆ ံ န္ခ ႈ င ို ရ ္ ာ ကြၽမ္းက်င္မႈ စသည့) ္ ြကသ ္ တိ႔ျု ဖင့္ ျဖည့စ ္ န္း၏စြမ္းေဆာင္ရည္တြင္ မ်ားစြာ သက္ေရာက္မႈ ္ င္ၾကားပါက လုပင ရွိသည္။ ထို႔အျပင္ အေျခခံေငြေၾကးအသိပညာဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားသည္ စီးပြားေရးႏွင့္ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ ကုန္က်စားရိတ္ႏွင့္အျမတ္အစြန္းမ်ား ေရာယွက္ေနတတ္သည့္ အိမ္တြင္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ မ်ားစြာအေရးပါသည္။ သာမန္ အေျခခံေငြေၾကးအသိပညာဆိုင္ရာ ညႊန္ၾကား ခ်က္မ်ားအျပင္ ကုန္က်စားရိတ္ႏွင့္အျမတ္အစြန္းမ်ားကို စနစ္တက်မွတ္သားျခင္း၊ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ား၏ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္မ်ားကို သေဘာ ႈ သက္ေရာက္မက ေပါက္ နားလည္ျခင္း၊ အတိုးႏႈန္းႏွင့္ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမ၏ ္ ်က္ႏင ႈ ို တြကခ ႔ု ည္လည္း တန္ဖိုးရွသ ို ္ျခင္းတိသ ႈ ်ားျဖစ္သည္။ ိ ည့္ ကြၽမ္းက်င္မမ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ထိရွလြယ္ေသာအေနအထားအရ ေဒသတြင္း လုပ္သားေစ်းကြက္လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ လူတိုင္းအက်ံဳးဝင္မႈကို ေရာင္ျပန္ဟပ္ေစေရးအတြက္ ံ ၿ႔ ဖိဳးတိုးတက္မႈႏင ေလ့က်င္သင္ၾကားမႈမ်ားကို ေဒသ၏ ဖြ  ို ည္။ ပညာရွငမ ွ ့္ နီးကပ္စြာေပါင္းစပ္ ထားရန္လသ ္ င္မ်ားႏွင့္ ေစ်းကြကလ ္ ်ား၊ အလုပသ ို ပ္ခ်က္ကို ္ အ မျဖည့္ဆည္းႏိုင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ လိုအပ္ေနေသာ ေလ့က်င့္သင္ၾကားမႈမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ရန္ ရပ္ရြာအေျခစုိက္အဖဲြ႕အစည္းမ်ားကို အသံုးျပဳ ႏိုင္သည္။ 28 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview ၇။ လုပ္သားအင္အားစု၏ ကြၽမ္းက်င္မႈကို ျမႇင့္တင္ျခင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏လူသားအရင္းအျမစ္ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးမဟာဗ်ဴဟာကို လုပ္သားေစ်းကြက္ႏွင့္ပိုမိုခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္သည္။ ပညာေရးႏွင့္ေလ့က်င့္သင္ၾကား ေရးစနစ္မ်ားတြင္ ရည္မွန္းခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေသာ္လည္း အဓိပၸါယ္ျပည့္ဝ၍ အက်ိဳးေက်းဇူးရွိေသာ အလုပ္ရရွိႏိုင္ေရးသည္ အေရးအႀကီးဆံုးရည္မွန္းခ်က္ မ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္ သည္။ ပညာေရးဥပေဒ (၂၀၁၄)ႏွင့္ ျပင္ဆင္ခ်က္ (၂၀၁၅) ႏွင့္ ေပါင္းစပ္လ်က္ရွိေသာ အမ်ိဳးသားအဆင့္ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာမူ ႔ု ြင္ ပညာေရးစနစ္၏ရည္မန ဝါဒ ၂၀၁၆-၂၀၂၁ (NESP) တိတ ္ ခ်က္မ်ား၊ စနစ္အတြင္းရွိ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ား၊ ျပဳျပင္ေျပာင္း ွ ္းခ်က္၊ ၎တြင္ ပါဝင္သည့အ ု ါျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမမ လဲမည့္ေနရာမ်ားႏွင့္ အဆိပ ္ ည့္ မဟာဗ်ဴဟာစီမက ႈ ်ားကို ေဆာင္ရြကမ ိ ္းတိက ံ န ႔ု ာတြင္ အမ်ိဳးသား ႔ု ို အေသးစိတ္ေဖာ္ျပထားသည္။ သိရ ္ ညာေရးမဟာဗ်ဴဟာမူဝါဒတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ရည္မန အဆင့ပ ု လ်င္ ေက်ာင္းမ်ား ွ ္းခ်က္သည္ ေက်ာင္းတံခါးဝတြင္ အဆံုးသတ္သြားသည္။ တနည္းဆိရ ႏွင့္ ပညာေရးဆိုင္ရာေနရာမ်ားတြင္သာ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေအာင္ျမင္မႈတိုးတက္မႈကို တိုင္းတာရန္ ရည္ရြယ္ထားသည္။ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာန ွ ္းမီသည္အထိသာ ကန္သ လက္လမ ႔ ်ေသာ္လည္း ပညာေရးႏွင့္ ေလ့က်င့္ သင္ၾကားေရးစနစ္မ်ားက သင္ၾကားေပးသည္ႏင ႔ တ္ထားျခင္းသည္ လက္ေတြ က ွ ့္ အလုပ္ရွင္မ်ား၏လိုအပ္ခ်က္အၾကား ဆိုးရြားေသာ မကိုက္ညီမႈမ်ားျဖစ္ေစသည္။ ပုဂၢလိကက႑ဖြြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးမူေဘာင္ႏွင့္ ေဆာင္ရြက္မည့္ အစီအစဥ္မ်ား (PSDFAP) ၏ ပဥၥမမ႑ိဳင္သည္ ပညာေရးႏွင့္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားမႈမ်ားကို ဘဲြ႔ႏွင့္ဒီပလိုမာမ်ားေပးရန္ သင္ၾကားျခင္းမွ အလုပ္ခြင္တြင္ အသံုးခ်ႏိုင္မည့္ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားသင္ၾကားေပးျခင္းသို႔ ဦးတည္ရန္ႏွင့္ တကဲြတျပားျဖစ္ေနေသာ နည္းပညာႏွင့္အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းပညာေရးစနစ္ ကို ဆန္းစစ္ရန္ ဦးစားေပးသည္။ ထိုေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ကို ပညာေရးႏွင့္ေလ့က်င့္သင္ၾကားေရးမူဝါဒအားလံုးတြင္ ေရာယွက္ေပါင္းစပ္၍ လုပ္သားေစ်းကြက္ အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားကို ပိုမိုေကာင္းမြန္စြာ ျပင္ဆင္ေပးႏိုင္ရန္လိုအပ္သည္။ ု ္သားအင္အားစုသည္ ေက်ာင္းပညာေရးမွသင္ၾကားေပးေသာ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားသာမက အလုပ္အကိုင္အလိုက္ လိုအပ္ေသာကြၽမ္းက်င္မႈမ်ား ျမန္မာ့လပ ကိုလည္း ပိုင္ႏိုင္တတ္ေျမာက္ရန္လိုအပ္သည္။ အမ်ိဳးသား အဆင့္ပညာေရးမဟာဗ်ဴဟာမူဝါဒကို လုပ္သားေစ်းကြက္အျမင္ျဖင့္ျဖည့္စြက္ရန္ အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အလုပ္ရွင္မ်ားမွေရးဆဲြေသာ ကြၽမ္းက်င္မႈမဟာဗ်ဴဟာကို ေရးဆဲြႏိုင္သည္။ ၎ရွိႏွင့္ၿပီးသား မဟာဗ်ဴဟာမ်ားထက္ ေက်ာ္လြန္ေသာ ို သ အဓိကနည္းလမ္းသံုးခုပါဝင္ႏင ္ န္းမ်ားတန္ဖိုးထားေသာ ကြၽမ္းက်င္မမ ္ ည္၊ (၁) လုပင ု ရ ႈ ်ားကို ေဖာ္ထတ ္ န္ (၂) ျမန္မာႏိင ု င ္ ံႏင ို င ွ ့္ႏင ံ ကာ အေတြ အ ္ တ ႔ ၾကံဳ ႈ ်ားကို ရယူႏင မ်ားမွတဆင့္ ထို ကြၽမ္းက်င္မမ ္ ည့န ို မ ္ ည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ သင္ၾကားေပးမည့သ ္ မ ူ ်ား၊ လိအ ု ရ ု ပ္သည္မ်ားကို ေဖာ္ထတ ္ န္ (၃) ျမန္မာ့ေက်ာင္းသား မ်ားႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ား၏စြမ္းရည္ကို မွတ္ေက်ာက္တင္ႏိုင္မည့္ ႏိုင္ငံတကာအကဲျဖတ္စစ္ေဆးမႈမ်ားတြင္ပါဝင္ရန္ (ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ PISA, TIMMS အလုပ္သမားမ်ားအတြက္ PIAAC စစ္ေဆးမႈမ်ား)။ ထို႔အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိေက်ာင္းမ်ားတြင္ သင္ၾကားေနသည့္ အေျခခံကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားအား လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လိုအပ္ေနသည့္ လူမႈဝန္းက်င္ႏွင့္အျပဳအမူဆိုင္ရာႏွင့္ အဆင့္ျမင့္သိျမင္ျခင္းဆိုင္ရာကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားႏွင့္ျဖည့္စြက္ေပးႏိုင္သည္။ထို႔သို႔ ျဖည့္စြက္ရန္ သင္ၾကားမႈအေလ့အထမ်ားကို ျပင္ဆင္ရမည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ျပည္တြင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာတြင္ အလြန္အမင္းလိုအပ္ေနေသာ အလုပ္အ ကိုင္မ်ားအတြက္ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားျပန္လည္သင္ၾကားေပးရန္ နည္းပညာႏွင့္အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ပညာေရး (TVET) သင္တန္းတိုမ်ားေပးအပ္မႈႏွင့္ သင္ၾကားမႈနည္းစနစ္မ်ားကို တိုးခ်ဲ႕ရန္လည္း လိုအပ္သည္။ ထို႔အတြက္ ပုဂၢလိကသင္ၾကားမႈမ်ားကို ျပည္သူ႔ဘ႑ာေငြမွ ေထာက္ပံ့ျခင္း၊ ကြပ္ကဲျခင္းတို႔ ေဆာင္ ရြက္ႏိုင္ၿပီး အားနည္းခ်က္ရွိေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ဦးစားေပးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ေဘာက္ခ်ာမ်ားျဖင့္ ျဖည့္စြက္ေပးႏိုင္သည္။ အဆင့့္ျမင့္ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားအတြက္မူ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ စီမံခန္႔ခဲြမႈကြၽမ္းက်င္သူမ်ား တိုးပြားလာရန္ လိုအပ္ေနသည္။ အျမန္ဆံုးႏွင့္ လြယ္ကူမႈအရွိဆံုးမွာ စီမံခန္႔ခဲြမႈ အထူးကြၽမ္းက်င္သူမ်ားမွ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း နည္းျပေပးျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ၈။ အလုပ္နွင့္အလုပ္သမားကိုက္ညီမႈရွိေစျခင္း ္ ကိင လက္ရွိ အလုပအ ွ ့္ လူသားရင္းျမစ္ ကန္သ ု ္ႏင ိ ်က္ႏင ႔ တ္ခ်က္မ်ားရွလ ွ ပ ့္ င္ အလုပသ ္ မားႏွငအ ့္ လုပအ ု ္ ကိက ္ ကိင ္ မ ု ည ႈ ိုးတက္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ ီ တ ႏိုင္သည္။ ျပည္တြင္းျပည္ပအလုပ္အကိုင္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာအခ်က္အလက္မ်ား မရရွိျခင္းသည္ အလုပ္သမားႏွင့္အလုပ္အကိုင္ကိုက္ညီမႈေလ်ာ့ ပါးေစၿပီး ၎ကိုအေထာက္အပံ့ေပးႏိုင္ရန္ နည္းလမ္းႏွစ္ခုကို စဥ္းစားႏိုင္သည္။ ပထမအေနျဖင့္ အလုပ္ေနရာလြတ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အခ်က္ ွ ့္ မွ်ေဝရန္ နည္းပညာအသံုးျပဳမႈကို အားေပးႏိင အလက္မ်ားကို စုေဆာင္းရန္ႏင ၢ က ု ္ သည္။ ပုဂလ ၸ မ ိ ကုမဏ ီ ်ားသည္ အလုပ္ေခၚစာမ်ားကို အင္တာနက္ေပၚတြင္ လႊင့္တင္ထားၿပီး အလုပ္ရွာသူမ်ားက ဝက္ဘ္ဆိုက္မ်ား မွတဆင့္ ဝင္ေရာက္ၾကည့္႐ႈႏိုင္ေသာ္လည္း ထိုဝက္ဘ္ဆိုက္မ်ားတြင္ ကြၽမ္းက်င္မႈနည္းေသာ ္ ားမ်ားအတြက္ ေနရာလြတမ လုပသ ႈ ်ားစြာ မလိအ ္ ်ားကို ေခၚယူေလ့မရွိေပ။ ကြၽမ္းက်င္မမ ု ပ္ေသာ အလုပမ ္ ်ားအတြက္ အလားတူဝက္ဘဆ ္ က ္ စ္ခဖ ို တ ု န္တီးရန္ မက္လံုးေပးျခင္းျဖင့္ အလုပ္အကိုင္မ်ိဳးစံုအတြက္ အခ်က္အလက္မ်ားေပးႏိုင္ၿပီး ျပည္တြင္းႏွင့္ ျပည္ပသို႔ အလုပ္သမားမ်ား ေရႊ႕႔ေျပာင္းမႈကိုလည္း အေထာက္အကူျပဳသည္။ အဆိုပါဝန္ေဆာင္မႈမ်ားကို လက္လွမ္းမီေစရန္ ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းမ်ားအား ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ျခင္း၊ ႀကီးၾကပ္ ကြပ္ကဲျခင္းႏွင့္ စီစဥ္ထားရွိျခင္းတို႔ကို အစိုးရက တာဝန္ယူရမည္။ ိ အေနျဖင့္ အလုပအ ဒုတယ ု မ ္ ကိင ္ ်ားအတြက္ ပိမ ု ိုျပင္ဆင္ႏင ို ရ ္ န္ လုပသ ္ င ္ ားေစ်းကြကဆ ္ ာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေက်ာင္းသားမ်ား၊ မိဘမ်ား၊ ဆရာမ်ား၊ ို ရ ္ ွာေဖြသမ အလုပရ ္ င္ၾကားေပးေရး ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ အစိုးရဌာနမ်ားသိ႕ု ျဖန္႔ေဝေပးရန္။ အလုပအ ူ ်ား၊ ေလ့က်င့သ ု ္ေစ်းကြက္ သတင္းအခ်က္အလက္စနစ္ ္ ကိင သည္လုပ္ခမ်ား၊ အလုပ္အကိုင္မ်ားႏွင့္ အျခားေသာ အလုပ္အကိုင္ျဖစ္စဥ္မ်ားကို ေကာက္ယူၿပီး အညႊန္းကိန္းမ်ားထုတ္ကာ သံုးစဲြမည့္သူမ်ားလက္လွ မ္းမီေစမည့္ ပံုစံမ်ားျဖင့္ ေဝမွ်ေပးသည္။ သံုးစဲြမည့္သူမ်ားတြင္ ပညာေရးလမ္းေၾကာင္းေရြးခ်ယ္မည့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ အလုပ္အကိုင္ သို႔မဟုတ္ ႕ သ ေနရာေဒသ ေျပာင္းေရႊလ ္ ွာသူမ်ား၊ အလုပအ ို ည့္ အလုပရ ု မ ္ ကိင ္ ်ား ပိမ ု မ ို ်ားျပားလာသည့က ့္ က ္ ႑မ်ားႏွငက ္ ီေအာင္ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းမ်ားခ်ိနည ို ည ိွ ို ္ လ သည့္ ေလ့ က်င့္ သ င္ ၾ ကားေရးေက်ာင္း မ်ားႏွ င့္ အလု ပ္ အ ကို င္ ရ ရွိေ ရးကို ထည့္ သြ င္း လို သ ည့္ ပညာေရးစနစ္ မ်ားျဖစ္ႏို င္ သ ည္ ။ ျမန္ မာႏို င္ ငံ သ ည္ လုပ္သားေစ်းကြက္ အခ်က္အလက္မ်ား အျပည့္အဝရရွိေရး နည္းလမ္းမ်ား စတင္ေဖာ္ေဆာင္ေနသည့္အခ်ိန္တြင္ မၾကာေသးမီက အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ္ မားအဖဲ႕ႏ အလုပသ ွ ပ ြ င ့္ ူးေပါင္း၍ လုပသ ္ ားအင္အားအခ်က္အလက္မ်ား ေကာက္ယခ ူ ဲ့ျခင္းသည္ စမွတတ ္ စ္ခုျဖစ္ခၿဲ့ ပီး အလုပသ ္ င ္ မားမ်ား၊ အလုပရ ္ ်ားႏွင့္ ွ မ ကြၽမ္းက်င္မႈဖြံ ႔ၿဖိဳးေရးအဖဲြ႕အစည္းမ်ား၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို လမ္းညႊန္ေပးရန္ လုပ္သားေစ်းကြက္ျဖစ္စဥ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္ေသာ အစီရင္ခံစာငယ္မ်ား ု သ ထုတ္ေဝေပးႏိင ု ႔ေ ္ ည္။ ထိသ ို သာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ အလုပအ ္ ကိင ု ရ ူ ်ားကို ကူညီေပးေနသည့္ ကမာၻအႏွရ ္ ွာေဖြသမ ႔ံ ွိ အစီအစဥ္ မ်ားတြင္ ထိေရာက္စြာအသံုးျပဳလ်က္ရွိသည္။ ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 29 လူတိုင္းအတြက္ လက္လွမ္းမီေစႏိုင္သည့္ အလုပ္အကိုင္မ်ား ဖန္တီးေပးႏိုင္ရန္ မူ၀ါဒ အၾကံျပဳခ်က္မ်ား ၉။ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑၏ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားကို ျမႇင့္တင္ျခင္း ္ ားအင္အားစု၏ ထက္ဝက္ေက်ာ္သည္ ၎တိက လုပသ ို ပ ႔ု ယ ို ္ သိမ ္ င ႔ု ဟုတ္ လုပခ ္ စားစိက ု ပ ္ ားမ်ားျဖစ္ၿပီး စိက ္ ်ိဳးေရး လုပသ ္ ်ိဳးေရးက႑သည္ အလြနဆ ု ပ ္ င္းရဲ ္ ကိင သူမ်ားအတြက္ အလုပအ ွ ့္ ဝင္ေငြရရွမ ု ္ႏင ္ ေရးႀကီးေသာ အရင္းအျမစ္တစ္ခအ ိ ည့္ အလြနအ ွိ န္ အလားအလာ ု ျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာဆက္လက္က်န္ရရ ိ ည္။ အသြင္ေျပာင္းလဲမက ရွသ ္ ေတာ္ၾကာကပင္ စတင္ခဲသ ႈ ို အခ်ိနအ ့ ည့္ ႏိင ု င ္ မ ံ ်ားတြငလ ႔ သည္။ ျမန္မာႏိင ္ ည္း ထိုျဖစ္စဥ္ကို ေတြရ ္ အ ု င ံ စိုးရတြင္ လယ္ယာ ု ပ စိက ု တ ္ ်ိဳးေရးက႑၏ အလံုးစံထ ္ န ု က ္ မ ု စ ြ ္းအားျမႇငတ ့္ င္ေရး စီမက ံ န ု က်ိဳးေက်းဇူးမ်ားသည္ အလုပအ ိ ္းတစ္ခု ရွိေသာ္လည္း ထိအ ု မ ္ ကိင ိ ႈႏင ္ ်ား၏ ဝင္ေငြရရွမ ွ ့္ အလုပ္ခြင္ အေနအထားတို႔အေပၚေရာင္ျပန္ဟပ္ရန္ ထပ္ေဆာင္းအစီအစဥ္မ်ား ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ ပထမအေနျဖင့္ ေတာင္သူလယ္သမားကို တန္ဖိုး နည္းေကာက္ပဲသီးႏွံမ်ားအစား ပိုမိုျမတ္စြန္းႏိုင္ေသာ သီးႏွံမ်ားေျပာင္းလဲစိုက္ပ်ိဳးရန္ အားေပးႏိုင္ၿပီး ျပင္ဆင္ထားေသာ ေရသြင္းစနစ္မ်ားႏွင့္ ေစ်းကြက္ လက္လွမ္းမီေစျခင္း တို႔ျဖင့္ ေပါင္းစပ္ေပးႏိုင္သည္။ ဒုတိယအေနျဖင့္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးအလုပ္အကိုင္မ်ားတြင္ စက္မ်ားအသံုးျပဳႏိုင္ရန္အတြက္ လိုအပ္ေသာ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈေပးရန္လိုၿပီး ေဒသတြင္း လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးတန္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ား ဖြံ ႔ၿဖိဳးလာေအာင္ ေထာက္ပံ့ေပးႏိုင္သည္။ စက္မ်ားအသံုးျပဳ႐ုံသက္သက္ျဖင့္ လယ္ယာ ထုတ္ကုန္မ်ားျမင့္တက္လာမည္မဟုတ္ေသာ္လည္း အလုပ္သမားမ်ား ပိုထြက္လာႏိုင္ၿပီး လယ္ယာျပင္ပရွိ ္ န္ဖိုးတက္ေစသည့္ လုပ္ေဆာင္မမ ထပ္ဆင့တ ု သ ႈ ်ားတြင္ အသံုးျပဳႏိင ူ ်ား၏ကြၽမ္းက်င္မက ္ ည္။ တတိယအေနျဖင့္ ေက်းလက္ေနျပည္သမ ့္ င္ျခင္းျဖင့္ ႈ ို ျမႇငတ ယေန႔လယ္ယာလုပ္သားအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ေနရျခင္းမွ စိုက္ပ်ိဳး စီးပြားႏွင့္ဆက္စပ္ေနသည့္ ဝန္ေဆာင္မႈႏွင့္ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးက႑မ်ားရွိ လစာျမင့္ေသာ ္ ကိင အလုပအ ့္ လမ္းရရွရ ု ္ အခြငအ ိ န္ လမ္းဖြင့္ေပးႏိင ု သ ္ ည္။ စတုတအ ု ပ ၳ ေနျဖင့္ ေဒသတြင္းရွိ စိက ့္ က္စပ္ေနေသာ လယ္ယာျပင္ပလုပ္ေဆာင္မႈ ္ ိ်ဳးေရးႏွငဆ မ်ားကို လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးတန္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ားအျဖစ္ ဖြံ ႔ၿဖိဳးလာေစရန္ ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံမႈမ်ားႏွင့္ အၾကံေပးမႈဆိုင္ရာဝန္ေဆာင္မႈမ်ားျဖင့္ေထာက္ပ့ံေပး ႏိုင္သည္။ ၁၀။ ပဋိပကၡျဖစ္ရာေဒသမ်ားတြင္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ား ျပန္လည္တည္ေထာင္ျခင္း ေရတိုတြင္ တစ္ဦးခ်င္းႏွင့္ လူအဖဲြ႕အစည္းအဆင့္တြင္ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားျပန္လည္ထူေထာင္ျခင္းကို အာ႐ုံစိုက္သင့္သည္။ ပဋိပကၡလြန္ေျမာက္ၿပီးႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕ တြင္ေတြ ႔ရေသာ သက္ေသသကၠာရမ်ားအရ အရင္းအႏွီးမ်ား - ေငြေၾကး၊ အရင္းအႏွီး၊ ကုန္ပစၥည္းႏွင့္ ကြၽဲႏြားတိရစာၦန္မ်ား - အျမန္ေပးအပ္ျခင္းသည္ ေရရွည္တည္တံ့ေသာ ကိုယ္ပိုင္အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ ႏွစ္ရွည္ ဝင္ေငြရရွိႏိုင္မႈမ်ားကို ထိေရာက္စြာဖန္တီးႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ ထိုသို႔"အရင္းအႏွီး အသားေပး" ၾကားဝင္နည္းလမ္းမ်ားကိုပဋိပကၡလြန္ေျမာက္ၿပီးေဒသမ်ားတြင္ထားရွိျခင္းသည္ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ားတိုးလာျခင္း၊ ငွားရမ္း ္ မားအျဖစ္မွ ကိယ အလုပသ ္ င ု ပ ္ ယ္ယာ လုပင ို လ ္ န္းသိ႔ု ေျပာင္းလဲလာျခင္း သိမ ႔ု ဟုတ္ အေသးစားကုနသ ္ ြယလ ု င ္ ပ ု က ္ န္းမ်ား စတင္လပ ို ္ျခင္းတိ႔ျု ဖင့္ ဝင္ေငြ ္ င ွိ ည္။ ေငြေၾကးေထာက္ပမ သိသာစြာ တိုးပြားလာေစေၾကာင္း ျပသလ်က္ရသ ႈ ်ားကို စီးပြားေရးႏွင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းပညာ ေလ့က်င့သ ံ့ မ ္ င္ၾကားမႈမ်ားႏွင့္ ု ႀို ကီးမားေၾကာင္းလည္း ေတြ  ေပါင္းစပ္ပါက အက်ိဳးေက်းဇူး ပိမ ႔ သည္။ အေသးစားစီးပြားေရးက႑စတင္သည္ႏင ရ ွ ့္ တၿပိဳင္နက္ လူအမ်ားသည္ ပိင ု ဆ ္ င ္ မ ို မ ႈ ်ား တိုးပြားလာၿပီး ေစ်းကြက္ဖြံ႕ၿဖိဳးလာၿပီး အထက္ပါေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားသည္ သာမန္ အေသးစားေငြေခ်းလုပ္ငန္းႏွင့္ ဘဏ္ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားအျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္သည္။ ယာယီအလုပ္အကိုင္မ်ားႏွင့္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေရးအစီအစဥ္မ်ား - ရပ္ရြာဖြံ ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားအတြက္ ေငြေၾကးေပးျခင္း သို႔မဟုတ္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္သည့္အတြက္ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားသင္ယူႏိုင္ျခင္း - တို႔သည္ ပဋိပကၡလြန္ေျမာက္ၿပီးအေျခအေနတြင္ ဝင္ေငြရရွိရန္ႏွင့္ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းႏိုင္ရန္ ေအာင္ျမင္စြာ လႈံ႕ေဆာ္ေပးလ်က္ရွိသည္။ အဆိုပါအစီအစဥ္မ်ားတြင္ လူမႈဝန္းက်င္ႏွင့္အျပဳအမူဆိုင္ရာ ္ င္ၾကားမႈမ်ား၊ အေျခခံေငြေၾကးအသိပညာႏွင့္ အျခားအလုပ္ႏင ေလ့က်င့သ ့္ ဆိင ွ မ ု သ ္ ည့္ ကိစရ ၥ ပ္မ်ားကို အလုပခ ြ ္ သိမ ္ င ္ င္ၾကားေရးတြင္ ႕ု ဟုတ္ ေလ့က်င့သ ္ ါဝင္သမ ေပါင္းစပ္ေပးသည္။ ဤနည္းျဖင့ပ ူ ်ားႏွင့္ ႏႈင ူ ်ားၾကား (မပါဝင္သမ ိ ္းယွဥပ ္ ါက) ရန္လမ ို မ ႈ ်ားေလွ်ာ႔ခ်ေပးႏိင ႈ ဟဇာတျဖစ္မက ု ၿ္ ပီး လူမသ ့္ င္ေပး ႈ ို ျမႇငတ သည္။ အဆိုပါ အစီအစဥ္မ်ားသည္ လူအဖဲြ႕အစည္းတစ္ခုအတြင္းႏွင့္ လူအဖဲြ႕အစည္းမ်ားအခ်င္းခ်င္း ဆက္စပ္ေပးမည့္ ေရတိုႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားအျဖစ္ ေရးဆဲြထားသည္။ အမွီအခိုကင္းလြတ္ေသာလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ေစ်းကြက္မ်ားကို ကာလလတ္အတြင္း ျပန္လည္တည္ေဆာက္ရန္လိုသည္။ ပဋိပကၡလြန္ေျမာက္ၿပီး ေဒသ အမ်ားစုသည္ ေက်းလက္ေဒသမ်ားျဖစ္သည့္အတြက္ ေျမယာပိုင္ဆိုင္ခြင့္ေပးရန္ႏွင့္ အေျခခံအေဆာက္အဦႏွင့္ ေစ်းကြက္မ်ား လက္လွမ္းမီမႈ မရိွသည့္ ္ ွာေရာင္းခ်ႏိင အေနအထားတြင္ ေစ်းကြကရ ္ ည့္ သီးႏွမ ု မ ံ ်ားေျပာင္းလဲစက ို ပ ္ ်ိဳးႏိင ု ရ ံ့ မ ္ န္ ေထာက္ပမ ု ပ္သည္။ ထိအ ႈ ်ားလိအ ႔ု တြက္ နည္းပညာအကူအညီမ်ား၊ သြင္းအားစုမ်ား (မ်ိဳးေစ့၊ ေရသြင္းစနစ္၊ ေျမၾသဇာ) လိုအပ္သလို ေပါ့ပါး၍ မပုပ္သိုးႏိုင္သည့္ တန္ဖိုးျမင့္သီးႏွံမ်ားအတြက္ ေစ်းကြက္လက္လွမ္းမီေစရန္ ေထာက္ပံ့မႈမ်ား လိုအပ္သည္။ တခ်ိန္တည္းတြင္ အဆိုပါေဒသမ်ားႏွင့္ ၎ေဒသရွိ အလုပ္သမားမ်ားကို ေစ်းကြက္မ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေပးႏိုင္ရန္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး - လမ္းတံတား အေျခခံအေဆာက္အဦမ်ား၊ တယ္လီဖုန္း ဆက္သြယ္ေရး - တြင္ေရရွည္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမ်ားစတင္ႏိုင္ၿပီး အလုပ္ သမားအမ်ားအျပားခန္႔ထားႏိုင္ၿပီး ေျမေနရာအသံုးျပဳမႈနည္းသည့္ ခရီးသြားလုပ္ငန္းႏွင့္ လယ္ယာထြက္ကုန္မ်ား စီမံျပဳျပင္ျခင္းတို႔ကို ဖြံ ႔ၿဖိဳး ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ပဋိပကၡလြန္ေျမာက္ၿပီးေဒသမ်ားကို ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းႀကီးမ်ားႏွင့္ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေစျခင္းျဖင့္ ထိုေဒသမ်ားရွိ အလုပ္အကိုင္မ်ား၏ ကုန္ထုတ္ စြမ္းအားကို ျမႇင့္တင္ေပးသည္။ ထိုကဲ့သို႔ အစီအစဥ္မ်ားကို ေရးဆဲြျခင္းႏွင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းတြင္ ရပ္ရြာလူအဖဲြ႕အစည္းႏွင့္ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္မႈမ်ားစြာ လိုအပ္သည္။ အုပ္စုမ်ား ႈ ရွိျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္မမ အၾကား ယံၾု ကည္မမ ္ ံေပၚေပါက္ႏင ႈ ်ား ထပ္မ ို ္ျခင္း၊ ပိင ု ဆ ္ င ို မ ႈ ်ားအတြက္ လံုျခံဳမႈႏင ္ မ ံ မ ွ ့္ စီးပြားေရးအရ ကူးလူးဆက္ဆမ ႈ ်ားျဖစ္ေစသည့္ လူအဖဲြ႕အစည္းအတြင္း သဟဇာတျဖစ္မႈ အားနည္းျခင္းတို႔သည္အစီအစဥ္မ်ား၏ထိေရာက္မႈကို ကန္႔သတ္ရာေရာက္သည္။ အစီအစဥ္မ်ား ေရးဆဲြျခင္း၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းႏွင့္ အဆိုပါအစီအစဥ္မ်ားအား ပိုင္ဆိုင္မႈ စသည္တုိ႔တြင္ ေဒသခံလူအဖဲြ႕အစည္း၏ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား လိုအပ္သည္။ 30 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview ္ ်ဳပ္ဆရ အႏွစခ ု င ို လ်င္ ျမန္မာႏိင ံ ည္ အလုပအ ္ သ ္ ကိင ု လ ္ ပ ု င ြ ္ ေမွ်ာ္လင့ခ ္ န္းစဥ္တင ိ ည္။ လ်င္ျမန္ေသာစီးပြားေရးဖြ  ္ ်က္ထားစရာ မ်ားစြာရွသ ္ န္းမ်ား ံ ၿ႔ ဖိဳးမႈ၊ လုပင ေပၚေပါက္လာမႈ၊ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူမ်ားကိုဆဲြေဆာင္ႏိုင္မႈ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ေဒသတြင္းတြင္ စားသံုးသူလူတန္းစားတစ္ရပ္ေပၚေပါက္္လာမႈ၊ ပိုမို ္ စားႀကီးမား၍ ေရႊ႕ေျပာင္းႏိင တည္ၿငိမ္ေသာ စီးပြားေရး မူဝါဒႏွင့္ အရြယအ ္ ားအင္အားစု စသည့အ ု ္ေသာလုပသ ွ ္း ္ ခ်က္မ်ားသည္ လူဦးေရ အမ်ားစုလက္လမ မီႏိုင္မည့္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ အလုပ္အကိုင္မ်ား ဖန္တီးရာတြင္ ပါဝင္သည့္အရာမ်ား ျဖစ္သည္။ ယခုသံုးသပ္ခ်က္ အစီရင္ခံစာမွတ္စုတြင္ မွတ္ယူထား ွ ့္ တဲဖ သည္နင ံ တ ြ က္ေနာက္ခမ ွ စ ္ မ ု ်ားတြင္ ေထာက္ခထ ံ ားသည့အ ု ္း ေစ်းကြကအ ္ တိင ႔ု ဟုတ္ ျပည္တင ္ င္အားစုမ်ားေခၚေဆာင္ရာသက္သက္ထားရွိျခင္း သိမ ြ ္း အသားတင္ထုတ္ကုန္ (ဂ်ီဒီပီ) တိုးပြားေရးကိုသာ အာ႐ုံစိုက္ျခင္းတို႔ထက္စာလွ်င္ တိက်ေသာ အလုပ္အကိုင္အသားေပး မူဝါဒတစ္ခုရွိျခင္းသည္ အလုပ္အကိုင္မ်ားဖန္တီးရန္ႏွင့္ အလုပ္အကိုင္ေကာင္းမ်ားရရွိႏိုင္ရန္ ပိုမိုတြန္းအားေပးႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 31 ဇယား ၂ ု ိုေကာင္းမြနၿ္ ပီး လူတင ပိမ ို ္းအတြက္ လက္လမ ို သ ွ ္းမီႏင ္ ည့္ အလုပအ ု ္ အေရအတြက္ မ်ားမ်ား ဖန္တီးေပးႏိင ္ ကိင ္ န္ ု ရ ေဆာင္ရြက္သင့္သည့္ မူ၀ါဒ အၾကံျပဳခ်က္မ်ား # သက္ဆိုင္ရာ အဓိက စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ မူ၀ါဒ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ အလုပ္အကို္င္ အလုပ္အကိုင္ က႑ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား က႑အေပၚတြင္ ဖန္တီးေပးျခင္း သက္ေရာက္မႈ ႏွင့္ သက္ဆိုင္ ရွိမည့္ ေရတို၊ သည့္ မူ၀ါဒ ခ်က္ခ်င္း၊ အၾကံျပဳခ်က္ ေရလတ္ - ၁-၃ မ်ား ႏွစ္၊ ေရရွည္ - ၄ႏွစ္ႏွင့္အထက္ အလုပ္အကိုင္ အေရအတြက္မ်ားစြာ ဖန္တီးေပးႏိုင္ရန္ ၁ အရည္အေသြး စိန္ေခၚမႈ - ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ား ေရတို ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၅၊ ၆၊ ျမင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ အလုပ္အကိုင္မ်ား တည္ၿငိမ္ေစေရး အေထာက္အကူျပဳေစရန္ ၇၊ ၈၊ ၉၊ ၁၀ မႈမ်ားကို ေဖာ္ ဖန္တီးေပးႏုိင္သည့္ ဗဟိုဘဏ္၏ မတည္မႈကို ကန္႔သတ္ရန္ (ဂ်ီပီ) ေဆာင္ၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား အလုပ္အကိုင္ အရွိန္ေလ်ာ့က်ခဲ့သည္။ မ်ား ဖန္တီးေပး ရည္မွန္းခ်က္ - ပို႔ကုန္အသားေပးက႑မ်ား ျမႇင့္တင္ရန္အတြက္ ေရလတ္ ႏုိင္ေရးအတြက္ စီးပြားမူ၀ါဒမ်ား၏ ေငြလဲလွယ္ႏႈန္း ေပ်ာ့ေျပာင္းမႈကို မက္ခ႐ို စီးပြား ရွင္းလင္းမႈ၊ နားလည္ ဆက္လက္ထိန္းထားရန္ ေရးဆိုင္ရာ သေဘာေပါက္ႏုိင္မႈႏွင့္ မေရရာမႈမ်ား စိတ္ခ်ယံုၾကည္ရမႈ တို႔ကို မိသားစုလုပ္ငန္းငယ္မ်ား ခ်ဲ႕ထြင္လာမႈကို ေရလတ္ ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္မည့္ ျမႇင့္တင္ရန္ စိန္ေခၚမႈ အားေပးအားေျမႇာက္ျပဳႏိုင္ရန္အတြက္ အတိုးႏႈန္း ဘ႑ာေရးႏွင့္ - ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ ကန္႔သတ္ခ်က္ကို အဆင့္လိုက္ ေျဖေလ်ာ့ၿပီး ေငြေရးေၾကးေရး ဘ႑ာေရး က႑တည္ၿငိမ္မႈကို တုိးျမႇင့္ရန္ ဆုိင္ရာ မူ၀ါဒမ်ား ကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ျခင္း ၂ လုပ္ငန္းမ်ား စိန္ေခၚမႈ - ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဥပေဒအား အျပည့္အ၀ ေရတို ၁၊ ၃၊ ၇ စတင္ႏိုင္ရန္၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္၊ ကုမၸဏီမ်ား အက္ ေအာင္ျမင္ ေစ်းကြက္ထဲသို႔ ဥပေဒကို ထုတ္ျပန္ရန္ႏွင့္ ကုမၸဏီမ်ားအတြက္ ႏိုင္ရန္ ႏွင့္ ၀င္ေရာက္ႏိုင္ရန္၊ မွတ္ပုံတင္ႏိုင္ရန္ ရွင္းလင္းလြယ္ကူေအာင္ ခ်ဲ႕ထြင္ႏိုင္ရန္ မွတ္ပုံတင္ရန္၊ ပုံမွန္ ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ အတြက္ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ အစိုးရ-ပုဂၢလိကမိတ္ဖက္ျပဳ ေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္ ေရရွည္ လုိအပ္သည့္ ရန္၊ တိုးခ်ဲ႕ႏိုင္ရန္၊ သြင္း ေဒသႏၲရ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္ေရး ဥပေဒ အားစုမ်ား ရယူႏိုင္ရန္ ကုမၸဏီမ်ားကို စီးပြားျဖစ္လုပ္ကိုင္ခြင့္ျပဳျခင္း မူေဘာင္မ်ား ကုန္က်စရိတ္ မ်ားျပား တို႔ျဖင့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား မလံုေလာက္မႈကို ဖန္တီးေပးျခင္း လြန္းေနသည္။ ေျဖရွင္းရန္ ရည္မွန္းခ်က္ - ဥပေဒ မွတ္ပံုတင္ထားသည့္ေရြ႕ေျပာင္းႏိုင္ေသာ ေရတို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္း၊ ပုိင္ဆုိင္မႈမ်ားကို ေပါင္ႏွံျခင္းကိုခြင့္ျပဳရန္၊ ေခ်းေငြ အစိုးရမွ ေျဖေလွ်ာ့ ဆုိင္ရာသတင္းအခ်က္အလက္ဌာန ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း၊ တည္ေထာင္ရန္ႏွင့္ ဘဏ္ေခ်းေငြႏႈန္းထား အခ်ဳိ႕က႑မ်ားတြင္ ကန္႔သတ္ခ်က္ကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေျဖေလ်ာ့ရန္ မက္လုံးေပး ဆြဲေဆာင္ ျခင္း စသည္တို႔ျဖင့္ လုပ္သားလိုအပ္ခ်က္ျမင့္မားေသာက႑မ်ား ေရရွည္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား (ဥပမာ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္း၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္း) လုပ္ကိုင္ရာတြင္ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာေစရန္အတြက္က်န္ရွိေနေသာ ရင္ဆိုင္ေနရာသည့္ အတားအဆီးမ်ားကိုေဖာ္ထုတ္၍ ဖယ္ရွားရန္ စရိတ္စကမ်ားကို ကုန္သြင္းသူမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ကို ေရရွည္ ေလွ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္ရန္ ျမႇင့္တင္ႏိုင္ေရးအတြက္ညႇိႏိႈင္း လုပ္ေဆာင္၍ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ (ဥပမာအစား အေသာက္ေဘးကင္းမႈ၊စံခ်ိန္စံညႊန္းျပည့္မီမႈ) လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးျခင္းစနစ္ႏွင့္ အီလက္ ေရရွည္ ထေရာနစ္ ကုန္သြယ္စီးပြားက႑တို႔ ပိုမိုဖြံ႔ၿဖိဳးလာေစရန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ညႇိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ရန္ 32 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview # သက္ဆိုင္ရာ အဓိက စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ မူ၀ါဒ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ အလုပ္အကို္င္ အလုပ္အကိုင္ က႑ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား က႑အေပၚတြင္ ဖန္တီးေပးျခင္း သက္ေရာက္မႈ ႏွင့္ သက္ဆိုင္ ရွိမည့္ ေရတို၊ သည့္ မူ၀ါဒ ခ်က္ခ်င္း၊ အၾကံျပဳခ်က္ ေရလတ္ - ၁-၃ မ်ား ႏွစ္၊ ေရရွည္ - ၄ႏွစ္ႏွင့္အထက္ ၃ အလုပ္အကိုင္ စိန္ေခၚမႈ - အေကာက္ခြန္ရာျဖတ္စနစ္ ေကာင္းမြန္ေအာင္ ေရလတ္ ၁၊ ၂၊ ၄၊ ၇၊ ၈၊ ၉ မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ ကမာၻ႕တန္ဖိုးကြင္းဆက္ ေဆာင္ရြက္ရန္၊ သိုေလွာင္႐ံုအာမခံစနစ္ကို ႏိုင္ေသာ ကမာၻ႔ မ်ားတြင္ ပါ၀င္မႈ နည္းပါး ခြင့္ျပဳေပးရန္ႏွင့္ ကုန္ပစၥည္းထုတ္ယူမႈအတြက္ တန္ဖိုးကြင္း ျခင္း National Single Window စန္ ေဆာင္ရြက္ရန္ ဆက္မ်ားႏွင့္ ရည္မွန္းခ်က္ - ျပည္တြင္းကုန္ပစၥည္းတင္ပို႔သူမ်ားအား ေရတို ခ်ိတ္ဆက္မႈကို ကုန္သြယ္မႈစရိတ္မ်ား စီမံခန္႔ခြဲမႈႏွင့္ အျခားနည္းပညာသင္တန္းမ်ား အားေပးျမႇင့္ ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ရန္၊ ႏိုင္ငံျခား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ တင္ျခင္း ရင္းႏွီးျမႇုဳပ္ႏွံမႈမ်ားအား ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္မ်ား အခ်င္းခ်င္း ေရရွည္ (GVCs) ကူညီေဖာ္ေဆာင္ေပးရန္၊ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားအား ျပည္ပတင္ပို႔သူမ်ားႏွင့္ ဖန္တီးေဖာ္ေဆာင္ေပးရန္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ လုပ္ငန္းမ်ား စသည့္ တိုင္ၾကားမွဳမ်ားအား ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည့္ ေရတို ၀ယ္ယူသူမ်ားအား ျပည္ ေနရာတစ္ခုႏွင့္ မေက်နပ္မႈမ်ားအား တိုင္ၾကား တြင္းႏွင့္ ပိုမို ခ်ိတ္ဆက္ ေျဖရွင္းေရးစနစ္တစ္ခု ဖန္တီးေဖာ္ေဆာင္ေပးရန္ ႏုိင္ရန္ အားေပးျခင္း၊ အဆိုပါ အေနအထား မ်ားက ဖန္တီးေပးေသာ အေျခအေနမ်ားမွ အက်ဳိး ေက်းဇူးရရွိႏိုင္ရန္ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းမ်ား၏ စြမ္းရည္ကိုျမႇင့္တင္ရန္ ၄ ေက်းလက္ရွိ စိန္ေခၚမႈ - ႏိုင္ငံတကာ ႏိုင္ငံတကာအစားအေသာက္ အရည္အေသြး ေရလတ္ ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၆၊ ၇၊ ၉ မိုက္ခ႐ိုႏွင့္ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈစံႏႈန္း စံႏႈန္းမ်ား ခ်မွတ္ရန္ႏွင့္ ကိုက္ညီေစရန္ မူဝါဒ အေသးစား မ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္မႈ ခ်မွတ္ၿပီး campaign တစ္ခု ေဖာ္ေဆာင္ကာ လုပ္ငန္းက႑ နည္းသည့္ စိုက္ပ်ိဳးမႈ စည္း႐ုံးလွဳ႕ံေဆာ္ရန္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေစရန္ မ်ားကို အာ႐ုံစိုက္ေနျခင္း ႏိုင္ငံတကာစံႏႈန္းမ်ားကိုက္ညီေစရန္ စိုက္ပ်ိဳး ေရတို စိုက္ပ်ိဳးေရး ရည္မွန္းခ်က္ - နည္းစနစ္မ်ားႏွင့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား တိုးတက္ေစရန္ တန္ဖိုး ဆန္စိုက္ပ်ိဳးမႈကို နည္းပညာ အကူအညီမ်ားေပးျခင္း ကြင္းဆက္မ်ား အစားထိုးျခင္္း၊ ေတာင္သူ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ေရတို ျမွင့္တင္ျခင္း လယ္သမားမ်ားကို အျပင္ လယ္ယာစိုက္ခင္းမ်ားႏွင့္ အနီးတ၀ိုက္တြင္ အရင္းအႏွီးမ်ား လယ္ယာထြက္ကုန္မ်ားအား စမ္းသပ္ျခင္း၊ ရရွိေစျခင္းႏွင့္ ပိုမို ေထာက္ခံခ်က္ရယူျခင္းႏွင့္ ထုပ္ပိုးတံဆိပ္ကပ္ လက္လွမ္းမီေစျခင္း၊ ျခင္းတို႔ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား ေစ်းကြက္မ်ားႏွင့္ ပံ့ပိုးေပးျခင္း ခ်ိတ္ဆက္မႈမ်ား တိုးျမွင့္ျခင္း၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ ေက်းလက္အေျခခံ ေရလတ္ ကုန္သိုေလွာင္ရန္ အေဆာက္အဦးမ်ား ျမႇင့္တင္ေပးျခင္းျဖင့္ အေဆာက္အဦမ်ား ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားအား စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ တည္ေဆာက္ျခင္း မႈ တန္ဖိုးကြင္းဆက္မ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေပးရန္ စိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ စားေသာက္ကုန္ တန္ဖိုးကြင္းဆက္ ေရတို မ်ားအတြင္းရွိ မိုက္ခ႐ိုႏွင့္ အေသးစား စြန္႔ဦး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားကို ကၽြမ္းက်င္မႈသင္တန္းမ်ားေပး ျခင္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးလက္လွမ္းမီမႈရွိေစျခင္း အဓိကက်ေသာ ပါဝင္ပတ္သက္သူမ်ားျဖစ္သည့္ ေရရွည္ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါးကြပ္ကဲေရး ဦးစီးဌာန ႏွင့္ ဆက္စပ္ဌာနမ်ားအၾကား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ မႈတိုးတက္ေစျခင္း ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 33 # သက္ဆိုင္ရာ အဓိက စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ မူ၀ါဒ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ အလုပ္အကို္င္ အလုပ္အကိုင္ က႑ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား က႑အေပၚတြင္ ဖန္တီးေပးျခင္း သက္ေရာက္မႈ ႏွင့္ သက္ဆိုင္ ရွိမည့္ ေရတို၊ သည့္ မူ၀ါဒ ခ်က္ခ်င္း၊ အၾကံျပဳခ်က္ ေရလတ္ - ၁-၃ မ်ား ႏွစ္၊ ေရရွည္ - ၄ႏွစ္ႏွင့္အထက္ ၅ ျပည္ပႏိုင္ငံ စိန္ေခၚမႈ - ဆက္သြယ္ေရး အလုပ္အကိုင္မ်ား၊ အလုပ္ေခၚယူပံု ေရတို ၇၊ ၈၊ ၁၀ မ်ားသို႔ အားနည္းျခင္း၊ သတင္း အေလ့အထမ်ားႏွင့္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္မႈ အပါအ၀င္ အခ်က္အလက္မ်ား လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ေရႊ႕ေျပာင္း မရရွိျခင္းႏွင့္ ကြၽမ္းက်င္မႈ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားေပးရ သြားလာ နိမ့္ပါးျခင္းတို႔ေၾကာင့္ အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနေသာ အလုပ္အကိုင္ ေရလတ္ လုပ္ကိုင္ရာတြင္ ေရႊ႕ေျပာင္းမႈသည္ မ်ားကို အာ႐ုံစိုက္သည့္ တရားဝင္ ေရႊ႕ေျပာင္း ကုန္က်မည့္ (ၾကိဳတင္စီစဥ္မွႈ လုပ္ကိုင္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံမ်ား၊ ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ စရိတ္မ်ားကို အားနည္းၿပီး) အေရးေပၚ မိတ္ဖက္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ေလွ်ာ့ခ်ေပးရန္ အေျခအေနျဖစ္ေနျခင္း ေလ့က်င္သင္ၾကားေရးေက်ာင္းမ်ား၏ သင္႐ိုး ေရလတ္ ရည္မွန္းခ်က္ - ညႊန္းတမ္းတြင္ ႏိုင္ငံတကာကၽြမ္းက်င္မႈစံႏႈန္းမ်ား ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ေရး ထည့္သြင္းသင္ၾကားရန္ အတြက္ သတင္းအခ်က္ အလက္မ်ားႏွင့္ အရင္း ေက်းလက္ၿမိဳ႕ျပဆက္သြယ္မႈ ျမွင့္တင္ေရးအတြက္ ေရလတ္ အျမစ္မ်ားေပးရန္ တယ္လီဖုန္းဆက္သြယ္ေရး၊ ေက်းလက္လမ္း မ်ားႏွင့္ အမ်ားသံုးသယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးတို႔တြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ ႏြမ္းပါးသည့္ အိမ္ေထာင္စုမ်ားပါ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားပါ ေရတို ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္ကိုင္ႏိုင္သည့္ အခြင့္အေရးမ်ား ရရွိေစရန္ ေငြေၾကးအခြင့္အလမ္းမ်ား ပံ့ပိုးေပးရန္ ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ အလုပ္အကိုင္မ်ား ဖန္တီးေပးႏိုင္ရန္ ၆ အိမ္တြင္း စိန္ေခၚမႈ - ဘ႑ာေရး၊ လုပ္ငန္းငယ္မ်ားႏွင့္ လုပ္ငန္းၾကီးမ်ား ေရလတ္ ၇၊ ၈၊ ၁၀ စီးပြားေရး ေစ်းကြက္မ်ားႏွင့္ အျပန္အလွန္ဆက္စပ္ႏိုင္မည့္ ခ်ိတ္ဆက္မွဳမ်ား လုပ္ငန္းမ်ား၏ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ား ဖန္တီးေပးရန္ ထုတ္ကုန္ လက္လွမ္းမီမႈ မိသားစု လုပ္ငန္းငယ္မ်ား၏ ကၽြမ္းက်င္မွဳမ်ားအား ေရလတ္ စြမ္းအား အကန္႔အသတ္ရွိျခင္း ျမႇင့္တင္ေပးႏိုင္ရန္ နည္းပညာသင္တန္းမ်ား၊ ျမႇင့္တင္ရန္ ရည္မွန္းခ်က္ - အိမ္တြင္း လုပ္ငန္းခြင့္ သင္တန္းမ်ား ပံ့ပိုးေပးရန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ အတတ္ပညာဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္မႈမ်ား၊ ေရတို အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးႏွင့္ စီမံခန္႔ခဲြမႈဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားႏွင့္ အေျခခံေငြေၾကးအသိပညာ အတြက္ သီးသန္႔စီစဥ္ တို႔ပါဝင္သည့္ စြန္႔ဦးတီထြင္မႈဆိုင္ရာ ထားသည့္ ဝန္ေဆာင္ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ား အတြက္ သင္တန္းမ်ားေပးရ မႈမ်ားႏွင့္ ေလ့က်င့္ သင္ၾကားမႈမ်ားမွတဆင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ မဟာဗ်ဴဟာမ်ား ေရးဆဲြေရးႏွင့္ ေရလတ္ အခက္အခဲမ်ား ေလ်ာ႔ပါး အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးအတြက္ ေစရန္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးရန္ႏွင့္ ဘ႑ာေရး အခြင့္အလမ္းမ်ား တိုးျမႇင့္ရန္ ေစ်းကြက္ႏွင့္ ေစ်းကြက္အခြင့္အလမ္းမ်ားႏွင့္ ေရလတ္ ပတ္သက္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ေပးရန္ 34 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview # သက္ဆိုင္ရာ အဓိက စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ မူ၀ါဒ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ အလုပ္အကို္င္ အလုပ္အကိုင္ က႑ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား က႑အေပၚတြင္ ဖန္တီးေပးျခင္း သက္ေရာက္မႈ ႏွင့္ သက္ဆိုင္ ရွိမည့္ ေရတို၊ သည့္ မူ၀ါဒ ခ်က္ခ်င္း၊ အၾကံျပဳခ်က္ ေရလတ္ - ၁-၃ မ်ား ႏွစ္၊ ေရရွည္ - ၄ႏွစ္ႏွင့္အထက္ ၇ အလုပ္အကိုင္ စိန္ေခၚမႈ - အေျခခံပညာႏွင့္ အဆင့္ျမင့္ပညာ (တကၠသိုလ္ ေရရွည္ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၅၊ ၆၊ ႏွင့္ ပတ္သက္ ပညာေရးအဆင့္အတန္း အဆင့္) ပညာေရး စနစ္မ်ားကို ျမႇင့္တင္ရန္ ၉၊ ၁၀ ေသာ ပညာႏွင့္ နိမ့္က်မႈသကဲ့သို႔ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လိုအပ္လ်က္ရွိသည့္ ေရတို သင္တန္းမ်ားမွ ေပးအပ္ေနသည့္ ကြၽမ္းက်င္မႈမ်ားကို ဦးစားေပးကာ တဆင့္ သင္တန္းမ်ားမွာ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးမည့္ အစီအစဥ္အား လုပ္သားထု၏ လုပ္သားေစ်းကြက္ အမ်ိဳးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာစီမံကိန္း သက္ဆုိင္ရာ လိုအပ္ခ်က္ ထည့္သြင္းေရးဆြဲရန္ အလုပ္ႏွင့္ ကိုက္ညီမႈမရွိျခင္း ဆုိင္ေသာ ရည္မွန္းခ်က္ - ဘြဲ႕ႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေရတို တတ္ကြၽမ္းမႈ ဒီပလိုမာမ်ားထက္ အေနျဖင့္ ကာလတို ပုဂၢလိက နည္းပညာႏွင့္ မ်ားကို ျမႇင့္တင္ လုပ္ငန္းခြင္ သက္ေမြးပညာေရးႏွင့္ ေလ့က်င့္ေရးသင္တန္းမ်ား ေပး ကၽြမ္းက်င္မႈမ်ားကို အခမဲ့တက္ေရာက္ႏိုင္သည့္ လက္မွတ္မ်ား ပိုမိုေရွး႐ႈေသာ ပညာေရး စီစဥ္ေပးျခင္းႏွင့္ သင္တန္းမ်ားအတြက္ အဆင့္အတန္းႏွင့္ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမ်ားျပ႒ာန္းျခင္း လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိမႈ အလုပ္ခြင္တြင္း သင္တန္းေပးျခင္းျဖင့္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ေရတို တို႔ကို ျမႇင့္တင္ရန္။ ပညာမ်ား ျမႇင့္တင္ေပးျခင္း လူမႈအျပဳအမႈဆိုင္ရာအတတ္ပညာမ်ားႏွင့္ ေရရွည္ အဆင့္ျမင့္ သိျမင္ျခင္းဆိုင္ရာ အတတ္ပညာမ်ား ႏွင့္သင္ၾကားေရးနည္းစနစ္မ်ားကို ေပါင္းစည္းျခင္း ၈ လုပ္ငန္းႏွင့္ စိန္ေခၚမႈ - ႏွစ္စဥ္ လုပ္သားအင္အားစစ္တမ္းကို ေကာက္ယူ ေရရွည္ ၂၊ ၄၊ ၅၊ ၇၊ ၁၀ သင့္ေလွ်ာ္ မလိုက္ဖက္ေသာ အလုပ္ ႏိုင္ရန္ ဘတ္ဂ်က္တြင္ ထည့္သြင္းေရးဆြဲျခင္း လွ်ပ္စစ္ မွန္ကန္သည့္ မ်ားတြင္ အလုပ္သမား ဓာတ္အားႏွင့္ အလုပ္သမား မ်ား စုျပံဳေနျခင္း ကြၽမ္းက်င္မႈနည္းပါးသည့္ အလုပ္အကုိင္မ်ား ေရတို ဆက္သြယ္ေရး မ်ား ခန္႔ထား ရည္မွန္းခ်က္ - အတြက္ အလုပ္ေခၚသည့္ ၀က္ဆိုက္မ်ား ကြန္ယက္မ်ား ျခင္း လုပ္သားေစ်းကြက္ ဖန္တီးေပးႏိုင္သည့္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအား ဆိုင္ရာ သတင္းအခ်က္ မက္လံုးေပးျခင္း အလက္မ်ားကို ဖန္တီးရန္ အလုပ္ရွာေဖြေနသူမ်ား အြန္လိုင္း၊ app မ်ားတြင္ ေရတို ႏွင့္ ျဖန္႔ခ်ိရန္၊ ႏွင့္လစ္လပ္ ကၽြမ္းက်င္စြာ အသုံးခ်ႏိုင္ေရး သင္တန္းမ်ား အလုပ္ေနရာမ်ားႏွင့္ ေပးရန္ ၿမိဳ႕နယ္ အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြေရး႐ုံးမ်ား၊ ပတ္သက္ေသာ သတင္း အင္န္ဂ်ီအိုမ်ားႏွင့္ ပုဂၢလိကက႑ (အင္တာနက္ အခ်က္အလက္မ်ားအား ကဖီးမ်ား)ႏွင့္ စာခ်ဳပ္မ်ား ခ်ဳပ္ဆိုျခင္း ျဖန္႔ေ၀ျခင္း အလုပ္သမား၊ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ေရရွည္ ျပည္သူ႔အင္အား၀န္ႀကီးဌာန သို႔မဟုတ္ Myanmar Development Institute က ဦးေဆာင္ကာ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ မိဘမ်ား၊ ပညာေပး/သင္တန္းေပးသည့္အဖြဲ႕အစည္းကို စီမံခန္႔ခြဲေနသူမ်ား၊ အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ မူ၀ါဒေရးဆြဲသူမ်ားအတြက္ လုပ္သားေစ်းကြက္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ျဖည့္သြင္းရာပံုစံမ်ား ဖန္တီးရန္ ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 35 # သက္ဆိုင္ရာ အဓိက စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ မူ၀ါဒ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ အလုပ္အကို္င္ အလုပ္အကိုင္ က႑ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား က႑အ ေပၚတြင္ ဖန္တီးေပးျခင္း သက္ေရာက္မႈ ႏွင့္ သက္ဆိုင္ ရွိမည့္ ေရတို၊ သည့္ မူ၀ါဒ ခ်က္ခ်င္း၊ အၾကံျပဳခ်က္ ေရလတ္ - ၁-၃ မ်ား ႏွစ္၊ ေရရွည္ - ၄ႏွစ္ႏွင့္အထက္ လူတိုင္းအတြက္ လႊမ္းျခဳံႏိုင္သည့္ အလုပ္အကိုင္မ်ား ဖန္တီးေပးႏိုင္ရန္ ၉ စိုက္ပ်ိဳးေရး စိန္ေခၚမႈ - ဆန္စပါး တန္ဖိုးျမင့္စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း၊ ထြက္ႏႈန္းျမင့္ေစ ေရလတ္ ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၆၊ ကုန္ထုတ္ စိုက္ပ်ဳိးေရးတြင္သာ မည့္ ေခတ္မီအေျပာင္းအလဲမ်ားႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိး ၇၊ ၈၊ ၁၀ စြမ္းအားကို အာ႐ံုစိုက္ေနျခင္း၊ ေမြးျမဴေရးအတြက္ ေရအသံုးခ်ေရးစီမံခန္႔ခြဲမႈအား ျမႇင့္တင္ရန္ စက္မႈလယ္ယာ ထိေရာက္စြာ အသံုးခ်ျခင္းတို႔အား ဦးတည္ အသြင္ေျပာင္းမႈ မရွိျခင္း ရည္မွန္းလ်က္ စိုက္ပ်ဳိးေရး အမ်ဳိးစံုလင္မႈအား (ဥပမာ ဆည္ေျမာင္း ျမႇင့္တင္ရန္ (ဥပမာ တန္ဖိုးျမင့္ ေကာက္ပဲသီးႏွံ စနစ္)၊ ႏွင့္ ထြက္ႏႈန္းျမင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ သစ္သီး၀လံပန္းမန္စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ ေစမည့္ ေခတ္မီအေျပာင္း ေမြးျမဴေရး၊ ၾကက္ေမြးျမဴေရး၊ ႏွင့္ ငါးလုပ္ငန္း အလဲမ်ားအား လက္ခံမႈ စသည္) နည္းျခင္း ဆည္ေျမာင္းစနစ္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး (ျပဳျပင္ ေရတို ရည္မွန္းခ်က္ - ထိန္းသိမ္းျခင္းႏွင့္ လည္ပတ္ျခင္း၊ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ ေဆာက္လုပ္ျခင္းႏွင့္ ျပန္လည္တူးေဖာ္ျခင္း) ေခတ္ႏွင့္အညီ တိုးတက္ ကြၽမ္းက်င္မႈ သင္တန္းမ်ားအတြက္ ေငြေၾကး ေျပာင္းလဲၿပီး လုပ္ငန္း ပံ့ပိုးေပးရန္ ေဆာင္တာမ်ား ပိုမိုအမ်ိဳး ျမန္မာလယ္ယာဖြံ ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးဘဏ္အား ေရတို စံုလာေစရန္ လံုေလာက္ေသာ ဘတ္ဂ်တ္ခြဲေ၀မႈ ခ်ထားေပးျခင္းျဖင့္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား ေခ်းေငြ ပိုမိုရရွိႏိုင္ၿပီး စက္မွဳလယ္ယာသို႕ အသြင္းေျပာင္းလဲေရးႏွင့္ ေဒသခံ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိး ထုတ္လုပ္ေရးက႑ တန္ဖိုးကြင္းဆက္ဖြံ ႔ၿဖိဳးမႈကို ျမႇင့္တင္ေပးရန္ ေဒသအသီးသီးရွိ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ ေရရွည္ ဆက္စပ္လ်က္ရွိသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ လယ္ယာ စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ေရးက႑ တန္ဖိုးကြင္းဆက္ မ်ား ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္ရန္အတြက္ ေငြေၾကးပံ့ပိုးမႈမ်ား၊ နည္းပညာအကူအညီမ်ား ပံ့ပိုးေပးရန္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္ ထိခိုက္လြယ္သည့္ ေရတို အုပ္စုမ်ားအေပၚ အထူးအေလးထားသည့္ စိုက္ပ်ဳိးေရး နည္းပညာသင္တန္းမ်ား ပံံ့ပိုးေပးႏိုင္ ရန္၊ ေငြေၾကးအရင္းအႏွီး အခြင့္လမ္းမ်ား ပိုမိုရရွိရန္အတြက္ တိုင္းေဒသၾကီး/ျပည္နယ္ အစိုးရမ်ား၊ NGO မ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ား ေဖာ္ေဆာင္ရန္ 36 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview # သက္ဆိုင္ရာ အဓိက စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ မူ၀ါဒ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ အလုပ္အကို္င္ အလုပ္အကိုင္ က႑ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား က႑အ ေပၚတြင္ ဖန္တီးေပးျခင္း သက္ေရာက္မႈ ႏွင့္ သက္ဆိုင္ ရွိမည့္ ေရတို၊ သည့္ မူ၀ါဒ ခ်က္ခ်င္း၊ အၾကံျပဳခ်က္ ေရလတ္ - ၁-၃ မ်ား ႏွစ္၊ ေရရွည္ - ၄ႏွစ္ႏွင့္အထက္ ၁၀ ပဋိပကၡလြန္ စိန္ေခၚမႈ - အခ်ိန္တိုအတြင္း အရင္းအျမစ္ပို္င္ဆိုင္မႈမ်ား ျပန္ ေရတို ၃၊ ၄၊ ၅၊ ၆၊ ၇၊ ေဒသမ်ားတြင္ ပဋိပကၡေဒသမ်ားတြင္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးလူမႈအကူအညီမ်ားေပးရန္ ၈၊ ၉ ႏွင့္ အလုပ္အကိုင္ အရင္းအျမစ္ပိုင္ဆိုင္မႈႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အခြင့္အလမ္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ကၽြမ္းက်င္မႈအတတ္ပညာမ်ားႏွင့္ အရင္းအျမစ္ ေရတို လုပင ္ န္းစဥ္အား မ်ား ျပန္လည္ ေဆာင္တာမ်ား ပိုင္ဆုိင္မႈမ်ားႏွင့္ အကူးအေျပာင္းဆိုင္ရာ ေဖာ္ေဆာင္ျခင္း ထူေထာင္ နည္းပါးျခင္း အေထာက္အပံံ့မ်ား ထူေထာင္ႏုိင္မည့္ ေပးျခင္း ရည္မွန္းခ်က္ - လူထုဗဟုိျပဳစီမံကိန္းမ်ား အရင္းအျမစ္ ပိုင္ဆုိင္မႈကို အသံုးခ်သည့္ ခ်ဥ္းကပ္မႈ အလြယ္တကူ တင္ပို႔ႏုိင္မည့္ ေကာက္ပဲသီးႏွံမ်ား ေရလတ္ ပံုစံကို ခ်န္ထားၿပီး လက္ရွိ စိုက္ပ်ိဳးထြန္ယက္ႏုိင္ေရး စိုက္ပ်ဳိးေရး နည္းပညာ ေစ်းကြက္မ်ားႏွင့္ သင္တန္းမ်ား ပံ့ပိုးေပးရန္ ခ်ိတ္ဆက္ႏုိင္မည့္ တစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္ ပဋိပကၡလြန္ ေဒသမ်ားအား ေဒသတြင္း ေရရွည္ လုပ္ငန္းငယ္မ်ား ကုန္သြယ္ေရးကြန္ရက္အတြင္း ေပါင္းစည္းေပးရန္ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္ ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview 37 REFERENCES Montenegro, Claudio E., and Harry Anthony Patrinos (2012). “Returns to Schooling around the World.” Background paper for the World Development Report 2013. World Bank, Washington D.C. Tanaka, Mari (2015). “Exporting Sweatshops? Evidence from Myanmar.” Manuscript. World Bank (2016). “Myanmar: Analysis of Farm Production Economics.” Economic and Sector Work Report No. 100066-MM. World Bank: Washington D.C. World Bank (2017). Myanmar economic monitor : anchoring economic expectations. World Bank, Washington D.C. 38 ®mn\ma®pv\f Anagt\ Alup\Akuic\m¥a;' eKt\qs\S^qui≥ Overview