ို င မြန်ြာနင ် ံ ရေအာားလျှပ်စစ်ကဏ္ဍ၏ ို ေ ြဟာဗ ျူဟာရမြာက် ပတ်ဝန်ားက င်ဆင ် ာဆန်ားစစ်ြှု အကျဥ်းချျုပ IN PARTNERSHIP WITH ် ါဝင်ရသာ အရ ကာင်ားအောြ ာားကို ြူပင ဤစာတြ်ားတွငပ ် င ို ခ ် ါဝင်ရသာ အရ ကာင်ားအော ွ ့်် မပြုလိုပ်ထာားပါသည်။ ဤစာတြ်ားတွငပ ို ား တစ်စတ်တစ်ပင ို ့် တ် အာားလံား ် သြဟို ို ကို ြတတ ျူကူားယူမခင်ား သြဟို ို ့် တ် မြန်ရဝမခင် ား သြဟို ့် ို ့် တ် ြတ ားသည် တ ျူကူားယူပပား မြန်ရဝမခင် ့် ို ေ သက်ဆင ို ပ ် ာဥပရေကို ခ ြုားရြာက်ြှု မြစ်လာနင ် ါသည်။ ားကို အာားရပားပပား သည် ၎င်ားမပြုစိုထာားရသာ စာတြ်ားြ ာား မြန်မြျူားမခင် ့် ို န ပံြ ် ာားမြင့်် ၎င်ား၏ ှ အ စာတြ်ားြ ာား တစ်စတ်တစ်ပင ို ား ် ူ ယူမခင်ားသည် မပန်လည်ကား ပညာရေားကစစအတွက် နှင ့်် စားပွာားရေားနှင ့်် ို ရ ြဆင ် သာကစစြ ာားအတွက် မြစ်ပါကအခရ ကားရငွ ရကာက်ခမ ံ ခင်ားြမပြုဘဲ ြဆင ို ား ် ြတွ ခွငမ့်် ပြုခ က်ရပားြည် မြစ်သည်။ ထက ဲ့် ရသာ ို သ ို ့် ် က်အရ ကာင်ားအော နှင ့်် အသရပားြှုြ ာားကို ကျွနပ ေည်ေွယခ ို ့် ်ို ်တဘက် ို ပ်နင ြှ ေရှေန် လအ ် ါသည်။ ို ပ ် ပါဝင်ရသာ အရ ကာင်ားအော၏ တက ြှု ၊ ယံို ကည်စတ်ခ ေြှု သြဟို သည် ဤစာတြ်ားအတွငား ိုံ တ ို ့် တ် မပည်စြ ို ့် ို အာြ ြခံပါ။ ှု က ို ့် တ် ဤရနောတွင ် ရြာ်မပထာားသည့်် နဂံား သြဟို ို ခ ြုပ်ရကာက်ခ က် သြဟို ို ့် တ် ပင ို ား ် မြတ်ြတ ို ့် ှု အတွ က် အာြ ြခံသလို အရ ကာင်ားအော ် ကကင်ားက န်ြှု သြဟို အတွငား ို ့် တ် အြှာားြ ာား ို ား ( အမခာားအရ ကာင်ားြ ာားအမပင် စာစစာရို က် အြှာားြ ာား နှင ့်် နည်ားပညာပင ို ေ ် ဆင ် ာ ို ့် တ် ၎င်ားတအရပေါ် အြှာားြ ာား ) အတွက် သြဟို ို ့် ို ာားထာားြှုရ ကာင့်် မြစ်လာသည့်် အက ြုားဆက်တအတွ ြှခအ ို ့် က် ြည်သည့်် ့်် ျှ တာဝန်ယြ အရ ကာင်ားနှငြ ် ါ။ ဤ စာတြ်ားအတွငား ူ ည်ြဟိုတပ ် ြည်သည်ရ ့် မြပံအ ို ရပေါ်တင ် ဆပ ွ ြ ို ါဝင်သည့်် နယ်နြတ်ြ ဉားြ ာား ၊ ဲ ခာားြှုြ ာား နှင ့်် အမခာား သတင်ားအခ က်အလက်ြ ာားသည် နယ်ရမြ၏ တောားဝင်မြစ်ြှု အရမခအရန အရောင်ြ ာား ၊ အြ ြုားအစာားခွမ ို ့် တ် ထက သြဟို ဲ့် ရသာ ို သ ို ့် နယ်နြတ်ြ ဉားကို ရထာက်ခခ ံ က်ရပားြှု သြဟို ို ့် တ် လက်ခြ ှု မြင် ံ တ ့် ဏ်ဘက်ြှ ို ့် ့် ပတ်သက်၍ ကြ္ာဘ ို အမြတ်ရပားမခင်ားကြ ြည်သည့်် အဆံား ် မခင်ားြရှပါ။ ဤ ရလ့်လာြှုအတွငား ို ှ ေည်ညွှနား ် ရြာ်မပထာားသည့်် ရှာရြွရတွွေ့ ရှခ က်ြ ာား ၊ ို ှငား မပန်ဆရ ို ခ ြုပ်ရကာက်ခ က်တသည် ် မပြှုြ ာား နှင ့်် နဂံား ို ့် ကြ္ာဘ ့် ဏ် ၏ အြှုရဆာင် ေါရို ကတ ် ာြ ာား သြဟို ့် ယ ို ့် တ် ၎င်ားတို က ် ာားမပြုသည့်် ို စ ို ေြ ာား၏ အမြင်ြ ာားကို ထင်ဟပ်ထာားမခင်ားမြစ်သည်ဟို ပံရ အစား ှ ၍ ို သ သတ်ြတ ် ြေပါ။ ် ာ ေည်ေွယထ ဤ စာတြ်ား၏ အရ ကာင်ားအောြ ာားသည် အရထွရထွ သတင်ားအခ က်အလက်ရပားေန် ကစစအတွကသ ် ာားသည်။ ို ေ ဥပရေဆင ် ာ နှင ့်် ရငွရခ ားသက်ရသခံလက်ြတ ် ာ ၊ စရတာ့်ရှယယ ှ ြ ် ာား သြဟို ို ့် တ် ေင်ားနှားမြြုပ်နြ ှု င ံှ ဆ ် ာ အ ကံဉာဏ်ြ ာားရပားေန် ၊ ို ေ ံှ အ ေင်ားနှားမြြုပ်နြ ှု တွက် ့် တာ်ြှု သင်ရ ို ့် တ် သြဟို အြ ြုားအစာားတစ်ခို အတွက် ဲ ဆာင်ြမ ဆွရ ှု ပြုေန် ို ့် ့် တမြင် ပတ်သက်ပပား ူ က်ြ ာားရပားေန် ေည်ေွယြ ထင်မြင်ယခ ် ထာားပါ။ ို ့် တ် ၎င်ား၏ အရပါင်ားပါ အြွဲွေ့ဝင်ြ ာားသည် အခ ြုွေ့ရသာ ကိုြဏ သြဟို ပ ြ ာား နှင ့်် ံှ ှု ရှနင အြွဲွေ့အစည်ားြ ာားတွင ် ေင်ားနှားမြြုပ်နြ ် လို ၎င်ားတက ို သ ို ့် ို အမခာားအ ကံဉာဏ် သြဟို ို ့် တ် ဝန်ရဆာင်ြြ ှု ာား ရထာက်ပရ ို သ ံ့် ပားနင ် ည်။ ို ့် တ် ၎င်ားတနှ သြဟို ့်် တ်သက်ပပား ရငွရ ကားဆင ို ့် ငပ ် ာ အက ြုားစားပွာားရှနင ို ေ ် ည်။ ို သ ပ ခွြ ကိုြဏ ့်် ရေားြ ာား အပါအဝင် သံား ဲ ာား၏ အခွငအ ဲ င ို စွခ ွ ြ ့်် ာား နှင ့်် လင ို စ ို ့် ် င်တအတွ ို ြ်ားြှုြ ာားအာားလံား က် အမခာားရသာ စံစ ို ကို ၏ ် သို ့် ေည်ညွှနား ွ သ ဆက်သယ ့် ါသည်။ ် င်ပ ို ေ အမပည်မပည်ဆင ို ေားရှငား ် ာ ဘဏ္ဍာရေား ရကာ်ပရ ို င ် သည် ၎င်ား၏ အြွဲွေ့ဝင်နင ံ ာားအ ကာား သရဘာတူညခ က် စာခ ြုပ်ြ ာား မြင့်် ် ြ ို င ထူရထာင်ထာားရသာ နင ံ ကာ အြွဲွေ့အစည်ားတစ်ခမ ် တ ို ြစ်ပပား ကြ္ာဘ ့် ဏ်အိုပ်စ၏ ို အြွဲွေ့ဝင်တစ်ခမ ို ြ ို ြစ်သည်။ အြည်ြ ာား ၊ လဂ ို ာား နှင ့်် ် ဆ အြှတတ ို သည် ံ ပ်ြ ာား အာားလံား ၏ ကယ ို ပ ် င ် စစညား ို ပ ် ြ ာားမြစ်ပပား ထံြှ စာမြင့်် ရေားသာားရြာ်မပထာားသည့်် သရဘာတူ ံ ြ လက်ခြ ် ြ ာားအာား အသံား ှု ပါဘဲ ထို ပစစညား ို မပြုနင ို ြ ် ည်ြဟိုတပ ် ါ ။ ထမပင် ို ့် “ ” နှင ့်် “ ” ို ့် တသည် ၏ ြှတပ ် တ ံို င်ထာားပပား အြှတတ ် ံဆပ် မြစ်ပပား အမပည်မပည်ဆင ် ာ ဥပရေမြင့်် အကာအကွယရ ို ေ ် ပားထာားပါသည်။ အကျဥ်းချျုပ ို င မြန်ြာနင ့်် ွငသ ် ံ ရေအာားလျှပ်စစ်ထိုတ်လိုပ်ရေားကဏ္ဍသည် ြွံွေ့ ပြြုားရေားအရကာင်အထည်ရြာ်ြှု ကနဦားအဆငတ ် ာ ရှရန ် တွက် လျှပ်စစ်ထိုတ်လိုပ်ြက ရသားသည့်အ ှု ေားအရပေါ် သက်ရောက်ြှုြ ာားမြင ့်် ဟန်ခ က်ညရစပပား ှု ို ပတ်ဝန်ားက င် နှင ့်် လူြရ ် ည်တရ ရေရှညတ ့်် ရေား ေရှထာားပါသည်။ မြန်ြာနင ံ့် သာနည်ားမြင ့်် အရကာင်အထည်ရြာ်ေန် အခွငအ ် သ ို င ံ ည် လက်ရှတွင ် ် သာ လိုပ်ရဆာင်လ က်ရှပပား မြစ်ဝှြ်ားအရပေါ် သြာားရို ားက ရေအာားလျှပ်စစ် အရကာင်အထည်ရြာ်ြှု လိုပ်ငန်ားစဉအတိုငား ့်် ခိုက်ြက တပပြုင်တည်ား ရဆာင်ေွက်သည့်် စြံကန်ားြ ာားစွာ နှင ့်် အမခာားြစားြှုေဏ်ြ ာား အာားလံိုား၏ စိုရပါင်ား ထပ်ဆငထ ှု ို ် ွငား ထည့်သ ို ်ပပား အတည်မပြု ရပားလ က်ရှသည်။ ် စဉားစာားမခင်ားြမပြုဘဲ စြံကန်ားတစ်ခိုခ င်ားစအလိုက်သာ ခွဲမခာားရြာ်ထတ ို င နင ် ြ ံ ာားစွာတွင ် ဤကဲသ ့် ရသာ ို ့် ို ်လိုပ်ေန် သငရ လိုပ်ငန်ားစဉ၏ အက ြုားဆက်ရ ကာင ့်် ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ့်် တာ်ရသာ အဓကမြစ်ကကားြ ာား နှင ့်် မြစ်လက်တက်အြ ာားစိုတွင ် ြွံွေ့ ပြြုားရေားအရကာင်အထည်ရြာ်ြှုြ ာား လိုပ်ရဆာင်လ က် ရှရနကာ ် ပါင်ား ၅၀ - ၁၀၀ ြှရန၍ ထထက် အဆိုပါရေလြ်ားရ ကာင်ားြ ာားအရပေါ် နှစရ ို ့် ို သ ရှည် ကာ နင ် ည့်် ကာလတာအတွက် ထန်ားညြှုြ ာား မြစ်လာရစသည်။ မြစ်ဝှြ်ား၏သန်စွြ်ားအာားရကာင်ားြှု နှင ့်် ယင်ားနှင ့်် ဆက်န ွှယ်ော ရဂဟစနစ်အရပေါ် ကကားြာားသည့်် ့်် ခိုက်ြှုြ ာား စိုရပါင်ားထပ်ဆငထ မြစ်ရပေါ်လာရစကာ ဤထခိုက်ြှုြ ာားကို ့် ါားသက်သာရစေန် ရလ ာပ ို သ ကကြုတင်စဉားစာားစြံနင ့်် လြ်ားြ ာားလည်ား ဆံိုားရှု ံားသွာားေပါသည်။ ် ည့်် အခွငအ ဤ ို င မြန်ြာနင ် ံ ရေအာားလျှပ်စစ်ကဏ္ဍ၏ ြဟာဗ ျူဟာရမြာက် ် ာဆန်ားစစ်ြှု ပတ်ဝန်ားက င်ဆိုငေ ( ှု ေား တန်ြိုားြ ာားကို အစေင်ခံစာသည် မြစ်ဝှြ်ားအဆင ့်် ပတ်ဝန်ားက င် နှင ့်် လူြရ ် ွငား ထည့်သ ် ည်တရ ် စဉားစာားထာားပပား ၎င်ားတန်ြိုားြ ာား ရေရှညတ ို ်လိုပ်ြှု အရကာင် ံ့် သာနည်ားမြင ့်် ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ို ေ အထည်ရြာ်နင ် န် ခ ဉားကပ်နည်ားတစ်ခိုကို အ ကံမပြုထာားပါသည်။ ဲ ခင်ားကို စြံကန်ား က ကနဦားစြံခ က်ရေားဆွမ ို ်မခင်ားြှ ရရှာင်ရှာားရစပပား ရေရှညတ တစ်ခိုခ င်ားစအရပေါ် အရလားရပားအာရံိုစက ံ့် သာ ရေအာားလျှပ်စစ် ထိုတ်လိုပ်ရေား ် ည်တရ ဲ င ကဏ္ဍ အရကာင်အထည်ရြာ်ရေား စြံခ က်ရေားဆွန ် ေားအတွက် မြစ်ဝြ ို ရ ှ ်ား၏က န်ားြာသန်စွြ်ားြှုအရပေါ် အရလားထာားေန် အ ကံမပြုထာားသည်။ ၁။ န ောကခံအန ကောင်းအရော ို င မြန်ြာနင ံ ည် လျှပ်စစ်စွြ်ားအာားကို ပြာဏကကားြာားစွာလိုအပ်လ က်ရှသည်။ မြန်ြာနင ် သ ် သ ို င ံ ည် အရရှ ွေ့ရတာင်အာရှ ် ြဟာဓာတ်အာားလိုငား အတွငား ှု ား ် မြင ့်် ဆက်သွယ်ထာားသည့်် လျှပ်စစ်ဓာတ်အာားေရှြှုနန ့်် ွငရ ် အနည်ားဆံိုား အဆငတ ် ှပပား လူဦား ် န ရေ၏ ၄၀ ောခိုငန ် သာ လျှပ်စစ်ဓာတ်အာားရထာက်ပံြ ှု ား ှု ို ေရှထာားသည်။ မပည်တွငား ့် က ် လိုအပ်ခ က်ကို မပည့််ြေန် ၂၀၃၀ ် စ မပည့်န ် ထ နှစစ ှ အ ် ဉ အပထ ို ပ်ရဆာင်ား လျှပ်စစ်ထတ ို ်လိုပ်ြှုပြာဏ အနည်ားဆံိုား ၅၀၀ ြဂါဝပ် မြည့်တ ို ေ ် င်ား ရပားနင ် န် ် ့် ှနား လိုအပ်သည်ဟို ခနြ ို ့် ် ထာားသည်။ ထမပင် မြန်ြာနင ို င ် ၏ ံ ို ့် တ်ရေား ြဟာဓာတ်အာားလိုငား လျှပ်စစ်ဓာတ်အာားပလွှ ် သည် ် ှုနင လိုအပ်ခ က်ကို မပည့််ြေန် ကကားြာားရသာ ခ ဲွေ့ထွငြ ့်် င်ြှုြ ာား လိုအပ်လ က် ရှသည်။ ှ ့်် အဆငမ့်် ြငတ ို င မြန်ြာနင ံ တွငား ် အ ် အဆိုမပြုထာားသည့်် စွြ်ားအင်ေင်ားမြစ်အခ ြုားအစာားအလိုက်ရောစပ်အသံိုားမပြုြှုကို သံိုားသပ်လ က်ရှပပား ် သြာားရို ားက နှင ့်် မပန်လည်မပည့်ပ အြ ြုားသာားလျှပ်စစ်ကဏ္ဍြဟာဗ ျူဟာအတွငား ွ ်ားအာားေင်ားမြစ်ြ ာား အရ ကာင်ား ် ြြုားပြဲစြ ခွဲမခြ်ားစတ်မြာလ က်ရှသည်။ စွြ်ားအင်ေင်ားမြစ် အခ ြုားအစာားအလိုက်ရောစပ်အသံိုားမပြုြှုတွင ် ရေအာားလျှပ်စစ် သည် ို ြ အရေားကကားသည့်် အခန်ားကဏ္ဍြှပါဝင်နင ် စေတ်သက်သာသည့်် အကကားစာား စရကား ် ွယ်ောရှသည်။ ၎င်ားသည် ကိုနက ် ြြုားပြဲစြ မပန်လည်မပည့်ပ ို ပ် ပား ြဟာဓာတ်အာားလိုငား ွ ်ားအင်ကို ထိုတ်လိုပ်ရပားနင ို သ ် ကို တည်ပငြ်ရစေန် ကူညရပားနင ် ည်။ ် ြြုားပြဲစြ အထူားသမြင ့်် အမခာားမပန်လည်မပည့်ပ ွ ်ားအင်ေင်ားမြစ်ြ ာားထံြှ မပတ်ရတာင်ားမပတ်ရတာင်ားသာထွက်ရှသည့်် လျှပ်စစ် ှု ို ရခ ာရြွွေ့ရစေန် ကူညမြည့်တ ထိုတ်လိုပ်ြက ို သ ် င်ားရပားနင ် ည်။ ို င မြန်ြာနင ံ ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ် ၏ ှု ည် ို ်လိုပ်ြသ နင ို င ် အ ် ံ တွငား ို ်ပပားမြစ်ရသာ ခွဲမခာားရြာ်ထတ အလာားအလာရှသည့်် ို ပါင်ားထိုတ်လိုပ်ြပ စိုစရ ှု ြာဏ ှ နှင ့်် နှုင်ားစာလျှင ် အရကာင်အထည်ရြာ်ပပားစားြှုြာ ် ့် သတ်မြငသ အကနအ ့်် ာရှသည်ကို ို ကားရသာ စြံကန်ားြ ာား ( စြံကန်ား ၂၉ ခို ) ၏ စိုစရ ကံြုရတွွေ့ ခဲ့်ေသည်။ ၁၀ ြဂါဝပ် နှင ့်် ၎င်ားထက်ပက ို ပါင်ား တပ်ဆင်အင်အာား ှ အ ြှာ ၃ ၂၉၈ ြဂါဝပ် မြစ်ပပား ၂၀၁၈ ခိုနစ ် တွင ် တစ်နင ် ရစာပိုငား ို င ် လ ံ ံိုား စွြ်ားအင်ရထာက်ပံြ ့် ၏ ှု ် န ၅၈ ောခိုငန ် ရှသည်။ ှု ား ို ့် ရနာက်ထပ် တပ်ဆင်အင်အာား ၁ ၅၆၄ ြဂါဝပ်ရှသည့်် စြံကန်ား ရမခာက်ခိုကို တည်ရဆာက်လ က် ရှသည်။ သရသာ် ို ြံကန်ားြ ာားထဲြှ အြ ာားစိုြှာ ေပ်ဆိုငား ထစ ့် တ် ပပားစားေန် သတ်ြတ ် လ က်ရှသည်၊ သိုြဟို ို ရှည် ကာ ှ ်လ ာထာားခ န်ထက် ပ၍ ို င ရနသည်။ လက်ရှတွင ် တစ်နင ံ ံိုားအဆင၌ ် လ ို ပါင်ား စက်တပ်ဆင်အင်အာား ၄၃ ၈၄၈ ြဂါဝပ် ရှသည့်် စြံကန်ား ၆၉ ခိုကို ့်် စိုစရ ို ့် အရကာင်အထည်ရြာ်ေန် အဆိုမပြုထာားသည်။ ၎င်ားတအထဲ တွင ် တစ်ခိုလျှင ် တပ်ဆင်အင်အာား ၂ ၀၀၀ ြဂါဝပ် ရှသည့်် ့် ရေအာား စြံကန်ား ၆ ခို နှင ့်် တပ်ဆင်အင်အာား ၁ ၀၀၀ ြှ၂ ၀၀၀ ြဂါဝပ် ကာားရှသည့်် စြံကန်ား ၇ ခိုပါဝင်သည်။ ယရနထ ် န လျှပ်စစ်စြံကန်ား ၈၀ ောခိုငန ှု ား ် ကို မြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲြ ာားအတွငား ် ဆငက ့်် ဲထပ်ဆငပ ို မ ့်် ံစ ံ ြင ့်် အရကာင်အထည်ရြာ်ခဲ့် ့် ို ့် ပထဝဝင် အေပ်ရေသဆိုငေ ပပားမြစ်သည်။ ဤကဲသ ံ ့် ကို လျှပ်စစ်သိုား ် ာ ပ ံွေ့ နှြှု ဲ ှုဝန် ဗဟိုမပြုတည်ရနောြ ာား နှင ့်် လျှပ်စစ် ံ စွြ ို ့် တ်ရေား ြဟာဓာတ်အာားလိုငား ဓာတ်အာားပလွှ ် ့် သတ် ရှြှုအမပင် သငရ ် ြ ာား အကနအ ှ ်ားရေသခွဲ ဇလရဗေ ၊ ့်် တာ်သည့်် မြစ်ဝြ ှ သွငမ် ပင် အရနအထာား နှင ့်် ဘူြရဗေဆိုငေ ရမြြ က်နာ ို ့် တွနား ် ာ တက ် ါသည်။ အရကာင်အထည်ရြာ်ြှု ် အာားရပား ရြာင်ားနှငပ ် တွငရ အြ ာားစိုသည် ဧောဝတမြစ်ဝှြ်ား အတွငား ို ပါင်ား စက်တပ်ဆင်အင်အာား၏ ၆၄ ောခိုငန ် ှပပား စိုစရ ှု ား ် န ် တည်ရှသည်။ ၂၅ ် န ောခိုငန ် ြှာ စစ်ရတာင်ားမြစ်ဝှြ်ားအတွငား ှု ား ် တွင် ရှပါသည်။ ို င ဧေယာအက ယ်အဝန်ား ၆၇၁ ၇၀၀ စတိုေန်ားကလိုြတာကို လွှြ်ားမခံြုထာားသည့်် မြန်ြာနင ံ ည် ရပါြ ာားကကယ်ဝသည့်် ် သ ို င ရေခ ြုအေင်ားအမြစ် ရှပါသည်။ အဓက မြစ်ဝှြ်ားြ ာားြှာ နင ံ ၅၅ ောခိုငန ် ၏ ှု ား ် န ် ကို လွှြ်ားမခံြုထာားသည့်် ဧောဝတမြစ်ဝှြ်ား ် န (အဆိုပါမြစ်ဝှြ်ား၏ ၉၀ ောခိုငန ် ြှာ မြန်ြာနင ှု ား ် အ ို င ံ တွငား ် တွင ် တည်ရှသည်။) နင ို င ံ ၁၉ ောခိုငန ် ၏ ှု ား ် န ် ကို လွှြ်ား မခံြုထာားသည့်် ် န သံလွငမ် ြစ်ဝှြ်ား (အဆိုပါ မြစ်ဝှြ်ား၏ ၄၅ ောခိုငန ် ြှာ မြန်ြာနင ှု ား ို င ် အ ံ တွငား ို ့် သည်။ မြန်ြာနင ် တွင ် တည်ရှသည်။) တမြစ် ် ံ ို င ် န လူဥားရေ၏ ၇၀ ောခိုငန ် ခန်သည် ှု ား ့် ် နထိုငပ် ပား အြ ာားစို၏ သက်ရြွားလိုပ်ငန်ားြ ာားသည် မြစ်ဝန်ားက င် ရက ားလက်ရေသတွငရ နှင ့်် အမခာားသဘာဝသယံဇာတြ ာားအရပေါ် အြှမပြုလ က်ရှသည်။ ို င မြန်ြာနင ် ံ မြစ်အြွဲွေ့အစည်ားြ ာား၏ က န်ားြာသန်စွြ်ားြှုသည် သဘာဝမြစ်စဉြ ာားကို ထန်ားသြ်ားထာားမခင်ားအရပေါ် ြူတည်ရန ှု ာားတွင ် ရအာက်ပါတပါဝင် ပါသည်။ ရေခ ြုရဂဟစနစ်ဝန်ရဆာင်ြြ ို ့် သည်- ့် ပားမခင်ား - ငါားထိုတ်လိုပ်ြှု ၊ ရေသွငား ရထာက်ပံရ ို ်ပ ြုားရေား နှင ့်် အြ်သိုား ် စက ့် ှု ံ ရေရထာက်ပံြ ့် မခင်ား၊ သဘာဝရဘားအနတောယ်(ရေကကားရေလျှံမခင်ား) ထန်ား ထန်ားညရပားမခင်ား - ရေစားဆင်ားြှုထန်ားညမခင်ား၊ ရေသန်စင် ှ သွငမ် ပင် ထန်ားသြ်ားမခင်ား နှင ့်် သြိုေေ ညရပားမခင်ား ၊ ကြ်ားရို ားတန်ား ရမြြ က်နာ ဒ ာ အာဟာေ ရထာက်ပံ့်ရပားမခင်ား နှင ့်် ် ာ ရမြြ က်နာ ယဉရက ားြှု - ယဉရက ားြှုဆိုငေ ှ သွငမ် ပင်လကခဏာြ ာား ၊ အပန်ားရမြစော နှင ့်် ခေားသွာားလိုပ်ငန်ား ို င မြန်ြာနင ံ ေသယံဇာတ၏ အရေားပါြှုကို ငါားထိုတ်လိုပ်ြမ ် ရ ှု ြင ့်် ပံရ ို ြာ်မပသနင ို သ ် ့် ှနား ် ည်။ ခနြ ် ရမခ လူဦားရေ ၃.၂ သန်ားကို ့် ပားထာားပပား အခ န်မပည့်် အလိုပ်ရနော ရေခ ြု နှင ့်် ပင်လယ် ငါားြြ်ားလိုပ်ငန်ားကဏ္ဍြ ာားတွင ် အလိုပ်အကိုင ် ရထာက်ပံရ ၈၀၀ ၀၀၀ ို ား နှင ့်် အခ န်ပင ် အလိုပ်ရနော ၂.၄ သန်ား ပါဝင်သည်။ ( ို င ဤ စားပွာားရေားကဏ္ဍသည် မြန်ြာနင ် ထိုတ်ကိုနတ ် ံ စိုစိုရပါင်ား မပည်တွငား ် န်ြိုား ( တွင ် စတိုတထ ် ည်ားရပားလ က်ရှပပား နင အကကားဆံိုားအမြစ် ပါဝင်မြည့်ဆ ် မံ ခာားရငွရ ကားဝင်ရငွအတွက် စတို တ ို င ထ အကကားဆံိုား ေင်ားမြစ် မြစ်ကာ ့် ပားသည်။ ( တစ်နစ အရေားပါသည့်် ပရို တင်ားဓာတ်ေင်ားမြစ်ကို လည်ားရထာက်ပံရ ် ျှင ် လူတစ်ဦားက ခနြ ှ လ ှ ား ် ့် န ် ရမခ ၃၀ ကလိုဂေြ်) ို င ရေအာားလျှပ်စစ်က နင ံ လူြှု-စားပွာားြွံွေ့ ပြြုားရေားတွင ် ကကားြာားသည့်် ကူညမြည့်ဆ ် ၏ ် ည်ားြှု မပြုလိုပ်ရပားေန် အလာားအလာ ် ကကားြာားသည့််စြံကန်ားြ ာားအရပေါ် အြ ာားမပည်သူ၏ဆနက ရှရသာ်လည်ား ြ ကာရသားြအတွငား ှု ကာင ့်် ဤကဏ္ဍသည် ် ့် င်ြရ ှု ာားမြင ့်် ကံြုရတွွေ့ ခဲ့်ေသည်။ ဆနက စန်ရခေါ်ြြ ှု ည် အရ ကာင်ားေင်ားတစ်ပင ် ့် င်ြသ ် အရနမြင ့်် စြံကန်ားအရ ကာင်ား ပွငလ ို ား ့်် င်ား ့်် ါဝင်ထက မြင်သာြှု၊ ပါဝင်သငပ ံ ှု နှင ့်် ပါဝင်လိုပ်ရဆာင်ြတ ို ်သူြ ာားမြင ့်် ထရတွွေ့ဆက်ဆြ ် မပင် ှု ို ့် လံိုရလာက်ြှု ြရှသည့်အ ို င နင ံ ေား အရမပာင်ားအလဲတရ ် ရ ို ့် ကာင ့်် မြစ်ရပေါ်လာေပါသည်။ အဓကမြစ်ကကားြ ာားအရပေါ်တွင ် အရကာင်အထည်ရြာ်ေန် အဆိုမပြုထာားသည့်် ့် င်ကနက စြံကန်ားြ ာားသည် ဆန်က ို ေက မြစ်ဆိုံ ၊ထြံသ နှင ့်် ် ့် ွက်ြှုြ ာား အြ ာားဆံိုား ကံြုေပပား အစား ် ငံခ တနသသာေရေအာားလျှပ်စစ်စြံကန်ားြ ာားကို ဆိုငား ့် စိုစရ ့် ဲ့်ေပပား၎င်ားတို၏ ှ ၇ ၈၀၀ ြဂါဝပ် ို ပါင်ား ထိုတ်လိုပ်ြှု စွြ်ားေည်ြာ ို င ရှသည်။ မြန်ြာနင ံ တွငား ် အ ို ်လိုပ်ရေား စြံကန်ားရေားဆွမ ် ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ဲ ခင်ားသည် ပဋပကခေဏ်ခံစာားရနေသည့်် ် ဗေ၊ ဧေယာြ ာား ရရှာင်ရှာားေမခင်ား ၊ သဘာဝသယံဇာတအရ ကာင်ား အခ က်အလက် နှင ့်် (မြစ်၏ ဇလရဗေ၊ ဘူြရိုပ်သွငရ ှု ေားနှင ့်် သက်ရြွားလိုပ်ငန်ားြ ာားအရ ကာင်ား) သတင်ား အခ က်အလက်ြ ာား အကနအ ရေရနဂရဟစနစ် ၊ လူြရ ့်် ာ ် ့် သတ် မြငသ ို ေ၏ စွြ်ားရဆာင်ေည်နင ရှမခင်ား ၊ အစား ် ့် သတ်မြငသ ှ ့်် အေင်ားအမြစ် အကနအ ့်် ာ ရှမခင်ား စသည့်် အခက်အခဲြ ာားကို ေင်ဆိုင ် ေြည်မြစ်သည်။ ံ တင ၂။ ပပျုလုပန ကျလုပင ်းပံုစအ ု ်း ( အနကောငအထညန ောပခင်း ု ရော အက အသတမျော်း ဆင ို င မြန်ြာနင ံ ် ၏ လက်ရှရေအာားလျှပ်စစ်အရကာင်အထည်ရြာ်ရေား လိုပ်ငန်ားစဉ (“ ို င သည် နင ် ံ ် သြာားရို ားက ရေအာားလျှပ်စစ် စြံခ က်ရေားဆွမ အြ ာားစိုအတွငား ို မ ဲ ခင်ားပံစ ှ ်ား နှင ့်် မြစ်ဝြ ံ ြင ့်် ဆင်တူပပား မြစ်ဝြ ှ ်ားရေသခွဲ တစ်ခို ဲ ခင်ားအစာား စြံကန်ားတစ်ခိုခ င်ားအရပေါ် အရလားရပားအာရံိုစက လံိုားအဆင ့်် စြံခ က်ရေားဆွမ ို ်သည်။ စြံကန်ား တည်ရနော ို စ တစ်ခိုကို ရေွ ားခ ယ်ေန် မြစ်ရမြာက်နင ် ာ နှင ့်် ် ွြ်ားခွဲမခြ်ားစတ်မြာြှုသည် အဓကအာားမြင ့်် အင်ဂ င်နယာ ပညာေပ် ဆိုငေ စားပွာားရေားအရ ကာင်ားေင်ားြ ာား အရပေါ်သာအရမခခံသည်။ ို ့် ့်် ဤသမြင စြံကန်ားအဆိုမပြုြှုြ ာားသည် ှ ်ားရေသခွဲ မြစ်ဝြ ို ့် တ် မြစ်ဝှြ်ား တစ်ခိုလံိုားအရပေါ် ပတ်ဝန်ားက င် နှင ့်် လူြရ သြဟို ် ာ စိုရပါင်ားထပ်ဆင ့်် ထခိုက်ြှု ြ ာားကို ှု ေားဆိုငေ ် ွငား ထည့်သ ့် ိုက်ရောက်သွာားရစသည်။ ် စဉားစာားမခင်ားြရှသည့်် အရမခအရနသို ဆ ို င မြန်ြာနင ံ တွငား ် အ ် မပြုလိုပ်ရနက လိုပ်ငန်ားပံစ ို အ ံ တိုငား ် ို ်လိုပ်ရေား ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ှု ွင ် အရကာင်အထည်ရြာ်ြတ ် ပါင်ား ၃၀ ကာလအတွက် တပ်ဆင်လည်ပတ်ြည့်် စြံကန်ားြ ာား အာားလံိုား လက်ရှအဆိုမပြုထာားသည့်် လာြည့်် နှစရ ပါဝင်သည်ဟို ယူဆထာားပါက ် ည်တံ့်ြှုကို မြည်ဆည်ားရပားနင မြစ်ဝှြ်ား ရေရှညတ ် ြ်ြ ို လ ့် ည်ြဟိုတ်ရခ ။ ဧောဝတ ၊ ် နှင ့်် သံလွင ် ပင်ြမြစ်ရ ကာင်ားြ ာားအရပေါ် အကကားစာားစရကား စြံကန်ားြ ာား အရကာင်အထည်ရြာ်မခင်ားက ခ င်ားတွငား ် ဆက်သွယ်နင မြစ်အြွဲွေ့ အစည်ားအတွငား ် ြ ို စ ှ ်ားလိုပ်ရဆာင်ခ က်ြ ာား နှင ့်် ရဂဟစနစ်ဝန်ရဆာင်ြှုြ ာားအရပေါ် ွ ်ား ၊ မြစ်ဝြ ှု ာား သသသာသာ မြစ်ရပေါ်လာရစနင ထခိုက်ြြ ် ည်။ ဤပင်ြမြစ်ရ ကာင်ားအရပေါ်ြှ စြံကန်ားြ ာားအမပင် မြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲ ို သ ် ြ ာားအတွငား ံ တိုငား မပြုလိုပ်ရနက လိုပ်ငန်ားပံိုစအ ် အရကာင်အထည်ရြာ်ြက ှု ို င မြန်ြာနင ံ တွငား ် အ ် ရေအာားလျှပ်စစ် ှု ကာင ့်် ထန်ားညမခင်ားခံေြည့်် စိုစရ ထိုတ်လိုပ်ြရ ် န ို ပါင်ား ရေရဝရေလဲရေြြ်ားဧေယာကို လက်ရှ ၁၄ ောခိုငန ် ရှောြှ ၄၅ ှု ား ် န ောခိုငန ် အထ မြငတ ှု ား ် နှင ့်် ရတာင်တန်ား ရေရဝရေလဲရေြြ်ားဧေယာ အြ ာားစိုအရပေါ် ့်် က်လာရစြည်မြစ်ကာ ရတာင်ကိုနား ွ ်ားြှု တမြည်ားမြည်ားနြ်က ထန်ားညြှုြ ာား ရှလာြည် မြစ်သည်။ ဤအက ြုားဆက်ရ ကာင ့်် မြစ်ဝှြ်ား၏ က န်ားြာသန်စြ ့် ို င လာရစပပား မြန်ြာနင ံ ပင ် အ ် အြ ာားစိုတွင ် အရေားပါသည့်် သဘာဝ နှင ့်် လူြရ ို ား ် ာ တန်ြိုားြ ာား ဆံိုားရှု ံားြှုကို ှု ေားဆိုငေ ကံြုရတွွေ့ေြည်မြစ်သည်။ ၃။ နမ ောမှ ်းချကအပမင နှင ရညမှ ်းချကမျော်း ှ စ လျှပ်စစ်နင ွ ်ားအင်ဝန်ကကားဌာန ့်် ြ ( နှင ့်် သယံဇာတနှင ့်် သဘာဝပတ်ဝန်ားက င် ထန်ားသြ်ားရေားဝန်ကကားဌာန ( ့်် ရှာက်ြန သည် ြွံွေ့ ပြြုားရေားကို သဘာဝသယံဇာတထန်ားသြ်ားရစာငရ ှ ဟ ှု င ် ည်တံ့် ့်် န်ခ က်ညရစေန် ရေရှညတ ် ခ က်ကို အသအြှတ်မပြုလက်ခံထာားပါသည်။ ဝန်ကကားဌာနြ ာား ရသာ ရေအာားလျှပ်စစ် ထိုတ်လိုပ်ရေားကဏ္ဍ လိုအပ်သည့်အ ် ာဘဏ္ဍာရေားရကာ်ပရ သည် အမပည်မပည်ဆိုငေ ်( ို ေားရှငား မြင ့်် ဲ ပား ရအာက်ပါ ပူားတွဲရြျှာ်ြှနား ကိုမပြုစိုရေားဆွပ ် ခ က် အမြင်ကိုခ ြှတ်ထာားပါသည် ။ ် ာ ရေရှညတ စားပွာားရေားြွံွေ့ ပြြုားြှု၊ ပတ်ဝန်ားက င်ဆိုငေ ှု ေားညြျှြတ ် ည်တံ့်ြှု နှင့်် လူြရ ို ရ ှု ို ့် ေရှနင ် ေားအတွက် အြ ြုားြ ြုားရသာ ှု ာားကို ဦားစာားရပားအစအစဉြ ာားနှင့်် ဟန်ခ က်ညရစကာ ရေ၊ ရမြ နှင့်် ရဂဟစနစ် ရပါင်ားစည်ား သဘာဝသယံဇာတ သံိုားစွဲြြ ံို ေရှညတ ၍ စြံခ က်ရေားဆွမဲ ခင်ားအရပေါ် အရမခခံထာားသည့်် ဘက်စရ ံ့် သာ ရေအာားလျှပ်စစ်ြံွွေ့ ပြြုားရေားကို အရကာင် ် ည်တရ အထည်ရြာ်ေန်မြစ်သည်။ ှ ား ဤရြျှာ်ြန ှ ား ် ခ က်အမြင်ကို ေည်ြန ့် ပားထာားပါသည်။ ် ခ က်ရမခာက်ခိုက အရထာက်အပံရ ှ ်ားက န်ားြာသန်စွြ်ားြှုနင မြစ်ဝြ ့်် ဂဟစနစ်ဝန်ရဆာင်ြှုြ ာားကို ထန်ားညကာ မပြုမပင်ထန်ားသြ်ားရပားသည့်် သဘာဝ ှ ရ ှ ်ား မြစ်စဉြ ာားနှင ့်် လိုပ်ရဆာင်ခ က်ြ ာားကို ထန်ားသြ်ားထာားေန် မြစ်ဝြ ူ ား တစ်ြထ ို ား ူ မခာားပပားအရေားကကားသည့်် ဇဝရိုပ်ပင ် ာနှင ့်် ယဉရက ားြှုဆိုငေ ် ဆိုငေ ် ာ တည်ရနောြ ာား နှင ့်် တန်ြိုားြ ာား ် ည့်် သဘာဝပတ်ဝန်ားက င်ဆိုငေ အမပင် သက်ဆိုငသ ူ အတိုငား ် ာ တန်ြိုားြ ာားကိုလည်ားနဂိုြလ ် ထန်ားသြ်ားထာားေန် ှု ေား၊ သက်ရြွားလိုပ်ငန်ား နှင ့်် စားပွာားရေားဆိုငေ လူြရ ို ့် ် ာတအရပေါ် ို ြ လက်ခံနင ှု ာားကို ် ွယ်ော ြရှရသာ ထခိုက်ြြ ရရှာင် ကဉေန် ် ာ ဆံိုားရှု ံားနင ပဋပကခဆိုငေ ် မခအနတောယ်ြ ာားကို အသအြှတ်မပြု ၊ သရဘာရပါက်နာားလည်ပပား ရရှာင်ရှာားေန် ို ရ ို ့် တ် စြံခနခ သြဟို ် ့် ွဲေန် ှု ံစာားေသည့်် မပည်သူလူထ၊ စြံကန်ား၏သက်ရောက်ြခ ် အဝိုငား ို ေပ်ေွာအသိုငား ် ြ ာား နှင ့်် ရေသြ ာားကို ြွံွေ့ ပြြုားရေား ် ာ အက ြုားခံစာားခွငြ ဆိုငေ ့် ပားေန် ့်် ာား ရထာက်ပံရ ် သံိုားစွဲြအ မပည်တွငား ှု တွက် လံိုရလာက်ပပား ယံို ကည်အာားထာားေကာ ရ ားသက်သာသည့်် ရေအာားလျှပ်စစ် ို ်လိုပ်ေန် စွြ်ားအင်ထတ ် အတာသည် မြန်ြာနင ၏နယ်ပယ်အတိုငား ် အ ို င ံ တွငား ် ရှ စက်တပ်ဆင်အင်အာား ၁၀ ြဂါဝပ် သြဟို ို ့် တ် ထထက် ို ့် ို သာ ပရ ် ာ အဓကစြံခ က်ရေားဆွဲမခင်ား သရဘာတောားြ ာားတွင ် ရအာက်ပါတို ့် စြံကန်ားြ ာားအာားလံိုားကို မခံြုြသည်။ သက်ဆိုငေ ပါဝင်သည်။ ံု လွှမ်းပခံျုသညစီမံချကနရ်းဆပ ပမစဝှမ်းတစခုလ်း ွဲ ခင်း - စြံကန်ားတည်ရနော ို ်ရေွ ားခ ယ်မခင်ားကို ရြာ်ထတ ် န် မြစ်အြွဲွေ့အစည်ား၏ က န်ားြာသန်စြ လြ်ားညွှနေ ် ာ စရကားအတိုငား ွ ်ားြှုကို ဇလရဗေဆိုငေ ့်် ွင ် ် အတာအဆငတ ို ်ေန် အရလားရပားအာရံိုစက ု ချမှု - အမခာားမြစ်ြ ာား/မြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲြ ာားအတွငား ဟ ချကညီနသောသဘောဝသယံဇောတအသံ်း ် ရေအာားလျှပ်စစ် ှု ြွံပြြုားရေား အရကာင်အထည်ရြာ်ြ၏ ် ြထြခိုက် ထခိုက်ြှုြ ာားကို ရထြရစရေားအတွက် ပကတအတိုငား ှ ်ားရေသခွဲ အခ ြုွေ့တ၏ ရှရနရသားရသာ မြစ် နှင ့်် မြစ်ဝြ ် ဝ ို ့် လိုပ်ရဆာင်ခ က် နှင ့်် တန်ြိုားြ ာားကို အမပည့်အ ို ြ ထန်ားသြ်ားထာားေန်။ ဤနည်ားအာားမြင ့်် မြစ်ဝှြ်ား၏ က န်ားြာသန်စွြ်ားြှုကို ထန်ားသြ်ားထာားနင ် ည်မြစ်သည်။ သဘောဝသယံဇောတရင်းပမစ၏စမ်းအော်းအနပေါ်အနပခခံထော်းသည ံ ွံ့ ဖ ျု်းနရ်း - ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ှု ို ို ်လိုပ်ြက ် ာတန်ြိုား ြ ာား လွနက အရကာင်အထည်ရြာ်ောတွင် သဘာဝပတ်ဝန်ားက င်ဆိုငေ ွ အဆငန ် ဲစာ ့် ရစမခင်ား ြရှဘဲ ့်် ြ်က ို ့် တ် ထို သယံဇာတြ ာားကို အသံိုားမပြုသည့်် ေပ်ေွာအသိုငား သြဟို ် ြ ာားအရပေါ် ကကားြာားသည့်် ထခိုက်ြြ ် အဝိုငား ှု ာား ို ့် တ် ထြ်ားရဆာင်နင မြစ်ရပေါ်ရစမခင်ားြရှဘဲ သဘာဝအြွဲွေ့အစည်ား၏ စွြ်ားအာား (သြဟို ် ည့်စ ို သ ် ွြ်ားေည်ပြာဏ) ် တွငသ အတွငား ် ာ အရကာင်အထည်ရြာ်ရဆာင်ေွက်ေန် ို ်သူ အြ ြုားြ ြုားအတွက် အရေားကကား လက်ရှရေအာားလျှပ်စစ်အရကာင်အထည်ရြာ်ြှု လိုပ်ငန်ားစဉ နှင ့်် ပါဝင်သည့််ပါဝင်ထက ် အတာသတ်ြှတ်မခင်ားကို ရဆာင်ေွက်ခဲ့် သည့်် ပတ်ဝန်ားက င် နှင ့်် လူြှုရေားတန်ြိုားြ ာားကို နာားလည်ေန် နယ်ပယ်အတိုငား ပါသည်။ ် န် ၊ ေနင ကိုလြ်ားညွှနေ ် ြျှ အရကာင်ားဆံိုားသတင်ားအခ က်အလက်ကိုခွဲမခာားရြာ်ထတ ို သ ို ်ေန်၊ ရတွွေ့ ရှခ က် ံ သပ်ေန် နှင ့်် ြူ ကြ်ားကိုသိုား ရြျှာ်ြှနား ် ခ က်အာား က ယ်က ယ်မပနမ် ပန ့် န ် ့် ာားလည်ြှု နှင ့်် အာားစက ှု က ို ် ရဆာင်ေွက်ြတ ို ့် ို ြန်တားမြစ်ရပေါ်လာရစေန် ် ကျွြ်ားက င်သူြ ာားအစို ရမခာက်ြဲွေ့တ အ ကံရပားအစို နှင ့်် နည်ားပညာပိုငား ို ့် ွ က စည်ားရဝား ို ေအြွဲွေ့အစည်ားြ ာား၊ အစား ရဆာင်ေွက်ခဲ့် ကပါသည်။ ဤအြွဲွေ့ြ ာားတွင ် အစား ဂ က ို ေြဟိုတ်ရသာ အြွဲွေ့အစည်ားြ ာား ၊ ပိုဂလ ို က ကဏ္ဍ၊ ြွံွေ့ ပြြုားရေားြတ်ြက်အြွဲွေ့ြ ာား၊ နယ်ပယ်ရပါင်ားစံြ ို ေ အောရှ ှ ိုယ်စာားလှယ်ြ ာား၊ ပညာရေား အြွဲွေ့ အစည်ားြ ာား၊ အစား ် ာား အပါအဝင် နည်ားပညာ ဆိုငေ ရဟာင်ားြ ာား နှင ့်် သားမခာားလွတ်လပ်သည့်် သိုရတသနပညာရှငြ ် ာ နယ်ပယ်အြ ြုားြ ြုားကို ် မပည်ပြှ အထူားကျွြ်ားက င်သူြ ာား ပါဝင်သည်။ လွှြ်ားမခံြုသည့်် မပည်တွငား ို ေ ဤကဏ္ဍနှင ့်် အရေားကကားသည့်် မပဿနာြ ာား၏ ဦားတည်ောလြ်ားရ ကာင်ားအရပေါ် အြ ာားဆနဒေယူနင ် န် ဆက်စပ် ပတ် ့်် ါဝင်ထက သက်ပပား ပါဝင်သငပ ် ့် သာ ထရတွွေ့ရဆွားရနွားြှုြ ာားကို ရဆာင်ေွက်ခဲ့်ပပား မြန်ြာနင ို ်သူြ ာားနှင ့်် က ယ်မပနရ ် အ ို င ံ နှံ ့် ို ဆွားရနွားညနှုင်ားပွဲြ ာားတွင ် အေပ်ဘက်လူြအ ညနှုင်ားရဆွားရနွားပွဲ ၅၅ ခို ပါဝင်ခဲ့်သည်။ ထရ ှု ြွဲွေ့အစည်ားြ ာားနှင ့်် မပည်နယ် ် ရေသကကားအစား /တိုငား ် ာ အလိုပ်ရို ံရဆွားရနွားပွဲြ ာား၊ ို ေြ ာားနှင ့်် ရေသနတေမြစ်ဝှြ်ားဆိုငေ ို ှ ဘက်ရပါင်ားစံြ ့်် ါဝင် ပါဝင်သငပ ို ်သူြ ာားနှင ့်် အလိုပ်ရို ံရဆွားရနွားပွဲြ ာား ၊ ရေသခံေပ်ေွာအသိုငား ထက ် အဝင ို ား ် ြ ာား၊နင ို င ံ ေားပါတြ ာား၊ တိုငား ် ရ ် ေင်ားသာား လက်နက် ် ြွဲွေ့အစည်ားြ ာားနှင ့်် တိုက်ရို က် ညနှုင်ားရဆွားရနွားြှု နှင ့်် မြန်ြာရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ကိုငအ ို ်လိုပ်ရေားအရကာင်အထည်ရြာ် သည်။ သူြ ာား၏လိုပ်ငန်ားအြွဲွေ့ မြင ့်် ရဆွားရနွားြှုတိုပါဝင် ့် ို ်လိုပ်ရေားအတွက် ပထဝဝင်ဆိုငေ ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ် ာသတင်ားအခ က်အလက်စနစ်( ို ်ခဲ့်ပပား ကို ြန်တား ရြာ်ထတ ဲ တည်ရဆာက်ဆဲ နှင ့်် အဆိုမပြုထာားသည့်် တပ်ဆင်အင်အာား ၁၀ ြဂါဝပ် သြဟို ရှေင်ားစွ၊ ို ့် ို ့် တ် ထထက် ို သာ စြံကန်ားြ ာား ပရ ဲ ာားပါသည်။ နင ၏ ရမြပံို နှင ့်် အခ က်အလက်ြ ာားစိုစည်ားရေားဆွထ ို င ် က ံ ိုြံိုားလွှြ်ားထာားရသာ မြစ်ဝြ ှ ်ား အပင ် အမခာား ရှစခ ို ား ် ိုကို ို ား ပင ှ ်ထာားပပား ဧောဝတ၊ သံလွင၊် ြဲရခါင်၊ စစ်ရတာင်ား၊ ပဲခူား နှင ့်် ဘလင်ား မြစ်ဝှြ်ား ရမခာက်ခို နှင ့်် ကြ်ားရို ားတန်ား ် မခာားသတ်ြတ ် ူသည့်် ကြ်ားရို ားတန်ား ရေဆင်ား မြစ်ဝြ ရေရဝရေလဲရေသြ ာားကို စိုစည်ားထာားသည့်် တနသသာေ နှင ့်် ေခိုငဟ ် ို ပါဝင်သည်။ ှ ်ားနှစခ ် မခာားြှုကို ကိုငတ ရှု ပ်ရထွားရသာ မြစ်ဝှြ်ားရေသပိုငား ် ွယ်ေန် ဆက်န ွှယ်လ က်ရှရသာ်လည်ား သသသာသာကွဲမပာားသည့်် ် ့် ွဲြှု အပင ရအာက်ပါ အဓကလိုပ်ရဆာင်ခ က်ြ ာား နှင ့်် အတူ သဘာဝစြံခနခ ် နှစခ ို ား ှ ်ပင ် ိုကို သတ်ြတ ် မခာားပပား ခွဲမခြ်ားစတ်မြာ ို ား ထာားပါသည်။ ပငမပမစန ကောင်းပမစမျော်း - မြစ်ဝှြ်ားအတွငား ို စ ် ဆက်သွယ်နင ့် ပားသည်၊ ် ွြ်ားကို ရထာက်ပံရ ပမစဝှမ်းနေသခွဲမျော်း- ရိုပ်ပိုငား ် ာ ၊ ဓာတို နှင ့်် ဇဝရဗေဆိုငေ ် ဆိုငေ ှ ်ား၏ ရဂဟစနစ်ဆိုငေ ် ာ မြစ်စဉြ ာားက မြစ်ဝြ ် ာ ် /ရေ ကာားခံ ဆက်သွယ်ြက လိုပ်ရဆာင်ခ က်အရပေါ် လွှြ်ားြိုားသက်ရောက်ော ရနောမြစ်သည် ပင်ြ ကိုနား ှု ို ့် ပားသည်။ ရထာက်ပံရ ို င နင ံ စ်ခိုလံိုားကိုလွှြ်ားမခံြုထာားသည့်် မြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲ စိုစရ ် တ ှ ်ပင ို ပါင်ား ၅၈ ခိုကို သတ်ြတ ် မခာားပပား တန်ြိုားမြတ်တွက်ခ က် ို ား ို နာက် မပြုလိုပ်ရနက လိုပ်ငန်ားပံိုစအ ခဲ့်သည်။ထရ ် အရကာင်အထည်ရြာ်မခင်ား၏ ထခိုက်ြက ံ တိုငား ှု ို အကဲမြတ်ဆန်ားစစ် ခဲ့်ပပား ို ြ ဤ အရကာင်အထည်ရြာ်ြှုနည်ားလြ်ား၏ မြစ်နင ို နာက်တွင ် အနာဂတ် ် ွယ်ောရှရသာ ေလေ်ကို ဆံိုားမြတ်ခဲ့်သည်။ ထရ ှု ိုလြ်ားညွှနေ ြွံွေ့ ပြြုားရေားအရကာင်အထည်ရြာ်ြက ် ည်တရ ် န် “ရေရှညတ ဲ ြာ်ထတ ံ့် သာြွံွေ့ ပြြုားရေားြူရဘာင်” တစ်ခိုကို ရေားဆွရ ို ် ခဲ့်ပါသည်။ ၄။ နရရှညတညတံနသော ံ ွံ့ ဖ ျု်းနရ်းမူနဘောင ် ည်တရ ရေရှညတ ံ့် သာြွံွေ့ ပြြုားရေားြူရဘာင် ( ့်် န်ြိုားြ ာားနှင ့်် ရေအာားလျှပ်စစ် ထိုတ်လိုပ်ြှု ကို မြစ်ဝှြ်ား၏မြစ်စဉြ ာားနှငတ ို ြ ၏ မြစ်နင ် ွယ်ရှရသာထခိုက်ြှုြ ာား တန်ြိုားမြတ်တွက်ခ က်မခင်ားကိုအရမခခံပပား အနာဂတ်ရေအာားလျှပ်စစ် ထိုတ်လိုပ်ရေား ို ်ရေားဆွခ ကဏ္ဍ ြွံွေ့ ပြြုားရေားအရကာင်အထည်ရြာ်ြှုအတွက် ရြာ်ထတ ် ာလ ဲ ဲ့်ပါသည်။ ဤ “ပထြြူ”စြံခ က်က ရေရှညက အတွက် ဟန်ခ က်ညရသာ ြွံွေ့ ပြြုားရေားအရကာင်အထည်ရြာ်ြှုကို အ ကံမပြုထာားပပား စြံကန်ားတည်ရနော ရေွ ားခ ယ်မခင်ား ့် ပားထာားသည်။ အတွက် ကနဦားစြံကန်ားြူရဘာင်ကိုရထာက်ပံရ ှ ့်် အရေားကကား သည် မြစ်ဝှြ်ား၏က န်ားြာသန်စွြ်ားြှုနင ှု ေားတန်ြိုားြ ာား ထန်ားသြ်ားထာားမခင်ားအရပေါ် အရလားရပားထာားပါသည်။ ရေရှညတ သည့်် သဘာဝပတ်ဝန်ားက င် နှင ့်် လူြရ ် ည် ့် သာ ြွံွေ့ ပြြုားရေားအရကာင်အထည်ရြာ်ြက တံရ ို ေ ှု ို ရပားစွြ်ားနင ် န် ရပါင်ားစည်ားထာားရသာ ရေအာားလျှပ်စစ်စြံခ က် ရေားဆွဲ ့်် စ မခင်ား၏ ရနာက်ဆက်တွဲ အဆငန ် ိုမြင ့်် ရထာက်ပံရ ှ ခ ့် ပားထာားပါသည်။ ို ့် တ် တစ်ခိုတည်ားမြစ်ရသာ်လည်ား ထူားမခာားကကားြာားသည့်် ရေအာားလျှပ်စစ်စြံကန်ား ကို စြံကန်ားြ ာားစွာ သြဟို အရကာင်အထည်ရြာ်ေန် အဆိုမပြုထာားသည့်် မြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲ ့် တ် သိုြဟို ရေရဝရေလဲဧေယာအတွက် စိုရပါင်ားထပ်ဆင့်် ထခိုက်ြှု အကဲမြတ်ဆန်ားစစ်မခင်ား ( ် အမြစ် မြန်ြာနင စြံကန်ားအတည်မပြုခွငမ့်် ပြုခ က်ရပားမခင်ားလိုပ်ငန်ားစဉ တစ်စတ်တစ်ပိုငား ် ဥ ို င ံ ပရေအေ လိုအပ် ့် တ် ထထက် ခ က်မြစ်သည့်် တပ်ဆင်အင်အာား ၁ ြဂါဝပ် သိုြဟို ို ့် ကကားသည့်် ရေအာားလျှပ်စစ်စြံကန်ား တစ်ခိုစ အတွက် ့်် တ်သက်ရသာ စြံကန်ားနှငပ ပတ်ဝန်ားက င်နင ှ လ ့်် ူြရ ် ာအကဲမြတ်ဆန်ားစစ်ြှု ှု ေားဆိုငေ (ပတ်ဝန်ားက င် ထခိုက်ြှု ဆန်ားစစ်မခင်ား “ မြစ်ရစ ၊ ကနဦားပတ်ဝန်ားက င် ဆန်ားစစ်မခင်ား “ မြစ်ရစ) ် ြှာ မြစ်ဝြ ၏ အဓကအပိုငား ် င ှ ်ားဇိုနပ ် မခာားမခင်ားအစအြံြ ာား “ ို ား မြစ်ပပား ၎င်ားက ရအာက်ပါ ် အ ကံမပြုထာားသည်။ (၁) မြစ်ဝြ အတိုငား ို ြ ှ ်ား၏ဆက်သွယ်နင ် က ှု ို ထန်ားသြ်ားထာားနင ို ေ ို တိုငား ် န် ပင်ြမြစ်ရ ကာင်ားကို နဂအ ် ှ ်ားရေသခွဲြ ာားကို ြွံွေ့ ပြြုားရေားအရကာင်အထည်ရြာ်ေန်အ လာားအလာရှရသာအပင ထာားရှေန်(၂) မြစ်ဝြ ် ြ ာား နှင ့်် ကာကွယ် ို ား ် ပင ထန်ားသြ်ားထာားေြည့်အ ် ြ ာားဟူ၍ ို ား ပင ို ား ် မခာားသတ်ြတ ှ ်ေန်။ ပင်ြမြစ်ရ ကာင်ားသည် ှ ်ားတစ်ခိုလံိုားအတွက် မြစ်ဝြ ို စ ဆက်သွယ်နင ွ ်ားကိုရထာက်ပံ့်ရပားသည်။ ဆိုလိုသည်ြာ ် ြ ် အနည်အနှစ် ၊ ငါား နှင ့်် အမခာား ရေရန ှ ၎င်ားသည် ရေ ၊ နိုနား ှ ်ားရေသခွဲြ ာား နှင ့်် ပင်လယ်အ ကာား ရရွှွေ့ရမပာင်ားနင သက်ရှြ ာားကို မြစ်ဝြ ် န် ပတ်ဆားြထာားရသာ လြ်ားရ ကာင်ားကို ို ေ ့် ပားထာားပပား ြရှြမြစ် ရဂဟစနစ်ဝန်ရဆာင်ြြ ရထာက်ပံရ ို စ ှု ာားကို ထန်ားသြ်ားရပားထာားပါသည်။ ဆက်သွယ်နင ွ ်ားနှင ့်် ် ြ ် သာ သက်ဆိုငရ ှ ်ားဆိုငေ မြစ်ဝြ ် ာလိုပ်ရဆာင်ခ က်ြ ာားတွင ် ့်် တ်မခင်ားနှင ့်် ရေသံသောလှညပ မြစ်ရေစားဆင်ားြှုစရို က် ှ မပင်အမြင) လကခဏာြ ာား (ောသအလိုက်ရေစားဆင်ားြှုရမပာင်ားလဲမခင်ား၊ ရေြ က်နာ ့်် ၊ မြစ်၏ရေလြ်ားရ ကာင်ား ထန်ားသြ်ား မခင်ား၊ ရေရနရဂဟစနစ် အေပ်နြတ်လကခဏာြ ာား နှင ့်် မြစ်စဉြ ာား (ဥပြာ ငါားြ ာားရရွှွေ့ရမပာင်ားြှု အတွက်)၊ ှ ်ား မြစ်ဝြ ် က်စာားောဘံို ထန်ားသြ်ားမခင်ား၊ ကိုနား သက်ရှြ ာားြှတင်ားရနထိုငက ် စာအာဟာေြ ာား ပင်လယ် အတွငား ် ရမြြှေရှသည့်အ ် ို ့် မခင်ား၊ ကြ်ားရို ားတန်ား ရမြြ က်နာ သယ်ရဆာင်ပခ ် နိုနား ှ သွငမ် ပင်ကို ထန်ားသြ်ားရပားသည့်် ပင်လယ်ဧေယာအတွငား ် အနည် ် င်ားရပားမခင်ား ၊ သဘာဝရဘားအနတောယ်ြ ာား ထန်ားညရပားမခင်ား (ရေကကားရေလျှံြှု နှင ့်် ကြ်ားရို ားတန်ား ဧေယာ အနှစ် မြည့်တ ် ရပေါ်ရေသြ ာားအတွငား အကာအကွယ်ရပားမခင်ား) နှင ့်် မြစ်ဝကျွနား ှု ို ကာကွယ် တာားဆားမခင်ား တိုပါဝင် ် ရေငန်ဝင်ရောက်ြက ့် ှ ်ားရေသခွဲြ ာားသည် ရိုပ်ပိုငား သည်။ မြစ်ဝြ ် ာ၊ ဓာတို နှင ့်် ဇဝရဗေဆိုငေ ် ဆိုငေ ် ာ ် ာ မြစ်စဉြ ာားက မြစ်ဝှြ်ား၏ ရဂဟစနစ်ဆိုငေ ို သက်ရောက်ောရနောမြစ်သည့်် ပင်ြ ကိုနား လိုပ်ရဆာင်ခ က်အရပေါ် လွှြ်ားြား ့် ပား ် /ရေ ကာားခံ ဆက်သွယ်ြှု ကို ရထာက်ပံရ သည်။ ှ ်ားငါားခိုအတွငား မြစ်ဝြ ှ ်ားဆိုငေ ် ြှ ပင်ြမြစ်ရ ကာင်ားြ ာားကို အရေားကကားသည့်် မြစ်ဝြ ို တိုငား ် ာ မြစ်စဉြ ာားအတွက် နဂအ ် ို ်သတ်ြတ ထန်ားသြ်ားထာားေန် ရြာ်ထတ ှ ်ထာားပပားမြစ်ပါသည်။ ထို ပင်ြမြစ်ရ ကာင်ားတစ်ခိုစသည် ို ့် တ် ထထက် သြဟို ို ့် ပက ို ကားသည့်် အဆငအ ့်် တန်ား သတ်ြတ ှ ်ခ က်ရှပပား နှစစ ် ြှာ တစ်စက ် ဉပ ြ်ားြျှရေစားဆင်ားနှုနား ် ့် ျှင ် က နလ ် အကန ် ့် ြ ာား၏ ၁ ၀၀၀ ကိုဗြတာ ရှသည်။ (စစ်ရတာင်ားပင်ြမြစ်ရ ကာင်ားြှလွဲ၍) ပင်ြမြစ်ရ ကာင်ား မြစ်အပိုငား ် ့် ှနား ခနြ ် ့် ို ၎င်ား၏ဆက်သွယ်နင ် ရမခအရှည် ၄ ၁၀၀ ကလိုြတာခနက ် ှု တန်ြိုားအေ သားသနြ ို ြ ် ့် ယ်ထာားေန် အ ကံမပြုထာားပပား ် တွင ် ၉၀၀ ကလိုြတာ ၊ သံလွငတ ဧောဝတမြစ်တွင် ၁ ၅၀၀ ကလိုြတာ ၊ ခ င်ားတွငား ် ွင ် ၁ ၂၀၀ ကလိုြတာ ၊ ြဲရခါင်တွင ် ် ြ ာား ပါဝင်ပါသည်။ ၂၀၀ ကလိုြတာ နှင ့်် စစ်ရတာင်ားတွင ် ၃၀၀ ကလိုြတာ အသားသားရှသည့်် အပိုငား ှ ်ားရေသခွဲြ ာားကို ဇဝရိုပ်သွငဆ မြစ်ဝြ ် ာ အရ ကာင်ားေင်ား သံိုားခို၏ ြူလအရမခခံတန်ြိုားြ ာား အကဲမြတ်တွက်ခ က်မခင်ား ် ိုငေ ို ့် တ် ကာကွယ်ထန်ားသြ်ား အရပေါ် အရမခခံပပား ြွံွေ့ ပြြုားရေားအရကာင်အထည်ရြာ်ေန် အလာားလာရှရသာ ဇိုန ် သြဟို ် ိုန ် အမြစ် ပင ထာားေြည့်ဇ ် မခာားသတ်ြတ ို ား ှ ်ခဲ့်သည်။ ဘူမရု ပသငနေေ - မြစ်၏ဆက်သွယ်နင ် ြ ို စ ် ရပေါ်/ကြ်ားရို ားတန်ားတည်ပငြ်ြ။ ွ ်ား နှင ့်် မြစ်ဝကျွနား ် အနည်အနစ် ှု နိုနား ထိုတ်လိုပ်ြှုအလာားအလာ။မြစ်ရေစားဆင်ားြှု နရန နေဟစ စနှငင ်းလုပင ်း - မြစ်အပိုငား ် ့် ှာားပါားြှု ( ် အကနရ ။ ရေသေင်ားြ ြုားစတ်ြ ာား ၊ ် ဝြ ြုားစံြ အခ က်အခ ာက သည့်ဇ ို ြုားကွဲဧေယာ ၊ ့် တာရမြ နှင ့်် အရေားကကားသည့်် ရေဝပ် စာေင်ားဝင် စြ်ရ ံ ေသြ ာား ၊ ထံား ဧေယာြ ာား ၊ မြစ်ဆိုရ ့် ည့်် ငါား နှင ့်် ရေရန ို ရက ာက် ဘူြရဗေြ ာား တည်ရှြှု။ ြ ြုားသိုဉားရတာြ သက်ရှြ ာား နှင ့်် ကု ်းန ဇီဝမျျု်းစံုမျျု်းကွဲ - အကာအကွယ်ရပားထာားသည့်ရ ့် ေယာ/ အခ က်အခ ာက သည့်် ဇဝြ ြုားစံို ြ ြုားကွဲ ် ဘားြဲဧ ် န ဧေယာတည်ရှသည့်် ောခိုငန ် ။ ပကတအတိုငား ှု ား ် ြထြခိုက်ရှရနရသားရသာရတာအိုပ်ဧေယာ ( ် န ဧေယာ ၈၀ ောခိုငန ် ရှရသာ သိုြဟို ှု ား ို ကားရသာ) ့် တ် ပက ှု ေား နှင ့်် သက်ရြွားလိုပ်ငန်ားဆိုငေ လူြရ ှု ေားဆိုငေ ် ာ အဂသ ါေပ်ြ ာားကိုလည်ား အကဲမြတ်တွက်ခ က်ပပား လူြရ ှု ် ာ ထခိုက်လွယ်ြ၊ ှ ့်် ဆင်ားေဲနြ သဘာဝသယံဇာတအရပေါ် ြှခိုအာားထာားြှုနင ို ့် ိုထည့်သ ွ ်ားပါားြှုတက ် စဉားစာားခဲသ ် ွငား ့် ည်။ သတင်ား အခ က်အလက် ှု ေား ထခိုက်လွယ်ြန ြ ာားသည် လူြရ ှ ့်် ဆင်ားေဲနြ ှု င ် ကန်ား နှငအ ွ ်ားပါားြှုအတွက် အသံိုားမပြုသည့်် သွယ်ဝိုက်အညွှနား ့်် တူ ့်် ထ ၂၀၁၄ သန်ားရခါင်စာေင်ားအခ က်အလက်မြင ့်် ကနသ ပြြုွေ့နယ်အဆငအ ှ ်ားရေသခွဲ ဇိုနပ ် ့် တ်ခံထာားေသည်။ မြစ်ဝြ ် မခာား ် ိုငား ှ ်မခင်ားကို ပင သတ်ြတ ် မြတ်နင ို ား ် ေားအတွက် ဤ အကဲမြတ်တွက်ခ က်ြက ို ရ ် ေန် ေည်ေွယ်ခ က် ထာားရှခဲ့်ရသာ် ှု ို ထည့််သွငား ို ြ လည်ား အခ က်အလက်ြ ာားသည် မြစ်နင ှု ေားထခိုက်ြြ ် ွယ်ောရှရသာ လူြရ ် သာ အညွှ နား ှု ာားအတွက် ရကာင်ားြွနရ ် ကန်ားကို ို မ် ခင်ားြရှသမြင ့်် ြမြစ်နင ရထာက်ပံ့်နင ် ဲ့်ပါ။ ထို အညွှနား ို ခ ် သားသန ် ့် ် ကန်ားြ ာားြှာ အပြဲအာားမြင ့်် မြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲြ ာားအတွငား ့်် ာားရသာရ ကာင ့်် မြစ်သည်။ တည်ရနောအလိုက် ရထွမပာားြှု မြငြ ှ ်ားရေသခွဲတစ်ခိုခ င်ားစအတွက် အစား မြစ်ဝြ ် ပ်ြဲွေ့ြ ို ေ လက်နက်ကိုငတ ို ေြဟိုတ်ရသာ လက်နက်ကိုင ် တပ်ြဲွေ့ြ ွ ာားနှင ့်် အစား ွ ာား အ ကာားပဋပကခကိုလည်ား အကဲမြတ်တွက်ခ က်ခဲ့်ပပား စြံကန်ားအရကာင်အထည်ရြာ်ရေားအတွက် ကကားြာားရသာ အတာား ို ့် တ် ြရက ာ်လွှာားနင အဆား သြဟို ် လာက်ရအာင်ကကားြာားသည့််အတာားအဆား က ရောက်ရစနင ို ရ ် ည့်် ပဋပကခ မြစ်ပွာား ို ြ ို ရ နင ို ်ထာားသည်။စြံကန်ားအရကာင်အထည်ရြာ်ြရ ် မခအနတောယ်ြ ာားကို ရြာ်ထတ ို ိုဆိုားဝါားသွာား ရစနင ှု ကာင ့်် ပြ ို ် သည့်် ို ်ထာားသည်။ အကဲမြတ်တွက်ခ က်ြသ ပဋပကခြ ာားကိုလည်ား ခွဲမခာားရြာ်ထတ ှု ည် လက်နက်ကိုင ် တပ်ြဲွွေ့ြ ာားတည်ရှြှု ၊ ို ား သြင ွ ခွ ် ရ ကာင်ားအေ လူြ ာားအစိုအမပံြုလိုက်ရနေပ်စန ် ပဋပကခမြစ်ပာ ် ့် ာြှု ၊ ြ ကာရသားြကာလအတွငား ွ ားြှု နှင ့်် တိုက်ပဲွ ် ့် န ရ ကာင ့်် ရသဆံိုားသည့်် ခနြ ် လူဦားရေ တက ှ ား ် ွငား ို ့် ို ထည့်သ ် ရ ကာင်ားအေ လက်နက်ကိုင ် ် စဉားစာားပပား လက်ရှ နှင ့်် သြိုငား ို ့် ို အရမခခံထာားသည်။ ၎င်ားသည် အဆိုမပြုထာားသည့်် စြံကန်ားြ ာား အတွက် စစစ်ရေွ ားခ ယ်မခင်ားဆိုငေ ပဋပကခတက ် ာ ို ပ်ရဆာင်ားအဆင်တ အပထ ့် ပားပပား အရကာင်အထည်ရြာ် တည်ရဆာက်သူြ ာားအရနမြင ့်် စြံကန်ားအာား ့် စ်ခိုကို ရထာက်ပံရ ့်် လာားဆိုသည်ကို ဆံိုားမြတ်ေန် စြံကန်ားမြစ်ရမြာက်နင ရရှ ွေ့ဆက်သငသ ် ြ ို စ ် အဆငက ွ ်ား ခွဲမခြ်ားစတ်မြာြှု အရစာပိုငား ့်် တည်ားက ို ြ အသံိုားခ နင ် ည်မြစ်သည်။ ် ာ ပဋပကခဆိုငေ ဆံိုားရှု ံားြှုမြစ်နင ို ရ ် မခ အနတောယ်သည် ှ အ အခ န်နင ့်် ြျှရမပာင်ားလဲရနပပား ို ရ ဆံိုားရှု ံားနင ့်် ည် မြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲအလိုက် ရထွမပာားနင ် မခအဆငသ ် မြင ့်် ပဋပကခမြစ်ပာ ို သ ် ွ ားလွယ်ရသာ ဧေယာြ ာားအတွငား ဲ ခင်ားသည် တိုက်ရို က်ထခိုက်ခံစာားေသည့်် မပည်သူြ ာား ၊ သြိုငား စြံကန်ားစြံခ က် ရေားဆွမ ် ့် ွာ ထွက် ် ရ ကာင်ားအေ ရနေပ်စွနခ ် ေင်ားသာားလက်နက်ကိုင ် အြွဲွေ့အစည်ားြ ာား နှင ့်် တိုငား ရမပားေသူြ ာား ၊ တိုငား ို င ် ေင်ားသာားနင ံ ေားပါတြ ာား နှင ့်် က ယ်မပနရ ် ရ ် ့် သာ ့်် ါဝင်ထက ဆက်စပ်ပတ်သက် ပါဝင်သငပ ို ်သူြ ာား နှင ့်် ထရတွွေ့ ရဆွားရနွားြှု ရပါင်ားစည်ားပါဝင်သည့်် ပဋပကခထရှလွယ်ြှု ် ာ ခွဲမခြ်ားစတ်မြာြှု ပါဝင်သငသ ဆိုငေ ့်် ည်။ ် ဆိုငေ ဇဝရိုပ်ပိုငား ့်် တ်ြတ ် ာ အရ ကာင်ားေင်ားတစ်ခိုစအတွက် အဆငသ ှ ်ားရေသခွဲ ှ ်ခ က်ြ ာား ရပားထာားပပား ရအာက်ပါ မြစ်ဝြ ် သံိုားခို၏ ဇိုနတ “ဇိုန” ် မခာားသတ်ြတ ် စ်ခိုအမြစ် ပိုငား ို ပါင်ားေလေ်တွက်ခ က်ပပား အခ ြုားက ညယူပါသည်။ - ှ ်ေန် စိုစရ တ ု်းပမငဇု - မြစ်ဝှြ်ားမြစ်စဉြ ာားအတွက် အရေားကကားရသာ ် ည်ားရပားြှုြ ာား ကူညမြည့်ဆ ရထာက်ပံ့် ့်် ာားရသာရေစားဆင်ားြှု သိုြဟို ရပားထာားသည် (မြငြ ် အနည်အနစ် သယ်ရဆာင်ြ) ့် တ် ကကားြာားနှုနား ို ့် တ် ှု သြဟို ် ဆိုငေ အနည်ားဆံိုား ဇဝရိုပ်ပိုငား ် ိုအတွက် တစ်ြထ ် ာ အရ ကာင်ားေင်ား နှစခ ူ သည့်် သဘာဝတန်ြိုားြ ာားရှသည်။ ူ ား ို ့် တ် အထက်ပါ အဂသ ါေပ်နစ သြဟို ် ြုားစလံိုားရှသည်။ ှ ြ တ ု ်းအလယအလတရှ ဇု - သသာကကားြာားသည့်် ဧေယာအရပေါ်တွင ် နှစခ ို ား ် ိုအထရှသည့်် ဇဝရိုပ်ပင ် ာ ် ဆိုငေ ့်် ရှာက်ေန် တန်ြိုားမြင်ြ အရ ကာင်ားေင်ားြ ာားအတွက် ထန်ားသြ်ားရစာငရ ့် ာားသည့်် သွငမ် ပင်လကခဏာြ ာား ြရှပါ။ ို ့် သရသာ် အရ ကာင်ားေင်ားတစ်ခိုအတွက် သသာကကားြာားရသာ တန်ြိုားရှနင ို သ ် ည်။ သြဟို ို ့် တ် ထက ဲ့် ရသာ ို သ ို ့် ို သ တန်ြိုားရှသည့်် ရသားငယ်ရသာ ဧေယာ ရှနင ် ည်။ တ ု်း မဇု ် ဝရိုပ်ပင - သသာကကားြာားသည့်် ဧေယာအရပေါ်တွင ် ြည်သည့်ဇ ် ဆိုငေ ို ား ် ာအရ ကာင်ားေင်ားအတွက်ြှ ့်် ရှာက်ေန် တန်ြိုားမြင်ြ ထန်ားသြ်ားရစာငရ ို ့် ့် ာားသည့်် သွငမ် ပင်လကခဏာြ ာား ြရှပါ။ သရသာ် ့်် ာားသည့်် တန်ြိုားမြငြ ို သ ရသားငယ်ရသာဧေယာရှနင ် ည်။ ှ ်ားရေသခွဲ တစ်ဆယ်ခိုကို တန်ြိုားမြငဇ မြစ်ဝြ ် မြစ် ခွဲမခာားရြာ်ထတ ့်် ိုနအ ို ်ခဲ့်ပပားမြစ်ကာ မြန်ြာနင ို င ် ၏ ် န ံ ဧေယာ ၂၄ ောခိုငန ် ှု ား ် ြရှြမြစ် အရေားပါရသာ ဇဝရိုပ်ပင ကိုလွှြ်ားမခံြုထာားပပား ဤရေရဝရေလဲဧေယာြ ာားအတွငား ် ဆိုငေ ို ား ် ာ မြစ်စဉြ ာား နှင ့်် တန်ြိုားြ ာားကို ို တိုငား နဂအ ို ရ ် ထန်ားသြ်ားထာားနင ့်် ရှာက်ထာားေန် အ ကံမပြုထာားပါသည်။ ် ေားအတွက် ကာကွယ်ရစာငရ ှ ်ားရေသခွဲြ ာားအတွငား ဤမြစ်ဝြ ို ်လိုပ်ရေား အရကာင်အထည်ရြာ်ြက ် ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ှု ေ ှု ို စိုရပါင်ားသက်ရောက်ြအ ှ ်ားရေသခွဲတန်ြိုားြ ာား လွနလ မြစ်ဝြ ် ွနက ် ဲကဲ အဆငန ့်် ြ်က ့် ြှု ြမြစ်ရစဘဲ ပတ်ဝန်ားက င် နှင ့်် လူြှုရေားဆိုငေ ို ရ ် ာ ဆံိုားရှု ံားနင ် မခ ့် ည့်် အရသားစာားစရကားစြံကန်ားြ ာားမြငသ အနတောယ်နြ်သ ် ့် တ်ထာားေန် အ ကံမပြုထာားသည်။ တန်ြိုားမြင ့်် မြစ်ဝြ ့်် ာ ကနသ ှ ်ား ် ာားအတွငား ရေသခွဲဇိုနြ ် ြှ ငါားခိုသည် ဧောဝတမြစ်ဝှြ်ား၏ မြစ်ြ ာားရခ ာင်ားြ ာားတွင ် တဆက်တစပ်တည်ား တည်ရှပပား ို ပါင်ား ဧေယာ ၇၈ ၉၀၀ စတိုေန်ားကလိုြတာကို လွှြ်ားမခံြုထာားသည်။ (မြန်ြာနင စိုစရ ် အ ို င ံ တွငား ် မြစ်ဝြ ှ ်ား၏၂၁ ောခိုငန ှု ား ် န ်)ဤ ် အရေားကကားသည့်တ ဧေယာအတွငား ို ပါင်ားမြစ်ဝှြ်ားရေထိုတ်လွှတ်ြှု၏ ် န်ြိုားြ ာားတွင ် စိုစရ ် န ၄၇ ောခိုငန ် ဝန်ားက င် နှင ့်် ှု ား ် အနည်အနစ် သယ်ရဆာင်ပခ ထိုထည်ပြာဏကကားြာားရသာ နှုနား ို ့် ို ထည့်ဝ ို ့် ရပားြှုတက ် ည်ားရပားမခင်ား ပါဝင်သည်။ ် င်မြည့်ဆ ဤ ် တွင ် တန်ြိုားမြငြ ဧေယာအတွငား ် က်စာားောဘံို နှင ့်် ခါကာဘိုောဇ ့်် ာားသည့်် ရေရနသက်ရှြ ာားြှတင်ားရနထိုငက ် ထင်ရှာားသည့်က အြ ြုားသာားဥယ ာဉ အတွငား ် ရနရဂဟစနစ်ြ ာား ၊ ရတာရို ငား ် ိုနား ့် တာ ရလားခို ၊ ် တေ စဆာန် ရဘားြဲရ ို ြုားကွဲဧေယာ နှင ့်် မြန်ြာနင အခ က်အခ ာက သည့်် ဇဝြ ြုားစံြ ် အ ို င ် ပကတအတိုငား ံ တွငား ် ြထြခိုက် ရှရနရသားသည့်် က န်ရှသြျှ ရတာအိုပ် ( ် န ၈၀ောခိုငန ် သိုြဟို ှု ား ို ့် ့် တ် ထထက် ပိုြ ာားသည့်် ဧေယာ) အာားလံိုား၏၃၅ ် န ောခိုငန ် လည်ား ပါဝင်သည်။ အမခာား တန်ြိုားမြင ့်် မြစ်ဝြ ှု ား ် ိုသည် တနသသာေမြစ်ဝှြ်ားအတွငား ှ ်ားရေသခွဲဇိုန ် နှစခ ် တွင ် တည်ရှကာ ှ ်ားြ ာားအတွငား က န်တစ်ခိုစသည် သံလွင၊် ြဲရခါင် နှင ့်် ေခိုငမ် ြစ်ဝြ ် အသားသား တည်ရှသည်။ ို ့် ို သငရ တန်ြိုားအလယ်အလတ်ရှ မြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲ ၂၁ ခို နှင ့်် တန်ြိုားနြ့်် မြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲ ၂၇ ခိုတက ့်် တာ်ရသာ ရေအာား ှု တွက် အလာားအလာရှသည့်် ဇိုနြ လျှပ်စစ်ြံွေ့ွ ပြြုားရေား အရကာင်အထည်ရြာ်ြအ ို ်ခဲ့်ပပားမြစ်ကာ ် ာားအမြစ် ခွဲမခာားရြာ်ထတ ို င မြန်ြာနင ံ ေယာ၏ ၃၇ ောခိုငန ် ဧ ှု ား ် န ် နှင ့်် ၃၉ ောခိုငန ် န ှု ား ် င ် အသားသားကို လွှြ်ားမခံြုလ က်ရှသည်။ ဇိုနပ ် မခာား သတ်ြတ ို ား ှ ်မခင်ား ှု နဦားအဆငြ အရကာင်အထည်ရြာ်ြက ် ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ့်် ာားအတွငား ို ်လိုပ်ရေား အရကာင်အထည်ရြာ်ေန် အလာား အလာရှရသာရနောြ ာားအမြစ် ို ေက အစား ဤမြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲြ ာားကို ် ွငား ထည့်သ ် စဉားစာားေန် အ ကံမပြုထာားသည်။ ှ အ အခ န် ကာလာသည်နင ် ာလကခဏာေပ်ြ ာားအရ ကာင်ား သတင်ားအခ က် ့်် ြျှ သဘာဝသယံဇာတ နှင ့်် လူြှုရေားဆိုငေ အလက်အသစ်ြ ာား ေရှလာပပား မြစ်ဝှြ်ားပံိုစံငယ်တည်ရဆာက်မခင်ားသည်လည်ား ို အနိုစတ် ပ၍ ် ာကာ ရကာင်ားြွနလ ို အတည်မပြုရပားလာနင စြံကန်ားြ ာားကို ပ၍ ် ည်မြစ်သည်။ ထိုအခါ အစား ို ြ ှ ်ားရေသခွဲအိုပ်စို အတွငား ို ေသည် ဤမြစ်ဝြ ် ွ ်ားြှု ၊ ရဂဟစနစ်ဝန်ရဆာင်ြှုြ ာား နှင ့်် ရေရဝရေလဲဧေယာြွံွေ့ ပြြုားတိုားတက်ရေား နှင ့်် အြွဲွေ့အစည်ားတစ်ခိုလံိုား၏ က န်ားြာသန်စြ ို တိုငား အမခာားအရေားကကားရသာတန်ြိုားြ ာား နဂအ ို ရ ် ထန်ားသြ်ားထာားနင ် ေားအတွက် ရေရဝရေလဲဧေယာအခ ြုွေ့ကို သားသန ် ြယ် ့် ို ့် ကာား ဟန်ခ က်ညြှုကို ေရှနင ထာားြှုတအ ် စေန် သယံဇာတ အသံိုားခ ြှုဆိုငေ ို ရ ှု ို စဉားစာား ် ာ အရလျှာ့်အတင်ား ခ န်ညယူြက ့်် ကာင်ား အ ကံမပြုထာားပါသည်။ သငရ ှ ်ားရေသခွဲြ ာားစွာအနှံ ့် ထိုတ်လိုပ်ြှုပြာဏ ြတြ်ားြယြ်ားရှရသာ စြံကန်ားြ ာားစွာကို မြန်ကကဲ မြစ်ဝြ ့် ပပား အရကာင်အထည် ် တွငသ ရြာ်ြည့််အစာား မြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲ တစ်ခိုအတွငား ့်် ဲခ ထာားပပား တစိုတစည်ား ် ာ စြံကန်ားြ ာား အထက်ရအာက် ဆငက ် ည်တရ တည်ား အရကာင်အထည်ရြာ်သည့်် နည်ားလြ်ားကို ရပါင်ားစည်ားရဆာင်ေွက်ေန် ရေရှညတ ံ့် သာ ရေအာားလျှပ်စစ် ြွံွေ့ ပြြုားရေားအရကာင်အထည်ရြာ်ြှုနည်ားလြ်ားက အ ကံမပြုထာားပါသည်။ မြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲ ့် တ် သိုြဟို ရေရဝရေလဲ ် စြံကန်ားြ ာားစွာအရကာင်အထည်ရြာ်မခင်ားက မြစ်ဝြ ဧေယာတစ်ခိုအတွငား ် စြံကန်ားြ ာား မြနက် ကဲ ှ ်ားရေသခွဲြ ာားစွာအတွငား ့် ို သ ထာားရှမခင်ားထက် ပြ ် ည့်အ ို ာလွနသ ွ ်ားအင်ယူနစ်တစ်ခိုအတွက် အလံိုားစံို ရသာ ် က ြုားရက ားဇူားြှာ ထိုတ်လိုပ်သည့််စြ ှု ြာဏနြ်က ထခိုက်ြပ ် ေထိုသည် လျှပ်စစ်ထတ ့် မခင်ား ၊ သိုရလှာင်ထာားသည့်ရ ို ်လိုပ်သည့််စက်ရို ံြ ာားစွာကို မြတ်သန်ား ် ေထိုပြာဏ တစ်ယူနစ်အတွက် လျှပ်စစ်ထတ သွာားသမြင ့်် ထန်ားညခံေသည့်ရ ို ြငြ ို ်လိုပ်ြှု ပိုြမ ့်် ာားလာမခင်ား စသည့်် ို သ အခ က်ြ ာား ပါဝင်နင ို တိုငား ် ည်။ ဤ နည်ားလြ်ားသည် ြထြခိုက် ရှရနရသားသည့်် မြစ်ြ ာားကို နဂအ ် ထန်ားသြ်ား ှ ်ားတစ်ခိုထဲြရ ထာားခွငမ့်် ပြုပပား တစ်ခ န်တည်ားတွင ် မြစ်ဝြ ို ့် တ် ပက ှ န၍ အလာားတူပြာဏရှရသာ သြဟို ို ကားရသာ ရေအာား ို ပ လျှပ်စစ်ကို ထိုတ်လိုပ်ရပားနင ှ ်ားရေသခွဲြ ာားအတွငား ် ါသည်။တန်ြိုားနြ့်် နှင ့်် တန်ြိုားအလယ်အလတ်ဇိုန ် မြစ်ဝြ ် ြွံွေ့ ပြြုားရေား ှု ည်ားလြ်ားသည် မြန်ြာနင အရကာင်အထည်ရြာ်ြန ် အ ို င ် ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ံ တွငား ို ်လိုပ်ရေားက ထန်ားညြှု မပြုလိုပ်ြည့်် ို ပါင်ားကို ၁၄.၄ ောခိုငန ရေရဝရေလဲဧေယာ စိုစရ ် န ှု ား ် ြှ ၂၃.၅ ောခိုငန ် န ် အထ မြငတ ှု ား ့်် က်လာရစြည်မြစ်ပပား မပြုလိုပ်ရနက ံ တိုငား လိုပ်ငန်ားပံိုစအ ် ြာဏ (ထပ ် ရဆာင်ေွက်လျှင ် ထန်ားညခံေြည့်ပ ို အ ို ံစ ် ရဆာင်ေွက်ြည့်် စြံကန်ား ြ ာားအာားလံိုား ံ တိုငား ် န တပ်ဆင်တည်ရဆာက်ြည်ဟို ယူဆထာားပါက) မြစ်သည့်် ၄၅ ောခိုငန ် ထက် ြ ာားစွာ ရလ ာန ှု ား ့် ည်ားပါသည်။ ် ည်တရ ရေရှညတ ှ အ ံ့် သာ ြွံွေ့ ပြြုားရေားအရကာင်အထည်ရြာ်ြှု ြူရဘာင်နင ့်် ည အရကာင်အထည်ရြာ်ြည့်် အနာဂတ် ို ်လိုပ်ရေားကဏ္ဍ၏ စိုစရ ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ွ ်ားေည်ကို တက စွာခနြ ို ပါင်ား ထိုတ်လိုပ်ြှုစြ ် ့် န ှ ား ် ၍ ြမြစ်နင ် ါ။ သဇာလွှြ်ား ြား ို ပ ို ှု ှနင သက်ရောက်ြရ ် ည့်် အြ ြုားြ ြုားရသာ သဘာဝသယံဇာတ ၊ လူြရ ို သ ် ာားရ ကာင ့်် ထသ ှု ေား နှင ့်် ရ ားကွက် ကန်ားရှငြ ို ို ့် ် ့် ှနား တက စွာခနြ ို ့် ် ေန် ခက်ခဲေမခင်ားမြစ်သည်။ သရသာ် ခနြ ် ့် န ် ရမခ စရကားအတိုငား ှ ား ် အတာြှာ စက်ဆပ်ဆင်အင်အာား ၁၃ ၀၀၀ ့် တ် ထထက် ြဂါဝပ် ဝန်ားက င် သိုြဟို ို ့် ပြ ို ည်ဟို ခနြ ် ့် န ှ ား ် ့် ှနား ် ထာားသည်။ ဤခနြ ် ခ က်သည် ရှေင်ားစွဲ စြံကန်ားြ ာား ( ၃ ၃၀၀ ြဂါဝပ်) အမပင် တည်ရဆာက်ဆဲ စြံကန်ားြ ာားြှ ထိုတ်လိုပ်ြှုအသစ်ြ ာား ( ၁ ၆၀၀ ြဂါဝပ်) ၊ တန်ြိုားအလယ်အလတ်ဇိုန ် ့် ိုနြ နှင ့်် တန်ြိုားနြ်ဇ ် လက်ရှအဆိုမပြုထာားရသာ စြံကန်ားြ ာား ( ၇ ၃၀၀ ြဂါဝပ်) တန်ြိုားမြငမ့်် ြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲဇိုန ် ် ာား အတွငား ် ြ ာားအတွငား ှု ည်ားရသာ ထခိုက်ြန ရေအာားလျှပ်စစ်စြံကန်ားအခ ြုွေ့ ြှ ှု ြာဏအခ ြုွေ့အရပေါ် ထိုတ်လိုပ်ြပ အရမခခံတွက် ခ က်ထာားသည်။ ဲ ျှပ်စစ်ဓာတ်အာားထိုတ်လိုပ်ရေားစက်ရို ံြ ာား ရှေင်ားစွလ မပင်ဆင်ြွြ်ားြံမခင်ား ် စက နှင ့်် ရေသွငား ို ်ပ ြုားရေား ် ာားတပ်ဆင်မခင်ား ၊ တပ်ဆင်အင်အာား ၁၀ ြဂါဝပ်ထက် နည်ားသည့်် ရေအာားလျှပ်စစ် စြံကန်ား စြံကန်ားြ ာားတွင် တာဘိုငြ ် ွက်မခင်ားပင် ြမပြုေရသားရပ။ သရသာ် အငယ်စာားြ ာား ထည့်တ ို ့် ို ေ အရကာင်အထည်ရြာ်နင ် န် အလာားအလာရှသည့်် ဦားစာား ် ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ရပား မြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲြ ာားအတွငား ှု တွက် စံစ ို ်လိုပ်ြအ ို ြ်ားရလ့်လာြှု ရရှ ွေ့ဆက်ရဆာင်ေွက်သည့်် အခါ ို ပ်ရဆာင်ား စိုစရ အပထ ွ ်ားေည် ရပေါ်ထက ို ပါင်ား ထိုတ်လိုပ်ြှုစြ ို ပ ွ ်လာနင ် ါသည်။ ှ ်ားဇိုနပ မြစ်ဝြ ို ား ် င ် ာ ် မခာားမခင်ားအစအြံြ ာားသည် ရေအာားလျှပ်စစ်ဆိုငေ ရေတာရဘ့်စ် ၊ မြစ်ဝှြ်ားရေသခွဲ အကဲမြတ် သည့်် သံိုားနှစ်ြရ တွက်ခ က်မခင်ားနှင ့်် ရအာက်ပါတိုပါဝင် ့် ို ့် အရထာက် ူ ဘာင်အရကာင်အထည်ရြာ်ရေား စြံခ က်တစ်ခိုတ၏ ့် ပားြှုနင အပံရ ဲ ခင်ား ကေယာ နည်ားလြ်ားတစ်ခိုကို ှ ့်် အတူ စြံကန်ားတည်ရနောရေွ ားခ ယ်မခင်ားအတွက် ကနဦား စြံခ က်ရေားဆွမ ့် ပားပါသည်၊ ရထာက်ပံရ ို င မြန်ြာနင ံ စား ် အ ို ေ (လျှပ်စစ် နှင ့်် စွြ်ားအင်ဝန်ကကားဌာန နှင ့်် သယံဇာတ နှင ့်် သဘာဝပတ်ဝန်ားက င် ထန်ားသြ်ားရေား ဲ ေား ရကာ်ြတတစ်ခို ထူရထာင်မခင်ား ဝန်ကကားဌာန) နှင ့်် ပူားတွဲစြံခ က်ရေားဆွရ ် ည်တရ အြ ြုားသာား ရေရှညတ ို ်လိုပ်ရေား ြူဝါေ တစ်ခိုရြာ်ထတ ံ့် သာ ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ို ်မခင်ား ို င မြန်ြာနင ံ စား ် အ ို ေ၏ အရကာင်အထည်ရြာ်ြအ ှု တွက် မြစ်ဝြ ှ ်ားဇိုနပ ် င ် မခာားသတ်ြတ ို ား ံို လိုပ်နည်ား ှ ်မခင်ား လိုပ်ထား ို ်မခင်ား တစ်ခို ရြာ်ထတ ် ည်တရ ရေရှညတ ် စံခ န်စံညွှနား ံ့် သာ စြံကန်ား ေဇိုငား ် ြ ာား အ ကံဉာဏ်ရပားမခင်ား ှု ေား ထခိုက်ြဆ ပတ်ဝန်ားက င် နှင ့်် လူြရ ် ့် ွဲရေားအစအစဉရေားဆွမ ှု န်ားစစ်မခင်ား နှင ့်် စြံခနခ ဲ ခင်ား တို ့် တိုားတက် ် ာရစေန် အ ကံဉာဏ်ရပားမခင်ား ရကာင်ားြွနလ အရမခခံအခ က်အလက် စိုရဆာင်ားရကာက်ယူမခင်ား နှင ့်် သိုရတသနရဆာင်ေွက်မခင်ား ှု တင်ပပားရနာင် သံိုားနှစ်အ ကာတွင ် မပန်လည်သိုား ပထြြူ စြံခ က် အရနမြင ့်် ြူရဘာင်ကို အရကာင်အထည်ရြာ်ြစ ံ သပ်ေန် ို အရသားစတ်က သည့်် သတင်ားအခ က်အလက် နှင ့်် အရကာင်အထည်ရြာ်ောြှ ကံြုရတွွေ့ေသည့်ရ နှင ့်် ပ၍ ် တွွေ့ ရှခ က်ြ ာား နှင ့်် ေလေ်ြ ာားအရပေါ် အရမခခံပပား လိုအပ်သလို မပန်လည်မပင်ဆင်ေန် အ ကံမပြုထာားသည်။ ၅။ အကျျု်းရလေမျော်း ် ဆိုငေ သည် အရေားကကားသည့်် ဇဝရိုပ်ပိုငား ် ာမြစ်စဉြ ာား နှင ့်် တန်ြိုားြ ာား ၊ ြတူကွဲမပာားသည့်် ဆက်စပ်ပတ်သက် ့်် ါဝင်ထက ပါဝင်သငပ ို ်သူြ ာား၏ အမြင်အြ ြုားြ ြုား နှင ့်် ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ို ်လိုပ်ရေားြှ ထြ်ားရဆာင်ရပားနင ို သ ် ည့်် နင ် ၏ ို င ံ ွ ်ားအာားလိုအပ်ခ က် တအရပေါ် လျှပ်စစ်စြ ို ့် အရမခခံပပား မြန်ြာနင ို င ် အ ံ တွငား ံို ေရှညတ ် ဘက်စရ ံ့် သာ ရေအာားလျှပ်စစ် ် ည်တရ ှု တွက် ဟန်ခ က်ညသည့်် လြ်ားရ ကာင်ား တစ်ခို ရထာက်ပံ့်ရပားေန် ကကြုားပြ်ား ထာားပါ ြွံွေ့ ပြြုားရေားအရကာင်အထည်ရြာ်ြအ ို ်လိုပ်ရေားအတွက် ဘက်စရ သည်။ ၎င်ားက ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ် ည်တန ံို ေရှညတ ို ြ ံ့် င ် ှု နှင ့်် ရေရှည်ဦားတည်ခ က် အရ ကာင်ား ့်် ါဝင်ထက ပါဝင်သငပ ို ်သူြ ာားအ ကာား အရေားကကားသည့်ရ ် မပာဆိုရဆွားရနွားြှုြ ာားကို အာားရပားမြငတ ့်် င်ပပား မြန်ြာနင ို င ံ တွငား ် အ ် ့်် က်န ွှယ်ော သဘာဝယံဇာတ တန်ြိုားြ ာားအရ ကာင်ား ရေအာားလျှပ်စစ်ြံွေ့ွ ပြြုားရေားအရကာင်အထည်ရြာ်ြှု နှင ့်် ယင်ားနှငဆ ှ ်ားတစ်ခိုလံိုား မခံြုငံို ကည့်ရ မြစ်ဝြ ့် ပားပါသည်။ ် ှု ရသာအမြင်ကို ပထြဆံိုားအမြစ် ရထာက်ပံရ ံို ေရှညတ ဘက်စရ ံ့် သာြွံွေ့ ပြြုားရေားြူရဘာင်သည် ရေအာားလျှပ်စစ်ြံွွေ့ ပြြုားရေားအရကာင်အထည်ရြာ်ြှု နှင ့်် သဘာဝ ် ည်တရ ဲ ခင်ားဆိုငေ သယံဇာတ ကာကွယ်ထန်ားသြ်ားမခင်ားအ ကာား စြံခ က်ရေားဆွမ ် ာ အဆက်အသွယ်နည်ားလြ်ားအမြစ် ရထာက်ပံ့် ဲ ခင်ားနည်ားလြ်ားမြင ့်် ထို ေည်ေွယ်ခ က်နစ ရပားပပား မြစ်ဝှြ်ားတစ်ခိုလံိုားလွှြ်ားမခံြုစဉားစာားရသာ စြံခ က်ရေားဆွမ ် ိုစလံိုားအာား ှ ခ ို ြ ေရှရစနင ဲ ခင်ား၏ အာရံိုစိုက်ြက ် ည်မြစ်သည်။ကနဦားစြံခ က်ရေားဆွမ ှု ို စြံကန်ားတစ်ခိုခ င်ားစ တွက်ခ က်စဉားစာားမခင်ားြှ ို ့် ာင်ခွာပပား ရဝားောသရရှ ် န်ားြာသန်စွြ်ားြှုနင မြစ်ဝှြ်ား၏ရေရှညက ှ ့်် မြစ်အြွဲွေ့အစည်ားအရပေါ်အြှမပြုရနရသာ ရဂဟစနစ် ှု ာား မပြုမပင်ထန်ားသြ်ားမခင်ားသို ့် ဦားတည်ရရွှွေ့ရမပာင်ားမခင်ားအာားမြင ့်် သဘာဝသယံဇာတနှင ့်် မြစ်အြွဲွေ့ အစည်ားကို ဝန်ရဆာင်ြြ ှု သိုငား အြှမပြုရနရသာ လူြအ ို ား ် အဝင ို ်လိုပ်ရေားြှ က ရောက်ရစြည့်် ပတ်ဝန်ားက င် နှင ့်် ် ြ ာားအရပေါ် ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ှု ေား ရဘားအနတောယ်ြ ာားအာား ကကားြာားစွာရလျှာခ လူြရ ို ြ ့် ရပားနင ဲ ခင်ား ် ည်မြစ်သည်။ ဤြူရဘာင်က လက်ရှ စြံခ က် ရေားဆွမ ် ာ အကနအ ဆိုငေ ို ံ အတိုငား ် ့် သတ်ကို အသအြှတ်မပြုေင်ား တပပြုင်တည်ားတွင ် မပြုလိုပ်ရနက လိုပ်ငန်ားပံစ ် အရကာင်အထည် ှု ာားရပေါ်ရပါက်လာမခင်ားရ ကာငမ့်် ြစ်ဝြ ရြာ်ြြ ့်် ြ့်် ှ ်ားရေစားဆင်ားြှုအရပေါ် ကကားြာားသည့်် ထန်ားရက ာင်ား မပြုမပင်ခံေြှု နှင ့်် အဆငန ို ်လိုပ်ရေားကဏ္ဍကို ရေရှညတ က ြှုြ ာားမြစ်ရပေါ်ြလာခင် ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ံ့် သာ ြွံွေ့ ပြြုားရေားအရကာင်အထည် ် ည်တရ ှု သို ဦားတည် ရြာ်ြဆ ့် ရစပါသည်။ ို ်လိုပ်ရေားကဏ္ဍ စြံခ က်ရေားဆွမ ရေအာားလျှပ်စစ်ထတ ဲ ခင်ားအတွက် ဤြူရဘာင်ကိုအသံိုားခ မခင်ားသည် ရအာက်ပါ အက ြုား ှ ား ေလေ်ြ ာား ေရှလာရစြည်ဟို ရြျှာ်ြန ် ေပါသည်။ ို စ ပင်ြမြစ်ရ ကာင်ားဆက်သွယ်နင ွ ်ား နှင ့်် အရေားကကားသည့်် မြစ်ဝြ ် ြ ှု ေားဆိုငေ ှ ်ားရေသခွဲ ပတ်ဝန်ားက င် နှင ့်် လူြရ ် ာ ့်် ြ်က တန်ြိုားြ ာား ဆံိုားရှု ံားြှုရ ကာင ့်် သဘာဝသယံဇာတြ ာား ကကားြာားစွာအဆငန ့် မခင်ားကိုရရှာင်ရှာားမခင်ားအာားမြင ့်် ် ပါင်ား ၁၀၀ နှင ့်် ထထက် ရနာင်လာြည့်် နှစရ ို ့် ို ွနရ ပလ ် သာ ကာလအတွက် မြစ်ဝှြ်ားြ ာား၏ က န်ားြာသန်စွြ်ားြှုကို ို တိုငား နဂအ ် ထန်ားသြ်ားရပားမခင်ား ှု ာားကို ြပ က်ယွငား မြစ်ကို အရမခခံရသာ ြရှြမြစ် ရဂဟစနစ် ဝန်ရဆာင်ြြ ် ေရအာင် ထန်ားသြ်ားရပားမခင်ား ့်် တာ်ရသာ တည်ရနောရေွ ားခ ယ်မခင်ား နှင ့်် ေဇိုငား စြံကန်ားြ ာားအတွက် သငရ ံ နှ ် ပံိုစတ ့်် တ်သက်ပပား ဆံိုားမြတ်ခ က် ို ့် ငပ ် လင်ားရသာ လြ်ားညွှနခ ခ ြှတ်သူြ ာား နှင ့်် ြွံွေ့ ပြြုားရေားအရကာင်အထည်ရြာ်သူြ ာားကို ရှငား ့် ပားမခင်ား ် က်ရထာက်ပံရ ့်် ါဝင်ထက ဆက်စပ်ပတ်သက် ပါဝင်သငပ ံ ဆွားရနွားြှုြ ာားကို ို ်သူြ ာားနှင ့်် အဓပပါယ်မပည့််ဝသည့်် ထရတွွေ့ဆက်ဆရ ် နှင ့်် ရကာင်ားစွာ စြံရေားဆွဲထာားရသာ စြံကန်ားအာား အက ြုား ကြကထမပြု စစဉရဆာင်ေွက်ရပားပပား စြံကန်ားေဇိုငား ့်် ံြက စားပွာားဆက်စပ်ပတ်သက်သူြ ာား၏ လက်သငခ ် စမခင်ား ှု ို တိုားတက်ရကာင်ားြွနရ ှ ်ားတစ်ခိုလံိုားအရပေါ်သက်ရောက်ရသာ စိုရပါင်ားထပ်ဆငထ မြစ်ဝြ ှု ာား ရရှာင်ရှာားမခင်ား နှင ့်် ရလျှာခ ့်် ခိုက်ြြ ့် မခင်ား ် ာဘဏ္ဍာရေားရထာက်ပံေ အာားမြင ့်် အမပည်မပည်ဆိုငေ ် စမခင်ား ့် ရှြှု နည်ားလြ်ားကို တိုားတက်ရကာင်ားြွနရ ို ာား ၊စားပွာားရေားလိုပ်ငန်ားြ ာား နှင ့်် ကိုနထ အြ်ရထာင်စြ ို ်စက်ြှုလိုပ်ငန်ားြ ာားကို ရပားသွငား ် တ ် ေန် ရ ားသက်သာပပား ် ြြုားပြဲလျှပ်စစ်စြ ယံို ကည်အာားထာားေရသာမပန်လည်မပည့်ပ ှု ိုြန်တားရထာက်ပံ့်ရပားြှုြတ ွ ်အာားထိုတ်လိုပ်ြက ှ စ်ဆင ့်် ို င ရေသနတေ နှင ့်် နင ံ တာ်အဆင ့်် ြွံွေ့ ပြြုားတိုားတက်ြက ် ရ ့်် င်ရပားမခင်ား ှု ို အာားရပားမြငတ